Rekomendacje dla monitoringu i pożądanych form oddziaływania na rynek pracy w województwie dolnośląskim

PROGNOZA ZAPOTRZEBOWANIA GOSPODARKI REGIONU NA SIŁĘ ROBOCZĄ W UKŁADZIE SEKTOROWO-BRANŻOWYM I KWALIFIKACYJNO-

ZAWODOWYM W WOJEWÓDZTWIE DOLNOŚLĄSKIM

Badanie współfinansowane przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach programu Kapitał Ludzki Poddziałanie 8.1.4.: Przewidywanie Zmiany Gospodarczej.

Fazy realizacji projektu

• Realizowany projekt, rozpoczęty w lutym 2009 roku, miał na celu przede wszystkim przeprowadzenie analizy rozwoju regionu oraz prognozowanie zmian społeczno-gospodarczych zachodzących w regionie na rzecz wzrostu poziomu wiedzy uczestników rynku pracy, w szczególności przedsiębiorców oraz władz regionalnych i lokalnych

• Niniejsza prezentacja jest podsumowaniem zrealizowanej wspólnie z gronem ekspertów diagnozy sposobów monitoringu rynku pracy w województwie dolnośląskim oraz wypracowanych na bazie tej diagnozy rekomendacji odnośnie niezbędnych zmian w zakresie monitoringu

2

ETAP IAnaliza struktury zawodowej mieszkańców Dolnego Śląska i kierunków rozwoju

- Analiza danych wtórnych

- Wywiady z ekspertami

ETAP IIAnaliza zapotrzebowania na kadry w branżach uznanych za strategiczne dla dolnośląskiego rynku pracy

- Badanie ilościowe wśród przedsiębiorstw

- Wywiady ze specjalistami z branż strategicznych

ETAP IIIPrognoza rozwoju dolnośląskiego rynku pracy i rekomendacje

- Panel ekspercki (monitoring rynku pracy)

- Opracowanie publikacji końcowej

Agenda

3

1. Diagnoza i ocena aktualnego systemu monitoringu

2. Rekomendacje poprawy systemu monitoringu

2.1. Założenia proponowanego modelu

2.2. Zakres zbieranej informacji

2.3. Metody i narzędzia monitoringu

2.4. Przepływ i wykorzystanie informacji

3. Rekomendacje współpracy: edukacja-pracodawcy

Diagnoza aktualnych narzędzi monitoringu rynku pracy

• Realizowane w ramach monitoringu rynku pracy działania w województwie dolnośląskim nie stanowią aktualnie spójnego systemu zarządzanego przez jedną instytucję koordynującą

• Część działań wynika z obowiązków ustawowych na szczeblu centralnym, które obligują powiatowe i wojewódzkie urzędy pracy do monitorowania zjawisk zachodzących w obszarze rynku pracy, a także analizy zjawiska bezrobocia

• Część działań związana jest z wdrażaniem funduszy unijnych na poziomie regionalnym, które przewidują finansowanie działań związanych z monitorowaniem rynku pracy

• Obecnie wśród narzędzi monitorujących możemy wyszczególnić dwie główne grupy:

1. zbieranie i opracowywanie danych statystycznych – dane i opracowania GUS, Wojewódzkiego Urzędu Pracy i Powiatowych Urzędów Pracy

2. badania i analizy rynku pracy – realizowane głównie ze środków PO KL

4

Ocena aktualnego systemu monitoringu rynku pracy w województwie dolnośląskim

1. Brak spójnego systemu i koordynacji działań związanych z monitoringiem rynku pracy, brak strategii ich prowadzenia na poziomie regionu i koordynowania strategii z podziałem środków unijnych

2. Pozytywnym zjawiskiem jest intensyfikacja działań związanych z monitoringiem sytuacji na dolnośląskim rynku pracy w ostatnich latach

3. Pozytywnie można ocenić systematyczną realizację ustawowych zadań urzędów pracy w zakresie monitoringu bezrobocia oraz oceny aktywności zawodowej ludności

4. Słabe rozpoznanie strony popytowej rynku pracy, w szczególności w zakresie popytu na poszczególne zawody i kwalifikacje oraz prognozowanych zmian

5. Słaba jakość dostępnej informacji o popycie na pracę, ze względu na brak spójnej metodologii i systematyczności badań. Niedopracowana metodologia analizy zawodów deficytowych i nadwyżkowych

6. Rozproszenie informacji i ograniczony dostęp do nich

7. Niski stopień wykorzystania informacji pochodzących z monitoringu rynku pracy przez system edukacyjny, pracodawców, uczniów i studentów, władze lokalne i potencjalnych pracowników 5

Agenda

6

1. Diagnoza i ocena aktualnego systemu monitoringu

2. Rekomendacje poprawy systemu monitoringu

2.1. Założenia proponowanego modelu

2.2. Zakres zbieranej informacji

2.3. Metody i narzędzia monitoringu

2.4. Przepływ i wykorzystanie informacji

3. Rekomendacje współpracy: edukacja-pracodawcy

Agenda

7

1. Diagnoza i ocena aktualnego systemu monitoringu

2. Rekomendacje poprawy systemu monitoringu

2.1. Założenia proponowanego modelu

2.2. Zakres zbieranej informacji

2.3. Metody i narzędzia monitoringu

2.4. Przepływ i wykorzystanie informacji

3. Rekomendacje współpracy: edukacja-pracodawcy

Rekomendacje odnośnie modelu funkcjonowania systemu monitoringu

1. Konieczność ustanowienia jednej instytucji koordynującej działania w obszarze monitoringu rynku pracy

• Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego lub

• Dolnośląski Wojewódzki Urząd Pracy

2. Konieczność powołania Jednostki Koordynującej – komórki/zespołu odpowiedzialnego za system monitoringu

3. Zaplanowania wymaga finansowanie systemu monitoringu i zapewnienie ciągłości jego funkcjonowania. Istotną rolę powinno tu odegrać właściwe planowanie podziału środków unijnych

4. Niezbędna jest zmiana podejścia do realizacji zadań związanych z monitorowaniem rynku pracy – zastosowanie podejścia systemowego i zaprojektowanie kompletnego modelu funkcjonowania monitoringu

8

Dostawcy i zakres

informacji

Dostawcy i zakres

informacji

GUSGUS

• Dane makroekonomiczne• Struktura i

aktywność zawodowa ludności• Popyt na pracę,

wynagrodzenia• Edukacja

Urzędy PracyUrzędy Pracy

• Oferty miejsc pracy• Bezrobocie• Zawody

nadwyżkowe i deficytowe• Oferta kursów i

szkoleń

PracodawcyPracodawcy

• Oferty miejsc pracy• Plany

zatrudnieniowe• Oczekiwania wobec

pracowników

PracobiorcyPracobiorcy

• Plany zawodowe• Losy zawodowe

absolwentów

Władze samorządowe

Władze samorządowe

• Strategia rozwoju regionu• Plany inwestycyjne

Instytucje edukacyjne

Instytucje edukacyjne

• Oferta edukacyjna• Liczba uczniów i

studentów• Losy zawodowe

absolwentów

Narzędzia zbierania

informacji

Narzędzia zbierania

informacji

Jednostka koordynująca

Jednostka koordynująca

Urząd Marszałkowski/Dolnośląski WUP

Narzędzia rozprowadzani

a informacji

Narzędzia rozprowadzani

a informacji

Odbiorcy informacjiOdbiorcy informacji

PracodawcyUrzędy Pracy PracobiorcyWładze samorządowe

Instytucje edukacyjne

Proponowany schemat monitoringu rynku pracy

9

Platformywspółpracy

Agenda

10

1. Diagnoza i ocena aktualnego systemu monitoringu

2. Rekomendacje poprawy systemu monitoringu

2.1. Założenia proponowanego modelu

2.2. Zakres zbieranej informacji

2.3. Metody i narzędzia monitoringu

2.4. Przepływ i wykorzystanie informacji

3. Rekomendacje współpracy: edukacja-pracodawcy

Propozycje zmian w zakresie zbieranej informacji o rynku pracy

• Określenie zakresu zbieranej informacji powinno uwzględniać zróżnicowanie potrzeb poszczególnych grup odbiorców w sposób umożliwiający selekcję informacji potrzebnej w danym czasie indywidualnemu odbiorcy

• Postuluje się stworzenie „koszyka” informacji o rynku pracy tak, by maksymalizować użyteczność systemu dla wszystkich grup odbiorców

• Definicja zakresu informacji wymaga także określenia stopnia szczegółowości zbieranych danych na poziomie regionu i na poziomie powiatu

• Dostawcami informacji do systemu monitoringu rynku powinny być: GUS, urzędy pracy, władze regionalne, pracobiorcy, pracodawcy oraz instytucje edukacyjne

• W celu identyfikacji zjawisk zachodzących w obszarze podaży na rynku pracy niezbędne jest zbieranie danych o charakterze demograficznym, społecznym oraz z sektora edukacyjnego

• W celu identyfikacji zjawisk zachodzących w obszarze popytu na pracę niezbędne jest analizowanie czynników o charakterze gospodarczym oraz instytucjonalno-prawnym

11

Mapa potrzeb informacyjnych poszczególnych grup odbiorców

12

Agenda

13

1. Diagnoza i ocena aktualnego systemu monitoringu

2. Rekomendacje poprawy systemu monitoringu

2.1. Założenia proponowanego modelu

2.2. Zakres zbieranej informacji

2.3. Metody i narzędzia monitoringu

2.4. Przepływ i wykorzystanie informacji

3. Rekomendacje współpracy: edukacja-pracodawcy

Narzędzia monitoringu rynku pracy

• W zaproponowanym modelu systemu monitoringu metody i narzędzia pozwalające na pozyskanie informacji dotyczącej rynku pracy ze zidentyfikowanych źródeł, jak również przetwarzanie pozyskanej informacji możemy podzielić na dwie podstawowe grupy:

analizę danych wtórnych oraz badania (ilościowe i jakościowe)

14

1. Dane statystyczne2. Informacja o zawodach

deficytowych i nadwyżkowych3. Liczba uczniów kształcących się

w poszczególnych zawodach4. Artykuły prasowe5. Informacje o wydarzeniach

Dane wtórne

1. Badania ilościowe wśród przedsiębiorstw

2. Badanie jakości kształcenia3. Analiza ofert pracy z ogłoszeń

prasowych i internetowych 4. Monitoring płac5. Analiza barier w dostępie do

kształcenia ustawicznego

Badania ilościowe i jakościowe

Urząd Marszałkowski/Dolnośląski WUP

Źródła danych wtórnych

• W ramach analizy danych wtórnych Jednostka Koordynująca powinna być odpowiedzialna za gromadzenie dostępnych danych od różnych podmiotów oraz ich przetwarzanie

• W szczególności z GUS i/lub Wojewódzkiego Urzędu Statystycznego powinna być pozyskiwana informacja dotycząca sytuacji demograficznej i społecznej województwa wraz z opracowywanymi prognozami

• Istotne dane przydatne w ramach monitoringu rynku pracy, a niepublikowane przez Główny Urząd Statystyczny, to dane dotyczące sytuacji ekonomicznej przedsiębiorstw oraz wielkości zatrudnienia w układzie branżowym

• Z WUP (i za jego pośrednictwem z powiatowych urzędów pracy) powinna być pobierana informacja o liczbie zarejestrowanych bezrobotnych, liczbie ofert pracy wg zawodów oraz informacja o zawodach deficytowych i nadwyżkowych

• Dane dotyczące liczby uczniów kształcących się w poszczególnych zawodach w zasadniczych i średnich szkołach zawodowych oraz w szkołach policealnych są dostępne, ale niepublikowane powszechnie, zarówno w GUS jak i w MEN

• Dodatkowe informacje - bieżące artykuły prasowe, informacje o wydarzeniach związanych z tematyką rynku pracy (konferencje, spotkania, warsztaty)

15

Rekomendacje odnośnie prowadzenia analizy danych wtórnych

1. Wszystkie dane statystyczne pozyskiwane z różnych źródeł powinny być pobierane w formie elektronicznych baz danych, tak aby następnie mogły być one w łatwy sposób poddane elektronicznemu przetwarzaniu

2. Niezbędne do tego celu narzędzie informatyczne mogłoby być pozyskane poprzez modyfikację dostępnych już rozwiązań:

– Regionalne Badanie Rynku Pracy - komputerowy system zarządzania danymi KSZD

– wykorzystywany aktualnie do monitoringu rynku pracy miasta Wrocławia oraz powiatu wrocławskiego program Populus

3. W przypadku trudności z dostępem lub modyfikacją istniejącego oprogramowania niezbędne byłoby opracowanie nowego narzędzia informatycznego

16

Rola Jednostki Koordynującej w planowaniu badań ilościowych i jakościowych

• Niezwykle istotna jest rola postulowanej Jednostki Koordynującej w zakresie planowania prac badawczych na terenie województwa

– zapewnienie, by kolejne projekty stanowiły pogłębianie realizowanych badań, a nie powielały je

• Rolą Jednostki Koordynującej powinno być nawiązanie kontaktu z poszczególnymi samorządami powiatów oraz Powiatowymi Urzędami Pracy w celu pozyskiwania przygotowywanych przez PUPy systematycznych raportów dotyczących sytuacji na lokalnych (powiatowych) rynkach pracy i włączaniu tych raportów do budowanej bazy informacji o rynku pracy

17

Rekomendacje odnośnie prowadzenia badań ilościowych i jakościowych

1. Wskazane jest na poziomie regionalnym zwiększenie udziału badań jakościowych – IDI, paneli eksperckich, foresightu regionalnego (w tym branżowego), jak również benchmarkingu (analizy porównawczej z innymi krajami europejskimi), a w przypadku badań ilościowych – realizowanie ich szybko i systematycznie

2. Istotna z tego punktu widzenia jest bardziej pogłębiona analiza strategiczna poszczególnych sektorów dolnośląskiej gospodarki – w szczególności branż strategicznych oraz branż kluczowych, w ramach których zatrudniona jest istotna część mieszkańców regionu

3. Na poziomie powiatów należy pozyskiwać informacje od pracodawców o wolnych miejscach pracy i potrzebach kwalifikacyjno-zawodowych pod kątem kształcenia ustawicznego – szkoleń (informacja dla PUP i potencjalnych pracowników) – poprzez badania ankietowe i bezpośredni kontakt z kluczowymi pracodawcami

4. Postulowane jest włączenie do systemu monitoringu badań efektywności systemu edukacyjnego

18

Agenda

19

1. Diagnoza i ocena aktualnego systemu monitoringu

2. Rekomendacje poprawy systemu monitoringu

2.1. Założenia proponowanego modelu

2.2. Zakres zbieranej informacji

2.3. Metody i narzędzia monitoringu

2.4. Przepływ i wykorzystanie informacji

3. Rekomendacje współpracy: edukacja-pracodawcy

Rekomendacje pozwalające na poprawę przepływu informacji

1. Jednostką odpowiedzialną za przesyłanie informacji z systemu monitoringu do poszczególnych grup odbiorców, w zakresie zgodnym z ich potrzebami informacyjnymi, powinna być również Jednostka Koordynująca cały system

2. Konieczność stworzenia platformy internetowej agregującej informacje pozyskiwane w ramach systemu monitoringu

3. Uwzględnienie takich narzędzi przepływu informacji poprzez Internet jak newslettery, portale społecznościowe, itp.

4. Uwzględnienie również bardziej tradycyjnych metod przepływu informacji – konferencje, spotkania i warsztaty, broszury i publikacje drukowane

5. Poprawa obecności informacji w mediach

20

Kanały przepływu informacji z systemu monitoringu

21

Rekomendacje pozwalające na poprawę wykorzystania informacji

1. Konieczne jest wsparcie systemu doradztwa zawodowego, zarówno pod kątem finansowym, jak i merytorycznym

2. Niezbędne jest wprowadzenie rozwiązań zachęcających szkoły ponadgimnazjalne oraz uczelnie wyższe do dostosowywania swojej oferty do potrzeb rynku pracy – szczególnie w zakresie oceny jakości kształcenia i sukcesu absolwentów poszczególnych szkół

3. Usprawnienia wymaga współpraca urzędów pracy z przedsiębiorstwami, w tym celu niezbędna jest poprawa wizerunku urzędów pracy i jakości świadczonych przez nie usług

22

Agenda

23

1. Diagnoza i ocena aktualnego systemu monitoringu

2. Rekomendacje poprawy systemu monitoringu

2.1. Założenia proponowanego modelu

2.2. Zakres zbieranej informacji

2.3. Metody i narzędzia monitoringu

2.4. Przepływ i wykorzystanie informacji

3. Rekomendacje współpracy: edukacja-pracodawcy

Rekomendacje odnośnie współpracy sektora przedsiębiorstw z sektorem edukacyjnym

1. Niezbędne jest tworzenie platform współpracy (seminariów, konferencji, warsztatów roboczych), pozwalających na bezpośredni przepływ informacji pomiędzy pracodawcami a środowiskiem edukacyjnym, w tym platform branżowych

2. Unowocześnienia i uelastycznienia wymaga system praktyk i staży zawodowych. Warto wprowadzać również dodatkowe formy współpracy, takie jak: wizyty studyjne, promocję absolwentów wśród pracodawców, opracowywanie prac dyplomowych we współpracy z przyszłymi pracodawcami

3. W celu podnoszenia jakości nauczania oraz jego lepszego dostosowywania do potrzeb pracodawców niezbędne jest stałe dokształcanie kadry nauczycielskiej i akademickiej przy udziale pracodawców

4. Monitoring sukcesu zawodowego absolwentów szkół ponadgimnazjalnych i szkół wyższych pozwoliłby na dodatkową ocenę efektywności kształcenia i mógłby stanowić istotną motywację dla uczniów na etapie wyboru ścieżki kariery

24

Platformy współpracy między sektorem edukacyjnym a pracodawcami

25

• Platforma współpracy w formie konferencji, seminariów, warsztatów roboczych, forum dyskusyjnego

• Istotna rola władz samorządowych w zachęcaniu do uczestnictwa we współpracy

PLATFORMA WSPÓŁPRACY

Pracodawcy

Władze samorządowe

Organizacje branżowe

Instytucje poradnictwa zawodowego

Instytucje edukacyjne

Zrzeszenia pracodawców

Sektor edukacyjny Sektor przedsiębiorstw

Dziękuję za uwagę.Dziękuję za uwagę.

26