Ewangelia

Swieta

według św. Mateusza

przekład ks. J. Wujka, wraz z tekstem łacińskim Vulgatam Clementinam

1

CZĘŚC I

RODOWÓD I LATA DZIECIĘCE

ZBAWICIELA (1,1 - 2,23)

1

RODOWÓD P. JEZUSA.

1 Księga rodowodu Jezusa Chrystusa, syna

Dawidowego, syna Abrahamowego. 2

Abraham zrodził Izaaka. Izaak zaś zrodził

Jakuba. A Jakub zrodził Judę i braci jego. 3

Juda zaś zrodził Faresa i Zarę z Tamary. A

Fares zrodził Ezrona. Ezron zaś zrodził

Arama. 4 A Aram zrodził Aminadaba.

Aminadab zaś zrodził Naassona. A Naasson

zrodził Salmona. 5 Salmon zaś zrodził Booza

z Rahaby. A Booz zrodził Obeda z Ruty.

Obed zaś zrodził Jessego. A Jesse zrodził

Dawida króla. 6 A Dawid król zrodził

Salomona z tej, która była Uriaszowa. 7

Salomon zaś zrodził Roboama. A Roboam

zrodził Abiasza. Abiasz zaś zrodził Azę. 8 A

Aza zrodził Jozafata. Jozafat zaś zrodził

Jorama. A Joram zrodził Ozjasza. 9 A

Ozjasz zrodził Joatama. Joatam zaś zrodził

Achaza. A Achaz zrodził Ezechiasza. 10

Ezechiasz zaś zrodził Manassesa. A

Manasses zrodził Amona. Amon zaś zrodził

Jozjasza. 11 A Jozjasz zrodził Jechoniasza i

braci jego, w przeprowadzeniu do Babilonu.

12 A po przeprowadzeniu do Babilonu,

Jechoniasz zrodził Salatiela. Salatiel zaś

zrodził Zorobabela. 13 A Zorobabel zrodził

Abiuda. Abiud zaś zrodził Eliakima. A

Eliakim zrodził Azora. 14 Azor zaś zrodził

Sadoka. A Sadok zrodził Achima. Achim zaś

zrodził Eliuda. 15 A Eliud zrodził Eleazara.

Eleazar zaś zrodził Matana. Matan zaś

zrodził Jakuba. 16 A Jakub zrodził Józefa,

męża Maryi, z której się narodził Jezus,

którego nazywają Chrystusem. 17 Tak więc

wszystkich pokoleń, od Abrahama aż do

Dawida, pokoleń czternaście i od Dawida aż

do przeprowadzenia do Babilonu pokoleń

czternaście, a od przeprowadzenia do

Babilonu aż do Chrystusa, pokoleń

czternaście.

1

1 Liber generationis Jesu Christi filii David,

filii Abraham. 2 Abraham genuit Isaac. Isaac

autem genuit Jacob. Jacob autem genuit

Judam, et fratres ejus. 3 Judas autem genuit

Phares, et Zaram de Thamar. Phares autem

genuit Esron. Esron autem genuit Aram. 4

Aram autem genuit Aminadab. Aminadab

autem genuit Naasson. Naasson autem genuit

Salmon. 5 Salmon autem genuit Booz de

Rahab. Booz autem genuit Obed ex Ruth.

Obed autem genuit Jesse. Jesse autem genuit

David regem. 6 David autem rex genuit

Salomonem ex ea quæ fuit Uriæ. 7 Salomon

autem genuit Roboam. Roboam autem genuit

Abiam. Abias autem genuit Asa. 8 Asa

autem genuit Josophat. Josophat autem

genuit Joram. Joram autem genuit Oziam. 9

Ozias autem genuit Joatham. Joatham autem

genuit Achaz. Achaz autem genuit Ezechiam.

10 Ezechias autem genuit Manassen.

Manasses autem genuit Amon. Amon autem

genuit Josiam. 11 Josias autem genuit

Jechoniam, et fratres ejus in transmigratione

Babylonis. 12 Et post transmigrationem

Babylonis : Jechonias genuit Salathiel.

Salathiel autem genuit Zorobabel. 13

Zorobabel autem genuit Abiud. Abiud autem

genuit Eliacim. Eliacim autem genuit Azor.

14 Azor autem genuit Sadoc. Sadoc autem

genuit Achim. Achim autem genuit Eliud. 15

Eliud autem genuit Eleazar. Eleazar autem

genuit Mathan. Mathan autem genuit Jacob.

16 Jacob autem genuit Joseph virum Mariæ,

de qua natus est Jesus, qui vocatur Christus.

17 Omnes itaque generationes ab Abraham

usque ad David, generationes quatuordecim :

et a David usque ad transmigrationem

Babylonis, generationes quatuordecim : et a

transmigratione Babylonis usque ad

Christum, generationes quatuordecim.

2

POCZĘCIE I NARODZENIE JEZUSA.

18 Z narodzeniem zaś Chrystusa tak było:

Gdy była poślubiona matka jego Maryja

Józefowi, pierwej nim się zeszli, znaleziona

jest, jako mająca w żywocie z Ducha

Świętego. 19 Józef zaś, mąż jej, będąc

sprawiedliwy i nie chcąc jej zniesławiać,

chciał ją potajemnie opuścić. 20 Gdy zaś o

tym myślał, oto Anioł Pański ukazał mu się

we śnie, mówiąc: Józefie, synu Dawidów,

nie bój się przyjąć Maryi, małżonki swej;

albowiem co się w niej poczęło, z Ducha

Świętego jest. 21 Porodzi zaś syna i nazwiesz

imię jego Jezus; albowiem on zbawi lud swój

od grzechów ich. 22 To wszystko zaś się

stało, aby się wypełniło, co jest powiedziane

od Pana przez proroka mówiącego: 23 "Oto

panna będzie mieć w żywocie i porodzi syna

i nazwą imię jego Emanuel," co się wykłada:

Bóg z nami. 24 Józef zaś wstawszy ze snu,

uczynił jak mu rozkazał Anioł Pański, i

przyjął żonę swoją. 25 I nie poznawał jej, aż

porodziła syna swego pierworodnego; i

nazwał imię jego Jezus.

2

POKŁON TRZECH MĘDRCÓW.

l Gdy więc narodził się Jezus w Betlejem

Judzkim, za dni króla Heroda; oto Mędrcy ze

Wschodu przybyli do Jerozolimy, 2 mówiąc:

Gdzie jest, który się narodził, król żydowski?

Albowiem ujrzeliśmy jego gwiazdę na

wschodzie i przybyliśmy pokłonić się j emu.

3 Król zaś Herod usłyszawszy to, zatrwożył

się i cała Jerozolima z nim. 4 I zebrawszy

wszystkich przedniejszych kapłanów i

doktorów ludu, dowiadywał się od nich,

gdzie się miał Chrystus narodzić. 5 A oni mu

rzekli: W Betlejem Judzkim; bo tak jest

napisane przez Proroka: 6 "I ty Betlejem

ziemio judzka, żadną miarą nie jesteś

najmniejsze między książętami judzkimi;

albowiem z ciebie wyjdzie wódz, który by

rządził ludem moim izraelskim." 7 Wtedy

Herod wezwawszy potajemnie Mędrców,

pilnie się wywiadywał od nich o czas

18 Christi autem generatio sic erat : cum

esset desponsata mater ejus Maria Joseph,

antequam convenirent inventa est in utero

habens de Spiritu Sancto. 19 Joseph autem

vir ejus cum esset justus, et nollet eam

traducere, voluit occulte dimittere eam. 20

Hæc autem eo cogitante, ecce angelus

Domini apparuit in somnis ei, dicens :

Joseph, fili David, noli timere accipere

Mariam conjugem tuam : quod enim in ea

natum est, de Spiritu Sancto est. 21 Pariet

autem filium : et vocabis nomen ejus Jesum :

ipse enim salvum faciet populum suum a

peccatis eorum. 22 Hoc autem totum factum

est, ut adimpleretur quod dictum est a

Domino per prophetam dicentem : 23 Ecce

virgo in utero habebit, et pariet filium : et

vocabunt nomen ejus Emmanuel, quod est

interpretatum Nobiscum Deus. 24 Exsurgens

autem Joseph a somno, fecit sicut præcepit ei

angelus Domini, et accepit conjugem suam.

25 Et non cognoscebat eam donec peperit

filium suum primogenitum : et vocavit

nomen ejus Jesum.

2

1 Cum ergo natus esset Jesus in Bethlehem

Juda in diebus Herodis regis, ecce magi ab

oriente venerunt Jerosolymam, 2 dicentes :

Ubi est qui natus est rex Judæorum ? vidimus

enim stellam ejus in oriente, et venimus

adorare eum. 3 Audiens autem Herodes rex,

turbatus est, et omnis Jerosolyma cum illo. 4

Et congregans omnes principes sacerdotum,

et scribas populi, sciscitabatur ab eis ubi

Christus nasceretur. 5 At illi dixerunt : In

Bethlehem Judæ : sic enim scriptum est per

prophetam : 6 Et tu Bethlehem terra Juda,

nequaquam minima es in principibus Juda :

ex te enim exiet dux, qui regat populum

meum Israël.7 Tunc Herodes clam vocatis

magis diligenter didicit ab eis tempus stellæ,

quæ apparuit eis : 8 et mittens illos in

Bethlehem, dixit : Ite, et interrogate

diligenter de puero : et cum inveneritis,

3

gwiazdy która im się ukazała. 8 I posyłając

ich do Betlejem, rzekł: Idźcie i wywiadujcie

się pilnie o dzieciątku; a gdy znajdziecie

oznajmijcie mi, abym i ja przybywszy,

pokłonił się jemu. 9 Którzy wysłuchawszy

króla, odjechali. A oto gwiazda, którą byli

widzieli na wschodzie, szła przed nimi, aż

przyszedłszy, stanęła nad miejscem, gdzie

było dziecię. 10 Ujrzawszy zaś gwiazdę,

uradowali się radością bardzo wielką. 11 I

wszedłszy w dom, znaleźli dziecię z Maryją,

matką jego, i upadłszy, pokłonili się jemu; a

otworzywszy skarby swoje, ofiarowali mu

dary: złoto, kadzidło i mirrę. 12 A

otrzymawszy odpowiedź we śnie, aby się nie

wracali do Heroda, inną drogą powrócili do

swej krainy.

UCIECZKA DO EGIPTU.

13 Gdy oni odjechali, oto Anioł Pański

ukazał się we śnie Józefowi, mówiąc: Wstań

i weźmij dziecię i matkę jego, a uciekaj do

Egiptu i bądź tam, aż ci powiem; bo stanie

się, że Herod będzie szukał dziecięcia, żeby

je zatracić. 14 A on wstawszy, wziął dziecię i

matkę jego w nocy i uszedł do Egiptu. 15 I

był tam aż do śmierci Heroda; aby się

spełniło, co było powiedziane od Pana przez

proroka mówiącego: "Z Egiptu wezwałem

Syna mojego."

RZEŹ NIEWINIĄTEK.

16 Wtedy Herod widząc, że go Mędrcy

zawiedli, rozgniewał się bardzo, i posławszy

pozabijał wszystkie dzieci, które były w

Betlejem i we wszystkich granicach jego, od

dwu lat i niżej, według czasu, o który się był

wypytał od Mędrców. 17 Wtedy się

wypełniło co było powiedziane przez

Jeremiasza proroka mówiącego: 18 "Głos

słyszano w Ramie, płacz i krzyk wielki;

Rachel płacząca synów swoich, i nie chciała

dać się pocieszyć, bo ich nie ma."

renuntiate mihi, ut et ego veniens adorem

eum. 9 Qui cum audissent regem, abierunt, et

ecce stella, quam viderant in oriente,

antecedebat eos, usque dum veniens staret

supra, ubi erat puer. 10 Videntes autem

stellam gavisi sunt gaudio magno valde. 11

Et intrantes domum, invenerunt puerum cum

Maria matre ejus, et procidentes adoraverunt

eum : et apertis thesauris suis obtulerunt ei

munera, aurum, thus, et myrrham. 12 Et

responso accepto in somnis ne redirent ad

Herodem, per aliam viam reversi sunt in

regionem suam.

13 Qui cum recessissent, ecce angelus

Domini apparuit in somnis Joseph, dicens :

Surge, et accipe puerum, et matrem ejus, et

fuge in Ægyptum, et esto ibi usque dum

dicam tibi. Futurum est enim ut Herodes

quærat puerum ad perdendum eum. 14 Qui

consurgens accepit puerum et matrem ejus

nocte, et secessit in Ægyptum : 15 et erat ibi

usque ad obitum Herodis : ut adimpleretur

quod dictum est a Domino per prophetam

dicentem : Ex Ægypto vocavi filium meum.

16 Tunc Herodes videns quoniam illusus

esset a magis, iratus est valde, et mittens

occidit omnes pueros, qui erant in

Bethlehem, et in omnibus finibus ejus, a

bimatu et infra secundum tempus, quod

exquisierat a magis. 17 Tunc adimpletum est

quod dictum est per Jeremiam prophetam

dicentem : 18 Vox in Rama audita est

ploratus, et ululatus multus : Rachel plorans

filios suos, et noluit consolari, quia non sunt.

4

POWRÓT ŚWIĘTEJ RODZINY DO

NAZARETU.

19 Gdy zaś Herod umarł, oto Anioł Pański

ukazał się we śnie Józefowi w Egipcie,

mówiąc: 20 Wstań i weźmij dziecię i matkę

jego, a idź do ziemi izraelskiej; albowiem

pomarli ci, co czyhali na życie dziecięcia. 21

A on wstawszy, wziął dziecię i matkę jego, i

przyszedł do ziemi izraelskiej. 22

Usłyszawszy zaś, że Archelaus królował w

Judei w miejsce Heroda, ojca swego, bał się

tam iść; a napomniany we śnie, ustąpił w

strony galilejskie. 23 I przyszedłszy, osiadł w

mieście, które zowią Nazaret, aby się

wypełniło, co jest powiedziane przez

proroków: Że nazwany będzie

Nazarejczykiem.

CZĘŚC II (3,1- 25,46)

ŻYCIE PUBLICZNE PANA JEZUSA

I. Okres przygotowania (3,1- 4,11)

3

JAN GŁOSI POKUTĘ.

1 W owe zaś dni przyszedł Jan Chrzciciel,

każąc na pustyni judzkiej, 2 i mówiąc:

Czyńcie pokutę; albowiem przybliżyło się

królestwo niebieskie. 3 Ten bowiem jest,

który zapowiedziany był przez Izajasza

proroka mówiącego: "Głos wołającego na

pustyni: Gotujcie drogę Pańską, proste

czyńcie ścieżki jego." 4 Sam zaś Jan miał

odzienie z sierści wielbłądziej i pas skórzany

około bioder swoich, pokarmem zaś jego

były szarańcze i miód leśny. 5 Wtedy

wychodziła do niego Jerozolima i cała Judea

i cała kraina około Jordanu. 6 I byli

chrzczeni przez niego w Jordanie,

spowiadając się z grzechów swoich. 7 Gdy

zaś widział wielu faryzeuszów i

saduceuszów przychodzących do chrztu

swego, mówił im: Plemię żmijowe! Któż

wam pokazał, że unikniecie przyszłego

gniewu? 8 Czyńcie więc owoc godny pokuty.

9 A nie chciejcie mówić sami w sobie: Ojca

19 Defuncto autem Herode, ecce angelus

Domini apparuit in somnis Joseph in

Ægypto, 20 dicens : Surge, et accipe puerum,

et matrem ejus, et vade in terram Israël :

defuncti sunt enim qui quærebant animam

pueri. 21 Qui consurgens, accepit puerum, et

matrem ejus, et venit in terram Israël. 22

Audiens autem quod Archelaus regnaret in

Judæa pro Herode patre suo, timuit illo ire :

et admonitus in somnis, secessit in partes

Galilææ. 23 Et veniens habitavit in civitate

quæ vocatur Nazareth : ut adimpleretur quod

dictum est per prophetas : Quoniam

Nazaræus vocabitur.

3

1 In diebus autem illis venit Joannes Baptista

prædicans in deserto Judææ, 2 et dicens :

Pœnitentiam agite : appropinquavit enim

regnum cælorum. 3 Hic est enim, qui dictus

est per Isaiam prophetam dicentem : Vox

clamantis in deserto : Parate viam Domini ;

rectas facite semitas ejus. 4 Ipse autem

Joannes habebat vestimentum de pilis

camelorum, et zonam pelliceam circa lumbos

suos : esca autem ejus erat locustæ, et mel

silvestre. 5 Tunc exibat ad eum Jerosolyma,

et omnis Judæa, et omnis regio circa

Jordanem ; 6 et baptizabantur ab eo in

Jordane, confitentes peccata sua. 7 Videns

autem multos pharisæorum, et sadducæorum,

venientes ad baptismum suum, dixit eis :

Progenies viperarum, quis demonstravit

vobis fugere a ventura ira ? 8 Facite ergo

fructum dignum pœnitentiæ. 9 Et ne velitis

dicere intra vos : Patrem habemus Abraham.

Dico enim vobis quoniam potens est Deus de

5

mamy Abrahama. Albowiem wam

powiadam, że Bóg ma moc z tych kamieni

wzbudzić synów Abrahamowi. 10 Już

bowiem siekiera przyłożona jest do korzenia

drzew. Przeto wszelkie drzewo, które nie

daje owocu dobrego, będzie wycięte i w

ogień wrzucone. 11 Ja was chrzczę wodą ku

pokucie, ale ten, co przyjdzie po mnie,

mocniejszy jest niż ja, którego trzewików nie

jestem godzien nosić; on was chrzcić będzie

Duchem Świętym i ogniem. 12 A jego

wiejadło w ręce jego i wyczyści boisko

swoje i zgromadzi pszenicę swą do gumna,

plewy zaś spali ogniem nieugaszonym.

CHRZEST PANA JEZUSA.

13 Wtedy Jezus przyszedł do Galilei nad

Jordan do Jana, aby był przez niego

ochrzczony. 14 Jan zaś go wstrzymywał,

mówiąc: winienem być ochrzczony od

ciebie, a ty przychodzisz do mnie? 15 Jezus

zaś odpowiadając, rzekł mu: Zaniechaj teraz;

albowiem tak się nam godzi wypełnić

wszelką sprawiedliwość. Wtedy go dopuścił.

16 A gdy Jezus został ochrzczony,

natychmiast wyszedł z wody. I oto otworzyły

się dlań niebiosa i ujrzał Ducha Bożego

zstępującego jako gołębicę, i

przychodzącego nań. 17 A oto głos z niebios

mówiący: Ten jest Syn mój miły, w którym

sobie upodobałem.

4

POST NA PUSTYNI I KUSZENIE.

1 Wtedy Jezus był zaprowadzony na pustynię

przez Ducha, aby był kuszony od diabła. 2 A

gdy pościł czterdzieści dni i czterdzieści

nocy, potem łaknął. 3 I przystąpiwszy

kusiciel, rzekł mu: Jeśli jesteś Synem

Bożym, powiedz, aby te kamienie stały się

chlebem. 4 On zaś odpowiadając, rzekł:

Napisane jest: "Nie samym chlebem żyje

człowiek, ale wszelkim słowem, które

pochodzi z ust Bożych." 5 Wtedy go wziął

diabeł do świętego miasta i postawił go na

ganku świątyni, 6 i rzekł mu: Jeśli jesteś

Synem Bożym, rzuć się na dół; albowiem

lapidibus istis suscitare filios Abrahæ. 10

Jam enim securis ad radicem arborum posita

est. Omnis ergo arbor, quæ non facit fructum

bonum, excidetur, et in ignem mittetur. 11

Ego quidem baptizo vos in aqua in

pœnitentiam : qui autem post me venturus

est, fortior me est, cujus non sum dignus

calceamenta portare : ipse vos baptizabit in

Spiritu Sancto, et igni. 12 Cujus ventilabrum

in manu sua : et permundabit aream suam : et

congregabit triticum suum in horreum, paleas

autem comburet igni inextinguibili.

13 Tunc venit Jesus a Galilæa in Jordanem

ad Joannem, ut baptizaretur ab eo. 14

Joannes autem prohibebat eum, dicens : Ego

a te debeo baptizari, et tu venis ad me ? 15

Respondens autem Jesus, dixit ei : Sine modo

: sic enim decet nos implere omnem

justitiam. Tunc dimisit eum. 16 Baptizatus

autem Jesus, confestim ascendit de aqua, et

ecce aperti sunt ei cæli : et vidit Spiritum Dei

descendentem sicut columbam, et venientem

super se. 17 Et ecce vox de cælis dicens : Hic

est Filius meus dilectus, in quo mihi

complacui.

4

1 Tunc Jesus ductus est in desertum a Spiritu,

ut tentaretur a diabolo. 2 Et cum jejunasset

quadraginta diebus, et quadraginta noctibus,

postea esuriit. 3 Et accedens tentator dixit ei :

Si Filius Dei es, dic ut lapides isti panes

fiant. 4 Qui respondens dixit : Scriptum est :

Non in solo pane vivit homo, sed in omni

verbo, quod procedit de ore Dei. 5 Tunc

assumpsit eum diabolus in sanctam

civitatem, et statuit eum super pinnaculum

templi, 6 et dixit ei : Si Filius Dei es, mitte te

deorsum. Scriptum est enim : Quia angelis

suis mandavit de te, et in manibus tollent te,

6

napisane jest, że "aniołom swoim rozkazał o

tobie, i będą cię na ręku nosić, byś

przypadkiem nie zranił o kamień nogi swej."

7 Rzecze mu Jezus: Również napisane jest:

"Nie będziesz kusił Pana Boga swego." 8

Wziął go znów diabeł na górę wysoką bardzo

i ukazał mu wszystkie królestwa świata i

chwałę ich, 9 i rzekł mu: To wszystko dam

tobie, jeśli upadłszy, oddasz mi pokłon. 10

Wtedy mu rzekł Jezus: Idź precz, szatanie!

Albowiem napisane jest: "Panu Bogu twemu

kłaniać się będziesz i jemu samemu służyć

będziesz." 11 Wtedy opuścił go diabeł, a oto

aniołowie przystąpili i służyli mu.

II. Działalność P. Jezusa w Galilei

(4,12 -18,35)

1. PIERWSZE KROKI (4,12-25)

CHRYSTUS ZACZYNA NAUCZAĆ.-

12 Gdy zaś Jezus usłyszał, że Jan został

wydany, uszedł do Galilei. 13 I opuściwszy

miasto Nazaret, przyszedł i zamieszkał w

Kafarnaum nad morzem, na pograniczu

Zabulona i Neftalima, 14 aby się wypełniło,

co było powiedziane przez Izajasza proroka:

15 "Ziemia Zabulona i ziemia Neftalima,

droga morska za Jordanem, Galilea pogan,

16 lud, który siedział w ciemności, ujrzał

światłość wielką, i siedzącym w krainie

cienia śmierci wzeszła im światłość." 17

Odtąd począł Jezus przepowiadać i mówić:

Pokutę czyńcie, albowiem przybliżyło się

królestwo niebieskie.

POWOŁUJE PIERWSZYCH UCZNIÓW.

18 Gdy zaś Jezus szedł nad morzem

Galilejskim, ujrzał dwóch braci, Szymona,

którego zowią Piotrem i Andrzeja, brata jego,

zapuszczających sieci w morze (albowiem

byli rybakami). 19 I rzekł im: Pójdźcie za

mną, a uczynię, że się staniecie rybakami

ludzi. 20 A oni natychmiast opuściwszy

sieci, poszli za nim. 21 A idąc dalej stamtąd,

ujrzał drugich dwóch braci, Jakuba

Zebedeuszowego i Jana, brata jego, w łodzi z

ne forte offendas ad lapidem pedem tuum. 7

Ait illi Jesus : Rursum scriptum est : Non

tentabis Dominum Deum tuum. 8 Iterum

assumpsit eum diabolus in montem excelsum

valde : et ostendit ei omnia regna mundi, et

gloriam eorum, 9 et dixit ei : Hæc omnia tibi

dabo, si cadens adoraveris me. 10 Tunc dicit

ei Jesus : Vade Satana : Scriptum est enim :

Dominum Deum tuum adorabis, et illi soli

servies. 11 Tunc reliquit eum diabolus : et

ecce angeli accesserunt, et ministrabant ei.

12 Cum autem audisset Jesus quod Joannes

traditus esset, secessit in Galilæam : 13 et,

relicta civitate Nazareth, venit, et habitavit in

Capharnaum maritima, in finibus Zabulon et

Nephthalim : 14 ut adimpleretur quod dictum

est per Isaiam prophetam : 15 Terra

Zabulon, et terra Nephthalim, via maris trans

Jordanem, Galilæa gentium 16 populus, qui

sedebat in tenebris, vidit lucem magnam :

et sedentibus in regione umbræ mortis, lux

orta est eis. 17 Exinde cœpit Jesus prædicare,

et dicere : Pœnitentiam agite : appropinquavit

enim regnum cælorum.

18 Ambulans autem Jesus juxta mare

Galilææ, vidit duos fratres, Simonem, qui

vocatur Petrus, et Andream fratrem ejus,

mittentes rete in mare (erant enim

piscatores), 19 et ait illis : Venite post me, et

faciam vos fieri piscatores hominum. 20 At

illi continuo relictis retibus secuti sunt eum.

21 Et procedens inde, vidit alios duos fratres,

Jacobum Zebedæi, et Joannem fratrem ejus,

in navi cum Zebedæo patre eorum,

7

Zebedeuszem, ojcem ich, naprawiających

sieci swoje i wezwał ich. 22 Oni zaś zaraz

opuściwszy sieci i ojca, poszli za nim.

SŁAWA CUDÓW.

23 I obchodził Jezus całą Galileę, nauczając

w synagogach ich i przepowiadając

ewangelię królestwa, a uzdrawiając wszelką

chorobę i wszelką niemoc między ludem. 24

I rozeszła się sława jego po całej Syrii, i

przynosili mu wszystkich źle się mających,

nawiedzonych rozmaitymi chorobami i

dolegliwościami, i opętanych od diabłów i

lunatyków i sparaliżowanych i uzdrowił ich.

25 I szły za nim wielkie rzesze od Galilei i

Dekapolu i Jerozolimy i z Judei i z

Zajordania.

2. KAZANIE NA GÓRZE (5,1 - 7,29)

5

CHRYSTUS GŁOSI OSIEM

BŁOGOSŁAWIEŃSTW.

1 Jezus zaś widząc rzesze, wstąpił na górę, a

gdy usiadł, przystąpili ku niemu uczniowie

jego. 2 A otworzywszy usta swe, nauczał ich,

mówiąc: 3 Błogosławieni ubodzy w duchu,

albowiem ich jest królestwo niebieskie. 4

Błogosławieni cisi, albowiem oni posiędą

ziemię. 5 Błogosławieni, którzy płaczą,

albowiem oni będą pocieszeni. 6

Błogosławieni, którzy łakną i pragną

sprawiedliwości, albowiem oni będą

nasyceni. 7 Błogosławieni miłosierni,

albowiem oni miłosierdzia dostąpią. 8

Błogosławieni czystego serca, albowiem oni

Boga oglądać będą. 9 Błogosławieni pokój

czyniący, albowiem nazwani będą synami

Bożymi. 10 Błogosławieni, którzy cierpią

prześladowanie dla sprawiedliwości,

albowiem ich jest królestwo niebieskie. 11

Błogosławieni jesteście, gdy wam będą

złorzeczyć i będą was prześladować i mówić

wszystko złe przeciwko wam kłamiąc, dla

mnie.

reficientes retia sua : et vocavit eos. 22 Illi

autem statim relictis retibus et patre, secuti

sunt eum.

23 Et circuibat Jesus totam Galilæam, docens

in synagogis eorum, et prædicans

Evangelium regni : et sanans omnem

languorem, et omnem infirmitatem in

populo. 24 Et abiit opinio ejus in totam

Syriam, et obtulerunt ei omnes male

habentes, variis languoribus, et tormentis

comprehensos, et qui dæmonia habebant, et

lunaticos, et paralyticos, et curavit eos : 25 et

secutæ sunt eum turbæ multæ de Galilæa, et

Decapoli, et de Jerosolymis, et de Judæa, et

de trans Jordanem.

5

1 Videns autem Jesus turbas, ascendit in

montem, et cum sedisset, accesserunt ad eum

discipuli ejus, 2 et aperiens os suum docebat

eos dicens : 3 Beati pauperes spiritu :

quoniam ipsorum est regnum cælorum. 4

Beati mites : quoniam ipsi possidebunt

terram. 5 Beati qui lugent : quoniam ipsi

consolabuntur. 6 Beati qui esuriunt et sitiunt

justitiam : quoniam ipsi saturabuntur. 7 Beati

misericordes : quoniam ipsi misericordiam

consequentur. 8 Beati mundo corde :

quoniam ipsi Deum videbunt. 9 Beati pacifici

: quoniam filii Dei vocabuntur. 10 Beati qui

persecutionem patiuntur propter justitiam :

quoniam ipsorum est regnum cælorum. 11

Beati estis cum maledixerint vobis, et

persecuti vos fuerint, et dixerint omne malum

adversum vos mentientes, propter me :

8

12 Radujcie się i weselcie się, albowiem

zapłata wasza obfita jest w niebiosach: bo tak

prześladowali proroków, którzy przed wami

byli.

NAZYWA APOSTOŁÓW SOLĄ I

ŚWIATŁEM.

13 Wy jesteście solą ziemi. A jeśli sól

zwietrzeje, czym będzie solona? Na nic się

więcej nie przyda, tylko żeby była precz

wyrzucona i podeptana przez ludzi. 14 Wy

jesteście światłością świata. Nie może się

skryć miasto leżące na górze. 15 Ani nie

zapalają świecy i nie kładą jej pod korzec,

ale na świeczniku, aby świeciła wszystkim,

którzy są w domu. 16 Tak niechaj świeci

światłość wasza przed ludźmi, aby widzieli

uczynki wasze dobre i chwalili Ojca

waszego, który jest w niebiosach.

PRZYSZEDŁ UDOSKONALIĆ ZAKON.

17 Nie mniemajcie, że przyszedłem

rozwiązywać Zakon albo proroków. Nie

przyszedłem rozwiązywać, ale wypełnić. 18

Zaprawdę bowiem powiadam wam: Dopóki

nie przeminie niebo i ziemia, jedna jota albo

jedna kreska nie odmieni się w Zakonie, aż

się wszystko stanie. 19 Kto by więc

rozwiązał jedno z tych przykazań najmniej

szych i tak by ludzi nauczał, będzie zwany

najmniejszym w królestwie niebieskim; a kto

by wypełnił i nauczał, ten będzie zwany

wielkim w królestwie niebieskim. 20

Albowiem powiadam wam, że jeśli nie

będzie obfitowała sprawiedliwość wasza

więcej, niż doktorów zakonnych i

faryzeuszów, nie wejdziecie do królestwa

niebieskiego.

UCZY NIE GNIEWAĆ SIĘ NA

BLIŹNIEGO.

21 Słyszeliście, że powiedziane było starym:

"Nie będziesz zabijał," kto by zaś zabił,

będzie winien sądu. 22 Lecz ja wam

powiadam, że każdy, który się gniewa na

brata swego, będzie winien sądu. Kto by zaś

rzekł bratu swemu: głupcze, będzie winien

12 gaudete, et exsultate, quoniam merces

vestra copiosa est in cælis. Sic enim persecuti

sunt prophetas, qui fuerunt ante vos.

13 Vos estis sal terræ. Quod si sal evanuerit,

in quo salietur ? ad nihilum valet ultra, nisi ut

mittatur foras, et conculcetur ab hominibus.

14 Vos estis lux mundi. Non potest civitas

abscondi supra montem posita, 15 neque

accendunt lucernam, et ponunt eam sub

modio, sed super candelabrum, ut luceat

omnibus qui in domo sunt. 16 Sic luceat lux

vestra coram hominibus : ut videant opera

vestra bona, et glorificent Patrem vestrum,

qui in cælis est.

17 Nolite putare quoniam veni solvere legem

aut prophetas : non veni solvere, sed

adimplere. 18 Amen quippe dico vobis,

donec transeat cælum et terra, jota unum aut

unus apex non præteribit a lege, donec omnia

fiant. 19 Qui ergo solverit unum de mandatis

istis minimis, et docuerit sic homines,

minimus vocabitur in regno cælorum : qui

autem fecerit et docuerit, hic magnus

vocabitur in regno cælorum. 20 Dico enim

vobis, quia nisi abundaverit justitia vestra

plus quam scribarum et pharisæorum, non

intrabitis in regnum cælorum.

21 Audistis quia dictum est antiquis : Non

occides : qui autem occiderit, reus erit

judicio. 22 Ego autem dico vobis : quia

omnis qui irascitur fratri suo, reus erit

judicio. Qui autem dixerit fratri suo, raca :

reus erit concilio. Qui autem dixerit, fatue :

9

Rady. A kto by rzekł: szalony, będzie winien

ognia piekielnego. 23 Jeśli tedy ofiarujesz

dar swój do ołtarza i tam wspomnisz, że brat

twój ma coś przeciw tobie, 24 zostaw tam

dar swój przed ołtarzem i idź pierwej

pojednać się z bratem swoim: a wtedy

przyszedłszy, ofiarujesz dar swój. 25 Pogódź

się prędko z przeciwnikiem swoim, póki z

nim jesteś w drodze, by cię przeciwnik nie

podał przypadkiem sędziemu, a sędzia by cię

nie podał słudze i byłbyś wrzucony do

więzienia. 26 Zaprawdę powiadam ci: Nie

wyjdziesz stamtąd aż oddasz ostatni

pieniążek.

O POŻĄDLIWOŚCI, ZGORSZENIU I

CUDZOŁÓSTWIE.

27 Słyszeliście, że powiedziano starym: "Nie

będziesz cudzołożył." 28 A ja powiadam

wam, że każdy, który patrzy na niewiastę,

aby jej pożądał, już ją scudzołożył w sercu

swoim. 29 Jeśli więc prawe oko twoje gorszy

cię, wyrwij je i odrzuć od siebie, albowiem

pożyteczniej jest tobie, aby zginął jeden z

członków twoich, niżby całe ciało twoje

miało być wrzucone do piekła. 30 A jeśli cię

prawa ręka twoja gorszy, odetnij ją i odrzuć

od siebie; albowiem pożyteczniej jest tobie,

aby zginął jeden z członków twoich, niżby

całe ciało twoje miało iść do piekła. 31

Powiedziano zaś: "Ktokolwiek opuści żonę

swoją, niech jej da list rozwodowy." 32 Lecz

ja wam powiadam, że wszelki, który opuści

żonę swoją, wyjąwszy przyczynę porubstwa,

sprawia, że ona cudzołoży, i kto by

opuszczoną pojął, cudzołoży.

O PRZYSIĘDZE.

33 Słyszeliście również, że powiedziano

starym: "Nie będziesz krzywoprzysięgał; ale

oddasz Panu przysięgi swoje." 34 Ja wam zaś

powiadam, abyście zgoła nie przysięgali: ani

na niebo, bo jest tronem Boga, 35 ani na

ziemię, bo jest podnóżkiem nóg jego, ani na

Jerozolimę, bo jest miastem wielkiego króla.

36 Ani na głowę swoją nie będziesz

przysięgał, bo nie możesz uczynić jednego

włosa białym albo czarnym.

reus erit gehennæ ignis. 23 Si ergo offers

munus tuum ad altare, et ibi recordatus fueris

quia frater tuus habet aliquid adversum te :

24 relinque ibi munus tuum ante altare, et

vade prius reconciliari fratri tuo : et tunc

veniens offeres munus tuum. 25 Esto

consentiens adversario tuo cito dum es in via

cum eo : ne forte tradat te adversarius judici,

et judex tradat te ministro : et in carcerem

mittaris. 26 Amen dico tibi, non exies inde,

donec reddas novissimum quadrantem.

27 Audistis quia dictum est antiquis : Non

mœchaberis. 28 Ego autem dico vobis : quia

omnis qui viderit mulierem ad

concupiscendum eam, jam mœchatus est eam

in corde suo. 29 Quod si oculus tuus dexter

scandalizat te, erue eum, et projice abs te :

expedit enim tibi ut pereat unum membrorum

tuorum, quam totum corpus tuum mittatur in

gehennam. 30 Et si dextra manus tua

scandalizat te, abscide eam, et projice abs te :

expedit enim tibi ut pereat unum membrorum

tuorum, quam totum corpus tuum eat in

gehennam. 31 Dictum est autem :

Quicumque dimiserit uxorem suam, det ei

libellum repudii. 32 Ego autem dico vobis :

quia omnis qui dimiserit uxorem suam,

excepta fornicationis causa, facit eam

mœchari : et qui dimissam duxerit, adulterat.

33 Iterum audistis quia dictum est antiquis :

Non perjurabis : reddes autem Domino

juramenta tua. 34 Ego autem dico vobis, non

jurare omnino, neque per cælum, quia

thronus Dei est : 35 neque per terram, quia

scabellum est pedum ejus : neque per

Jerosolymam, quia civitas est magni regis :

36 neque per caput tuum juraveris, quia non

potes unum capillum album facere, aut

nigrum.

10

37 Lecz niech mowa wasza będzie: tak, tak;

nie, nie. A co nadto więcej jest, od złego jest.

JAK SIĘ ZŁEMU SPRZECIWIAĆ?

38 Słyszeliście iż powiedziano: "Oko za oko

i ząb za ząb." 39 Ja zaś wam powiadam,

byście się nie sprzeciwiali złemu: ale jeśli cię

kto uderzy w prawy policzek twój, nadstaw

mu i drugi. 40 A temu, który chce się z tobą

w sądzie spierać i wziąć suknię twoją, odstąp

mu i płaszcz. 41 A ktokolwiek by

przymuszał cię na tysiąc kroków, idź z nim i

drugie dwa. 42 Temu, co cię prosi, daj: i nie

odwracaj się od tego, który chce u ciebie

pożyczyć.

UCZY MIŁOWAĆ NIEPRZYJACIÓŁ.

43 Słyszeliście, że powiedziano: "Będziesz

miłował bliźniego twego" a będziesz miał w

nienawiści nieprzyjaciela twego. 44 Ja zaś

wam powiadam: Miłujcie nieprzyjaciół

waszych, dobrze czyńcie tym, którzy was

mają w nienawiści, a módlcie się za

prześladujących i potwarzających was, 45

abyście byli synami Ojca waszego, który

jest w niebiosach, który sprawia, że słońce

jego wschodzi nad dobrymi i złymi, i

spuszcza deszcz na sprawiedliwych i

niesprawiedliwych. 46 Albowiem jeśli

miłujecie tych, co was miłują, cóż za zapłatę

mieć będziecie? Czyż i celnicy tego nie

czynią? 47 A jeślibyście pozdrawiali tylko

braci waszych, cóż więcej czynicie? Czyż i

poganie tego nie czynią? 48 Wy więc

bądźcie doskonali, jako i Ojciec wasz

niebieski doskonały jest.

6

JAK WYKONYWAĆ DOBRE UCZYNKI,

JAŁMUŻNĘ?

1 Strzeżcie się, abyście sprawiedliwości

waszej nie czynili przed ludźmi, abyście byli

widziani od nich; bo inaczej zapłaty mieć nie

będziecie u Ojca waszego, który jest w

niebiosach. 2 Gdy więc dajesz jałmużnę, nie

trąb przed sobą, jak to obłudnicy czynią w

37 Sit autem sermo vester, est, est : non, non

: quod autem his abundantius est, a malo est.

38 Audistis quia dictum est : Oculum pro

oculo, et dentem pro dente. 39 Ego autem

dico vobis, non resistere malo : sed si quis te

percusserit in dexteram maxillam tuam,

præbe illi et alteram : 40 et ei, qui vult tecum

judicio contendere, et tunicam tuam tollere,

dimitte ei et pallium : 41 et quicumque te

angariaverit mille passus, vade cum illo et

alia duo. 42 Qui petit a te, da ei : et volenti

mutuari a te, ne avertaris.

43 Audistis quia dictum est : Diliges

proximum tuum, et odio habebis inimicum

tuum. 44 Ego autem dico vobis : diligite

inimicos vestros, benefacite his qui oderunt

vos, et orate pro persequentibus et

calumniantibus vos : 45 ut sitis filii Patris

vestri, qui in cælis est : qui solem suum oriri

facit super bonos et malos : et pluit super

justos et injustos. 46 Si enim diligitis eos qui

vos diligunt, quam mercedem habebitis ?

nonne et publicani hoc faciunt ? 47 Et si

salutaveritis fratres vestros tantum, quid

amplius facitis ? nonne et ethnici hoc faciunt

? 48 Estote ergo vos perfecti, sicut et Pater

vester cælestis perfectus est.

6

1 Attendite ne justitiam vestram faciatis

coram hominibus, ut videamini ab eis :

alioquin mercedem non habebitis apud

Patrem vestrum qui in cælis est. 2 Cum ergo

facis eleemosynam, noli tuba canere ante te,

sicut hypocritæ faciunt in synagogis, et in

11

synagogach i po ulicach, aby byli czczeni od

ludzi. Zaprawdę powiadam wam: Wzięli

zapłatę swoją. 3 Ale gdy ty dajesz jałmużnę,

niech nie wie lewica twoja, co prawica twoja

czyni, 4 aby jałmużna twoja była w

skrytości; a Ojciec twój, który widzi w

skrytości, odda tobie.

JAK SIĘ MODLIĆ?

5 A gdy się modlicie, nie bądźcie jak

obłudnicy, którzy radzi modłą się w

synagogach i stojąc na rogach ulic, aby byli

widziani od ludzi. Zaprawdę powiadam

wam: wzięli zapłatę swoją. 6 Ale ty, gdy się

modlić będziesz, wejdź do izdebki swojej,. a

zawarłszy drzwi, módl się do Ojca swego w

skrytości; a Ojciec twój, który widzi w

skrytości, odda tobie. 7 Modląc się zaś, nie

mówcie wiele, jak poganie; albowiem

mniemają, że w wielomówstwie swoim będą

wysłuchani. 8 Nie bądźcie więc do nich

podobni; albowiem wasz Ojciec wie, czego

potrzebujecie, zanim go poprosicie.

MODLITWA PAŃSKA.

9 Wy tedy tak się modlić będziecie: Ojcze

nasz, któryś jest w niebiosach! Święć się

imię twoje. Przyjdź królestwo twoje. 10 Bądź

wola twoja, jako w niebie tak i na ziemi. 11

Chleba naszego powszedniego daj nam

dzisiaj. 12 I odpuść nam nasze winy, jako i

my odpuszczamy naszym winowajcom. 13 I

nie wwódź nas w pokuszenie. Ale nas zbaw

ode złego. Amen. 14 Jeśli bowiem

odpuścicie ludziom grzechy ich, odpuści

wam też Ojciec wasz niebieski grzechy

wasze. 15 Lecz jeśli nie odpuścicie ludziom,

ani Ojciec wasz nie odpuści wam grzechów

waszych.

JAK POŚCIĆ?

16 Gdy zaś pościcie, nie bądźcie jak

obłudnicy smutni; albowiem wyniszczają

twarze swoje, aby się okazali ludziom, że

poszczą. Zaprawdę powiadam wam, że

wzięli zapłatę swoją. 17 Ale ty, kiedy

pościsz, namaść głowę swoją i umyj oblicze

vicis, ut honorificentur ab hominibus. Amen

dico vobis, receperunt mercedem suam. 3 Te

autem faciente eleemosynam, nesciat sinistra

tua quid faciat dextera tua : 4 ut sit

eleemosyna tua in abscondito, et Pater tuus,

qui videt in abscondito, reddet tibi.

5 Et cum oratis, non eritis sicut hypocritæ qui

amant in synagogis et in angulis platearum

stantes orare, ut videantur ab hominibus :

amen dico vobis, receperunt mercedem

suam. 6 Tu autem cum oraveris, intra in

cubiculum tuum, et clauso ostio, ora Patrem

tuum in abscondito : et Pater tuus, qui videt

in abscondito, reddet tibi. 7 Orantes autem,

nolite multum loqui, sicut ethnici, putant

enim quod in multiloquio suo exaudiantur. 8

Nolite ergo assimilari eis : scit enim Pater

vester, quid opus sit vobis, antequam petatis

eum.

9 Sic ergo vos orabitis : Pater noster, qui es

in cælis, sanctificetur nomen tuum. 10

Adveniat regnum tuum ; fiat voluntas tua,

sicut in cælo et in terra. 11 Panem nostrum

supersubstantialem da nobis hodie, 12 et

dimitte nobis debita nostra, sicut et nos

dimittimus debitoribus nostris. 13 Et ne nos

inducas in tentationem, sed libera nos a malo.

Amen. 14 Si enim dimiseritis hominibus

peccata eorum : dimittet et vobis Pater vester

cælestis delicta vestra. 15 Si autem non

dimiseritis hominibus : nec Pater vester

dimittet vobis peccata vestra.

16 Cum autem jejunatis, nolite fieri sicut

hypocritæ, tristes. Exterminant enim facies

suas, ut appareant hominibus jejunantes.

Amen dico vobis, quia receperunt mercedem

suam. 17 Tu autem, cum jejunas, unge caput

tuum, et faciem tuam lava,

12

swoje, 18 abyś się nie okazał ludziom,. Że

pościsz, ale Ojcu swemu, który jest w

skrytości; a Ojciec twój, który widzi w

skrytości, odda tobie.

O SKARBIE NIEBIESKIM.

19 Nie skarbcie sobie skarbów na ziemi,

gdzie rdza i mól psuje, i gdzie złodzieje

wykopują i kradną. 20 Ale skarbcie sobie

skarby w niebie, gdzie ani rdza, ani mól nie

psuje,i gdzie złodzieje nie wykopują, ani nie

kradną. 21 Albowiem gdzie jest skarb twój,

tam jest i serce twoje. 22 Świecą ciała twego

jest oko twoje. Jeśliby oko twoje było

szczere, wszystko ciało twoje światłe będzie.

23 Ale jeśliby oko twoje było niegodziwe,

całe ciało twoje ciemne będzie. Jeśli więc

światło, które jest w tobie, jest ciemnością,

jakże wielka będzie sama ciemność?

O UFNOŚCI W BOGU.

24 Nikt nie może dwom panom służyć; bo

albo jednego będzie nienawidził, a drugiego

będzie miłował, albo przy jednym stać

będzie, a drugim wzgardzi. Nie możecie

Bogu służyć i mamonie. 25 Dlatego

powiadam wam: Nie troszczcie się o życie

wasze, co byście jedli, ani o ciało wasze,

czym byście się odziewali. Czyż życie nie

jest ważniejsze niż pokarm, a ciało niż

odzienie? 26 Wejrzyjcie na ptaki niebieskie,

że nie sieją ani żną, ani zbierają do gumien, a

Ojciec wasz niebieski żywi je. 27 Czyż wy

nie jesteście daleko ważniejsi niż one? A kto

z was obmyślając, może przydać do wzrostu

swego łokieć jeden? 28 A o odzienie czemu

się troszczycie? Przypatrzcie się liliom

polnym, jak rosną: nie pracują, ani nie

przędą. 29 A powiadam wam, że ani

Salomon w całej chwale swojej nie był

odziany jak jedna z tych. 30 Jeśli zaś trawę

polną, która dziś jest, a jutro będzie w piec

wrzucona, Bóg tak przyodziewa, jakże

daleko więcej was, małej wiary?: 31 Nie

troszczcie się tedy, mówiąc: Cóż będziemy

jeść, albo co będziemy pić, albo czym

będziemy się przyodziewać? 32 Bo tego

18 ne videaris hominibus jejunans, sed Patri

tuo, qui est in abscondito : et Pater tuus, qui

videt in abscondito, reddet tibi.

19 Nolite thesaurizare vobis thesauros in

terra : ubi ærugo, et tinea demolitur : et ubi

fures effodiunt, et furantur. 20 Thesaurizate

autem vobis thesauros in cælo, ubi neque

ærugo, neque tinea demolitur, et ubi fures

non effodiunt, nec furantur. 21 Ubi enim est

thesaurus tuus, ibi est et cor tuum. 22

Lucerna corporis tui est oculus tuus. Si

oculus tuus fuerit simplex, totum corpus

tuum lucidum erit. 23 Si autem oculus tuus

fuerit nequam, totum corpus tuum

tenebrosum erit. Si ergo lumen, quod in te

est, tenebræ sunt : ipsæ tenebræ quantæ erunt

?

24 Nemo potest duobus dominis servire : aut

enim unum odio habebit, et alterum diliget :

aut unum sustinebit, et alterum contemnet.

Non potestis Deo servire et mammonæ. 25

Ideo dico vobis, ne solliciti sitis animæ

vestræ quid manducetis, neque corpori vestro

quid induamini. Nonne anima plus est quam

esca, et corpus plus quam vestimentum ? 26

Respicite volatilia cæli, quoniam non serunt,

neque metunt, neque congregant in horrea :

et Pater vester cælestis pascit illa. Nonne vos

magis pluris estis illis ? 27 Quis autem

vestrum cogitans potest adjicere ad staturam

suam cubitum unum ? 28 Et de vestimento

quid solliciti estis ? Considerate lilia agri

quomodo crescunt : non laborant, neque nent.

29 Dico autem vobis, quoniam nec Salomon

in omni gloria sua coopertus est sicut unum

ex istis. 30 Si autem fœnum agri, quod hodie

est, et cras in clibanum mittitur, Deus sic

vestit, quanto magis vos modicæ fidei ? 31

Nolite ergo solliciti esse, dicentes : Quid

manducabimus, aut quid bibemus, aut quo

operiemur ? 32 hæc enim omnia gentes

inquirunt. Scit enim Pater vester, quia his

omnibus indigetis. 33 Quærite ergo primum

13

wszystkiego poganie pilnie szukają.

Albowiem Ojciec wasz niebieski wie, że tego

wszystkiego potrzebujecie. 33 Szukajcie

więc najprzód królestwa Bożego i

sprawiedliwości jego, a to wszystko będzie

wam przydane. 34 Nie troszczcie się więc o

jutro; albowiem jutrzejszy dzień sam o siebie

będzie się troszczył. Dosyć ma dzień swojej

nędzy.

7

NIE NALEŻY SĄDZIĆ.

1 Nie sądźcie, abyście nie byli sądzeni. 2

Albowiem jakim sądem sądzić będziecie

takim was osądzą, i jaką miarą mierzyć

będziecie, taką wam odmierzą. 3 Czemuż to

widzisz źdźbło w oku brata swego, a nie

widzisz belki w oku swoim? 4 Albo jakże

mówisz bratu swemu: Pozwól, że wyjmę

źdźbło z oka twego, a oto belka jest w oku

twoim. 5 Obłudniku! Wyrzuć pierwej belkę z

oka twego, a wtedy zobaczysz, jak wyrzucić

źdźbło z oka brata swego. 6 Nie dawajcie

psom tego, co święte, ani nie rzucajcie pereł

waszych przed wieprze, by ich przypadkiem

nie podeptały nogami swymi, i obróciwszy

się, żeby was nie rozszarpały.

ZALECA MODLITWĘ.

7 Proście, a będzie wam dane; szukajcie, a

znajdziecie; pukajcie, a będzie wam

otworzone. 8 Albowiem każdy, kto prosi,

otrzymuje; i kto szuka, znajduje; a

pukającemu, będzie otworzone. 9 Albo który

z was człowiek, jeśliby go syn jego prosił o

chleb, czy poda mu kamień? 10 Albo jeśliby

prosił o rybę, czy poda mu węża? 11 Jeśli

więc wy, choć jesteście złymi, umiecie dobre

datki dawać synom waszym, jakże daleko

więcej Ojciec wasz, który jest w niebiosach,

da rzeczy dobre tym, którzy go proszą? 12

Wszystko więc, cokolwiek chcecie, aby wam

ludzie czynili, i wy im czyńcie; bo to jest

Zakon i prorocy.

regnum Dei, et justitiam ejus : et hæc omnia

adjicientur vobis. 34 Nolite ergo solliciti esse

in crastinum. Crastinus enim dies sollicitus

erit sibi ipsi : sufficit diei malitia sua.

7

1 Nolite judicare, ut non judicemini. 2 In quo

enim judicio judicaveritis, judicabimini : et

in qua mensura mensi fueritis, remetietur

vobis. 3 Quid autem vides festucam in oculo

fratris tui, et trabem in oculo tuo non vides ?

4 aut quomodo dicis fratri tuo : Sine ejiciam

festucam de oculo tuo, et ecce trabs est in

oculo tuo ? 5 Hypocrita, ejice primum trabem

de oculo tuo, et tunc videbis ejicere festucam

de oculo fratris tui. 6 Nolite dare sanctum

canibus : neque mittatis margaritas vestras

ante porcos, ne forte conculcent eas pedibus

suis, et conversi dirumpant vos.

7 Petite, et dabitur vobis : quærite, et

invenietis : pulsate, et aperietur vobis. 8

Omnis enim qui petit, accipit : et qui quærit,

invenit : et pulsanti aperietur. 9 Aut quis est

ex vobis homo, quem si petierit filius suus

panem, numquid lapidem porriget ei ? 10 aut

si piscem petierit, numquid serpentem

porriget ei ? 11 Si ergo vos, cum sitis mali,

nostis bona data dare filiis vestris : quanto

magis Pater vester, qui in cælis est, dabit

bona petentibus se ? 12 Omnia ergo

quæcumque vultis ut faciant vobis homines,

et vos facite illis. Hæc est enim lex, et

prophetæ.

14

O DRODZE WĄSKIEJ I SZEROKIEJ.

13 Wchodźcie przez ciasną bramę; albowiem

szeroka brama i przestronna jest droga, która

wiedzie na zatracenie, a wielu jest, którzy

przez nią wchodzą. 14 O jak ciasna brama i

wąska jest droga, która wiedzie do życia, a

mało jest tych, którzy ją znajdują!

O PRAWDZIWIE DOBRYCH

UCZYNKACH.

15 Strzeżcie. się pilnie fałszywych proroków,

którzy do was przychodzą w odzieniu

owczym, a wewnątrz są wilkami

drapieżnymi. 16 Z owoców ich poznacie ich.

Czy zbierają z cierni jagody winne, albo z

ostu figi? 17 Tak wszelkie drzewo dobre

rodzi owoce dobre, a złe drzewo rodzi owoce

złe. 18 Nie może drzewo dobre rodzić

owoców złych, ani drzewo złe rodzić

owoców dobrych. 19 Wszelkie drzewo, które

nie rodzi owocu dobrego, będzie wycięte i w

ogień wrzucone. 20 A przeto z owoców ich

poznacie ich. 21 Nie każdy, który mi mówi:

Panie, Panie, wejdzie do królestwa

niebieskiego, ale ten, co czyni wolę Ojca

mego, który jest w niebiosach, ten wejdzie

do królestwa niebieskiego. 22 Wielu powie

mi w ów dzień: Panie, Panie! czyśmy nie

prorokowali w imię twoje i w imię twoje nie

wyrzucali czartów i w imię twoje nie czynili

wielu cudów. 23 A wtedy wyznam im: żem

was nigdy nie znał, odstąpcie ode mnie,

którzy czynicie nieprawość.

O MOCNYM BUDOWANIU.

24 Każdy więc, który słucha tych słów moich

i wypełnia je, będzie przyrównany

człowiekowi mądremu, który zbudował dom

swój na opoce. 25 I spadł deszcz, i przyszły

rzeki, i wiały wiatry, i uderzyły na ów dom, a

nie upadł; bo był na opoce ugruntowany. 26 I

każdy, który słucha tych słów moich, a nie

wypełnia ich, będzie podobny człowiekowi

głupiemu, który zbudował dom swój na

piasku. 27 I spadł deszcz, i przyszły rzeki, i

powiały wiatry, i uderzyły na ów dom; i

upadł, i był upadek jego wielki. 28 I stało się,

13 Intrate per angustam portam : quia lata

porta, et spatiosa via est, quæ ducit ad

perditionem, et multi sunt qui intrant per

eam. 14 Quam angusta porta, et arcta via est,

quæ ducit ad vitam : et pauci sunt qui

inveniunt eam !

15 Attendite a falsis prophetis, qui veniunt ad

vos in vestimentis ovium, intrinsecus autem

sunt lupi rapaces : 16 a fructibus eorum

cognoscetis eos. Numquid colligunt de spinis

uvas, aut de tribulis ficus ? 17 Sic omnis

arbor bona fructus bonos facit : mala autem

arbor malos fructus facit. 18 Non potest arbor

bona malos fructus facere : neque arbor mala

bonos fructus facere. 19 Omnis arbor, quæ

non facit fructum bonum, excidetur, et in

ignem mittetur. 20 Igitur ex fructibus eorum

cognoscetis eos. 21 Non omnis qui dicit

mihi, Domine, Domine, intrabit in regnum

cælorum : sed qui facit voluntatem Patris

mei, qui in cælis est, ipse intrabit in regnum

cælorum. 22 Multi dicent mihi in illa die :

Domine, Domine, nonne in nomine tuo

prophetavimus, et in nomine tuo dæmonia

ejecimus, et in nomine tuo virtutes multas

fecimus ? 23 Et tunc confitebor illis : Quia

numquam novi vos : discedite a me, qui

operamini iniquitatem.

24 Omnis ergo qui audit verba mea hæc, et

facit ea, assimilabitur viro sapienti, qui

ædificavit domum suam supra petram, 25 et

descendit pluvia, et venerunt flumina, et

flaverunt venti, et irruerunt in domum illam,

et non cecidit : fundata enim erat super

petram. 26 Et omnis qui audit verba mea

hæc, et non facit ea, similis erit viro stulto,

qui ædificavit domum suam super arenam :

27 et descendit pluvia, et venerunt flumina,

et flaverunt venti, et irruerunt in domum

illam, et cecidit, et fuit ruina illius magna. 28

15

gdy Jezus dokończył tych słów, zdumiewały

się rzesze nad nauką jego. 29 Albowiem

nauczał ich jak władzę mający, a nie jak ich

doktorowie i faryzeusze.

3. STWIERDZENIE NAUKI PRZEZ

SZEREG CUDÓW (8,1 - 9,34)

8

OCZYSZCZENIE TRĘDOWATEGO.

l Gdy zaś zstąpił z góry, szły za nim wielkie

rzesze. 2 A oto trędowaty przyszedłszy,

pokłonił się mu, mówiąc: Panie! jeśli chcesz,

możesz mię oczyścić. 3 I wyciągnąwszy

Jezus rękę, dotknął się go, mówiąc: Chcę,

bądź oczyszczony. I zaraz został

oczyszczony trąd jego. 4 I rzekł mu Jezus:

Bacz, żebyś nikomu nie mówił, ale idź, ukaż

się kapłanowi i ofiaruj dar, który przykazał

Mojżesz na świadectwo im.

UZDROWIENIE SŁUGI SETNIKA.

5 Gdy zaś wszedł do Kafarnaum, przystąpił

do niego setnik, prosząc go, i mówiąc: 6

Panie! sługa mój leży w domu paraliżem

tknięty i ciężko jest dręczony. 7 I rzekł mu

Jezus: Ja przyjdę i uzdrowię go. 8 I

odpowiadając setnik, rzekł: Panie, nie jestem

godzien, abyś wszedł pod dach mój; ale tylko

powiedz słowo, a będzie uzdrowiony sługa

mój. 9 I ja bowiem jestem człowiekiem pod

władzą postanowionym, mającym pod sobą

żołnierzy, i mówię temu: Idź, a idzie; a

drugiemu: Chodź, a przychodzi; a słudze

mojemu: czyń to, a czyni. 10 Jezus zaś

słysząc to, zdziwił się i rzekł tym, którzy szli

za nim: Zaprawdę, powiadam wam, nie

znalazłem tak wielkiej wiary w Izraelu. 11

Wam zaś powiadam, że wielu przyjdzie ze

wschodu słońca i z zachodu i zasiędą z

Abrahamem i Izaakiem i Jakubem w

królestwie niebieskim; 12 a synowie

królestwa będą wyrzuceni do ciemności

zewnętrznych; tam będzie płacz i zgrzytanie

zębów.

Et factum est : cum consummasset Jesus

verba hæc, admirabantur turbæ super

doctrina ejus. 29 Erat enim docens eos sicut

potestatem habens, et non sicut scribæ

eorum, et pharisæi.

8

1 Cum autem descendisset de monte, secutæ

sunt eum turbæ multæ : 2 et ecce leprosus

veniens, adorabat eum, dicens : Domine, si

vis, potes me mundare. 3 Et extendens Jesus

manum, tetigit eum, dicens : Volo : mundare.

Et confestim mundata est lepra ejus. 4 Et ait

illi Jesus : Vide, nemini dixeris : sed vade,

ostende te sacerdoti, et offer munus, quod

præcepit Moyses, in testimonium illis.

5 Cum autem introisset Capharnaum, accessit

ad eum centurio, rogans eum, 6 et dicens :

Domine, puer meus jacet in domo

paralyticus, et male torquetur. 7 Et ait illi

Jesus : Ego veniam, et curabo eum. 8 Et

respondens centurio, ait : Domine, non sum

dignus ut intres sub tectum meum : sed

tantum dic verbo, et sanabitur puer meus. 9

Nam et ego homo sum sub potestate

constitutus, habens sub me milites, et dico

huic : Vade, et vadit : et alii : Veni, et venit :

et servo meo : Fac hoc, et facit. 10 Audiens

autem Jesus miratus est, et sequentibus se

dixit : Amen dico vobis, non inveni tantam

fidem in Israël. 11 Dico autem vobis, quod

multi ab oriente et occidente venient, et

recumbent cum Abraham, et Isaac, et Jacob

in regno cælorum : 12 filii autem regni

ejicientur in tenebras exteriores : ibi erit

fletus et stridor dentium.

16

13 I rzekł Jezus setnikowi: Idź, a jak

uwierzyłeś, niech ci się stanie. I uzdrowiony

został sługa w owej godzinie.

INNE UZDROWIENIA W KAFARNAUM.

14 A gdy przyszedł Jezus do domu Piotra,

ujrzał świekrę jego leżącą i mającą gorączkę.

15 I dotknął się jej ręki i opuściła ją gorączka

i wstała i posługiwała im. 16 Gdy zaś

wieczór nastał, przywiedli mu wielu

opętanych; i wyrzucał duchy słowem i

uzdrowił wszystkich źle się mających; 17

aby się wypełniło, co było powiedziane przez

Izajasza proroka, mówiącego: "On niemoce

nasze przyjął i choroby nasze nosił."

O DOSKONAŁYM WYRZECZENIU SIĘ.

18 Jezus zaś widząc wielkie rzesze koło

siebie, kazał jechać za morze. 19 I

przystąpiwszy pewien. doktor, rzekł mu:

Nauczycielu! pójdę za tobą, dokądkolwiek

pójdziesz. 20 I rzekł mu Jezus: Lisy mają

jamy i ptaki niebieskie gniazda, a Syn

Człowieczy nie ma, gdzieby głowę skłonił.

21 Inny zaś z uczniów jego rzekł mu: Panie!

pozwól mi pierwej odejść i pogrzebać ojca

mego. 22 I rzekł mu Jezus: Pójdź za mną, a

umarłym zostaw grzebanie umarłych swoich.

UŚMIERZENIE BURZY.

23 A gdy On wstąpił w łódkę, weszli za nim

uczniowie jego. 24 A oto wielka burza

powstała na morzu, tak że się łódka falami

okrywała, a on spał. 25 I przystąpili do niego

uczniowie jego, i obudzili go, mówiąc:

Panie! zachowaj nas, giniemy. 26 I rzekł im

Jezus: Czemu bojaźliwi jesteście, małej

wiary? Wtedy wstawszy, rozkazał wiatrom i

morzu, i stała się cisza wielka. 27 A zatem

ludzie zdumieli się, mówiąc: Któż jest ten, że

wiatry i morze są mu posłuszne?

13 Et dixit Jesus centurioni : Vade, et sicut

credidisti, fiat tibi. Et sanatus est puer in illa

hora.

14 Et cum venisset Jesus in domum Petri,

vidit socrum ejus jacentem, et febricitantem :

15 et tetigit manum ejus, et dimisit eam

febris, et surrexit, et ministrabat eis. 16

Vespere autem facto, obtulerunt ei multos

dæmonia habentes : et ejiciebat spiritus

verbo, et omnes male habentes curavit : 17 ut

adimpleretur quod dictum est per Isaiam

prophetam, dicentem : Ipse infirmitates

nostras accepit : et ægrotationes nostras

portavit.

18 Videns autem Jesus turbas multas circum

se, jussit ire trans fretum. 19 Et accedens

unus scriba, ait illi : Magister, sequar te,

quocumque ieris. 20 Et dicit ei Jesus : Vulpes

foveas habent, et volucres cæli nidos ; Filius

autem hominis non habet ubi caput reclinet.

21 Alius autem de discipulis ejus ait illi :

Domine, permitte me primum ire, et sepelire

patrem meum. 22 Jesus autem ait illi :

Sequere me, et dimitte mortuos sepelire

mortuos suos.

23 Et ascendente eo in naviculam, secuti sunt

eum discipuli ejus : 24 et ecce motus magnus

factus est in mari, ita ut navicula operiretur

fluctibus : ipse vero dormiebat. 25 Et

accesserunt ad eum discipuli ejus, et

suscitaverunt eum, dicentes : Domine, salva

nos : perimus. 26 Et dicit eis Jesus : Quid

timidi estis, modicæ fidei ? Tunc surgens

imperavit ventis, et mari, et facta est

tranquillitas magna. 27 Porro homines mirati

sunt, dicentes : Qualis est hic, quia venti et

mare obediunt ei ?

17

UZDROWIENIE OPĘTANYCH

GERAZEŃCZYKÓW.

28 A gdy przybył za morze do krainy

Gerazeńczyków, zabiegli mu dwaj diabłów

mający, wychodzący z grobów, bardzo

okrutni, tak że nikt nie mógł przejść ową

drogą. 29 A oto zakrzyknęli, mówiąc: Cóż ci

do nas, Jezusie, Synu Boży? Przyszedłeś ˇtu

przed czasem męczyć nas? 30 A było

niedaleko od nich pasące się stado wielu

wieprzów. 31 Czarci zaś prosili go, mówiąc:

Jeśli nas wyrzucasz stąd, poślij nas w stado

wieprzów. 32 I rzekł im: Idźcie. A oni

wyszedłszy, weszli w wieprze; i oto całe

stado z urwistego brzegu pędem wpadło w

morze i pozdychało w wodach. 32 Pasterze

zaś uciekli i przyszedłszy do miasta,

opowiedzieli wszystko i o owych, co mieli

diabłów. 34 A oto całe miasto wyszło

naprzeciw Jezusa i ujrzawszy go, prosili, aby

odszedł z ich granic.

9

UZDROWIENIE PARALITYKA.

1 I wstąpiwszy w łódkę, przeprawił się i

przyszedł do miasta swego. 2 A oto

przynieśli mu sparaliżowanego, leżącego na

łożu. I widząc Jezus wiarę ich, rzekł do

sparaliżowanego: Ufaj, synu! Odpuszczają ci

się grzechy twoje. 3 A oto niektórzy z

doktorów mówili sami w sobie: Ten bluźni. 4

A widząc Jezus myśli ich, rzekł: Czemu

myślicie złe w sercach waszych? 5 Cóż jest

łatwiej rzec: Odpuszczają ci się grzechy

twoje, czy, rzec: Wstań a chodź? 6 Żebyście

zaś wiedzieli, iż Syn Człowieczy ma moc na

ziemi odpuszczania grzechów, wtedy rzekł

do sparaliżowanego: Wstań, weź łoże swoje,

a idź do domu swego. 7 I wstał, i poszedł do

domu swego. 8 Co też widząc rzesze, ulękły

się i chwaliły Boga, który dał taką moc

ludziom.

28 Et cum venisset trans fretum in regionem

Gerasenorum, occurrerunt ei duo habentes

dæmonia, de monumentis exeuntes, sævi

nimis, ita ut nemo posset transire per viam

illam. 29 Et ecce clamaverunt, dicentes :

Quid nobis et tibi, Jesu fili Dei ? Venisti huc

ante tempus torquere nos ? 30 Erat autem

non longe ab illis grex multorum porcorum

pascens. 31 Dæmones autem rogabant eum,

dicentes : Si ejicis nos hinc, mitte nos in

gregem porcorum. 32 Et ait illis : Ite. At illi

exeuntes abierunt in porcos, et ecce impetu

abiit totus grex per præceps in mare : et

mortui sunt in aquis. 33 Pastores autem

fugerunt : et venientes in civitatem,

nuntiaverunt omnia, et de eis qui dæmonia

habuerant. 34 Et ecce tota civitas exiit

obviam Jesu : et viso eo, rogabant ut transiret

a finibus eorum.

9

1 Et ascendens in naviculam, transfretavit, et

venit in civitatem suam. 2 Et ecce offerebant

ei paralyticum jacentem in lecto. Et videns

Jesus fidem illorum, dixit paralytico :

Confide fili, remittuntur tibi peccata tua. 3 Et

ecce quidam de scribis dixerunt intra se : Hic

blasphemat. 4 Et cum vidisset Jesus

cogitationes eorum, dixit : Ut quid cogitatis

mala in cordibus vestris ? 5 Quid est facilius

dicere : Dimittuntur tibi peccata tua : an

dicere : Surge, et ambula ? 6 Ut autem

sciatis, quia Filius hominis habet potestatem

in terra dimittendi peccata, tunc ait paralytico

: Surge, tolle lectum tuum, et vade in domum

tuam. 7 Et surrexit, et abiit in domum suam.

8 Videntes autem turbæ timuerunt, et

glorificaverunt Deum, qui dedit potestatem

talem hominibus.

18

POWOŁANIE MATEUSZA.

9 A gdy Jezus szedł stamtąd, ujrzał

człowieka, siedzącego przy cle, imieniem

Mateusz. I rzekł mu: Pójdź za mną. A

wstawszy poszedł za nim. 10 I stało się, gdy

on siedział u stołu w domu, oto wielu

celników i grzeszników przyszedłszy,

siedziało u stołu z Jezusem i uczniami jego.

11 A widząc to faryzeusze, mówili uczniom

jego: Czemu z celnikami i z grzesznikami je

nauczyciel wasz? 12 Lecz Jezus

usłyszawszy, rzekł: Nie potrzeba zdrowym

lekarza, ale źle się mającym. 13 Idąc zaś

uczcie się, co znaczy: "Miłosierdzia chcę, a

nie ofiary"; bo nie przyszedłem wzywać

sprawiedliwych, ale grzesznych. 14 Wtedy

przystąpili do niego uczniowie Janowi,

mówiąc: Czemu my i faryzeusze pościmy

często, a uczniowie twoi nie poszczą? 15 I

rzekł im Jezus: Czyż goście weselni mogą się

smucić, dopóki z nimi jest oblubieniec? Ale

przyjdą dni, gdy będzie wzięty od nich

oblubieniec, a wtedy będą pościć. 16 Nikt

zaś nie przyprawia łaty z surowego sukna do

starej szaty, albowiem obrywa od szaty

całość jej i przedarcie staje się gorsze. l7 Ani

nie leją młodego wina w stare bukłaki; bo

inaczej bukłaki pękają i wino się rozlewa i

bukłaki niszczeją. Ale młode wino zlewają w

bukłaki nowe, a tak jedno i drugie bywa

zachowane.

UZDROWIENIE CIERPIĄCEJ KRWOTOK

I WSKRZESZENIE CÓRKI JAIRA.

18 Gdy on to do nich mówił, oto jeden książę

przystąpił i pokłonił mu się, mówiąc: Panie!

córka moja dopiero skonała, ale przyjdź,

włóż na nią rękę swoją, a żyć będzie. 19 A

Jezus wstawszy, poszedł za nim i uczniowie

jego. 20 A oto niewiasta, która cierpiała

krwotok przez lat dwanaście, przystąpiła z

tyłu i dotknęła się kraju szaty jego. 21

Mówiła bowiem sama w sobie: Bylebym

tylko dotknęła się szaty jego, będę zdrowa.

22 A Jezus obróciwszy się i ujrzawszy ją,

rzekł: Ufaj córko! Wiara twoja ciebie

uzdrowiła. I uzdrowiona została niewiasta od

owej godziny. 23 I gdy Jezus przyszedł w

9 Et, cum transiret inde Jesus, vidit hominem

sedentem in telonio, Matthæum nomine. Et

ait illi : Sequere me. Et surgens, secutus est

eum. 10 Et factum est, discumbente eo in

domo, ecce multi publicani et peccatores

venientes, discumbebant cum Jesu, et

discipulis ejus. 11 Et videntes pharisæi,

dicebant discipulis ejus : Quare cum

publicanis et peccatoribus manducat magister

vester ? 12 At Jesus audiens, ait : Non est

opus valentibus medicus, sed male

habentibus. 13 Euntes autem discite quid est :

Misericordiam volo, et non sacrificium. Non

enim veni vocare justos, sed peccatores. 14

Tunc accesserunt ad eum discipuli Joannis,

dicentes : Quare nos, et pharisæi, jejunamus

frequenter : discipuli autem tui non jejunant ?

15 Et ait illis Jesus : Numquid possunt filii

sponsi lugere, quamdiu cum illis est sponsus

? Venient autem dies cum auferetur ab eis

sponsus : et tunc jejunabunt. 16 Nemo autem

immittit commissuram panni rudis in

vestimentum vetus : tollit enim plenitudinem

ejus a vestimento, et pejor scissura fit. 17

Neque mittunt vinum novum in utres veteres

: alioquin rumpuntur utres, et vinum

effunditur, et utres pereunt. Sed vinum

novum in utres novos mittunt : et ambo

conservantur.

18 Hæc illo loquente ad eos, ecce princeps

unus accessit, et adorabat eum, dicens :

Domine, filia mea modo defuncta est : sed

veni, impone manum tuam super eam, et

vivet. 19 Et surgens Jesus, sequebatur eum,

et discipuli ejus. 20 Et ecce mulier, quæ

sanguinis fluxum patiebatur duodecim annis,

accessit retro, et tetigit fimbriam vestimenti

ejus. 21 Dicebat enim intra se : Si tetigero

tantum vestimentum ejus, salva ero. 22 At

Jesus conversus, et videns eam, dixit :

Confide, filia, fides tua te salvam fecit. Et

salva facta est mulier ex illa hora. 23 Et cum

venisset Jesus in domum principis, et vidisset

19

dom książęcia i ujrzał fletnistów i tłum

zgiełk czyniący, mówił: 24 Odstąpcie;

albowiem nie umarła dzieweczka, ale śpi. I

śmiali się z niego. 25 A gdy wyrzucono tłum,

wszedł i ujął rękę jej, i powstała dzieweczka.

26 I rozeszła się ta wieść po wszystkiej owej

ziemi.

LECZY DWÓCH ŚLEPYCH I NIEMEGO.

27 A gdy Jezus przechodził stamtąd, szli za

nim dwaj ślepi, wołając i mówiąc: Zmiłuj się

nad nami, Synu Dawidów! 28 Gdy zaś

przyszedł do domu, przystąpili do niego

ślepi. I rzekł im Jezus: Wierzycie, że wam to

mogę uczynić? Rzekli mu: Tak, Panie! 29

Wtedy dotknął się oczu ich, mówiąc: Niech

się wam stanie według wiary waszej. 30 I

otworzyły się oczy ich, i zagroził im Jezus,

mówiąc: Baczcie, aby się kto nie dowiedział.

31 Lecz oni wyszedłszy, rozsławili go, po

wszystkiej owej ziemi. 32 Gdy ci zaś odeszli,

oto przywiedli mu człowieka niemego,

opętanego od diabła. 33 A gdy diabeł został

wyrzucony, przemówił niemy i dziwiły się

rzesze, mówiąc: Nigdy się tak nie okazało w

Izraelu. 34 Ale faryzeusze mówili: Przez

księcia diabelskiego wypędza diabły.

4. WYBÓR APOSTOŁÓW I DANE IM

NAUKI (9,35 -10,42)

LITUJE SIĘ NAD LUDEM I PRAGNIE

DLAŃ PASTERZY.

35 I obchodził Jezus wszystkie miasta i

wioski, nauczając w synagogach ich i

przepowiadając ewangelię królestwa, a

uzdrawiając wszelką chorobę i wszelką

niemoc. 36 Widząc zaś rzesze, zlitował się

nad nimi, gdyż byli strudzeni i leżący jako

owce, nie mające pasterza. 37 Wtedy rzekł

uczniom swoim: Żniwo wprawdzie wielkie,

ale robotników mało. 38 Proścież tedy Pana

żniwa, aby wysłał robotników na żniwo

swoje.

tibicines et turbam tumultuantem, dicebat :

24 Recedite : non est enim mortua puella, sed

dormit. Et deridebant eum. 25 Et cum ejecta

esset turba, intravit : et tenuit manum ejus, et

surrexit puella. 26 Et exiit fama hæc in

universam terram illam.

27 Et transeunte inde Jesu, secuti sunt eum

duo cæci, clamantes, et dicentes : Miserere

nostri, fili David. 28 Cum autem venisset

domum, accesserunt ad eum cæci. Et dicit eis

Jesus : Creditis quia hoc possum facere vobis

? Dicunt ei : Utique, Domine. 29 Tunc tetigit

oculos eorum, dicens : Secundum fidem

vestram, fiat vobis. 30 Et aperti sunt oculi

eorum : et comminatus est illis Jesus, dicens :

Videte ne quis sciat. 31 Illi autem exeuntes,

diffamaverunt eum in tota terra illa. 32

Egressis autem illis, ecce obtulerunt ei

hominem mutum, dæmonium habentem. 33

Et ejecto dæmonio, locutus est mutus, et

miratæ sunt turbæ, dicentes : Numquam

apparuit sic in Israël. 34 Pharisæi autem

dicebant : In principe dæmoniorum ejicit

dæmones.

35 Et circuibat Jesus omnes civitates, et

castella, docens in synagogis eorum, et

prædicans Evangelium regni, et curans

omnem languorem, et omnem infirmitatem.

36 Videns autem turbas, misertus est eis :

quia erant vexati, et jacentes sicut oves non

habentes pastorem. 37 Tunc dicit discipulis

suis : Messis quidem multa, operarii autem

pauci. 38 Rogate ergo Dominum messis, ut

mittat operarios in messem suam.

20

10

WŁADZA I IMIONA APOSTOŁÓW.

1 I zwoławszy dwunastu uczniów swoich,

dał im moc nad duchami nieczystymi, aby je

wypędzali i uzdrawiali wszelką chorobę i

wszelką niemoc. 2 Dwunastu zaś apostołów

te są imiona: Pierwszy Szymon, którego zwią

Piotrem i Andrzej brat jego, Jakub, syn

Zebedeusza i Jan, brat jego, 3 Filip i

Bartłomiej, Tomasz i Mateusz celnik, Jakub

Alfeuszowy i Tadeusz, 4 Szymon

Kananejczyk i Judasz Iszkariot, który go też

wydał.

MAJĄ EWANGELIZOWAĆ IZRAELA W

UBÓSTWIE I POKOJU.

5 Tych dwunastu posłał Jezus, rozkazując

im, mówiąc: Na drogę pogan nie zachodźcie,

i do miast samarytańskich nie wchodźcie; 6

ale raczej idźcie do owiec, które poginęły z

domu Izraela. 7 Idąc zaś przepowiadajcie,

mówiąc: że przybliżyło się królestwo

niebieskie. 8 Niemocnych uzdrawiajcie,

umarłych wskrzeszajcie, trędowatych

oczyszczajcie, czartów wyrzucajcie; darmo

otrzymaliście, darmo dawajcie. 9 Nie miejcie

złota ani srebra, ani pieniędzy w trzosach

swoich. 10 Ani torby podróżnej, ani dwu

sukien, ani butów, ani laski; albowiem

godzien jest robotnik strawy swojej. 11 Do

któregokolwiek zaś miasta albo miasteczka

wejdziecie, pytajcie się, kto w nim jest godny

i tam mieszkajcie, póki nie wyjdziecie. 12 A

wchodząc w dom, pozdrawiajcie go,

mówiąc: Pokój temu domowi. 13 I jeśliby

dom ów był godny, przyjdzie nań pokój

wasz;. a jeśliby nie był godny, pokój wasz

wróci się o was. 14 I ktokolwiek by was nie

przyjął, i nie słuchał mów waszych,

wychodząc precz z domu albo z miasta,

otrząśnijcie proch z nóg waszych. 15

Zaprawdę powiadam wam: Lżej będzie ziemi

sodomskiej i gomorejskiej w dzień sądny, niż

owemu miastu.

10

1 Et convocatis duodecim discipulis suis,

dedit illis potestatem spirituum

immundorum, ut ejicerent eos, et curarent

omnem languorem, et omnem infirmitatem. 2

Duodecim autem Apostolorum nomina sunt

hæc. Primus, Simon, qui dicitur Petrus : et

Andreas frater ejus, 3 Jacobus Zebedæi, et

Joannes frater ejus, Philippus, et

Bartholomæus, Thomas, et Matthæus

publicanus, Jacobus Alphæi, et Thaddæus, 4

Simon Chananæus, et Judas Iscariotes, qui et

tradidit eum.

5 Hos duodecim misit Jesus, præcipiens eis,

dicens : In viam gentium ne abieritis, et in

civitates Samaritanorum ne intraveritis : 6

sed potius ite ad oves quæ perierunt domus

Israël. 7 Euntes autem prædicate, dicentes :

Quia appropinquavit regnum cælorum. 8

Infirmos curate, mortuos suscitate, leprosos

mundate, dæmones ejicite : gratis accepistis,

gratis date. 9 Nolite possidere aurum, neque

argentum, neque pecuniam in zonis vestris :

10 non peram in via, neque duas tunicas,

neque calceamenta, neque virgam : dignus

enim est operarius cibo suo. 11 In

quamcumque autem civitatem aut castellum

intraveritis, interrogate, quis in ea dignus sit :

et ibi manete donec exeatis. 12 Intrantes

autem in domum, salutate eam, dicentes :

Pax huic domui. 13 Et siquidem fuerit domus

illa digna, veniet pax vestra super eam : si

autem non fuerit digna, pax vestra revertetur

ad vos. 14 Et quicumque non receperit vos,

neque audierit sermones vestros : exeuntes

foras de domo, vel civitate, excutite

pulverem de pedibus vestris. 15 Amen dico

vobis : Tolerabilius erit terræ Sodomorum et

Gomorrhæorum in die judicii, quam illi

civitati.

21

ZAPOWIADA PRZEŚLADOWANIA.

16 Oto ja was posyłam jak owce między

wilki, bądźcie więc roztropni jak węże, a

prości jak gołębice. 17 Strzeżcie się zaś

ludzi; albowiem będą was wydawać przed

Rady i w synagogach swoich będą was

biczować. 18 I do namiestników i do królów

będziecie wodzeni dla mnie na świadectwo

im i poganom. 19 A gdy was wydadzą, nie

myślcie, jak albo co byście mówić mieli; bo

w owej godzinie będzie wam dane, co byście

mówili: 20 Albowiem nie wy jesteście,

którzy mówicie, ale Duch Ojca waszego,

który mówi w was. 21 Wyda zaś brat brata

na śmierć i ojciec syna, i powstaną dzieci

przeciw rodzicom, i o śmierć ich

przyprawiać będą. 22 I będziecie w

nienawiści u wszystkich dla imienia mego.

Ale kto wytrwa aż do końca, ten będzie

zbawiony. 23 A gdy was prześladować będą

w tym mieście, uciekajcie do drugiego.

Zaprawdę powiadam wam, że nie skończycie

miast izraelskich, aż przyjdzie Syn

Człowieczy.

KOGO NALEŻY SIĘ BAĆ?

24 Nie jest uczeń nad mistrza, ani sługa nad

pana swego. 25 Dosyć uczniowi, aby był

jako mistrz jego, a słudze jako Pan jego. Jeśli

gospodarza Belzebubem nazwali, jakże

daleko więcej domowników jego? 26 A więc

nie bójcie się ich; albowiem nie ma nic

skrytego, co by nie miało być odkryte; ani

tajemnego, czego by wiedzieć nie miano. 27

Co wam w ciemności mówię, powiadajcie na

świetle, a co na ucho słyszycie,

przepowiadajcie na dachach. 28 I nie bójcie

się tych, którzy zabijają ciało, a duszy zabić

nie mogą; ale raczej bójcie się tego, który i

duszę i ciało może zatracić w piekle. 29 Czyż

nie sprzedają dwóch wróbli za miedziaka? I

ani jeden z nich nie spadnie na ziemię bez

Ojca waszego? 30 A wasze włosy wszystkie

na głowie są policzone. 31 Nie bójcie się

tedy; lepsi jesteście wy niż wiele wróbli. 32

Każdy więc, który mnie wyzna przed ludźmi,

wyznam go i ja przed Ojcem moim; który

jest w niebiosach.

16 Ecce ego mitto vos sicut oves in medio

luporum. Estote ergo prudentes sicut

serpentes, et simplices sicut columbæ. 17

Cavete autem ab hominibus. Tradent enim

vos in conciliis, et in synagogis suis

flagellabunt vos : 18 et ad præsides, et ad

reges ducemini propter me in testimonium

illis, et gentibus. 19 Cum autem tradent vos,

nolite cogitare quomodo, aut quid loquamini

: dabitur enim vobis in illa hora, quid

loquamini : 20 non enim vos estis qui

loquimini, sed Spiritus Patris vestri, qui

loquitur in vobis. 21 Tradet autem frater

fratrem in mortem, et pater filium : et

insurgent filii in parentes, et morte eos

afficient : 22 et eritis odio omnibus propter

nomen meum : qui autem perseveraverit

usque in finem, hic salvus erit. 23 Cum

autem persequentur vos in civitate ista, fugite

in aliam. Amen dico vobis, non

consummabitis civitates Israël, donec veniat

Filius hominis.

24 Non est discipulus super magistrum, nec

servus super dominum suum : 25 sufficit

discipulo ut sit sicut magister ejus, et servo,

sicut dominus ejus. Si patremfamilias

Beelzebub vocaverunt, quanto magis

domesticos ejus ? 26 Ne ergo timueritis eos.

Nihil enim est opertum, quod non revelabitur

: et occultum, quod non scietur. 27 Quod

dico vobis in tenebris, dicite in lumine : et

quod in aure auditis, prædicate super tecta.

28 Et nolite timere eos qui occidunt corpus,

animam autem non possunt occidere : sed

potius timete eum, qui potest et animam et

corpus perdere in gehennam. 29 Nonne duo

passeres asse veneunt ? et unus ex illis non

cadet super terram sine Patre vestro. 30

Vestri autem capilli capitis omnes numerati

sunt. 31 Nolite ergo timere : multis

passeribus meliores estis vos. 32 Omnis ergo

qui confitebitur me coram hominibus,

confitebor et ego eum coram Patre meo, qui

in cælis est.

22

33 Kto by zaś zaparł się mnie przed ludźmi,

zaprę się go i ja przed Ojcem moim, który

jest w niebiosach.

NIE POKÓJ, ALE WOJNĘ OGŁASZA.

34 Nie mniemajcie, że przyszedłem pokój

zsyłać na ziemię. Nie przyszedłem zsyłać

pokoju, ale miecz. 35 Przyszedłem bowiem

oddzielić człowieka od ojca swego i córkę od

matki swojej i synową od świekry swojej. 36

I będą nieprzyjaciółmi człowieka domownicy

jego. 37 Kto miłuje ojca albo matkę więcej

niż mnie, nie jest mnie godzien, a kto miłuje

syna albo córkę nade mnie, nie jest mnie

godzien. 38 A kto nie bierze krzyża swego i

nie naśladuje mnie, nie jest mnie godzien. 39

Kto znalazł duszę swoją, straci ją; a kto by

utracił duszę swą dla mnie, znajdzie ją. 40

Kto was przyjmuje, mnie przyjmuje, a kto

mnie przyjmuje, przyjmuje tego, który mnie

posłał. 41 Kto przyjmuje proroka w imię

proroka, otrzyma zapłatę proroka, i kto

przyjmuje sprawiedliwego w imię

sprawiedliwego, otrzyma zapłatę

sprawiedliwego. 42 A ktokolwiek by dał się

napić jednemu z tych najmniejszych kubek

zimnej wody, tylko w imię ucznia, zaprawdę

powiadam wam, nie straci zapłaty swojej.

5. A ZATEM JEZUS JEST MESJASZEM

(11,1-30)

11

ŚWIADCZĄ O TYM CZYNY JEGO.

1 I stało się, gdy Jezus skończył

przykazywać dwunastu uczniom swoim,

odszedł stamtąd, aby uczyć i przepowiadać w

miastach ich. 2 Jan zaś, gdy usłyszał w

więzieniu o dziełach Chrystusa, posławszy

dwóch uczniów swoich, 3 rzekł mu: Tyś jest,

który ma przyjść, czyli innego czekamy? 4 A

odpowiadając Jezus, rzekł im: Idźcie,

donieście Janowi, coście słyszeli i widzieli: 5

"Ślepi widzą," chromi chodzą, trędowaci

bywają oczyszczeni, głusi słyszą, umarli

zmartwychwstają, ubogim ewangelię

opowiadają.

33 Qui autem negaverit me coram

hominibus, negabo et ego eum coram Patre

meo, qui in cælis est.

34 Nolite arbitrari quia pacem venerim

mittere in terram : non veni pacem mittere,

sed gladium : 35 veni enim separare

hominem adversus patrem suum, et filiam

adversus matrem suam, et nurum adversus

socrum suam : 36 et inimici hominis,

domestici ejus. 37 Qui amat patrem aut

matrem plus quam me, non est me dignus : et

qui amat filium aut filiam super me, non est

me dignus. 38 Et qui non accipit crucem

suam, et sequitur me, non est me dignus. 39

Qui invenit animam suam, perdet illam : et

qui perdiderit animam suam propter me,

inveniet eam. 40 Qui recipit vos, me recipit :

et qui me recipit, recipit eum qui me misit.

41 Qui recipit prophetam in nomine

prophetæ, mercedem prophetæ accipiet : et

qui recipit justum in nomine justi, mercedem

justi accipiet. 42 Et quicumque potum dederit

uni ex minimis istis calicem aquæ frigidæ

tantum in nomine discipuli : amen dico

vobis, non perdet mercedem suam.

11

1 Et factum est, cum consummasset Jesus,

præcipiens duodecim discipulis suis, transiit

inde ut doceret, et prædicaret in civitatibus

eorum. 2 Joannes autem cum audisset in

vinculis opera Christi, mittens duos de

discipulis suis, 3 ait illi : Tu es, qui venturus

es, an alium exspectamus ? 4 Et respondens

Jesus ait illis : Euntes renuntiate Joanni quæ

audistis, et vidistis. 5 Cæci vident, claudi

ambulant, leprosi mundantur, surdi audiunt,

mortui resurgunt, pauperes evangelizantur :

23

6 A błogosławiony jest, który się ze mnie nie

zgorszy.

ŚWIADCZY JAN, KTÓRY ZASŁUGUJE

NA WIARĘ.

7 Gdy zaś oni odchodzili, począł Jezus

mówić do rzesz o Janie: Coście wyszli na

pustynię widzieć? Trzcinę chwiejącą się od

wiatru? 8 Ale coście wyszli widzieć?

Człowieka w miękkie szaty obleczonego?

Oto ci, co w miękkie szaty się ubierają, w

domach królewskich są. 9 Ale coście wyszli

widzieć? Proroka? Zaiste powiadam wam: I

więcej niż proroka. 10 Ten jest bowiem, o

którym napisano: "Oto ja posyłam Anioła

mego przed obliczem twoim, który zgotuje

drogę twą przed tobą." 11 Zaprawdę

powiadam wam: Nie powstał między

narodzonymi z niewiast większy nad Jana

Chrzciciela, lecz który jest mniejszy w

królestwie niebieskim, większy jest, niż on.

12 A od dni Jana Chrzciciela aż dotąd,

królestwo niebieskie gwałt cierpi i

gwałtownicy je porywają. 13 Gdyż wszyscy

prorocy i Zakon aż do Jana prorokowali. 14

A jeśli chcecie przyjąć, on jest Eliaszem,

który ma przyjść. 15 Kto ma uszy ku

słuchaniu, niechaj słucha.

A WIĘC BIADA NIEWIERNYM.

16 Komu zaś przyrównam to plemię?

Podobne jest chłopiętom siedzącym na

rynku, które wołając do rówieśników, 17

mówią: Śpiewaliśmy wam, a nie tańczyliście,

zawodziliśmy, a nie płakaliście. 18

Albowiem przyszedł Jan nie jedząc ani nie

pijąc, i powiadają: Czarta ma. 19 Przyszedł

Syn Człowieczy, jedząc i pijąc i mówią: Oto

człowiek obżerca i winopilca, przyjaciel

celników i grzeszników. I usprawiedliwiona

jest mądrość od synów swoich.

BIADA, ZWŁASZCZA

ZATWARDZIAŁYM.

20 Wtedy począł wymawiać miastom, w

których stało się bardzo wiele cudów jego, że

nie czyniły pokuty. 21 Biada tobie Korozain!

6 et beatus est, qui non fuerit scandalizatus in

me.

7 Illis autem abeuntibus, cœpit Jesus dicere

ad turbas de Joanne : Quid existis in

desertum videre ? arundinem vento agitatam

? 8 Sed quid existis videre ? hominem

mollibus vestitum ? Ecce qui mollibus

vestiuntur, in domibus regum sunt. 9 Sed

quid existis videre ? prophetam ? Etiam dico

vobis, et plus quam prophetam. 10 Hic est

enim de quo scriptum est : Ecce ego mitto

angelum meum ante faciem tuam, qui

præparabit viam tuam ante te. 11 Amen dico

vobis, non surrexit inter natos mulierum

major Joanne Baptista : qui autem minor est

in regno cælorum, major est illo. 12 A diebus

autem Joannis Baptistæ usque nunc, regnum

cælorum vim patitur, et violenti rapiunt illud.

13 Omnes enim prophetæ et lex usque ad

Joannem prophetaverunt : 14 et si vultis

recipere, ipse est Elias, qui venturus est. 15

Qui habet aures audiendi, audiat.

16 Cui autem similem æstimabo

generationem istam ? Similis est pueris

sedentibus in foro : qui clamantes

coæqualibus 17 dicunt : Cecinimus vobis, et

non saltastis : lamentavimus, et non

planxistis. 18 Venit enim Joannes neque

manducans, neque bibens, et dicunt :

Dæmonium habet. 19 Venit Filius hominis

manducans, et bibens, et dicunt : Ecce homo

vorax, et potator vini, publicanorum et

peccatorum amicus. Et justificata est

sapientia a filiis suis.

20 Tunc cœpit exprobrare civitatibus, in

quibus factæ sunt plurimæ virtutes ejus, quia

non egissent pœnitentiam : 21 Væ tibi

24

Biada tobie Betsaido! Gdyby bowiem w

Tyrze i w Sydonie stały się były cuda, które

stały się u was, dawno by były czyniły

pokutę we włosiennicy i w popiele. 22

Wszakże powiadam wam: lżej będzie Tyrowi

i Sydonowi w dzień sądu, niźli wam. 23 A ty

Kafarnaum czyż się aż do nieba wyniesiesz?

Aż do piekła zstąpisz, bo gdyby się były w

Sodomie stały cuda, które się działy w tobie,

byłaby się może ostała aż do tego dnia. 24

Wszakże powiadam wam: Iż znośniej będzie

ziemi sodomitów w dzień sądu, aniżeli tobie.

A BŁOGOSŁAWIENI WIERZĄCY.

25 Wówczas odpowiadając Jezus, rzekł:

Wyznaję tobie, Ojcze, Panie nieba i ziemi,

żeś te rzeczy zakrył przed mądrymi i

roztropnymi, a objawiłeś je maluczkim. 26

Tak Ojcze, ponieważ tak spodobało się tobie.

27 Wszystko dane mi jest od Ojca mego. I

nikt nie zna Syna tylko Ojciec, ani Ojca nikt

nie zna, tylko Syn i ten, komu by Syn chciał

objawić. 28 Pójdźcie do mnie wszyscy,

którzy pracujecie i jesteście obciążeni, a Ja

was ochłodzę. 29Weźmijcie jarzmo moje na

się, a uczcie się ode mnie, żem jest cichy i

pokornego serca, a znajdziecie odpoczynek

duszom waszym. 30 Albowiem jarzmo moje

słodkie jest, a brzemię moje lekkie.

6. MNOŻĄCE SIĘ SPRZECIWY

(12,1-50)

12

SPÓR O SZABAT.

1 Wówczas szedł Jezus w szabat przez

zboża, a uczniowie jego będąc głodni,

poczęli rwać kłosy i jeść. "Faryzeusze zaś

ujrzawszy, rzekli mu: Oto uczniowie twoi

czynią, czego się nie godzi czynić w szabat.

3 Lecz on im powiedział: Nie czytaliście, co

uczynił Dawid, kiedy łaknął, i ci, którzy z

nim byli? 4 Jak wszedł do domu Bożego i

jadł chleb pokładny, którego mu się nie

godziło jeść, ani tym, którzy z nim byli, tylko

Corozain, væ tibi Bethsaida : quia, si in Tyro

et Sidone factæ essent virtutes quæ factæ

sunt in vobis, olim in cilicio et cinere

pœnitentiam egissent. 22 Verumtamen dico

vobis : Tyro et Sidoni remissius erit in die

judicii, quam vobis. 23 Et tu Capharnaum,

numquid usque in cælum exaltaberis ? usque

in infernum descendes, quia si in Sodomis

factæ fuissent virtutes quæ factæ sunt in te,

forte mansissent usque in hanc diem. 24

Verumtamen dico vobis, quia terræ

Sodomorum remissius erit in die judicii,

quam tibi.

25 In illo tempore respondens Jesus dixit :

Confiteor tibi, Pater, Domine cæli et terræ,

quia abscondisti hæc a sapientibus, et

prudentibus, et revelasti ea parvulis. 26 Ita

Pater : quoniam sic fuit placitum ante te. 27

Omnia mihi tradita sunt a Patre meo. Et

nemo novit Filium, nisi Pater : neque Patrem

quis novit, nisi Filius, et cui voluerit Filius

revelare. 28 Venite ad me omnes qui

laboratis, et onerati estis, et ego reficiam vos.

29 Tollite jugum meum super vos, et discite

a me, quia mitis sum, et humilis corde : et

invenietis requiem animabus vestris. 30

Jugum enim meum suave est, et onus meum

leve.

12

1 In illo tempore abiit Jesus per sata sabbato :

discipuli autem ejus esurientes cœperunt

vellere spicas, et manducare. 2 Pharisæi

autem videntes, dixerunt ei : Ecce discipuli

tui faciunt quod non licet facere sabbatis. 3

At ille dixit eis : Non legistis quid fecerit

David, quando esuriit, et qui cum eo erant : 4

quomodo intravit in domum Dei, et panes

propositionis comedit, quos non licebat ei

edere, neque his qui cum eo erant, nisi solis

25

samym kapłanom? 5 Alboście nie czytali w

Zakonie, że w szabaty kapłani w świątyni

gwałcą szabat, a są bez winy. 6 Ale mówię

wam, że tu jest większy niż świątynia. 7

Gdybyście zaś wiedzieli, co znaczy:

"Miłosierdzia chcę, a nie ofiary," nigdy

byście nie byli potępili niewinnych. 8

Albowiem Panem jest Syn Człowieczy i

szabatu.

UZDRAWIA USCHŁĄ RĘKĘ W SZABAT.

9 A gdy odszedł stamtąd, przyszedł do ich

synagogi. 10 A oto człowiek mający uschłą

rękę; i pytali go, mówiąc: Czy godzi się w

szabaty uzdrawiać, aby go oskarżyli. 11 On

zaś rzekł im: Który z was człowiek, jeśliby

miał owcę jedną, a ona wpadłaby w dół w

szabat, czyż jej nie weźmie i nie podniesie?

12 O ileż więcej wart jest człowiek niż

owca? Przeto godzi się w szabaty dobrze

czynić. 13 Wtedy rzekł człowiekowi:

Wyciągnij rękę twoją. I wyciągnął, i

przywrócona jest do zdrowia jako druga. 14

Faryzeusze zaś wyszedłszy, naradzali się

przeciw niemu, jakby go stracić.

PROROCTWO IZAJASZA O SŁODYCZY

CHRYSTUSA.

15 Ale Jezus wiedząc, odszedł stamtąd, i

poszło wielu za nim, i uzdrowił ich

wszystkich. 16 I rozkazał im, aby go nie

wyjawiali. 17 Aby się wypełniło, co było

powiedziane przez Izajasza proroka

mówiącego: 18 "Oto sługa mój, którego

obrałem, miły mój, w którym dobrze

upodobała sobie dusza moja. Położę ducha

mojego na nim, a sąd poganom opowie. l9

Nie będzie się wadził, ani nie będzie wołał, i

nikt nie usłyszy na ulicach głosu jego. 20

Trzciny zgniecionej nie złamie, a lnu

kurzącego się nie zagasi, aż doprowadzi sąd

ku zwycięstwu. 21 A w imieniu jego narody

nadzieję mieć będą."

sacerdotibus ? 5 aut non legistis in lege quia

sabbatis sacerdotes in templo sabbatum

violant, et sine crimine sunt ? 6 Dico autem

vobis, quia templo major est hic. 7 Si autem

sciretis, quid est : Misericordiam volo, et non

sacrificium : numquam condemnassetis

innocentes : 8 dominus enim est Filius

hominis etiam sabbati.

9 Et cum inde transisset, venit in synagogam

eorum. 10 Et ecce homo manum habens

aridam, et interrogabant eum, dicentes : Si

licet sabbatis curare ? ut accusarent eum. 11

Ipse autem dixit illis : Quis erit ex vobis

homo, qui habeat ovem unam, et si ceciderit

hæc sabbatis in foveam, nonne tenebit et

levabit eam ? 12 Quanto magis melior est

homo ove ? itaque licet sabbatis benefacere.

13 Tunc ait homini : Extende manum tuam.

Et extendit, et restituta est sanitati sicut

altera. 14 Exeuntes autem pharisæi,

consilium faciebant adversus eum, quomodo

perderent eum.

15 Jesus autem sciens recessit inde : et secuti

sunt eum multi, et curavit eos omnes : 16 et

præcepit eis ne manifestum eum facerent. 17

Ut adimpleretur quod dictum est per Isaiam

prophetam, dicentem : 18 Ecce puer meus,

quem elegi, dilectus meus, in quo bene

complacuit animæ meæ. Ponam spiritum

meum super eum, et judicium gentibus

nuntiabit. 19 Non contendet, neque clamabit,

neque audiet aliquis in plateis vocem ejus :

20 arundinem quassatam non confringet, et

linum fumigans non extinguet, donec ejiciat

ad victoriam judicium : 21 et in nomine ejus

gentes sperabunt.

26

BLUŻNIERCZE OBELGI

FARYZEUSZÓW.

22 Wtedy przywiedziono mu opętanego od

diabła, ślepego i niemego, i uzdrowił go tak,

iż mówił i widział. 24 I zdumiewały się

wszystkie rzesze, i mówiły: Czyż ten nie jest

synem Dawida? 24 Faryzeusze zaś

usłyszawszy, rzekli: Ten nie wyrzuca

czartów, tylko przez Belzebuba, księcia

czartowskiego. 25 Ale Jezus wiedząc myśli

ich, rzekł im: Wszelkie królestwo

rozdzielone przeciwko sobie będzie

spustoszone, i wszelkie miasto albo dom

rozdzielony przeciwko sobie nie ostoi się. 26

A jeśli szatan szatana wyrzuca, przeciwko

sobie jest rozdzielony; jakże tedy ostoi się

królestwo jego? 27 A jeśli ja przez

Belzebuba wyrzucam czarty, synowie wasi

przez kogo wyrzucają? Dlatego oni będą

sędziami waszymi. 28 Lecz jeśli ja Duchem

Bożym wyrzucam czarty, więc przyszło do

was królestwo Boże. 29 Albo jak może kto

wejść do domu mocarza i sprzęt jego

zagrabić, jeśliby pierwej nie związał

mocarza, i wtedy dopiero dom jego ograbi?

30 Kto nie jest ze mną, przeciwko mnie jest,

a kto nie gromadzi ze mną, rozprasza.

GRZECH PRZECIWKO DUCHOWI ŚW.

31 Dlatego powiadam wam: Wszelki grzech i

bluźnierstwo będzie odpuszczone ludziom,

ale bluźnierstwo Ducha nie będzie

odpuszczone. 32 I ktokolwiek by rzekł słowo

przeciwko Synowi Człowieczemu, będzie

mu odpuszczone, ale kto by mówił przeciw

Duchowi Świętemu, nie będzie mu

odpuszczone, ani w tym wieku, ani w

przyszłym. 33 Albo przyznajcie, że drzewo

dobre, i owoc jego dobry, albo przyznajcie,

że drzewo złe, i owoc jego zły, albowiem

drzewo bywa poznawane z owocu. 34 Plemię

żmijowe! jakże możecie dobre rzeczy

mówić, będąc złymi? Albowiem z obfitości

serca usta mówią. 35 Dobry człowiek z

dobrego skarbu wynosi rzeczy dobre, a zły

człowiek ze złego skarbu wynosi złe. 36 A

powiadam wam, że z każdego słowa

próżnego, które by wyrzekli ludzie, zdadzą

22 Tunc oblatus est ei dæmonium habens,

cæcus, et mutus, et curavit eum ita ut

loqueretur, et videret. 23 Et stupebant omnes

turbæ, et dicebant : Numquid hic est filius

David ? 24 Pharisæi autem audientes,

dixerunt : Hic non ejicit dæmones nisi in

Beelzebub principe dæmoniorum. 25 Jesus

autem sciens cogitationes eorum, dixit eis :

Omne regnum divisum contra se desolabitur :

et omnis civitas vel domus divisa contra se,

non stabit. 26 Et si Satanas Satanam ejicit,

adversus se divisus est : quomodo ergo stabit

regnum ejus ? 27 Et si ego in Beelzebub

ejicio dæmones, filii vestri in quo ejiciunt ?

ideo ipsi judices vestri erunt. 28 Si autem ego

in Spiritu Dei ejicio dæmones, igitur pervenit

in vos regnum Dei. 29 Aut quomodo potest

quisquam intrare in domum fortis, et vasa

ejus diripere, nisi prius alligaverit fortem ? et

tunc domum illius diripiet. 30 Qui non est

mecum, contra me est ; et qui non congregat

mihi, spargit.

31 Ideo dico vobis : Omne peccatum et

blasphemia remittetur hominibus, Spiritus

autem blasphemia non remittetur. 32 Et

quicumque dixerit verbum contra Filium

hominis, remittetur ei : qui autem dixerit

contra Spiritum Sanctum, non remittetur ei,

neque in hoc sæculo, neque in futuro. 33 Aut

facite arborem bonam, et fructum ejus

bonum : aut facite arborem malam, et

fructum ejus malum : siquidem ex fructu

arbor agnoscitur. 34 Progenies viperarum,

quomodo potestis bona loqui, cum sitis mali

? ex abundantia enim cordis os loquitur. 35

Bonus homo de bono thesauro profert bona :

et malus homo de malo thesauro profert

mala. 36 Dico autem vobis quoniam omne

verbum otiosum, quod locuti fuerint

homines, reddent rationem de eo in die

judicii.

27

liczbę w dzień sądu. 37 Albowiem ze słów

twoich będziesz usprawiedliwiony, i ze słów

twoich będziesz potępiony.

ZNAK JONASZA.

38 Wtedy odpowiedzieli mu niektórzy z

doktorów i z faryzeuszów, mówiąc:

Nauczycielu! chcemy od ciebie znak

widzieć. 39 On zaś odpowiadając, rzekł im:

Plemię złe i cudzołożne znaku szuka, a znak

mu nie będzie dany, tylko znak Jonasza

proroka. 40 Albowiem jak był Jonasz w

brzuchu wieloryba trzy dni i trzy noce, tak

będzie Syn Człowieczy w sercu ziemi trzy

dni i trzy noce. 41 Mężowie niniwici

powstaną na sądzie z tym plemieniem i

potępią je, gdyż pokutę czynili na kazanie

Jonaszowe; a oto tutaj więcej niźli Jonasz. 42

Królowa z południa powstanie na sądzie z

tym plemieniem i potępi je, gdyż przyjechała

z krańców ziemi słuchać mądrości

Salomonowej; a oto tutaj więcej niż

Salomon.

TAKTYKA DUCHA NIECZYSTEGO.

43 Gdy zaś nieczysty duch wyjdzie z

człowieka, chodzi po miejscach suchych,

szukając odpocznienia, a nie znajduje. 44

Wtedy mówiˇ: Wrócę się do domu mego,

skąd wyszedłem. I przyszedłszy, znajduje go

pustym, umiecionym i ozdobionym. 45

Wtedy idzie i b1erze ze sobą siedmiu innych

duchów gorszych, niż sam, i wszedłszy,

,mieszkają tam; i stają się ostateczne rzeczy

człowieka owego gorsze niźli pierwsze. Tak

będzie i z tym plemieniem niegodziwym.

KTO MATKĄ I BRATEM JEZUSA?

46 Gdy on jeszcze mówił do rzeszy, oto

matka jego i bracia stanęli przed domem,

chcąc z nim mówić. 47 A ktoś mu rzekł: Oto

matka twoja i bracia twoi przed domem stoją,

szukając cię. 48 Lecz on odpowiadając, rzekł

mówiącemu do siebie: Kto jest matką moją i

którzy są braćmi moimi? 49 I wyciągnąwszy

rękę ku uczniom swoim rzekł: Oto matka

moja i bracia moi.

37 Ex verbis enim tuis justificaberis et ex

verbis tuis condemnaberis.

38 Tunc responderunt ei quidam de scribis et

pharisæis, dicentes : Magister, volumus a te

signum videre. 39 Qui respondens ait illis :

Generatio mala et adultera signum quærit : et

signum non dabitur ei, nisi signum Jonæ

prophetæ. 40 Sicut enim fuit Jonas in ventre

ceti tribus diebus, et tribus noctibus, sic erit

Filius hominis in corde terræ tribus diebus et

tribus noctibus. 41 Viri Ninivitæ surgent in

judicio cum generatione ista, et

condemnabunt eam : quia pœnitentiam

egerunt in prædicatione Jonæ, et ecce plus

quam Jonas hic. 42 Regina austri surget in

judicio cum generatione ista, et condemnabit

eam : quia venit a finibus terræ audire

sapientiam Salomonis, et ecce plus quam

Salomon hic.

43 Cum autem immundus spiritus exierit ab

homine, ambulat per loca arida, quærens

requiem, et non invenit. 44 Tunc dicit :

Revertar in domum meam, unde exivi. Et

veniens invenit eam vacantem, scopis

mundatam, et ornatam. 45 Tunc vadit, et

assumit septem alios spiritus secum

nequiores se, et intrantes habitant ibi : et

fiunt novissima hominis illius pejora

prioribus. Sic erit et generationi huic

pessimæ.

46 Adhuc eo loquente ad turbas, ecce mater

ejus et fratres stabant foris, quærentes loqui

ei. 47 Dixit autem ei quidam : Ecce mater

tua, et fratres tui foris stant quærentes te. 48

At ipse respondens dicenti sibi, ait : Quæ est

mater mea, et qui sunt fratres mei ? 49 Et

extendens manum in discipulos suos, dixit :

Ecce mater mea, et fratres mei.

28

50 Albowiem ktokolwiek by spełnił wolę

Ojca mego, który jest w niebiosach, ten jest

bratem moim i siostrą i matką.

7. NAUCZANIE W PRZYPOWIEŚCIACH

(13,1-53)

13

PRZYPOWIEŚĆ O SIEWCY.

1 Owego dnia wyszedłszy Jezus z domu,

siedział nad morzem. 2 I zebrały się przy nim

rzesze wielkie tak, że wstąpiwszy do łodzi,

siedział, a cała rzesza stała na brzegu. 3 I

powiedział im wiele w przypowieściach,

mówiąc: Oto szedł siać, który sieje. 4 A gdy

siał, niektóre padły obok drogi, i przyleciały

ptaki niebieskie, i wydziobały je. 5 Inne zaś

padły na opoczyste, gdzie nie miały wiele

zlemi,i wnet wzeszły, bo nie miały głębokiej

ziemi. 6 A gdy słońce wzeszło, zwiędły i że

nie miały korzenia, uschły. 7 Inne zaś padły

między ciernie, a ciernie wyrosły i zadusiły

je. 8 A inne padły na ziemię dobrą i dały

owoc: jedno setny, drugie sześćdziesiąty, a

inne trzydziesty. 9 Kto ma uszy ku słuchaniu,

niechaj słucha.

CZEMU PRZEZ PRZYPOWIEŚCI

NAUCZA.

10 I przystąpiwszy uczniowie, rzekli mu:

Czemu im mówisz w przypowieściach? 11 A

on odpowiadając, rzekł im: Gdyż wam dane

jest poznać tajemnice królestwa

niebieskiego, tamtym zaś nie jest dane. 12

Albowiem ktokolwiek ma, będzie mu dane i

będzie obfitował, kto zaś nie ma, i to co ma,

będzie wzięte od niego. 13 Dlatego mówię

im w przypowieściach, że patrząc, nie widzą,

a słuchając, nie słyszą ani rozumieją. 14 I

spełnia się na nich proroctwo Izajasza,

mówiącego: "Słuchem słuchać będziecie, a

nie zrozumiecie i widząc, widzieć będziecie,

a nie ujrzycie. 15 Albowiem zatyło serce

ludu tego, a uszami ciężko słyszeli i oczy

50 Quicumque enim fecerit voluntatem Patris

mei, qui in cælis est, ipse meus frater, et

soror, et mater est.

13

1 In illo die exiens Jesus de domo, sedebat

secus mare. 2 Et congregatæ sunt ad eum

turbæ multæ, ita ut naviculam ascendens

sederet : et omnis turba stabat in littore, 3 et

locutus est eis multa in parabolis, dicens :

Ecce exiit qui seminat, seminare. 4 Et dum

seminat, quædam ceciderunt secus viam, et

venerunt volucres cæli, et comederunt ea. 5

Alia autem ceciderunt in petrosa, ubi non

habebant terram multam : et continuo exorta

sunt, quia non habebant altitudinem terræ : 6

sole autem orto æstuaverunt ; et quia non

habebant radicem, aruerunt. 7 Alia autem

ceciderunt in spinas : et creverunt spinæ, et

suffocaverunt ea. 8 Alia autem ceciderunt in

terram bonam : et dabant fructum, aliud

centesimum, aliud sexagesimum, aliud

trigesimum. 9 Qui habet aures audiendi,

audiat.

10 Et accedentes discipuli dixerunt ei : Quare

in parabolis loqueris eis ? 11 Qui respondens,

ait illis : Quia vobis datum est nosse mysteria

regni cælorum : illis autem non est datum. 12

Qui enim habet, dabitur ei, et abundabit : qui

autem non habet, et quod habet auferetur ab

eo. 13 Ideo in parabolis loquor eis : quia

videntes non vident, et audientes non

audiunt, neque intelligunt. 14 Et adimpletur

in eis prophetia Isaiæ, dicentis : Auditu

audietis, et non intelligetis : et videntes

videbitis, et non videbitis. 15 Incrassatum est

enim cor populi hujus, et auribus graviter

audierunt, et oculos suos clauserunt :

nequando videant oculis, et auribus audiant,

29

swe zamrużyli, żeby kiedy oczyma nie

widzieli i uszami nie słyszeli, a sercem nie

zrozumieli i nie nawrócili się, a uzdrowiłbym

ich." 16 Wasze zaś oczy błogosławione, że

widzą, i uszy wasze, że słyszą. 17 Albowiem

zaprawdę mówię wam, iż wielu proroków i

sprawiedliwych pragnęło widzieć, co

widzicie, a nie widzieli, i słyszeć, co

słyszycie, a nie słyszeli.

WYJAŚNIA PRZYPOWIEŚĆ O SIEWCY.

18 Wy zatem słuchajcie przypowieści o

siewcy. 19 Do każdego, co słucha słowa o

królestwie, a nie rozumie, przychodzi Zły i

porywa to, co było wsiane w serce jego. Ten

jest, który został obok drogi posiany. 20 A

który na opoczystych został posiany, ten jest,

który słucha słowa, i zaraz je z radością

przyjmuje. 21 Nie ma zaś korzenia w sobie,

ale trwa do czasu, a gdy przypadnie ucisk i

prześladowanie dla słowa, wnet się gorszy.

22 A który został posiany między ciernie, ten

jest, który słucha słowa, a troska świata tego

i szukanie bogactw zadusza słowo, i staje się

bez pożytku. 23 A który został posiany na

ziemię dobrą, ten jest, który słucha słowa i

rozumie i owoc przynosi, a mianowicie jedno

wydaje setny, a drugie sześćdziesiąty, a inne

trzydziesty.

PRZYPOWIEŚĆ O KĄKOLU.

24 Inną przypowieść przedłożył im, mówiąc:

Podobne jest królestwo niebieskie

człowiekowi, który posiał dobre nasienie na

roli swojej. 25 Gdy zaś ludzie spali,

przyszedł nieprzyjaciel jego i nasiał kąkolu

między pszenicę, i odszedł. 26 A gdy urosła

trawa i owoc uczyniła, wtedy pokazał się i

kąkol. 27 Przystąpiwszy zaś słudzy

gospodarza, rzekli mu: Panie, czyżeś nie

posiał dobrego nasienia na roli swojej? Skąd

więc ma kąkol? 26 I rzekł im: Nieprzyjazny

człowiek to uczynił. A słudzy rzekli mu:

Chcesz, pójdziemy i zbierzemy go? 29 I

rzekł: Nie, byście przypadkiem zbierając

kąkol, nie wykorzenili razem z nim i

pszenicy. 30 Dopuśćcie obojgu róść aż do

żniwa, a czasu żniwa powiem żeńcom:,

et corde intelligant, et convertantur, et sanem

eos. 16 Vestri autem beati oculi quia vident,

et aures vestræ quia audiunt. 17 Amen

quippe dico vobis, quia multi prophetæ et

justi cupierunt videre quæ videtis, et non

viderunt : et audire quæ auditis, et non

audierunt.

18 Vos ergo audite parabolam seminantis. 19

Omnis qui audit verbum regni, et non

intelligit, venit malus, et rapit quod

seminatum est in corde ejus : hic est qui

secus viam seminatus est. 20 Qui autem

super petrosa seminatus est, hic est qui

verbum audit, et continuo cum gaudio accipit

illud : 21 non habet autem in se radicem, sed

est temporalis : facta autem tribulatione et

persecutione propter verbum, continuo

scandalizatur. 22 Qui autem seminatus est in

spinis, hic est qui verbum audit, et sollicitudo

sæculi istius, et fallacia divitiarum suffocat

verbum, et sine fructu efficitur. 23 Qui vero

in terram bonam seminatus est, hic est qui

audit verbum, et intelligit, et fructum affert,

et facit aliud quidem centesimum, aliud

autem sexagesimum, aliud vero trigesimum.

24 Aliam parabolam proposuit illis, dicens :

Simile factum est regnum cælorum homini,

qui seminavit bonum semen in agro suo : 25

cum autem dormirent homines, venit

inimicus ejus, et superseminavit zizania in

medio tritici, et abiit. 26 Cum autem

crevisset herba, et fructum fecisset, tunc

apparuerunt et zizania. 27 Accedentes autem

servi patrisfamilias, dixerunt ei : Domine,

nonne bonum semen seminasti in agro tuo ?

unde ergo habet zizania ? 28 Et ait illis :

Inimicus homo hoc fecit. Servi autem

dixerunt ei : Vis, imus, et colligimus ea ? 29

Et ait : Non : ne forte colligentes zizania,

eradicetis simul cum eis et triticum. 30 Sinite

utraque crescere usque ad messem, et in

tempore messis dicam messoribus : Colligite

30

Zbierzcie pierwej kąkol i zwiążcie go w

snopki ku spaleniu, a pszenicę zgromadźcie

do gumna mojego.

O ZIARNIE GORCZYCZNYM I O

KWASIE.

31 Inną przypowieść przedłożył im, mówiąc:

Podobne jest królestwo niebieskie ziarnu

gorczycznemu, które wziąwszy człowiek,

posiał na roli swojej. 32 Jest ono wprawdzie

najmniejsze ze wszelkiego nasienia, ale

kiedy urośnie, większe jest nad wszystkie

jarzyny i staje się drzewem, tak że ptaki

niebieskie przylatują i mieszkają na

gałązkach jego. 33 Inną przypowieść

powiedział im: Podobne jest królestwo

niebieskie do kwasu, który wziąwszy

niewiasta, włożyła w trzy miary mąki, aż się

wszystka zakwasiła. 34 To wszystko mówił

Jezus do rzeszy w przypowieściach, a bez

przypowieści nie mówił im, 35 aby się

wypełniło to, co było powiedziane przez

Proroka mówiącego: "Otworzę usta moje w

przypowieściach, będę wypowiadał rzeczy

skryte od założenia świata."

WYJAŚNIA PRZYPOWIEŚĆ O KĄKOLU.

36 Wtedy rozpuściwszy rzesze, przyszedł do

domu. I przystąpili do niego uczniowie jego,

mówiąc: Wyłóż nam przypowieść o kąkolu

w roli. 37 A on odpowiadając, rzekł im:

Tym, który sieje dobre nasienie, jest Syn

Człowieczy. 38 A rolą jest świat, a dobrym

nasieniem są synowie królestwa, a kąkolem

synowie złego. 39 Nieprzyjacielem zaś, który

go nasiał, jest diabeł, a żniwem jest koniec

świata, żeńcami zaś są aniołowie. 40 Jak

więc kąkol zbierają i palą ogniem, tak będzie

na końcu świata. 41 Pośle Syn Człowieczy

Aniołów swoich i zbiorą z królestwa jego

wszystkie zgorszenia i tych, którzy czynią

nieprawość. 42 I wrzucą ich w piec ognisty;

tam będzie płacz i zgrzytanie zębów. 43

Wtedy sprawiedliwi świecić będą jako słońce

w królestwie Ojca swego. Kto ma uszy ku

słuchaniu, niechaj słucha.

primum zizania, et alligate ea in fasciculos ad

comburendum : triticum autem congregate in

horreum meum.

31 Aliam parabolam proposuit eis dicens :

Simile est regnum cælorum grano sinapis,

quod accipiens homo seminavit in agro suo :

32 quod minimum quidem est omnibus

seminibus : cum autem creverit, majus est

omnibus oleribus, et fit arbor, ita ut volucres

cæli veniant, et habitent in ramis ejus. 33

Aliam parabolam locutus est eis : Simile est

regnum cælorum fermento, quod acceptum

mulier abscondit in farinæ satis tribus, donec

fermentatum est totum. 34 Hæc omnia

locutus est Jesus in parabolis ad turbas : et

sine parabolis non loquebatur eis : 35 ut

impleretur quod dictum erat per prophetam

dicentem : Aperiam in parabolis os meum ;

eructabo abscondita a constitutione mundi.

36 Tunc, dimissis turbis, venit in domum : et

accesserunt ad eum discipuli ejus, dicentes :

Edissere nobis parabolam zizaniorum agri.

37 Qui respondens ait illis : Qui seminat

bonum semen, est Filius hominis. 38 Ager

autem est mundus. Bonum vero semen, hi

sunt filii regnum. Zizania autem, filii sunt

nequam. 39 Inimicus autem, qui seminavit

ea, est diabolus. Messis vero, consummatio

sæculi est. Messores autem, angeli sunt. 40

Sicut ergo colliguntur zizania, et igni

comburuntur : sic erit in consummatione

sæculi. 41 Mittet Filius hominis angelos

suos, et colligent de regno ejus omnia

scandala, et eos qui faciunt iniquitatem : 42

et mittent eos in caminum ignis. Ibi erit fletus

et stridor dentium. 43 Tunc justi fulgebunt

sicut sol in regno Patris eorum. Qui habet

aures audiendi, audiat.

31

PRZYPOWIEŚĆ O SKARBIE, PERLE I

NIEWODZIE.

44 Podobne jest królestwo niebieskie do

skarbu ukrytego w roli, który znalazłszy

człowiek, skrył, i radując się z niego,

odchodzi i sprzedaje wszystko, co ma, i

kupuje ową rolę. 45 Również podobne jest

królestwo niebieskie człowiekowi kupcowi,

szukającemu dobrych pereł. 46 A znalazłszy

jedną drogą perłę, odszedł, i sprzedał

wszystko, co miał, i kupił ją. 47 Również

podobne jest królestwo niebieskie

niewodowi, zapuszczonemu w morze i

zgromadzającemu wszelkiego rodzaju ryby.

48 Który, gdy się napełnił, wyciągnąwszy, a

na brzegu usiadłszy, wybrali dobre w

naczynia, a złe precz wyrzucili. 49 Tak

będzie przy końcu świata; wyjdą aniołowie i

wyłączą złych z pośrodka sprawiedliwych,

50 i wrzucą ich w piec ognisty; tam będzie

płacz i zgrzytanie zębów. 51 Zrozumieliście

to wszystko? Mówią mu: Tak. 52 Rzekł im:

Dlatego każdy uczony nauczyciel w

królestwie niebieskim, podobny jest

człowiekowi gospodarzowi, który wyjmuje

ze skarbu swego nowe i stare rzeczy. 52 I

stało się, gdy Jezus dokończył tych

przypowieści, odszedł stamtąd.

8. RÓŻNE PODRÓŻE, PRZEPLATANE

CUDAMI (13,54 - 17,20)

JEZUS WZGARDZONY W NAZARECIE.

54 I przyszedłszy do ojczyzny swojej nauczał

ich w synagogach ich, tak że się zdumiewali

i mówili: Skądże temu ta mądrość i cuda? 55

Czyż ten nie jest synem rzemieślnika? Czy

matka jego nie nazywa się Maryja, a bracia

jego Jakub i Józef i Szymon i Juda? 56 A

siostry jego czyż nie wszystkie są u nas?

Skądże więc jemu to wszystko? 57 I gorszyli

się z niego. A Jezus rzekł im: Nie jest prorok

bez czci, tylko w ojczyźnie swojej i w domu

swoim. 58 I nie uczynił tam wielu cudów z

powodu ich niedowiarstwa.

44 Simile est regnum cælorum thesauro

abscondito in agro : quem qui invenit homo,

abscondit, et præ gaudio illius vadit, et vendit

universa quæ habet, et emit agrum illum. 45

Iterum simile est regnum cælorum homini

negotiatori, quærenti bonas margaritas. 46

Inventa autem una pretiosa margarita, abiit,

et vendidit omnia quæ habuit, et emit eam.

47 Iterum simile est regnum cælorum sagenæ

missæ in mare, et ex omni genere piscium

congreganti. 48 Quam, cum impleta esset,

educentes, et secus littus sedentes, elegerunt

bonis in vasa, malos autem foras miserunt.

49 Sic erit in consummatione sæculi :

exibunt angeli, et separabunt malos de medio

justorum, 50 et mittent eos in caminum ignis

: ibi erit fletus, et stridor dentium. 51

Intellexistis hæc omnia ? Dicunt ei : Etiam.

52 Ait illis : Ideo omnis scriba doctus in

regno cælorum, similis est homini

patrifamilias, qui profert de thesauro suo

nova et vetera. 53 Et factum est, cum

consummasset Jesus parabolas istas, transiit

inde.

54 Et veniens in patriam suam, docebat eos

in synagogis eorum, ita ut mirarentur, et

dicerent : Unde huic sapientia hæc, et virtutes

? 55 Nonne hic est fabri filius ? nonne mater

ejus dicitur Maria, et fratres ejus, Jacobus, et

Joseph, et Simon, et Judas ? 56 et sorores

ejus, nonne omnes apud nos sunt ? unde ergo

huic omnia ista ? 57 Et scandalizabantur in

eo. Jesus autem dixit eis : Non est propheta

sine honore, nisi in patria sua, et in domo

sua. 58 Et non fecit ibi virtutes multas

propter incredulitatem illorum.

32

14

ZAMORDOWANIE JANA

CHRZCICIELA.

l Wówczas usłyszał Herod tetrarcha wieść o

Jezusie, 2 i rzekł sługom swoim: Ten ci jest

Jan Chrzciciel; on to zmartwychwstał, i

dlatego cuda dzieją się przezeń. 3 Albowiem

Herod pojmał był Jana, i związał go, i

wsadził do więzienia z powodu Herodiady,

żony brata swego. 4 Mówił mu bowiem Jan:

Tobie nie wolno jej mieć. 5 A chcąc go

zabić, bał się ludu; albowiem mieli go za

proroka. 6 W dzień zaś urodzin Heroda

tańczyła córka Herodiady w pośrodku, i

spodobała się Herodowi. 7 Dlatego pod

przysięgą obiecał jej dać, czegokolwiek by

zażądała od niego. 8 A ona podmówiona

przez matkę swą, rzekła: Daj mi tu na misie

głowę Jana Chrzciciela. 9 I zasmucił się król,

lecz dla przysięgi i tych, którzy po społu

siedzieli, kazał dać. 10 A posławszy, ściął

Jana w więzieniu. 11 I przyniesiono głowę

jego na misie, i oddano dziewczynie, i

odniosła matce swojej. 12 A przybywszy

uczniowie jego, wzięli ciało jego i pogrzebali

je, a przyszedłszy, opowiedzieli Jezusowi.

PIERWSZE ROZMNOŻENIE CHLEBA.

13 Gdy usłyszał o tym Jezus, odjechał

stamtąd łodzią na miejsce pustynne, osobno.

A usłyszawszy o tym rzesze, poszły za nim z

miast pieszo. 14 I wyszedłszy, ujrzał wielką

rzeszę, i zlitował się nad nimi, i uzdrowił

niemocnych ich. 15 A gdy nastał wieczór,

przystąpili do niego uczniowie jego, mówiąc:

Miejsce jest pustynne, a godzina już minęła;

rozpuść rzesze, aby poszły do wsi i kupiły

sobie żywności. 16 Jezus zaś im rzekł: Nie

potrzebują iść, dajcie wy im jeść. 17

Odpowiedzieli mu: Nie mamy tu tylko pięć

chlebów i dwie ryby. 18 A on im rzekł:

Przynieście mi je tu. 19 A rozkazawszy

rzeszom usiąść na trawie, wziąwszy pięć

chlebów i dwie ryby, i spojrzawszy w niebo,

pobłogosławił, połamał, i dał uczniom chleb,

a uczniowie rzeszom. 20 I jedli wszyscy, i

najedli się. I zebrali resztki, dwanaście

14

1 In illo tempore audivit Herodes tetrarcha

famam Jesu : 2 et ait pueris suis : Hic est

Joannes Baptista : ipse surrexit a mortuis, et

ideo virtutes operantur in eo. 3 Herodes enim

tenuit Joannem, et alligavit eum : et posuit in

carcerem propter Herodiadem uxorem fratris

sui. 4 Dicebat enim illi Joannes : Non licet

tibi habere eam. 5 Et volens illum occidere,

timuit populum : quia sicut prophetam eum

habebant. 6 Die autem natalis Herodis

saltavit filia Herodiadis in medio, et placuit

Herodi : 7 unde cum juramento pollicitus est

ei dare quodcumque postulasset ab eo. 8 At

illa præmonita a matre sua : Da mihi, inquit,

hic in disco caput Joannis Baptistæ. 9 Et

contristatus est rex : propter juramentum

autem, et eos qui pariter recumbebant, jussit

dari. 10 Misitque et decollavit Joannem in

carcere. 11 Et allatum est caput ejus in disco,

et datum est puellæ, et attulit matri suæ. 12

Et accedentes discipuli ejus, tulerunt corpus

ejus, et sepelierunt illud : et venientes

nuntiaverunt Jesu.

13 Quod cum audisset Jesus, secessit inde in

navicula, in locum desertum seorsum : et

cum audissent turbæ, secutæ sunt eum

pedestres de civitatibus. 14 Et exiens vidit

turbam multam, et misertus est eis, et curavit

languidos eorum. 15 Vespere autem facto,

accesserunt ad eum discipuli ejus, dicentes :

Desertus est locus, et hora jam præteriit :

dimitte turbas, ut euntes in castella, emant

sibi escas. 16 Jesus autem dixit eis : Non

habent necesse ire : date illis vos manducare.

17 Responderunt ei : Non habemus hic nisi

quinque panes et duos pisces. 18 Qui ait eis :

Afferte mihi illos huc. 19 Et cum jussisset

turbam discumbere super fœnum, acceptis

quinque panibus et duobus piscibus,

aspiciens in cælum benedixit, et fregit, et

dedit discipulis panes, discipuli autem turbis.

20 Et manducaverunt omnes, et saturati sunt.

33

koszów pełnych ułomków. 21 Tych zaś, co

jedli, liczba była pięć tysięcy mężczyzn,

opróczniewiast i dzieci. 22 A Jezus zaraz

przymusił uczniów, by weszli do łodzi i

wyprzedzili go za morze, ażby rozpuścił

rzesze. 23 I rozpuściwszy rzesze, wszedł na

górę sam, by się modlić. Gdy zaś nastał

wieczór, był tam sam.

JEZUS CHODZI PO MORZU.

24 A łodzią na środku morza miotały fale;

albowiem był wiatr przeciwny. 25 Lecz o

czwartej straży nocnej przyszedł do nich,

idąc po morzu. 26 I widząc go idącego po

morzu, zatrwożyli się, mówiąc, że to zjawa. I

z bojaźni krzyknęli. 27 I zaraz przemówił do

nich Jezus, mówiąc: Miejcie ufność, jam jest,

nie bójcie się. 28 A Piotr odpowiadając,

rzekł: Panie, jeśliś ty jest, każ mi przyjść do

siebie po wodzie. 29 A on rzekł: Przyjdź. I

wyszedłszy Piotr z łodzi, szedł po wodzie,

aby przyjść do Jezusa. 30 Ale widząc wiatr

gwałtowny, zląkł się; a gdy począł tonąć,

zawołał, mówiąc: Panie, ratuj mnie! 31 A

zaraz Jezus wyciągnąwszy rękę, uchwycił

go, i rzekł mu: Małej wiary, czemuś zwątpił?

32 A gdy weszli w łódź, ustał wiatr. 33 Ci

zaś, co byli w łodzi, przyszli, i pokłonili mu

się, mówiąc: Prawdziwie jesteś Synem

Bożym. 34 I gdy się przeprawił, przybyli do

ziemi Genezar. 35 A poznawszy go ludzie

owego miejsca, posłali po całej owej krainie,

i przynieśli mu wszystkich, którzy się źle

mieli. 36 I prosili go, aby się choć kraju szaty

jego dotknęli, a którzykolwiek się dotknęli,

zostali uzdrowieni.

15

USTAWY FARYZEJSKIE NALEŻY

ODRZUCIĆ.

1 Wtedy przystąpili do niego z Jerozolimy

doktorowie i faryzeusze, mówiąc: 2 Czemu

uczniowie twoi przestępują ustawę

starszych? Albowiem nie umywają rąk

Et tulerunt reliquias, duodecim cophinos

fragmentorum plenos. 21 Manducantium

autem fuit numerus quinque millia virorum,

exceptis mulieribus et parvulis. 22 Et statim

compulit Jesus discipulos ascendere in

naviculam, et præcedere eum trans fretum,

donec dimitteret turbas. 23 Et dimissa turba,

ascendit in montem solus orare. Vespere

autem facto solus erat ibi :

24 navicula autem in medio mari jactabatur

fluctibus : erat enim contrarius ventus. 25

Quarta enim vigilia noctis, venit ad eos

ambulans super mare. 26 Et videntes eum

super mare ambulantem, turbati sunt,

dicentes : Quia phantasma est. Et præ timore

clamaverunt. 27 Statimque Jesus locutus est

eis, dicens : Habete fiduciam : ego sum,

nolite timere. 28 Respondens autem Petrus,

dixit : Domine, si tu es, jube me ad te venire

super aquas. 29 At ipse ait : Veni. Et

descendens Petrus de navicula, ambulabat

super aquam ut veniret ad Jesum. 30 Videns

vero ventum validum, timuit : et cum

cœpisset mergi, clamavit dicens : Domine,

salvum me fac. 31 Et continuo Jesus

extendens manum, apprehendit eum : et ait

illi : Modicæ fidei, quare dubitasti ? 32 Et

cum ascendissent in naviculam, cessavit

ventus. 33 Qui autem in navicula erant,

venerunt, et adoraverunt eum, dicentes : Vere

Filius Dei es. 34 Et cum transfretassent,

venerunt in terram Genesar. 35 Et cum

cognovissent eum viri loci illius, miserunt in

universam regionem illam, et obtulerunt ei

omnes male habentes : 36 et rogabant eum ut

vel fimbriam vestimenti ejus tangerent. Et

quicumque tetigerunt, salvi facti sunt.

15

1 Tunc accesserunt ad eum ab Jerosolymis

scribæ et pharisæi, dicentes : 2 Quare

discipuli tui transgrediuntur traditionem

seniorum ? non enim lavant manus suas cum

34

swych, gdy chleb jedzą. 3 On zaś

odpowiadając, rzekł im: Czemu i wy

przestępujecie przykazania Boże dla ustawy

waszej? Albowiem Bóg rzekł: 4 "Czcij ojca i

matkę," i: "Kto by złorzeczył ojcu albo

matce; niechaj śmiercią umrze." 5 Wy zaś

powiadacie: Ktokolwiek powie ojcu albo

matce: Dar, który jest ode mnie, tobie

pożyteczny będzie; 6 i nie będzie czcił ojca

swego ani matki swojej. I udaremniliście

przykazanie Boże dla ustawy waszej. 7

Obłudnicy, dobrze o was prorokował Izajasz,

mówiąc: 8 "Ten lud czci mnie wargami; ale

serce ich daleko jest ode mnie. 9 Lecz próżno

mnie chwalą, ucząc nauk i przykazań

ludzkich." 10 I wezwawszy do siebie rzesze,

rzekł im: Słuchajcie a rozumiejcie. 11 Nie to,

co wchodzi w usta, plami człowieka, ale co

wychodzi z ust, to plami człowieka. 12

Wtedy przystąpiwszy uczniowie jego, rzekli

mu: Wiesz, że faryzeusze, usłyszawszy to

słowo, zgorszyli się? 13 A on odpowiadając,

rzekł: Wszelki szczep, którego nie szczepił

Ojciec mój niebieski, wykorzeniony będzie.

14 Zaniechajcie ich, ślepi są, i wodzowie

ślepych. Ślepy też jeśliby ślepego prowadził,

obaj w dół wpadają. 15 Piotr zaś

odpowiadając, rzekł mu: Wyłóż nam to

podobieństwo. 16 A on rzekł: Jeszcze

jesteście i wy bez zrozumienia? 17 Nie

rozumiecie, że wszystko co wchodzi w usta,

do brzucha idzie, i do wychodu się wyrzuca?

18 Ale co z ust wychodzi, z serca pochodzi, i

to plami człowieka. 19 Albowiem z serca

wychodzą złe myśli, zabójstwa, cudzołóstwa,

porubstwa, kradzieże, fałszywe świadectwa,

bluźnierstwa. 20 Te plamią człowieka; ale

jeść nieumytymi rękoma, człowieka nie

plami.

UZDRAWIA CÓRKĘ CHANANEJKI.

21 A wyszedłszy Jezus stamtąd, odszedł w

strony Tyru i Sydonu. 22 I oto niewiasta

chananejska wyszedłszy z tamtych okolic,

wołała doń, mówiąc: Zmiłuj się nade mną,

Panie, Synu Dawidów! Córka moja ciężko

jest dręczona od szatana. 23 A on nie

odpowiedział jej ani słowa. I przystąpiwszy

uczniowie jego, prosili go, mówiąc: Odpraw

panem manducant. 3 Ipse autem respondens

ait illis : Quare et vos transgredimini

mandatum Dei propter traditionem vestram ?

Nam Deus dixit : 4 Honora patrem, et

matrem : et, Qui maledixerit patri, vel matri,

morte moriatur. 5 Vos autem dicitis :

Quicumque dixerit patri, vel matri : Munus,

quodcumque est ex me, tibi proderit : 6 et

non honorificabit patrem suum, aut matrem

suam : et irritum fecistis mandatum Dei

propter traditionem vestram. 7 Hypocritæ,

bene prophetavit de vobis Isaias, dicens : 8

Populus hic labiis me honorat : cor autem

eorum longe est a me. 9 Sine causa autem

colunt me, docentes doctrinas et mandata

hominum. 10 Et convocatis ad se turbis, dixit

eis : Audite, et intelligite. 11 Non quod intrat

in os, coinquinat hominem : sed quod

procedit ex ore, hoc coinquinat hominem. 12

Tunc accedentes discipuli ejus, dixerunt ei :

Scis quia pharisæi audito verbo hoc,

scandalizati sunt ? 13 At ille respondens ait :

Omnis plantatio, quam non plantavit Pater

meus cælestis, eradicabitur. 14 Sinite illos :

cæci sunt, et duces cæcorum ; cæcus autem si

cæco ducatum præstet, ambo in foveam

cadunt. 15 Respondens autem Petrus dixit ei :

Edissere nobis parabolam istam. 16 At ille

dixit : Adhuc et vos sine intellectu estis ? 17

Non intelligitis quia omne quod in os intrat,

in ventrem vadit, et in secessum emittitur ?

18 Quæ autem procedunt de ore, de corde

exeunt, et ea coinquinant hominem : 19 de

corde enim exeunt cogitationes malæ,

homicidia, adulteria, fornicationes, furta,

falsa testimonia, blasphemiæ : 20 hæc sunt,

quæ coinquinant hominem. Non lotis autem

manibus manducare, non coinquinat

hominem.

21 Et egressus inde Jesus secessit in partes

Tyri et Sidonis. 22 Et ecce mulier chananæa

a finibus illis egressa clamavit, dicens ei :

Miserere mei, Domine fili David : filia mea

male a dæmonio vexatur. 23 Qui non

respondit ei verbum. Et accedentes discipuli

ejus rogabant eum dicentes : Dimitte eam :

quia clamat post nos. 24 Ipse autem

35

ją, bo woła za nami. 24 On zaś

odpowiadając, rzekł: Nie jestem posłany

tylko do owiec domu izraelskiego, które

zginęły. 25 A ona przyszła, i pokłoniła mu

się, mówiąc: Panie, ratuj mnie! 26 On zaś

odpowiadając, rzekł: Nie dobra jest zabierać

chleb dzieciom, a rzucać psom. 27 Lecz ona

rzekła: I owszem, Panie; bo i szczenięta

jedzą z odrobin, które spadają ze stołu panów

ich. 28 Wtedy odpowiadając Jezus, rzekł jej:

O niewiasto! wielka jest wiara twoja, niechaj

ci się stanie, jak chcesz. I uzdrowiona jest

córka jej od owej godziny.

CZYNI LICZNE CUDA.

29 I gdy Jezus odszedł stamtąd, przybył nad

Morze Galilejskie, i wstąpiwszy na górę,

siedział tam. 30 I przyszły do niego wielkie

rzesze, mając z sobą niemych, ślepych,

chromych, ułomnych i innych wielu i złożyli

ich u nóg jego i uzdrowił ich, 31 tak że się

rzesze dziwiły, widząc niemych mówiących,

chromych chodzących, ślepych widzących, i

wielbili Boga izraelskiego.

POWTÓRNIE CHLEB ROZMNAŻA.

32 A Jezus zwoławszy uczniów swoich,

rzekł: Żal mi rzeszy, gdyż już trzy dni trwają

przy mnie i nie mają co jeść; a nie chcę ich

puścić głodnych, aby nie ustali w drodze. 33

I rzekli mu uczniowie jego: skądże mamy

wziąć tyle chleba na pustyni, aby tak wielką

rzeszę nakarmić? 34 I rzekł Jezus: Wiele

macie chlebów? A oni rzekli: Siedem i

trochę rybek. 35 I rozkazał rzeszy, aby

usiedli na ziemi. 36 A wziąwszy siedem

chlebów i ryby, i dzięki uczyniwszy,

połamał, i dał uczniom swoim, a uczniowie

dali ludowi. 37 I jedli wszyscy, i najedli się; i

zebrali co zbywało ułomków, siedem koszów

pełnych. 38 Tych zaś, co jedli, było cztery

tysiące mężczyzn, oprócz niewiast i dzieci.

39 A rozpuściwszy rzeszę, wstąpił w łódź, i

przybył w granice Magedan.

respondens ait : Non sum missus nisi ad

oves, quæ perierunt domus Israël. 25 At illa

venit, et adoravit eum, dicens : Domine,

adjuva me. 26 Qui respondens ait : Non est

bonum sumere panem filiorum, et mittere

canibus. 27 At illa dixit : Etiam Domine :

nam et catelli edunt de micis quæ cadunt de

mensa dominorum suorum. 28 Tunc

respondens Jesus, ait illi : O mulier, magna

est fides tua : fiat tibi sicut vis. Et sanata est

filia ejus ex illa hora.

29 Et cum transisset inde Jesus, venit secus

mare Galilææ : et ascendens in montem,

sedebat ibi. 30 Et accesserunt ad eum turbæ

multæ, habentes secum mutos, cæcos,

claudos, debiles, et alios multos : et

projecerunt eos ad pedes ejus, et curavit eos,

31 ita ut turbæ mirarentur, videntes mutos

loquentes, claudos ambulantes, cæcos

videntes : et magnificabant Deum Israël.

32 Jesus autem, convocatis discipulis suis,

dixit : Misereor turbæ, quia triduo jam

perseverant mecum, et non habent quod

manducent : et dimittere eos jejunos nolo, ne

deficiant in via. 33 Et dicunt ei discipuli :

Unde ergo nobis in deserto panes tantos, ut

saturemus turbam tantam ? 34 Et ait illis

Jesus : Quot habetis panes ? At illi dixerunt :

Septem, et paucos pisciculos. 35 Et præcepit

turbæ ut discumberent super terram. 36 Et

accipiens septem panes, et pisces, et gratias

agens, fregit, et dedit discipulis suis, et

discipuli dederunt populo. 37 Et comederunt

omnes, et saturati sunt. Et quod superfuit de

fragmentis, tulerunt septem sportas plenas.

38 Erant autem qui manducaverunt quatuor

millia hominum, extra parvulos et mulieres.

39 Et, dimissa turba, ascendit in naviculam :

et venit in fines Magedan.

36

16

O KWASIE FARYZEUSZÓW I

SADUCEUSZÓW.

1 A przystąpili do niego faryzeusze i

saduceusze, kusząc, i prosili go, aby im

ukazał znak z nieba. 2 A on odpowiadając,

rzekł im: Gdy wieczór nadejdzie, mówicie:

Będzie pogoda, bo się niebo czerwieni. 3 A

rano: Dziś niepogoda, bo czerwieni się

smutne niebo. 4 Wygląd więc nieba umiecie

osądzić, znamion zaś czasów nie możecie?

Plemię złe i cudzołożne znaku szuka, a znak

nie będzie mu dany, tylko znak Jonasza

proroka. I opuściwszy ich, odszedł. 5 A gdy

przeprawili się uczniowie jego za morze,

zapomnieli wziąć chleba. 6 I on im rzekł:

Baczcie, a strzeżcie się kwasu faryzeuszów i

saduceuszów. 7 Lecz oni myśleli sami w

sobie, mówiąc: Żeśmy nie wzięli chleba. 8

Jezus zaś wiedząc, rzekł: Cóż myślicie

między sobą, małej wiary, że chleba nie

macie? 9 Jeszcze nie rozumiecie, ani nie

pamiętacie pięciu chlebów na pięć tysięcy

ludzi, i wieleście koszów wzięli? l0 Ani

siedmiu chlebów na cztery tysiące ludzi, i

wieleście koszów wzięli? 11 Czemuż nie

rozumiecie, że wam mówiłem nie o chlebie:

Strzeżcie się kwasu faryzeuszów i

saduceuszów? 12 Wtedy zrozumieli, że nie

mówił, aby się strzegli kwasu chlebowego,

ale nauki faryzeuszów i saduceuszów.

WYZNANIE PIOTRA, JEGO PRYMAT.

13 Przyszedł zaś Jezus w stronę Cezarei

Filipowej i pytał uczniów swoich, mówiąc:

Kim mienią być ludzie Syna Człowieczego?

14 A oni rzekli: Jedni Janem Chrzcicielem, a

drudzy Eliaszem, a inni Jeremiaszem, albo

jednym z proroków. 15 Rzekł im Jezus: A

wy kim mnie być powiadacie? 16

Odpowiadając Szymon Piotr, rzekł: Ty jesteś

Chrystus, Syn Boga żywego. 17 A

odpowiadając Jezus, rzekł mu:

Błogosławiony jesteś Szymonie, Bar Jona;

bo ciało i krew nie objawiła tobie, ale Ojciec

mój, który jest w niebiosach. 18 A ja tobie

powiadam, że ty jesteś opoka, a na tej opoce

16

1 Et accesserunt ad eum pharisæi et sadducæi

tentantes : et rogaverunt eum ut signum de

cælo ostenderet eis. 2 At ille respondens, ait

illis : Facto vespere dicitis : Serenum erit,

rubicundum est enim cælum. 3 Et mane :

Hodie tempestas, rutilat enim triste cælum. 4

Faciem ergo cæli dijudicare nostis : signa

autem temporum non potestis scire ?

Generatio mala et adultera signum quærit : et

signum non dabitur ei, nisi signum Jonæ

prophetæ. Et relictis illis, abiit. 5 Et cum

venissent discipuli ejus trans fretum, obliti

sunt panes accipere. 6 Qui dixit illis :

Intuemini, et cavete a fermento pharisæorum

et sadducæorum. 7 At illi cogitabant intra se

dicentes : Quia panes non accepimus. 8

Sciens autem Jesus, dixit : Quid cogitatis

intra vos modicæ fidei, quia panes non

habetis ? 9 Nondum intelligitis, neque

recordamini quinque panum in quinque

millia hominum, et quot cophinos sumpsistis

? 10 neque septem panum in quatuor millia

hominum, et quot sportas sumpsistis ? 11

Quare non intelligitis, quia non de pane dixi

vobis : Cavete a fermento pharisæorum et

sadducæorum ? 12 Tunc intellexerunt quia

non dixerit cavendum a fermento panum, sed

a doctrina pharisæorum et sadducæorum.

13 Venit autem Jesus in partes Cæsareæ

Philippi : et interrogabat discipulos suos,

dicens : Quem dicunt homines esse Filium

hominis ? 14 At illi dixerunt : Alii Joannem

Baptistam, alii autem Eliam, alii vero

Jeremiam, aut unum ex prophetis. 15 Dicit

illis Jesus : Vos autem, quem me esse dicitis

? 16 Respondens Simon Petrus dixit : Tu es

Christus, Filius Dei vivi. 17 Respondens

autem Jesus, dixit ei : Beatus es Simon Bar

Jona : quia caro et sanguis non revelavit tibi,

sed Pater meus, qui in cælis est. 18 Et ego

dico tibi, quia tu es Petrus, et super hanc

petram ædificabo Ecclesiam meam, et portæ

37

zbuduję Kościół mój, a bramy piekielne nie

przemogą go. 19 I tobie dam klucze

królestwa niebieskiego; a cokolwiek

zwiążesz na ziemi, będzie związane i w

niebiosach; a cokolwiek rozwiążesz na ziemi,

będzie rozwiązane i w niebiosach. 20 Wtedy

przykazał uczniom swoim, aby nikomu nie

mówili, że on jest Jezusem Chrystusem.

PRZEPOWIEDNIA MĘKI.

21 Odtąd począł Jezus wykazywać uczniom

swoim, iż potrzeba, aby szedł do Jeruzalem, i

wiele wycierpiał od starszych i od doktorów i

od przedniejszych kapłanów, i był zabity, i

trzeciego dnia zmartwychwstał. 22 I

wziąwszy go Piotr, począł go karcić,

mówiąc: Boże cię uchowaj, Panie! Nie

przyjdzie to na ciebie. 22 A on obróciwszy

się, rzekł Piotrowi: Idź za mną, szatanie!

Jesteś mi zgorszeniem, bo nie rozumiesz, co

jest Bożego, ale co jest ludzkiego.

KONIECZNOŚĆ ZAPARCIA SIĘ.

24 Wtedy Jezus rzekł uczniom swoim: Jeśli

kto chce iść za mną, niech sam siebie zaprze,

i weźmie krzyż swój, a naśladuje mnie. 25

Kto bowiem chciałby zachować życie swoje,

straci je, a kto by stracił życie swoje dla

mnie, znajdzie je. 26 Cóż bowiem pomoże

człowiekowi, choćby cały świat pozyskał, a

na duszy swojej szkodę poniósł? Albo co da

człowiek w zamian za duszę swoją? 27

Albowiem Syn Człowieczy przyjdzie w

chwale Ojca swego z aniołami swymi, a

wtedy odda każdemu według uczynków jego.

28 Zaprawdę powiadam wam: Są tacy wśród

tych, co tu stoją, którzy nie zaznają śmierci,

aż ujrzą Syna Człowieczego,

przychodzącego w królestwie swoim.

17

PRZEMIENIENIE PAŃSKIE.

1 A po sześciu dniach wziął Jezus Piotra i

Jakuba i Jana, brata jego, i wyprowadził ich

na górę wysoką osobno. 2 I przemienił się

przed nimi. A oblicze jego rozjaśniało jak

inferi non prævalebunt adversus eam. 19 Et

tibi dabo claves regni cælorum. Et

quodcumque ligaveris super terram, erit

ligatum et in cælis : et quodcumque solveris

super terram, erit solutum et in cælis. 20

Tunc præcepit discipulis suis ut nemini

dicerent quia ipse esset Jesus Christus.

21 Exinde cœpit Jesus ostendere discipulis

suis, quia oporteret eum ire Jerosolymam, et

multa pati a senioribus, et scribis, et

principibus sacerdotum, et occidi, et tertia die

resurgere. 22 Et assumens eum Petrus, cœpit

increpare illum dicens : Absit a te, Domine :

non erit tibi hoc. 23 Qui conversus, dixit

Petro : Vade post me Satana, scandalum es

mihi : quia non sapis ea quæ Dei sunt, sed ea

quæ hominum.

24 Tunc Jesus dixit discipulis suis : Si quis

vult post me venire, abneget semetipsum, et

tollat crucem suam, et sequatur me. 25 Qui

enim voluerit animam suam salvam facere,

perdet eam : qui autem perdiderit animam

suam propter me, inveniet eam. 26 Quid

enim prodest homini, si mundum universum

lucretur, animæ vero suæ detrimentum

patiatur ? aut quam dabit homo

commutationem pro anima sua ? 27 Filius

enim hominis venturus est in gloria Patris sui

cum angelis suis : et tunc reddet unicuique

secundum opera ejus. 28 Amen dico vobis,

sunt quidam de hic stantibus, qui non

gustabunt mortem, donec videant Filium

hominis venientem in regno suo.

17

1 Et post dies sex assumit Jesus Petrum, et

Jacobum, et Joannem fratrem ejus, et ducit

illos in montem excelsum seorsum : 2 et

transfiguratus est ante eos. Et resplenduit

38

słońce, szaty zaś jego stały się białe jak

śnieg. 3 A oto ukazali im się Mojżesz i

Eliasz, z nim rozmawiający. 4 Piotr zaś

odpowiadając, rzekł do Jezusa: Panie! dobrze

jest nam tu być; jeśli chcesz, uczyńmy tu trzy

przybytki: Tobie jeden, Mojżeszowi jeden i

Eliaszowi jeden. 5 Gdy on jeszcze mówił,

oto obłok jasny okrył ich. A oto głos z

obłoku mówiący: Ten jest Syn mój miły, w

którym sobie dobrze upodobałem, jego

słuchajcie. 6 A usłyszawszy uczniowie,

upadli na twarz swoją i bali się bardzo. 7 I

przystąpił Jezus, i dotknął się ich, i rzekł im:

Wstańcie, a nie bójcie się. 8 Podniósłszy zaś

swe oczy, nikogo nie widzieli, tylko samego

Jezusa.

PRZYJŚCIU ELIASZA.

9 Gdy Oni zstępowali z góry, przykazał im

Jezus, mówiąc: Nikomu nie mówcie o

widzeniu, aż Syn Człowieczy

zmartwychwstanie. 10 I pytali go uczniowie,

mówiąc: Cóż więc powiadają doktorowie

zakonni, że Eliasz ma pierwej przyjść? 11 A

on odpowiadając, rzekł im: Eliasz wprawdzie

przyjdzie, i naprawi wszystko. 12 Wszakże

wam powiadam, że Eliasz już przyszedł, a

nie poznali go, ale uczynili z nim cokolwiek

chcieli. Tak też i Syn Człowieczy będzie od

nich cierpiał. 13 Wtedy zrozumieli

uczniowie, że im mówił o Janie Chrzcicielu.

UZDROWIENIE LUNATYKA.

14 A gdy przyszedł do rzeszy, przystąpił do

niego człowiek i upadłszy przed nim na

kolana, rzekł: Panie! zmiłuj się nad synem

moim, bo jest lunatykiem i źle się ma; bo

często wpada w ogień, a często w wodę. 15 I

przywiodłem go do uczniów twoich, a nie

mogli go uzdrowić. 16 Jezus zaś

odpowiadając, rzekł: O plemię niewierne i

przewrotne! Dopóki będę z wami? Dokądże

będę was cierpiał? Przynieście go tu do mnie.

17 I zgromił go Jezus, a wyszedł od niego

czart, i uzdrowiony został chłopiec w owej

godzinie. 18 Wtedy przystąpili uczniowie do

Jezusa na osobności i rzekli: Czemu my nie

mogliśmy go wyrzucić? 19 Rzekł im Jezus:

facies ejus sicut sol : vestimenta autem ejus

facta sunt alba sicut nix. 3 Et ecce

apparuerunt illis Moyses et Elias cum eo

loquentes. 4 Respondens autem Petrus, dixit

ad Jesum : Domine, bonum est nos hic esse :

si vis, faciamus tria tabernacula, tibi unum,

Moysi unum, et Eliæ unum. 5 Adhuc eo

loquente, ecce nubes lucida obumbravit eos.

Et ecce vox de nube, dicens : Hic est Filius

meus dilectus, in quo mihi bene complacui :

ipsum audite. 6 Et audientes discipuli

ceciderunt in faciem suam, et timuerunt

valde. 7 Et accessit Jesus, et tetigit eos :

dixitque eis : Surgite, et nolite timere. 8

Levantes autem oculos suos, neminem

viderunt, nisi solum Jesum.

9 Et descendentibus illis de monte, præcepit

eis Jesus, dicens : Nemini dixeritis visionem,

donec Filius hominis a mortuis resurgat. 10

Et interrogaverunt eum discipuli, dicentes :

Quid ergo scribæ dicunt, quod Eliam

oporteat primum venire ? 11 At ille

respondens, ait eis : Elias quidem venturus

est, et restituet omnia. 12 Dico autem vobis,

quia Elias jam venit, et non cognoverunt

eum, sed fecerunt in eo quæcumque

voluerunt. Sic et Filius hominis passurus est

ab eis. 13 Tunc intellexerunt discipuli, quia

de Joanne Baptista dixisset eis.

14 Et cum venisset ad turbam, accessit ad

eum homo genibus provolutus ante eum,

dicens : Domine, miserere filio meo, quia

lunaticus est, et male patitur : nam sæpe cadit

in ignem, et crebro in aquam. 15 Et obtuli

eum discipulis tuis, et non potuerunt curare

eum. 16 Respondens autem Jesus, ait : O

generatio incredula, et perversa, quousque

ero vobiscum ? usquequo patiar vos ? Afferte

huc illum ad me. 17 Et increpavit illum

Jesus, et exiit ab eo dæmonium, et curatus est

puer ex illa hora. 18 Tunc accesserunt

discipuli ad Jesum secreto, et dixerunt :

Quare nos non potuimus ejicere illum ? 19

Dixit illis Jesus : Propter incredulitatem

39

Dla niedowiarstwa waszego; bo zaprawdę

wam powiadam: Jeśli będziecie mieć wiarę

jako ziarno gorczyczne, rzeczecie tej górze:

Przejdź stąd tam, a przejdzie, i nic

niepodobnego wam będzie. 20 Ten zaś

rodzaj nie bywa wypędzany, tylko przez

modlitwę i post.

9. OSTATNI POBYT W KAFARNAUM

(17,21-18,35)

21 A gdy oni przebywali w Galilei, rzekł im

Jezus: Syn Człowieczy ma być wydany w

ręce ludzkie. 22 I zabiją go, a trzeciego dnia

zmartwychwstanie. I zasmucili się bardzo.

DANINA NA ŚWIĄTYNIĘ.

23 A gdy przyszli do Kafarnaum, przystąpili

do Piotra, którzy pobierali dydrachmy, i

rzekli mu: Mistrz wasz nie płaci dydrachm?

24 Rzekł: I owszem. A gdy wszedł do domu,

uprzedził go Jezus, mówiąc: Co ci się zda,

Szymonie? Królowie ziemscy od kogo biorą

podatek albo czynsz, od synów swoich, czyli

od obcych? 25 A on rzekł: Od obcych. Rzekł

mu Jezus: A więc wolni są synowie. 26 Ale

że byśmy ich nie zgorszyli, idź do morza, i

zarzuć wędkę, a tę rybę, która najpierw

wyjdzie, weź, a otworzywszy pyszczek jej,

znajdziesz stater; ten wziąwszy, daj im za

mnie i za siebie.

18

CHRYSTUS ZALECA POKORĘ.

1 W ową godzinę przyszli do Jezusa

uczniowie, mówiąc: Kto mniemasz,

większym jest w królestwie niebieskim? 2 A

Jezus przywoławszy dziecię, postawił je w

pośrodku nich. 3 I rzekł: Zaprawdę

powiadam wam: Jeśli się nie nawrócicie i nie

staniecie się jako dziatki, nie wejdziecie do

królestwa niebieskiego. 4 Ktokolwiek więc

uniży się jako to dzieciątko, ten jest większy

w królestwie niebieskim. 5 A kto by przyjął

jedno dzieciątko takie w imię moje, mnie

vestram. Amen quippe dico vobis, si

habueritis fidem sicut granum sinapis, dicetis

monti huic : Transi hinc illuc, et transibit, et

nihil impossibile erit vobis. 20 Hoc autem

genus non ejicitur nisi per orationem et

jejunium.

21 Conversantibus autem eis in Galilæa, dixit

illis Jesus : Filius hominis tradendus est in

manus hominum : 22 et occident eum, et

tertia die resurget. Et contristati sunt

vehementer.

23 Et cum venissent Capharnaum,

accesserunt qui didrachma accipiebant ad

Petrum, et dixerunt ei : Magister vester non

solvit didrachma ? 24 Ait : Etiam. Et cum

intrasset in domum, prævenit eum Jesus,

dicens : Quid tibi videtur Simon ? reges terræ

a quibus accipiunt tributum vel censum ? a

filiis suis, an ab alienis ? 25 Et ille dixit : Ab

alienis. Dixit illi Jesus : Ergo liberi sunt filii.

26 Ut autem non scandalizemus eos, vade ad

mare, et mitte hamum : et eum piscem, qui

primus ascenderit, tolle : et aperto ore ejus,

invenies staterem : illum sumens, da eis pro

me et te.

18

1 In illa hora accesserunt discipuli ad Jesum,

dicentes : Quis, putas, major est in regno

cælorum ? 2 Et advocans Jesus parvulum,

statuit eum in medio eorum, 3 et dixit : Amen

dico vobis, nisi conversi fueritis, et

efficiamini sicut parvuli, non intrabitis in

regnum cælorum. 4 Quicumque ergo

humiliaverit se sicut parvulus iste, hic est

major in regno cælorum. 5 Et qui susceperit

unum parvulum talem in nomine meo, me

suscipit : 6 qui autem scandalizaverit unum

40

przyjmuje. 6 Kto by zaś zgorszył jednego z

tych małych, którzy we mnie wierzą, lepiej

by mu było, aby zawieszono kamień młyński

u szyi jego i zatopiono go w głębokościach

morskich.

GROZI GORSZYCIELOM.

7 Biada światu dla zgorszenia, albowiem

muszą przyjść zgorszenia; wszelako biada

temu człowiekowi, przez którego zgorszenie

przychodzi. 8 Jeśli zaś ręka twoja, albo noga

twoja gorszy cię, odetnij ją i odrzuć od

siebie. Lepiej ci jest ułomnym albo chromym

wejść do życia, aniżeli mając dwie ręce albo

dwie nogi, być wrzuconym w ogień wieczny.

9 A jeśli oko twoje gorszy cię, wyłup je i

odrzuć od siebie. Lepiej ci jest z jednym

okiem wejść do życia, aniżeli mając dwoje

oczu, być wrzuconym do piekła ognistego.

10 Baczcie, abyście nie gardzili jednym z

tych małych; albowiem wam powiadam, że

aniołowie ich w niebiosach zawsze widzą

oblicze Ojca mego, który jest w niebiosach.

11 Przyszedł bowiem Syn Człowieczy, aby

zbawić, co było zginęło.

ZGUBIONA OWCA.

12 Co Wam Się zdaje? Gdyby kto miał sto

owiec, a zabłądziłaby jedna z nich, czy nie

opuszcza dziewięćdziesięciu dziewięciu na

górach, i nie idzie szukać tej, która

zabłądziła? 13 A jeśli mu się uda znaleźć,

zaprawdę powiadam wam, że się z niej

więcej weseli, niż z dziewięćdziesięciu

dziewięciu tych, które nie zbłądziły. 14 Tak

też nie jest wolą Ojca waszego, który jest w

niebiosach, aby zginął jeden z tych małych.

UPOMNIENIE BRATERSKIE.

15 Jeśliby zaś zgrzeszył przeciw tobie brat

twój, idź, a upomnij go wobec siebie i jego

samego; jeśli cię usłucha, pozyskasz brata

twego. 16 Ale jeśli cię nie usłucha, weź z

sobą jeszcze jednego albo dwóch, aby na

zeznaniu dwóch albo trzech świadków

opierała się wszelka sprawa. 17 A jeśliby ich

nie usłuchał, powiedz Kościołowi; a jeśliby i

de pusillis istis, qui in me credunt, expedit ei

ut suspendatur mola asinaria in collo ejus, et

demergatur in profundum maris.

7 Væ mundo a scandalis ! Necesse est enim

ut veniant scandala : verumtamen væ homini

illi, per quem scandalum venit. 8 Si autem

manus tua, vel pes tuus scandalizat te,

abscide eum, et projice abs te : bonum tibi est

ad vitam ingredi debilem, vel claudum, quam

duas manus vel duos pedes habentem mitti in

ignem æternum. 9 Et si oculus tuus

scandalizat te, erue eum, et projice abs te :

bonum tibi est cum uno oculo in vitam

intrare, quam duos oculos habentem mitti in

gehennam ignis. 10 Videte ne contemnatis

unum ex his pusillis : dico enim vobis, quia

angeli eorum in cælis semper vident faciem

Patris mei, qui in cælis est. 11 Venit enim

Filius hominis salvare quod perierat.

12 Quid vobis videtur ? si fuerint alicui

centum oves, et erravit una ex eis : nonne

relinquit nonaginta novem in montibus, et

vadit quærere eam quæ erravit ? 13 Et si

contigerit ut inveniat eam : amen dico vobis,

quia gaudet super eam magis quam super

nonaginta novem, quæ non erraverunt. 14 Sic

non est voluntas ante Patrem vestrum, qui in

cælis est, ut pereat unus de pusillis istis.

15 Si autem peccaverit in te frater tuus, vade,

et corripe eum inter te, et ipsum solum : si te

audierit, lucratus eris fratrem tuum. 16 Si

autem te non audierit, adhibe tecum adhuc

unum, vel duos, ut in ore duorum, vel trium

testium stet omne verbum. 17 Quod si non

audierit eos : dic ecclesiæ. Si autem

ecclesiam non audierit, sit tibi sicut ethnicus

41

Kościoła nie usłuchał, niech ci będzie jako

poganin i celnik. 18 Zaprawdę powiadam

wam: Cokolwiek zwiążecie na ziemi, będzie

związane i w niebie, a cokolwiek

rozwiążecie na ziemi, będzie rozwiązane i w

niebie. 19 Jeszcze powiadam wam, że jeśli

dwaj z was zgodzą się na ziemi co do jakiej

rzeczy, o którą poproszą, stanie się im od

Ojca mego, który jest w niebiosach. 20

Albowiem gdzie są dwaj albo trzej

zgromadzeni w imię moje, tam ja jestem w

pośrodku nich. 21 Wtedy Piotr,

przystąpiwszy do niego, rzekł: Panie! Gdy

brat mój zgrzeszy przeciwko mnie, ilekroć

mam mu odpuścić? Aż do siedmiukroć? 22

Mówi mu Jezus: Nie powiadam ci aż do

siedmiukroć, ale aż do siedemdziesięciu

siedmiukroć.

NIEMIŁOSIERNY SŁUGA-DŁUŻNIK.

23 Dlatego podobne jest królestwo niebieskie

człowiekowi królowi, który chciał rozliczać

się ze sługami swoimi. 24 A gdy się począł

rozliczać, przywiedziono mu jednego, który

był mu winien dziesięć tysięcy talentów. 25

Gdy zaś nie miał skąd oddać, kazał go pan

jego, sprzedać i żonę jego i dzieci i wszystko,

co miał, i oddać. 26 A upadłszy sługa ów,

prosił go mówiąc: Miej cierpliwość nade

mną, a wszystko ci oddam. 27 Pan zaś

zlitowawszy się nad owym sługą, wypuścił

go i dług mu darował. 28 Lecz sługa ów

wyszedłszy, znalazł jednego z towarzyszów

swoich, który był mu winien sto denarów; i

ująwszy, dusił go, mówiąc: Oddaj coś

winien. 29 A upadłszy towarzysz jego, prosił

go, mówiąc: Miej cierpliwość nade mną, a

wszystko ci oddam. 30 On zaś nie chciał, ale

poszedł i wsadził go do więzienia, ażby

oddał dług. 31 Towarzysze zaś jego widząc,

co się działo, zasmucili się bardzo, i przyszli,

i opowiedzieli panu swemu wszystko, co się

było stało. 32 Wtedy zawołał go pan jego i

rzekł mu: Sługo niegodziwy! Cały dług

odpuściłem ci, gdyż mnie prosiłeś! 33 Czyż

więc i ty nie powinieneś był zmiłować się

nad towarzyszem twoim, jak i ja zmiłowałem

się nad tobą? 34 I rozgniewawszy się pan

jego, podał go katom, ażby oddał wszystek

et publicanus. 18 Amen dico vobis,

quæcumque alligaveritis super terram, erunt

ligata et in cælo : et quæcumque solveritis

super terram, erunt soluta et in cælo. 19

Iterum dico vobis, quia si duo ex vobis

consenserint super terram, de omni re

quamcumque petierint, fiet illis a Patre meo,

qui in cælis est. 20 Ubi enim sunt duo vel

tres congregati in nomine meo, ibi sum in

medio eorum. 21 Tunc accedens Petrus ad

eum, dixit : Domine, quoties peccabit in me

frater meus, et dimittam ei ? usque septies ?

22 Dicit illi Jesus : Non dico tibi usque

septies : sed usque septuagies septies.

23 Ideo assimilatum est regnum cælorum

homini regi, qui voluit rationem ponere cum

servis suis. 24 Et cum cœpisset rationem

ponere, oblatus est ei unus, qui debebat ei

decem millia talenta. 25 Cum autem non

haberet unde redderet, jussit eum dominus

ejus venundari, et uxorem ejus, et filios, et

omnia quæ habebat, et reddi. 26 Procidens

autem servus ille, orabat eum, dicens :

Patientiam habe in me, et omnia reddam tibi.

27 Misertus autem dominus servi illius,

dimisit eum, et debitum dimisit ei. 28

Egressus autem servus ille invenit unum de

conservis suis, qui debebat ei centum

denarios : et tenens suffocavit eum, dicens :

Redde quod debes. 29 Et procidens

conservus ejus, rogabat eum, dicens :

Patientiam habe in me, et omnia reddam tibi.

30 Ille autem noluit : sed abiit, et misit eum

in carcerem donec redderet debitum. 31

Videntes autem conservi ejus quæ fiebant,

contristati sunt valde : et venerunt, et

narraverunt domino suo omnia quæ facta

fuerant. 32 Tunc vocavit illum dominus suus

: et ait illi : Serve nequam, omne debitum

dimisi tibi quoniam rogasti me : 33 nonne

ergo oportuit et te misereri conservi tui, sicut

et ego tui misertus sum ? 34 Et iratus

dominus ejus tradidit eum tortoribus,

42

dług. 35 Tak też i Ojciec mój niebieski

uczyni wam, jeśli nie odpuścicie każdy bratu

swe mu ze serc waszych.

III. Chrystus w Jerozolimie z okazji ostatniej

wielkanocy (19,1 - 25,46)

1. PO DRODZE DO JERUZALEM

(19,1 - 20,34)

19

1 I stało się, gdy dokończył Jezus tych mów,

odszedł z Galilei i przyszedł w granice Judei

za Jordan. 2 I szły za nim wielkie rzesze i

tam je uzdrowił.

NAUKA O MAŁŻEŃSTWIE I

CZYSTOŚCI.

3 I przyszli do niego faryzeusze, kusząc go i

mówiąc: Czy godzi się człowiekowi opuścić

żonę swoją z jakiejkolwiek przyczyny? 4 A

on odpowiadając rzekł im: Nie czytaliście, że

ten który stworzył człowieka na początku,

"mężczyzną i niewiastą stworzył ich?" I

rzekł: 5 "Dlatego opuści człowiek ojca i

matkę, i złączy się z żoną swoją, i będą

dwoje w jednym ciele." 6 A tak już nie są

dwoje, ale jedno ciało. Co więc Bóg złączył,

człowiek niech nie rozłącza. 7 Rzekli mu:

Czemuż więc Mojżesz kazał dać list

rozwodowy i odprawić? 8 Rzekł im: Mojżesz

dla twardości serca waszego pozwolił wam

opuszczać żony wasze, lecz od początku nie

było tak. 9 A powiadam wam: Iż ktokolwiek

opuściłby żonę swoją, oprócz dla porubstwa,

a pojąłby inną, cudzołoży; a kto by

opuszczoną pojął, cudzołoży. 10 Rzekli mu

uczniowie jego: Jeśli tak się ma sprawa

mężczyzny z żoną, niepożyteczno się żenić.

11 A on im rzekł: Nie wszyscy pojmują to

słowo, ale ci, którym jest dane. 12 Albowiem

są rzezańcy, którzy z żywota matki tak się

narodzili, i są rzezańcy, których ludzie

uczynili, i są rzezańcy, którzy się sami

otrzebili dla królestwa niebieskiego. Kto

może pojąć, niechaj pojmuje.

quoadusque redderet universum debitum. 35

Sic et Pater meus cælestis faciet vobis, si non

remiseritis unusquisque fratri suo de cordibus

vestris.

19

1 Et factum est, cum consummasset Jesus

sermones istos, migravit a Galilæa, et venit

in fines Judææ trans Jordanem, 2 et secutæ

sunt eum turbæ multæ, et curavit eos ibi.

3 Et accesserunt ad eum pharisæi tentantes

eum, et dicentes : Si licet homini dimittere

uxorem suam, quacumque ex causa ? 4 Qui

respondens, ait eis : Non legistis, quia qui

fecit hominem ab initio, masculum et

feminam fecit eos ? Et dixit : 5 Propter hoc

dimittet homo patrem, et matrem, et

adhærebit uxori suæ, et erunt duo in carne

una. 6 Itaque jam non sunt duo, sed una caro.

Quod ergo Deus conjunxit, homo non

separet. 7 Dicunt illi : Quid ergo Moyses

mandavit dare libellum repudii, et dimittere ?

8 Ait illis : Quoniam Moyses ad duritiam

cordis vestri permisit vobis dimittere uxores

vestras : ab initio autem non fuit sic. 9 Dico

autem vobis, quia quicumque dimiserit

uxorem suam, nisi ob fornicationem, et aliam

duxerit, mœchatur : et qui dimissam duxerit,

mœchatur. 10 Dicunt ei discipuli ejus : Si ita

est causa hominis cum uxore, non expedit

nubere. 11 Qui dixit illis : Non omnes

capiunt verbum istud, sed quibus datum est.

12 Sunt enim eunuchi, qui de matris utero sic

nati sunt : et sunt eunuchi, qui facti sunt ab

hominibus : et sunt eunuchi, qui seipsos

castraverunt propter regnum cælorum. Qui

potest capere capiat.

43

BŁOGOSŁAWI DZIECIOM.

13 Wtedy mu przyniesiono dziatki, aby

włożył na nie ręce i modlił się, a uczniowie

łajali ich. 14 Lecz Jezus rzekł im: Dopuśćcie

dziatki i nie zabraniajcie im przychodzić do

mnie; albowiem takich jest królestwo

niebieskie. 15 A gdy włożył na nie ręce,

odszedł stamtąd.

BOGATY MŁODZIENIEC.

16 A Oto jeden przystąpiwszy, rzekł mu:

Nauczycielu dobry! Co dobrego mam czynić,

abym miał życie wieczne? 17 A on mu rzekł:

Co mnie pytasz o dobro? Jeden jest dobry,

Bóg. Jeśli zaś chcesz wejść do życia, chowaj

przykazania. 18 Rzecze mu: Które? Jezus zaś

rzekł: "Nie będziesz zabijał, nie będziesz

cudzołożył; nie będziesz czynił kradzieży,

nie będziesz mówił fałszywego świadectwa.

19 Czcij ojca twego i matkę twoją: a

będziesz miłował bliźniego twego, jako

samego siebie." 20 Rzekł mu młodzieniec:

Wszystkiego tego strzegłem od młodości

mojej, czegóż mi jeszcze nie dostaje? 21

Rzekł mu Jezus: Jeśli chcesz być

doskonałym, idź, sprzedaj co masz, i daj

ubogim, a będziesz miał skarb w niebie; i

przyjdź, pójdź za mną. 22 Gdy zaś

młodzieniec usłyszał to słowo, odszedł

smutny; albowiem miał majętności wiele.

NIEBEZPIECZEŃSTWO BOGACTW.

23 Jezus zaś rzekł uczniom swoim:

Zaprawdę powiadam wam, iż bogaty trudno

wejdzie do królestwa niebieskiego. 24 I po

wtóre powiadam wam: Łatwiej jest

wielbłądowi przejść przez ucho igielne, niż

bogatemu wejść do królestwa niebieskiego.

25 Uczniowie zaś usłyszawszy to, dziwili się

bardzo, mówiąc: Któż tedy może być

zbawiony? 26 Lecz Jezus spojrzawszy, rzekł

im: U ludzi to niemożliwe, ale u Boga

wszystko jest możliwe.

13 Tunc oblati sunt ei parvuli, ut manus eis

imponeret, et oraret. Discipuli autem

increpabant eos. 14 Jesus vero ait eis : Sinite

parvulos, et nolite eos prohibere ad me venire

: talium est enim regnum cælorum. 15 Et

cum imposuisset eis manus, abiit inde.

16 Et ecce unus accedens, ait illi : Magister

bone, quid boni faciam ut habeam vitam

æternam ? 17 Qui dixit ei : Quid me

interrogas de bono ? Unus est bonus, Deus.

Si autem vis ad vitam ingredi, serva mandata.

18 Dicit illi : Quæ ? Jesus autem dixit : Non

homicidium facies ; non adulterabis ; non

facies furtum ; non falsum testimonium dices

; 19 honora patrem tuum, et matrem tuam, et

diliges proximum tuum sicut teipsum. 20

Dicit illi adolescens : Omnia hæc custodivi a

juventute mea : quid adhuc mihi deest ? 21

Ait illi Jesus : Si vis perfectus esse, vade,

vende quæ habes, et da pauperibus, et

habebis thesaurum in cælo : et veni, sequere

me. 22 Cum audisset autem adolescens

verbum, abiit tristis : erat enim habens multas

possessiones.

23 Jesus autem dixit discipulis suis : Amen

dico vobis, quia dives difficile intrabit in

regnum cælorum. 24 Et iterum dico vobis :

Facilius est camelum per foramen acus

transire, quam divitem intrare in regnum

cælorum. 25 Auditis autem his, discipuli

mirabantur valde, dicentes : Quis ergo poterit

salvus esse ? 26 Aspiciens autem Jesus, dixit

illis : Apud homines hoc impossibile est :

apud Deum autem omnia possibilia sunt.

44

NAGRODA UBÓSTWA.

27 Wtedy Piotr odpowiadając, rzekł mu: Oto

my opuściliśmy wszystko, i poszliśmy za

tobą; cóż my więc mieć będziemy? 28 Jezus

zaś rzekł im: Zaprawdę powiadam wam: Iż

wy, którzyście poszli za mną, w odrodzeniu,

gdy Syn Człowieczy usiądzie na stolicy

majestatu swego, będziecie i wy siedzieć na

dwunastu stolicach, sądząc dwanaście

pokoleń izraelskich. 29 I wszelki, który by

opuścił dom, albo braci, albo siostry, albo

ojca, albo matkę, albo żonę, albo synów, albo

rolę dla imienia mego, stokroć tyle weźmie, i

życie wieczne otrzyma. 30 Wielu zaś

pierwszych będzie ostatnimi, a ostatnich

pierwszymi.

20

PRZYPOWIEŚĆ O ROBOTNIKACH W

WINNICY.

1 Podobne jest królestwo niebieskie

człowiekowi gospodarzowi, który wyszedł

bardzo rano najmować robotników do

winnicy swojej. 2 A zawarłszy umowę z

robotnikami po denarze za dzień, posłał ich

do winnicy swojej. 3 I wyszedłszy około

trzeciej godziny, ujrzał innych stojących na

rynku, próżnujących. 4 I rzekł im: Idźcie i

wy do winnicy mojej, a co będzie

sprawiedliwe, dam wam. 5 A oni poszli. I

znowu wyszedł około szóstej i dziewiątej

godziny, i tak samo uczynił. 6 Około zaś

jedenastej wyszedł i znalazł innych

stojących, i rzekł im: Co tu stoicie cały dzień

próżnując? 7 Rzekli mu: Bo nas nikt nie

najął. Rzekł im: Idźcie i wy do winnicy

mojej. 8 Lecz gdy wieczór nadszedł, rzekł

pan winnicy rządcy swemu: Zawołaj

robotników i oddaj im zapłatę, począwszy od

ostatnich aż do pierwszych. 9 Gdy więc

przystąpili ci, którzy około jedenastej

godziny przyszli, wzięli po denarze. 10 A

przyszedłszy i pierwsi, mniemali, że więcej

otrzymają, ale wzięli i oni po denarze. 11 A

wziąwszy, szemrali przeciw gospodarzowi,

12 mówiąc: Ci ostatni jedną godzinę

pracowali, a uczyniłeś ich równymi nam,

27 Tunc respondens Petrus, dixit ei : Ecce

nos reliquimus omnia, et secuti sumus te :

quid ergo erit nobis ? 28 Jesus autem dixit

illis : Amen dico vobis, quod vos, qui secuti

estis me, in regeneratione cum sederit Filius

hominis in sede majestatis suæ, sedebitis et

vos super sedes duodecim, judicantes

duodecim tribus Israël. 29 Et omnis qui

reliquerit domum, vel fratres, aut sorores, aut

patrem, aut matrem, aut uxorem, aut filios,

aut agros propter nomen meum, centuplum

accipiet, et vitam æternam possidebit. 30

Multi autem erunt primi novissimi, et

novissimi primi.

20

1 Simile est regnum cælorum homini

patrifamilias, qui exiit primo mane conducere

operarios in vineam suam. 2 Conventione

autem facta cum operariis ex denario diurno,

misit eos in vineam suam. 3 Et egressus circa

horam tertiam, vidit alios stantes in foro

otiosos, 4 et dixit illis : Ite et vos in vineam

meam, et quod justum fuerit dabo vobis. 5

Illi autem abierunt. Iterum autem exiit circa

sextam et nonam horam : et fecit similiter. 6

Circa undecimam vero exiit, et invenit alios

stantes, et dicit illis : Quid hic statis tota die

otiosi ? 7 Dicunt ei : Quia nemo nos

conduxit. Dicit illis : Ite et vos in vineam

meam. 8 Cum sero autem factum esset, dicit

dominus vineæ procuratori suo : Voca

operarios, et redde illis mercedem incipiens a

novissimis usque ad primos. 9 Cum venissent

ergo qui circa undecimam horam venerant,

acceperunt singulos denarios. 10 Venientes

autem et primi, arbitrati sunt quod plus essent

accepturi : acceperunt autem et ipsi singulos

denarios. 11 Et accipientes murmurabant

adversus patremfamilias, 12 dicentes : Hi

novissimi una hora fecerunt, et pares illos

nobis fecisti, qui portavimus pondus diei, et

æstus. 13 At ille respondens uni eorum, dixit

45

którzyśmy znosili ciężar dnia i upału. 13 A

on odpowiadając jednemu z nich, rzekł:

Przyjacielu! Nie czynię ci krzywdy: czyżeś

się ze mną za denara nie umówił? 14 Weź, co

twoje jest, a idź; chcę też i temu ostatniemu

dać jako i tobie. 15 Czyż mi nie wolno

czynić tego, co chcę? Czy oko twoje złośliwe

jest, że ja jestem dobry? 16 Tak to ostatni

będą pierwszymi, a pierwsi ostatnimi;

albowiem wielu jest wezwanych, ale mało

wybranych.

PONOWNA ZAPOWIEDŹ MĘKI.

17 I wstępując Jezus do Jerozolimy, wziął

dwunastu uczniów osobno i rzekł im: 18 Oto

wstępujemy do Jerozolimy, a Syn

Człowieczy będzie wydany przedniejszym

kapłanom i doktorom i skażą go na śmierć;

19 i wydadzą go poganom na pośmiewisko i

biczowanie i ukrzyżowanie, a trzeciego dnia

zmartwychwstanie.

PROŚBA SYNÓW ZEBEDEUSZOWYCH.

20 Wtedy przystąpiła do niego matka synów

Zebedeuszowych z synami swymi, oddając

mu pokłon i prosząc go o coś. 21 I Który jej

rzekł: Czego chcesz? Rzekła mu: Powiedz,

aby ci dwaj synowie moi siedzieli, jeden po

prawicy twojej, a drugi po lewicy w

królestwie twoim. 22 Jezus zaś

odpowiadając, rzekł: Nie wiecie, o co

prosicie. Możecie pić kielich, który ja będę

pił? 23 Rzekli mu: Możemy. Rzekł im:

Kielich mój wprawdzie pić będziecie, ale

siedzieć po prawicy mojej, albo po lewicy,

nie jest moją rzeczą dać wam, ale którym jest

zgotowane od Ojca mojego. 24 A

usłyszawszy dziesięciu, obruszyli się na obu

braci. 25 Jezus zaś wezwał ich do siebie i

rzekł: Wiecie, że książęta narodów panują

nad nimi: i możniejsi rozciągają nad nimi

władzę. 26 Nie tak będzie między wami, ale

ktokolwiek by między wami chciał być

większym, niech będzie sługą waszym. 27 A

kto by między wami chciał być pierwszym,

niech będzie ostatnim, sługą waszym;

: Amice, non facio tibi injuriam : nonne ex

denario convenisti mecum ? 14 Tolle quod

tuum est, et vade : volo autem et huic

novissimo dare sicut et tibi. 15 Aut non licet

mihi quod volo, facere ? an oculus tuus

nequam est, quia ego bonus sum ? 16 Sic

erunt novissimi primi, et primi novissimi.

Multi enim sunt vocati, pauci vero electi.

17 Et ascendens Jesus Jerosolymam,

assumpsit duodecim discipulos secreto, et ait

illis : 18 Ecce ascendimus Jerosolymam, et

Filius hominis tradetur principibus

sacerdotum, et scribis, et condemnabunt eum

morte, 19 et tradent eum gentibus ad

illudendum, et flagellandum, et

crucifigendum, et tertia die resurget.

20 Tunc accessit ad eum mater filiorum

Zebedæi cum filiis suis, adorans et petens

aliquid ab eo. 21 Qui dixit ei : Quid vis ? Ait

illi : Dic ut sedeant hi duo filii mei, unus ad

dexteram tuam, et unus ad sinistram in regno

tuo. 22 Respondens autem Jesus, dixit :

Nescitis quid petatis. Potestis bibere calicem,

quem ego bibiturus sum ? Dicunt ei :

Possumus. 23 Ait illis : Calicem quidem

meum bibetis : sedere autem ad dexteram

meam vel sinistram non est meum dare

vobis, sed quibus paratum est a Patre meo. 24

Et audientes decem, indignati sunt de duobus

fratribus. 25 Jesus autem vocavit eos ad se, et

ait : Scitis quia principes gentium dominantur

eorum : et qui majores sunt, potestatem

exercent in eos. 26 Non ita erit inter vos : sed

quicumque voluerit inter vos major fieri, sit

vester minister : 27 et qui voluerit inter vos

primus esse, erit vester servus.

46

28 jak Syn Człowieczy nie przyszedł, aby mu

służono, ale aby służyć i dać duszę swą na

okup za wielu.

ŚLEPI W JERYCHO.

29 A gdy oni wychodzili z Jerycha, szła za

nim rzesza wielka. 30 I oto dwaj ślepi

siedzący przy drodze usłyszeli, że Jezus

przechodzi i zawołali, mówiąc: Panie, zmiłuj

się nad nami, synu Dawidów! 31 Lecz rzesza

łajała ich, aby milczeli. Ale oni bardziej

wołali, mówiąc: Panie, zmiłuj się nad nami,

synu Dawidów! 32 I stanął Jezus, i zawołał

ich, i rzekł: Co chcecie, abym wam uczynił?

33 Rzekli mu: Panie, aby otworzone zostały

oczy nasze! 34 Jezus zaś zlitowawszy się

nad nimi, dotknął oczu ich, a natychmiast

przejrzeli i poszli za nim.

2. W JEROZOLIMIE (21,1- 25,46)

21

WJAZD TRIUMFALNY.

1 A gdy się przybliżali ku Jerozolimiei

przyszli do Betfage, do góry Oliwnej, wtedy

Jezus posłał dwu uczniów, 2 mówiąc im:

Idźcie do miasteczka, które jest przed wami,

a natychmiast znajdziecie oślicę uwiązaną i

oślę z nią; odwiążcie i przywiedźcie mi. 3 A

jeśliby wam kto co rzekł, powiedzcie, iż Pan

ich potrzebuje; a zaraz je puści. 4 A to

wszystko stało się, aby się wypełniło, co było

powiedziane przez Proroka mówiącego: 5

"Powiedzcie córce Syjońskiej: Oto król twój

idzie ku tobie cichy, siedząc na oślicy i na

oślęciu, synu podjarzemnej." 6 Uczniowie

zaś przyszedłszy uczynili, jak im rozkazał

Jezus. 7 I przywiedli oślicę i oślę, i włożyli

na nie szaty swoje, a jego wsadzili na nie. 8

A rzesza bardzo wielka słała szaty swoje na

drodze, a drudzy obcinali gałązki z drzew i

na drodze słali. 9 Rzesze zaś, które szły

naprzód i które szły z tyłu, wołały, mówiąc:

Hosanna synowi Dawidowemu!

Błogosławiony, który przychodzi w imię

Pańskie. Hosanna na wysokościach! 10 A

gdy wjechał do Jerozolímy, poruszyło się

28 Sicut Filius hominis non venit ministrari,

sed ministrare, et dare animam suam

redemptionem pro multis.

29 Et egredientibus illis ab Jericho, secuta est

eum turba multa, 30 et ecce duo cæci

sedentes secus viam audierunt quia Jesus

transiret : et clamaverunt, dicentes : Domine,

miserere nostri, fili David. 31 Turba autem

increpabat eos ut tacerent. At illi magis

clamabant, dicentes : Domine, miserere

nostri, fili David. 32 Et stetit Jesus, et vocavit

eos, et ait : Quid vultis ut faciam vobis ? 33

Dicunt illi : Domine, ut aperiantur oculi

nostri. 34 Misertus autem eorum Jesus, tetigit

oculos eorum. Et confestim viderunt, et

secuti sunt eum.

21

1 Et cum appropinquassent Jerosolymis, et

venissent Bethphage ad montem Oliveti :

tunc Jesus misit duos discipulos, 2 dicens eis

: Ite in castellum, quod contra vos est, et

statim invenietis asinam alligatam, et pullum

cum ea : solvite, et adducite mihi : 3 et si

quis vobis aliquid dixerit, dicite quia

Dominus his opus habet : et confestim

dimittet eos. 4 Hoc autem totum factum est,

ut adimpleretur quod dictum est per

prophetam dicentem : 5 Dicite filiæ Sion :

Ecce rex tuus venit tibi mansuetus, sedens

super asinam, et pullum filium subjugalis. 6

Euntes autem discipuli fecerunt sicut

præcepit illis Jesus. 7 Et adduxerunt asinam,

et pullum : et imposuerunt super eos

vestimenta sua, et eum desuper sedere

fecerunt. 8 Plurima autem turba straverunt

vestimenta sua in via : alii autem cædebant

ramos de arboribus, et sternebant in via : 9

turbæ autem, quæ præcedebant, et quæ

sequebantur, clamabant, dicentes : Hosanna

filio David : benedictus, qui venit in nomine

Domini : hosanna in altissimis. 10 Et cum

47

całe miasto, mówiąc: Kim jest ten? 11 Lud

zaś mówił: Ten jest Jezus, prorok z Nazaretu

galilejskiego.

WYRZUCA KUPCZĄCYCH Z

ŚWIĄTYNI.

12 I wszedł Jezus do świątyni Bożej i

wyrzucał wszystkich sprzedających i

kupujących w świątyni, a stoły bankierów i

ławki sprzedających gołębie poprzewracał.

13 I rzekł im: Napisane jest: "Dom mój

domem modlitwy zwany będzie, a wyście go

uczynili jaskinią zbójców." 14 I przystąpili

do niego ślepi i chromi w świątyni, i

uzdrowił ich. 15 Widząc zaś przedniejsi

kapłani i doktorowie dziwy, które czynił, i

dzieci wołające w świątyni i mówiące:

Hosanna synowi Dawidowemu - rozgniewali

się 16 i rzekli mu: Słyszysz, co ci mówią? A

Jezus rzekł im: I owszem. Nie czytaliście

nigdy: "z ust niemowląt i ssących doskonałą

uczyniłeś chwałę?" 17 A opuściwszy ich,

wyszedł poza miasto do Betanii i tam został.

PRZEKLINA FIGĘ.

18 Rano zaś wracając do miasta, uczuł głód.

19 A ujrzawszy jedno figowe drzewo przy

drodze, przyszedł do niego i nie znalazł na

nim nic prócz samych liści, i rzekł mu:

Niechaj się nigdy z ciebie owoc nie rodzi na

wieki. I uschła zaraz figa. 20 A ujrzawszy

uczniowie, zdziwili się, mówiąc: Jakże

natychmiast uschła. 21 Jezus zaś

odpowiadając, rzekł im: Zaprawdę

powiadam wam, jeślibyście mieli wiarę, a nie

wątpilibyście, nie tylko z figowym drzewem

uczynicie, ale też gdybyście tej górze rzekli:

Podnieś się a rzuć się w morze, stanie się. 22

I wszystko otrzymacie, o co byście wierząc,

prosili w modlitwie.

UTARCZKI Z FARYZEUSZAMI.

23 A gdy przyszedł do świątyni, przystąpili

do niego, gdy uczył, przedniejsi kapłani i

starsi ludu, mówiąc: Jaką mocą to czynisz i

kto ci dał tę władzę? 24 Odpowiadając Jezus,

intrasset Jerosolymam, commota est universa

civitas, dicens : Quis est hic ? 11 Populi

autem dicebant : Hic est Jesus propheta a

Nazareth Galilææ.

12 Et intravit Jesus in templum Dei, et

ejiciebat omnes vendentes et ementes in

templo, et mensas numulariorum, et

cathedras vendentium columbas evertit : 13

et dicit eis : Scriptum est : Domus mea

domus orationis vocabitur : vos autem

fecistis illam speluncam latronum. 14 Et

accesserunt ad eum cæci, et claudi in templo

: et sanavit eos. 15 Videntes autem principes

sacerdotum et scribæ mirabilia quæ fecit, et

pueros clamantes in templo, et dicentes :

Hosanna filio David : indignati sunt, 16 et

dixerunt ei : Audis quid isti dicunt ? Jesus

autem dixit eis : Utique. Numquam legistis :

Quia ex ore infantium et lactentium perfecisti

laudem ? 17 Et relictis illis, abiit foras extra

civitatem in Bethaniam : ibique mansit.

18 Mane autem revertens in civitatem,

esuriit. 19 Et videns fici arborem unam secus

viam, venit ad eam : et nihil invenit in ea nisi

folia tantum, et ait illi : Numquam ex te

fructus nascatur in sempiternum. Et arefacta

est continuo ficulnea. 20 Et videntes

discipuli, mirati sunt, dicentes : Quomodo

continuo aruit ? 21 Respondens autem Jesus,

ait eis : Amen dico vobis, si habueritis fidem,

et non hæsitaveritis, non solum de ficulnea

facietis, sed et si monti huic dixeritis : Tolle,

et jacta te in mare, fiet. 22 Et omnia

quæcumque petieritis in oratione credentes,

accipietis.

23 Et cum venisset in templum, accesserunt

ad eum docentem principes sacerdotum, et

seniores populi, dicentes : In qua potestate

hæc facis ? et quis tibi dedit hanc potestatem

48

rzekł im: Spytam ja też was o jedną rzecz,

jeśli mi na nią odpowiecie, i ja wam powiem,

jaką mocą to czynię. 25 Chrzest Jana skąd

był, z nieba, czy z ludzi? Lecz oni rozważali

między sobą, mówiąc: 26 Jeśli powiemy: z

nieba, rzecze nam: Czemużeście mu więc nie

uwierzyli? A jeśli powiemy: z ludzi, boimy

się rzeszy; bo wszyscy mieli Jana za proroka.

27 I odpowiadając Jezusowi rzekli: Nie

wiemy. Rzekł im i on: To i ja wam nie

powiem, jaką mocą to czynię.

PRZYPOWIEŚĆ O DWU SYNACH.

28 Wam zaś co się zdaje? Pewien człowiek

miał dwóch synów. I przyszedłszy do

pierwszego, rzekł: Synu, idź dziś popracuj w

winnicy mojej. 29 A on odpowiadając, rzekł:

Nie chcę. Ale potem żalem wzruszony

poszedł. 30 A przyszedłszy do drugiego,

rzekł podobnie. Lecz ten odpowiadając,

rzekł: Idę panie, a nie poszedł. 31 Któryż z

dwóch spełnił wolę ojcowską? Rzekli mu:

Pierwszy. Powiedział im Jezus: Zaprawdę

powiadam wam, że celnicy i wszetecznice

uprzedzą was do królestwa Bożego. 32

AIbowiem przyszedł do was Jan drogą

sprawiedliwości, i nie uwierzyliście mu; a

celnicy i wszetecznice uwierzyły mu; a wy

widząc, ani nie mieliście żalu potem, aby mu

uwierzyć.

PRZEWROTNI DZIERŻAWCY WINNICY.

33 Innej przypowieści posłuchajcie: Był

człowiek gospodarz, który założył winnicę i

płotem ją ogrodził, i wykopał w niej prasę, i

zbudował wieżę, i oddał ją w dzierżawę

oraczom i odjechał w podróż. 34 A gdy się

przybliżył czas owoców, posłał sługi swoje

do oraczów, aby odebrali owoce jego. 35 A

oracze pojmawszy sługi jego, jednego obili,

drugiego zabili, innego zaś ukamienowali. 36

I znowu posłał innych sług więcej niż

pierwszych, i tak samo im uczynili. 37 A na

koniec posłał do nich syna swego, mówiąc:

Uszanują syna mego. 38 Lecz oracze

ujrzawszy syna, mówili między sobą: Ten

? 24 Respondens Jesus dixit eis : Interrogabo

vos et ego unum sermonem : quem si

dixeritis mihi, et ego vobis dicam in qua

potestate hæc facio. 25 Baptismus Joannis

unde erat ? e cælo, an ex hominibus ? At illi

cogitabant inter se, dicentes : 26 Si

dixerimus, e cælo, dicet nobis : Quare ergo

non credidistis illi ? Si autem dixerimus, ex

hominibus, timemus turbam : omnes enim

habebant Joannem sicut prophetam. 27 Et

respondentes Jesu, dixerunt : Nescimus. Ait

illis et ipse : Nec ego dico vobis in qua

potestate hæc facio.

28 Quid autem vobis videtur ? Homo quidam

habebat duos filios, et accedens ad primum,

dixit : Fili, vade hodie, operare in vinea mea.

29 Ille autem respondens, ait : Nolo. Postea

autem, pœnitentia motus, abiit. 30 Accedens

autem ad alterum, dixit similiter. At ille

respondens, ait : Eo, domine, et non ivit : 31

quis ex duobus fecit voluntatem patris ?

Dicunt ei : Primus. Dicit illis Jesus : Amen

dico vobis, quia publicani et meretrices

præcedent vos in regnum Dei. 32 Venit enim

ad vos Joannes in via justitiæ, et non

credidistis ei : publicani autem et meretrices

crediderunt ei : vos autem videntes nec

pœnitentiam habuistis postea, ut crederetis ei.

33 Aliam parabolam audite : Homo erat

paterfamilias, qui plantavit vineam, et sepem

circumdedit ei, et fodit in ea torcular, et

ædificavit turrim, et locavit eam agricolis, et

peregre profectus est. 34 Cum autem tempus

fructuum appropinquasset, misit servos suos

ad agricolas, ut acciperent fructus ejus. 35 Et

agricolæ, apprehensis servis ejus, alium

ceciderunt, alium occiderunt, alium vero

lapidaverunt. 36 Iterum misit alios servos

plures prioribus, et fecerunt illis similiter. 37

Novissime autem misit ad eos filium suum,

dicens : Verebuntur filium meum. 38

Agricolæ autem videntes filium dixerunt

49

jest dziedzic, pójdźcie, zabijmy go i

posiądziemy dziedzictwo jego. 39 I

pojmawszy go, wyrzucili z winnicy i zabili.

40 Gdy tedy przyjdzie pan winnicy, co

uczyni oraczom owym? 41 Rzekli mu: Złych

srodze straci, a winnicę swą wynajmie innym

oraczom, którzy oddadzą mu owoc we

właściwej porze. 42 Rzekł im Jezus: Nie

czytaliście nigdy w Pismach: "Kamień, który

odrzucili budujący, ten stał się kamieniem

węgielnym. Od Pana się to stało i dziwne jest

w oczach naszych." 43 Dlatego powiadam

wam, że będzie odjęte od was królestwo

Boże i będzie dane narodowi, czyniącemu

owoce jego. 44 A kto upadnie na ten kamień,

rozbije się, a na kogo by upadł, zmiażdży go.

45 I usłyszawszy przedniejsi kapłani i

faryzeusze przypowieści jego, poznali, że o

nich mówi. 46 A usiłując go pojmać, bali się

rzesz, ponieważ go za proroka miały.

22

GODY KRÓLEWSKIE.

1 I Odpowiadając Jezus, przemówił do nich

znowu w przypowieściach, mówiąc: 2

Podobne stało się królestwo niebieskie

pewnemu królowi, który sprawił gody

małżeńskie synowi swemu. 3 I posłał sług

swoich wzywać zaproszonych na gody, ale

nie chcieli przyjść. 4 Znowu posłał innych

sług, mówiąc: Powiedzcie zaproszonym: Oto

obiad mój nagotowałem, woły moje i karmne

zwierzęta są pobite, i wszystko gotowe;

pójdźcie na gody. 5 Ale oni zaniedbali i

odeszli, jeden do swej wsi, a drugi do

kupiectwa swego. 6 Reszta zaś chwyciła

sługi jego i zelżywość im uczyniwszy, zabiła.

7 Król zaś usłyszawszy, rozgniewał się i

posławszy wojska swe, wytracił owych

mężobójców i miasto ich spalił. 8 Wtedy

rzekł służebnikom swoim: Gody wprawdzie

są gotowe, lecz zaproszeni nie byli godni. 9

A przeto idźcie na rozstajne drogi i

kogokolwiek znajdziecie, wezwijcie na gody.

10 I wyszedłszy słudzy jego na drogi, zebrali

wszystkich, których znaleźli, złych i

dobrych, i napełniły się gody siedzącymi. 11

intra se : Hic est hæres, venite, occidamus

eum, et habebimus hæreditatem ejus. 39 Et

apprehensum eum ejecerunt extra vineam, et

occiderunt. 40 Cum ergo venerit dominus

vineæ, quid faciet agricolis illis ? 41 Aiunt

illi : Malos male perdet : et vineam suam

locabit aliis agricolis, qui reddant ei fructum

temporibus suis. 42 Dicit illis Jesus :

Numquam legistis in Scripturis : Lapidem

quem reprobaverunt ædificantes, hic factus

est in caput anguli : a Domino factum est

istud, et est mirabile in oculis nostris ? 43

Ideo dico vobis, quia auferetur a vobis

regnum Dei, et dabitur genti facienti fructus

ejus. 44 Et qui ceciderit super lapidem istum,

confringetur : super quem vero ceciderit,

conteret eum. 45 Et cum audissent principes

sacerdotum et pharisæi parabolas ejus,

cognoverunt quod de ipsis diceret. 46 Et

quærentes eum tenere, timuerunt turbas :

quoniam sicut prophetam eum habebant.

22

1 Et respondens Jesus, dixit iterum in

parabolis eis, dicens : 2 Simile factum est

regnum cælorum homini regi, qui fecit

nuptias filio suo. 3 Et misit servos suos

vocare invitatos ad nuptias, et nolebant

venire. 4 Iterum misit alios servos, dicens :

Dicite invitatis : Ecce prandium meum

paravi, tauri mei et altilia occisa sunt, et

omnia parata : venite ad nuptias. 5 Illi autem

neglexerunt : et abierunt, alius in villam

suam, alius vero ad negotiationem suam : 6

reliqui vero tenuerunt servos ejus, et

contumeliis affectos occiderunt. 7 Rex autem

cum audisset, iratus est : et missis exercitibus

suis, perdidit homicidas illos, et civitatem

illorum succendit. 8 Tunc ait servis suis :

Nuptiæ quidem paratæ sunt, sed qui invitati

erant, non fuerunt digni : 9 ite ergo ad exitus

viarum, et quoscumque inveneritis, vocate ad

nuptias. 10 Et egressi servi ejus in vias,

congregaverunt omnes quos invenerunt,

malos et bonos : et impletæ sunt nuptiæ

discumbentium. 11 Intravit autem rex ut

videret discumbentes, et vidit ibi hominem

50

Wszedł też król, aby zobaczyć siedzących, i

ujrzał tam człowieka nie odzianego szatą

godową. 12 I rzekł mu: Przyjacielu, jak tu

wszedłeś, nie mając szaty godowej? Lecz on

zamilkł. 13 Wtedy rzekł król sługom:

Związawszy ręce i nogi jego, wyrzućcie go w

ciemności zewnętrzne; tam będzie płacz i

zgrzytanie zębów. 14 Albowiem wielu jest

wezwanych, lecz mało wybranych.

CZY PŁACIĆ PODATKI?

15 Wtedy odszedłszy faryzeusze, naradzali

się, jakby go podchwycić w mowie. 16 I

posłali mu uczniów swoich z herodianami,

mówiąc: Nauczycielu! Wiemy, żeś jest

prawdomówny i drogi Bożej w prawdzie

nauczasz, a nie dbasz na nikogo; albowiem

nie oglądasz się na osobę ludzką. 17 Powiedz

nam więc, co ci się zdaje? Czy godzi się

dawać czynsz cesarzowi, czy też nie? 18 A

Jezus poznawszy złość ich, rzekł: Czemu

mnie kusicie, obłudnicy? 19 Pokażcie mi

monetę czynszową. A oni mu przynieśli

denara. 20 I rzekł im Jezus: Czyj jest ten

obraz i napis? 21 Rzekli mu: Cesarski.

Wtedy rzekł im: Oddajcie więc, co jest

cesarskiego, cesarzowi, a co jest Bożego,

Bogu. 22 Usłyszawszy zaś, zdziwili się i

opuściwszy go, odeszli.

O ZMARTWYCHWSTANIU.

23 Tego samego dnia przyszli do niego

saduceusze, którzy powiadają, że nie ma

zmartwychwstania, i pytali, go, 24 mówiąc:

Nauczycielu! Mojżesz rzekł: "Jeśliby kto

umarł, nie mając syna, niech brat jego pojmie

żonę jego i wzbudzi potomstwo bratu

swemu." 25 Było zaś siedmiu braci u nas i

pierwszy ożeniwszy się umarł, a nie mając

potomstwa, zostawił żonę swoją bratu

swemu. 26 Podobnie drugi i trzeci aż do

siódmego. 27 A na ostatek po wszystkich

umarła i żona. 28 W zmartwychwstaniu więc

którego z siedmiu będzie żoną, bo ją mieli

wszyscy? 29 Jezus zaś odpowiadając, rzekł

im: Błądzicie, nie rozumiejąc Pism ani mocy

Bożej. 30 Albowiem w zmartwychwstaniu

ani nie będą się żenić, ani za mąż wychodzić;

non vestitum veste nuptiali. 12 Et ait illi :

Amice, quomodo huc intrasti non habens

vestem nuptialem ? At ille obmutuit. 13 Tunc

dicit rex ministris : Ligatis manibus et

pedibus ejus, mittite eum in tenebras

exteriores : ibi erit fletus et stridor dentium.

14 Multi enim sunt vocati, pauci vero electi.

15 Tunc abeuntes pharisæi, consilium

inierunt ut caperent eum in sermone. 16 Et

mittunt ei discipulos suos cum Herodianis,

dicentes : Magister, scimus quia verax es, et

viam Dei in veritate doces, et non est tibi

cura de aliquo : non enim respicis personam

hominum : 17 dic ergo nobis quid tibi

videtur, licet censum dare Cæsari, an non ?

18 Cognita autem Jesus nequitia eorum, ait :

Quid me tentatis, hypocritæ ? 19 ostendite

mihi numisma census. At illi obtulerunt ei

denarium. 20 Et ait illis Jesus : Cujus est

imago hæc, et superscriptio ? 21 Dicunt ei :

Cæsaris. Tunc ait illis : Reddite ergo quæ

sunt Cæsaris, Cæsari : et quæ sunt Dei, Deo.

22 Et audientes mirati sunt, et relicto eo

abierunt.

23 In illo die accesserunt ad eum sadducæi,

qui dicunt non esse resurrectionem : et

interrogaverunt eum, 24 dicentes : Magister,

Moyses dixit : Si quis mortuus fuerit non

habens filium, ut ducat frater ejus uxorem

illius, et suscitet semen fratri suo. 25 Erant

autem apud nos septem fratres : et primus,

uxore ducta, defunctus est : et non habens

semen, reliquit uxorem suam fratri suo. 26

Similiter secundus, et tertius usque ad

septimum. 27 Novissime autem omnium et

mulier defuncta est. 28 In resurrectione ergo

cujus erit de septem uxor ? omnes enim

habuerunt eam. 29 Respondens autem Jesus,

ait illis : Erratis nescientes Scripturas, neque

virtutem Dei. 30 In resurrectione enim neque

nubent, neque nubentur : sed erunt sicut

51

ale będą jako aniołowie Boży w niebie. 31 A

o powstaniu umarłych nie czytaliście, co

powiedziane jest od Boga mówiącego wam:

32 "Jam jest Bóg Abrahama i Bóg Izaaka i

Bóg Jakuba?" Nie jest Bogiem umarłych, ale

żywych. 33 A usłyszawszy rzesze, dziwiły

się nauce jego.

KTÓRE PRZYKAZANIE NAJWIĘKSZE.

34 Faryzeusze zaś usłyszawszy, że zamknął

usta saduceuszom, zeszli się razem. 35 I

zapytał go jeden z nich, zakonny doktor,

kusząc go: 36 Nauczycielu, które jest wielkie

przykazanie w Zakonie? 37 Rzekł mu Jezus:

"Będziesz miłował Pana Boga twego, ze

wszystkiego serca twego i ze wszystkiej

duszy twojej i ze wszystkiej myśli twojej."

38 To jest największe i pierwsze

przykazanie. 39 Drugie zaś podobne jest

temu: "Będziesz miłował bliźniego twego

jako samego siebie." 40 Na tych dwóch

przykazaniach zawisł cały Zakon i prorocy.

MESJASZ PANEM DAWIDA.

41 Gdy się zaś faryzeusze zebrali, spytał ich

Jezus, 42 mówiąc: Co wy sądzicie o

Chrystusie? Czyim jest synem? Rzekli mu:

Dawidowym. 43 Rzekł im: Jakże więc

Dawid w duchu nazywa go Panem, mówiąc:

44 "Rzekł Pan Panu memu: Siądź po prawicy

mojej, aż położę nieprzyjaciół twoich

podnóżkiem nóg twoich?" 45 Jeśli więc

Dawid nazywa go Panem, jakże jest synem

jego? 46 I żaden nie mógł mu odpowiedzieć

słowa, ani nikt nie śmiał go od owego dnia

więcej pytać.

23

KARCI PYCHĘ FARYZEUSZÓW.

1 Wtedy Jezus przemówił do rzesz i do

uczniów swoich, 2 mówiąc: Na stolicy

Mojżeszowej zasiedli doktorowie i

faryzeusze. 3 Wszystko tedy, cokolwiek

wam rozkażą, zachowujcie i czyńcie, ale

według uczynków ich nie czyńcie; gdyż

mówią, a nie czynią. 4 Gdyż wiążą

angeli Dei in cælo. 31 De resurrectione

autem mortuorum non legistis quod dictum

est a Deo dicente vobis : 32 Ego sum Deus

Abraham, et Deus Isaac, et Deus Jacob ? Non

est Deus mortuorum, sed viventium. 33 Et

audientes turbæ, mirabantur in doctrina ejus.

34 Pharisæi autem audientes quod silentium

imposuisset sadducæis, convenerunt in unum

: 35 et interrogavit eum unus ex eis legis

doctor, tentans eum : 36 Magister, quod est

mandatum magnum in lege ? 37 Ait illi Jesus

: Diliges Dominum Deum tuum ex toto corde

tuo, et in tota anima tua, et in tota mente tua.

38 Hoc est maximum, et primum mandatum.

39 Secundum autem simile est huic : Diliges

proximum tuum, sicut teipsum. 40 In his

duobus mandatis universa lex pendet, et

prophetæ.

41 Congregatis autem pharisæis, interrogavit

eos Jesus, 42 dicens : Quid vobis videtur de

Christo ? cujus filius est ? Dicunt ei : David.

43 Ait illis : Quomodo ergo David in spiritu

vocat eum Dominum, dicens : 44 Dixit

Dominus Domino meo : Sede a dextris meis,

donec ponam inimicos tuos scabellum pedum

tuorum ? 45 Si ergo David vocat eum

Dominum, quomodo filius ejus est ? 46 Et

nemo poterat ei respondere verbum : neque

ausus fuit quisquam ex illa die eum amplius

interrogare.

23

1 Tunc Jesus locutus est ad turbas, et ad

discipulos suos, 2 dicens : Super cathedram

Moysi sederunt scribæ et pharisæi. 3 Omnia

ergo quæcumque dixerint vobis, servate, et

facite : secundum opera vero eorum nolite

facere : dicunt enim, et non faciunt. 4

Alligant enim onera gravia, et importabilia,

52

brzemiona ciężkie i nieznośne, i kładą na

ramiona ludzkie, a palcem swym nie chcą ich

ruszyć. 5 Wszystkie też sprawy swe czynią,

aby byli widziani od ludzi; albowiem

rozszerzają filaktery swe i wydłużają kraje

płaszczów. 6 A lubią pierwsze miejsca na

ucztach i pierwsze siedzenia w synagogach 7

i pozdrowienia na rynku i być zwanymi od

ludzi: rabbi. 8 Ale wy nie dajcie się nazywać:

rabbi; albowiem jeden jest nauczyciel wasz,

a wy wszyscy braćmi jesteście. 9 I ojcem nie

nazywajcie sobie nikogo na ziemi, albowiem

jeden jest Ojciec wasz, który jest w

niebiosach. 10 Ani się nie nazywajcie

nauczycielami, gdyż jeden jest nauczyciel

wasz, Chrystus. 11 Kto z was jest większy,

będzie sługą waszym; 12 kto by się zaś

wywyższał, będzie uniżony; a kto by się

uniżał, będzie wywyższony.

OŚMIOKROTNE BIADA NA

OBŁUDNIKÓW.

13 A biada wam, doktorowie i faryzeusze

obłudnicy, że zamykacie królestwo

niebieskie przed ludźmi! Sami bowiem nie

wchodzicie, ani wchodzącym wejść nie

pozwalacie. 14 Biada wam, doktorowie i

faryzeusze obłudnicy, że objadacie domy

wdów, długie modlitwy czyniąc! Dlatego

cięższy wyrok was spotka. 15 Biada wam,

doktorowie i faryzeusze obłudnicy, że

objeżdżacie morza i lądy, aby uczynić

jednego prozelitę, a gdy się stanie, czynicie

go synem piekła dwakroć więcej, niż sami

jesteście! 16 Biada wam, wodzowie ślepi,

którzy mówicie: Ktokolwiek by przysiągł na

świątynię, nic to; ale kto by przysiągł na

złoto świątyni, winien dotrzymać. 17 Głupi i

ślepi! Cóż bowiem jest większe: złoto, czy

świątynia, która poświęca złoto? 18 A

ktokolwiek by przysiągł na ołtarz, nic to, lecz

kto by przysiągł na dar, który jest na nim,

winien dotrzymać. 19 Ślepi! Cóż bowiem

jest większe: dar, czy ołtarz, który dar

poświęca? 20 Kto więc przysięga na ołtarz,

przysięga na niego i na wszystko, co na nim

jest. 21 A ktokolwiek by przysięgał na

świątynię, przysięga na nią i na tego, który w

niej mieszka. 22 I kto przysięga na niebo,

et imponunt in humeros hominum : digito

autem suo nolunt ea movere. 5 Omnia vero

opera sua faciunt ut videantur ab hominibus :

dilatant enim phylacteria sua, et magnificant

fimbrias. 6 Amant autem primos recubitus in

cœnis, et primas cathedras in synagogis, 7 et

salutationes in foro, et vocari ab hominibus

Rabbi. 8 Vos autem nolite vocari Rabbi :

unus est enim magister vester, omnes autem

vos fratres estis. 9 Et patrem nolite vocare

vobis super terram : unus est enim pater

vester qui in cælis est. 10 Nec vocemini

magistri : quia magister vester unus est,

Christus. 11 Qui major est vestrum, erit

minister vester. 12 Qui autem se exaltaverit,

humiliabitur : et qui se humiliaverit,

exaltabitur.

13 Væ autem vobis scribæ et pharisæi

hypocritæ, quia clauditis regnum cælorum

ante homines ! vos enim non intratis, nec

introëuntes sinitis intrare. 14 Væ vobis

scribæ et pharisæi hypocritæ, quia comeditis

domos viduarum, orationes longas orantes !

propter hoc amplius accipietis judicium. 15

Væ vobis scribæ et pharisæi hypocritæ, quia

circuitis mare, et aridam, ut faciatis unum

proselytum, et cum fuerit factus, facitis eum

filium gehennæ duplo quam vos. 16 Væ

vobis duces cæci, qui dicitis : Quicumque

juraverit per templum, nihil est : qui autem

juraverit in auro templi, debet. 17 Stulti et

cæci : quid enim majus est ? aurum, an

templum, quod sanctificat aurum ? 18 Et

quicumque juraverit in altari, nihil est :

quicumque autem juraverit in dono, quod est

super illud, debet. 19 Cæci : quid enim majus

est, donum, an altare, quod sanctificat donum

? 20 Qui ergo jurat in altari, jurat in eo, et in

omnibus quæ super illud sunt. 21 Et

quicumque juraverit in templo, jurat in illo,

et in eo qui habitat in ipso : 22 et qui jurat in

cælo, jurat in throno Dei, et in eo qui sedet

super eum. 23 Væ vobis scribæ et pharisæi

hypocritæ, qui decimatis mentham, et

53

przysięga na tron Boży i na tego, który na

nim siedzi. 23 Biada wam, doktorowie i

faryzeusze obłudnicy, gdyż dajecie

dziesięcinę z mięty i z anyżu i z kminku, a

opuściliście to, co ważniejsze jest w Zakonie:

sąd i miłosierdzie i wiarę! To trzeba było

czynić, a tamtego nie opuszczać. 24

Wodzowie ślepi, którzy przecedzacie

komara, a połykacie wielbłąda. 25 Biada

wam, doktorowie i faryzeusze obłudnicy, że

oczyszczacie, co jest zewnątrz kubka i misy,

wewnątrz zaś pełni jesteście grabieży i

plugastwa! 26 Faryzeuszu ślepy! Oczyść

pierwej, co jest wewnątrz kubka i misy, aby

to, co zewnątrz jest, czystym się stało. 27

Biada wam, doktorowie i faryzeusze

obłudnicy, że jesteście podobni do grobów

pobielanych, które z wierzchu zdają się

ludziom piękne, ale wewnątrz pełne są kości

umarłych i wszelkiego plugastwa! 28 Tak też

i wy z wierzchu wprawdzie zdajecie się

ludziom sprawiedliwi, lecz wewnątrz pełni

jesteście obłudy i nieprawości. 29 Biada

wam, doktorowie i faryzeusze obłudnicy,

którzy budujecie groby proroków i zdobicie

pomniki sprawiedliwych, 30 i powiadacie:

Gdybyśmy byli żyli za dni ojców naszych,

nie bylibyśmy ich wspólnikami w krwi

proroków. 31 Zatem świadkami jesteście

sami w sobie, że jesteście synami tych,

którzy proroków zabili. 32 I wy dopełnijcie

miary ojców waszych! 33 Węże! Plemię

żmijowe! Jakże ujdziecie przed potępieniem

piekła? 34 Dlatego oto ja posyłam do was

proroków i mędrców i doktorów, a z nich

jednych zabijecie i ukrzyżujecie, a innych

ubiczujecie w synagogach waszych i

będziecie prześladować od miasta do miasta,

35 aby przyszła na was wszystka krew

sprawiedliwa, która rozlana jest na ziemi, od

krwi Abla sprawiedliwego, aż do krwi

Zachariasza, syna Barachiaszowego,

któregoście zabili między świątynią i

ołtarzem. 36 Zaprawdę powiadam wam:

Przyjdzie to wszystko na to plemię.

anethum, et cyminum, et reliquistis quæ

graviora sunt legis, judicium, et

misericordiam, et fidem ! hæc oportuit

facere, et illa non omittere. 24 Duces cæci,

excolantes culicem, camelum autem

glutientes. 25 Væ vobis scribæ et pharisæi

hypocritæ, quia mundatis quod deforis est

calicis et paropsidis ; intus autem pleni estis

rapina et immunditia ! 26 Pharisæe cæce,

munda prius quod intus est calicis, et

paropsidis, ut fiat id, quod deforis est,

mundum. 27 Væ vobis scribæ et pharisæi

hypocritæ, quia similes estis sepulchris

dealbatis, quæ a foris parent hominibus

speciosa, intus vero pleni sunt ossibus

mortuorum, et omni spurcitia ! 28 Sic et vos

a foris quidem paretis hominibus justi : intus

autem pleni estis hypocrisi et iniquitate. 29

Væ vobis scribæ et pharisæi hypocritæ, qui

ædificatis sepulchra prophetarum, et ornatis

monumenta justorum, 30 et dicitis : Si

fuissemus in diebus patrum nostrorum, non

essemus socii eorum in sanguine

prophetarum ! 31 itaque testimonio estis

vobismetipsis, quia filii estis eorum, qui

prophetas occiderunt. 32 Et vos implete

mensuram patrum vestrorum. 33 Serpentes,

genimina viperarum, quomodo fugietis a

judicio gehennæ ? 34 Ideo ecce ego mitto ad

vos prophetas, et sapientes, et scribas, et ex

illis occidetis, et crucifigetis, et ex eis

flagellabitis in synagogis vestris, et

persequemini de civitate in civitatem : 35 ut

veniat super vos omnis sanguis justus, qui

effusus est super terram, a sanguine Abel

justi usque ad sanguinem Zachariæ, filii

Barachiæ, quem occidistis inter templum et

altare. 36 Amen dico vobis, venient hæc

omnia super generationem istam.

54

ŻAL NAD JEROZOLIMĄ.

37 Jeruzalem, Jeruzalem, które zabijasz

proroków i kamienujesz tych, którzy do

ciebie są posłani; ile razy chciałem

zgromadzić dzieci twoje, jako kokosz

zgromadza kurczęta swoje pod skrzydła, a

nie chciałoś? 38 Oto wam zostanie dom wasz

pusty. 39 Albowiem powiadam wam: Nie

ujrzycie mnie odtąd, aż rzeczecie:

"Błogosławiony, który przychodzi w imię

Pańskie."

24

ZAPOWIEDŹ ZBURZENIA JEROZOLIMY

I KOŃCA ŚWIATA.

1 A wyszedłszy Jezus ze świątyni, szedł. I

przystąpili uczniowie jego, aby mu ukazać

budynki świątyni. 2 On zaś odpowiadając

rzekł im: Widzicie to wszystko? Zaprawdę

powiadam wam, nie zostanie tu kamień na

kamieniu, który by nie był zwalony. 3 A gdy

on siedział na górze Oliwnej, przystąpili do

niego osobno uczniowie, mówiąc: Powiedz

nam kiedy to będzie, i co za znak twojego

przyjścia i końca świata? 4 A odpowiadając

Jezus, rzekł im: Baczcie, żeby was kto nie

zwiódł. 5 Albowiem wielu przyjdzie w imię

moje, mówiąc: Jam jest Chrystus i wielu

zwiodą. 6 Usłyszycie bowiem o wojnach i

wieści o wojnach. Baczcie, żebyście się nie

trwożyli; bo się to musi stać, ale jeszcze nie

jest koniec. 7 Albowiem powstanie naród

przeciw narodowi i królestwo przeciw

królestwu, i będą mory i głody i trzęsienia

ziemi po miejscach. 8 Ale to wszystko są

początki boleści. 9 Wtedy podadzą was w

udręczenie i będą was zabijać, i będziecie

nienawidzeni przez wszystkie narody dla

imienia mego. 10 A wtedy wielu się zgorszy

i będą się wzajemnie wydawać, i jedni

drugich nienawidzić. 11 I powstanie wielu

fałszywych proroków i zwiodą wielu. 12 A iż

się rozmnoży nieprawość, oziębnie miłość

wielu. 13 Kto zaś wytrwa aż do końca, ten

będzie zbawiony. 14 I będzie przepowiadana

ta ewangelia królestwa po całej ziemi, na

świadectwo wszystkim narodom; a wtedy

37 Jerusalem, Jerusalem, quæ occidis

prophetas, et lapidas eos, qui ad te missi sunt,

quoties volui congregare filios tuos,

quemadmodum gallina congregat pullos suos

sub alas, et noluisti ? 38 Ecce relinquetur

vobis domus vestra deserta. 39 Dico enim

vobis, non me videbitis amodo, donec dicatis

: Benedictus, qui venit in nomine Domini.

24

1 Et egressus Jesus de templo, ibat. Et

accesserunt discipuli ejus, ut ostenderent ei

ædificationes templi. 2 Ipse autem

respondens dixit illis : Videtis hæc omnia ?

amen dico vobis, non relinquetur hic lapis

super lapidem, qui non destruatur. 3 Sedente

autem eo super montem Oliveti, accesserunt

ad eum discipuli secreto, dicentes : Dic

nobis, quando hæc erunt ? et quod signum

adventus tui, et consummationis sæculi ? 4 Et

respondens Jesus, dixit eis : Videte ne quis

vos seducat : 5 multi enim venient in nomine

meo, dicentes : Ego sum Christus : et multos

seducent. 6 Audituri enim estis prælia, et

opiniones præliorum. Videte ne turbemini :

oportet enim hæc fieri, sed nondum est finis :

7 consurget enim gens in gentem, et regnum

in regnum, et erunt pestilentiæ, et fames, et

terræmotus per loca : 8 hæc autem omnia

initia sunt dolorum. 9 Tunc tradent vos in

tribulationem, et occident vos : et eritis odio

omnibus gentibus propter nomen meum. 10

Et tunc scandalizabuntur multi, et invicem

tradent, et odio habebunt invicem. 11 Et

multi pseudoprophetæ surgent, et seducent

multos. 12 Et quoniam abundavit iniquitas,

refrigescet caritas multorum : 13 qui autem

perseveraverit usque in finem, hic salvus erit.

14 Et prædicabitur hoc Evangelium regni in

universo orbe, in testimonium omnibus

gentibus : et tunc veniet consummatio. 15

Cum ergo videritis abominationem

55

przyjdzie koniec. 15 Gdy więc ujrzycie

brzydotę spustoszenia, która jest

opowiedziana przez Daniela proroka,

zalegającą miejsce święte, kto czyta niech

rozumie. 16 Wtedy ci, którzy są w Judei,

niech uciekają na góry; 17 a kto na dachu

niech nie zstępuje, aby co wziąć z domu

swego; 18 a kto na roli, niech się nie wraca

wziąć sukni swojej. 19 Biada zaś

brzemiennym i karmiącym w owe dni! 20 A

módlcie się, aby ucieczka wasza nie była w

zimie, albo w szabat. 21 Albowiem naonczas

będzie wielki ucisk, jakiego nie było od

początku świata aż dotąd, ani nie będzie. 22 I

gdyby owe dni nie były skrócone, nie byłoby

zachowane żadne ciało; ale dla wybranych

będą skrócone dni owe. 23 Wtedy jeśliby

wam kto rzekł: Oto tu jest Chrystus, albo

tam,nie wierzcie. 24 Albowiem powstaną

fałszywi chrystusowie i fałszywi prorocy, i

czynić będą znaki wielkie i dziwy, tak żeby

w błąd byli wprowadzeni (jeśli być może)

nawet wybrani. 25 Oto wam

przepowiedziałem. 26 Jeśliby więc wam

rzekli: Oto jest na pustyni, nie wychodźcie;

oto wewnątrz gmachu, nie wierzcie. 27

Albowiem jako błyskawica wychodzi od

wschodu słońca i ukazuje się aż na

zachodzie, tak będzie i przyjście Syna

Człowieczego. 28 Gdziekolwiek by było

ciało, tam się zgromadzą i orły.

KONIEC ŚWIATA.

29 A natychmiast po utrapieniu owych dni

słońce się zaćmi i księżyc nie da światłości

swojej, a gwiazdy będą spadać z nieba i

moce niebieskie poruszone będą. 30 A

naonczas ukaże się znak Syna Człowieczego

na niebie, i wtedy będą narzekać wszystkie

pokolenia ziemi, i ujrzą Syna Człowieczego,

przychodzącego w obłokach niebieskich z

mocą wielką i majestatem. 31 I pośle

aniołów swoich z trąbą i głosem wielkim, i

zgromadzą wybranych jego ze czterech

wiatrów, od szczytów niebios aż do krańców

ich. 32 A od figowego drzewa uczcie się

podobieństwa: Gdy już gałąź jego staje się

miękką i liście wypuszcza, wiecie, że blisko

jest lato. 33 Tak też i wy, gdy ujrzycie to

desolationis, quæ dicta est a Daniele

propheta, stantem in loco sancto, qui legit,

intelligat : 16 tunc qui in Judæa sunt, fugiant

ad montes : 17 et qui in tecto, non descendat

tollere aliquid de domo sua : 18 et qui in

agro, non revertatur tollere tunicam suam. 19

Væ autem prægnantibus et nutrientibus in

illis diebus ! 20 Orate autem ut non fiat fuga

vestra in hieme, vel sabbato : 21 erit enim

tunc tribulatio magna, qualis non fuit ab

initio mundi usque modo, neque fiet. 22 Et

nisi breviati fuissent dies illi, non fieret salva

omnis caro : sed propter electos breviabuntur

dies illi. 23 Tunc si quis vobis dixerit : Ecce

hic est Christus, aut illic : nolite credere. 24

Surgent enim pseudochristi, et

pseudoprophetæ : et dabunt signa magna, et

prodigia, ita ut in errorem inducantur (si fieri

potest) etiam electi. 25 Ecce prædixi vobis.

26 Si ergo dixerint vobis : Ecce in deserto

est, nolite exire ; Ecce in penetralibus, nolite

credere. 27 Sicut enim fulgur exit ab oriente,

et paret usque in occidentem : ita erit et

adventus Filii hominis. 28 Ubicumque fuerit

corpus, illic congregabuntur et aquilæ.

29 Statim autem post tribulationem dierum

illorum sol obscurabitur, et luna non dabit

lumen suum, et stellæ cadent de cælo, et

virtutes cælorum commovebuntur : 30 et tunc

parebit signum Filii hominis in cælo : et tunc

plangent omnes tribus terræ : et videbunt

Filium hominis venientem in nubibus cæli

cum virtute multa et majestate. 31 Et mittet

angelos suos cum tuba, et voce magna : et

congregabunt electos ejus a quatuor ventis, a

summis cælorum usque ad terminos eorum.

32 Ab arbore autem fici discite parabolam :

cum jam ramus ejus tener fuerit, et folia nata,

scitis quia prope est æstas : 33 ita et vos cum

videritis hæc omnia, scitote quia prope est, in

januis. 34 Amen dico vobis, quia non

56

wszystko, wiedzcie, że blisko jest, w

drzwiach. 34 Zaprawdę powiadam wam, iż

nie przeminie to pokolenie, ażby się stało to

wszystko. 35 Niebo i ziemia przeminą, ale

słowa moje nie przeminą. 36 Lecz o owym

dniu i godzinie nikt nie wie, ani aniołowie

niebiescy, tylko sam Ojciec.

POTRZEBA CZUJNOŚCI.

37 A jak za dni Noego, tak będzie i

przyjście Syna Człowieczego. 38 Albowiem

jak we dni przed potopem jedli i pili, żenili

się i za mąż wydawali, aż do owego dnia,

którego Noe wszedł do korabia, 39 i nie

poznali, aż przyszedł potop i zabrał

wszystkich, tak będzie i przyjście Syna

Człowieczego. 40 tedy będą dwaj na roli;

jeden będzie wzięty, a drugi zostawiony. 41

Dwie mielące w młynie: jedna będzie wzięta,

a druga zostawiona. 42 Czuwajcie więc;

albowiem nie wiecie, której godziny Pan

wasz przyjdzie. 43 To zaś wiedzcie, że

gdyby wiedział gospodarz, której godziny

złodziej przyjdzie, czuwałby, a nie

pozwoliłby włamać się do domu swego. 44

Przeto i wy bądźcie gotowi, bo o godzinie,

której nie wiecie, Syn Człowieczy przyjdzie.

45 Kto mniemasz jest sługą wiernym i

roztropnym, którego pan jego postanowił nad

czeladzią swoją, aby im dał żywność czasu

swego? 46 Błogosławiony ów sługa, którego,

gdy przyjdzie pan jego, znajdzie tak

czyniącego. 47 Zaprawdę powiadam wam, że

postanowi go nad wszystkimi dobrami

swoimi. 48 Ale jeśliby ów zły sługa rzekł w

sercu swoim: Ociąga się pan mój z

przyjściem, 49 i począłby bić towarzyszów

swoich, a jadałby i pijał z pijanicami, 50

przyjdzie pan sługi owego w dzień, którego

się nie spodziewa i o godzinie, której nie

wie; 51 i odłączy go, a cząstkę jego położy z

obłudnikami. Tam będzie płacz i zgrzytanie

zębów.

præteribit generatio hæc, donec omnia hæc

fiant. 35 Cælum et terra transibunt, verba

autem mea non præteribunt. 36 De die autem

illa et hora nemo scit, neque angeli cælorum,

nisi solus Pater.

37 Sicut autem in diebus Noë, ita erit et

adventus Filii hominis : 38 sicut enim erant

in diebus ante diluvium comedentes et

bibentes, nubentes et nuptum tradentes,

usque ad eum diem, quo intravit Noë in

arcam, 39 et non cognoverunt donec venit

diluvium, et tulit omnes : ita erit et adventus

Filii hominis. 40 Tunc duo erunt in agro :

unus assumetur, et unus relinquetur. 41 Duæ

molentes in mola : una assumetur, et una

relinquetur. 42 Vigilate ergo, quia nescitis

qua hora Dominus vester venturus sit. 43

Illud autem scitote, quoniam si sciret

paterfamilias qua hora fur venturus esset,

vigilaret utique, et non sineret perfodi

domum suam. 44 Ideo et vos estote parati :

quia qua nescitis hora Filius hominis

venturus est. 45 Quis, putas, est fidelis

servus, et prudens, quem constituit dominus

suus super familiam suam ut det illis cibum

in tempore ? 46 Beatus ille servus, quem cum

venerit dominus ejus, invenerit sic facientem.

47 Amen dico vobis, quoniam super omnia

bona sua constituet eum. 48 Si autem dixerit

malus servus ille in corde suo : Moram fecit

dominus meus venire : 49 et cœperit

percutere conservos suos, manducet autem et

bibat cum ebriosis : 50 veniet dominus servi

illius in die qua non sperat, et hora qua

ignorat : 51 et dividet eum, partemque ejus

ponet cum hypocritis : illic erit fletus et

stridor dentium.

57

25

PANNY MĄDRE I GŁUPIE.

1 Wtedy podobne będzie królestwo

niebieskie dziesięciu pannom, które

wziąwszy lampy swoje, wyszły naprzeciw

oblubieńca i oblubienicy. 2 Pięć też z nich

było głupich, a pięć mądrych. 3 Ale pięć

głupich, wziąwszy lampy, nie wzięło oliwy

ze sobą. 4 A mądre wzięły oliwy w naczynia

swoje z lampami. 5 Gdy zaś oblubieniec

opóźniał się, zdrzemnęły się wszystkie i

posnęły. 6 Lecz o północy rozległo się

wołanie: Oto oblubieniec idzie, wyjdźcie

naprzeciw niemu. 7 Wtedy wstały wszystkie

ówe panny i opatrzyły lampy swoje. 8 Głupie

zaś rzekły mądrym: Dajcie nam oliwy

waszej, bo lampy nasze gasną. 9

Odpowiedziały mądre, mówiąc: By

przypadkiem nie zabrakło nam i wam, idźcie

raczej do sprzedających i kupcie sobie. 10 A

gdy szły kupować, przyszedł oblubieniec, a

które były gotowe, weszły z nim na gody i

zamknięto drzwi. 11 Na koniec też przyszła i

reszta panien, mówiąc: Panie, Panie, otwórz

nam! 12 A on odpowiadając, rzekł:

Zaprawdę mówię wam, nie znam was. l3

Czuwajcież tedy, bo nie wiecie dnia ani

godziny.

PRZYPOWIEŚĆ O TALENTACH.

14 A1bowiem jak człowiek odjeżdżając w

podróż, wezwał sługi swoje i powierzył im

majętności swoje; 15 i dał jednemu pięć

talentów, drugiemu zaś dwa, a trzeciemu

jeden, każdemu według jego zdolności, i

zaraz odjechał. 16 A odszedłszy ten, co był

wziął pięć talentów, robił nimi i zyskał

drugie pięć. 17 Także i ten, który był wziął

dwa, zyskał drugie dwa. 18 Lecz ten, który

był wziął jeden, odszedłszy, wykopał ziemię

i ukrył pieniądze pana swego. 19 A po

niemałym czasie wrócił się pan owych sług i

począł rozliczać się z nimi. 20 I

przystąpiwszy ten, co był otrzymał pięć

talentów, przyniósł drugie pięć talentów,

mówiąc: Panie! Dałeś mi pięć talentów, otom

25

1 Tunc simile erit regnum cælorum decem

virginibus : quæ accipientes lampades suas

exierunt obviam sponso et sponsæ. 2

Quinque autem ex eis erant fatuæ, et quinque

prudentes : 3 sed quinque fatuæ, acceptis

lampadibus, non sumpserunt oleum secum :

4 prudentes vero acceperunt oleum in vasis

suis cum lampadibus. 5 Moram autem

faciente sponso, dormitaverunt omnes et

dormierunt. 6 Media autem nocte clamor

factus est : Ecce sponsus venit, exite obviam

ei. 7 Tunc surrexerunt omnes virgines illæ, et

ornaverunt lampades suas. 8 Fatuæ autem

sapientibus dixerunt : Date nobis de oleo

vestro, quia lampades nostræ extinguuntur. 9

Responderunt prudentes, dicentes : Ne forte

non sufficiat nobis, et vobis, ite potius ad

vendentes, et emite vobis. 10 Dum autem

irent emere, venit sponsus : et quæ paratæ

erant, intraverunt cum eo ad nuptias, et

clausa est janua. 11 Novissime vero veniunt

et reliquæ virgines, dicentes : Domine,

domine, aperi nobis. 12 At ille respondens,

ait : Amen dico vobis, nescio vos. 13 Vigilate

itaque, quia nescitis diem, neque horam.

14 Sicut enim homo peregre proficiscens,

vocavit servos suos, et tradidit illis bona sua.

15 Et uni dedit quinque talenta, alii autem

duo, alii vero unum, unicuique secundum

propriam virtutem : et profectus est statim.

16 Abiit autem qui quinque talenta acceperat,

et operatus est in eis, et lucratus est alia

quinque. 17 Similiter et qui duo acceperat,

lucratus est alia duo. 18 Qui autem unum

acceperat, abiens fodit in terram, et abscondit

pecuniam domini sui. 19 Post multum vero

temporis venit dominus servorum illorum, et

posuit rationem cum eis. 20 Et accedens qui

quinque talenta acceperat, obtulit alia

quinque talenta, dicens : Domine, quinque

talenta tradidisti mihi, ecce alia quinque

58

drugie pięć zyskał. 21 Rzekł mu pan jego:

Dobrze, sługo dobry i wierny! Ponieważ nad

małym byłeś wierny, nad wieloma cię

postanowię, wejdź do wesela pana swego. 22

Przystąpił też i ten, który otrzymał dwa

talenty i rzekł: Panie! Dałeś mi dwa talenty,

otom drugie dwa zyskał. 23 Rzekł mu pan

jego: Dobrze, sługo dobry i wierny!

Ponieważ nad małym byłeś wierny, nad

wieloma cię ustanowię, wejdź do wesela

pana swego. 24 A przystąpiwszy i ten, co był

otrzymał jeden talent, rzekł: Panie! Wiem,

żeś jest człowiek srogi. Żniesz, gdzieś nie

siał, i zbierasz, gdzieś nie rozsypał. 25 I

bojąc się, odszedłem i skryłem talent twój w

ziemi. Oto masz, co twego jest. 26 A

odpowiadając pan jego, rzekł mu: Sługo zły i

gnuśny! Wiedziałeś, że żnę, gdziem nie siał, i

zbieram, gdziem nie rozsypał. 27 Miałeś tedy

pieniądze moje poruczyć bankierom, a ja

przyszedłszy, byłbym przecież zˇzyskiem

odebrał swoje. 28 Odbierzcie mu przeto

talent i dajcie temu, który ma dziesięć

talentów. 29 A1bowiem wszelkiemu, który

ma, będzie dane i obfitować będzie, a temu,

który nie ma, i to, co zda się mieć, będzie

odebrane. 30 A niepożytecznego sługę

wyrzućcie w ciemności zewnętrzne. Tam

będzie płacz i zgrzytanie zębów.

SĄD OSTATECZNY.

31 Gdy zaś Syn Człowieczy przyjdzie w

majestacie swoim i wszyscy aniołowie z nim,

wtedy usiądzie na stolicy majestatu swego.

32 I zgromadzą się przed nim wszystkie

narody, i odłączy jednych od drugich, jak

pasterz odłącza owce od kozłów. 33 I

postawi owce po prawicy swojej, a kozły po

lewicy. 34 Wtedy rzecze Król tym, którzy

będą po prawicy jego: Pójdźcie,

błogosławieni Ojca mego, posiądźcie

królestwo, zgotowane wam od założenia

świata. 35 Albowiem łaknąłem, a daliście mi

jeść: pragnąłem, a napoiliście mnie; byłem

gościem, a przyjęliście mnie; 36 nagim, a

przyodzialiście mnie; chorym, a

nawiedziliście mnie; byłem w więzieniu; a

przyszliście do mnie. 37 Wtedy mu

odpowiedzą sprawiedliwi, mówiąc: Panie,

superlucratus sum. 21 Ait illi dominus ejus :

Euge serve bone, et fidelis : quia super pauca

fuisti fidelis, super multa te constituam ; intra

in gaudium domini tui. 22 Accessit autem et

qui duo talenta acceperat, et ait : Domine,

duo talenta tradidisti mihi, ecce alia duo

lucratus sum. 23 Ait illi dominus ejus : Euge

serve bone, et fidelis : quia super pauca fuisti

fidelis, super multa te constituam ; intra in

gaudium domini tui. 24 Accedens autem et

qui unum talentum acceperat, ait : Domine,

scio quia homo durus es ; metis ubi non

seminasti, et congregas ubi non sparsisti : 25

et timens abii, et abscondi talentum tuum in

terra : ecce habes quod tuum est. 26

Respondens autem dominus ejus, dixit ei :

Serve male, et piger, sciebas quia meto ubi

non semino, et congrego ubi non sparsi : 27

oportuit ergo te committere pecuniam meam

numulariis, et veniens ego recepissem utique

quod meum est cum usura. 28 Tollite itaque

ab eo talentum, et date ei qui habet decem

talenta : 29 omni enim habenti dabitur, et

abundabit : ei autem qui non habet, et quod

videtur habere, auferetur ab eo. 30 Et

inutilem servum ejicite in tenebras exteriores

: illic erit fletus, et stridor dentium.

31 Cum autem venerit Filius hominis in

majestate sua, et omnes angeli cum eo, tunc

sedebit super sedem majestatis suæ : 32 et

congregabuntur ante eum omnes gentes, et

separabit eos ab invicem, sicut pastor

segregat oves ab hædis : 33 et statuet oves

quidem a dextris suis, hædos autem a

sinistris. 34 Tunc dicet rex his qui a dextris

ejus erunt : Venite benedicti Patris mei,

possidete paratum vobis regnum a

constitutione mundi : 35 esurivi enim, et

dedistis mihi manducare : sitivi, et dedistis

mihi bibere : hospes eram, et collegistis me :

36 nudus, et cooperuistis me : infirmus, et

visitastis me : in carcere eram, et venistis ad

me. 37 Tunc respondebunt ei justi, dicentes :

Domine, quando te vidimus esurientem, et

pavimus te : sitientem, et dedimus tibi potum

59

kiedyż widzieliśmy cię łaknącym, a

nakarmiliśmy cię, pragnącym, a daliśmy ci

pić? 38 Kiedy też widzieliśmy cię gościem i

przyjęliśmy cię, albo nagim i przyodzialiśmy

cię? 39 Albo kiedy widzieliśmy cię

niemocnym, albo w więzieniu i przyszliśmy

do ciebie? 40 A odpowiadając Król, rzecze

im: Zaprawdę powiadam wam, cokolwiek

uczyniliście jednemu z tych braci moich

najmniejszych, mnieście uczynili. 41 Wtedy

rzecze i tym, którzy po lewicy będą: Idźcie

ode mnie, przeklęci, w ogień wieczny, który

zgotowany jest diabłu i aniołom jego. 42

A1bowiem łaknąłem, a nie daliście mi jeść;

pragnąłem, a nie daliście mi pić; 43 byłem

gościem, a nie przyjęliście mnie; nagim, a

nie przyodzialiście mnie; niemocnym i w

więzieniu, a nie nawiedziliście mnie. 44

Wtedy mu odpowiedzą i oni, mówiąc: Panie!

Kiedyż widzieliśmy cię łaknącym, albo

pragnącym, albo gościem, albo nagim, albo

niemocnym, albo w więzieniu, a nie

usłużyliśmy tobie? 45 Wtedy im odpowie,

mówiąc: Zaprawdę powiadam wam,

czegokolwiek nie uczyniliście jednemu z

tych najmniejszych, mnieście nie uczynili. 46

I pójdą ci na mękę wieczną, a sprawiedliwi

do życia wiecznego.

CZĘŚĆ III (26,1 - 28,20)

MĘKA I ZMARTWYCHWSTANIE PANA

JEZUSA

1.MĘKA (26,1 - 27,66)

26

NOWA PRZEPOWIEDNIA MĘKI.

1 I stało się, gdy dokończył Jezus tych

wszystkich mów; rzekł uczniom swoim: 2

Wiecie, że po dwu dniach będzie Pascha i

Syn Człowieczy będzie wydany, aby był

ukrzyżowany. 3 Wtedy zebrali się przedniejsi

kapłani i starsi ludu do dworu najwyższego

kapłana, którego zwano Kajfaszem. 4 I

naradzili się, aby Jezusa zdradą pojmać i

zabić. 5 Lecz mówili: Nie w dzień święty,

aby przypadkiem nie powstał rozruch między

? 38 quando autem te vidimus hospitem, et

collegimus te : aut nudum, et cooperuimus te

? 39 aut quando te vidimus infirmum, aut in

carcere, et venimus ad te ? 40 Et respondens

rex, dicet illis : Amen dico vobis, quamdiu

fecistis uni ex his fratribus meis minimis,

mihi fecistis. 41 Tunc dicet et his qui a

sinistris erunt : Discedite a me maledicti in

ignem æternum, qui paratus est diabolo, et

angelis ejus : 42 esurivi enim, et non dedistis

mihi manducare : sitivi, et non desistis mihi

potum : 43 hospes eram, et non collegistis

me : nudus, et non cooperuistis me :

infirmus, et in carcere, et non visitastis me.

44 Tunc respondebunt ei et ipsi, dicentes :

Domine, quando te vidimus esurientem, aut

sitientem, aut hospitem, aut nudum, aut

infirmum, aut in carcere, et non

ministravimus tibi ? 45 Tunc respondebit

illis, dicens : Amen dico vobis : Quamdiu

non fecistis uni de minoribus his, nec mihi

fecistis. 46 Et ibunt hi in supplicium æternum

: justi autem in vitam æternam.

26

1 Et factum est : cum consummasset Jesus

sermones hos omnes, dixit discipulis suis : 2

Scitis quia post biduum Pascha fiet, et Filius

hominis tradetur ut crucifigatur. 3 Tunc

congregati sunt principes sacerdotum, et

seniores populi, in atrium principis

sacerdotum, qui dicebatur Caiphas : 4 et

consilium fecerunt ut Jesum dolo tenerent, et

occiderent. 5 Dicebant autem : Non in die

festo, ne forte tumultus fieret in populo.

60

ludem.

UCZTA W BETANII.

6 Gdy Zaś Jezus był w Betanii, w domu

Szymona trędowatego, 7 przystąpiła do niego

niewiasta, mając słoik alabastrowy drogiego

olejku, i wylała na głowę jego, gdy u stołu

siedział. 8 A widząc uczniowie, oburzyli się,

mówiąc: Na cóż ta strata? 9 Albowiem

można było to drogo sprzedać i rozdać

ubogim. 10 Jezus zaś wiedząc, rzekł im:

Czemu sprawiacie przykrość tej niewieście?

Dobry bowiem uczynek względem mnie

spełniła. 11 Albowiem ubogich zawsze

macie pomiędzy sobą, ale mnie nie zawsze

macie. 12 Gdyż ta wylawszy ten olejek na

ciało moje, uczyniła to na pogrzeb mój. 13

Zaprawdę mówię wam: Gdziekolwiek będzie

opowiadana ta ewangelia po całym świecie,

będzie opowiadane na jej pamiątkę i to, co

ona uczyniła.

ZDRADA JUDASZA.

14 Wtedy odszedł jeden z dwunastu, którego

zwano Judaszem Iszkariotą, do

przedniejszych kapłanów, 15 i rzekł im: Co

mi chcecie dać, a ja go wam wydam? Oni zaś

naznaczyli mu trzydzieści srebrników. 16 I

odtąd szukał sposobnej pory, aby go wydać.

17 W pierwszy tedy dzień Przaśników

przystąpili do Jezusa uczniowie, mówiąc:

Gdzie chcesz, abyśmy ci przygotowali

spożycie Paschy? 18 A Jezus rzekł: Idźcie do

miasta, do pewnego człowieka, i powiedzcie

mu: Mistrz mówi: Czas mój jest bliski, u

ciebie urządzam Paschę z uczniami moimi.

19 I uczynili uczniowie, jak im rozkazał

Jezus, i przygotowali Paschę. 20 Gdy zaś

nadszedł wieczór, zasiadł do stołu z

dwunastu uczniami swoimi. 21 A gdy oni

jedli, rzekł: Zaprawdę, powiadam wam, że

jeden z was mnie wyda. 22 I zasmuciwszy

się bardzo poczęli każdy z osobna mówić:

Czy to ja, Panie? 23 Lecz on odpowiadając,

rzekł: Który macza ze mną rękę w misie, ten

mnie wyda. 24 Wprawdzie Syn Człowieczy

idzie, jak o nim napisano; ale biada temu

człowiekowi, przez którego Syn Człowieczy

będzie wydany. Lepiej by mu było, gdyby się

6 Cum autem Jesus esset in Bethania in

domo Simonis leprosi, 7 accessit ad eum

mulier habens alabastrum unguenti pretiosi,

et effudit super caput ipsius recumbentis. 8

Videntes autem discipuli, indignati sunt,

dicentes : Ut quid perditio hæc ? 9 potuit

enim istud venundari multo, et dari

pauperibus. 10 Sciens autem Jesus, ait illis :

Quid molesti estis huic mulieri ? opus enim

bonum operata est in me. 11 Nam semper

pauperes habetis vobiscum : me autem non

semper habetis. 12 Mittens enim hæc

unguentum hoc in corpus meum, ad

sepeliendum me fecit. 13 Amen dico vobis,

ubicumque prædicatum fuerit hoc

Evangelium in toto mundo, dicetur et quod

hæc fecit in memoriam ejus.

14 Tunc abiit unus de duodecim, qui

dicebatur Judas Iscariotes, ad principes

sacerdotum : 15 et ait illis : Quid vultis mihi

dare, et ego vobis eum tradam ? At illi

constituerunt ei triginta argenteos. 16 Et

exinde quærebat opportunitatem ut eum

traderet. 17 Prima autem die azymorum

accesserunt discipuli ad Jesum, dicentes :

Ubi vis paremus tibi comedere Pascha ? 18

At Jesus dixit : Ite in civitatem ad quemdam,

et dicite ei : Magister dicit : Tempus meum

prope est, apud te facio Pascha cum

discipulis meis. 19 Et fecerunt discipuli sicut

constituit illis Jesus, et paraverunt Pascha. 20

Vespere autem facto, discumbebat cum

duodecim discipulis suis. 21 Et edentibus

illis, dixit : Amen dico vobis, quia unus

vestrum me traditurus est. 22 Et contristati

valde, cœperunt singuli dicere : Numquid

ego sum Domine ? 23 At ipse respondens, ait

: Qui intingit mecum manum in paropside,

hic me tradet. 24 Filius quidem hominis

vadit, sicut scriptum est de illo : væ autem

homini illi, per quem Filius hominis tradetur

! bonum erat ei, si natus non fuisset homo

ille.

61

był nie narodził ten człowiek. 25 A

odpowiadając Judasz, który go wydał, rzekł:

Czy to ja jestem, Mistrzu? Rzekł mu: Tyś

powiedział.

USTANOWIENIE EUCHARYSTII.

26 Gdy zaś oni wieczerzali, wziął Jezus

chleb, błogosławił, łamał i dawał uczniom

swoim, i rzekł: Bierzcie i jedzcie, to jest ciało

moje. 27 A wziąwszy kielich, dzięki czynił, i

dał im, mówiąc: Pijcie z tego wszyscy. 28

Albowiem to jest krew moja Nowego

Testamentu, która za wielu będzie wylana na

odpuszczenie grzechów. 29 A powiadam

wam: Nie będę pił odtąd z tego owocu

winnego szczepu, aż do dnia owego, gdy go

z wami będę pił nowy w królestwie Ojca

mego.

PRZEPOWIEDNIA UPADKU PIOTRA.

30 I hymn odmówiwszy, wyszli na górę

Oliwną. 31 Wtedy rzekł im Jezus: Wszyscy

wy zgorszycie się ze mnie tej nocy;

albowiem jest napisane: "Uderzę pasterza, i

rozproszą się owce trzody." 32 Lecz gdy

zmartwychwstanę, uprzedzę was do Galilei.

33 Piotr zaś odpowiadając, rzekł mu: Choćby

się wszyscy zgorszyli z ciebie, ja nigdy się

nie zgorszę. 34 Rzekł mu Jezus: Zaprawdę

powiadam ci, że tej nocy, pierwej niż kur

zapieje, trzykroć się mnie zaprzesz. 35 Rzekł

mu Piotr: Choćby mi też przyszło z tobą

umrzeć, nie zaprę się ciebie. Tak samo i

wszyscy uczniowie mówili.

KONANIE JEZUSA W OGROJCU.

36 Wtedy przyszedł Jezus z nimi do

folwarku, który zowią Getsemani, i rzekł

uczniom swoim: Siedźcie tu, aż pójdę tam i

będę się modlił. 37 A wziąwszy Piotra i

dwóch synów Zebedeuszowych, począł się

smucić i odczuwać odrazę. 38 Wtedy im

rzekł: Smutna jest dusza moja aż do śmierci,

zostańcie tu i czuwajcie ze mną. 39 I

postąpiwszy trochę, padł na oblicze swoje,

modląc się i mówiąc: Ojcze mój, jeśli to być

może, niech odejdzie ode mnie ten kielich;

25 Respondens autem Judas, qui tradidit

eum, dixit : Numquid ego sum Rabbi ? Ait

illi : Tu dixisti

26 Cœnantibus autem eis, accepit Jesus

panem, et benedixit, ac fregit, deditque

discipulis suis, et ait : Accipite, et comedite :

hoc est corpus meum. 27 Et accipiens

calicem, gratias egit : et dedit illis, dicens :

Bibite ex hoc omnes. 28 Hic est enim sanguis

meus novi testamenti, qui pro multis

effundetur in remissionem peccatorum. 29

Dico autem vobis : non bibam amodo de hoc

genimine vitis usque in diem illum, cum illud

bibam vobiscum novum in regno Patris mei.

30 Et hymno dicto, exierunt in montem

Oliveti. 31 Tunc dicit illis Jesus : Omnes vos

scandalum patiemini in me in ista nocte.

Scriptum est enim : Percutiam pastorem, et

dispergentur oves gregis. 32 Postquam autem

resurrexero, præcedam vos in Galilæam. 33

Respondens autem Petrus, ait illi : Et si

omnes scandalizati fuerint in te, ego

numquam scandalizabor. 34 Ait illi Jesus :

Amen dico tibi, quia in hac nocte, antequam

gallus cantet, ter me negabis. 35 Ait illi

Petrus : Etiamsi oportuerit me mori tecum,

non te negabo. Similiter et omnes discipuli

dixerunt.

36 Tunc venit Jesus cum illis in villam, quæ

dicitur Gethsemani, et dixit discipulis suis :

Sedete hic donec vadam illuc, et orem. 37 Et

assumpto Petro, et duobus filiis Zebedæi,

cœpit contristari et mœstus esse. 38 Tunc ait

illis : Tristis est anima mea usque ad mortem

: sustinete hic, et vigilate mecum. 39 Et

progressus pusillum, procidit in faciem suam,

orans, et dicens : Pater mi, si possibile est,

transeat a me calix iste : verumtamen non

sicut ego volo, sed sicut tu. 40 Et venit ad

62

wszakże nie jako ja chcę, ale jako ty. 40 I

przyszedł do uczniów swoich, i znalazł ich

śpiących, i rzekł Piotrowi: Tak to nie

mogliście jednej godziny czuwać ze mną? 41

Czuwajcie i módlcie się, abyście nie weszli

w pokusę; duch wprawdzie jest ochotny, ale

ciało słabe. 42 Po wtóre znów odszedł i

modlił się, mówiąc: Ojcze mój, jeśli ten

kielich nie może odejść, tylko go mam pić,

niech się dzieje wola twoja. 43 I przyszedł po

wtóre, i znalazł ich śpiących; albowiem oczy

ich były obciążone. 44 A zostawiwszy ich,

znowu odszedł, i po trzeci raz się modlił, te

same słowa, mówiąc. 45 Wtedy przyszedł do

uczniów swoich, i rzekł im: Już śpijcie, i

odpoczywajcie; oto przybliżyła się godzina i

Syn Człowieczy będzie wydany w ręce

grzeszników. 46 Wstańcie, pójdźmy; oto się

przybliżył ten, który mnie wyda!

POJMANIE JEZUSA.

47 A gdy on jeszcze mówił, oto Judasz, jeden

z dwunastu przyszedł, a z nim wielka zgraja

z mieczami i kijami, posłana od

przedniejszych kapłanów i starszych ludu. 48

Ten zaś, co go wydał, dał im znak, mówiąc:

Kogokolwiek pocałuję, on to jest, chwytajcie

go. 49 I natychmiast przystąpiwszy do

Jezusa, rzekł: Bądź pozdrowion, Rabbi! I

pocałował go. 50 A Jezus rzekł mu:

Przyjacielu, po coś przyszedł? Wtedy

przystąpili, i rzucili się na Jezusa, i pojmali

go. 51 A oto jeden z tych, którzy byli z

Jezusem, wyciągnąwszy rękę, dobył miecza

swego, a uderzywszy sługę arcykapłana,

uciął ucho jego. 52 Wtedy rzekł mu Jezus:

Obróć miecz swój na miejsce jego; albowiem

wszyscy, którzy miecz biorą, mieczem

poginą. 53 Czy myślisz, że nie mógłbym

poprosić Ojca mego, a wystawiłby mi teraz

więcej niż dwanaście hufców anielskich? 54

Jakże więc wypełnią się Pisma, że się tak

stać musi? 55 Owej godziny rzekł Jezus do

tłuszczy: Wyszliście jako na zbójcę z

mieczami i z kijami, pojmać mnie.

Codziennie siedziałem u was, ucząc w

świątyni i nie pojmaliście mnie.

discipulos suos, et invenit eos dormientes, et

dicit Petro : Sic non potuistis una hora

vigilare mecum ? 41 Vigilate, et orate ut non

intretis in tentationem. Spiritus quidem

promptus est, caro autem infirma. 42 Iterum

secundo abiit, et oravit, dicens : Pater mi, si

non potest hic calix transire nisi bibam illum,

fiat voluntas tua. 43 Et venit iterum, et

invenit eos dormientes : erant enim oculi

eorum gravati. 44 Et relictis illis, iterum

abiit, et oravit tertio, eumdem sermonem

dicens. 45 Tunc venit ad discipulos suos, et

dicit illis : Dormite jam, et requiescite : ecce

appropinquavit hora, et Filius hominis

tradetur in manus peccatorum. 46 Surgite,

eamus : ecce appropinquavit qui me tradet.

47 Adhuc eo loquente, ecce Judas unus de

duodecim venit, et cum eo turba multa cum

gladiis et fustibus, missi a principibus

sacerdotum, et senioribus populi. 48 Qui

autem tradidit eum, dedit illis signum, dicens

: Quemcumque osculatus fuero, ipse est,

tenete eum. 49 Et confestim accedens ad

Jesum, dixit : Ave Rabbi. Et osculatus est

eum. 50 Dixitque illi Jesus : Amice, ad quid

venisti ? Tunc accesserunt, et manus

injecerunt in Jesum, et tenuerunt eum. 51 Et

ecce unus ex his qui erant cum Jesu,

extendens manum, exemit gladium suum, et

percutiens servum principis sacerdotum

amputavit auriculam ejus. 52 Tunc ait illi

Jesus : Converte gladium tuum in locum

suum : omnes enim, qui acceperint gladium,

gladio peribunt. 53 An putas, quia non

possum rogare patrem meum, et exhibebit

mihi modo plusquam duodecim legiones

angelorum ? 54 Quomodo ergo implebuntur

Scripturæ, quia sic oportet fieri ? 55 In illa

hora dixit Jesus turbis : Tamquam ad

latronem existis cum gladiis et fustibus

comprehendere me : quotidie apud vos

sedebam docens in templo, et non me

tenuistis.

63

56 Lecz to wszystko się stało, aby się

wypełniły Pisma proroków. Wtedy

uczniowie wszyscy, opuściwszy go,

pouciekali.

JEZUS PRZED RADĄ.

57 A Oni pojmawszy Jezusa, powiedli go do

Kajfasza, najwyższego kapłana, gdzie się

byli zebrali doktorowie i starsi. 58 Piotr zaś

szedł za nim z daleka aż na dziedziniec

najwyższego kapłana, a wszedłszy tam,

siedział ze sługami, aby widzieć koniec. 59

A przedniejsi kapłani i wszystka Rada

szukali fałszywego świadectwa przeciw

Jezusowi, aby go o śmierć przyprawić; 60 i

nie znaleźli, choć wielu fałszywych

świadków przychodziło. Na koniec zaś

przyszli dwaj fałszywi świadkowie, 61 i

rzekli: Ten mówił: Mogę zburzyć świątynię

Bożą, a po trzech dniach znów ją zbudować.

62 I wstawszy najwyższy kapłan, rzekł mu:

Nic nie odpowiadasz na to, co ci przeciwko

tobie świadczą? 63 Lecz Jezus milczał. A

arcykapłan rzekł mu: Poprzysięgam cię przez

Boga żywego, abyś nam powiedział, czyś ty

jest Chrystus, Syn Boży? 64 Rzekł mu Jezus:

Tyś powiedział. Wszakże powiadam wam:

Odtąd ujrzycie Syna Człowieczego,

siedzącego po prawicy mocy Bożej, i

przychodzącego w obłokach niebieskich. 65

Wtedy arcykapłan rozdarł szaty swoje,

mówiąc: Zbluźnił! Cóż jeszcze potrzebujemy

świadków? Otoście teraz słyszeli

bluźnierstwo. 66 Co się wam zdaje? A oni

odpowiadając, rzekli: Winien jest śmierci. 67

Wtedy pluli na oblicze jego i bili go

pięściami, a inni policzki w twarz mu dawali,

68 mówiąc: Prorokuj nam, Chrystusie! Kto

jest, co cię uderzył?

ZAPARCIE SIĘ PIOTRA.

69 A Piotr siedział zewnątrz na dziedzińcu. I

przystąpiła do niego jedna służąca, mówiąc: I

tyś był z Jezusem galilejskirn. 70 Lecz on

zaparł się przed wszystkimi, mówiąc: Nie

wiem, co mówisz. 71 Gdy zaś wychodził do

bramy, ujrzała go druga służąca, i rzekła tym,

co tam byli: I ten był z Jezusem

56 Hoc autem totum factum est, ut

adimplerentur Scripturæ prophetarum. Tunc

discipuli omnes, relicto eo, fugerunt.

57 At illi tenentes Jesum, duxerunt ad

Caipham principem sacerdotum, ubi scribæ

et seniores convenerant. 58 Petrus autem

sequebatur eum a longe, usque in atrium

principis sacerdotum. Et ingressus intro,

sedebat cum ministris, ut videret finem. 59

Principes autem sacerdotum, et omne

concilium, quærebant falsum testimonium

contra Jesum, ut eum morti traderent : 60 et

non invenerunt, cum multi falsi testes

accessissent. Novissime autem venerunt duo

falsi testes, 61 et dixerunt : Hic dixit :

Possum destruere templum Dei, et post

triduum reædificare illud. 62 Et surgens

princeps sacerdotum, ait illi : Nihil respondes

ad ea, quæ isti adversum te testificantur ? 63

Jesus autem tacebat. Et princeps sacerdotum

ait illi : Adjuro te per Deum vivum, ut dicas

nobis si tu es Christus Filius Dei. 64 Dicit illi

Jesus : Tu dixisti. Verumtamen dico vobis,

amodo videbitis Filium hominis sedentem a

dextris virtutis Dei, et venientem in nubibus

cæli. 65 Tunc princeps sacerdotum scidit

vestimenta sua, dicens : Blasphemavit : quid

adhuc egemus testibus ? ecce nunc audistis

blasphemiam : 66 quid vobis videtur ? At illi

respondentes dixerunt : Reus est mortis. 67

Tunc exspuerunt in faciem ejus, et colaphis

eum ceciderunt, alii autem palmas in faciem

ejus dederunt, 68 dicentes : Prophetiza nobis

Christe, quis est qui te percussit ?

69 Petrus vero sedebat foris in atrio : et

accessit ad eum una ancilla, dicens : Et tu

cum Jesu Galilæo eras. 70 At ille negavit

coram omnibus, dicens : Nescio quid dicis.

71 Exeunte autem illo januam, vidit eum alia

ancilla, et ait his qui erant ibi : Et hic erat

cum Jesu Nazareno. 72 Et iterum negavit

64

Nazareńskim. 72 I powtórnie zaparł się z

przysięgą: Iż nie znam tego człowieka. 73 A

wnet potem przystąpili ci, którzy tam stali, i

rzekli Piotrowi: Prawdziwie i ty jesteś z nich,

bo i mowa twoja cię zdradza. 74 Wtedy

począł zaklinać się i przysięgać, że nie znał

tego człowieka. A natychmiast kur zapiał. 75

I wspomniał Piotr na słowo Jezusowe, które

mu był rzekł: Pierwej niż kur zapieje,

trzykroć się mnie zaprzesz. A wyszedłszy na

dwór, gorzko płakał.

27

U PIŁATA.

1 Gdy zaś nadszedł ranek, zebrali się na

naradę wszyscy przedniejsi kapłani i starsi

ludu przeciw Jezusowi, aby go na śmierć

wydać. 2 I związawszy, przywiedli go, i

wydali namiestnikowi Poncjuszowi Piłatowi.

ROZPACZ JUDASZA.

3 Wtedy ujrzawszy Judasz, który go wydał,

że został skazany, żalem zdjęty, odniósł

trzydzieści srebrników przedniejszym

kapłanom i starszym, 4 mówiąc:

Zgrzeszyłem, wydając krew sprawiedliwego.

Lecz oni rzekli: Co nam do tego? Ty patrz

siebie. 5 I porzuciwszy srebrniki w świątyni,

odszedł; a poszedłszy, powiesił się. 6 A

przedniejsi kapłani wziąwszy srebrniki,

mówili: Nie godzi się ich kłaść do skarbony,

bo są zapłatą krwi. 7 I naradziwszy się, kupili

za nie rolę garncarzową na pogrzeb

pielgrzymów. 8 Dlatego rola ta nazwana jest

Haceldama, to jest Rola Krwi, aż do dnia

dzisiejszego. 9 Wtedy się wypełniło, co było

powiedziane przez Jeremiasza proroka,

mówiącego: "I wzięli trzydzieści srebrników,

zapłatę oszacowanego, którego oszacowali

synowie Izraela. 10 I dali je na rolę

garncarzową, jako mi postanowił Pan."

BARABASZA CZY JEZUSA?

11 Jezus zaś stanął przed namiestnikiem i

spytał go namiestnik, mówiąc: Tyś jest Król

żydowski? Rzekł mu Jezus: 12 Ty

cum juramento : Quia non novi hominem. 73

Et post pusillum accesserunt qui stabant, et

dixerunt Petro : Vere et tu ex illis es : nam et

loquela tua manifestum te facit. 74 Tunc

cœpit detestari et jurare quia non novisset

hominem. Et continuo gallus cantavit. 75 Et

recordatus est Petrus verbi Jesu, quod dixerat

: Priusquam gallus cantet, ter me negabis. Et

egressus foras, flevit amare.

27

1 Mane autem facto, consilium inierunt

omnes principes sacerdotum et seniores

populi adversus Jesum, ut eum morti

traderent. 2 Et vinctum adduxerunt eum, et

tradiderunt Pontio Pilato præsidi.

3 Tunc videns Judas, qui eum tradidit, quod

damnatus esset, pœnitentia ductus, retulit

triginta argenteos principibus sacerdotum, et

senioribus, 4 dicens : Peccavi, tradens

sanguinem justum. At illi dixerunt : Quid ad

nos ? tu videris. 5 Et projectis argenteis in

templo, recessit : et abiens laqueo se

suspendit. 6 Principes autem sacerdotum,

acceptis argenteis, dixerunt : Non licet eos

mittere in corbonam : quia pretium sanguinis

est. 7 Consilio autem inito, emerunt ex illis

agrum figuli, in sepulturam peregrinorum. 8

Propter hoc vocatus est ager ille, Haceldama,

hoc est, Ager sanguinis, usque in hodiernum

diem. 9 Tunc impletum est quod dictum est

per Jeremiam prophetam, dicentem : Et

acceperunt triginta argenteos pretium

appretiati, quem appretiaverunt a filiis Israël

: 10 et dederunt eos in agrum figuli, sicut

constituit mihi Dominus.

11 Jesus autem stetit ante præsidem, et

interrogavit eum præses, dicens : Tu es rex

Judæorum ? Dicit illi Jesus : Tu dicis. 12 Et

65

powiadasz. A gdy nań skarżyli przedniejsi

kapłani i starsi, nic nie odpowiedział. 13

Wtedy mu rzekł Piłat: Nie słyszysz, jak wiele

świadectw przeciw tobie przywodzą? 14 I nie

odpowiedział mu na żadne słowo, tak że się

namiestnik bardzo dziwił. 15 A na dzień

uroczysty zwykłbył namiestnik wypuszczać

pospólstwu jednego więźnia, którego by

chcieli. 16 Miał zaś naówczas więźnia

znacznego, którego zwano Barabaszem. l7

Gdy się więc oni zebrali, rzekł Piłat: Którego

chcecie, bym wam wypuścił: Barabasza, czy

też Jezusa, którego zwią Chrystusem? 18

Wiedział bowiem, że go z zazdrości byli

wydali. 19 Lecz gdy on siedział na stolicy

sądowej, posłała doń żona jego, mówiąc: Nic

tobie i sprawiedliwemu temu; albowiem

wiele cierpiałam dziś przez sen dla niego. 20

A przedniejsi kapłani i starsi namówili

pospólstwo, aby prosili o Barabasza, a Jezusa

stracili. 21 Namiestnik zaś odpowiadając,

rzekł im: Któregoż z tych dwóch chcecie,

żebym wam wypuścił? 22 A oni rzekli:

Barabasza. Rzekł im Piłat: Cóż tedy mam

uczynić z Jezusem, którego zwią

Chrystusem? Mówią wszyscy: Niech będzie

ukrzyżowany. 23 Rzekł im namiestnik: Cóż

więc złego uczynił? Lecz oni jeszcze bardziej

wołali, mówiąc: Niech będzie ukrzyżowany!

SKAZANY NA ŚMIERĆ I

UBICZOWANY.

24 Piłat zaś widząc, że nic nie osiąga, lecz

zamieszanie większe powstaje, wziąwszy

wodę, umył ręce przed pospólstwem,

mówiąc: Nie winienem ja krwi tego

sprawiedliwego; wy się patrzcie! 25 A

odpowiadając wszystek lud, rzekł: Krew jego

na nas i na syny nasze. 26 Wtedy wypuścił

im Barabasza, a Jezusa ubiczowanego wydał

im, aby był ukrzyżowany. 27 Wtedy

żołnierze namiestnika wziąwszy Jezusa do

pretorium, zebrali do niego całą rotę; 28 a

rozebrawszy go, włożyli nań płaszcz

szkarłatny. 29 I uplótłszy koronę z ciernia,

włożyli na głowę jego i trzcinę w prawicę

jego. A klękając przed nim, naigrawali się z

niego, mówiąc: Bądź pozdrowiony, Królu

Żydowski! 30 I plując nań, brali trzcinę, i bili

cum accusaretur a principibus sacerdotum et

senioribus, nihil respondit. 13 Tunc dicit illi

Pilatus : Non audis quanta adversum te

dicunt testimonia ? 14 Et non respondit ei ad

ullum verbum, ita ut miraretur præses

vehementer. 15 Per diem autem solemnem

consueverat præses populo dimittere unum

vinctum, quem voluissent : 16 habebat autem

tunc vinctum insignem, qui dicebatur

Barabbas. 17 Congregatis ergo illis, dixit

Pilatus : Quem vultis dimittam vobis :

Barabbam, an Jesum, qui dicitur Christus ?

18 Sciebat enim quod per invidiam

tradidissent eum. 19 Sedente autem illo pro

tribunali, misit ad eum uxor ejus, dicens :

Nihil tibi, et justo illi : multa enim passa sum

hodie per visum propter eum. 20 Principes

autem sacerdotum et seniores persuaserunt

populis ut peterent Barabbam, Jesum vero

perderent. 21 Respondens autem præses, ait

illis : Quem vultis vobis de duobus dimitti ?

At illi dixerunt : Barabbam. 22 Dicit illis

Pilatus : Quid igitur faciam de Jesu, qui

dicitur Christus ? 23 Dicunt omnes :

Crucifigatur. Ait illis præses : Quid enim

mali fecit ? At illi magis clamabant dicentes :

Crucifigatur.

24 Videns autem Pilatus quia nihil proficeret,

sed magis tumultus fieret : accepta aqua, lavit

manus coram populo, dicens : Innocens ego

sum a sanguine justi hujus : vos videritis. 25

Et respondens universus populus, dixit :

Sanguis ejus super nos, et super filios

nostros. 26 Tunc dimisit illis Barabbam :

Jesum autem flagellatum tradidit eis ut

crucifigeretur. 27 Tunc milites præsidis

suscipientes Jesum in prætorium,

congregaverunt ad eum universam cohortem

: 28 et exuentes eum, chlamydem coccineam

circumdederunt ei, 29 et plectentes coronam

de spinis, posuerunt super caput ejus, et

arundinem in dextera ejus. Et genu flexo ante

eum, illudebant ei, dicentes : Ave rex

Judæorum. 30 Et exspuentes in eum,

66

go po głowie. 31 A gdy się z niego naśmiali,

zdjęli zeń płaszcz, i oblekli go w odzienie

jego, i powiedli go na ukrzyżowanie.

UKRZYŻOWANIE.

32 Wychodząc zaś, znaleźli człowieka

Cyrenejczyka, imieniem Szymona; tego

przymusili, aby niósł krzyż jego. 33 I

przyszli na miejsce, które zowią Golgota, to

znaczy miejsce Trupiej Głowy. 34 I dali mu

pić wino zmieszane z żółcią, a gdy

skosztował, nie chciał pić. 35 A

ukrzyżowawszy go, rozdzielili szaty jego,

rzuciwszy los, aby się wypełniło, co było

powiedziane przez Proroka mówiącego:

"Rozdzielili sobie odzienie moje, a o suknię

moją los rzucali." 36 I siedząc, strzegli go. 37

I położyli nad głową jego napisaną winę

jego: TEN JEST JEZUS, KRÓL

ŻYDOWSKI. 38 Wtedy ukrzyżowano z nim

dwóch łotrów: jednego po rawicy, a drugiego

po lewicy. 39 Przechodzący zaś obok,

bluźnili mu, kiwając głowami swymi, 40 i

mówiąc: Hej, ty, co rozwalasz świątynię

Bożą, a za trzy dni znów ją budujesz, wybaw

sam siebie; jeśli jesteś Synem Bożym, zstąp z

krzyża! 41 Także i przedniejsi kapłani z

doktorami i ze starszymi natrząsając się,

mówili: 42 Innych wybawiał, sam siebie

wybawić nie rnoże. Jeśli jest królem Izraela,

niech teraz zstąpi z krzyża, a uwierzymy mu.

43 Ufał w Bogu, niech go teraz wybawi,

jeżeli chce; bo powiedział: Że jest Synem

Bożym. 44 Także i złoczyńcy, którzy byli z

nim ukrzyżowani, urągali mu.

JEZUS UMIERA.

45 A od szóstej godziny nastała ciemność na

całej ziemi, aż do dziewiątej godziny. 46 A

około dziewiątej godziny zawołał Jezus

głosem wielkim, mówiąc: "Eli, Eli, lamma

sabakthani?" to znaczy: "Boże mój, Boże

mój, czemuś mnie opuścił? 47 A niektórzy

stojący tam i słyszący to, mówili: Eliasza ten

woła. 48 I natychmiast jeden z nich pobiegł,

a wziąwszy gąbkę, napełnił octem, i włożył

na trzcinę, i dawał mu pić. 49 Lecz inni

acceperunt arundinem, et percutiebant caput

ejus. 31 Et postquam illuserunt ei, exuerunt

eum chlamyde, et induerunt eum vestimentis

ejus, et duxerunt eum ut crucifigerent.

32 Exeuntes autem invenerunt hominem

Cyrenæum, nomine Simonem : hunc

angariaverunt ut tolleret crucem ejus. 33 Et

venerunt in locum qui dicitur Golgotha, quod

est Calvariæ locus. 34 Et dederunt ei vinum

bibere cum felle mistum. Et cum gustasset,

noluit bibere. 35 Postquam autem

crucifixerunt eum, diviserunt vestimenta

ejus, sortem mittentes : ut impleretur quod

dictum est per prophetam dicentem :

Diviserunt sibi vestimenta mea, et super

vestem meam miserunt sortem. 36 Et

sedentes servabant eum. 37 Et imposuerunt

super caput ejus causam ipsius scriptam : Hic

est Jesus rex Judæorum. 38 Tunc crucifixi

sunt cum eo duo latrones : unus a dextris, et

unus a sinistris. 39 Prætereuntes autem

blasphemabant eum moventes capita sua, 40

et dicentes : Vah ! qui destruis templum Dei,

et in triduo illud reædificas : salva

temetipsum : si Filius Dei es, descende de

cruce. 41 Similiter et principes sacerdotum

illudentes cum scribis et senioribus dicebant :

42 Alios salvos fecit, seipsum non potest

salvum facere : si rex Israël est, descendat

nunc de cruce, et credimus ei : 43 confidit in

Deo : liberet nunc, si vult eum : dixit enim :

Quia Filius Dei sum. 44 Idipsum autem et

latrones, qui crucifixi erant cum eo,

improperabant ei.

45 A sexta autem hora tenebræ factæ sunt

super universam terram usque ad horam

nonam. 46 Et circa horam nonam clamavit

Jesus voce magna, dicens : Eli, Eli, lamma

sabacthani ? hoc est : Deus meus, Deus

meus, ut quid dereliquisti me ? 47 Quidam

autem illic stantes, et audientes, dicebant :

Eliam vocat iste. 48 Et continuo currens unus

ex eis, acceptam spongiam implevit aceto, et

imposuit arundini, et dabat ei bibere. 49

67

mówili: Zaniechaj, patrzmy, czy przyjdzie

Eliasz, aby go wybawić. 50 A Jezus

zawoławszy po wtóre wielkim głosem, oddał

ducha. 51 I oto zasłona świątyni rozdarła się

na dwie części od wierzchu aż do dołu, i

ziemia zadrżała, a skały popękały. 52 I groby

się otworzyły, i wiele ciał świętych, którzy

byli posnęli, powstało. 53 I wyszedłszy z

grobów, po zmartwychwstaniu jego, weszli

do miasta świętego, i ukazali się wielom. 54

Setnik zaś i ci, co z nim byli, strzegąc Jezusa,

ujrzawszy trzęsienie ziemi i to, co się działo,

zlękli się bardzo, mówiąc: Zaiste ten był

Synem Bożym. 55 I było tam wiele niewiast

patrzących z daleka, które były przyszły za

Jezusem z Galilei, posługując mu. 56 Między

nimi była Maria Magdalena i Maria, matka

Jakuba i Józefa, i matka synów

Zebedeuszowych.

POGRZEB P. JEZUSA.

57 Gdy zaś nastał wieczór, przyszedł pewien

człowiek bogaty z Arymatei, imieniem Józef,

który też był uczniem Jezusowym. 58 Ten

poszedł do Piłata, i poprosił o ciało

Jezusowe. Wtedy Piłat kazał oddać ciało. 59

A Józef wziąwszy ciało, owinął je w czyste

prześcieradło, 60 i położył je w nowym

grobie swoim, który był wykuł w skale. I

przywalił do drzwi grobu kamień wielki, i

odszedł. 61 A była tam Maria Magdalena i

druga Maria, siedzące naprzeciw grobu.

STRAŻ PRZY GROBIE.

62 Nazajutrz zaś, to jest w dzień po

Przygotowaniu, zebrali się przedniejsi

kapłani i faryzeusze u Piłata, 63 mówiąc:

Panie, wspomnieliśmy, że ten zwodziciel

powiedział jeszcze, żyjąc: Po trzech dniach

zmartwychwstanę. 64 Rozkaż więc, aby

strzeżono grobu aż do dnia trzeciego, by

przypadkiem nie przyszli uczniowie jego i

nie ukradli go i nie powiedzieli ludowi:

Powstał z martwych. I będzie ostatni błąd

gorszy niż pierwszy. 65 Rzekł im Piłat:

Macie straż, idźcie, strzeżcie, jak umiecie. 66

A oni poszedłszy, obwarowali grób,

zapieczętowawszy kamień, straże postawili.

Ceteri vero dicebant : Sine, videamus an

veniat Elias liberans eum. 50 Jesus autem

iterum clamans voce magna, emisit spiritum.

51 Et ecce velum templi scissum est in duas

partes a summo usque deorsum : et terra

mota est, et petræ scissæ sunt, 52 et

monumenta aperta sunt : et multa corpora

sanctorum, qui dormierant, surrexerunt. 53 Et

exeuntes de monumentis post resurrectionem

ejus, venerunt in sanctam civitatem, et

apparuerunt multis. 54 Centurio autem, et qui

cum eo erant, custodientes Jesum, viso

terræmotu, et his quæ fiebant, timuerunt

valde, dicentes : Vere Filius Dei erat iste. 55

Erant autem ibi mulieres multæ a longe, quæ

secutæ erant Jesum a Galilæa, ministrantes ei

: 56 inter quas erat Maria Magdalene, et

Maria Jacobi, et Joseph mater, et mater

filiorum Zebedæi.

57 Cum autem sero factum esset, venit

quidam homo dives ab Arimathæa, nomine

Joseph, qui et ipse discipulus erat Jesu : 58

hic accessit ad Pilatum, et petiit corpus Jesu.

Tunc Pilatus jussit reddi corpus. 59 Et

accepto corpore, Joseph involvit illud in

sindone munda, 60 et posuit illud in

monumento suo novo, quod exciderat in

petra. Et advolvit saxum magnum ad ostium

monumenti, et abiit. 61 Erant autem ibi

Maria Magdalene, et altera Maria, sedentes

contra sepulchrum.

62 Altera autem die, quæ est post

Parasceven, convenerunt principes

sacerdotum et pharisæi ad Pilatum, 63

dicentes : Domine, recordati sumus, quia

seductor ille dixit adhuc vivens : Post tres

dies resurgam. 64 Jube ergo custodiri

sepulchrum usque in diem tertium : ne forte

veniant discipuli ejus, et furentur eum, et

dicant plebi : Surrexit a mortuis : et erit

novissimus error pejor priore. 65 Ait illis

Pilatus : Habetis custodiam, ite, custodite

sicut scitis. 66 Illi autem abeuntes, munierunt

sepulchrum, signantes lapidem, cum

custodibus.

68

2. ZBAWICIEL ZMARTWYCHWSTAŁY

(28,1-20)

28

NIEWIASTY SPIESZĄ DO GROBU.

1 W wieczór zaś szabatu, który świta na

pierwszy dzień tygodnia, przyszła Maria

Magdalena i druga Maria obejrzeć grób. 2 A

oto stało się wielkie trzęsienie ziemi;

albowiem Anioł Pański zstąpił z nieba; i

przystąpiwszy, odwalił kamień i usiadł na

nim. 3 Jego zaś wejrzenie było jak

błyskawica, a odzienie jego jako śnieg. 4 A z

bojaźni przed nim przerazili się stróże i stali

się jakby umarli. 5 Anioł zaś odpowiadając,

rzekł niewiastom: Nie bójcie się wy; gdyż

wiem, że szukacie Jezusa, który był

ukrzyżowany. 6 Nie ma go tu; albowiem

powstał, jak powiedział. Chodźcie, a

oglądajcie miejsce, gdzie był położony Pan.

7 A prędko idąc, powiedzcie uczniom jego,

że powstał; i oto uprzedza was do Galilei,

tam go ujrzycie. Oto wam zapowiedziałem. 8

I wyszły prędko z grobu z bojaźnią i z

radością wielką, biegnąc, aby opowiedzieć

uczniom jego.

JEZUS UKAZUJE SIĘ NIEWIASTOM.

9 A oto Jezus spotkał się z nimi, mówiąc:

Witajcie! One zaś przystąpiły, i ujęły nogi

jego, i pokłon mu oddały. 10 Wtedy im rzekł

Jezus: Nie bójcie się, idźcie, oznajmijcie

braciom moim, aby poszli do Galilei, tam

mię ujrzą.

STRAŻ PRZEKUPIONA.

11 Gdy zaś one odeszły, oto niektórzy ze

stróżów przyszli do miasta, i oznajmili

przedniejszym kapłanom wszystko, co się

stało. 12 A zebrawszy się ze starszymi,

naradziwszy się, dali żołnierzom wiele

pieniędzy, 13 mówiąc: Powiadajcie, że

uczniowie jego w nocy przyszli, i ukradli go,

gdyśmy spali. 14 A jeśli się to do

namiestnika doniesie, my mu wytłumaczymy

28

1 Vespere autem sabbati, quæ lucescit in

prima sabbati, venit Maria Magdalene, et

altera Maria, videre sepulchrum. 2 Et ecce

terræmotus factus est magnus. Angelus enim

Domini descendit de cælo : et accedens

revolvit lapidem, et sedebat super eum : 3

erat autem aspectus ejus sicut fulgur : et

vestimentum ejus sicut nix. 4 Præ timore

autem ejus exterriti sunt custodes, et facti

sunt velut mortui. 5 Respondens autem

angelus dixit mulieribus : Nolite timere vos :

scio enim, quod Jesum, qui crucifixus est,

quæritis. 6 Non est hic : surrexit enim, sicut

dixit : venite, et videte locum ubi positus erat

Dominus. 7 Et cito euntes, dicite discipulis

ejus quia surrexit : et ecce præcedit vos in

Galilæam : ibi eum videbitis : ecce prædixi

vobis. 8 Et exierunt cito de monumento cum

timore et gaudio magno, currentes nuntiare

discipulis ejus.

9 Et ecce Jesus occurrit illis, dicens : Avete.

Illæ autem accesserunt, et tenuerunt pedes

ejus, et adoraverunt eum. 10 Tunc ait illis

Jesus : Nolite timere : ite, nuntiare fratribus

meis ut eant in Galilæam ; ibi me videbunt.

11 Quæ cum abiissent, ecce quidam de

custodibus venerunt in civitatem, et

nuntiaverunt principibus sacerdotum omnia

quæ facta fuerant. 12 Et congregati cum

senioribus consilio accepto, pecuniam

copiosam dederunt militibus, 13 dicentes :

Dicite quia discipuli ejus nocte venerunt, et

furati sunt eum, nobis dormientibus. 14 Et si

hoc auditum fuerit a præside, nos

69

i wam bezpieczeństwo zapewnimy. 15 Oni

zaś wziąwszy pieniądze, uczynili, jak ich

nauczono. I rozniosła się ta wieść u żydów aż

do dnia dzisiejszego.

ZJAWIENIE SIĘ JEZUSA NA GÓRZE.

16 Lecz jedenastu uczniów poszło do Galilei

na górę, gdzie im był wyznaczył Jezus. 17 I

ujrzawszy go, pokłonili się, a niektórzy

wątpili. 18 I przystąpiwszy Jezus, przemówił

do nich, mówiąc: Dana mi jest wszelka

władza na niebie i na ziemi. 19 Idąc tedy,

nauczajcie wszystkie narody, chrzcząc je w

imię Ojca i Syna i Ducha Świętego, 20

nauczając je zachowywać wszystko,

cokolwiek wam przykazałem. A oto ja

jestem z wami po wszystkie dni aż do

skończenia świata.

suadebimus ei, et securos vos faciemus. 15

At illi, accepta pecunia, fecerunt sicut erant

edocti. Et divulgatum est verbum istud apud

Judæos, usque in hodiernum diem.

16 Undecim autem discipuli abierunt in

Galilæam in montem ubi constituerat illis

Jesus. 17 Et videntes eum adoraverunt :

quidam autem dubitaverunt. 18 Et accedens

Jesus locutus est eis, dicens : Data est mihi

omnis potestas in cælo et in terra : 19 euntes

ergo docete omnes gentes : baptizantes eos in

nomine Patris, et Filii, et Spiritus Sancti : 20

docentes eos servare omnia quæcumque

mandavi vobis : et ecce ego vobiscum sum

omnibus diebus, usque ad consummationem

sæculi.

70