Farmacja file24 apteka a otoczenIe aaliza konkurencyjności placówki.n 26 aeka z klpt Imatem Visual...

PRAKTYCZNY MAGAZYN DLA FARMACEUTÓW www.farmacjapraktyczna.pl

FarmacjapraktycznaPOLPHARMA FARMACEUTOM Nr 6 (55) Czerwiec 2012 Cena: 6,70 zł

mały pacjent gorączkujeprzyczyny, objawy i postępowanie

sztuka negocjacjijak mówić, by chciano nas słuchać

jak wytrzymaćkonkurencjęustawa refundacyjna czy słabe zarządzanie – co osłabia polskie apteki?

PsYCHOLOGiA

TEMAT NUMERU

12PH016_Reklama_Farmacja_Praktyczna.indd 1 4/6/12 2:57 PM

farmacja praktyczna 6/2012 3

spis treści

AktuAlności 4 Informacje 8 cIekawostkI / gadżety aptekI

10 raport: pacjent to klucz

do sukcesuliczba zamykanych aptek jest dziś równa liczbie nowo powstających.

12 sonda: sztywne ceny

to za mało...

PrAwo 16 zapytaj eksperta

oPiekAfArmAceutycznA

17 gorączka – przyczyny,

objawy, postępowanIe

20 wychwycIć jaskrę chociaż zwykle rozwija się bezobja-wowo, potrafimy dziś rozpoznać i wyodrębnić czynniki ryzyka.

22 psychologIa: sztuka negocjacjI

ProwAdzenie APteki24 apteka a otoczenIe

analiza konkurencyjności placówki.

26 apteka z klImatem Visual merchandising w aptece.

nAukA 28 rola luteIny w procesIe wIdzenIa

30 polpharma numerem jeden! w konkursie „gazety farmaceu-tycznej” na lek XX-lecia pięć leków polpharmy zdobyło medale – cztery złote i jeden srebrny.

33 kłopoty z naukąsprawdziany, kolokwia, egzaminy – dla dzieci i młodzieży czerwiec to miesiąc wzmożonego wysiłku umysłowego.

dermokosmetyki 36 pIękne włosy z pharmacerIs h

ŻyciejestPiękne 40 metamorfozy

42 zIelnIk apteczny

44 czas na pIknIk!

46 przysmakI karola okrasy

48 kultura

50 krzyżówka

Farmacja Praktyczna®redaktor merytoryczna: Barbara misiewicz-jagielak redaguje zespół: Dominika Bandurska, Lilianna Bartowska-Lewicka, michał Borysiuk, anna cielemęcka, marta Gawrylik, justyna Grudniak, monika jasłowska, magdalena kochańska, marcin Lewandowski, Barbara misiewicz-jagielak, joanna Ordańska, Paulina Pol, Bożenna Płatos, anna robak-reczek, Patryk Starak, Wiktor zajchowski.

szanowni państwo!

mgrfarm.Barbaramisiewicz-jagielakredaktor merytoryczna „Farmacji Praktycznej”

Wielu farmaceutów narzeka na przepisy zawarte w obowiązującej od pół roku nowej ustawie refundacyjnej. to w niej upatrują źródła niepowodzeń prowadzonych przez siebie aptek, skazanych – ich zdaniem – przez ustawodawcę na niechybną likwidację. tymczasem z szacunków dolnośląskiego WIF wynika, że od stycznia br. do wrocławskiego urzędu wpłynęło tyle samo wniosków o stwierdzenie wygaśnięcia pozwolenia na prowadzenie apteki, co wnio-sków o wydanie nowych zezwoleń. Podobne tendencje da się zresztą zauważyć w innych regionach kraju. na miejscu placówek, które ogłaszają upadłość, rodzą się nowe, które w tych samych warunkach radzą so-bie doskonale. jak to możliwe? Odpowiedź znajdą Państwo w naszym raPOrcIE, w którym aktualną sytuację analizu-ją eksperci rynku farmaceutycznego. zawarte w nim wnioski świetnie uzupełnia artykuł, który publikujemy z kolei w dziale PrOWaDzEnIE aPtEkI. tekst ów dowodzi, jak ważne w dzisiejszych realiach jest stałe monitorowanie naszych placówek pod kątem ich otoczenia i konkurencyjno-ści. Do regularnego dokonywania takich analiz bardzo Państwa zachęcamy. Po-dobnie zresztą, jak do lektury pozostałych artykułów czerwcowego wydania naszego miesięcznika, bogatych w szereg praktycz-nych treści, porad i sugestii dotyczących Państwa codziennej praktyki.

10

na zlecenie: Polpharma Biuro Handlowe Sp. z o.o., ul. Bobrowiecka 6, 00-728 Warszawa Wydawca: Valkea media S.a., ul. Elbląska 15/17, 01-747 Warszawa redaktor naczelny: Łukasz kuźmiński Dyrektor projektu: tomasz Opiela Projekt graficzny: adam Świderski

22

24

na miejscu placówek, które ogłaszają upa-

dłość, rodzą się nowe, które w tych samych

warunkach radzą sobie doskonale

R E

K L

A M

A

4 farmacja praktyczna 6/2012 www.farmacjapraktyczna.pl

informacje

Chory sam powiadomio złym działaniu lekuPacjenci będą mieli szansę sami zgłosić do Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych szkodliwe reakcje, które wystąpią u nich po zażyciu leków – informuje „Dziennik Gazeta Prawna”. Dotychczas taką możliwość mieli jedynie lekarze, aptekarze oraz firmy farmaceutyczne.

Pacjenci będą mogli przesyłać zgłoszenia listownie, przez telefon lub za pośrednictwem specjalnego portalu interne-towego. W Polsce za jego powstanie odpowiedzialny jest Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych. Nowe przepisy dotyczące informowania o negatywnych skutkach przyjmo-wania leków wejdą w życie już w lipcu. Zmiana ma dopro-wadzić do zwiększenia liczby powiadomień o szkodliwych działaniach farmaceutyków. Resort zdrowia chce, by do 2021 r. w Polsce zgłaszano do 20 tys. rocznie takich przy-padków. Na razie daleko jeszcze do osiągnięcia tego wskaź-nika. Wszystko dlatego, że lekarze i farmaceuci nie chcą informować o szkodliwych efektach leczenia. Część z nich nie wie, że mają taki obowiązek. Inni boją się posądzenia o błąd w leczeniu. Rocznie zgłaszają do Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produk-tów Biobójczych jedynie około tysiąca takich przypadków.

źródło: Dziennik Gazeta Prawna

Polpharma z prestiżowym tytułem Przyjaciela Polskiej Pneumonologii

Podczas XXXII Zjazdu Polskiego Towarzystwa Chorób Płuc w Wiśle firma Polpharma otrzymała pre-stiżowy tytuł Przyjaciela Polskiej Pneumonologii na lata 2012-2013. Tym samym środowisko naukowe doceniło zaangażowanie Polpharmy w szereg aktywności dedy-kowanych chorobom płuc. Wyróżnienie w imieniu Polpharmy odebrał wicepre-zes ds. handlowych Grupy Polpharma – Rajmund I. Martyniuk.

źródło: Polpharma Biuro Handlowe Sp. z o.o.

Według szacunków NFZ do 6 czerwca br. aneksy do umów upoważniających do wystawiania recept na leki refundowane podpisało 38 proc. lekarzy w kraju. Jak donosi „Dziennik Gazeta Prawna”, na Mazowszu aneksy podpisało 21 tys. lekarzy (zostały wysłane do 25,5 tys. medyków). Śląski Oddział Wojewódz-ki NFZ rozesłał z kolei 20 tys. aneksów. – Mamy 16 worków z poczty, a oso-biście podpisaną umowę złożyło 5050 osób – poin-formował Jacek Kopocz, rzecznik NFZ w Kato-wicach. W Małopolsce aneksy odesłało 2,4 tys. z

prawie 15 tys. lekarzy, zaś w województwie pod-laskim umowę odesłał prawie co drugi lekarz. Tymczasem władze Na-czelnej Rady Lekarskiej mają nadzieję, że jeszcze w czerwcu Narodowy Fundusz Zdrowia zapro-ponuje nowe zasady doty-czące wystawiania recept, zgodne z oczekiwaniami środowiska lekarskiego. 22 czerwca Naczelna Rada Lekarska ma podjąć kolejne decyzje w sprawie ewentualnego protestu.

źródło: Dziennik Gazeta Prawna / Polpharma Biuro Handlowe Sp. z o.o.

Lekarze podpisują aneksy


informacje

konkurs!

Eksperci: analogi insuliny są bezpieczneDziałający długo analog insuliny, glargina, nie zwiększa ryzyka raka u pacjentów z cukrzycą – wynika z kilku dużych badań przedstawionych na 72. Sesji Naukowej Amerykańskiego Towarzystwa Diabetologicznego, która odbyła się w dniach 8-12 czerwca br. w Filadelfii, o czym donosi „Rynek Zdrowia”. – Badania te powinny raz na zawsze zakończyć dalsze rozważania nad bezpieczeń-stwem glarginy i długo działających analogów insuliny – powiedział obecny w Filadelfii prof. Leszek Czupry-niak, prezes Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego. Przypomniał, że kwestia bezpieczeństwa tych leków była dotąd głównym argumentem resortu zdrowia przeciwko wpisaniu ich na listę refundacyjną. W Polsce pacjenci i diabetolodzy walczą o to bezskutecznie od prawie 10 lat.

źródło: Rynek Zdrowia

Zapraszamy wszystkich farmaceutów do wzięcia udziału w nowym konkursie „Co lekarz miał na myśli?”. Na stronie internetowej naszego magazynu (w zakładce: AKTUALNE KONKURSY) umieściliśmy autentyczną, nieczytelnie wypełnioną receptę. Jeśli uda się Państwu rozszyfrować znajdujące się na niej nazwy leków, prosimy przesłać je mailem (najpóźniej do 15 lipca 2012 r.) na adres naszej redakcji, za pośrednictwem naszej strony internetowej. Osoby, które prześlą do nas maila z prawidłowymi nazwami leków, mają szansę otrzymać nagrody ufundowane przez Polpharmę.

Szczegóły zabawy na stronie:

Co lekarz miał

na myśli?

www.farmacjapraktyczna.pl

Producenci leków donoszą na Polskę rządowi USAAmerykańskie koncerny farma-ceutyczne zarzucają Polsce pi-ractwo. Domagają się od władz Stanów Zjednoczonych, aby umieściły nasz kraj na liście państw-złodziei własności inte-lektualnej – czytamy w „Dzien-niku Gazecie Prawnej”. Według gazety, koncerny mszczą się, ponieważ są niezadowolone z obowiązującej w Polsce nowej ustawy refundacyjnej. Firmom nie podoba się sposób ustalania cen leków refundowanych, do-puszczanie do obrotu tańszych leków generycznych oraz utrudniony dostęp ich przed-stawicieli do lekarzy wystawiających recepty. „Dzien-nik Gazeta Prawna” wyjaśnia, że utrudniono dostęp przedstawicieli do lekarzy, aby ograniczyć przypadki wypisywania konkretnych leków w zamian za prezen-ty. Apel do amerykańskiego Departamentu Handlu wystosowały największe firmy z branży farmaceutycz-nej zrzeszone w organizacji PhRMA.

źródło: Dziennik Gazeta Prawna

Potężna kara dla lekarzaW trakcie dyżurów badał pacjentów i przepisywał im leki, a wypełnienie dokumentacji medycznej zostawiał na później. Okazuje się, że to błąd, który będzie go kosztował 665 tys. zł – donosi stołeczna „Gazeta Wyborcza”.

Internista z 30-letnim stażem pracuje w jednej z przy-chodni we Włochach, leczy także pacjentów Domu Po-mocy Społecznej „Leśny” dla osób z zaburzeniami psy-chicznymi. Wystawiał dla nich recepty na refundowane leki, ale nie zawsze uzupełniał dokumentację medyczną. NFZ, który przeprowadził we Włochach kontrolę, nakazał przychodni zwrócić pieniądze za przepisane leki i dodatkowo nałożył karę. Łącznie to 665 tys. zł. Zapłacić ma lekarz, bo jest na kontrakcie i w umowie ma zapisaną odpowiedzialność finansową. Marzena Piotrowska, dyrektor zespołu poradni we Włochach: – Odwołaliśmy się od tej decyzji. Prezes NFZ odpowie-dział, że stworzy komisję do zbadania sprawy. Czekamy na odpowiedź. Jeśli nic nie uzyskamy, pozostanie nam skierowanie sprawy do sądu. Będziemy walczyć.

źródło: Gazeta Wyborcza


informacje

Sprzedaż leków i innych produktów farmaceu-tycznych w aptekach (mierzona w zł na po-ziomie cen detalicznych brutto) spadła po 18 tygodniach 2012 roku o blisko 10 proc. w uję-ciu rok do roku i wy-niosła ponad 9,3 mld zł – wynika z danych firmy analitycznej IMS Health, opublikowanych przez „Rynek Zdrowia”. – Od ponad czterech miesięcy wartość sprze-daży aptek nie wróciła trwale powyżej ubie-głorocznych wyników. Spadki widoczne są zarówno w ujęciu war-tościowym – tu rynek spadł o prawie 10 proc., jak i ilościowym – o 14 proc. W kwietniu śred-

nia tygodniowa wartość rynku aptecznego była od kilkunastu do kilku-dziesięciu mln zł niższa niż rok wcześniej, co świadczy o bardzo po-wolnym odbudowywa-niu się sprzedaży leków w aptekach – komentuje Marcin Gawroński, eks-pert IMS Health.

źródło: Rynek Zdrowia

IMS: początek majaw aptekach nadal na minusie

Minister zdrowia prosi CBAo pomoc w sprawie leków

Minister zdrowia Bartosz Arłukowicz podkreślił, że to resort zdrowia poprosił CBA o pomoc w analizie ws. finansowania leków onkolo-gicznych – informuje serwis Dziennik.pl. Zapewnił, że nie obawia się prokuratorskiej kontroli w tym zakresie. Są kłopoty proceduralne, które występują z finansowaniem

procedur onkologicznych – przyznał minister Arłuko-wicz w rozmowie z radiem RMF FM. Zainteresowanie resortu wzbudziło kilka przypadków odsyłania pacjen-tów z publicznej jednostki, jaką jest Instytut Onkologii w Warszawie, do niewielkiej jednostki prywatnej, pod-czas gdy leki w Instytucie były – mówił minister. Dodał, że część spraw związanych z odsyłaniem pacjentów bada w tej chwili CBA. Poprosiliśmy CBA o pomoc w analizie pewnych procedur związanych z onkologią i przepływa-mi w NFZ – dodał minister.

źródło: Dziennik.pl

Recepta na zwykłejkartce papieru?Recepta może być wystawiona na dowolnym druku lub nawet na zwykłej kartce papieru o dowolnym rozmiarze, pozwalającym odczytać zamieszczone na niej dane. Takie rekomendacje wydało prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej – donosi internetowe wydanie tygodnika „Wprost”.

Prezydium NRL wezwało lekarzy i dentystów do niepodpisywania przesyłanych przez NFZ nowych umów dot. wypisywania recept na leki refundowa-ne. Zdaniem lekarzy NFZ narzuca warunki umowy cywilnoprawnej, które „są rażąco niesprawiedliwe oraz sprzeczne z prawem”. Prezydium NRL wy-stąpiło do NIK i UOKiK o zbadanie działalności NFZ. NRL w swoich rekomendacjach wskazało, że do wystawienia recepty wystarczające jest podanie następujących danych: imię i nazwisko pacjenta, adres miejsca zamieszkania, nazwa leku (najlepiej międzynarodowa), postać, dawka, ilość leku, spo-sób dawkowania, data, podpis lekarza, numer pra-wa wykonywania zawodu.

źródło: Wprost.pl

R E

K L

A M

A


ciekawostki / gadżety apteki

Latanie samolotem i częste zmiany stref czasowych wywołują nie tylko zaburzenia pamięci, ale i zmiany anatomiczne w mózgu – informuje na swojej stronie internetowej University of California Berkeley, o czym donosi portal Onet.pl. Takie wnioski wysunęli tam-tejsi naukowcy z badań przeprowadzonych na samiczkach chomików syryjskich. Amerykańscy psychologowie przez

4 tygodnie stosowali u zwierząt 2 razy w tygo-dniu 6-godzinne zmiany czasu, ekwiwalent lotów samolotem z Nowego Jorku do Paryża. Dwa tygodnie po przeprowadzo-nej próbie oraz miesiąc od jej zakończenia mierzyli zdolności uczenia się cho-mików. Zwierzęta z zabu-rzonym zegarem biologicz-nym miały spore kłopoty w nauce prostych zadań.

źródło: Onet.pl

Częste loty samolotem upośledzają pamięć?

Szkła kontaktowe nowej generacjiOkulary albo soczewki kontaktowe – do niedawna wybór wśród niechirurgicznych sposobów poprawy ostrości widzenia był tylko taki. Tymczasem, jak donosi Wirtualna Polska, na rynku pojawiła się niedawno nowa bezinwazyjna metoda.

Ortosoczewki to propozycja dla tych, którzy czują, że okulary czy szkła kontaktowe stanowią dla nich pew-ne ograniczenie. To specjalny rodzaj soczewek, które zakładane są tuż przed snem i działają, kiedy śpimy. Rano, po przebudzeniu, ściągamy je z oczu, zyskując ostre widzenie przez cały dzień bez konieczności nosze-nia soczewek. Dzięki swej zaawansowanej konstrukcji, pozwalają na modelowanie kształtu rogówki, co z kolei pozwala na uzyskanie ostrego i wyraźnego widzenia po ich zdjęciu. Soczewki te działają na rogówkę, modyfi-kując jej kształt w taki sposób, że światło padające na siatkówkę zostaje zogniskowane, tak jak w oku pozba-wionym wady. Używanie ortosoczewek, w przeciwień-stwie do operacji oczu, „leczy” wzrok tylko na jakiś czas. W pierwszych tygodniach stosowania soczewek konieczne jest nakładanie ich każdej nocy, po tym cza-sie wystarczy zakładać je co drugą, trzecią noc.

źródło: Wp.pl

Cesarskie cięcie naraża dzieci na otyłość

Uczeni z Boston Children’s Hospital w Massachu-setts dowodzą, że maluchy są narażone na otyłość bardziej, jeśli przyszły na świat w wyniku porodu operacyjnego – donosi portal Zdrowie.dziennik.pl. Odsetek otyłych dzieci w wieku do 3 lat był dwu-krotnie wyższy w przypadku tych, które urodziły się przez cesarskie cięcie. Uczeni wysnuli te wnioski po obserwacji 1255 kobiet i ich dzieci w latach 1999-

2002. 25 procent tych dzieci przywitało świat w wyniku cesarskiego cięcia. I wśród tych ma-luchów w trzecim roku życia otyłych było 15,7 proc., zaś wśród dzieci urodzonych naturalnie odsetek otyłych wynosił zaledwie 7,5 proc.

źródło: Zdrowie.dziennik.pl


ciekawostki / gadżety apteki

Kolor oczu zdradzi, czy cierpisz na cukrzycęUczeni z Uniwersytetu Akron w Ohio zaprezentowali pro-totyp soczewek kontaktowych, które określą chorobę oraz uchronią przed jej groźnymi powikłaniami – informuje serwis Zdrowie.dziennik.pl. Szkła potrafią rozpoznawać glukozę. To jedyny cukier krążący we krwi, występujący również we łzach nawilżających oczy. Jeśli cukier nie jest prawidłowo przetwarzany przez organizm i rośnie w nim stężenie glukozy, to szkło kontaktowe rozpozna ten problem i zmieni kolor na lekko czerwony. Zmiana koloru nie będzie widoczna dla tego, kto nosi szkła, stąd naukowcy pracują nad aplikacją dla telefonu komórkowego, która obliczy poziom cukru w oparciu o zdjęcie oka.


Osoby uczulone na nikiel albo cierpiące na egzemę czeka trudna próba. Wielka Brytania wprowadza do obiegu monety, które mogą im silnie zaszkodzić – informuje serwis Zdrowie.dziennik.pl. Monety o nominale 5 i 10 pensów wejdą do obiegu w najbliższych miesiącach. Specjaliści z Instytutu Dermatolo-gicznego St John’s w Londynie i szpitala Royal Hallamshire w Sheffield w liście do „British Medical Journal” skrytykowa-li to, że wprowadzenia monet nie poprzedziła konsultacja z lekarzami. Dotychczas bilon 5- i 10-pensowy bito ze srebrzy-stobiałego miedzioniklu, z domieszką aluminium, krzemu, manganu i żelaza. Teraz ze stopu usunięto miedź.


Do 2025 r. chcą pokonać chorobę AlzheimeraAmerykańska służba zdrowia opracuje specjalny plan przeciwdziałania chorobie Alzheimera – informuje serwis Polskiego Radia.

Eksperci z USA zgodnie stwierdzili, że choroba jest wyjątkowo poważnym problemem. Chorują na nią osoby starsze, a jest ich coraz więcej. To z kolei podnosi koszty opieki zdrowotnej. Dlatego – zgodnie z projektem – sku-teczna metoda leczenia ma być gotowa do 2025 r. Tylko w tym roku rząd USA chce przeznaczyć na ten cel do-datkowe 50 mln dolarów. Pomocne mogą być dwa nowe leki, jeden z nich ma atakować tzw. amyloidy, czyli biał-ka, które prawdopodobnie wywołują chorobę. Eksperci szacują, że w USA ponad 5 mln ludzi cierpi na różnego rodzaju otępienia. Opieka nad nimi kosztuje dwieście miliardów dolarów rocznie. Do połowy wieku liczby te mogą wzrosnąć odpowiednio trzy- i pięciokrotnie.

źródło: Polskieradio.pl

Nowe brytyjskie monetyzmorą dla alergików

Nie cichną kontrowersje, jakie wywołała niedawna okładka amerykańskiego tygodnika „Time” – donosi portal tvn24.pl. Uwieczniona na niej ko-bieta karmi swojego pra-wie czteroletniego syna piersią. Poniżej wybity jest zaś wielkimi literami tytuł: „Czy jesteś matką w wystarczającym stop-niu?”. Okładka obrazuje artykuł na temat tzw. „rodzicielstwa bliskości”, które polega na budowa-niu specjalnych relacji z potomstwem, czego konsekwencją ma być stworzenie bezpiecznego modelu przywiązania dzieci do rodziców. „Ro-dzicielstwo bliskości” polega m.in. na dłuższym karmieniu piersią czy spaniu razem ze swoją po-ciechą. Kobieta z okładki, 26-letnia Jamie Lynne Grumet, wychowuje swo-

jego syna Arama zgodnie z tą filozofią. Jak zapew-nia, sama była karmiona przez swoją matkę do 6. r.ż. Artykuł wywołał skandal. Redakcja otrzy-mała sporo listów od urażonych czytelników, oskarżających magazyn m.in. o to, że publikacja czyni karmienie piersią w miejscach publicznych jeszcze trudniejszym.

źródło: tvn24.pl

Afera okładkowa w USA


raport

Pacjent to kluczdo sukcesu

Według danych PharmaExpert, pół roku temu na terenie Polski działało 13,5 tys. aptek. Dziś jest ich… 13 706. Zdaniem ekspertów, to co najmniej o 3 tys. za dużo.

Choć liczba aptek wzrosła, to jednak w środowisku coraz więcej mówi się o tych, które

upadają. W prasie branżowej częściej można znaleźć oferty odsprzeda-nia apteki niż zakupu. A jak jest naprawdę?– To fakt, dużo aptek zmienia wła-ściciela – mówi dr n. farm. Marek Jędrzejczak, wiceprezes Naczelnej Rady Aptekarskiej. Potwierdza to także Maciej Karbowiak, farmaceuta i szef firmy doradczej w dziedzinie trade marketingu aptecznego.– Dolnośląski Wojewódzki Inspektorat Farmaceutyczny podaje, że otrzymuje tyle samo wniosków o stwierdzenie wy-gaśnięcia zezwolenia na prowadzenie apteki, co o wydanie nowych zezwoleń – wyjaśnia, dodając, że nowe apteki w ok. 80 proc. powstają w starych lo-kalizacjach, czyli tam, gdzie uprzednio znajdowała się poprzednia placówka. Zaledwie 20 proc. aptek otwierana jest w nowych miejscach – najczęściej na nowo powstałych osiedlach lub w galeriach handlowych, czy przy supermarketach.

Winne prawo?Wielu farmaceutów zmuszonych do likwidacji apteki upatruje winy w ustawie refundacyjnej, która zaczęła obowiązywać na początku bieżącego roku. – Od wejścia w życie ustawy mi-nęło za mało czasu, by uznać, że zamykanie aptek jest jej skutkiem – twierdzi wiceprezes NRA, Marek Jędrzejczak. – Myślę, że upadek niektórych aptek jest raczej konse-kwencją minionego okresu. Czasu, gdy sprzedawano leki kierując się bardziej względami marketingowymi

niż epidemiologicznymi – wyja-śnia. I dodaje zaraz: – Zbyt późno zaczęliśmy porządkować rynek leków refundowanych. Ta ustawa była i jest potrzebna.Nowa ustawa zakazuje rabatowania leków refundowanych w całym łańcu-chu dystrybucji leków od producen-tów po apteki. Zdaniem analityków z PharmaExpert możliwość ta stanowiła 50 proc. obrotów aptek. Na tym nie koniec. – Od czasu wejścia w życie ustawy refundacyjnej marża w segmencie leków Rx spadła (w zależności od struktury sprzedaży apteki) średnio od 3,5-5 proc. Do tego dochodzą straty wynikające z utraconych raba-tów na tej grupie leków.– Te procenty, które uciekły, mogą mieć decydujący wpływ na rentow-ność apteki – mówi Maciej Karbo-wiak. – Teraz, by odrobić straty poniesione na marży realizowanej na lekach Rx refundowanych i pod-nieść rentowność z działalności, trzeba zwiększyć sprzedaż prepara-tów znajdujących się w sprzedaży odręcznej.Jednak sposób ten nie wszędzie ma szansę zdać egzamin. Jak pisze jeden z użytkowników forum aptekar-skiego: „Na prowincji jest zupełnie inaczej. Tu ludzi nie stać na drogie kosmetyki czy suplementy – kupują zazwyczaj tylko to, co jest na recep-cie. U mnie 80 proc. sprzedaży to Rx, 15 proc. OTC, a 5 proc. suple-menty i kosmetyki.”

Apteki w sieciZ tych powodów małym, rodzinnym aptekom jest coraz trudniej związać koniec z końcem.

autor: Dominik Rybczyński

Dolnośląski WIF podaje, że otrzymuje tyle samo wniosków o stwierdzenie wygaśnięcia zezwoleniana prowadzenie apteki, co o wydanie nowych zezwoleń


raport

– Prawdą jest, że sytuacja finansowa wielu aptek, zwłaszcza małych i śred-nich, należących do indywidualnych aptekarzy, jest trudna – podkreślają przedstawiciele NRA. – Najbardziej żal mi, gdy zamykane są te rodzinne apteki, takie przekazywane z po-kolenia na pokolenie – mówi Marek Jędrzejczak. – Cóż, niestety, jeśli chodzi o trendy gospodarcze wciąż preferujemy globalizację. W efekcie kilka podmiotów przejmuje dystry-bucję leków. To nasza specyfika, bo w większości krajów na świecie apteki pozostają w prywatnych rękach – tak wiceprezes NRA objaśnia stopniowe wypieranie rodzinnych aptek z rynku.Tendencję tę również zauważa IMS Health. Wedle ich prognoz w 2012 r. sieci aptek posiadające powyżej 5 placówek mogą osiągnąć udział między 40 a 50 proc. na rynku OTC.

Co za dużo, to niezdrowoWszyscy są zgodni, że fala upadłości dopiero się zacznie. Mamy 13 706 ap-tek w kraju. To oznacza, że na jedną z nich przypada ok. 2700 mieszkań-ców. Tymczasem, by apteka osiągała zysk, ta proporcja powinna wynosić 1 do 4000. By było to możliwe, liczba aptek w Polsce powinna spaść do ok. 10 tys. I prawdopodobnie spadnie. Z analiz przeprowadzonych przez fir-mę „Dziesięcina” wynika, że 23 proc. aptek w Polsce nie posiada majątku wystarczającego na pokrycie swoich zobowiązań, a kolejne 25 proc. znaj-duje się na skraju rentowności.– Proszę sobie wyobrazić, w gminie gdzie jest 2,5 tys. mieszkańców są aż cztery apteki. Jak one mają się utrzy-mać? Muszą poza działalnością ściśle epidemiologiczną coś dać pacjentom, żeby ich przyciągnąć. A to najczęściej prowadzi do nakłaniania ludzi, żeby przyjmowali różne preparaty. Czy to jest zdrowe? Na pewno nie – mówi wiceprezes NRA. – Zadaniem apteki jest nie tylko sprzedaż leków, ale tak-że monitorowanie niepożądanego ich działania. To również ostatni punkt, gdzie można skorygować ewentualne błędy w terapii – tłumaczy. Gdy apte-karz walczy o przetrwanie nie skupia się na serwisie. W efekcie apteka staje się dystrybutorem leków.

Prognozy– Przewiduję, że sytuacja w branży wyklaruje się w ciągu 1,5 roku – mówi Maciej Karbowiak. Z kolei ana-

litycy z PharmaExpert zakładają, że koniec tego półrocza dla niektórych aptek może być decydujący. Hurtow-nicy po tym czasie będą mogli ocenić sytuację na rynku farmaceutycznym po wprowadzeniu ustawy refunda-cyjnej. W efekcie niektórym odmówią kredytów kupieckich, a w innych przypadkach mogą przejmować apte-ki w konkurencyjnych lokalizacjach. Ci, którzy nie znaleźli sposobu na zrekompensowanie utraconych marż, będą mieli kłopoty.Marek Jędrzejczak jest zwolenni-kiem modelu niemieckiego, w którym rynek farmaceutyczny podlega ści-słej kontroli. Farmaceuta może mieć cztery apteki, a odległości pomiędzy poszczególnymi aptekami w mieście jest ściśle określona. Jednak zdaniem Macieja Karbowia-ka idziemy drogą norweską.– Tam większość rynku została po-dzielona między trzy duże sieci, a za-ledwie ok. 5 proc. aptek jest w rękach osób prywatnych – tłumaczy. Dlatego, jak zauważa, wielu absolwentów farmacji ostat-nio poważnie zastanawia się nad emigracją zawodową do Wielkiej Brytanii, Niemiec, Norwegii, Szwecji, a nawet do Australii.

Co robić?– Postawić na dobre usługi far-maceutyczne – odpowiada Marek Jędrzejczak. – Fachowa porada przy-ciąga pacjenta. W USA farmaceuci przejęli wiele zadań na rzecz ochrony zdrowia. Nie widzę innej metody na konkurowanie – dodaje. Maciej Karbowiak stawia z kolei na dobre szkolenia, zarządzanie i mar-keting.– Z moich obserwacji wynika, że farmaceuci są słabymi ekonomista-mi. Co gorsza, często uważają, że szkolenia i kursy nie są im, ani ich personelowi potrzebne. Tymczasem znajomość psychologii pacjenta, technik sprzedaży oraz umiejętne doradztwo, to podstawy marke-tingu, które powinien znać tzw. pierwszy stół – wyjaśnia właściciel firmy doradczej.Obaj panowie zgadzają się, że klu-czem do sukcesu jest pacjent, który opuszczając aptekę, będzie miał poczucie, iż usługa farmaceutyczna,

jaką otrzymał, w pełni zaspoko-iła jego potrzeby.

www.farmacjapraktyczna.plPodyskutuj o tym na forum!

@


sonda

Sztywne cenyto za mało...

Przeważająca część uczestników naszej czerwcowej sondy stwierdza, że ustawa refundacyjna – choć w założeniu miała – nie reguluje w dostateczny sposób konkurencji na rynku aptecznym. Aptekarze zgodnie (choć i tu zdarzają się wyjątki) przyznają: tak ważnego dla obywateli sektora nie powinien regulować wyłącznie wolny rynek.

mgr farm. Krzysztof Kucińskifarmaceuta z PiłyApteki będą upadać, bo nikt nie kontroluje ich liczby. Nowe placówki powstają jak grzyby po deszczu. Jak apteka ma się utrzymać, skoro przy jednej ulicy mieszczą się trzy placówki? To jakaś komedia! Wy-gląda na to, że jak ktoś nie ma co ze sobą zrobić, to zakłada aptekę. Kiedyś można było samemu ustalać ceny leków refundowanych, właści-ciel apteki miał przynajmniej jakiś wpływ na swój biznes. Teraz jeste-śmy jak okręty pozbawione sterów i nasze „być albo nie być” zależy od losu. Myślę, że przetrwają ci, którzy mają na tyle duże zasoby finansowe, że przetrzymają konkurencję. Bo to, że dla wszystkich aptek nie ma miejsca na rynku, jest już jasne. Obawiam się jednak, że niewiele ap-tek rodzinnych, które istniały przez kilkadziesiąt lat, doczeka końca kryzysu. Stać będzie na to jedynie sieciówki. Za nimi stoi duży kapitał i one mogą przez rok, czy nawet dwa lata przynosić straty. Ich właści-ciele wiedzą, że prędzej czy później odrobią je sobie z nawiązką. Tym-czasem upadek małych aptek odbije się na pacjentach, bo farmaceuci traktują osobę kupującą u nich leki właśnie jak pacjenta. W sieciówce jest on jedynie klientem. Trzeba go obsłużyć jak najszybciej, żeby

zająć się następnym. A my przecież nie jesteśmy sklepikarzami, tylko farmaceutami.

mgr farm. Agnieszka Drozdafarmaceutka z WarszawyWystarczy przejść się po centrum stolicy, żeby zobaczyć, jak nienor-malny w naszym kraju jest rynek aptekarski. Wydaje się, że w War-szawie jest więcej aptek niż sklepów spożywczych. A przecież leki nie są produktem, który każdy z nas kupuje codziennie. Oczywistym staje się zatem fakt, że rynek nie jest w stanie utrzymać wszystkich aptek. Trudna sytuacja materialna farmaceutów wypacza naszą pracę. Zamiast skupić się na pacjencie i jego potrzebach, główny nacisk kładziony jest na przetrwanie apteki. To bardzo niebezpieczna sytuacja, gdy aptekarze skupieni są na generowaniu zysków. Nowe przepisy zabraniają nam negocjować ceny z hurtowniami leków refundo-wanych. Dlatego stanęliśmy obecnie przed bardzo trudnym wyzwaniem i chyba nikt nie jest pewny, czy mu sprosta. Do tej pory mogłam mniej więcej przewidzieć, ile zarobię, bo miałam wielu stałych pacjentów, dla których sprowadzałam leki po niż-szej cenie. Teraz ich utraciłam, bo leki idą kupić do najbliższej apteki. Przyznaję, że nie mam pomysłu,

Skoro miasta wydają licencje na taksówki,to może przydałyby się takie również na apteki mgr farm. Michał Ozdarskifarmaceuta z Koszalina

autor: Izabela Domasławska


sonda

jak zyskać pacjentów i pozostać w zgodzie z obowiązującymi przepi-sami. Na razie jestem i tak w dobrej sytuacji w porównaniu do innych farmaceutów, bo nie muszę jeszcze do swojego interesu dopłacać. Ale zysków też nie widzę. Jeśli taki stan rzeczy potrwa dłużej, będę musiała zamknąć aptekę. Przecież nie będę pracowała charytatywnie.

mgr farm. Andrzej Cichockifarmaceuta z okolic RzeszowaZgrzeszyłbym, gdybym zaczął narzekać na kondycję mojej apteki. Po wprowadzeniu sztywnych cen na leki refundowane mam teraz o wiele więcej pacjentów. Apteki sieciowe, które kiedyś mogły zaoferować tańsze leki, nie mają teraz takiej możliwości, więc wszyscy działamy na równych zasadach. A ja zawsze miałem dobry kontakt z pacjentem. Aptekę też mam w dobrym punkcie, blisko głównej drogi, z dużym parkingiem. Wielu pacjentów wybiera moją placówkę, bo mamy wygodny dojazd. Ponad-to nigdy nie traktuję pacjenta jak intruza, którego trzeba jak najszyb-ciej obsłużyć i wypchnąć za drzwi. Zawsze staram się z nim porozma-wiać, zapytać o stan zdrowia, czy po lekach nie ma jakichś nieprzyjemnych dolegliwości. Próbuję też doradzać w sprawie diety. To buduje między-ludzkie relacje. Duża część moich pacjentów zwraca się do mnie „Panie Andrzeju”. To pokazuje, że nie jestem dla nich jedynie farmaceutą, ale także znajomym. W takiej atmosferze ten biznes prowadziło się od zawsze i należy stare wzorce promować. Uśmiech na twarzy to najlepszy mar-keting. Innego mi nie trzeba.

mgr farm. Katarzyna Dobrowolskafarmaceutka z LegionowaZa trzy miesiące kończy mi się umo-wa najmu lokalu, w którym prowadzę aptekę i jeśli coś przez ten czas się nie zmieni, nie przedłużę jej. Gdy 5 lat temu zakładałam aptekę, była ona jedyną placówką w okolicy. Teraz są trzy. Co prawda jest też więcej mieszkańców, ale nie na tyle, by utrzymać trzy placówki. Przyznaję, że liczyłam na poprawę sytuacji po wprowadzeniu sztywnych cen leków, ale poważnie się przeliczyłam. Jest gorzej niż rok temu, a 2011 r. był dla

mojego biznesu rokiem fatalnym. Od wielu miesięcy nie jestem w stanie wyjść nawet na zero. Mój mąż jest lekarzem więc tylko dzięki jego za-robkom jakoś funkcjonujemy. Ale ile można dokładać do interesu? Na po-czątku myślałam, że może robię coś źle, ale gdy porozmawiałam z innymi farmaceutami, okazało się, że u nich jest podobnie. Powstało za dużo aptek i rynek już nie jest w stanie ich wszystkich utrzymać. Wszyscy po-wtarzają, że trzeba to przetrzymać, że lepsze czasy nadejdą, jak słabsze apteki się zamkną. Nikt jednak nie chce być tą słabszą apteką, więc całe nasze środowisko tkwi w takim klinczu. Ja już na to nie mam chyba siły. Ktoś musi się wreszcie poddać. Wszyscy niestety nie wygramy...

mgr farm. Michał Ozdarskifarmaceuta z KoszalinaMiasta wydają licencje dla taksówkarzy, żeby nie było ich za dużo, bo wtedy ich zyski byłyby zbyt małe. Ale nami, farmaceutami, nikt się nie przejmuje. Chcesz otworzyć 100 aptek w mieście? Proszę bardzo, nie ma przeszkód! A ja

pytam: co jest ważniejsze – możliwość podwózki czy kupienia leków? Skoro miasta wydają licencje na taksówki, to może przydałyby się takie również na apteki. Albo chociaż wytyczać rejo-ny, gdzie nie ma jeszcze apteki i tylko tam pozwalać na zakładanie nowych. Teraz tylko patrzeć, jak zaczniemy padać jedna po drugiej. Już siódmy miesiąc z rzędu odnotowuję w swojej placówce ujemny bilans. Wiem, że u konkurencji jest podobnie. Jeśli zdarzy się tak, że wszyscy padniemy w jednym czasie, to nasi pacjenci nie będą mieli gdzie kupić leków. Nasza sytuacja jest dramatyczna i warto, żeby ktoś wreszcie o tym usłyszał. Re-forma nic w tej sprawie nie zmieniła. Sztywne ceny leków to za mało. Musi być jakaś polityka zarządzająca naszą profesją. Nie można tak ważnego dla obywateli sektora regulować jedynie poprzez wolny rynek. W przeciwnym razie to może skończyć się tragedią. Apteki to nie stragany z owocami.

To w końcu część systemu opieki zdrowotnej.


@

Farmaceuci przyznają, że po wejściu w życie nowej ustawy, by przetrwać, zamiast skupić się na pacjencie i jego potrzebach, główny nacisk muszą kłaść na generowanie zysków

AcidolacAcidolit_FP_120528.indd 2 5/29/12 09:35

spis treści

AcidolacAcidolit_FP_120528.indd 3 5/29/12 09:36


prawo

Zapytaj ekspertaNa pytania Czytelników naszego miesięcznika, nadesłane do redakcji za pośrednictwem strony internetowej www.farmacjapraktyczna.pl, odpowiada Bartłomiej Kochlewski, adwokat specjalizujący się w prawie pracy i własności intelektualnej.

Aby zabezpieczyć się przed ewen-tualną odpowiedzialnością ze strony NFZ, zaczęliśmy kserować dowody ubezpieczeń pacjentów nabywających leki refundowane. Ostatnio pacjentka oburzyła się i nie chciała nam okazać doku-mentu, powołując się na przepisy o ochronie danych osobowych. Wyczytaliśmy, że ustawa nakłada obowiązek odpowiedniego przecho-wywania takich danych. Ale prze-cież apteka posiada już takie dane z recept, więc teoretycznie jesteśmy gotowi do takich zabiegów...

Zgodnie z ustawą o świadczeniach opieki zdrowotnej pacjent ubiega-jący się o udzielenie świadczenia, w tym także o realizację recepty refundowanej, jest obowiązany przedstawić dokument potwier-dzający prawo do świadczeń. Oznacza to, że farmaceuta jest uprawniony do żądania okazania takiego dokumentu od pacjenta. Skserowanie tego dokumentu jest rozszerzeniem tego uprawnienia, jednak powoływanie się na ochro-nę dóbr osobistych przez pacjenta jest tu nie na miejscu, bo na re-cepcie wymienione są dokładnie te same dane (imię, nazwisko, adres, nr PESEL) jak w dokumencie ubezpieczenia. Problem bierze się z tego, że dotychczas taka prakty-ka nie była stosowana w aptekach i pacjenci nie są do niej przyzwy-czajeni. Nikogo nie dziwi fakt żądania dowodu ubezpieczenia w przychodni lub szpitalu, a w ap-tece to novum może budzić różne reakcje.Należy uściślić, że dokumen-tem potwierdzającym prawo do

świadczeń jest w szczególności dokument potwierdzający opła-canie składek na ubezpieczenie zdrowotne. W razie braku takie-go dokumentu, uprawniony do świadczeń pacjent może złożyć na piśmie oświadczenie o zgłoszeniu do ubezpieczenia zdrowotnego, które powinno zawierać m.in.: nazwę instytucji, która zgłosiła pacjenta do ubezpieczenia oraz nazwę oddziału wojewódzkiego, do którego pacjent został zgło-szony. Złożenie oświadczenia nie zdejmuje z pacjenta obowiązku przedstawienia w późniejszym terminie dokumentu potwierdza-jącego prawo do świadczeń opieki zdrowotnej.

Kto wyznacza zastępcę kierow-nika apteki? Muszę iść na 2-, 3-miesięczne zwolnienie. Problem w tym, że pracuję w aptece, gdzie jedynym magistrem jestem ja, reszta to technicy i niełatwo mi będzie znaleźć osobę na zastępstwo. Co gorsza, wiąże się to z dodatko-wym zatrudnieniem, a finansowo nasza placówka stoi raczej słabo.

Zgodnie z przepisami prawa farmaceutycznego zastępcę kierownika apteki na czas swojej nieobecności wyznacza dotychcza-sowy kierownik apteki. W przy-padku tej konkretnej placówki nie da się wyznaczyć zastępcy, spośród osób zatrudnionych w aptece, bo kierowni-kiem apteki nie może być technik farmacji. Ozna-cza to, że w tym wypadku będzie wchodziło w rachubę zatrudnienie osoby z zewnątrz,

która ma kwalifikacje niezbędne do piastowania tego stanowi-ska (wykształcenie, staż pracy) i zgodzi się kierować apteką przez określony czas. Należy wskazać, że sytuacja ekonomiczna nie powinna być przeszkodą w wyzna-czeniu kierownika apteki, bo brak zastępcy obciąża zarówno właści-ciela funkcjonującej apteki, jak i jej kierownika. A następstwem niewyznaczenia kierownika apteki może być nawet zamknięcie pla-cówki.Trzeba jednak zaznaczyć, że czas, na który ustanowione jest zastępstwo musi być z góry oznaczony, co do długości trwa-nia. Powierzenie zastępstwa na czas oznaczony, przekraczający 30 dni, wymaga powiadomienia w formie pisemnej właściwe-go Wojewódzkiego Inspektora Farmaceutycznego i właściwej Okręgowej Izby Aptekarskiej. Powiadomienie musi zawierać: imię i nazwisko kierownika apteki, imię i nazwisko osoby zastępującej kierownika apteki wraz z informacjami o spełnieniu przez osobę zastępującą wyma-gań określonych dla tego stano-wiska oraz wskazanie okresu, na jaki powierzono zastępstwo wraz z podaniem przyczyn tego zastępstwa. Dodatkowo osoba, która przyjmuje obowiązki, musi dołączyć oświadczenie o wyra-

żeniu zgody na zastępowanie kierownika.


@


opieka farmaceutyczna

Gorączka– przyczyny, objawy, postępowanieDla każdego rodzica pojawiająca się nagle u dziecka gorączka jest sporym stresem. Nie tylko z uwagi na prawdopodobieństwo wystąpienia infekcji wirusowej lub bakteryjnej, ale też na dyskomfort, jaki niesie ona dla malucha.

Gorączka ma najczęściej wiele objawów towarzyszących:

gorące są plecy, ale skóra na pozostałych partiach ciała jest chłodna i nierzadko pokryta zimnym potem, zwłaszcza koń-czyny górne i dolne,

twarz dziecka jest znacznie zaczerwieniona – pojawiają się silne rumieńce,

dziecko ma przyspieszony od-dech,

może odczuwać ból w okolicy karku, czoła lub ból gardła, nierzadko pojawia się uczucie zatkanego nosa,

u niemowląt pojawia się biegun-ka, ale może także towarzyszyć gorączce u większych dzieci, tak samo jak wymioty czy bóle brzucha.

Gdy rodzice zauważą u dziecka taki zespół objawów, pierwszym kro-kiem, jaki powinni wykonać, jest zmierzenie u niego temperatury. Przed podjęciem kolejnych kroków konieczne jest ustalenie jej wyso-kości.

Jak mierzyć temperaturę ciała?Metod mierzenia temperatury jest kilka. Każda z nich powinna być indywidualnie dostosowywana przez rodziców do wieku i ogólnego samopoczucia dziecka:

pod pachą – ta metoda jest naj-wygodniejsza u dzieci starszych, ewentualnie cierpliwych i mało ruchliwych; termometr rtęciowy powinien być trzymany pod pa-chą nieruchomo przez ok. 5 mi-nut, termometr elektroniczny ok. 2 minut,

w ustach – sposób ten sprawdza się u małych i większych dzieci, ostateczny pomiar zawsze daje wynik wyższy o 0,3 st. C od rzeczywistego,

w odbytnicy – to jest metoda sto-sowana najczęściej u niemowląt z uwagi na krótki czas mierze-nia, szybki wynik pomiaru. Koń-cowy wynik jest wyższy o 0,5 st. C od rzeczywistej temperatury ciała,

w aptekach dostępne są także termometry paskowe do mie-rzenia temperatury zwłaszcza u małych dzieci (przykłada się je na czoło), termometry do po-miaru temperatury w uchu oraz termometry cyfrowe do pomiaru temperatury po zbliżeniu apara-tu do głowy dziecka.

Kiedy mówimy o gorączce?Dość często określenie gorączki jest nadużywane przez rodziców. Dziecko ma normalną temperaturę ciała, gdy wynosi ona od 36-37°C. Gdy termometr wskazuje ciepłotę

Konsultacji z lekarzem wymaga każda dłużejutrzymująca się gorączka, nie reagująca na podstawowe leki przeciwgo-rączkowe

autor: dr n. med. Jolanta PorębskaKatedra i Klinika Pediatrii w Zabrzu, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach



ciała w przedziale powyżej 37 do 38 st. C, mówimy tylko o stanie podgorączkowym, umiarkowana gorączka mieści się w granicach powyżej 38 do 39 st. C. O wyso-kiej gorączce możemy mówić tylko wtedy, gdy temperatura ciała sięga powyżej 39 st. C.Stan podgorączkowy (pomiędzy 37 st. C a 38 st. C) działa często korzystnie: zwiększa ukrwienie tkanek oraz pobudza do pracy układ odpornościowy. Jednak wyż-sza temperatura osłabia organizm. Dlatego, gdy przekracza 38 st. C, należy ją obniżyć. Jeśli gorączku-je niemowlę, przyczyna może być mniej poważna: zbyt ciepłe ubranie, pragnienie, płacz, ząbkowanie, a także energiczna zabawa. Dla-tego, poza sytuacją, gdy gorączka jest bardzo wysoka, warto wstrzy-mać się z jej obniżaniem i później ponownie zmierzyć temperaturę.

Najczęstsze przyczyny gorączki podwyższona temperatura ciała,

jako objaw infekcji wirusowej lub bakteryjnej, może nas alarmo-wać o wielu chorobach,

choroby zakaźne: gdy rozwija się choroba zakaźna (ospa wietrzna, świnka, różyczka, odra, rumień zakaźny, gorączka trzydniowa), gorączka towarzyszy pozostałym objawom, w tym charaktery-stycznym zmianom wysypko-wym,

infekcje wirusowe i bakteryjne dotyczące górnych i dolnych dróg oddechowych, zakażenia dróg moczowych,

infekcyjne biegunki wirusowe i bakteryjne (rotawirusowe, adenowirusowe, zakażenia sal-monellą, Yersinia enterocolitica, enteropatogenne szczepy E.coli),

gorączka w chorobach reumato-logicznych (młodzieńcze prze-wlekłe zapalenie stawów, toczeń układowy, zespół Kawasaki),

choroby nowotworowe (białaczki, ziarnicze i nieziarnicze chłonia-ki),

gorączka w rozległych oparze-niach, zaburzeniach elektrolito-wych,

gorączka pochodzenia ośrodko-wego – choroby neurologiczne,

zakażenia uogólnione (posocz-nice),

zapalenie opon mózgowych – sztywność karku, wymioty, światłowstręt, bóle głowy, złe samopoczucie,

w okresie letnim gorączka często towarzyszy oparzeniom słonecz-nym i udarom.

Co można zrobić w warunkach domowych?Pierwszym, najprostszym sposo-bem obniżenia gorączki są metody tradycyjne: kąpiel dziecka w letniej wodzie,

o temperaturze niższej od temperatury ciała tylko o 2 stopnie, na 10-15 min. – by uniknąć dreszczy, warto przed kąpielą podać środek przeciw-gorączkowy,

wilgotne okłady na czoło – pie-luszką lub ściereczką zwilżaną w letniej wodzie, często zmienia-nej,

wilgotne okłady na klatkę piersiową, kończyny – pieluszką lub ściereczką zwilżaną w letniej wodzie,

owinięcie całego ciała dziecka mokrym prześcieradłem i obło-żenie go mokrymi pieluchami zamoczonymi w letniej wodzie,

pojenie chłodnymi płynami, w mniejszych porcjach – woda, herbatka; dzieci karmione piersią należy przystawiać jak najczęściej,

kontrola temperatury w pokoju (nie więcej niż 20 stopni), pokój regularnie wietrzony (choćby przez 2-3 minuty, ale co godzi-nę), a powietrze w nim nawilżo-ne, bo to ułatwia oddychanie – ponieważ dziecko często się poci, trzeba mu regularnie zmieniać piżamkę i pościel,

unikanie przegrzewania dziecka – nakrycie lekkim kocykiem czy prześcieradłem, umożliwiającym oddawanie ciepła przez dziecko.

Metody farmakologiczne: ibuprofen – 10 mg/kg/dawkę co

6-8 godzin, dawka maksymalna 30 mg/kg/dobę,

paracetamol – dawki doust-ne 10-15 mg/kg/dawkę co 4-6 godzin, w celu uzyskania lepszego efek-tu początkowa dawka doustna u dzieci może wynosić nawet 20-25 mg/kg/dawkę, dawka doodbytni-

cza ok. 20-25 mg/kg/dawkę do 100-120 mg/kg/dobę,

nie należy stosować pochod-nych kwasu acetylosalicylowego u dzieci do 12. r.ż. ze względu na możliwość wystąpienia tzw. zespołu Reya, ciężkiej, zagraża-jącej życiu choroby wynikającej z nietolerancji tych leków przez niektóre dzieci z infekcjami wirusowymi.

Na większości opakowań leków znajdują się instrukcje dawkowania przeliczające dawkę na mililitry syropu w zależności od masy ciała dziecka.

Kiedy potrzebna konsultacja lekarza?Konsultacji z lekarzem wymaga każda dłużej utrzymująca się gorączka, nie reagująca na podsta-wowe leki przeciwgorączkowe, lub związana z innymi niepokojącymi objawami u dziecka. Stanami na pewno wymagającymi pilnej kon-sultacji lekarskiej są następujące sytuacje: gdy gorączka utrzymuje się

przez 3 doby, gdy przekroczy 40 st. C i nie

spada pomimo podania leków, gdy towarzyszy jej sztywność

karku u dziecka, malec nie może pochylić głowy, występują wy-mioty i/lub drobna krwotoczna wysypka,

gdy pojawiły się drgawki, gdy wysoka gorączka występuje

u dziecka poniżej 6. miesiąca życia.

Jakie błędy w zwalczaniu gorączki popełniamy najczęściej: podawanie leku dopiero przy

bardzo wysokiej gorączce, podawanie dawek zbyt małych, czekanie na podanie następ-

nej dawki do kolejnej zwyżki gorączki,

podawanie kolejnych dawek tuż po podaniu poprzedniej – musi upłynąć ok. 30 min. nim lek zacznie działać, podawanie leków przezna-

czonych dla dorosłych.


@Podyskutuj o tym na forum!

R E

K L

A M

A

Ibufen baby (Ibuprofenum). Skład i postać: 1 czopek zawiera 60 lub 125 mg ibuprofenu. Wskazania: Gorączka różnego pochodzenia (także w przebiegu zakażeń wirusowych, w przebiegu odczynu poszczepiennego). Bóle różnego pochodzenia o nasileniu słabym do umiarkowanego: bóle głowy, gardła i mięśni towarzyszące przeziębieniu i grypie, bóle mięśni, stawów i kości, na skutek urazów narządu ruchu (nadwerężenia, skręcenia), bóle na skutek urazów tkanek miękkich, bóle pooperacyjne, bóle zębów, bóle po ekstrakcji zębów, bóle na skutek ząbkowania, bóle głowy, bóle uszu występujące w stanach zapalnych ucha środkowego. Dawkowanie i sposób podawania: Podanie doodbytnicze. Nie należy przekraczać jednorazowej dawki 10 mg/kg mc. Maksymalna dawka dobowa ibuprofenu wynosi 20-30 mg/kg mc. w 3-4 pojedynczych dawkach Bez konsultacji z lekarzem pacjent nie powinien stosować produktu dłużej niż 3 dni. Dzieciom poniżej 6 miesiąca życia można podać produkt leczniczy tylko po konsultacji lekarskiej. Produkt leczniczy przeznaczony do doraźnego stosowania. Jeżeli objawy utrzymują się lub nasilają lub jeśli wystąpią nowe objawy, należy skontaktować się z lekarzem. Dawka 60 mg: nie stosować u dzieci poniżej 3. mż. i poniżej 6 kg. Zwykle stosowana dawka: 3-9 miesięcy (6-8 kg) 1 czopek 3 razy na dobę, w odstępach co 6 do 8 godzin. Nie stosować więcej niż 3 czopki w ciągu doby. 9 miesięcy do 2 lat (8-12 kg) 1 czopek4 razy na dobę, w odstępach co 6 godzin. Nie stosować więcej niż 4 czopki w ciągu doby. Dawka 125 mg: Nie stosować u dzieci o wadze poniżej 12,5 kg. Zwykle stosowana dawka: 2-4 lat (12,5-17 kg) 1 czopek 3 razy na dobę, w odstępach co 6 do 8 godzin. Nie stosować więcej niż 3 czopki w ciągu doby. 4-6 lat (od 17 do 20,5 kg) 1 czopek 4 razy na dobę, w odstępach co 6 godzin. Nie stosować więcej niż 4 czopki w ciągu doby. Przeciwwskazania: Produkt leczniczy jest przeciwwskazany u pacjentów: z nadwrażliwością na ibuprofen lub którąkolwiek substancję pomocniczą preparatu oraz na inne niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) u których po przyjęciu kwasu acetylosalicylowego lub innych niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ) występowały kiedykolwiek w przeszłości objawy alergii w postaci nieżytu nosa, pokrzywki, skurczu oskrzeli lub astmy oskrzelowej; z chorobą wrzodową żołądka i (lub) dwunastnicy czynną lub w wywiadzie, perforacją lub krwawieniem (dwa lub więcej niezależnych, potwierdzonych przypadków owrzodzenia lub krwawienia), również tymi występującymi po zastosowaniu NLPZ z ciężką niewydolnością wątroby, ciężką niewydolnością nerek lub ciężką niewydolnością serca; przyjmujących jednocześnie inne niesteroidowe leki przeciwzapalne, w tym inhibitory COX-2 (zwiększone ryzyko wystąpienia działań niepożądanych); w III trymestrze ciąży; ze skazą krwotoczną. Dodatkowo dla dawki 60 mg produkt jest przeciwwskazany u niemowląt o masie ciała nieprzekraczającej 6 kg (wiek: do 3 miesięcy). Ostrzeżenia i zalecane środki ostrożności: Należy zachować ostrożność podczas stosowania produktu leczniczego u pacjentów z: toczniem rumieniowatym układowym oraz mieszaną chorobą tkanki łącznej; chorobami odbytu i odbytnicy; chorobami przewodu pokarmowego oraz przewlekłymi zapalnymi chorobami jelit (wrzodziejące zapalenie jelita grubego, choroba Leśniowskiego i Crohna); nadciśnieniem tętniczym i (lub) zaburzeniem czynności serca; zaburzeniami czynności nerek (należy monitorować czynność nerek - na skutek stosowania niesteroidowych leków przeciwzapalnych może dojść do pogorszenia czynności nerek); zaburzeniami czynności wątroby; zaburzeniami krzepnięcia krwi (ibuprofen może przedłużyć czas krwawienia). Przyjmowanie leku w najmniejszej dawce skutecznej przez najkrótszy okres konieczny do łagodzenia objawów zmniejsza ryzyko działań niepożądanych. U pacjentów w podeszłym wieku ryzyko wystąpienia działań niepożądanych (zwłaszcza krwawienia z przewodu pokarmowego i perforacji) na skutek stosowania produktu leczniczego jest większe niż u pacjentów młodszych. Częstość występowania oraz zwiększenie działań niepożądanych można zmniejszyć, stosując najmniejszą możliwą dawkę terapeutyczną przez najkrótszy możliwy okres. Przewlekłe stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych u pacjentów w podeszłym wieku nie jest zalecane. U osób z czynną lub przebytą astmą oskrzelową oraz chorobami alergicznymi zażycie produktu leczniczego może spowodować skurcz oskrzeli. Istnieje ryzyko wystąpienia krwotoku z przewodu pokarmowego, owrzodzenia lub perforacji, które może być śmiertelne i które niekoniecznie musi być poprzedzone objawami ostrzegawczymi lub może wystąpić u pacjentów, u których takie objawy ostrzegawcze występowały. W razie wystąpienia krwotoku z przewodu pokarmowego czy owrzodzenia, należy natychmiast odstawić produkt leczniczy. Pacjenci z chorobami przewodu pokarmowego w wywiadzie, szczególnie osoby w wieku podeszłym, powinni być poinformowani, że należy zgłosić lekarzowi wszelkie nietypowe objawy dotyczące układu pokarmowego (szczególnie krwawienie), zwłaszcza w początkowym okresie terapii. Pacjenci ci powinni stosować jak najmniejszą dawkę produktu leczniczego. Należy zachować ostrożność stosując produkt leczniczy u pacjentów, stosujących jednocześnie inne leki, które mogą zwiększać ryzyko zaburzeń żołądkowo-jelitowych lub krwawienia, takie jak kortykosteroidy lub leki przeciwzakrzepowe jak warfaryna lub leki antyagregacyjne jak kwas acetylosalicylowy. U pacjentów przyjmujących produkt leczniczy, u których wystąpiło krwawienie z przewodu pokarmowego lub jego owrzodzenie, należy zaprzestać leczenia. Z badań klinicznych i danych epidemiologicznych wynika, że przyjmowanie ibuprofenu, szczególnie w dużych dawkach (2400 mg na dobę) przez długi okres czasu może być związane z niewielkim zwiększeniem ryzyka zatorów tętnic (np. zawał serca lub udar). Generalnie, badania epidemiologiczne nie wskazują, że przyjmowanie małych dawek ibuprofenu (np. < 1200 mg na dobę) jest związane ze zwiększeniem ryzyka zawału serca. Jednoczesne, długotrwałe stosowanie różnych leków przeciwbólowych może prowadzić do uszkodzenia nerek z ryzykiem niewydolności nerek (nefropatia postanalgetyczna). Podczas długotrwałego stosowania dużych dawek leków przeciwbólowych mogą wystąpić bóle głowy, których nie należy leczyć poprzez zwiększanie dawki leku przeciwbólowego. Pacjenci długotrwale leczeni powinni mieć monitorowaną czynność nerek, wątroby i układu krwiotwórczego. Ciężkie reakcje skórne, niektóre z nich śmiertelne, włączając zapalenie skóry złuszczające, zespół Stevensa-Johnsona i toksyczne martwicze oddzielanie się naskórka były bardzo rzadko raportowane w związku ze stosowaniem leków z grupy NLPZ. Największe ryzyko wystąpienia tych ciężkich reakcji występuje na początku terapii, w większości przypadków w pierwszym miesiącu stosowania produktu. Należy zaprzestać stosowania produktu po wystąpieniu pierwszych objawów: wysypka skórna, uszkodzenia błony śluzowej jamy ustnej lub inne objawy nadwrażliwości. W wyjątkowych przypadkach mogą wystąpić ciężkie zakażenia skóry i tkanek miękkich jako powikłania w przebiegu ospy wietrznej. Obecnie nie można wykluczyć działania leków z grupy NLPZ w zwiększaniu tych zakażeń. Z tego powodu zaleca się unikania stosowania ibuprofenu u chorych na ospę wietrzną. Istnieją dowody na to, że leki hamujące cyklooksygenazę (syntezę prostaglandyn) mogą powodować zaburzenia płodności u kobiet przez wpływ na owulację. Działanie to jest przemijające i ustępuje po zakończeniu terapii. Podczas stosowania ibuprofenu notowano pojedyncze przypadki toksycznej ambliopii, dlatego wszelkie zaburzenia widzenia należy zgłaszać lekarzowi. Leki z grupy NLPZ mogą maskować objawy zakażenia i gorączki. Działania niepożądane: Podczas krótkotrwałego stosowania ibuprofenu w dawkach dostępnych bez recepty zaobserwowano działania niepożądane wymienione poniżej. Stosując ibuprofen w innych wskazaniach i długotrwale mogą wystąpić inne działania niepożądane. Działania niepożądane uszeregowano według częstości występowania stosując następujące określenia: bardzo często (≥1/10); często (≥1/100 do < 1/10); niezbyt często (≥ 1/1 000 do < 1/100); rzadko (≥ 1/10 000 do < 1/1 000); bardzo rzadko (< 1/10 000); częstość nieznana (nie może być określona na podstawie dostępnych danych). Niezbyt często: Zgaga, niestrawność, biegunka, ból brzucha, nudności, miejscowe podrażnienie odbytu; bóle głowy; wysypki skórne; pokrzywka i świąd. Rzadko: Wzdęcia, zaparcia, wymioty, zapalenie błony śluzowej żołądka; obrzęki. Bardzo rzadko: Smołowate stolce, krwawe wymioty, wrzodziejące zapalenie błony śluzowej jamy ustnej, zaostrzenie zapalenia okrężnicy i choroby Crohna. Może wystąpić choroba wrzodowa żołądka i (lub) dwunastnicy z krwawieniem lub bez, czasem ze skutkiem śmiertelnym, szczególnie u osób w podeszłym wieku i perforacja. Zmniejszenie ilości wydalanego moczu, ostra niewydolność nerek, martwica brodawek nerkowych, zwiększenie stężenia sodu w osoczu (retencja sodu), zmniejszenie ilości wydalanego mocznika i zwiększenie stężenia mocznika w surowicy. Zaburzenia czynności wątroby, szczególnie podczas długotrwałego stosowania. Żółtaczka zastoinowa, zapalenie wątroby, zwiększenie aktywności enzymów wątrobowych w surowicy. Zaburzenia wskaźników morfologii krwi (anemia, anemia hemolityczna, anemia aplastyczna, leukopenia, trombocytopenia, pancytopenia, agranulocytoza). Pierwszymi objawami są gorączka, ból gardła, powierzchowne owrzodzenia błony śluzowej. Rumień wielopostaciowy, zespół Stevensa-Johnsona, toksyczne martwicze oddzielanie się naskórka. Obrzęk twarzy, języka i krtani, duszność, tachykardia - zaburzenia rytmu serca, hipotensja - zmniejszenie ciśnienia tętniczego krwi, wstrząs. Zaostrzenie astmy i skurcz oskrzeli. U pacjentów z istniejącymi chorobami autoimmunologicznymi (toczeń rumieniowaty układowy, mieszana choroba tkanki łącznej) podczas leczenia ibuprofenem odnotowano pojedyncze przypadki objawów występujących w aseptycznym zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych jak sztywność karku, ból głowy, nudności, wymioty, gorączka, dezorientacja. Obrzęk, nadciśnienie tętnicze, niewydolność serca związane ze stosowaniem leków z grupy NLPZ w dużych dawkach. Z badań klinicznych i danych epidemiologicznych wynika, że przyjmowanie ibuprofenu, szczególnie długotrwale w dużych dawkach (2400 mg na dobę) może być związane z niewielkim zwiększeniem ryzyka zatorów tętnic (np. zawał serca lub udar). Podmiot odpowiedzialny: ZF Polpharma S.A. Pozwolenie na dopuszczenie do obrotu odpowiednio dla dawek 60 i 125 mg nr 18856; 18857 wydane przez MZ. Dodatkowych informacji o leku udziela: Polpharma Biuro Handlowe Sp. z o.o., ul. Bobrowiecka 6, 00-728 Warszawa, tel. +48 22 364 61 00; fax. +48 22 364 61 02. www.polpharma.pl. Lek wydawany bez recepty. ChPL: 15.11.2011. IBU/277/03-2012

205x297_IbufenBABY_120402.indd 1 4/11/12 15:23



Wychwycić jaskręJaskra to jedna z najczęstszych przyczyn ślepoty na świecie, jednak nie zawsze musi do niej prowadzić. Podstawą skutecznego leczenia jest wczesne wykrycie choroby. Chociaż jaskra zwykle rozwija się bezobjawowo, potrafimy dziś rozpoznać i wyodrębnić czynniki ryzyka. Szczególną czujność powinni zachować farmaceuci oraz lekarze, w razie potrzeby kierując pacjenta na badania.

źródło: na podstawiemateriałów edukacyjnych Polpharma Biuro Handlowe Sp. z o.o. autorstwa prof. Marty Misiuk-Hojło

R E

K L

A M

A

Jaskra to zespół chorób oczu,w przypadku których ciśnienie oczne (wewnątrzgałkowe) jest

zbyt wysokie dla nerwu wzrokowego pacjenta, co w konsekwencji prowa-dzi do powolnego zamierania nerwu wzrokowego i ograniczenia pola widzenia. Wraz z zanikaniem nerwu wzrokowego, obszar widzenia staje się coraz mniejszy, aż całkowicie zanika, prowadząc do całkowitej, nieodwracalnej ślepoty.

MechanizmW oku produkowana jest tzw. ciecz wodnista, która nawilża, odżywia i oczyszcza soczewkę oraz rogówkę. Kiedy odpływ cieczy wodnistej jest na takim samym poziomie jak jej produkcja, mówimy o prawidłowym ciśnieniu wewnątrzgałkowym.Do podwyższenia ciśnienia we-wnątrzgałkowego dochodzi, kiedy ciecz wodnista odpływa wolniej niż jest produkowana, co uniemożliwia prawidłowe oczyszczanie i odżywia-nie oka. Podwyższonemu ciśnieniu ocznemu towarzyszą zmiany w wyglądzie nerwu wzrokowego oraz postępujące zmiany w polu widzenia, takie jak mroczki, ubytki oraz zawę-żenie widzianego obszaru.

ObjawyW najczęstszej postaci jaskry, tzn. w jaskrze otwartego kąta przesącza-nia, pierwsze objawy są dla pacjenta trudno uchwytne, co stanowi groźną cechę tej postaci choroby. Bóle oka, bóle głowy czy obniżenie ostrości widzenia nie są charakterystyczne dla początkowych etapów tej formy

jaskry, a występują w jej późniejszej fazie. Dlatego jedynym sposobem wczesnego rozpoznania jaskry i rozpoczęcia leczenia jest regularne badanie wzroku u okulisty.Pacjent często nie zdaje sobie spra-wy, że może być chory na jaskrę – świadomość społeczna tej choroby jest niska i często diagnoza stawia-na jest zdecydowanie za późno, by uniknąć ubytków w polu widzenia. Dlatego nie tylko lekarze, ale także farmaceuci, znając czynniki ryzyka wystąpienia jaskry, mogą zasuge-rować kontrolne badania u okulisty pod kątem jaskry. Jeśli na przykład trafi do nas pacjent z receptą na leki na nadci-śnienie czy bóle migrenowe, ma na nosie okulary lub prosi o krople do oczu bez recepty, warto niekiedy przypo-mnieć mu o regularnym badaniu

wzorku, również pod kątem jaskry.Z kolei w jaskrze z wąskim kątem przesączania może dojść do ostrego ataku jaskry połączonego z bardzo silnym bólem głowy i oka, zaczerwie-nieniem oka i poszerzeniem źrenicy. Wówczas należy się zgłosić natych-miast na ostry dyżur okulistyczny.

LeczenieCelem leczenia jaskry jest zahamo-wanie rozwoju choroby na jak naj-wcześniejszym etapie. Jaskra zbyt późno rozpoznana może doprowadzić do znacznego obniżenia ostrości wzroku, a nawet do jego utraty.Leczenie jaskry opiera się na utrzy-maniu prawidłowego ciśnienia oczne-go. Obecnie leczeniem z wyboru w jaskrze jest leczenie farmakologiczne za pomocą leków (kropli do oczu) obniżających ciśnienie wewnątrzgał-kowe. Leki stosuje się dożywotnio.Po ustaleniu leczenia jaskry przez lekarza okulistę, należy ściśle prze-strzegać zaleceń dotyczących rodza-ju, dawkowania oraz częstości przyj-mowania zaleconych leków. Pacjent powinien zgłaszać się na wizyty kon-trolne co 3-6 miesięcy, w zależności od ustaleń lekarza prowadzącego.Jeśli leczenie za pomocą leków nie daje pożądanego efektu lub pacjent nie może go kontynuować, wówczas decydujemy się na zastosowanie

leczenia laserowego lub opera-cyjnego.


@

Czynniki ryzyka:• wiek powyżej 40. r.ż.,• jaskra u rodziców lub

rodzeństwa,• choroby serca, niskie ciśnienie

bądź źle leczone nadciśnienie,• nocne spadki ciśnienia krwi,• migrenowe bóle głowy,• zimne dłonie i stopy,• wady wzroku powyżej

4 dioptrii,• wcześniejszy uraz, powikłania

cukrzycy lub inna choroba oka,• długotrwałe stosowanie

steroidów miejscowo lub ogólnie.

Wychwycić jaskrę

Pierwszy polski latanoprost z tymololemPierwszy polski latanoprost

Analogi prostaglandyn są coraz częściej stosowane jako leki I wyboru w leczeniu jaskry otwartego kąta ze względu na wysoką skuteczność hipotensyjną.1

Preparaty złożone w porównaniu z lekami stosowanymioddzielnie mają wiele zalet:1

» poprawiają compliance (stosowanie się do zaleceń lekarza) » redukują ilość działań niepożądanych (mniej

środków konserwujących)

1. Terminology and guidelines for glaucoma, European Glaucoma Society. 3rd Edition 2008. www.eugs.org* Refundacja we wskazaniu: jaskra.

Xaloptic (Latanoprostum). Skład i postać: 1 ml roztworu kropli do oczu zawiera 0,05 mg latanoprostu. Wskazania: Obniżenie podwyższonego ciśnienia wewnątrzgałkowego u pacjentów z jaskrą otwartego kąta oraz z nadciśnieniem wewnątrzgałkowym. Dawkowanie i sposób podawania: Przed podaniem kropli do oczu należy zdjąć soczewki kontaktowe; można je założyć z powrotem po 15 minutach. Zalecane dawkowanie u pacjentów dorosłych (w tym pacjentów w podeszłym wieku): Zalecane jest podawanie 1 kropli do oka lub obydwu oczu objętych procesem chorobowym raz na dobę. Optymalny efekt uzyskuje się podając latanoprost wieczorem. Nie należy podawać latanoprostu częściej niż raz na dobę, ponieważ stwierdzono, że częstsze podawanie zmniejsza działanie obniżające ciśnienie wewnątrzgałkowe. W przypadku pominięcia jednej dawki, należy kontynuować leczenie podając kolejną zaplanowaną dawkę. Tak jak w przypadku wszystkich kropli do oczu, w celu ograniczenia wchłaniania substancji czynnej do krwioobiegu, zaleca się uciśnięcie worka spojówkowego w przyśrodkowej części kąta szpary powiekowej (punktowy ucisk) przez minutę. Ucisk powinien nastąpić natychmiast po wkropleniu każdej kropli. Jeżeli stosowane są inne miejscowe leki okulistyczne, należy je podać po co najmniej 5-minutowej przerwie. Bezpieczeństwo i skuteczność stosowania preparatu u dzieci nie zostały ustalone. Dlatego nie zaleca się stosowania latanoprostu u dzieci. Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na latanoprost lub którąkolwiek substancję pomocniczą. Ostrzeżenia i zalecane środki ostrożności: Latanoprost może stopniowo zmieniać kolor oka poprzez zwiększenie ilości brązowego pigmentu w tęczówce. Przed rozpoczęciem leczenia należy poinformować pacjentów o możliwości trwałej zmiany zabarwienia oka. Leczenie jednego oka może prowadzić do trwałej heterochromii. Zmiana koloru oka była obserwowana przede wszystkim u pacjentów o tęczówkach koloru mieszanego, np. niebiesko-brązowych, szaro-brązowych, żółto-brązowych i zielono-brązowych. Początek zmian ma miejsce przeważnie w czasie pierwszych 8 miesięcy leczenia, ale u niewielkiej grupy pacjentów może wystąpić później. W oparciu o wykonywane kolejno zdjęcia, efekt ten obserwowano u 30% pacjentów z grupy leczonych latanoprostem przez cztery lata w ramach badań klinicznych. Zmiana koloru tęczówki jest w większości przypadków nieznaczna i często niezauważalna klinicznie. Częstość jej występowania wśród pacjentów o tęczówkach koloru mieszanego wynosi od 7 do 85%, przy czym występuje najczęściej u osób z żółto-brązowym zabarwieniem tęczówki. U pacjentów z jednorodnym niebieskim zabarwieniem oczu nie obserwowano żadnych zmian, natomiast u pacjentów o oczach koloru szarego, zielonego lub brązowego zmiany obserwowane były wyjątkowo rzadko. Zmiana koloru jest związana ze zwiększeniem zawartości melaniny w melanocytach zrębu tęczówki i nie wiąże się ze wzrostem ilości melanocytów. Zazwyczaj brązowe zabarwienie wokół źrenicy rozprzestrzenia się koncentrycznie w kierunku obwodu tęczówki w leczonym oku, zdarza się jednak, że cała tęczówka lub jej część staje się bardziej brązowa. Po zaprzestaniu leczenia nie obserwuje się dalszego nasilania brązowej pigmentacji tęczówki. Do chwili obecnej, na podstawie przeprowadzonych badań klinicznych, nie dowiedziono, aby zmianie koloru tęczówki towarzyszyły inne objawy lub zmiany patologiczne. Znamiona ani plamki obecne na tęczówce przed leczeniem nie ulegają zmianom w czasie terapii. W badaniach klinicznych nie obserwowano odkładania się pigmentu w siatce włókien kolagenowych w kącie przesączania lub innych miejscach komory przedniej oka. W oparciu o pięcioletnie doświadczenie kliniczne nie stwierdzono żadnych negatywnych następstw zwiększonej pigmentacji tęczówki i leczenie latanoprostem może być kontynuowane w przypadku wystąpienia tego objawu. Pacjenci powinni być jednak regularnie badani i jeżeli stan kliniczny tego wymaga należy przerwać leczenie latanoprostem. Doświadczenie kliniczne dotyczące stosowania latanoprostu w jaskrze przewlekłej zamkniętego kąta, jaskrze z otwartym kątem u pacjentów z pseudofakią oraz jaskrze barwnikowej jest ograniczone. Brakuje obserwacji klinicznych dotyczących stosowania latanoprostu w jaskrze zapalnej i neowaskularnej, w stanach zapalnych oka lub jaskrze wrodzonej. Latanoprost nie wykazuje wpływu na źrenicę, bądź jest on nieznaczny, jednak nie ma doświadczeń związanych z ostrym atakiem jaskry z zamkniętym kątem. Należy zachować ostrożność podczas podawania preparatu w tych stanach chorobowych do czasu uzyskania większej ilości danych klinicznych. Dane z badań dotyczących stosowania latanoprostu w okresie okołooperacyjnym po usunięciu zaćmy są ograniczone. Należy zachować ostrożność stosując latanoprost u tych pacjentów. Należy zachować ostrożność podczas stosowania latanoprostu u pacjentów z afakią, pseudofakią z przerwaną tylną torebką soczewki lub soczewkami implantowanymi do komory przedniej oka, lub też u pacjentów z grupy ryzyka wystąpienia torbielowatej postaci obrzęku plamki. Latanoprost powinien być stosowany z zachowaniem ostrożności u pacjentów ze stwierdzonymi skłonnościami do występowania zapalenia tęczówki / zapalenia błony naczyniowej oka. Obecnie brak doświadczenia w zakresie stosowania latanoprostu u pacjentów z ciężką lub chwiejną astmą. Należy zatem zachować ostrożność w leczeniu tych pacjentów do czasu uzyskania wystarczających danych. Obserwowano zmianę zabarwienia skóry w okolicy okołooczodołowej, przy czym w większości przypadków objaw ten był zgłaszany przez pacjentów pochodzących z Japonii. Dane doświadczalne wskazują, że zmiana zabarwienia skóry w okolicy oczodołowej nie była trwała i w niektórych przypadkach ustępowała w trakcie dalszego leczenia latanoprostem. Latanoprost może stopniowo zmieniać rzęsy i włosy meszkowe w leczonym oku i otaczającej powierzchni; zmiany te obejmują zwiększenie długości, grubości, zabarwienia, ilości rzęs lub włosów i zmiany kierunku wyrastania rzęs. Zmiany w rzęsach są odwracalne po przerwaniu leczenia. Latanoprost krople do oczu, roztwór zawierają chlorek benzalkoniowy, który jest często używanym środkiem konserwującym w produktach okulistycznych. Chlorek benzalkoniowy powodował keratopatię punktowatą i (lub) toksyczną wrzodziejącą keratopatię. Pacjentów z zespołem suchego oka lub schorzeniami przebiegającymi z uszkodzeniem rogówki stosujących produkt Xaloptic często lub długotrwale, należy starannie monitorować. Działania niepożądane: Bardzo często (≥1/10): zwiększenie pigmentacji tęczówki; podrażnienie oka (w tym uczucie obecności ciała obcego w oku); zmiany w wyglądzie rzęs (ciemnienie, pogrubienie, wydłużenie, zwiększenie ilości). Często (≥1/100, <1/10): łagodne do umiarkowanego przekrwienie spojówek; przemijające punkcikowate ubytki nabłonka, w większości nie dające objawów; zapalenie brzegów powiek; ból oka. Niezbyt często (≥1/1000, <1/100): obrzęk powiek; wysypka. Rzadko (≥1/10 000, <1/1000): zapalenie tęczówki lub zapalenie błony naczyniowej oka; obrzęk plamki; objawowy obrzęk i ubytki rogówki; obrzęk okołooczodołowy; ciemnienie skóry powiek; miejscowe reakcje skórne na powiekach; zmiany kierunku wyrastania rzęs, co może powodować drażnienie oka; zwiększenie liczby, ciemnienie, pogrubienie i wydłużenie włosów meszkowych na powiece (obserwowane w większości przypadków w populacji japońskiej); pojawienie się podwójnego rzędu rzęs na otworach gruczołów tarczkowych (distichiasis); kołatanie serca; astma, zaostrzenie astmy, duszność; bóle głowy, zawroty głowy; bóle mięśni, bóle stawów. Bardzo rzadko (< 1/10 000): nasilenie istniejącej dusznicy bolesnej; ból w okolicy klatki piersiowej. Latanoprost może powodować zwiększenie pigmentacji tęczówki, najczęściej u pacjentów o tęczówkach mieszanego koloru (np. niebiesko-brązowych, szaro-brązowych, żółto-brązowych, zielono-brązowych). Jest to związane ze zwiększeniem zawartości melaniny w melanocytach zrębu tęczówki. U niektórych pacjentów zmiana koloru tęczówki może być trwała. W trakcie leczenia latanoprostem rzadko obserwowano obrzęk plamki. Objaw ten występował głównie u pacjentów z afakią, pseudofakią z przerwaną tylną torebką soczewki lub soczewkami implantowanymi do komory przedniej oka, jak również u pacjentów z grupy ryzyka wystąpienia obrzęku plamki (pacjenci z retinopatią cukrzycową i zamknięciem światła naczyń siatkówki). Nie można wykluczyć związku pomiędzy występowaniem niewyjaśnionego obrzęku plamki i stosowaniem latano prostu. Notowano rzadkie przypadki zapalenia tęczówki/zapalenia błony naczyniowej oka. W większości przypadków dotyczyło to pacjentów predysponowanych do występowania zapalenia tęczówki/ zapalenia błony naczyniowej oka. Notowano rzadkie przypadki występowania astmy, zaostrzenia astmy i duszności. Doświadczenie w zakresie stosowania latanoprostu u pacjentów z astmą jest ograniczone, natomiast nie wykazano wpływu latanoprostu na czynność układu oddechowego w trakcie badań przeprowadzonych na niewielkiej grupie pacjentów z umiarkowaną astmą otrzymujących niewielkie dawki preparatów steroidowych i niesteroidowych. Obecnie brak doświadczenia w zakresie stosowania latanoprostu u pacjentów z ciężką lub chwiejną astmą, należy zatem zachować ostrożność w leczeniu tych pacjentów do czasu uzyskania wystarczających danych. Podmiot odpowiedzialny: ZF Polpharma SA, ul. Pelplińska 19, 83-200 Starogard Gdański. Pozwolenie na dopuszczenie do obrotu nr 16062 wydane przez MZ. Dodatkowych informacji o leku udziela: Polpharma Biuro Handlowe Sp. z o.o., ul. Bobrowiecka 6, 00-728 Warszawa, tel. +48 22 364 61 00, fax +48 22 364 61 02, www.polpharma.pl. Lek wydawany na podstawie recepty. Cena urzędowa detaliczna wynosi: 47,83 pln. Kwota dopłaty ponoszonej przez pacjenta wynosi 3,20 pln. Data ostatniej aktualizacji 31/10/2011.

Xaloptic Combi (Latanoprostum, Timololum). Skład i postać: 1 ml roztworu kropli do oczu zawiera 50 mikrogramów latanoprostu oraz 6,8 mg maleinianu tymololu, co odpowiada 5 mg tymololu. Wskazania: Zmniejszenie podwyższonego ciśnienia wewnątrzgałkowego u pacjentów z jaskrą otwartego kąta oraz z nadciśnieniem wewnątrzgałkowym, u których jest niedostateczna odpowiedź na leczenie produktami beta-adrenolitycznymi lub analogami prostaglandyn. Dawkowanie i sposób podawania: Zalecane dawkowanie u pacjentów dorosłych (w tym pacjentów w podeszłym wieku): Zalecane jest podawanie 1 kropli do oka lub obydwu oczu objętych procesem chorobowym raz na dobę. W przypadku pominięcia jednej dawki, należy kontynuować leczenie podając kolejną zaplanowaną dawkę. Nie należy przekraczać dawki jednej kropli raz na dobę do oka lub obydwu oczu objętych procesem chorobowym. Przed podaniem kropli do oczu należy zdjąć soczewki kontaktowe; można je założyć z powrotem po 15 minutach. Jeżeli stosowane są inne miejscowe leki okulistyczne, należy je podać po co najmniej 5-minutowej przerwie. Bezpieczeństwo i skuteczność stosowania u dzieci i młodzieży nie zostały ustalone. Przeciwwskazania: Nadreaktywność oskrzeli, w tym astma oskrzelowa występującą obecnie lub w wywiadzie, ciężka przewlekła obturacyjna choroba płuc, bradykardia zatokowa, blok przedsionkowo-komorowy II lub III stopnia, jawna niewydolność serca, wstrząs kardiogenny, nadwrażliwość na substancje czynne lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Ostrzeżenia i zalecane środki ostrożności: Tak jak inne miejscowo stosowane leki okulistyczne, substancje czynne kropli Xaloptic Combi mogą być wchłaniane ogólnoustrojowo. Składnik beta-adrenolityczny - tymolol może spowodować takie same działania niepożądane, jak w przypadku podawanych ogólnie leków blokujących receptory beta-adrenergiczne. Przed rozpoczęciem terapii tymololem należy odpowiednio leczyć niewydolność serca. Pacjentów z ciężką niewydolnością serca w wywiadzie należy obserwować pod kątem występowania oznak niewydolności serca oraz sprawdzać częstość tętna. Po zastosowaniu tymololu donoszono o występowaniu objawów ze strony układu oddechowego i układu krążenia, w tym zgonów w wyniku nagłego skurczu oskrzeli u pacjentów z astmą oraz, rzadko, zgonów w wyniku niewydolności serca. Beta-adrenolityki należy ostrożnie stosować u pacjentów narażonych na wystąpienie samoistnej hipoglikemii lub u chorych z chwiejną cukrzycą insulinozależną, ponieważ mogą one maskować objawy przedmiotowe i podmiotowe ostrej hipoglikemii. Beta-adrenolityki mogą również maskować objawy nadczynności tarczycy oraz spowodować nasilenie dławicy naczynioskurczowej (zespołu Prinzmetala), ciężkich zaburzeń krążenia obwodowego i centralnego oraz niedociśnienia. W trakcie leczenia inhibitorami receptorów beta-adrenergicznych pacjenci z chorobą atopową w wywiadzie lub ciężkimi reakcjami anafi laktycznymi wywołanymi przez różne alergeny w wywiadzie mogą wykazywać brak odpowiedzi na dawki adrenaliny zwykle stosowane w leczeniu reakcji anafi laktycznych. Tymolol może wchodzić w interakcje z innymi produktami leczniczymi. Podawany jednocześnie z innym doustnym preparatem beta-adrenolitycznym, preparat Xaloptic Combi może prowadzić do nasilenia działania zmniejszającego ciśnienie wewnątrzgałkowe lub znanych działań związanych z ogólnoustrojową blokadą receptorów beta-adrenergicznych. Nie jest zalecane stosowanie dwóch miejscowo działających beta-adrenolityków lub dwóch miejscowo działających prostaglandyn. Latanoprost może stopniowo zmieniać kolor oka poprzez zwiększenie ilości brązowego pigmentu w tęczówce. Podobnie jak w przypadku latanoprostu u 16-20% pacjentów stosujących krople do oczu z latanoprostem i tymololem przez okres do jednego roku, zaobserwowano nasilenie pigmentacji w tęczówce (na podstawie dokumentacji fotografi cznej). Takie działanie obserwowane było przede wszystkim u pacjentów o tęczówkach koloru mieszanego, np. zielono-brązowych, żółto-brązowych, niebiesko-brązowych, szaro-brązowych, a zmiana koloru jest związana ze zwiększeniem zawartości melaniny w melanocytach zrębu tęczówki. Zazwyczaj brązowe zabarwienie wokół źrenicy rozprzestrzenia się koncentrycznie w kierunku obwodu tęczówki w leczonym oku, zdarza się jednak, że cała tęczówka lub jej część staje się bardziej brązowa. Podczas badań klinicznych u pacjentów z jednorodnym niebieskim, szarym, zielonym lub brązowym zabarwieniem oczu, leczonych przez dwa lata latanoprostem, zmiany takie obserwowane były wyjątkowo rzadko. Zmiana koloru tęczówki jest w większości przypadków nieznaczna i często niezauważalna klinicznie przez kilka miesięcy lub lat i nie dowiedziono, aby zmianie koloru tęczówki towarzyszyły inne objawy lub zmiany patologiczne. Po zaprzestaniu leczenia nie obserwuje się dalszego nasilania brązowej pigmentacji tęczówki, jednak zmiany koloru mogą być trwałe. Znamiona ani plamki obecne na tęczówce przed leczeniem nie ulegają zmianom w czasie terapii. W badaniach klinicznych nie obserwowano odkładania się pigmentu w siatce włókien kolagenowych w kącie przesączania lub innych miejscach komory przedniej oka. Pacjenci powinni być jednak regularnie badani i jeżeli dojdzie do zwiększenia pigmentacji tęczówki stan kliniczny tego wymaga należy przerwać leczenie. Przed rozpoczęciem leczenia należy poinformować pacjentów o możliwości trwałej zmiany zabarwienia oka. Leczenie jednego oka może prowadzić do trwałej heterochromii. Brak udokumentowanych doświadczeń dotyczących stosowania latanoprostu w jaskrze zapalnej i neowaskularnej, lub jaskrze przewlekłej zamkniętego kąta lub jaskrze wrodzonej, jaskrze z otwartym kątem u pacjentów z pseudofakią oraz jaskrze barwnikowej. Latanoprost nie wykazuje wpływu na źrenicę, bądź jest on nieznaczny, jednak nie ma doświadczeń dotyczących stosowania w ostrych atakach jaskry z zamkniętym kątem. Należy zachować ostrożność podczas podawania produktu w tych stanach chorobowych do czasu uzyskania większej ilości danych klinicznych. Podczas leczenia latanoprostem obserwowano wystąpienie obrzęku plamki, w tym także postaci torbielowatej. Należy zachować ostrożność podczas stosowania latanoprostu u pacjentów z afakią, pseudofakią z przerwaną tylną torebką soczewki oraz u pacjentów z grupy ryzyka wystąpienia torbielowatej postaci obrzęku plamki. Podczas stosowania środków hamujących wytwarzanie cieczy wodnistej (np. tymolol, acetazolamid) po zabiegach fi ltracyjnych opisywano przypadki odwarstwienia naczyniówki. Krople do oczu Xaloptic Combi zawierają benzalkoniowy chlorek, który jest często używanym środkiem konserwującym w produktach okulistycznych. Benzalkoniowy chlorek powodował keratopatię punktowatą i (lub) toksyczną wrzodziejącą keratopatię, podrażnienie oka oraz odbarwienie miękkich soczewek kontaktowych. Pacjentów z zespołem suchego oka lub schorzeniami przebiegającymi z uszkodzeniem rogówki stosujących produkt Xaloptic Combi często lub długotrwale, należy starannie monitorować. Soczewki kontaktowe mogą absorbować benzalkoniowy chlorek, z tego względu przed zastosowaniem preparatu Xaloptic Combi soczewki należy zdjąć i nie zakładać wcześniej niż po 15 minutach. Działania niepożądane: Najczęściej stwierdzanymi działaniami niepożądanymi po zastosowaniu latanoprostu były działania związane z narządem wzroku. Na podstawie danych uzyskanych z wydłużonej fazy pierwszoplanowych badań produktu złożonego zawierającego latanoprost i tymolol stwierdzono, że u 16-20% pacjentów stosujących krople do oczu z latanoprostem i tymololem wystąpiło zwiększenie pigmentacji tęczówki, niekiedy trwałe. W pięcioletnich badaniach u 33% pacjentów stosujących latanoprost zaobserwowano zmianę pigmentacji tęczówki. Inne działania niepożądane związane z okiem są zazwyczaj przemijające i występują przy podawaniu dawki leku. W przypadku tymololu najbardziej ciężkie działania niepożądane są z reguły ogólnoustrojowe, w tym bradykardia, arytmia, zastoinowa niewydolność serca, skurcz oskrzeli oraz reakcje alergiczne. Poniżej wymieniono działania niepożądane związane ze stosowaniem kropli do oczu zawierających latanoprost z tymololem, jakie odnotowano w badaniach klinicznych. Bardzo często (≥1/10): zwiększenie pigmentacji tęczówki. Często (≥1/100, <1/10): podrażnienie oka (w tym kłucie, pieczenie i świąd), ból oka. Niezbyt często (≥1/1000, <1/100): przekrwienie spojówek, zapalenie spojówek, niewyraźne widzenie, nadmierne łzawienie, zapalenie brzegów powiek, choroby rogówki; wysypka, świąd; bóle głowy. Dodatkowe działania niepożądane, jakie mogą wystąpić były obserwowane w badaniach klinicznych, pochodzą z raportów z rynku lub dostępnej literatury i są specyfi czne dla poszczególnych substancji czynnych preparatu. Dla latanoprostu są to: zawroty głowy. Zmiany w wyglądzie rzęs (wydłużenie, pogrubienie, ciemnienie, zwiększenie ilości), punkcikowate ubytki nabłonka, obrzęk okołooczodołowy, zapalenie tęczówki / zapalenie błony naczyniowej oka, obrzęk plamki (u pacjentów z afakią, pseudofakią z przerwaną tylną torebką soczewki, jak również u pacjentów z grupy ryzyka wystąpienia obrzęku plamki). Suchość oczu, zapalenie rogówki, obrzęk i ubytki rogówki, zmiany kierunku wyrastania rzęs, co może powodować drażnienie oka. Pogorszenie wcześniej istniejącej dławicy piersiowej, kołatanie serca. Astma, zaostrzenie astmy, duszność. Ciemnienie skóry powiek. Bóle stawów, bóle mięśni. Ból w okolicy klatki piersiowej. Dla tymololu są to: Objawy przedmiotowe i podmiotowe ogólnoustrojowej reakcji alergicznej, w tym obrzęk naczynioruchowy, pokrzywka, miejscowa lub uogólniona wysypka. Depresja, utrata pamięci, zmniejszone libido, bezsenność, koszmary nocne. Zawroty głowy, parestezje, niedokrwienie mózgu, udar mózgowo-naczyniowy, nasilenie objawów przedmiotowych i podmiotowych miastenii, omdlenie. Objawy podrażnienia oczu, w tym zapalenie rogówki, zmniejszenie wrażliwości rogówki, suchość oczu, zaburzenia widzenia łącznie ze zmianami refrakcji (w niektórych przypadkach spowodowane zaprzestaniem leczenia mającego na celu zwężenie źrenicy), podwójne widzenie, opadanie powiek, odwarstwienie naczyniówki (po zabiegu fi ltracyjnym). Szum w uszach.Kołatanie serca, arytmia, bradykardia, zatrzymanie czynności serca, blok serca, zastoinowa niewydolność serca. Zmniejszone ciśnienie tętnicze krwi, objaw Raynauda, zimne dłonie i stopy. Skurcz oskrzeli (głównie u pacjentów z uprzednio występującymi stanami spastycznymi oskrzeli), duszność, kaszel. Nudności, biegunka, zaburzenia trawienia, suchość błony śluzowej jamy ustnej. Wypadanie włosów, łuszczyca, wysypka łuszczycopodobna lub zaostrzenie łuszczycy. Osłabienie/uczucie zmęczenia, ból w klatce piersiowej, obrzęk. Podmiot odpowiedzialny: ZF Polpharma SA, ul. Pelplińska 19, 83-200 Starogard Gdański. Pozwolenie na dopuszczenie do obrotu nr 18552 wydane przez MZ. Dodatkowych informacji o leku udziela: Polpharma Biuro Handlowe Sp. z o.o., ul. Bobrowiecka 6, 00-728 Warszawa, tel. +48 22 364 61 00, fax +48 22 364 61 02, www.polpharma.pl. Lek wydawany na podstawie recepty. Data ostatniej aktualizacji 04/08/2011.

XAL-C/018/12-2011


psychologia

Choć nie zawsze zdajemy sobie z tego sprawę, wszyscy jesteśmy negocjatorami. Uświadomienie sobie tego faktu może całkowicie odmienić nasze codzienne relacje z pacjentami, szefem czy koleżanką z pracy. Jak zatem mówić, by chciano nas słuchać i jak słuchać, by chciano do nas mówić?

Zawodowe negocjacje kojarzą nam się wprawdzie z wybra-nymi okolicznościami, jak

handel czy dyplomacja, jednak życie stwarza znacznie więcej okazji do negocjowania. Zresztą i samo słowo ma u łacińskich źródeł znaczenie bardzo szerokie. Łacińskie negotiatio oznaczało pierwotnie tyle, co zatrud-nienie czy zajęcie się czymś, zwłaszcza zaś handlem, który dobrze obrazuje ważny fakt określający nasze życie: wszak do (udanej) transakcji trzeba (co najmniej) dwojga...

W psychologii i socjologii już dawno zauważono, że nasz świat może być rozumiany jako rodzaj gigantycz-nego targowiska, przestrzeni dla niekończącej się wymiany rozmaitych materialnych i niematerialnych dóbr. Uśmiech za uprzejmość, uprzejmość za przysługę, pomoc za życzliwość albo wypłata za pracę, ale też agresja za zaczepkę – to tylko przykłady z miliardów codziennych, społecznych transakcji. Wiele aktów wymiany ma charakter spontaniczny, ale te najważniejsze wymagają dłuższych lub krótszych negocjacji. Warto zadać pytanie: co sprawia, że jedni wychodzą zwycięsko z niemal każdej pertraktacji, inni natomiast mają na swoim życiowym koncie pokaźną listę potknięć i porażek?

Sprytna (i oczywista) odpowiedź mogłaby brzmieć: umiejętności nego-cjacyjne. Ale na czym one polegają? Poniżej próba odpowiedzi w postaci niewyczerpującej listy czterech ważnych zasad negocjacji. Niektóre zresztą wydadzą się pewnie Czytelni-kom znane, ale nawet i one, niestety,

częściej są jedynie „przerabiane” na szkoleniach, aniżeli serio i konse-kwentnie stosowane w życiu…

1. Pozostań sobą i bądź w kontakcie z sobą.Negocjacje wielu z nas kojarzą się ze sztuką oszustwa albo przynajmniej blefu. Udajemy lepszych, silniejszych, bogatszych, groźniejszych, a nawet gorszych lub bardziej rozzłoszczonych, niż jesteśmy w istocie. Koleżanka w pracy prosi Cię o drobną pożyczkę, a Ty natychmiast stajesz się smut-na i opowiadasz o swojej tragicznej sytuacji. Oto chwyt negocjacyjny. Cel? Odmowa bez stawiania się w nie-korzystnym świetle. Inna sytuacja: prosisz o pomoc – i już znów na twarzy masz teatralny smutek. To negocjacyj-ny chwyt wzbudzenia żalu lub litości przed prośbą. Za każdym takim za-chowaniem kryje się założenie, że jeśli pozostanę sobą, odmówię bądź popro-szę z uśmiechem – ten drugi („prze-ciwnik”) nie zrozumie, nie pomoże itd. I choć odrobina aktorstwa ubarwia nasze życie, to jednak wyczuwalny fałsz działa na naszą niekorzyść, a wykryte sztuczki manipulacyjne wzbudzają opór. Zatem, jeśli nie czu-jesz się drugą Meryl Streep, najlepiej po prostu… ich nie stosuj. Pozostanie sobą daje na ogół silniejszą pozycję negocjacyjną niż odgrywanie ról. Daje ono też możliwość wyboru zachowań opartych na rzetelnej samoobserwacji i rozpoznaniu własnych stanów emo-cjonalnych (odgrywane role zawierają często element samooszukiwania, a to może wejść w niebezpieczny nawyk!). Krótko: zamiast dążyć do oszukania „przeciwnika”, zawsze lepiej spróbo-wać... pozyskać partnera.

Pozostanie sobą daje na ogółsilniejszą pozycjęnegocjacyjną niż odgrywanie ról i oszukiwanie przeciwnika

autor: dr Tomasz Skalskisocjolog, wykładowca Uniwersytetu Śląskiego, Wyższej Szkoły Biznesu w Dąbrowie Górniczej i Wyższej Szkoły Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach, trener zarządzania i technik menedżerskich

Sztuka negocjacji


psychologia

2. Koncentruj się na problemie – nie na człowieku.Jak zauważa jeden z najwybitniej-szych specjalistów w dziedzinie negocjacji, William Ury, wielu ludzi nie lubi negocjować, ponieważ widzi negocjacje jako wybór między dwiema nieprzyjemnymi opcjami. Jeśli będę twardy, może wygram spór, ale stracę relację (z kolegą, szefem, pacjentem). Jeśli będę „miękki” – ochronię relację, ale przegram spór. Zapominamy, że istnieje trzecia droga: negocjacje ro-zumiane jako wspólne rozwiązywanie problemów. Żeby na nią wejść, trzeba jednak spełnić jeden (psychologicznie trudny) warunek: odróżnić problem – np. nierówny podział pracy, brak zro-zumienia dla naszych potrzeb itd. – od ludzi, którzy w problem są zaangażo-wani. Często wydaje się, że problemem jest sama osoba, np. trudny pacjent, choleryczny szef. Nasza zasada nadal jednak obowiązuje: rzeczywistym problemem nie jest człowiek, ale jego złość, zły nastrój lub niechęć do mnie. Zamiast wymieniać ciosy: „Nie pozwolę się tak traktować komuś takiemu!”, zawsze możemy stanąć obok „przeciwnika” i wspólnie zająć się problemem: „Widzę, że się złościsz, co możemy z tym zrobić”. Zawiera się tu gotowość do spokojnego wysłucha-nia drugiej strony, bez względu na to, co ma do powiedzenia. Oczywiście największą przeszkodę stanowią nasze własne emocje, dlatego trzeba nauczyć się techniki, którą Ury za Ronaldem Heifetzem nazywa „pójściem na galerię”. Polega ona na chwilowym psychologicznym odseparowaniu się od sytuacji i obserwowaniu konfliktu jakby z oddali, „z galerii”. Efektem jest wystudzenie emocji i lepsze zrozu-mienie sytuacji drugiej strony.

3. Nie odrzucaj, ale przekształcaj – „z cytryny zrób lemoniadę”.Wiele trudnych sytuacji rodzi się w wyniku poczucia odrzucenia. Na przykład: szef nie zgadza się na wcześniejsze wyjście z pracy, „Nie i już!”, albo kolega nie chce pomóc w spiętrzonych obowiązkach. Co poczujemy, pomyślimy, powiemy, gdy usłyszymy: „Mam za dużo roboty, żeby jeszcze zajmować się Twoimi spra-wami, nie jesteś dzieckiem!” Pewnie złość („Co za człowiek!”), poczucie niesprawiedliwości („A ja Ci kiedyś pomogłem!”), chęć odwetu („Zoba-czysz, jak Ty mnie o coś poprosisz!”)

itp. Odrzucenie rodzi odrzucenie, a to kończy rundę negocjacyjną, w której trudno mówić o naszym zwycięstwie. Tymczasem (dzięki naszym zasadom) możliwe staje się inne rozwiązanie. Niemal każdy „kwaśny” komunikat skrywa informację, którą można twórczo przekształcić i wykorzystać dla zakończenia sprawy w sposób obopólnie satysfakcjonujący. Na przy-kład: zamiast „Jak można być takim samolubem?!”, wypróbujmy formułę: „Słyszę, że Tobie też się spieszy; jeśli mi pomożesz, skończymy szybciej, a ja też w przyszłości chętnie Ci pomogę.” I znów efekty będą zupełnie inne.

4. Zastąp zwrot „tak, ale” formułą „tak, a…” lub „tak i”.Słowo „ale” jest niepotrzebnym sygnałem odrzucenia i bardzo często nasila konflikt. Dajmy przykład: „Wiem, że potrzebu-je Pan tego leku, ale musi Pan przyjść z właściwie wypisa-ną receptą.” Pierwsza część wypowiedzi zostaje „skasowana” przez drugą. Odrzucony pacjent zare-

aguje gniewem: „Pani nie rozumie, co do Pani mówię!”. Sprawni negocjato-rzy nie używają „ale”. Dla porówna-nia: „Wiem, że potrzebuje Pan tego leku i dlatego musi Pan przyjść z właściwie wypisaną receptą.” Różnica subtel-na – jednak psychologiczne działanie zupełnie inne.

PodsumowanieWarto pamiętać, że kluczem do suk-cesu w codziennych negocjacjach jest utrzymanie pozytywnego nastawie-nia, wiary w istnienie korzystnego rozwiązania. Podobno gdy Abraha-mowi Lincolnowi zarzucono w czasie wojny secesyjnej, że zbyt dobrze mówi o swoich wrogach, zamiast ich zniszczyć, ten odparł: „Dlaczego nie zniszczyć wrogów zamieniając ich

w przyjaciół?”. Wypowiedź Lincolna to bardzo ważna lekcja, nie tylko

dla historyków.


@

Kluczem do sukcesu w codziennych negocjacjach

jest utrzymanie pozytywnego nastawienia i wiary w istnienie

korzystnego rozwiązania


prowadzenie apteki

Apteka a otoczenie– analiza konkurencyjności

Będąc zaangażowanymi w pracę apteki, często nie zauważamy albo zwyczajnie nie bierzemy pod uwagę uwarunkowań rynkowych i otoczenia prowadzonej przez nas działalności.

Część z nas pamięta jeszcze cza-sy, nawet tuż po prywatyzacji, gdy na jedną aptekę przypa-

dało 10 tys. pacjentów, a odległość jednej apteki od drugiej wynosiła parę kilometrów, że nie wspomnę tutaj o skromnym asortymencie i braku konkurencji ze strony innych aptek. Właściwie było wręcz odwrot-nie, często odsyłało się pacjentów ze wskazaniem, gdzie mogą zrealizo-wać daną receptę. Niech ten krótki (i nostalgiczny) rys historyczny będzie perspektywą do obiektywnego przeanalizowania naszej obecnej sy-tuacji i być może zachętą do wprowa-dzenia kolejnych ulepszeń w sposobie zarządzania naszą apteką. Czasy, o których wspomniałem, już nie wró-cą. Było, minęło i jeżeli kogoś trzeba o tym przekonywać, to oznacza, że nie zauważył zmian, jakie dokonały się przez ostatnie 20 lat.

Często spotykam się z pytaniem: jak to jest, że jedne apteki zamykają się z tzw. powodów ekonomicznych, a na ich miejscu powstają nowe, które świetnie funkcjonują. Jak interpre-tować tego typu sytuacje? Podstawą funkcjonowania apteki w obecnej dobie jest doskonała znajomość otoczenia, w którym ona działa i szczegółowa analiza konkurencji, z którą przychodzi jej się na co dzień stykać. Jeżeli dzisiaj pozwolimy sobie na to, aby nasi pacjenci odchodzili do konkurencji, nie otrzymawszy ocze-kiwanej usługi farmaceutycznej, to jesteśmy na równi pochyłej i powinni-śmy jak najszybciej zrewidować nasze poglądy dotyczące zarządzania apte-ką. W dobie totalnej komercjalizacji gospodarki, także w sferze mikro,

konkurencyjność staje się bowiem jednym z ważniejszych wyznaczników funkcjonowania każdego przedsię-biorstwa (nawet apteki) na rynku, który determinuje nie tylko rozwój, ale także jego „być albo nie być”.

Środowisko z zadowoleniem przyjęło zapisy znowelizowanej ustawy refun-dacyjnej (i prawa farmaceutycznego), które w dużej części miały zapobiec patologicznym zachowaniom na rynku aptecznym. Niestety każdy kto łudził się, że przy okazji tych zmian będzie mógł zapomnieć o działaniu „niewi-dzialnej ręki rynku” był w błędzie, gdyż raz zapoczątkowane mechanizmy gospodarki rynkowej cały czas obo-wiązują i determinują funkcjonowanie na danym rynku każdego podmiotu. W takiej czy innej rzeczywistości, pod rządami starej czy nowej ustawy, konkurencja i pojęcie konkurencyjno-ści istnieje i będzie istniało. Regulacje prawne, którym podlega działalność apteki, to także element jej otoczenia, ale w skali makro i dotyczy wszystkich podmiotów działających w branży w równym stopniu. Postarajmy się zatem przeanalizować czynniki wpły-wające na konkurencyjność naszego przedsiębiorstwa.

Od czego należy rozpocząć? Więk-szość ekonomistów zaproponowałaby przeprowadzenie analizy SWOT, jako podstawowej techniki analizy strate-gicznej każdego przedsiębiorstwa. Ja jednak zaproponuję przeprowadzenie dostosowanej do naszych potrzeb i maksymalnie uproszczonej oceny konkurencyjności i analizy otoczenia apteki. Czy otoczenie to tylko lokali-zacja apteki, czy także inne elementy

Podstawą funkcjonowania apteki w obecnej dobie jest doskonała znajomość otoczenia, w którym ona działa i szczegółowa analiza konkurencji

autor: mgr farm. Maciej Karbowiakprezes firmy doradczej „New Concept”, specjalista w zakre-sie zarządzania i trade marketingu na rynku farmaceu-tycznym


prowadzenie apteki

mogące wpływać na funkcjonowanie naszej placówki? Podejmując się analizy czynników otoczenia powin-niśmy brać pod uwagę informacje, które można podzielić na trzy główne filary: rynek, konkurencja, konsu-ment. Otoczenie biznesowe apteki to zarówno jej fizyczna lokalizacja, jak i każdy element/czynnik mający bezpośredni lub pośredni wpływ na jej funkcjonowanie. Każdy, kto otwierał kiedyś nową aptekę, za-stanawiał się czy dana lokalizacja gwarantuje sukces przedsięwzięcia. Rozpatrywał zarówno bezpośrednie otoczenie apteki, czy jest to deptak, czy galeria handlowa, a może nowe osiedle z nierozwiniętą infrastruk-turą komunikacyjną. Czy w pobliżu funkcjonują przychodnie, szpitale (tzw. źródła preskrypcji), a może są już zlokalizowane inne apteki? Czy istniejąca konkurencja jest dobrze zarządzana i czy jesteśmy zdolni do bycia konkurencyjnymi wobec nich. Na takie samo pytanie będzie mu-siała odpowiedzieć sobie także nasza konkurencja.

Czym jest wspomniana konkuren-cyjność? Jak zawsze funkcjonuje kilka definicji – najprostsza tłumaczy konkurencyjność jako zdolność do długookresowego, efektywnego wzro-stu. Konkurencyjność to potencjał, możliwości oraz umiejętność danego

podmiotu rynkowego do sprostania konkurencji, czyli rywalizacji ze stro-ny innych podmiotów działających w tej samej branży na rynku. Konkurencja jest procesem, za pomo-cą którego uczestnicy rynku, dążą do realizacji swoich celów biznesowych i maksymalizacji swojej satysfakcji, próbując przedstawić oferty korzyst-niejsze od innych ofert uczestników rynku, często postrzeganych jako swoich „rywali”.

Konkurencyjność w sensie mikroeko-nomicznym analizuje pozycję danej apteki, biorąc pod uwagę jej zaso-by, możliwości, szanse i potencjał w stosunku do struktury rynku, na którym przyszło jej działać. W takim rozumieniu wyróżniane są dwa pod-stawowe pojęcia konkurencyjności: konkurencyjność podstawowa –

gdy czynniki i inne analizowane elementy otoczenia dają aptece pozycję lidera,

konkurencyjność kluczowa – w której czynniki umożliwiają aptece zdobycie trwałej przewagi konkurencyjnej na danym rynku (terenie).

Właściwie pojęta konkurencyj-ność, przejawia się w: możliwości zaoferowania

lepszej oferty, niższej ceny, wyższej jakości lub innych atrakcyjnych cech produktu,

bardziej korzystnych niż mają do zaoferowania inni uczestnicy rynku/konkurenci,

umiejętności utrzymania i powięk-szania udziałów w rynku,

zdolności do podnoszenia we-wnętrznej efektywności i sprawno-ści funkcjonowania apteki,

zdolności do skutecznego realizo-wania założonych celów.

Jakie formy konkurowania mamy do dyspozycji? Zwykle przy konkurowa-niu powraca sprawa polityki cenowej i rzeczywiście jest to jedna z dwóch podstawowych form konkurowa-nia. Natomiast żeby można ją było zastosować, niezbędne jest skoncen-trowanie się na tzw. pozacenowych czynnikach konkurencyjności i są to m.in. takie elementy jak: jakość oferowanych dóbr (czy speł-

nia je syrop za 0,99 zł?) i usług (elementy rzeczywistej, nawet w podstawowej formie opieki far-maceutycznej),

kompetencje merytoryczne i rela-cyjne personelu,

gwarancja i serwis – i nie chodzi tutaj tylko o pharmacovigilence,

atrakcyjność produktu i sposób prezentacji (merchandising!),

marka, brand apteki i postrzega-nie jej przez pacjentów,

lojalność pacjentów, czas świadczenia usługi, sprawność personelu apteki, funkcjonalność w rozumieniu

potrzeb konsumenta, niższe koszty funkcjonowania, możliwe formy zapłaty (spora

część aptek do dzisiaj nie przyjmu-je płatności kartami),

asortyment, jego szerokość i głębo-kość (zarządzanie kategorią),

specjalizacja, umiejętne wykorzy-stywanie nisz rynkowych,

informacja o produkcie, normy bezpieczeństwa.

Mając powyższe na uwadze, przyj-rzyjmy się działaniom podejmo-wanym przez naszą konkurencję i zastanówmy się nad możliwościami,

jakie posiadamy i jesteśmy w stanie wprowadzić. Życzę powodzenia

w działaniu!


@Podyskutuj o tym na forum!

Środowisko z zadowoleniem przyjęło zapisy znowelizowanej ustawy refundacyjnej, które miały zapobiec patologicznym zachowaniom na rynku aptecznym. Niestety, każdy kto łudził się, że przy okazji tych zmian będzie mógł zapomnieć o działaniu „niewidzialnej ręki rynku”, był w błędzie


prowadzenie apteki

Aptekaz klimatem

Apteka to dla wielu odwiedzających ją osób miejsce, które uruchamia szereg ponurych skojarzeń – złe samopoczucie, kłopoty ze zdrowiem, spore wydatki. Co zrobić, aby maksymalnie zredukować te negatywne emocje i jednocześnie stworzyć miejsce, które będzie chętnie wybierane przez pacjentów?

Odpowiedź na sformułowane powyżej pytanie wydaje się być prosta. Należy stworzyć

w obrębie apteki taką przestrzeń, która nie przytłoczy smutnym wnętrzem i zadbać o stworzenie właściwej atmosfery, czyli takiej, która choć na moment pozwoli zapomnieć o problemach, a do tego nieco zrelaksuje i odpręży odwie-dzających ją pacjentów. Słowem – wcielić w życie elementarne zasady tzw. visual merchandisingu, które bez wątpienia mogą wpłynąć na wzrost obrotów naszej placówki.Atmosfera oznacza nastrój, klimat emocjonalny, który daje się zauwa-żyć w danym miejscu. Wszystko to, co dociera do naszych pięciu zmysłów – wzroku, słuchu, węchu, dotyku i smaku. Najważniejsze elementy, które budują właściwą atmosferę i które należy przeanali-zować na poziomie apteki, to przede wszystkim:

1. Odpowiednia architektura wnętrza.Chodzi o pomysł na zagospoda-rowanie przestrzeni, która będzie dedykowana pacjentom. Coraz częściej klienci zwracają bowiem uwagę na funkcjonalność i estetykę aptek. Żyjemy w czasach, w któ-rych wszystko oceniane jest „tu i teraz”, „na pierwszy rzut oka”. Liczą się więc przestronne, wygod-ne wnętrza, konsekwentne pomysły

na aranżacje, ciekawe elementy ekspozycyjne, logiczna, czytelna i nie przeładowana prezentacja. Apteka powinna też jak najmniej kojarzyć się z klimatem szpitalnych korytarzy i sal.

2. Jakość i temperatura powietrza.Klimatyzacja utrzymuje właściwą, optymalną temperaturę pomiesz-czenia. Wentylacja eliminuje nieprzyjemne zapachy, pozwala na stały dostęp świeżego powietrza. Efekt? Komfort, brak zmęczenia i znużenia, a tym samym dobre samopoczucie zarówno pacjentów, jak i personelu apteki.

3. Oświetlenie.Zdecydowanie neutralne, delikat-ne, nie rażące. Zbyt ostre może powodować ból głowy i nieprzy-jemne zjawisko powidoków. Najważniejsze, aby oświetlenie było sprawne, równomierne i jak najbardziej zbliżone do natural-nego. Świetnie sprawdzą się także delikatnie podświetlone zdjęcia, teksty, czy reklamy, które nada-dzą wnętrzu bardziej nowoczesny charakter.

4. Kolor.To plastyczne narzędzie do budowania atmosfery miejsca, a wiedza o jego właściwościach psychologicznych i fizycznych

pozwala na tworzenie świadomych i atrakcyjnych przestrzeni. Należy zwrócić przede wszystkim uwagę na temperaturę barw, które chce-my zastosować. Barwy chłodne, czyli te z palety błękitów i zieleni, stwarzają wrażenie elitarności, nowoczesności. Natomiast użycie barw ciepłych, z dominantą czer-wieni i żółci, pozwoli na stworzenie bardziej radosnego, przytulnego wnętrza. Oczywiście każda barwa ma swój odcień cieplejszy i chłod-niejszy. Odpowiednio zastosowane barwy mogą też optycznie zwięk-szyć przestrzeń lub wyeksponować te obszary, na które chcemy zwró-cić szczególną uwagę pacjentów.Błędne jest przekonanie, że apteki powinny być sterylne, białe, bez wyrazu. W wielu pracowniach projektowych takie praktyki nie mają zastosowania. Nie wolno jednak przesadzać z kolora-mi – zbyt duża ich ilość sprzyja rozproszeniu, braku czytelności, a przede wszystkim wprowadza niepotrzebny bałagan. W aptekach sprawdzają się przede wszyst-kim te kolory, które wyciszają, relaksują, a więc pastele, fluidy, błękity, pudrowa lawenda, delikat-ne zielenie czy łagodne odcienie optymistycznych żółci. Chociaż obserwując apteki poza granica-mi Polski można zauważyć też miejsca, w których zastosowano mocne, radosne i żywsze barwy.

autor: Monika Harłaczwłaściciel firmy MHSHOWROOM, mhshowroom.com.pl – visual merchandising, stylizacja, konsultacje, szkolenia


prowadzenie apteki

5. Wygoda.Ważny jest łatwy dostęp do produk-tów, które podlegają samoobsłu-dze – ekspozycja na odpowiedniej wysokości, w zasięgu ręki, sprawia, że pacjenci chętniej podchodzą do regału, przeglądają ofertę, zapozna-ją się z opisami i w konsekwencji dokonują zakupu.Niezbędne jest miejsce do odpo-czynku – kanapa, fotel, stolik. Klient oczekujący na swoją kolejkę, ale też osoba towarzysząca mu, chętnie usiądą, poczytają dostępne czasopisma, broszury. W czasie wizyt w aptekach pacjen-tom często towarzyszą dzieci. Je-żeli przestrzeń jest wystarczająca, można przygotować mały kącik dla malucha (stolik, krzesełka, bajki, kredki, kolorowanki, etc.). Dziecko nie rozumie dlaczego ma czekać w kolejce, w której zresztą niechęt-nie stoi i bardzo szybko się nudzi. Wygoda to także dostęp do okien-ka, bezpośredni kontakt z obsługą – niezbyt dobrze kojarzą się więc szyby, które stanowią dodatkową barierę w komunikacji.

6. Muzyka.Łagodzi, uspokaja, relaksuje i odwraca uwagę od upływającego czasu. Nie powinna być inwazyj-na, zbyt głośna, nachalna. Czy jest potrzebna w aptekach? Jak najbardziej. Ich wnętrza nabierają wówczas bardziej emocjonalnego charakteru.

7. Zapach, smak. Brak nieprzyjemnego zapachu to sprawa oczywista. Ale wyobraź-my sobie aptekę, w której daje się wyczuć bardzo subtelną, delikatną i świeżą woń. I nie jest ona kojarzo-na z lekami, recepturami wykony-wanymi na zamówienie...Miłym akcentem stają się tak-że umieszczone w odpowiednich miejscach (większa lada, stoliki obok siedziska) małe cukierki, którymi klient może się poczęstować.

8. Czystość.To podstawa. Czyste półki, okna, lada, podłogi – to wszystko sprawia, że apteka staje

się bardziej wiarygodna, ale także przyjemna w odbiorze. Należy jednak bezwzględnie uważać na środki, których używamy. Często preparaty do czyszczenia cha-rakteryzują się tak intensywnym zapachem, że powodują złe samopo-czucie, a nawet ból głowy.

9. Personel – empatia i kompetencja.Personel apteki to bardzo ważny czynnik budujący właściwą atmos-ferę. Nawet jeżeli w/w elementy zostaną odpowiednio przemyśla-ne i wdrożone, zła obsługa może wszystko zniweczyć. Przyjazna, ciepła, serdeczna, empatyczna relacja z drugim człowiekiem, ale też wiedza i fachowa porada – to najczęstsze powody, dla których pacjent chętnie wraca w konkretne

miejsce i jednocześnie poleca je swoim znajomym.


@

Przykłady hiszpańskich aranżacji wnętrz aptek

w Barcelonie i Santa Cruz


nauka

Praca przy komputerze, wielogodzinne oglądanie telewizji, czytanie przy złym oświetleniu, to dla wielu z nas codzienność. Do czynników wpływających negatywnie na poprawne widzenie doliczyć należy jeszcze promieniowanie UV, palenie papierosów i niedobór przeciwutleniaczy w organizmie. Statystyki są alarmujące – problemy ze wzrokiem ma już ponad 70% osób aktywnych zawodowo.

P lamka żółta odgrywa bar-dzo ważną rolę w procesie widzenia. Jej obszar jest

najważniejszą częścią siatkówki oka, miejscem dużej koncentracji czopków – komórek odpowiedzial-nych za ostre widzenie szczegó-łów. W momencie obserwowania jakiegoś przedmiotu jego obraz pada właśnie na obszar plamki żółtej, czyli strefę najostrzejsze-go widzenia. Promieniowanie ultrafioletowe i niebieskie oraz powstawanie wolnych rodników wpływają negatywnie na jej funkcjonowanie. Wolne rodniki (bardzo reaktywne chemicznie) powstają w wyniku intensywnego metabolizmu komórek światło-czułych i jeśli siatkówka oka jest zdrowa, ilość unieszkodliwionych wolnych rodników jest równa ilości nowo powstających. W mo-mencie, gdy dochodzi do większej ekspozycji oka na promieniowanie UV i światło niebieskie, zwięk-szona ilość rodników uszkadza komórki siatkówki, powodując ich obumarcie. Wolne rodniki uszka-dzają błony komórkowe, odpo-wiadają za starzenie organizmu

i inicjują choroby degeneracyjne, m.in. zaćmę.Luteina jest karotenoidem natu-ralnie występującym w roślinach, pełni pomocniczą funkcję w pro-cesie fotosyntezy. Jej bogatym źródłem są owoce i warzywa: szpinak, brokuły, włoska kapu-sta, seler, por, dynia, brukselka, brzoskwinie. Występuje ona w przyrodzie w dwóch formach: niezestryfikowanej (wolnej) oraz w postaci estrów luteiny. Ludzka dieta dostarcza luteinę głównie w jej wolnej formie. Badania dowiodły, że posiada ona większą biodostępność niż jej zestryfi-kowana postać. W organizmie człowieka luteina występuje nato-miast w fotoreceptorach plamko-wych siatkówki oka, biorąc udział w absorpcji światła. W swojej strukturze chemicznej zawiera podwójne wiązania, które absorbują światło. Jest ona zatem naturalnym filtrem dla fototoksycznego pro-mieniowania niebieskiego i UV. Luteina zmniejsza dostęp światła niebieskiego do delikatnych struktur oka i tym

samym hamuje powstawanie wol-nych rodników odpowiadających za szereg zmian patologicznych: pogorszenie widzenia central-

nego i widzenia kolorów, trudności w czytaniu, zaćmę, ślepotę.Organizm ludzki nie jest w stanie sam wyprodukować luteiny, stąd tak ważna jest zrównoważona dieta bogata w zielone warzywa (źródło luteiny) oraz antyoksydan-ty (witaminy E, C, cynk, kwasy DHA) „wymiatające” wolne rodni-ki. Badania wykazały, iż dzienne spożycie luteiny powinno kształ-tować się na poziomie 6-14 mg. Dla osób z grupy wyższego ryzyka (powyżej 40. r.ż., pracujących przy komputerze, palących papie-rosy, narażonych na intensywne światło słoneczne) zalecana jest

dodatkowo suplementacja preparatami zawierającymi luteinę.

Rola luteinyw procesie widzenia

R E

K L

A M

A


@

autor: mgr farm. Anna Jakowska


nauka

W konkursie „Gazety Farmaceutycznej” na lek XX-lecia pięć leków Polpharmy zdobyło medale: cztery złote i jeden srebrny. Żadna inna firma farmaceutyczna nie dostała aż tylu nagród. Na temat wyróżnienia rozmawiamy z Agatą Łapińską, Dyrektorem Marketingu Rx Polpharmy.

Co mają w sobie leki Polphamy, że odniosły takie zwycięstwo?Sukces leków Polpharmy bardzo nas cieszy. Widzę w tym potwierdzenie tego, że Polpharma jest numerem je-den, największą firmą farmaceutycz-ną na polskim rynku. Mamy w ofercie około 92 leki na receptę.

Czym wyróżniają się nagrodzone leki?Zacznijmy od złotych medalistów. Enarenal to lek doskonale znany polskim lekarzom, farmaceutom i pacjentom, na rynku obecny jest od dziewiętnastu lat. Wprowadze-nie do leczenia leków z grupy ACE inhibitorów stało się bardzo ważnym wydarzeniem, można powiedzieć „przełomem” w leczeniu nadciśnienia tętniczego, a Enarenal był jednym z pierwszych leków w tej grupie wprowadzonych w Polsce. W grupie ACE inhibitorów nie ma on odpo-wiednika oryginalnego na polskim rynku. Opakowanie 60 tabletek Enarenalu wystarczy pacjentowi na cały miesiąc kuracji i pomaga mu w przestrzeganiu zaleceń lekarza (compliance).

Drugi ze zwycięskich leków, Simvasterol, także jest lekiem z linii kardiologicznej. To zbieg okoliczności?Kardiologia w Polpharmie zawsze była dla nas bardzo ważna. To nie przypadek, że jesteśmy od lat Partne-rem Polskiej Kardiologii. Jeśli chodzi o Simvasterol, obecny na rynku już dziesięć lat, to nie jest to jego

pierwsza nagroda. Już w 2003 r. został „Złotym Lekiem Rx”. O Simvasterolu można by mówić bardzo wiele – warto podkreślić, że była to pierwsza statyna, która miała polskie badanie kliniczne. Jeśli wziąć pod uwagę to, co powiedział Braum-wald, że jednym z największych osią-gnięć kardiologii ostatnich 25 lat jest wprowadzenie statyn, nie dziwi fakt, że lekarze tak chętnie przepisują go pacjentom. A Simvasterol jest najczęściej przepisywaną simwa-statyną w Polsce. Stosuje go ponad 200 tys. pacjentów każdego miesiąca. Uparcie wrócę do idei compliance, bo to bardzo ważne w przypadku statyn – przyjmuje się je stale, już do końca życia. Co ciekawe, istnieje „polski wątek” badań nad historią statyn. Już w latach 60. ub.w. prof. Janusz Supniewski, polski lekarz, farmakolog, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego i Akademii Medycz-nej w Krakowie, prowadził badania nad procesami miażdżycy.

Na podium znalazła się też Maxigra, lek stosowany w leczeniu zaburzeń erekcji. Dlaczego zgłosili Państwo właśnie ten lek do konkursu?Maxigra to niezwykły produkt, z któ-rego jesteśmy dumni z wielu powodów. Po pierwsze, to lek od początku do końca polski, powstał dzięki wynale-zieniu innowacyjnej metody syntezy syldenafilu przez zespół naukowców z Instytutu Farmaceutycznego, przy współpracy naszej firmy. To pierwszy w Unii Europejskiej lek generyczny

Polpharmanumerem jeden!

R E

K L

A M

A

Jesteśmy polskim producentem, z którym mogą się utożsamiać pacjenci, farmaceuci, lekarze

Aż pięć produktów fi rmy Polpharma zostało nagrodzonych prestiżowymi medalami Lek Dwudziestolecia. Konkurs organizowany był z okazji dwudziestolecia Gazety Farmaceutycznej. Jury przewodniczył prof. dr hab. n. farm. Zbigniew E. Fijałek, dyrektor Narodowego Instytutu Leków.

Leki XX lecia są w Polpharmie!

SIM/224/05-2012


nauka

zawierający syldenafil. Trzeba pamiętać, że kiedy wprowadzaliśmy ten lek rynek był zdominowany przez preparat oryginalny, stosunkowo drogi. Nasz lek może być oferowany po konkurencyjnej cenie, bo zastosowa-liśmy innowacyjną, bardziej wydajną metodę syntezy sildenafilu. Dzięki temu więcej osób może leczyć zabu-rzenia erekcji i cieszyć się z udanego życia seksualnego.

Co jeszcze wyróżnia Maxigrę?Dzięki swoim zaletom Maxigra stała się liderem rynku. A tę rolę w Polpharmie rozumie się także jako obowiązek edukowania pacjentów. Powołaliśmy więc Ogólnopolski Pro-gram Zdrowia Seksualnego i w jego ramach prowadzimy stałą edukację pacjentów i lekarzy, prowadzimy badania. Pamiętamy, że seks to zdrowie. Proszę zajrzeć na nasz profil na Facebook’u pod tą właśnie nazwą – to przykład, jak skutecznie łączyć edukację z rozrywką.

I jeszcze jeden złoty medal – dla Heviranu. I znów mamy do czynienia z liderem. Ten lek osiągnął już pełnoletność, jest na rynku od osiemnastu lat. Cieszy się zaufaniem lekarzy, posiada rekomendację Polskiego Towarzy-stwa Ginekologicznego dotyczącego leczenia zakażeń wirusem opryszki zwykłej u kobiet ciężarnych.

Heviran jest stosowany w różnych schorzeniach, które dotyczą bardzo dużej grupy osób: od zakażeń skóry i błon śluzowych wywołanych przez wirus opryszczki pospolitej, poprzez zakażenia wywołane przez wirusy ospy wietrznej i półpaśca. W przy-padku opryszczki, ospy i półpaśca jest lekiem I-go rzutu. Szacuje się, że sam tylko problem opryszczki może dotyczyć około 29 mln Polaków. Pro-szę sobie wyobrazić, że ten jeden lek jest w stanie pomóc tak dużej grupie osób. I znów wrócę do tego, że rolą lidera jest także edukowanie lekarzy i pacjentów. Dlatego prowadzone są akcje edukacyjne: „Wstyd nie zapytać – ciąża bez opryszczki” czy działa-nia w portalach społecznościowych. O tym, że opryszczka to nie tylko de-fekt kosmetyczny, ale choroba wywo-łana przez wirusa, mówimy poprzez szeroko zakrojone działania medialne i współpracę z dziennikarzami.

Pora na srebrny medal dla Polprazolu. Czym wyróżnia się ten lek?Mówimy Polpharma, myślimy Polprazol. To diament wśród PPI. Jest z nami już czternaście lat i jest to najczęściej stosowany polski omeprazol – miesięcznie przyjmuje go ok. 200 tys. polskich pacjentów w choro-bach zależnych od nadmiernego wydzielania kwasu solnego. Przez

te lata skuteczność Polprazolu została potwierdzona w naszych badaniach klinicznych. Wprowadziliśmy już ponad rok temu dawkę 40 mg, w odpowiedzi na potrzebę środowiska gastroentero-logów. Ponadto opakowanie – wygod-ne dla pacjenta, nowoczesne blistry. Zwracamy uwagę na komfort użycia, ponieważ to w prosty sposób daje większą pewność przestrzegania terapii (compliance).

Jak się osiąga taki sukces – aż 5 leków Polpharmy zostało wyróżnionych w konkursie na lek dwudziestolecia?Zaufanie buduje się latami. Nagrody cieszą nas tym bardziej, że zostały nagrodzone leki, które od lat są obec-ne na polskim rynku. Jesteśmy pol-skim producentem, z którym mogą utożsamiać się pacjenci, farmaceuci, lekarze. Pomimo tego, że wprowadza-my nowości – w ostatnich latach było to około 20 nowych produktów, to nadal ważne i dla nas, i dla pacjen-tów są leki, które dojrzały już na rynku. Jesteśmy po to, żeby dostar-czać produkty najwyższej jakości i to bardzo cieszy, kiedy nasz wysiłek

jest w taki sposób zauważony i doceniony.


@

Idea konkursuDwudzieste urodziny „Gazety Farmaceutycznej” były okazją do ogłoszenia konkursu na lek dwudziestolecia, obejmujący lata 1992-2011. Komisja konkursowa składała się z wybitnych ekspertów z dziedziny farmacji i medycy-ny – m.in. prof. dr. hab. n. med. Grzegorza Opolskiego, Kierownika I Katedry i Kliniki Kardiologii SP CSK w Warszawie i jej przewodniczące-go prof. dr. hab. n. farm. Zbigniewa E. Fijałka, dyrektora Narodowego Instytutu Leków. Leki oceniane były według kryterium skuteczności i bezpieczeństwa działania, wygody w stosowaniu, nowatorstwa farma-ceutycznego. W kategorii leków na receptę leki Polpharmy nie miały sobie równych! Enarenal, Maxigra, Simvasterol, Heviran zdobyły złote medale, a Polprazol zajął drugie miejsce na podium.

– Nagrody cieszą nas tym

bardziej, że zostały nagrodzone leki,

które od lat są obecne

na polskim rynk – przyznaje

Agata Łapińska, Dyrektor Marketingu

Rx Polpharmy


nauka

Dla dzieci i młodzieży czerwiec jest miesiącem wzmożonego wysiłku umysłowego, a także stresu związanego z większą ilością sprawdzianów, zaliczeń, kolokwiów i egzaminów. Występujące w tym okresie trudności w procesie uczenia się i zapamiętywania mogą być wynikiem wiosennego przemęczenia, braku właściwego odpoczynku lub złej diety. Ale też oznaką poważniejszych, często wcześniej nie zdiagnozowanych problemów.

Typowe trudności w uczeniu się (learning disabilities, LD) są określeniem odnoszącym się do

zespołu zaburzeń w zakresie komu-nikacji werbalnej i niewerbalnej, tj. czytania, pisania, mówienia czy słuchania, a także uczenia. W termi-nologii psychologicznej istnieje także pojęcie learning difficulties, co tłuma-czy się często jako trudności w ucze-niu się, jednak wynikające głównie z uwarunkowań zewnętrznych syste-mu społecznego, np. u „dzieci ulicy” czy osób bezdomnych.

Trudności w uczeniu się mają cha-rakter wrodzony. Przypuszcza się, że mogą być związane z istniejącymi indywidualnymi różnicami w rozwoju centralnego układu nerwowego, które nie zanikają, jednak mogą pojawiać się z różnym nasileniem i z różnymi objawami na poszczególnych etapach życia. I tak, syndromem zaburzeń procesu uczenia się jest dysleksja rozwojowa, stanowiąca trudność w uczeniu się czytania i pisania, przy stosowaniu standardowych metod nauczania i inteligencji na poziomie co najmniej przeciętnym oraz z za-chowaniem właściwych warunków społeczno-kulturowych. Obserwuje się ją już u dzieci w wieku przed-szkolnym, choć w tym okresie życia trudno ją jednoznacznie zdiagnozo-wać. U dzieci z dysleksją stwierdza się zaburzenia percepcji wzrokowej, słuchowej oraz integracji percepcyj-no-motorycznej.

Wielu badaczy upatruje pierwot-nej przyczyny dysleksji rozwojowej

w zakłóceniach w OUN, jak również na podłożu genetycznym. Szacuje się, że prawdopodobieństwo dziedziczenia trudności w czytaniu występuje na poziomie 60% i jest wyższe u chłop-ców, co przez niektórych badaczy tłu-maczone jest sprzężeniem dysleksji z chromosomem Y decydującym o płci męskiej lub nadprodukcją męskiego hormonu – testosteronu w okresie prenatalnym. Odmianami dysleksji są ponadto: dysortografia (trudności w pisaniu, popełnianie błędów orto-graficznych mimo znajomości zasad pisowni), dysgrafia (zniekształcenia graficzne pisma), dyskalkulia (trud-ności w rozwiązywaniu najprostszych zadań matematycznych, np. trud-ności w dodawaniu lub mnożeniu), dysfonia (niewyraźne mówienie). Dysleksja rozwojowa powinna być diagnozowana na przełomie drugiej i trzeciej klasy szkoły podstawowej, czyli w wieku 8-9 lat przez doświad-czonych psychologów i pedagogów, gdyż wcześniej, mimo możliwych objawów, nie zawsze jest prawidłowo rozpoznana, na co niewątpliwie ma wpływ brak odpowiednich narzędzi do pomiaru np. czytania. Dysleksję rozwojową należy także odróżnić od nabytej np. po urazach mózgu, u tych pacjentów, którzy wcześniej opanowa-li umiejętność czytania, a jednak ich obecny stan powoduje trudności.

W zakresie postępowania diagno-stycznego wykorzystuje się dwie grupy metod: kliniczne i ekspery-mentalne (np. testowe). A zatem w badaniu dziecka niewątpliwie powinni brać udział różni specjaliści,

Kłopoty z naukąautor: dr n. farm. Arleta MatschayPracownia Farmacji Praktycznej Katedry i Zakładu Technologii Postaci Leku, Wydział Farmaceutyczny, Uniwersytet Medyczny im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu

15%tyle wynosi obecnie w Polsce odsetek dzieci ze zdiagnozo-waną dysleksją


nauka

w tym lekarz neurolog i psychiatra. Jeszcze na początku lat 90. ubiegłe-go stulecia znajomość tego problemu była znikoma, mimo że obowiązująca definicja dysleksji podana została już w 1968 r. przez Światową Federację Neurologii. Obecnie zdiagnozowaną dysleksję w Polsce ma około 15% dzieci (co dla porównania stanowi pięcioro dzieci w 30-osobowej klasie). Często jednak do tej grupy dołącza się dzieci mające kłopoty z precyzyj-nym widzeniem, skupianiem uwagi lub nieprawidłowo uczone. Dlatego bardzo ważne jest odpowiednie i sto-sunkowo wczesne zdiagnozowanie dysleksji oraz dalsze postępowanie terapeutyczne. Edukacja takich dzieci powinna przebiegać z wyko-rzystaniem ćwiczeń tradycyjnych i komputerowych, w celu doskona-lenia pamięci wzrokowej i aspektów fonologicznych języka, a zatem przy współpracy psychologa, pedagoga, logopedy i rodziców. Taka grupa dzieci powinna przynajmniej okreso-wo uczyć się według indywidualnego programu nauczania, a wtedy szansa na wyrównanie różnic pomiędzy rówieśnikami w poziomie edukacji

będzie większa. Problemy z dyslek-sją pozostają do końca życia, choć prawidłowe i wczesne postępowanie terapeutyczne ma ogromny wpływ na charakter i nasilenie procesu w przyszłości.

Problemy związane z trudnościami w uczeniu się są obserwowane także u studentów. Z reguły u tych osób zauważa się nieco wolniejsze czytanie tekstu oraz wolniejsze przetwarzanie informacji. Istnieje więc konieczność przeznaczania większej ilości czasu na proces nauki, choć nie znaczy to, że dysleksja uniemożliwia studio-wanie i zdobywanie wiedzy. Należy także zwrócić uwagę na dodatkowy problem w procesie nauczania zwią-zany z nadużywaniem tzw. „niesłusz-nego rozpoznania dysleksji”, w celu usprawiedliwienia trudności w nauce, wynikające np. z lenistwa lub niechęci do nauki.

Dysleksja znalazła się w światowym rejestrze cho-rób (ICD-10 F81.0), choć nie jest typową jednostką chorobo-wą i nie leczy się jej typowo farma-

kologicznie. Natomiast wskazuje się stosowanie niektórych preparatów leczniczych w celu usprawnienia procesów związanych z funkcjono-waniem układu nerwowego. I tak, zaleca się m.in. dietę z udziałem tłustych ryb morskich lub suplemen-tację kwasem DHA już przez kobiety ciężarne i matki karmiące, a później przez same dzieci i młodzież, gdyż kwas DHA jest niezbędny dla pra-widłowego wzrostu, rozwoju i funk-cjonowania mózgu. Przyszłe matki powinny przyjmować odpowiednie dawki kwasu foliowego (zaleca się 0,4mg/dobę w okresie przedkoncep-cyjnym), w celu eliminowania ryzyka związanego z wadami cewy nerwowej u potomstwa. W przypadku dzieci na różnym etapie życia wskazane jest przyjmowanie w diecie witamin szczególnie z grupy B lub ich właści-wa suplementacja. Ponadto w sta-nach nadmiernego obciążenia fizycz-nego lub psychicznego, wyczerpania, niemożności skupienia uwagi czy w zaburzeniach pamięci, szczególnie występujących w okresach wzmożo-nej aktywności intelektualnej, np. u studentów lub dzieci uczących się, zaleca się przyjmowanie lecytyny sojowej (u dzieci przed ukończeniem 7. r.ż. zgodnie z zaleceniem lekarza).W przypadku dzieci z zaburzeniami dyslektycznymi stosuje się często po konsultacji lekarskiej i psycho-logicznej piracetam, jednocześnie z zaleconą terapią logopedyczną. Piracetam jest lekiem nootropowym z grupy pirolidonów, nasila metabo-lizm w neuronach OUN, szczególnie w stanach zmniejszonej aktywności. U dzieci z dysleksją piracetam zwięk-sza szybkość czytania i poprawia proces zapamiętywania.

Zgodnie z procedurą prawną, opi- nia o dysleksji wydana we wskaza-nym okresie dziecięcym jest aktual-na aż do matury. Stąd celowym jest zastosowanie w tym okresie czasu stałej terapii zajęciowej prowadzonej przez pedagogów i psychologów, ale także z udziałem lekarzy neurolo-gów czy psychiatrów, zlecających

ewentualne leczenie farmakolo-giczne.


@

R E

K L

A M

A

Trudności w uczeniu się mają charakter wrodzony

Piracetam znacząco wpływa na poprawę zdolności czytania u dzieci z rozpoznaną dysleksją1

O ofertę handlową zapytaj Przedstawiciela firmy Polpharma.

Memotropil (Piracetamum). Skład i postać: Jedna tabletka powlekana zawiera odpowiednio 800 mg lub 1200 mg piracetamu. Wskazania: Leczenie zaburzeń procesów poznawczych w zespołach otępiennych (z wyjątkiem choroby Alzheimera), leczenie zaburzeń dyslektycznych u dzieci równocześnie z terapią logopedyczną, leczenie mioklonii pochodzenia korowego oraz zawrotów głowy pochodzenia ośrodkowego i obwodowego. Dawkowanie i sposób podawania: Zaburzenia procesów poznawczych: przez pierwsze tygodnie leczenie należy rozpocząć od dawki 4,8 g na dobę, zmniejszając ją następnie do 2,4 g na dobę w 2 lub 3 dawkach podzielonych. Dawkę należy zmniejszać o 1,2 g na dobę. Zaburzenia dyslektyczne u dzieci w wieku od 8 do 13 lat: równocześnie z terapią logopedyczną lek podaje się w dawce 3,2 g na dobę w 2 dawkach podzielonych. Mioklonie pochodzenia korowego: początkowo podaje się 7,2 g na dobę w 3 dawkach podzielonych. W razie potrzeby dawkę zwiększa się co 3–4 dni o 4,8 g leku na dobę aż do dawki maksymalnej 24 g na dobę. Dawkę dobową podaje się w 2 lub 3 dawkach podzielonych. W leczeniu skojarzonym z innymi lekami antymioklonicznymi dawki innych leków powinny być utrzymywane w zalecanych dawkach terapeutycznych. Jeżeli uzyska się poprawę kliniczną i jest to możliwe – dawki innych leków powinny być zmniejszone. U osób z mioklonią może niekiedy dojść do ewolucji objawów, w związku z czym co 6 miesięcy należy podejmować próbę zmniejszenia dawki lub odstawienia leku. Dawkę piracetamu należy zmniejszać o 1,2 g co dwa dni, by zapobiec nagłemu nawrotowi choroby. Zawroty głowy: 2,4 g na dobę w 3 dawkach podzielonych (800 mg 3 x na dobę), przez 8 tygodni. Dawkowanie w niewydolności nerek: klirens kreatyniny 40–60 ml/min (stężenie kreatyniny w surowicy 1,25–1,7 mg/100 ml) – ½ stosowanej dawki; klirens kreatyniny 20–40 ml/min (stężenie kreatyniny w surowicy 1,7–3 mg/100 ml) – ¼ stosowanej dawki; klirens kreatyniny poniżej 20 ml/min (stężenie kreatyniny w surowicy powyżej 3 mg/100 ml) – leczenie jest przeciwwskazane. Zaleca się modyfikację dawkowania u pacjentów w podeszłym wieku z zaburzeniami czynności nerek, zgodnie z powyższymi zaleceniami dla pacjentów z niewydolnością nerek. U pacjentów w podeszłym wieku, leczonych długotrwale piracetamem, niezbędne jest regularne oznaczanie klirensu kreatyniny i ewentualna modyfikacja dawki. Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na piracetam, na inne pochodne pirolidonu lub na inny składnik preparatu. Schyłkowa niewydolność nerek (klirens kreatyniny mniejszy niż 20 ml/min). Krwawienie śródmózgowe, pląsawica Huntingtona. Ostrzeżenia i zalecane środki ostrożności: Ostrożnie stosować u pacjentów: z niewydolnością nerek, z zaburzeniami hemostazy, poddawanych poważnym zabiegom chirurgicznym oraz z ciężkimi krwotokami. U pacjentów w podeszłym wieku, z powodu dłuższego okresu półtrwania, należy zmodyfikować dawkowanie. Nie należy nagle przerywać leczenia u pacjentów z mioklonią – zwiększone ryzyko napadów padaczkowych. Tabletki 800 mg i 1200 mg zawierają glikol propylenowy, który może powodować objawy jak po spożyciu alkoholu, tabletki 1200 mg zawierają żółcień pomarańczową, która może powodować reakcje alergiczne. Działania niepożądane: Zgłaszane w trakcie badań klinicznych. Często: hiperkinezja, zwiększenie masy ciała, nerwowość. Niezbyt często: senność, depresja, astenia. Zgłaszane po wprowadzeniu piracetamu do obrotu: zawroty głowy, nudności, wymioty, biegunka, bóle brzucha, bóle w nadbrzuszu, reakcje anafilaktoidalne, nadwrażliwość, ataksja, zaburzenia równowagi, nasilenie padaczki, ból głowy, bezsenność, senność, pobudzenie, lęk, splątanie, omamy, obrzęk naczynioruchowy, zapalenie skóry, świąd, pokrzywka. Podmiot odpowiedzialny: ZF Polpharma SA. Pozwolenie na dopuszczenie do obrotu: dla tabletek powlekanych 800 i 1200 mg odpowiednio nr: 8736 i 8737, wydane przez MZ. Dodatkowych informacji o leku udziela: Polpharma Biuro Handlowe Sp. z o.o., ul. Bobrowiecka 6, 00-728 Warszawa, tel. +48 22 364 61 00, fax +48 22 364 61 02, www.polpharma.pl. Lek wydawany na podstawie recepty. Data ostatniej aktualizacji: 2011.04.20.

1. Wilsher CR, et al. Piracetam and dyslexia: effects on reading tests. J Clin Psychopharmacol. 1987; 7: 230-237.MEM/236/02-2012

11PH005_Memotropil_FarmacjaPraktyczna_205x297_v2.indd 1 12-03-08 11:45


dermokosmetyki

Piękne włosy z Pharmaceris H

Zadbane włosy wyglądają zdrowo, mają ładny połysk i są łatwe w układaniu. Podstawą ich pielęgnacji, podobnie jak w przypadku cery, jest odpowiedni dobór kosmetyków – zarówno do wymagań samych włosów, jak i skóry głowy. Na różne ich potrzeby odpowiadają szampony z polecanej przez dermatologów linii Pharmaceris H.

Polki wiedzą, że ładne włosy to podstawa dobrego wyglądu. Ciągle jednak wiele osób uwa-

ża, że najważniejsza jest efektowna fryzura i kolor, a do codziennej pielę-gnacji wystarczy używać podstawo-wych szamponów. Na szczęście coraz częściej zarówno dermatolodzy, jak i fryzjerzy zwracają swoim klientkom uwagę na to, że bez właściwej pielę-gnacji włosów i skóry głowy nawet najlepsze cięcie czy koloryzacja nie przyniosą pożądanych efektów. Pod-stawą jest rozpoznanie potrzeb skóry głowy i włosów oraz odpowiedni dobór kosmetyków do codziennego stosowa-nia. Co to oznacza w praktyce?

Rodzaje włosówMożemy wyróżnić trzy podstawowe rodzaje włosów: włosy normalne – zdrowe, ela-

styczne, odpowiednio nawilżone, zwykle dobrze się układają, nie sprawiając większych problemów, niestety są najrzadziej spotykane,

włosy przetłuszczające się– ich tłusty wygląd jest efektem nadmiernego wydzielania sebum przez skórę głowy (które w małych ilościach jest niezbędne do tego, aby włosy były gładkie, lśniące i elastyczne); przyczyny tego sta-nu są różne: np. uwarunkowania genetyczne, zmiany hormonalne, zła dieta, stres czy stosowanie nieodpowiednich kosmetyków,

włosy suche – w tym wypadku skó-

ra wytwarza zbyt mało łoju, włosy są szorstkie w dotyku, matowe, szybko się łamią i kruszą – przesu-szenie może być efektem nieodpo-wiedniej pielęgnacji i intensywnych zabiegów fryzjerskich.

Warto też wspomnieć o dwóch rodzajach włosów, które ze względu na swoją ogólną kondycję sprawiają najwięcej problemów i dlatego często są uwzględniane przy tworzeniu specjalistycznych kosmetyków: włosy cienkie i osłabione – są wiot-

kie, puszą się albo mogą wypadać, wymagają dodawania objętości, wzmacniania i regeneracji,

zniszczone – ich zła kondycja jest skutkiem zabiegów chemicznych (farbowania, ondulacji, kręcenia czy prostowania na gorąco). Zwy-kle są suche, szorstkie, łamliwe, matowe, mają rozdwajające się końcówki oraz mogą wypadać.

Coraz częściej zauważalne są włosy o mieszanej strukturze, których końce są suche i zniszczone, a przy skórze głowy się przetłuszczają.

Problemy skóry głowyTo one często mają decydujący wpływ na ogólną kondycję naszych włosów. Dlatego należy je wziąć pod uwagę, planując odpowiednią pielęgnację i zakup kosmetyków. Do najczęstszych problemów skóry głowy należą: nadmierny łojotok – jego skutkiem

są przetłuszczające się włosy,

autor: dr n. biol. Renata Dębowska Szef Centrum Naukowo-Badawczego Dr Irena Eris

Nowoczesne dermokosme-tyki świetnie radzą sobie z problemami włosów i skóry głowy


dermokosmetyki

wrażliwość – jej objawem jest podrażnienie skóry głowy, swę-dzenie, uczucie ściągnięcia czy nawet bólu. Nadmierną reak-tywność skóry wywołują zwykle takie czynniki, jak zaburzenia w produkcji łoju, zanieczyszczenia środowiska, stres i nieodpowied-nie kosmetyki.

nadmierne wypadanie włosów – na skórze głowy znajduje się ok. 100-150 tysięcy włosów, z czego codzien-nie w naturalnym cyklu wymiany powinno wypadać ok. 40-150. Nadmierna utrata włosów może mieć wiele przyczyn głównie związanych z: uwarunkowaniami genetycznymi i zmianami hormonal-nymi, złą dietą, stresem, przemęcze-niem, czy przebytymi infekcjami. Problem jest dość powszechny, ponieważ na sezonowe wypadanie włosów cierpi (wiosną i jesienią) nawet co druga osoba.

Wybór kosmetykówNowoczesne dermokosmetyki świet-nie radzą sobie z problemami włosów

i skóry głowy. W aptece pacjent znajdzie preparaty nie tylko skuteczne i polecane przez dermatologów, ale też przyjemne w stosowaniu i ułatwiające codzienne dbanie o kondycję włosów problematycznych. To bardzo ważne, bo wiele osób zniechęca się do specjali-stycznych produktów do włosów, uwa-żając, że mają one właściwości bardziej lecznicze niż kosmetyczne. Dermo-kosmetyki Pharmaceris H polecane są do codziennego stosowania, jako intensywna kuracja, której efekty są widoczne niemal od razu. Dodatkowo ułatwiają układanie włosów i sprawia-ją, że włosy wyglądają zdrowo.

Specjalistyczna linia Pharmaceris HTo linia obejmująca 6 szamponów o potwierdzonej, wysokiej skuteczności i bezpieczeństwie działania, stworzo-na we współpracy z dermatologami. Efekty ich stosowania, czyli wyraźna poprawa stanu włosów i skóry głowy zostały potwierdzone badaniami apli-kacyjnymi i testami porównawczymi w Niezależnym Laboratorium Badaw-

czym, a bezpieczeństwo ich działania poparte badaniami in vitro w Centrum Naukowo-Badawczym Dr Irena Eris.

SzamponyPielęgnują włosy i zapewniają równo-wagę skóry głowy, bo to od niej zależy wygląd i prawidłowy wzrost włosów (na poziomie skóry właściwej osadzona jest cebulka włosowa zbudowana z żywych komórek oraz brodawka włosa zawiera-jąca naczynia krwionośne, zaopatrują-ce włos w składniki odżywcze).W ramach linii Pharmaceris H wyróż-niamy:

H-SEBOPURIN Specjalistyczny

szampon normalizujący do skóry

łojotokowej – reguluje wydzielanie sebum, normalizuje i nawilża włosy. Skoncentrowana formuła z komplek-sem z ekstraktu łopianu skutecznie myje i reguluje nadmierne prze-tłuszczanie się skóry. Trwała forma witaminy B3 zmniejsza nadmierną produkcję sebum. Octopirox® przy-wraca równowagę mikroflory na-skórka. Gliceryna głęboko nawilża


dermokosmetyki


@

struktury włosów, zaś proteiny psze-niczne poprawiają ich elastyczność oraz gładkość. 80%* użytkowniczek myjących włosy codziennie potwier-dziło, iż po zastosowaniu szamponu włosy były puszyste i miękkie o 1-2 dni dłużej niż wcześniej.

H-SENSITONIN Specjalistyczny

szampon kojący do skóry wrażliwej – łagodzi podrażnienia skóry, wzmac-nia strukturę cienkich i osłabionych włosów oraz dodaje im objętości. Po zastosowaniu włosy odzyskują siłę i energię, mają naturalny połysk i ła-two się rozczesują. Bogata formuła szamponu przywraca równowagę w funkcjonowaniu skóry i łagod-nie myje włosy, czego efektem są objętość i połysk. Preparat średnio po 1-2 myciach likwiduje uczucie swędzenia i pieczenia skóry głowy*. Ekstrakt z mięty zawierający flawonoidy, w połączeniu z cennym olejem Canola, koi podrażnienia, zaś łagodzący wyciąg z lnu i witamina E skutecznie regenerują skórę i za-pobiegają jej uszkodzeniom.

H-KERATINEUM Skoncentrowany

szampon wzmacniający do włosów

osłabionych – jego receptura na bazie m.in. imbiru i zielonej herbaty intensywnie regeneruje włosy, zapo-biega rozdwajaniu się końcówek oraz zmniejsza ich wypadanie nawet do 70%* po 3 tygodniach stosowania. Włosy odzyskują naturalny połysk, łatwo się rozczesują i są bardziej podatne na układanie. Wyciąg z liści czerwonych winorośli, zawierają-cy wysokie stężenie witaminy P i związki polifenolowe, poprawia odżywienie cebulek włosów. Flawo-noidy wspomagają ich odporność i przyspieszają naturalny wzrost.

H-NUTRIMELIN Aktywny szam-

pon regenerujący do włosów suchych

– pielęgnuje włosy zniszczone za-biegami chemicznymi i fryzjerski-mi. Jego formuła łączy doskonałe właściwości myjące z intensywną ochroną przed wysuszaniem. Od-żywczy ekstrakt z miodu, bo-gaty w aminokwasy i cukry oraz gliceryna głęboko odżywiają włosy na całej długości, przywracając im miękkość i optymalne nawilżenie. Prowitamina B5 zapewnia ochronę przed czynni-

kami atmosferycznymi. Polimery kationowe i emolienty ułatwiają rozczesywanie włosów, zabezpie-czając je przed rozdwajaniem.

Dodatkowo w skład serii Pharmaceris Hwchodzą dwa szampony przeznaczone do pielęgnacji przeciwłupieżowej włosów i skóry głowy (do łupieżu suchego oraz mokrego).

Jak myć i odżywiać włosy?Te proste zasady fryzjerskie i derma-tologiczne w połączeniu ze skutecz-nymi dermokosmetykami dadzą pożądany efekt pielęgnacyjny.Mycie: Włosy należy myć tak często, jak

tego potrzebują. Codziennie albo co 2-3 dni, jeśli się nie przetłusz-czają.

Codzienne mycie nie jest wskazane w wypadku wrażliwej skóry głowy i suchych włosów, ponieważ należy ograniczać czynniki zewnętrzne nasilające problem.

Szamponów do wrażliwej skóry gło-wy można używać profilaktycznie.

Myjąc głowę, należy spłukiwać włosy do tyłu, tak aby nie podraż-niać skóry twarzy i okolic oczu.

Włosów tłustych nie należy spłu-kiwać gorącą wodą (która pobudza produkcję łoju).

Przed nałożeniem szamponu należy rozczesać mokre włosy pod prysznicem, po umyciu ich czesa-nie i układanie będzie łatwiejsze!

Pamiętajmy, że pielęgnacja włosów w dużej mierze opiera się na dbało-ści o skórę głowy i wymaga takiego samego podejścia jak pielęgnacja skóry twarzy. Klientki mające problem z rozpoznaniem potrzeb skóry głowy i włosów mogą udać się po poradę do farmaceuty lub dermatologa. Efektem właściwego doboru dermokosmetyków będzie dobra kondycja włosów i skóry głowy, która nie tylko sprawia, że czujemy się wspaniale, ale jesteśmy też atrakcyjni w otoczeniu najbliższych.

Przypisy:Badania szamponów: * Badania In vivo Niezależnego

Instytutu Badawczego** Badania kliniczne

po 4 tygodniach stosowania

Pielęgnacja włosów opiera się na dbałości o skórę głowyi wymaga takiego samego podejścia,jak pielęgnacja cery czy ciała

R E

K L

A M

A


dermokosmetyki

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

Pharmaceris_H_FarmPrak_red_5_press.pdf 1 12-05-23 15:01


metamorfozy

Gościem naszej czerwcowej metamorfozy jest Pani Małgorzata Magiera, pracująca na co dzień w Aptece Jagiellońskiej w Żywcu.

Zaczynamy!Nasza modelka przyjechała z Żywca. Jak mówi, zgłosiła chęć udziału w naszej sesji, choć przyznaje, że nie liczyła na odzew. – A tu taka niespo-dzianka! I to jak szybko! – wspomina Pani Małgorzata. Co zaważyło na jej decyzji o wysłaniu zgłoszenia? – Od dawna śledzę Państwa metamorfozy. Podziwiam, jak bardzo potrafią się zmieniać panie, które uczestniczą w waszych sesjach. A ponieważ mój wygląd nie zmienia się już od dłuż-szego czasu i – szczerze mówiąc – nie mam jakiegoś ciekawego „pomysłu na siebie”, stwierdziłam, że zwrócę się w tej sprawie do specjalistów.Gratulujemy decyzji! Słysząc słowa naszej modelki, styliści niezwłocznie przystąpili do działania.

Pierwsza sugestia naszych stylistów

– zdecydowanie skracamy długość włosów.

Cięcie za nami. Pora wystylizować nową fryzurę. Będzie modnie i z klasą.

Nowa fryzura gotowa. Przed wizażem pora na pierwsze przymiarki. W tym sezonie prym wiodą mocne kolory.

Znalazłam pomysł na siebie!

przed

Profesjonalny makijaż jak zawsze

rozpoczyna nałożenie bazy i podkładu.

Starannie dobrany odcień pomadki podkreślił kolor włosów

i barwę oczu naszej modelki.

styli

zacja

wło

sów

: Cha

rism

a Be

auty

, ul. M

arsz

ałko

wsk

a 1,

tel. 7

95-4

07-1

94


metamorfozy

Finisz!– Fantastycznie! W tej nowej odsłonie czuję się wspaniale. Wasi styliści mają świetny gust i doskonałe wyczucie. Udział w sesji był cudownym przeżyciem. Zawsze będę ją miło wspominać. Bardzo wszystkim dziękuję!

Porada stylistkiMAGDA STĘPIEŃMakeupownia Pracownia Wizerunku www.makeupownia.pl

tel. (22) 825 09 42, ul. Marszałkowska 3/5 p.III

Świetny, naturalny kolor włosów naszej modelki wymagał jedynie profesjonalnej pielęgnacji. Miękki, całkowicie na-turalny skręt, a do tego odpowiednio obcięte, zbyt długie dotychczas włosy zyskały nowoczesną linię. Teraz nie będą wymagały specjalnego układania, a jedynie odrobiny wtartej pianki. Soczyste ziele-nie w ubraniu świetnie podkreśliły nową fryzurę, zaś odważny makijaż wyraźnie uwydatnił oczy. Delikatny złoto-zielony cień na powiekach, plus kreska wokół oczu i tzw. efekt „smokey eyes” go-towy! Policzki wyrzeźbił puder brązujący. Całości dopełnił jasnobeżowy błyszczyk, którym pokryte zostały usta Pani Małgorzaty.

Zapraszamy Czytelniczki!Już 47 Czytelniczek „Farmacji Praktycznej” wzięło udział w naszych metamorfozach. Promienny uśmiech, który pojawia się na Ich twarzach tuż po zakończeniu sesji, świadczy o tym, że nasi specjaliści od urody stanęli na wysokości zadania. Również i Wy, drogie Panie, możecie powiedzieć sobie „czas na zmiany”! Nasi styliści są do Waszej dyspozycji. Aby wziąć udział w naszej sesji, wystarczy wejść na stronę: www.farmacjapraktyczna.pl i za jej pośrednictwem wysłać do nas maila, koniecznie z załączonym swoim zdjęciem.

toP kolor

po metamorfozie


zielnik apteczny

Bratek– zioło miesiąca

Pozbycie się trądziku nie jest łatwe – wie o tym każdy, kto kiedyś borykał się z tym problemem. Wymaga przede wszystkim cierpliwości i systematyczności. Niejedna osoba przekonała się, że skutecznym sposobem na młodzieńczy trądzik jest ziele bratka – znane i cenione od wielu lat.

autor: prof. Iwona WawerWydział Farmaceutyczny Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego

Bratek (Viola tricolor) to roślina o wysokości 10-20 cm. Kwiaty bratka, nazywane trójbarwnym

fiołkiem, przypominają bratki uprawia-ne w ogrodach, ale ich kwiaty są mniej-sze, w kolorach: fioletowy, żółty i biały. Zbioru ziela na plantacji dokonuje się dwukrotnie, po raz pierwszy w miesią-cach maj-czerwiec, drugi raz jesienią. Surowcem leczniczym są zielone części rośliny i kwiaty po wysuszeniu. Ziele bratka to bogate źródło flawono-idów: wiolantyny (glikozyd apigeniny) oraz rutyny (glikozyd kwercetyny).

Zawartość rutyny oznaczono jako 0,42 mg/g ziela. Wśród innych glikozydów znaleziono pochodne sześciu różnych aglikonów, w tym kwercetyny, apigeni-ny, izoramnetyny, kemferolu i luteoliny. W zielu są też saponiny, kwas salicylo-wy i salicylany, kumaryny, witamina C oraz beta-karoten.

Ziele bratka dla nastolatkaZiele bratka jest najbardziej znane i cenione z leczenia problemów skórnych i młodzieńczego trądziku. Picie naparu z bratka działa oczyszczająco na skórę,

ale jego działanie jest kompleksowe. Ważny jest nie tylko efekt moczopęd-ny, ale też działanie antyoksydacyjne i przeciwzapalne. Flawonoidy mają udokumentowane działanie przeciw-bakteryjne i przeciwwirusowe.Pijąc napar z bratka stan cery będzie się poprawiał stopniowo, powoli. Bioak-tywne związki z naparu przyspieszają usuwanie toksyn z organizmu, co może spowodować krótkotrwałe zwiększenie ilości wyprysków na początku stosowa-nia. Nie należy jednak przerywać ku-racji, tylko zastosować napar również zewnętrznie. Można włączyć inne zioła, np. przemywać twarz naparem z brat-ka oraz rumianku, który też działa przeciwzapalnie i przyśpiesza gojenie się zmian na skórze. Pamiętajmy, że surowce ziołowe nie działają po dwóch dniach, ale efekty kuracji będą trwałe i widoczne już po dwóch tygodniach stosowania.

Kiedy jeszcze stosujemy fiołek trójbarwny?Bratek stosowany jest również w za-burzeniach przemiany materii. Dzięki działaniu moczopędnemu oczyszcza organizm ze szkodliwych produktów przemiany materii. Działanie diu-retyczne i ogólnie odtruwające jest wykorzystywane w terapii przewlekłych chorób metabolicznych, np. w reuma-tyzmie, dnie moczanowej i niektórych dermatozach (egzemy, łuszczyca). Ziele znalazło też zastosowanie w leczeniu niektórych chorób serca przebiega-jących z obrzękami oraz jako lek uzupełniający w leczeniu nadciśnienia tętniczego krwi. Wskazane jest w miaż-dżycy, osłabieniu mięśnia sercowego

zielnik apteczny


@

i podwyższonym ciśnieniu krwi. Flawo-noidy, a głównie rutyna, uszczelniają śródbłonek włosowatych naczyń krwio-nośnych, dlatego też ziele bratka może być stosowane w przypadku kruchości naczyń krwionośnych, czy też przy wylewach podskórnych, tzw. pającz-kach. Saponiny zawarte w bratku mają działanie wykrztuśne, stąd stosowane jest w chorobach dróg oddechowych, takich jak nieżyty oskrzeli czy suchy kaszel – również w połączeniu z innymi ziołami.

O czym warto pamiętać stosując napar z bratka?Gdy stosujemy ziele fiołka trójbarw-nego, w zalecanych dawkach nie wykazuje ono działań niepożądanych. Stosowane w bardzo dużych ilościach może wywoływać nudności i wymioty. Ziela bratka nie powinno się stosować przy zakrzepicy i wielopłytkowości, ponieważ flawonoidy mają wpływ na agregację płytek krwi. Przygotowanie naparuTorebkę (fix), która zawiera 2 g ziela, zalewa się wrzącą wodą i parzy pod przykryciem 7-10 minut. Łyżkę stołową suszu z bratków trzeba zalać 2 szklankami wrzątku, gotować 10 minut, przecedzić. Herbatę z bratka

należy pić 2-3 razy dziennie przed posiłkiem. Można dodać łyżkę miodu.

Tradycyjny produkt leczniczy roślinny z określonymi wskazaniami wynikającymi wyłącznie z długotrwałego stosowania.

BRATEK FIX z Zielnika Aptecznego

Zioła do zaparzania, w saszetkach.Wskazania: Tradycyjny produkt leczniczy roślinny stosowany w objawowym leczeniu łagodnych łojotokowych zmian skórnych.Skład: 1 saszetka zawiera 2,0 g ziela fiołka trójbarwnego (Violae tricoloris herba).Dawkowanie i sposób podawania: Dorośli i młodzież powyżej 18 lat: 2 saszetki ziela fiołka zalać 1 szklanką wrzącej wody, naparzać pod przykryciem przez ok. 5-7 minut. Pić 1-2 razy dziennie po posiłkach po 3/4 szklanki naparu. Stosować zawsze świeżo przygotowany napar.Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na substancję czynną lub salicylany.Działania niepożądane:

Odnotowano jeden przypadek hemolizy po podaniu doustnym ziela fiołka trójbarwnego, u dziecka z niedoborem G6PD. Nie jest znana częstość występowania.Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania:Nie zaleca się stosowania produktu leczniczego u dzieci poniżej 18 lat ze względu na brak wystarczających danych. Jeśli objawy nasilają się w ciągu 4 tygodni od momentu rozpoczęcia stosowania leku, należy skonsultować się z lekarzem. Numer pozwolenia na dopuszczenie do obrotu: IL-2666/LN, wydaneprzez MZ. Produkt leczniczy wydawany bez recepty. Dostępny tylko w aptekach.Podmiot odpowiedzialny: Herbapol-Lublin S.A. ul. Diamentowa 25 20-471 LublinDodatkowych informacji o produkcie udziela:Polpharma Biuro Handlowe Sp. z o.o., ul. Bobrowiecka 6, 00-728 Warszawa, www.polpharma.plTel.: +48 22 364 61 00, faks: +48 22 364 61 02

ZIE

L/3

73

/03

-20

12


życie jest piękne

Cóż wspanialszego od biesiady pod chmurką! Nic tak nie relaksuje, jak wspólna wyprawa

za miasto z koszem pełnym smakołyków. Zrzućmy garnitury, szpilki i wskoczmy

na chwilę w wygodne sportowe ubrania! By jednak na miejscu nic nie zakłóciło

nam błogiego lenistwa na łonie natury, zaplanujmy dobrze naszą eskapadę.

Czas na piknik!

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

pasek sponsorski FP A_4_mod.pdf 1 2012-04-24 12:30:25

Zacznijmy od środka lokomocji. Jeśli naprawdę marzy nam się

krótka ucieczka od miasta, zostawmy auto w garażu. Na piknik najlepiej wybrać się rowerem. Trwa dłużej, ale przecież o to chodzi, by choć tego dnia nie ścigać się z czasem. Poza tym za-wsze przyda się spalić kilka zbędnych kalorii.Pamiętajmy, by roztropnie wybrać trasę rowerowej wyprawy. To szczególnie ważne, jeśli zabieramy ze sobą pociechy. W miarę możliwości starajmy się unikać zatłoczonych ciągów komunikacyjnych, trzymajmy się ścieżek dla rowerzystów i pamiętaj-my, by odległość, jaką zamierzamy pokonać, nie była za długa. Po pierwsze dlatego, by się za bardzo nie zmęczyć, po drugie, by łakocie, które ze sobą zabierzemy, wygrały walkę z wysoką temperaturą i nie zepsuły nam się po drodze. I jeszcze jedna uwaga: przed wejściem na rower wszyscy obowiązkowo zakładają kaski! Najważniejsze, by na miejsce dojechać bezpiecznie.

Na powietrzu apetyt dopisujePo miłej przejażdżce czeka nas główny punkt programu – odprężająca biesiada na kocu i kosz pełen smakoły-ków. O jego zawartości również warto zawczasu pomyśleć, by nie zepsuć sobie humoru przypadkową przekąską kupioną po drodze na stacji benzyno-wej. Piknik to także wspaniała okazja,

by uczyć naszych milusińskich dobrych nawyków żywieniowych. W czasie piknikowych wypraw apetyty zwykle dopisują. Doświadczenie mówi, że nasi milusińscy spałaszują na świeżym powietrzu w oka mgnieniu nawet takie specjały, do których w normalnych, domowych warunkach nigdy byśmy ich nie namówili.Dobra rada – wylegując się na kocu o wiele łatwiej będzie nam się jadło niewielkie porcje. Warto przemyśleć menu również pod tym kątem. Dlatego podczas biesiad pod chmurką najlepiej sprawdzają się wszelkiego rodzaju małe kanapeczki, paszteciki, suche ciastka.Nie zapominajmy o napojach. Niegazo-wana woda mineralna to podstawa naszych piknikowych zapasów.O wszystkim można zapomnieć, ale nie o niej. Jeśli jej nie wypijemy, zawsze będzie można ją wykorzystać do opłukania rąk czy drobnego przemycia naczyń. Poza tym woda zdecydowanie najlepiej gasi pragnie-nie. Zapomnijmy o słodkich, gazowa-nych napojach, które tylko je potęgują. W dodatku są niezdrowe. Jeśli nie woda, zabierzmy ze sobą naturalne soki owocowe. Pragnienie doskonale gasi też melon i arbuz – nie trzeba brać ich w całości, tuż przed wyjazdem można pokroić owoce na większe cząstki i zamknąć w hermetycznym pudełku. A jeśli pogoda jest w kratkę, rozważmy

Niegazowana woda mineralna to podstawa naszych piknikowych zapasów– o wszystkim możemy zapomnieć, ale nie o niej


życie jest piękne

zabranie termosu z ciepłymi napoja-mi, które rozgrzeją nas, gdy słońce na moment schowa się za chmurami.

Na mniejszy i większy głódPora ustalić piknikowe menu. Zacznijmy od przekąsek – tu wspa-niale sprawdzają się owoce. W plener nadają się przede wszystkim te mniej soczyste (nie ubrudzimy się zbytnio) – jabłka, morele, borówki amerykańskie, winogrona, banany. Te dla dorosłych i starszych dzieci dobrze jest transportować w całości (lepiej zniosą podróż i dłużej zachowają świe-żość), zaś dla najmłodszych warto przygotować przeciery, które zabiera-my do hermetycznych pudełek bądź słoiczków (pamiętajmy o niemowlę-cym zestawie obowiązkowym: śliniak, plastikowa łyżeczka, kubek niekapek). Dla tych, którzy lubią sobie coś pochrupać, warto wziąć lekkie, chrupkie pieczywo, macę, ryżowe wafelki lub chrupki kukurydziane. Dla starszych „chrupaczy” doskonałą przekąską będą migdały, orzechy, pestki dyni i słonecznika. Na większy głód przyda się jednak coś konkretnego, czyli to, co na dobre poprawi wszystkim humory. Gdy najmłodsi będą pałaszować swoje przecierane obiadki, starsi ze smakiem mogą zajadać warzywną tartę, porcje upieczonego poprzedniego dnia kurczaka czy przeróżne „zawijańce” (najlepiej w wersji na słono, czyli tzw. tortille – np. z grillowanym kurcza-kiem, sałatą, pomidorem i odrobiną startego żółtego sera lub w wersji dla

Piknikowy niezbędnik:

• większy koc,

• plastikowe talerze, kubeczki

i sztućce – w wersji ekologicznej

można zabrać z domu komplet

starszych, gorszych sztućców,

• woda mineralna,

• puste plastikowe torebki na

śmieci,

• pompka rowerowa,

• apteczka, a w niej: woda utle-

niona, plastry, krem z filtrem,

repelent na komary i kleszcze,

• chusteczki higieniczne (suche

i wilgotne).

w ciemnym, możliwie chłodnym miejscu.Istnieją przynajmniej dwa powody, dla których nie warto zabierać ze sobą na piknik słodyczy. Dotyczy to zarówno łakoci w klasycznym wydaniu (np. batoników lub czekola-dy, które i tak się rozpłyną, zanim dowieziemy je na miejsce), jak również słodkich gazowanych napojów. W plenerze z pewnością spotkamy „brzęczących przyjaciół”, którzy tylko czekają, aż otworzymy pudełko słodkości. Wystarczy chwila nieuwagi, by osa czy trzmiel przyłą-czyły się do naszej biesiady i frajda skończona. A o tragedię nietrudno – wystarczy moment, by zabłąkana pszczoła wleciała do puszki czy ciemnej butelki, skuszona słodką wonią oranżady. Użądlenie w język czy gardło może być bardzo niebez-pieczne. W takiej sytuacji należy

niezwłocznie udać się do szpitala!


@

wegetarian – z fetą zamiast mięsa; słodkie z dżemem i miodem odradzamy – dzieci strasznie się nimi ubrudzą).Jeśli decydujemy się na tradycyjne kanapki, zapomnijmy o wędlinach, twarożkach i majonezowych sosach (w cieple szybko się psują), nie przesadzajmy też z ilością masła. Pamiętajmy także, by wybierać dobre, pełnoziarniste pieczywo. Jeśli kanapki muszą być mięsne, zróbmy je z dodatkiem mocno podsuszanej kiełbasy albo zapakujmy osobno kabanosy – lepiej znoszą wysokie temperatury. Do woli za to możemy zajadać warzywa. Pozostałe miejsce w naszym koszyku zapełnijmy rzodkiewką, papryką, świeżymi ogórkami, kalarepką i pomidorkami koktajlowymi.

Zapomnijmy o słodyczachJeśli chcemy, by wiktuały, które ze sobą weźmiemy, długo zachowały świeżość, najlepiej zaopatrzyć się w niewielką turystyczną lodówkę. Jeśli jej nie mamy, najważniejsze, by jedzenie było szczelnie zamknięte i trzymane


kuchnia farmaceutyczna

Drodzy Farmaceuci!Pietruszka jest doskonałą przyprawą, która ma nie tylko wspaniałe walory smakowe, ale też korzystnie wpływa na nasze zdrowie. Jest prawdziwą skarbnicą składników odżywczych – zawiera minerały, beta-karoten oraz witaminy z grupy B. Ułatwia również przemianę materii, przyśpiesza trawienie, aktywizuje do pracy wątrobę, a ponadto działa moczopędnie. Świetnie wpływa także na nasz wygląd, przyczyniając się do redukcji cellulitu.

Pierś z kurczaka z kostką faszerowana suszonymi pomidoramiSkładniki: 4 połówki piersi kurczaka z kostką, 150 g suszonych pomidorów w zalewie olejowej, 50 g sera parmezan lub wędzo-nego typu oscypek, 2 łyżki posiekanej natki pietruszki, 1 ząbek czosnku, pieprz biały mielony. Sos z sera pleśniowego: 150 g sera pleśniowego niebieskiego, 1 cytryna, 1 ząbek czosnku, 200 ml jogurtu naturalnego, pół łyżeczki sosu sojowego, 50 ml oliwy.Przygotowanie: Krawędzią noża oczyścić kostkę kurczaka. Naciąć pierś, tak by powstała przestrzeń na farsz. Suszone po-midory dokładnie posiekać nożem. Ser zetrzeć na drobnej tarce. Czosnek posiekać i delikatnie przesmażyć. Ser wymieszać z czosnkiem, pomidorami i posiekaną natką pietruszki. Wyrobić dokładnie farsz, nadziać nim mięso, po czym obsmażyć je na patelni z każdej strony na złoty kolor. Na koniec przykryć patel-nię pokrywką i wyłączyć źródło ciepła. Ser pleśniowy zmiksować z jogurtem, oliwą i czosnkiem. Dodać sok z cytryny, doprawić pieprzem i sosem sojowym. Można podawać z przesmażonymi młodymi cebulkami lub cukinią.

Przysmaki Karola Okrasy

Karol OkrasaZnany kucharz, gospodarz programu telewizyjnego

„Smaki czasu z Karolem Okrasą”, szef restauracji „Platter

by Karol Okrasa” w Warszawie, która w ubiegłym roku

została dwukrotnie wyróżniona – w kategorii najlepsza

restauracja hotelowa, w konkursie POLAND 100 BEST

Restaurants oraz w przewodniku Michelin. W listopadzie

ub.r. wyróżniony odznaką honorową BENE MERITO przez

Ministra Spraw Zagranicznych, za propagowanie kuchni

polskiej w kraju i za granicą.

fot.

wła

sno

ść: P

hilip

iak

S.A

./ w

ykon

anie

: Błę

kitn

e St

udio

fot.

Krz

yszt

of Ja

rcze

wsk

i/For

um


Okoń z sosem z kopru, parowaną fasolką i pietruszkąSkładniki: 4 filety okonia morskiego (lub pstrąga), pół łyżeczki startego chrza-nu, 4 korzenie pietruszki, 200 g fasolki szparagowej, pieprz zielony w zalewie, sól morska. Sos z kopru: 2 łyżki posiekanego kopru, 1 łyżeczka musztardy, 1 łyżeczka miodu, 2 łyżki białego wytrawnego wina.Przygotowanie: Okonia doprawić posiekanym pieprzem i solą morską. Po-sypać startym chrzanem i odstawić na 20 minut. Fasolkę oczyścić i ułożyć w na-czyniu do gotowania na parze. Gotować ok. 30 minut. Pietruszkę obrać i gotować na parze 40 minut. Koper wymieszać z miodem, musztardą oraz białym winem. Odstawić na 10 minut. Okonia położyć na fasolce i gotować ok. 10 min. Rybę po-dawać na fasolce z ugotowaną pietruszką i polewać sosem.

Warzywa z sosem tzatziki z natką pietruszkiSkładniki (na 5 porcji): 1 brokuł, 1 kalafior, 3 marchewki, 50 g groszku cukrowego, 3 pietrusz-ki, 1 seler korzeniowy. Sos tzatziki: 2 świeże ogórki, 2 ząbki czosnku, 200 ml gęstego jogurtu naturalne-go, 1 łyżeczka posiekanej natki pietruszki, sól i pieprz.Przygotowanie: Warzywa pokroić w ładne, małe kawałki. Z kalafiora i brokuła wyciąć różyczki (kwia-tostany). Warzywa układać w naczyniu do gotowania na parze, zaczynając od tych najtwardszych. Gotować do miękkości. Ogórki pokroić wzdłuż na ćwiartki i wyciąć gniazda nasienne. Miąższ pokroić ze skórką w kostkę i wymieszać z jogurtem. Doprawić posie-kanym czosnkiem, solą i pieprzem. Na koniec dodać posiekaną natkę, odstawić na 10 minut, aż składniki sosu się przegryzą.

mega hit!


kultura

Wszystkie chwyty dozwoloneDwie nowojorskie pary – zdawałoby się, że wszystko je łączy. Niena-ganne maniery, wysoki standard życia i satysfakcja z uczących się w najlepszych szkołach dzieci. Wszyscy czworo mogą uważać się za elitę amerykańskiej socjety. Kiedy ich dzieci wszczynają bójkę, na pozór niewinne spotkanie rodziców, zorganizowane celem wyjaśnienia sprawy, przeradza się w lawinę potyczek i wzajemnych złośliwości. W tym piekielnie zabawnym pojedynku stawką jest dobre imię i sta-tus każdego z uczestników. Nic zatem dziwnego, że wytrawni przeciw-nicy dopuszczają się ciosów poniżej pasa. Na jaw wychodzą głęboko skrywane tajemnice, a gdy więzy małżeńskie ulegają zaskakującemu rozluźnieniu, wszystkie chwyty stają się dozwolone.

„Rzeź”, reż. Roman Polański, wyst.: Kate Winslet, Christoph Waltz,

Jodie Foster, John C. Reilly. Dystrybutor: Filmostrada

Osoby, które za pośrednictwem strony www.farmacjapraktyczna.pl

(zakładka: AKTUALNE KONKURSY) wyślą na adres: [email protected]

maila z hasłem: RZEŹ, mają szansę otrzymać płytę z filmem w prezencie.

Guru fitnessu Jules i gwiazdor tanecznego show Evan odkryją, że ich celebryckie życie na wysokich obrotach to nic w porównaniu z przygotowaniami do porodu. Wendy właśnie znajduje się w epicentrum burzy hormonów, a gromy z imponującą precyzją trafiają w jej męża Gary’ego. Para szuka zrozumienia wśród towarzyszy niedoli w ciążowej grupie wsparcia. Podobnie radzi sobie Alex, który uczęszcza na spotkania „bracholi” – świeżo upieczonych ojców, którzy mówią „jak to naprawdę jest”. Rosie i Marco mają z kolei problem z zupełnie innej beczki: co zrobić, kiedy dziecko pojawia się jeszcze przed pierwszą randką rodziców? Wszyscy oni będą musieli odpowiedzieć sobie na pytanie zawarte w tytule filmu.

„Jak urodzić i nie zwariować”, reż. Kirk Jones,

wyst.: Cameron Diaz, Jennifer Lopez, Elizabeth Banks,

Chace Crawford, Anna Kendrick, Chris Rock, Rodrigo

Santoro. Dystrybucja: Forum Film Poland Sp. z o.o.

Premiera: 22.06.2012 r.

Gdy potomstwo w drodze...Komedia poczęta z inspiracji bestsellerowym poradnikiem dla rodziców „W oczekiwaniu na dziecko”. Poznaj pełne nieoczekiwanych zwrotów akcji, splatające się ze sobą historie pięciu par, które stają przed wyzwaniami zbliżającego się rodzicielstwa.

dvd

meGa hit!


kultura

Rozwiązanie konkursów z nr 4 (53):Płyta dvd „Chanel i Strawiński” (hasło COCO): Olga Gala • Płyta „Ja tu zostaję” (hasło ZaGROBeLNY): Anna Kłósek-Sroka, Irena Podolec • Płyta „W hołdzie mistrzowi” S. Soyki (hasło hOŁd): Renata Bykowska, Paulina Zachwatowicz • Książka „Kobiety dyktatorów” (hasło KOBietY): Katarzyna Stolarska • Książka „twarzą w twarz...” (hasło tWaRZ): Iwona Palicka, Marta Kmiecik.

Zapraszamy do udziału w naszych konkursach!Wejdź na stronę: www.farmacjapraktyczna.pl

(zakładka: AKTUALNE KONKURSY)

Annie Murphy Paul zapuszcza się do laboratoriów badaczy płodów, przeprowadza wywiady i rozmowy z ekspertami z całego świata i zagłębia się w bogatą historię koncepcji dotyczących tego, jak jesteśmy kształtowani przed urodzeniem. Odkrywa drama-tyczne historie, np: osoby poczęte podczas oblężenia nazistów w Holandii podczas II wojny światowej wciąż odczuwają tego konsekwencje, a kobiety w ciąży, które przeżyły atak na World Trade Center, przekazały swojemu potomstwu swoją traumę. Wraz z intymnością zawartą w osobistych wspomnieniach i nową rewolucją naukową, książka prezentuje nową wizję naszych początków, która zmienia sposób myślenia o sobie, naszych dzieciach i samej naturze. A przy okazji całkiem zgrabnie łączy rzetelną naukę z liryczną prozą.„Początki”, Annie Murphy Paul, Wydawnictwo

Świat Książki

Osoby, które za pośrednictwem strony internetowej

www.farmacjapraktyczna.pl (zakładka: AKTUALNE KONKURSY)

wyślą na adres: [email protected] maila z hasłem:

POCZĄTKI, mają szansę otrzymać książkę w prezencie.

dlaczego tacy jesteśmy...Co sprawia, że jesteśmy tacy, jacy jesteśmy? Geny, które dziedziczymy przy poczęciu? Środowisko, w jakim się wychowu-jemy? Czy może być tak, że wiele z naszych indywidualnych cech – zdrowie, inteligencja, temperament – kształ-tują warunki, których doświadczamy jeszcze przed urodzeniem?

Z wybiegu na scenę

Po Ayo i Zaz pora na kolejną wyjątkową artystkę z Francji – Imany! Wszystko zaczęło się 3 lata temu, kiedy nieznana nikomu, wyjątkowej urody dziewczyna wylądowała w Paryżu. W walizce oprócz ubrań miała tylko płytę demo z 6 utworami. To był kluczowy moment w życiu Imany, topowej modelki z Nowego Jorku.„The Shape of a Broken Heart”, Imany, Universal Music Polska


(zakładka: AKTUALNE KONKURSY) wyślą na adres:

[email protected] maila z hasłem: IMANY,

mają szansę otrzymać płytę w prezencie.

mroki genetykiPia Grazdani jest uzdolnioną studentką medycyny, współpracującą blisko z genialnym genetykiem molekularnym, dr. Tobiasem Rothmanem. Wyniki ich badań nad metodami sztucznego wytwa-rzania organów mogą zrewolucjonizować opiekę zdrowotną. W laboratorium do-chodzi jednak do tragicznego wypadku...„Polisa śmierci”, Robin Cook, Dom Wydawniczy Rebis



[email protected] maila z hasłem: POLISA,

mają szansę otrzymać książkę w prezencie.

BeSt SeLLeR!

Chcesz wiedzieć, dokąd warto wybrać się z młodszym, a gdzie ze starszym dzieckiem? Które kawiarnie mają kącik dla maluchów? Gdzie w weekend odbywa się impreza plenerowa dla najmłodszych? Wejdź na:

www.gogaga.pl

Zabierz dziecko w miasto!

REKL

AMA

melodyjna strona jazzu

Album „Smooth Jazz & The City” to propozycja dla wszystkich zwolenni-ków nieco lżejszej, bardziej melodyjnej odmiany jazzu. Na składance znalazły się nastrojowe kompozycje w wykonaniu artystów, takich jak: Suzanne Vega, Spyro Gyra, De-Phazz, Billie Holiday, jak i rodzime produkcje Anny Marii Jopek czy Basi.„Smooth Jazz & The City”, Universal Music Polska



[email protected] maila z hasłem: SMOOTH,

mają szansę otrzymać płytę w prezencie.


krzyżówkaR

oz

wią

zan

iem

krzy

żów

ki z nr 4

(53

) „Farm

acji P

rak

tyczn

ej” je

st ha

sło: N

AD

WR

AŻ

LIW

OŚ

Ć N

A A

LE

RG

EN

Y Ś

RO

DO

WIS

KO

WE

.K

om

ple

t serw

ete

k firm

y A

lmi D

eco

r otrz

ym

ują

: Beata

Seku

ła, A

gn

iesz

ka T

ietz

, Sy

lwia

Kasz

ub

ow

ska

-Szo

pka

, Ren

ata

Mo

krz

ecka

,A

nn

a G

ajd

ka

, Och

ota

An

na

, Iwo

na P

alic

ka

, An

na G

rzy

b, K

rzy

szto

f Go

ryń

ski i K

rysty

na U

rba

n.

Litery z ponumerowanych pól utworzą rozwiązanie:

Osoby, które nadeślą prawidłowe rozwiązanie krzyżówki, mają szansę otrzymać jeden z 10 kompletów serwetek firmy Almi Decor, ufundowanych przez Polpharmę. Rozwiązanie krzyżówki prosimy przesłać do 15 lipca 2012 r. na adres: Valkea Media S.A., ul. Elbląska 15/17, 01-747 Warszawa, z dopiskiem: „Farmacja Praktyczna” lub na adres e-mail: [email protected]

Imię i nazwisko:.......................................................................................................................................................................Dokładny adres:.......................................................................................................................................................................e-mail:.......................................................................................................................................................................

Informujemy, że podane dane osobowe przetwarzane będą przez Polpharma Biuro Handlowe Sp. z o.o., z siedzibą w Warszawie przy ul. Bobrowieckiej 6, zgodnie z ustawą z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. 2002 r. Nr 101 poz. 926 ze zm.) w celu organizacji konkursu oraz w celu informowania o produktach i usługach spółek należących do Grupy Polpharma.Każda osoba ma prawo dostępu do treści swoich danych i ich poprawiania. Podanie danych jest dobrowolne.Wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych osobowych przez Polpharma Biuro Handlowe Sp. z o.o. w określonych powyżej celach.Wyrażam zgodę na otrzymywanie informacji handlowych drogą elektroniczną.

R E

K L

A M

A

Data: ........................................... Podpis: ..................................... Telefon: ......................................

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

Zabierz na wakacje Sumamigren i miej migrenę z głowy!

Dostępne opakowania:

* Charakterystyka Produktu Leczniczego Sumamigren.

Należy stosować jak najszybciej po wystąpieniu napadu migreny!Skuteczny po zastosowaniu w dowolnym stadium napadu bólu!*

Sumamigren (Sumatriptanum). Skład i postać: tabletki powlekane, 1 tabletka powlekana zawiera 50 mg lub 100 mg sumatryptanu w postaci odpowiednio 70 mg i 140 mg bursztynianiu sumatryptanu oraz substancje pomocnicze. Wskazania: Doraźne zwalczanie napadów migreny. Dawkowanie i sposób podawania: Sumamigren jest dostępny w postaci tabletek powlekanych 50 mg i 100 mg. Sumatryptanu nie należy stosować pro laktycznie. Wskazany jest do leczenia napadu migreny jako jedyny lek i nie należy go podawać jednocześnie z ergotaminą lub pochodnymi ergotaminy (włącznie z metyzergidem). Lek należy stosować jak najszybciej po wystąpieniu napadu migreny. Jest on również skuteczny po zastosowaniu w dowolnym stadium napadu bólu. Dorośli: Zalecaną doustną dawką jest 50 mg. U niektórych pacjentów wymagane jest podanie dawki 100 mg. W przypadku nie ustąpienia objawów po podaniu jednorazowej dawki leku, nie należy przyjmować kolejnej dawki leku podczas trwania tego samego napadu migreny. Następną tabletkę można przyjąć podczas kolejnego napadu. Jeżeli zastosowanie jednorazowej dawki leku spowodowało ustąpienie objawów, jednak napad migreny powrócił, drugą dawkę leku można przyjąć w ciągu kolejnych 24 godzin, pamiętając, że nie należy stosować dawki większej niż 300 mg na dobę. Tabletki należy połykać w całości popĳ ając wodą. U pacjentów z zaburzeniami czynności wątroby, maksymalna dawka dobowa wynosi 50 mg. Dzieci i młodzież (w wieku poniżej 18 lat): Leku nie należy stosować u dzieci i młodzieży ze względu na brak wystarczających danych dotyczących skuteczności i bezpieczeństwa stosowania. Pacjenci w podeszłym wieku (powyżej 65 lat): Dane na temat stosowania sumatryptanu w postaci tabletek u pacjentów w wieku powyżej 65 lat są ograniczone. Nie wykazano znaczących różnic w farmakokinetyce między tą grupą badanych, a osobami młodszymi. Do czasu zebrania szczegółowych danych klinicznych stosowanie sumatryptanu w tej grupie pacjentów nie jest zalecane. Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na sumatryptan lub którąkolwiek substancję pomocniczą produktu. Nie stosować w zapobieganiu napadom migrenowym. Nie stosować u pacjentów w wieku poniżej 18 lub powyżej 65 lat. Choroba niedokrwienna serca lub objawy z nią związane, skurcz naczyń wieńcowych (dusznica Prinzmetala), przebyty zawał mięśnia sercowego. Przebyty udar mózgu lub przemĳ ający mózgowy napad niedokrwienny. Choroby naczyń obwodowych. Umiarkowane i ciężkie nadciśnienie oraz niedostatecznie kontrolowane nadciśnienie. Stosowanie równocześnie z inhibitorami monoaminooksydazy (sumatryptanu nie można stosować przez 2 tygodnie od zakończenia leczenia inhibitorami monoaminooksydazy). Równoczesne stosowanie z lekami zawierającymi ergotaminę lub jej pochodne, jak np. metyzergid lub innymi lekami z grupy agonistów receptorów 5-HT1. Ciężka niewydolność wątroby. Ostrzeżenia i zalecane środki ostrożności: Lek należy stosować tylko u pacjentów po dokładnym rozpoznaniu migreny. Nie jest wskazany u pacjentów z migreną hemiplegiczną, podstawną lub okoporaźną. Leku nie należy stosować u pacjentów z grupy ryzyka wystąpienia choroby niedokrwiennej serca, w tym pacjentów palących tytoń lub stosujących substytuty nikotyny bez uprzedniej oceny stanu układu krążenia. Szczególną ostrożność należy zachować u kobiet po menopauzie oraz u mężczyzn w wieku powyżej 40 lat, których także zalicza się do grupy ryzyka. Należy jednak wziąć pod uwagę, że nie w każdym przypadku przeprowadzone badania pozwalają prawidłowo zdiagnozować istniejącą chorobę serca, oraz to, że w bardzo rzadkich przypadkach ciężkie objawy sercowe mogą wystąpić bez współistniejącego schorzenia układu sercowo-naczyniowego. Po podaniu leku może wystąpić przemĳ ający ból oraz uczucie ucisku w klatce piersiowej i gardle, czasami o znacznym nasileniu. Objawy te mogą sugerować chorobę niedokrwienną serca. W razie ich wystąpienia, zaleca się odstawienie leku i wykonanie odpowiednich badań. Lek może wywołać krótkotrwałe zwiększenie ciśnienia krwi i obwodowego oporu naczyniowego. Lek należy stosować bardzo ostrożnie u pacjentów z leczoną chorobą nadciśnieniową. U pacjentów z bólem głowy typu migrenowego, u których wcześniej nie rozpoznano migreny oraz u pacjentów z uprzednio rozpoznaną migreną, ale z nietypowym obrazem danego napadu bólu głowy, należy brać pod uwagę inną przyczynę dolegliwości - pochodzenia neurologicznego. Należy pamiętać, że pacjenci, u których występuje migrena, mogą należeć do osób z grupy ryzyka wystąpienia naczyniopochodnego uszkodzenia mózgu, jak np. przemĳ ający mózgowy napad niedokrwienny czy udar mózgu. Podczas jednoczesnego stosowania leku i selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI) odnotowano wystąpienie zespołu serotoninowego (w tym zmiany stanu psychicznego, niestabilność układu wegetatywnego oraz zaburzenia nerwowo-mięśniowe). Wystąpienie zespołu serotoninowego odnotowano także po jednoczesnym stosowaniu tryptanów z inhibitorami wychwytu zwrotnego serotoniny i noradrenaliny (SNRI). Jeżeli równoczesne leczenie sumatryptanem i lekami z grupy SSRI/SNRI jest klinicznie uzasadnione zaleca się odpowiednią obserwację pacjenta. Lek należy podawać ostrożnie pacjentom, u których można spodziewać się zmian we wchłanianiu, metabolizmie lub wydalaniu leku np. w niewydolności wątroby lub nerek. Lek należy stosować z dużą ostrożnością u pacjentów, u których stwierdzano napady drgawek lub czynniki obniżające próg drgawkowy. U pacjentów uczulonych na sulfonamidy po podaniu leku mogą wystąpić objawy alergii o różnym nasileniu, od zmian skórnych do wstrząsu ana laktycznego. Informacje na ten temat są ograniczone, niemniej jednak należy zachować ostrożność u tych pacjentów. Długotrwałe stosowanie jakichkolwiek leków przeciwbólowych może spowodować nasilenie bólu głowy. Jeśli u pacjenta występuje lub jest podejrzewana taka przyczyna bólu głowy, powinien on odstawić lek i zasięgnąć porady lekarza. U pacjentów, u których występują częste lub codzienne bóle głowy pomimo (lub z powodu) regularnego stosowania leków przeciw tym bólom, należy rozważyć rozpoznanie bólu głowy zależnego od ciągłego stosowania leków. Podczas jednoczesnego stosowania leku i preparatów zawierających ziele dziurawca (Hypericum perforatum) działania niepożądane mogą występować częściej. Nie należy stosować dawki większej niż zalecana. Ze względu na zawartość laktozy, produktu nie należy stosować u pacjentów z rzadko występującą dziedziczną nietolerancją galaktozy, niedoborem laktazy typu „Lapp” lub zespołem złego wchłaniania glukozy-galaktozy. Produkt zawiera lak czerwieni koszenilowej, który może wywołać reakcje alergiczne. Działania niepożądane: Niektóre z wymienionych działań niepożądanych mogą być objawem migreny. Często: zawroty głowy, senność, zaburzenia czucia, w tym parestezje i niedoczulica, przemĳ ający wzrost ciśnienia tętniczego krwi wkrótce po podaniu leku, nagłe zaczerwienienie zwłaszcza twarzy, duszność, u niektórych pacjentów występują nudności i wymioty (ale ich związek z podawaniem sumatryptanu nie jest jasny), uczucie ciężkości (objaw zazwyczaj przemĳ ający, może być silny i występować w różnych częściach ciała, w tym w klatce piersiowej i gardle), bóle mięśni, ból, uczucie gorąca lub zimna, napięcia lub ucisku (objawy te zazwyczaj są przemĳ ające, mogą być silne i występować w różnych częściach ciała, w tym w klatce piersiowej i gardle), uczucie słabości, zmęczenie (objawy te najczęściej mają nasilenie łagodne do umiarkowanego i są przemĳ ające). Bardzo rzadko: niewielkie zmiany wartości parametrów czynności wątroby. Częstość nieznana: objawy nadwrażliwości od zmian skórnych (jak pokrzywka) do rzadkich przypadków wstrząsu ana laktycznego, napady drgawek, które wystąpiły u osób z napadami drgawek stwierdzanymi w przeszłości lub współistniejącymi czynnikami predysponującymi do ich wystąpienia, jak i u osób bez czynników ryzyka, drżenie, dystonia, oczopląs, mroczek, migotanie światła, podwójne widzenie, zmiany w polu widzenia, utrata widzenia, w tym stałe ubytki widzenia (zaburzenia widzenia mogą być składową napadu migreny), bradykardia, tachykardia, kołatanie serca, zaburzenia rytmu serca, przemĳ ające zmiany niedokrwienne w zapisie EKG, skurcz naczyń wieńcowych, dusznica bolesna, zawał mięśnia sercowego, niedociśnienie, zespół Raynauda, niedokrwienne zapalenie okrężnicy, biegunka, sztywność karku, bóle stawów, lęk, nadmierne pocenie się. Podmiot odpowiedzialny: ZF Polpharma S.A. Pozwolenie na dopuszczenie do obrotu: Sumamigren 50 mg oraz Sumamigren 100 mg odpowiednio nr 8967 i 8968 wydane przez MZ. Dodatkowych informacji o leku udziela: Polpharma Biuro Handlowe Sp. z o.o., ul. Bobrowiecka 6, 00-728 Warszawa, tel. +48 22 364 61 00; fax. +48 22 364 61 02. www.polpharma.pl. Lek wydawany na podstawie recepty. ChPL z dnia 21.06.2011 r.

SUM/053/05-2012

50 mg x 2 tabl.100 mg x 2 tabl.

50 mg x 6 tabl.100 mg x 6 tabl.

Reklama_Sumamigren_205x297_D.indd 1 2012-05-21 14:03:00

Farmacja file24 apteka a otoczenIe aaliza konkurencyjności placówki.n 26 aeka z klpt Imatem Visual...

Documents

Transcript of Farmacja file24 apteka a otoczenIe aaliza konkurencyjności placówki.n 26 aeka z klpt Imatem Visual...