Ewangelia

Swieta

według św. Marka

przekład ks. J. Wujka, wraz z tekstem łacińskim Vulgatam Clementinam

1

Wstęp do działalności publicznej. (1,1-13)

1

WSTĘP.

1 Początek Ewangelii Jezusa Chrystusa, Syna

Bożego. 2 Jak napisane jest u Izajasza

proroka: "Oto ja posyłam Anioła mego przed

obliczem twoim, który zgotuje drogę twoją

przed tobą. 3 Głos wołającego na pustyni :

Gotujcie drogę Pańską, czyńcie proste

ścieżki jego."

PRZEPOWIADANIE JANA

CHRZCICIELA.

4 Był Jan na pustyni, chrzcząc i

przepowiadając chrzest pokuty na

odpuszczenie grzechów. 5 I wychodziła do

niego cała kraina Judei i jerozolimczycy

wszyscy ; i byli od niego ochrzczeni w rzece

Jordanie, spowiadając się z grzechów

swoich. 6 A Jan miał odzienie z sierści

wielbłądziej i pas skórzany około bioder

swoich, a jadał szarańcze i miód leśny. I

przepowiadał, mówiąc: 7 Idzie za mną

mocniejszy niźli ja, któremu nie jestem

godzien, upadłszy, rozwiązać rzemyka u

trzewików jego. 8 Ja chrzciłem was wodą,

ale on was będzie chrzcił Duchem Świętym.

CHRZEST I POST P. JEZUSA.

9 I stało się w owe dni, przyszedł Jezus z

Nazaretu galilejskiego, i został ochrzczony

od Jana w Jordanie. 10 A natychmiast

wychodząc z wody, ujrzał otworzone

niebiosa i Ducha jako gołębicę zstępującego i

zostającego z nim. 11 I rozległ się głos z

niebios : Tyś jest Syn mój miły, w tobie

upodobałem sobie. 12 I natychmiast Duch

wywiódł go na pustynię. 13 I był na pustyni

czterdzieści dni i czterdzieści nocy, i był

kuszony od szatana, i był ze zwierzętami, a

aniołowie służyli mu.

1

1 Initium Evangelii Jesu Christi, Filii Dei. 2

Sicut scriptum est in Isaia propheta : Ecce

ego mitto angelum meum ante faciem tuam,

qui præparabit viam tuam ante te. 3 Vox

clamantis in deserto : Parate viam Domini,

rectas facite semitas ejus.

4 Fuit Joannes in deserto baptizans, et

prædicans baptismum pœnitentiæ in

remissionem peccatorum. 5 Et egrediebatur

ad eum omnis Judææ regio, et Jerosolymitæ

universi, et baptizabantur ab illo in Jordanis

flumine, confitentes peccata sua. 6 Et erat

Joannes vestitus pilis cameli, et zona pellicea

circa lumbos ejus, et locustas et mel silvestre

edebat. 7 Et prædicabat dicens : Venit fortior

me post me, cujus non sum dignus

procumbens solvere corrigiam

calceamentorum ejus. 8 Ego baptizavi vos

aqua, ille vero baptizabit vos Spiritu Sancto.

9 Et factum est : in diebus illis venit Jesus a

Nazareth Galilææ : et baptizatus est a Joanne

in Jordane. 10 Et statim ascendens de aqua,

vidit cælos apertos, et Spiritum tamquam

columbam descendentem, et manentem in

ipso. 11 Et vox facta est de cælis : Tu es

Filius meus dilectus, in te complacui. 12 Et

statim Spiritus expulit eum in desertum. 13

Et erat in deserto quadraginta diebus, et

quadraginta noctibus : et tentabatur a Satana :

eratque cum bestiis, et angeli ministrabant

illi.

2

CZĘŚĆ I (1,14 - 6,13)

CHRYSTUS W GALILEI

POWOŁANIE CZTERECH APOSTOŁÓW.

14 A potem, gdy Jan został wydany,

przyszedł Jezus do Galilei, przepowiadając

ewangelię królestwa Bożego, 15 i mówiąc :

że wypełnił się czas i przybliżyło się

królestwo Boże; pokutujcie i wierzcie

ewangelii. 16 A przechodząc nad Morzem

Galilejskim, ujrzał Szymona i Andrzeja,

brata jego, zapuszczających sieci w morze

(bo byli rybakami). 17 I rzekł im Jezus:

Pójdźcie za mną, a uczynię, że staniecie się

rybakami ludzi. 18 I natychmiast opuściwszy

sieci, poszli za nim. 19 A stamtąd odszedłszy

maluczko, ujrzał Jakuba Zebedeuszowego i

Jana, brata jego, kiedy zwijali sieci w łodzi.

20 I zaraz ich zawołał. A zostawiwszy ojca

swego Zebedeusza w łodzi z najemnikami,

poszli za nim.

UZDROWIENIE OPĘTANEGO.

21 I weszli do Kafarnaum. A zaraz w szabat

wszedłszy do synagogi, nauczał ich. 22 I

zdumiewali się nad nauką jego ; albowiem

uczył ich, jako władzę mający, a nie jako

doktorowie. 23 I był w ich synagodze

człowiek, mający ducha nieczystego, i

zawołał, 24 mówiąc : Cóż ci do nas, Jezusie

Nazareński? Przyszedłeś gubić nas? Znam

cię; ktoś jest, Święty Boży. 25 I zagroził mu

Jezus, mówiąc : Milcz i wyjdź z człowieka.

26 I targając go duch nieczysty, z krzykiem

wielkim wyszedł z niego.

27 I zdumiewali się wszyscy, tak że się

między sobą pytali, mówiąc : Cóż to jest?

Cóż to za nowa nauka, że z mocą rozkazuje

nawet duchom nieczystym, a są mu

posłuszne? 28 I wnet rozeszła się sława jego

po całej krainie galilejskiej.

14 Postquam autem traditus est Joannes,

venit Jesus in Galilæam, prædicans

Evangelium regni Dei, 15 et dicens :

Quoniam impletum est tempus, et

appropinquavit regnum Dei : pœnitemini, et

credite Evangelio. 16 Et præteriens secus

mare Galilææ, vidit Simonem, et Andream

fratrem ejus, mittentes retia in mare (erant

enim piscatores), 17 et dixit eis Jesus :

Venite post me, et faciam vos fieri piscatores

hominum. 18 Et protinus relictis retibus,

secuti sunt eum. 19 Et progressus inde

pusillum, vidit Jacobum Zebedæi, et

Joannem fratrem ejus, et ipsos componentes

retia in navi : 20 et statim vocavit illos. Et

relicto patre suo Zebedæo in navi cum

mercenariis, secuti sunt eum.

21 Et ingrediuntur Capharnaum : et statim

sabbatis ingressus in synagogam, docebat

eos. 22 Et stupebant super doctrina ejus : erat

enim docens eos quasi potestatem habens, et

non sicut scribæ. 23 Et erat in synagoga

eorum homo in spiritu immundo : et

exclamavit, 24 dicens : Quid nobis et tibi,

Jesu Nazarene ? venisti perdere nos ? scio

qui sis, Sanctus Dei. 25 Et comminatus est ei

Jesus, dicens : Obmutesce, et exi de homine.

26 Et discerpens eum spiritus immundus, et

exclamans voce magna, exiit ab eo. 27 Et

mirati sunt omnes, ita ut conquirerent inter se

dicentes : Quidnam est hoc ? quænam

doctrina hæc nova ? quia in potestate etiam

spiritibus immundis imperat, et obediunt ei.

28 Et processit rumor ejus statim in omnem

regionem Galilææ.

3

UZDROWIENIE ŚWIEKRY PIOTRA I

WIELU INNYCH.

29 I niebawem wyszedłszy z synagogi,

przyszli do domu Szymona i Andrzeja z

Jakubem i z Janem. 30 A świekra

Szymonowa leżała w gorączce, i zaraz

mówią mu o niej. 31 I przystąpiwszy,

podniósł ją, ująwszy za rękę, a wnet opuściła

ją gorączka, i służyła im. 32 Gdy zaś nastał

wieczór, i słońce zaszło, przynosili do niego

wszystkich źle się mających i opętanych. 33

A całe miasto zebrało się u drzwi. 34 I

uzdrowił wielu, których rozmaite choroby

trapiły, i wyrzucił wielu czartów, a nie

dopuszczał im mówić, że go znali. 35 A

bardzo rano wstawszy, wyszedł, i udał się na

miejsce pustynne i tam się modlił. 36 I

poszedł za nim Szymon i ci, co z nim byli. 37

A znalazłszy go, powiedzieli mu : Że

wszyscy cię szukają. 38 I rzekł im : Idźmy do

pobliskich wsi i miast, abym i tam

przepowiadał, bom na to przyszedł.

PRACA W GALILEI I OCZYSZCZENIE

TRĘDOWATEGO.

39 I nauczał w ich synagogach i po całej

Galilei, i wyrzucał czarty. 40 I przyszedł do

niego trędowaty, prosząc go, i upadłszy na

kolana, rzekł mu: Jeśli chcesz, możesz mię

oczyścić. 41 A Jezus zmiłowawszy się nad

nim, wyciągnął rękę swoją i dotknąwszy go,

rzekł mu : Chcę, bądź oczyszczony. 42 A

gdy rzekł, natychmiast zniknął trąd z niego, i

został oczyszczony. 43 I zagroził mu, i

natychmiast go oddalił. 44 I rzekł mu: Bacz,

żebyś nikomu nie powiadał, ale idź, ukaż się

najwyższemu kapłanowi, i ofiaruj za

oczyszczenie swoje, co przykazał Mojżesz na

świadectwo im. 45 Lecz on wyszedłszy,

począł opowiadać i rozsławiać, co się stało,

tak że już nie mógł jawnie wejść do miasta ;

ale przebywał na ustroniu, na miejscach

pustynnych ; a zewsząd schodzili się do

niego.

29 Et protinus egredientes de synagoga,

venerunt in domum Simonis et Andreæ, cum

Jacobo et Joanne. 30 Decumbebat autem

socrus Simonis febricitans : et statim dicunt

ei de illa. 31 Et accedens elevavit eam,

apprehensa manu ejus : et continuo dimisit

eam febris, et ministrabat eis. 32 Vespere

autem facto cum occidisset sol, afferebant ad

eum omnes male habentes, et dæmonia

habentes : 33 et erat omnis civitas congregata

ad januam. 34 Et curavit multos, qui

vexabantur variis languoribus, et dæmonia

multa ejiciebat, et non sinebat ea loqui,

quoniam sciebant eum. 35 Et diluculo valde

surgens, egressus abiit in desertum locum,

ibique orabat. 36 Et prosecutus est eum

Simon, et qui cum illo erant. 37 Et cum

invenissent eum, dixerunt ei : Quia omnes

quærunt te. 38 Et ait illis : Eamus in

proximos vicos, et civitates, ut et ibi

prædicem : ad hoc enim veni.

39 Et erat prædicans in synagogis eorum, et

in omni Galilæa, et dæmonia ejiciens. 40 Et

venit ad eum leprosus deprecans eum : et

genu flexo dixit ei : Si vis, potes me

mundare. 41 Jesus autem misertus ejus,

extendit manum suam : et tangens eum, ait

illi : Volo : mundare. 42 Et cum dixisset,

statim discessit ab eo lepra, et mundatus est.

43 Et comminatus est ei, statimque ejecit

illum, 44 et dicit ei : Vide nemini dixeris :

sed vade, ostende te principi sacerdotum, et

offer pro emundatione tua, quæ præcepit

Moyses in testimonium illis. 45 At ille

egressus cœpit prædicare, et diffamare

sermonem, ita ut jam non posset manifeste

introire in civitatem, sed foris in desertis

locis esset, et conveniebant ad eum undique.

4

2

UZDROWIENIE PARALITYKA.

1 I znowu wszedł do Kafarnaum po jakimś

czasie. 2 I usłyszano, że jest w domu ; a

wielu się zebrało, tak że nie mogli się

zmieścić ani u drzwi; i głosił im słowo. 3 I

przyszli do niego, niosąc paralityka, którego

dźwigało czterech. 4 A gdy go nie mogli

wnieść przedeń z powodu ciżby, rozebrali

powałę tam, gdzie był, a uczyniwszy otwór,

spuścili łoże, na którym leżał paralityk. 5

Gdy zaś Jezus ujrzał ich wiarę, rzekł

paralitykowi : Synu, odpuszczają ci się

grzechy twoje! 6 A byli tam niektórzy z

doktorów, siedząc i myśląc w sercach swoich

: 7 Czemu ten tak mówi? Bluźni. Któż

grzechy odpuszczać może, jeśli nie sam

Bóg? 8 Gdy to Jezus zaraz poznał duchem

swoim, że tak w sobie myślą, rzekł im :

Czemu to myślicie w sercach waszych? 9

Cóż łatwiej jest, rzec paralitykowi :

Odpuszczają ci się grzechy, czy rzec:

Wstań, weźmij łoże swoje i chodź? 10

Żebyście zaś wiedzieli, iż Syn Człowieczy

ma moc odpuszczać grzechy na ziemi, (rzekł

do paralityka) : 11 Tobie mówię : Wstań,

weź łoże swoje, i idź do domu swego. 12 A

on natychmiast wstał, i wziąwszy łoże,

wyszedł przed wszystkimi, tak iż się wszyscy

zdumieli, i chwalili Boga, mówiąc : Iżeśmy

nigdy nic takiego nie widzieli.

POWOŁANIE MATEUSZA.

13 I wyszedł znów ku morzu, i cała rzesza

schodziła się do niego, i nauczał ich. 14 A

przechodząc, ujrzał Lewiego, syna Alfeusza,

siedzącego przy cle i rzekł mu : Pójdź za

mną. A wstawszy, poszedł za nim. 15 I stało

się, gdy siedział u stołu w domu jego, wielu

celników i grzeszników siedziało razem z

Jezusem i z uczniami jego ; bo było wielu,

którzy też chodzili za nim. 16 A widząc

doktorowie i faryzeusze, że jada z celnikami

i grzesznikami, mówili uczniom jego :

Czemu z celnikami i grzesznikami je i pije

mistrz wasz?

2

1 Et iterum intravit Capharnaum post dies, 2

et auditum est quod in domo esset, et

convenerunt multi, ita ut non caperet neque

ad januam, et loquebatur eis verbum. 3 Et

venerunt ad eum ferentes paralyticum, qui a

quatuor portabatur. 4 Et cum non possent

offerre eum illi præ turba, nudaverunt tectum

ubi erat : et patefacientes submiserunt

grabatum in quo paralyticus jacebat. 5 Cum

autem vidisset Jesus fidem illorum, ait

paralytico : Fili, dimittuntur tibi peccata tua.

6 Erant autem illic quidam de scribis

sedentes, et cogitantes in cordibus suis : 7

Quid hic sic loquitur ? blasphemat. Quis

potest dimittere peccata, nisi solus Deus ? 8

Quo statim cognito Jesus spiritu suo, quia sic

cogitarent intra se, dicit illis : Quid ista

cogitatis in cordibus vestris ? 9 Quid est

facilius dicere paralytico : Dimittuntur tibi

peccata : an dicere : Surge, tolle grabatum

tuum, et ambula ? 10 Ut autem sciatis quia

Filius hominis habet potestatem in terra

dimittendi peccata (ait paralytico), 11 tibi

dico : Surge, tolle grabatum tuum, et vade in

domum tuam. 12 Et statim surrexit ille : et,

sublato grabato, abiit coram omnibus, ita ut

mirarentur omnes, et honorificent Deum,

dicentes : Quia numquam sic vidimus.

13 Et egressus est rursus ad mare, omnisque

turba veniebat ad eum, et docebat eos. 14 Et

cum præteriret, vidit Levi Alphæi sedentem

ad telonium, et ait illi : Sequere me. Et

surgens secutus est eum. 15 Et factum est,

cum accumberet in domo illius, multi

publicani et peccatores simul discumbebant

cum Jesu et discipulis ejus : erant enim multi,

qui et sequebantur eum. 16 Et scribæ et

pharisæi videntes quia manducaret cum

publicanis et peccatoribus, dicebant

discipulis ejus : Quare cum publicanis et

peccatoribus manducat et bibit Magister

vester ?

5

l7 Co usłyszawszy Jezus, rzekł im : Zdrowi

nie potrzebują lekarza, ale źle się mający ;

albowiem nie przyszedłem wzywać

sprawiedliwych, ale grzesznych.

SPÓR O POST.

18 A uczniowie Janowi i faryzeusze pościli. I

przychodzą, i mówią mu: Czemuż uczniowie

Jana i faryzeuszów poszczą, a twoi

uczniowie nie poszczą? 19 rzekł im Jezus :

Czyż mogą goście weselni pościć, dopóki z

nimi jest oblubieniec? Jak długo mają

między sobą oblubieńca, nie mogą pościć. 20

Ale przyjdą dni, gdy będzie wzięty od nich

oblubieniec, a wtedy będą pościć w owe dni.

21 Nikt nie przyszywa łaty z surowego sukna

do starej szaty ; bo inaczej nowy płat obrywa

starą szatę i rozdarcie staje się większe. 22 I

nikt nie leje wina nowego w stare bukłaki ;

bo inaczej wino rozsadzi bukłaki i rozleje się

wino, a bukłaki się zepsują ; ale wino nowe

ma być wlewane w bukłaki nowe.

CHRYSTUS PANEM SZABATU.

23 I stało się znów, gdy Pan przechodził w

szabat przez zboża, uczniowie jego poczęli,

idąc, rwać kłosy. 24 A faryzeusze mówili mu

: Oto, co czynią w szabat, czego się nie

godzi? 25 I rzekł im : Nigdyście nie czytali,

co uczynił Dawid, gdy był w potrzebie, kiedy

łaknął sam i ci co z nim byli? 26 Jak wszedł

do domu Bożego za Abiatara, najwyższego

kapłana, i jadł chleby pokładne, których nie

godziło się jeść tylko kapłanom, i dał tym,

którzy z nim byli? 27 I mówił im: Szabat był

ustanowiony dla człowieka, a nie człowiek

dla szabatu. 28 A więc panem jest Syn

Człowieczy także i szabatu.

3

LECZY USCHŁĄ RĘKĘ.

1 I wszedł znów do synagogi, a był tam

człowiek, mający rękę uschłą. 2 I

podpatrywali go, czy będzie w szabat

17 Hoc audito Jesus ait illis : Non necesse

habent sani medico, sed qui male habent :

non enim veni vocare justos, sed peccatores.

18 Et erant discipuli Joannis et pharisæi

jejunantes : et veniunt, et dicunt illi : Quare

discipuli Joannis et pharisæorum jejunant, tui

autem discipuli non jejunant ? 19 Et ait illis

Jesus : Numquid possunt filii nuptiarum,

quamdiu sponsus cum illis est, jejunare ?

Quanto tempore habent secum sponsum, non

possunt jejunare. 20 Venient autem dies cum

auferetur ab eis sponsus : et tunc jejunabunt

in illis diebus. 21 Nemo assumentum panni

rudis assuit vestimento veteri : alioquin

aufert supplementum novum a veteri, et

major scissura fit. 22 Et nemo mittit vinum

novum in utres veteres : alioquin dirumpet

vinum utres, et vinum effundetur, et utres

peribunt : sed vinum novum in utres novos

mitti debet.

23 Et factum est iterum Dominus sabbatis

ambularet per sata, et discipuli ejus cœperunt

progredi, et vellere spicas. 24 Pharisæi autem

dicebant ei : Ecce, quid faciunt sabbatis quod

non licet ? 25 Et ait illis : Numquam legistis

quid fecerit David, quando necessitatem

habuit, et esuriit ipse, et qui cum eo erant ?

26 quomodo introivit in domum Dei sub

Abiathar principe sacerdotum, et panes

propositionis manducavit, quos non licebat

manducare, nisi sacerdotibus, et dedit eis qui

cum eo erant ? 27 Et dicebat eis : Sabbatum

propter hominem factum est, et non homo

propter sabbatum. 28 Itaque Dominus est

Filius hominis, etiam sabbati.

3

1 Et introivit iterum in synagogam : et erat

ibi homo habens manum aridam. 2 Et

observabant eum, si sabbatis curaret, ut

6

uzdrawiał, aby go oskarżyć. 3 I rzekł

człowiekowi, mającemu rękę uschłą : Stań w

pośrodku! 4 I rzekł im : Czy godzi się w

szabat dobrze czynić, czy też źle, duszę

uzdrowić, czy zabić? Lecz oni milczeli. 5 I

spojrzawszy po nich z gniewem, zasmucony

ślepotą serca ich, rzekł człowiekowi :

Wyciągnij rękę twoją! I wyciągnął, i ręka

została mu przywrócona. 6 A wyszedłszy

faryzeusze naradzali się zaraz z herodianami

przeciwko niemu, jakby go stracić.

ZEWSZĄD ZBIEGAJĄ SIĘ RZESZE.

7 Jezus zaś z uczniami swymi odszedł nad

morze, a wielka rzesza z Galilei i z Judei

poszła za nim ; 8 I z Jerozolimy i z Idumei, i

z Zajordania i z okolic Tyru, i Sydonu

przyszło do niego mnóstwo wielkie, słysząc,

co czynił. 9 I rzekł uczniom swoim, aby

łódka była na jego posługę z powodu rzeszy,

ażeby go nie ścisnęła. l0 Albowiem wielu

uzdrawiał, tak że na niego napierali, aby się

go dotknąć, ilukolwiek z nich miało rany. 11

A duchy nieczyste na jego widok upadały

przed nim i wołały mówiąc : 12 Ty jesteś

Synem Bożym. I bardzo im groził, aby go nie

wyjawiały.

WYBÓR APOSTOŁÓW.

13 I wszedłszy na górę, wezwał do siebie,

których sam chciał, i przyszli do niego. 14 I

postanowił dwunastu, aby byli z nim, i żeby

ich posyłał przepowiadać. 15 I dał im moc

uzdrawiania chorób i wypędzania czartów.

16 I dał Szymonowi imię Piotr. 17 I Jakuba

Zebedeuszowego i Jana, brata Jakubowego, i

dał im imiona Boanerges, co znaczy synowie

gromu. 18 I Andrzeja i Filipa, i Bartłomieja i

Mateusza, i Tomasza i Jakuba

Alfeuszowego, i Tadeusza i Szymona

Kananejczyka. 19 I Judasza Iszkariotę, który

go też wydał.

accusarent illum. 3 Et ait homini habenti

manum aridam : Surge in medium. 4 Et dicit

eis : Licet sabbatis benefacere, an male ?

animam salvam facere, an perdere ? At illi

tacebant. 5 Et circumspiciens eos cum ira,

contristatus super cæcitate cordis eorum,

dicit homini : Extende manum tuam. Et

extendit, et restituta est manus illi. 6

Exeuntes autem pharisæi, statim cum

Herodianis consilium faciebant adversus eum

quomodo eum perderent.

7 Jesus autem cum discipulis suis secessit ad

mare : et multa turba a Galilæa et Judæa

secuta est eum, 8 et ab Jerosolymis, et ab

Idumæa, et trans Jordanem : et qui circa

Tyrum et Sidonem multitudo magna,

audientes quæ faciebat, venerunt ad eum. 9

Et dicit discipulis suis ut navicula sibi

deserviret propter turbam, ne comprimerent

eum : 10 multos enim sanabat, ita ut irruerent

in eum ut illum tangerent, quotquot habebant

plagas. 11 Et spiritus immundi, cum illum

videbant, procidebant ei : et clamabant,

dicentes : 12 Tu es Filius Dei. Et vehementer

comminabatur eis ne manifestarent illum.

13 Et ascendens in montem vocavit ad se

quos voluit ipse : et venerunt ad eum. 14 Et

fecit ut essent duodecim cum illo : et ut

mitteret eos prædicare. 15 Et dedit illis

potestatem curandi infirmitates et ejiciendi

dæmonia. 16 Et imposuit Simoni nomen

Petrus : 17 et Jacobum Zebedæi, et Joannem

fratrem Jacobi, et imposuit eis nomina

Boanerges, quod est, Filii tonitrui : 18 et

Andræam, et Philippum, et Bartholomæum,

et Matthæum, et Thomam, et Jacobum

Alphæi, et Thaddæum, et Simonem

Cananæum, 19 et Judam Iscariotem, qui et

tradidit illum.

7

JAKĄ MOCĄ WYRZUCA CZARTY.

20 I przyszli do domu, i zbiegła się znowu

rzesza, tak że nie mogli ani chleba spożyć. 21

A gdy to posłyszeli bliscy jego, wyszli,

ażeby go pojmać, bo mówili, że oszalał. 22 A

doktorowie, którzy byli przyszli z

Jerozolimy, mówili, że ma Belzebuba, i że

mocą księcia czartowskiego wyrzuca czarty.

23 I wezwawszy ich, mówił do nich w

przypowieściach : Jakże może szatan

wyrzucać szatana? 24 I królestwo, jeśliby

przeciw sobie było rozdzielone, takie

królestwo nie może się ostać. 25 I dom,

jeśliby przeciw sobie był rozdzielony, taki

dom nie może się ostać. 26 I szatan, jeśliby

sam przeciw sobie powstał, rozdzielony jest,

i nie będzie się mógł ostać, ale upadnie. 27

Nikt nie może, wszedłszy w dom, zrabować

sprzętów mocarza, jeśliby pierwej mocarza

nie związał, a wtedy dom jego ograbi. 28

Zaprawdę powiadam wam, że wszystkie

grzechy będą odpuszczone synom ludzkim, i

bluźnierstwa, którymi by bluźnili; 29 ale kto

by zbluźnił przeciw Duchowi Świętemu, nie

dostąpi odpuszczenia na wieki, ale będzie

winien grzechu wiecznego. 30 Albowiem

mówili : Ma ducha nieczystego.

KTO MATKĄ I BRATEM CHRYSTUSA?

31 I przyszła matka jego i bracia, a stojąc

przed domem, posłali po niego, wołając go.

32 A rzesza siedziała około niego, i

powiedziano mu : Oto matka twoja i bracia

twoi są przed domem ; szukają cię. 33 I

odpowiadając im, rzekł : Kto jest matka moja

i bracia moi? 34 A spoglądając na tych,

którzy około niego siedzieli, rzekł : Oto

matka moja i bracia moi. 35 Albowiem kto

by czynił wolę Bożą, ten jest bratem moim i

siostrą moją i matką.

4

NAUCZA W ŁODZI.

1 I począł znowu uczyć przy morzu; i zebrała

się koło niego rzesza wielka, tak że

wszedłszy do łodzi, siedział na morzu, a

20 Et veniunt ad domum : et convenit iterum

turba, ita ut non possent neque panem

manducare. 21 Et cum audissent sui, exierunt

tenere eum : dicebant enim : Quoniam in

furorem versus est. 22 Et scribæ, qui ab

Jerosolymis descenderant, dicebant :

Quoniam Beelzebub habet, et quia in

principe dæmoniorum ejicit dæmonia. 23 Et

convocatis eis in parabolis dicebat illis :

Quomodo potest Satanas Satanam ejicere ?

24 Et si regnum in se dividatur, non potest

regnum illud stare. 25 Et si domus super

semetipsam dispertiatur, non potest domus

illa stare. 26 Et si Satanas consurrexerit in

semetipsum, dispertitus est, et non poterit

stare, sed finem habet. 27 Nemo potest vasa

fortis ingressus in domum diripere, nisi prius

fortem alliget, et tunc domum ejus diripiet.

28 Amen dico vobis, quoniam omnia

dimittentur filiis hominum peccata, et

blasphemiæ quibus blasphemaverint : 29 qui

autem blasphemaverit in Spiritum Sanctum,

non habebit remissionem in æternum, sed

reus erit æterni delicti. 30 Quoniam dicebant

: Spiritum immundum habet.

31 Et veniunt mater ejus et fratres : et foris

stantes miserunt ad eum vocantes eum, 32 et

sedebat circa eum turba : et dicunt ei : Ecce

mater tua et fratres tui foris quærunt te. 33 Et

respondens eis, ait : Quæ est mater mea et

fratres mei ? 34 Et circumspiciens eos, qui in

circuitu ejus sedebant, ait : Ecce mater mea

et fratres mei. 35 Qui enim fecerit

voluntatem Dei, hic frater meus, et soror

mea, et mater est.

4

1 Et iterum cœpit docere ad mare : et

congregata est ad eum turba multa, ita ut

navim ascendens sederet in mari, et omnis

8

wszystka rzesza była przy morzu na ziemi. 2

I nauczał ich wiele w przypowieściach, i

mówił im w nauce swojej.

PRZYPOWIEŚĆ O SIEWCY.

3 Słuchajcie! Oto siewca wyszedł siać. 4 A

gdy siał, jedno padło obok drogi, a ptaki

niebieskie przyszły i zjadły je. 5 Drugie zaś

padło na opoczyste, gdzie nie miało wiele

ziemi, i natychmiast wzeszło, bo nie miało

głębokiej ziemi. 6 A gdy słońce wzeszło,

zwiędło i dlatego uschło, że nie miało

korzenia. 7 A inne padło w ciernie; i urosły

ciernie, i zadusiły je, i nie dało owocu. 8 A

inne upadło na ziemię dobrą i dało owoc

bujny i wzrastający; a jedno przyniosło

trzydzieści, drugie sześćdziesiąt, a trzecie

sto. 9 I mówił: Kto ma uszy ku słuchaniu,

niechaj słucha. 10 A gdy był sam tylko,

spytało go o przypowieść tych dwunastu, co

przy nim byli. 11 I mówił im : Wam dane

jest poznać tajemnicę królestwa Bożego ; ale

tym, którzy są zewnątrz, wszystko dzieje się

w przypowieściach, 12 aby patrząc patrzyli, a

nie widzieli, i słysząc słyszeli, a nie

zrozumieli, by się kiedy nie nawrócili, a nie

były im odpuszczone grzechy. 13 I rzekł im :

Nie rozumiecie tej przypowieści? A jakże

zrozumiecie wszystkie przypowieści? 14

Który sieje, słowo sieje. 15 A którzy obok

drogi, gdzie się rozsiewa słowo, ci są, którzy

gdy usłyszą, natychmiast przychodzi szatan i

bierze słowo, które jest wsiane w serca ich.

16 Podobnież i ci, którzy są na opoczystych

posiani, są ci, którzy gdy usłyszą słowo,

natychmiast z radością je przyjmują ; 17 a

nie mają korzenia w sobie, ale trwają do

czasu; potem, gdy przyjdzie ucisk i

prześladowanie z powodu słowa,

natychmiast się gorszą. 18 A inni, którzy

między ciernie są posiani, ci są, którzy słowa

słuchają, 19 a troski świata i omamienie

bogactw i chciwość innych rzeczy,

wchodząc, zaduszają słowo, i staje się bez

pożytku.

turba circa mare super terram erat : 2 et

docebat eos in parabolis multa, et dicebat illis

in doctrina sua :

3 Audite : ecce exiit seminans ad

seminandum. 4 Et dum seminat, aliud cecidit

circa viam, et venerunt volucres cæli, et

comederunt illud. 5 Aliud vero cecidit super

petrosa, ubi non habuit terram multam : et

statim exortum est, quoniam non habebat

altitudinem terræ : 6 et quando exortus est

sol, exæstuavit : et eo quod non habebat

radicem, exaruit. 7 Et aliud cecidit in spinas :

et ascenderunt spinæ, et suffocaverunt illud,

et fructum non dedit. 8 Et aliud cecidit in

terram bonam : et dabat fructum

ascendentem et crescentem, et afferebat

unum triginta, unum sexaginta, et unum

centum. 9 Et dicebat : Qui habet aures

audiendi, audiat. 10 Et cum esset singularis,

interrogaverunt eum hi qui cum eo erant

duodecim, parabolam. 11 Et dicebat eis :

Vobis datum est nosse mysterium regni Dei :

illis autem, qui foris sunt, in parabolis omnia

fiunt : 12 ut videntes videant, et non videant :

et audientes audiant, et non intelligant :

nequando convertantur, et dimittantur eis

peccata. 13 Et ait illis : Nescitis parabolam

hanc ? Et quomodo omnes parabolas

cognoscetis ? 14 Qui seminat, verbum

seminat. 15 Hi autem sunt, qui circa viam,

ubi seminatur verbum, et cum audierint,

confestim venit Satanas, et aufert verbum,

quod seminatum est in cordibus eorum. 16 Et

hi sunt similiter, qui super petrosa

seminantur : qui cum audierint verbum,

statim cum gaudio accipiunt illud : 17 et non

habent radicem in se, sed temporales sunt :

deinde orta tribulatione et persecutione

propter verbum, confestim scandalizantur. 18

Et alii sunt qui in spinas seminantur : hi sunt

qui verbum audiunt, 19 et ærumnæ sæculi, et

deceptio divitiarum, et circa reliqua

concupiscentiæ introëuntes suffocant

verbum, et sine fructu efficitur.

9

20 A którzy na dobrą ziemię są posiani, ci są,

którzy słuchają słowa, i przyjmują, i

przynoszą owoc, jedno trzydzieści, drugie

sześćdziesiąt, a trzecie sto.

DARY BOŻE NALEŻY ROZWIJAĆ.

21 I mówił im : Czyż świecę wnoszą, aby ją

postawić pod korcem, albo pod łożem? Czyż

nie po to, aby była postawiona na

świeczniku? 22 Nie ma bowiem nic

tajemnego, co by się objawić nie miało; i nic

nie stało się ukrytym, ale po to, żeby na jaw

wyszło. 23 Jeśli kto ma uszy ku słuchaniu,

niechaj słucha. 24 I mówił im: Baczcie czego

słuchacie. Jaką miarą mierzyć będziecie,

będzie wam odmierzone, i będzie wam

przydane. 25 Albowiem kto ma, będzie mu

dane ; a kto nie ma, i to, co ma, odejmą od

niego. 26 I mówił : Tak jest z królestwem

Bożym, jak gdyby człowiek wrzucił nasienie

w ziemię, 27 a spałby, i wstawał w nocy i we

dnie, a nasienie wschodziłoby i rosło, gdy on

nie wie. 28 Ziemia bowiem sama z siebie

owoc rodzi, naprzód źdźbło, potem kłos, a

potem pełne ziarno w kłosie. 29 A gdy zboże

dojrzeje, wnet zapuszcza sierp, bo żniwo

przyszło.

PRZYPOWIEŚĆ O ZIARNIE GORCZYCY.

30 I mówił : Do czego podobnym uczynimy

królestwo Boże, albo do jakiej przypowieści

przyrównamy je? 31 Jak ziarno gorczyczne,

które gdy sieją w ziemię, mniejsze jest od

wszystkich nasion, jakie są na ziemi. 32 A

gdy się je wsieje, wyrasta, i staje się większe

nad wszystkie jarzyny, i wypuszcza gałęzie

tak wielkie, że pod cieniem jego mogą

mieszkać ptaki niebieskie. 33 I w wielu

takich przypowieściach tak głosił do nich

słowo, jak mogli słuchać. 34 A bez

przypowieści nie mówił im. A uczniom

swoim osobno wykładał wszystko.

UCISZENIE BURZY.

35 I w ów dzień mówił do nich, gdy już

wieczór nastał : Przeprawmy się na drugą

stronę. 36 A opuściwszy rzeszę, wzięli go

20 Et hi sunt qui super terram bonam

seminati sunt, qui audiunt verbum, et

suscipiunt, et fructificant, unum triginta,

unum sexaginta, et unum centum.

21 Et dicebat illis : Numquid venit lucerna ut

sub modo ponatur, aut sub lecto ? nonne ut

super candelabrum ponatur ? 22 Non est

enim aliquid absconditum, quod non

manifestetur : nec factum est occultum, sed

ut in palam veniat. 23 Si quis habet aures

audiendi, audiat. 24 Et dicebat illis : Videte

quid audiatis. In qua mensura mensi fueritis,

remetietur vobis, et adjicietur vobis. 25 Qui

enim habet, dabitur illi : et qui non habet,

etiam quod habet auferetur ab eo. 26 Et

dicebat : Sic est regnum Dei, quemadmodum

si homo jaciat sementem in terram, 27 et

dormiat, et exsurgat nocte et die, et semen

germinet, et increscat dum nescit ille. 28

Ultro enim terra fructificat, primum herbam,

deinde spicam, deinde plenum frumentum in

spica. 29 Et cum produxerit fructus, statim

mittit falcem, quoniam adest messis.

30 Et dicebat : Cui assimilabimus regnum

Dei ? aut cui parabolæ comparabimus illud ?

31 Sicut granum sinapis, quod cum

seminatum fuerit in terra, minus est omnibus

seminibus, quæ sunt in terra : 32 et cum

seminatum fuerit, ascendit, et fit majus

omnibus oleribus, et facit ramos magnos, ita

ut possint sub umbra ejus aves cæli habitare.

33 Et talibus multis parabolis loquebatur eis

verbum, prout poterant audire : 34 sine

parabola autem non loquebatur eis : seorsum

autem discipulis suis disserebat omnia.

35 Et ait illis in illa die, cum sero esset

factum : Transeamus contra. 36 Et

dimittentes turbam, assumunt eum ita ut erat

10

tak, jak był w łodzi, a inne łodzie były z nim.

37 I powstała wielka nawałnica wiatru, i

miotała fale w łódź, tak że się łódź

napełniała. 38 A on był w tyle łodzi, śpiąc na

wezgłówku ; i budzą go, i mówią mu:

Nauczycielu! Nie obchodzi cię to, że

giniemy? 39 I powstawszy, zagroził

wiatrowi, i rzekł morzu : Milcz, zamilknij. I

ustał wiatr, i stała się cisza wielka. 40 I rzekł

im : Czemu bojaźliwi jesteście? Jeszczeż nie

macie wiary? 41 I przelękli się bojaźnią

wielką, i mówili jeden do drugiego : Kimże

więc jest ten, że i wiatr i morze są mu

posłuszne?

5

WYPĘDZA CZARTY W WIEPRZE.

1 I przybyli za morze do krainy

Gerazeńczyków. 2 A gdy on wychodził z

łodzi, zaraz wybiegł ku niemu z grobów

człowiek opętany duchem nieczystym. 3

Miał on mieszkanie w grobach, a nie mógł

go już nikt i łańcuchami związać ; 4 bo

często będąc w pęta i łańcuchy związany,

łańcuchy rozrywał i pęta kruszył i nikt go nie

mógł poskromić. 5 A zawsze we dnie i w

nocy był w grobach i w górach, krzycząc i

tłukąc się kamieniami. 6 Ujrzawszy zaś

Jezusa z daleka, przybiegł i pokłonił się mu,

7 a wołając głosem wielkim, mówił : Co ci

do mnie, Jezusie, Synu Boga Najwyższego?

Zaklinam cię przez Boga, abyś mnie nie

męczył. 8 Albowiem mówił do niego :

Wyjdź, duchu nieczysty z człowieka! 9 I

pytał go : Co ty masz za imię? I rzekł mu :

Legion mi na imię, albowiem nas jest wielu.

10 I prosił go bardzo, aby go nie wypędzał z

tej okolicy. 11 A było tam na górze wielkie

stado wieprzów pasące się. 12 I prosili go

czarci, mówiąc: Poślij nas w wieprze,

abyśmy w nie weszli. 13 I natychmiast

pozwolił im Jezus. A wyszedłszy duchy

nieczyste, weszły w wieprze, i wpadło stado

wielkim pędem ze stromego zbocza w

morze, w liczbie około dwóch tysięcy i

utonęło w morzu. 14 Ci zaś, którzy je paśli,

uciekli, i dali znać do miasta i na pola. I

wyszli oglądać, co się stało. 15 I przychodzą

in navi : et aliæ naves erant cum illo. 37 Et

facta est procella magna venti, et fluctus

mittebat in navim, ita ut impleretur navis. 38

Et erat ipse in puppi super cervical dormiens

: et excitant eum, et dicunt illi : Magister,

non ad te pertinet, quia perimus ? 39 Et

exsurgens comminatus est vento, et dixit

mari : Tace, obmutesce. Et cessavit ventus :

et facta est tranquillitas magna. 40 Et ait illis

: Quid timidi estis ? necdum habetis fidem ?

et timuerunt timore magno, et dicebant ad

alterutrum : Quis, putas, est iste, quia et

ventus et mare obediunt ei ?

5

1 Et venerunt trans fretum maris in regionem

Gerasenorum. 2 Et exeunti ei de navi, statim

occurrit de monumentis homo in spiritu

immundo, 3 qui domicilium habebat in

monumentis, et neque catenis jam quisquam

poterat eum ligare : 4 quoniam sæpe

compedibus et catenis vinctus, dirupisset

catenas, et compedes comminuisset, et nemo

poterat eum domare : 5 et semper die ac

nocte in monumentis, et in montibus erat,

clamans, et concidens se lapidibus. 6 Videns

autem Jesum a longe, cucurrit, et adoravit

eum : 7 et clamans voce magna dixit : Quid

mihi et tibi, Jesu Fili Dei altissimi ? adjuro te

per Deum, ne me torqueas. 8 Dicebat enim

illi : Exi spiritus immunde ab homine. 9 Et

interrogabat eum : Quod tibi nomen est ? Et

dicit ei : Legio mihi nomen est, quia multi

sumus. 10 Et deprecabatur eum multum, ne

se expelleret extra regionem. 11 Erat autem

ibi circa montem grex porcorum magnus,

pascens. 12 Et deprecabantur eum spiritus,

dicentes : Mitte nos in porcos ut in eos

introëamus. 13 Et concessit eis statim Jesus.

Et exeuntes spiritus immundi introierunt in

porcos : et magno impetu grex præcipitatus

est in mare ad duo millia, et suffocati sunt in

mari. 14 Qui autem pascebant eos, fugerunt,

et nuntiaverunt in civitatem et in agros. Et

egressi sunt videre quid esset factum : 15 et

veniunt ad Jesum : et vident illum qui a

11

do Jezusa, i widzą tego, który był od czarta

dręczony, siedzącego, ubranego i przy

zdrowych zmysłach, i zlękli się. 16 I

opowiedzieli im ci, którzy widzieli, co się

zdarzyło temu, który miał czarta, i o

wieprzach. 17 I poczęli go prosić, aby

wyszedł z ich granic. 18 A gdy wstępował do

łodzi, zaczął go prosić ten, który był od

czarta dręczony, aby mógł być przy nim. 19 I

nie przyjął go, ale mu rzekł : Idź do domu

swojego, do swoich i oznajmij im, jak

wielkie rzeczy uczynił ci Pan i zlitował się

nad tobą. 20 I odszedł, i począł głosić w

Dekapolu, jak wielkie rzeczy uczynił mu

Jezus, a wszyscy się dziwili.

UZDRAWIA NIEWIASTĘ MAJĄCĄ

KRWOTOK.

21 A gdy Jezus znów przeprawił się w łodzi

za morze, zeszła się do niego wielka rzesza, i

był nad morzem. 22 I przyszedł jeden

przełożony synagogi, imieniem Jair, a

ujrzawszy go, padł mu do nóg. 23 I prosił go

bardzo, mówiąc : Iż córka moja kona, pójdź,

włóż na nią ręce, żeby ozdrowiała, i żywa

została. 24 I poszedł z nim, a szła za nim

wielka rzesza, i cisnęli się na niego. 25 A

niewiasta, która miała krwotok przez

dwanaście lat, 26 i wiele była ucierpiała od

wielu lekarzy, i całe swe mienie wydała była,

a nic jej nie pomogło, ale się jeszcze gorzej

miała; 27 i usłyszawszy o Jezusie, przyszła z

tyłu między rzeszą i dotknęła się szaty jego.

28 Mówiła bowiem, że jeśli dotknę się

choćby szaty jego, będę zdrowa. 29 I

natychmiast wyschło w niej źródło krwi, i

poczuła w ciele, że była uzdrowiona od

choroby. 30 A Jezus poznawszy zaraz w

sobie moc, która z niego wyszła, obróciwszy

się do rzeszy, mówił : Kto się dotknął szat

moich? 31 A uczniowie jego mówili mu:

Widzisz, jak cię rzesza ciśnie, a mówisz :

Kto się mnie dotknął? 32 I patrzał wokoło,

aby zobaczyć tę, która to uczyniła. 33 A

niewiasta, bojąc się i drżąc, wiedząc, co się z

nią stało, przyszła i upadła przed nim, i

powiedziała mu całą prawdę. 34 On zaś rzekł

jej : Córko! Wiara twoja cię uzdrowiła, idź w

pokoju i bądź uzdrowiona z choroby twojej.

dæmonio vexabatur, sedentem, vestitum, et

sanæ mentis, et timuerunt. 16 Et narraverunt

illis, qui viderant, qualiter factum esset ei qui

dæmonium habuerat, et de porcis. 17 Et

rogare cœperunt eum ut discederet de finibus

eorum. 18 Cumque ascenderet navim, cœpit

illum deprecari, qui a dæmonio vexatus

fuerat, ut esset cum illo, 19 et non admisit

eum, sed ait illi : Vade in domum tuam ad

tuos, et annuntia illis quanta tibi Dominus

fecerit, et misertus sit tui. 20 Et abiit, et cœpit

prædicare in Decapoli, quanta sibi fecisset

Jesus : et omnes mirabantur.

21 Et cum transcendisset Jesus in navi

rursum trans fretum, convenit turba multa ad

eum, et erat circa mare. 22 Et venit quidam

de archisynagogis nomine Jairus, et videns

eum procidit ad pedes ejus, 23 et

deprecabatur eum multum, dicens : Quoniam

filia mea in extremis est, veni, impone

manum super eam, ut salva sit, et vivat. 24 Et

abiit cum illo, et sequebatur eum turba multa,

et comprimebant eum. 25 Et mulier, quæ erat

in profluvio sanguinis annis duodecim, 26 et

fuerat multa perpessa a compluribus medicis

: et erogaverat omnia sua, nec quidquam

profecerat, sed magis deterius habebat : 27

cum audisset de Jesu, venit in turba retro, et

tetigit vestimentum ejus : 28 dicebat enim :

Quia si vel vestimentum ejus tetigero, salva

ero. 29 Et confestim siccatus est fons

sanguinis ejus : et sensit corpore quia sanata

esset a plaga. 30 Et statim Jesus in semetipso

cognoscens virtutem quæ exierat de illo,

conversus ad turbam, aiebat : Quis tetigit

vestimenta mea ? 31 Et dicebant ei discipuli

sui : Vides turbam comprimentem te, et dicis

: Quis me tetigit ? 32 Et circumspiciebat

videre eam, quæ hoc fecerat. 33 Mulier vero

timens et tremens, sciens quod factum esset

in se, venit et procidit ante eum, et dixit ei

omnem veritatem. 34 Ille autem dixit ei :

Filia, fides tua te salvam fecit : vade in pace,

et esto sana a plaga tua.

12

WSKRZESZENIE CÓRKI JAIRA.

35 Gdy on jeszcze mówił, przyszli od

przełożonego synagogi, mówiąc : Iż córka

twoja umarła, czemuż jeszcze trudzisz

Nauczyciela? 36 A Jezus usłyszawszy słowa,

które powiedziano, rzekł przełożonemu

synagogi: Nie bój się, wierz tylko! 37 I nie

dopuścił nikomu iść za sobą, tylko Piotrowi i

Jakubowi i Janowi, bratu Jakuba. 38 I

przychodzą do domu przełożonego synagogi

i widzi zgiełk i płaczących i zawodzących

bardzo. 39 A wszedłszy, rzekł im : Czemu

zgiełk czynicie, i płaczecie? Dzieweczka nie

umarła, ale śpi. 40 I śmiano się z niego. On

zaś wypędziwszy wszystkich, bierze ojca i

matkę dzieweczki i tych, którzy z nim byli, i

wchodzi, gdzie dzieweczka leżała. 41 A

ująwszy rękę dzieweczki mówi do niej :

Talitha kumi! Co znaczy : Dzieweczko,

(tobie mówię) wstań! 42 I natychmiast wstała

dzieweczka i chodziła ; miała zaś dwanaście

lat ; i zdumieli się zdumieniem wielkim. 43 I

przykazał im surowo, aby tego nikt nie

wiedział ; i rzekł, aby jej dano jeść.

6

NAUCZA W NAZARECIE.

1 A odszedłszy stamtąd, przyszedł do

ojczyzny swojej, i szli za nim uczniowie

jego. 2 A gdy nastał szabat, zaczął uczyć w

synagodze i wielu słuchających zdumiewało

się nad nauką jego, mówiąc : Skądże temu to

wszystko? A co to za mądrość, która mu jest

dana, i takie cuda, które dzieją się przez ręce

jego? 3 Czyż to nie jest rzemieślnik, syn

Maryi, brat Jakuba i Józefa i Judy i

Szymona? Czyż i sióstr jego tu u nas nie ma?

I gorszyli się z niego. 4 A Jezus im mówił: Iż

prorok nie jest bez czci, chyba w ojczyźnie

swojej, i w domu swoim, a między rodziną

swoją. 5 I nie mógł tam uczynić żadnego

cudu, tylko uzdrowił niewielu chorych,

kładąc na nich ręce. 6 I dziwił się

niedowiarstwu ich; a nauczając, obchodził

okoliczne miasteczka.

35 Adhuc eo loquente, veniunt ab

archisynagogo, dicentes : Quia filia tua

mortua est : quid ultra vexas magistrum ? 36

Jesus autem audito verbo quod dicebatur, ait

archisynagogo : Noli timere : tantummodo

crede. 37 Et non admisit quemquam se sequi

nisi Petrum, et Jacobum, et Joannem fratrem

Jacobi. 38 Et veniunt in domum

archisynagogi, et videt tumultum, et flentes,

et ejulantes multum. 39 Et ingressus, ait illis :

Quid turbamini, et ploratis ? puella non est

mortua, sed dormit. 40 Et irridebant eum.

Ipse vero ejectis omnibus assumit patrem, et

matrem puellæ, et qui secum erant, et

ingreditur ubi puella erat jacens. 41 Et tenens

manum puellæ, ait illi : Talitha cumi, quod

est interpretatum : Puella (tibi dico), surge.

42 Et confestim surrexit puella, et ambulabat

: erat autem annorum duodecim : et

obstupuerunt stupore magno. 43 Et præcepit

illis vehementer ut nemo id sciret : et dixit

dari illi manducare.

6

1 Et egressus inde, abiit in patriam suam : et

sequebantur eum discipuli sui : 2 et facto

sabbato cœpit in synagoga docere : et multi

audientes admirabantur in doctrina ejus,

dicentes : Unde huic hæc omnia ? et quæ est

sapientia, quæ data est illi, et virtutes tales,

quæ per manus ejus efficiuntur ? 3 Nonne hic

est faber, filius Mariæ, frater Jacobi, et

Joseph, et Judæ, et Simonis ? nonne et

sorores ejus hic nobiscum sunt ? Et

scandalizabantur in illo. 4 Et dicebat illis

Jesus : Quia non est propheta sine honore nisi

in patria sua, et in domo sua, et in cognatione

sua. 5 Et non poterat ibi virtutem ullam

facere, nisi paucos infirmos impositis

manibus curavit : 6 et mirabatur propter

incredulitatem eorum, et circuibat castella in

circuitu docens.

13

ROZSYŁA APOSTOŁÓW.

7 I wezwał dwunastu, i począł ich po dwóch

rozsyłać, i dawał im moc nad duchami

nieczystymi. 8 I rozkazał im, aby nic na

drogę nie brali, jak tylko laskę, ani torby

podróżnej, ani chleba, ani pieniędzy w

trzosie ; 9 ale by chodzili w sandałach, a nie

wdziewali dwóch sukien. 10 I mówił im:

Gdziekolwiek wejdziecie do domu, tam

mieszkajcie, aż stamtąd wyjdziecie. 11 A

gdziekolwiekby was nie przyjęli, i nie

słuchali, wychodząc stamtąd, otrząśnijcie

proch z nóg waszych, na świadectwo im. 12

A wyszedłszy, przepowiadali, aby pokutę

czynili. 13 I wyrzucali wielu czartów, i wielu

chorych olejem namaszczali, i uzdrawiali.

CZĘŚC II (6,14 - 9,49)

WĘDRÓWKI PO GALILEI I

OKOLICZNYCH KRAJACH

RÓŻNE ZDANIA O JEZUSIE.

14 I usłyszał król Herod (bo imię jego było

rozsławione), i mówił: Że Jan Chrzciciel

wstał z martwych, i dlatego cuda dzieją się

przez niego. 15 Inni zaś mówili: Że to jest

Eliasz ; inni znów powiadali : Iż jest to

prorok, jak jeden z proroków. 16 Co

usłyszawszy Herod, rzekł: Jan, którego ja

ściąłem, ten wstał z martwych.

HISTORIA ZABICIA ŚW. JANA.

17 A1bowiem sam Herod posłał, i pojmał był

Jana, i związał go w więzieniu z powodu

Herodiady, żony Filipa, brata swego, że ją

był pojął. 18 Jan bowiem mówił Herodowi :

Nie godzi się tobie mieć żony brata twego.

19 A Herodiada czyhała nań, i chciała go

zabić, a nie mogła. 20 Albowiem Herod bał

się Jana, wiedząc, że jest mężem

sprawiedliwym i świętym, i strzegł go, a za

jego radą wiele rzeczy czynił i chętnie go

słuchał. 21 Gdy zaś nadszedł dzień sposobny,

sprawił Herod w urodziny swoje ucztę

dostojnikom swoim i dowódcom i

przedniejszym Galilei. 22 A gdy weszła

7 Et vocavit duodecim : et cœpit eos mittere

binos, et dabat illis potestatem spirituum

immundorum. 8 Et præcepit eis ne quid

tollerent in via, nisi virgam tantum : non

peram, non panem, neque in zona æs, 9 sed

calceatos sandaliis, et ne induerentur duabus

tunicis. 10 Et dicebat eis : Quocumque

introieritis in domum, illic manete donec

exeatis inde : 11 et quicumque non receperint

vos, nec audierint vos, exeuntes inde,

excutite pulverem de pedibus vestris in

testimonium illis. 12 Et exeuntes prædicabant

ut pœnitentiam agerent : 13 et dæmonia

multa ejiciebant, et ungebant oleo multos

ægros, et sanabant.

14 Et audivit rex Herodes (manifestum enim

factum est nomen ejus), et dicebat : Quia

Joannes Baptista resurrexit a mortuis : et

propterea virtutes operantur in illo. 15 Alii

autem dicebant : Quia Elias est ; alii vero

dicebant : Quia propheta est, quasi unus ex

prophetis. 16 Quo audito Herodes ait : Quem

ego decollavi Joannem, hic a mortuis

resurrexit.

17 Ipse enim Herodes misit, ac tenuit

Joannem, et vinxit eum in carcere propter

Herodiadem uxorem Philippi fratris sui, quia

duxerat eam. 18 Dicebat enim Joannes

Herodi : Non licet tibi habere uxorem fratris

tui. 19 Herodias autem insidiabatur illi : et

volebat occidere eum, nec poterat. 20

Herodes enim metuebat Joannem, sciens eum

virum justum et sanctum : et custodiebat

eum, et audito eo multa faciebat, et libenter

eum audiebat. 21 Et cum dies opportunus

accidisset, Herodes natalis sui cœnam fecit

principibus, et tribunis, et primis Galilææ :

22 cumque introisset filia ipsius Herodiadis,

14

córka owej Herodiady, i tańczyła, i

spodobała się Herodowi i wespół siedzącym,

rzekł król do dziewczęcia: Proś mnie o co

chcesz, a dam tobie. 23 I przysiągł jej : że o

cokolwiek prosić będziesz, dam ci, choćby i

połowę królestwa mego. 24 Ona wyszedłszy,

rzekła matce swojej : O co mam prosić? Ta

zaś odrzekła : głowę Jana Chrzciciela. 25 A

gdy weszła zaraz z pośpiechem do króla,

prosiła, mówiąc : Chcę, abyś mi natychmiast

dał na misie głowę Jana Chrzciciela. 26 I

zasmucił się król ; dla przysięgi i dla wespół

siedzących nie chciał jej zasmucić, 27 ale

posławszy kata, rozkazał przynieść głowę

jego na misie. 28 I ściął go w więzieniu, i

przyniósł głowę jego na misie, i oddał ją

dziewczynie, a dziewczyna oddała j ą matce

swojej. 29 Co usłyszawszy uczniowie jego,

przyszli, i wzięli ciało jego, i położyli je w

grobie.

JEZUS ODPOCZYWA Z APOSTOŁAMI.

30 A gdy apostołowie zeszli się do Jezusa,

opowiedzieli mu wszystko, co czynili, i

czego uczyli. 31 I rzekł im : Pójdźcie osobno

na miejsce pustynne i odpocznijcie trochę; bo

wielu było tych, co przychodzili i odchodzili,

i ani czasu do jedzenia nie mieli. 32 I

wstąpiwszy do łodzi, odjechali na miejsce

pustynne osobno. 33 I widzieli ich

odjeżdżających, i zwiedziało się wielu, i

zbiegli się tam pieszo ze wszystkich miast, i

wyprzedzili ich. 34 A wyszedłszy Jezus,

ujrzał wielką rzeszę, i ulitował się nad nimi,

że byli jak owce nie mające pasterza, i począł

ich uczyć wielu rzeczy.

ROZMNAŻA CHLEB.

35 A gdy już była późna godzina, przystąpili

uczniowie jego, mówiąc : Miejsce to jest

pustynne i już czas upłynął ; 36 rozpuść ich,

aby poszli do najbliższych zagród i wsi, i

kupili sobie żywności do jedzenia. 37 A

odpowiadając, rzekł im: Dajcie wy im jeść. I

rzekli mu : Pójdźmy, kupmy za dwieście

denarów chleba, a damy im jeść. 38 I rzekł

im : Ile chlebów macie? Idźcie, i zobaczcie.

A dowiedziawszy się, odpowiedzieli : Pięć i

et saltasset, et placuisset Herodi, simulque

recumbentibus, rex ait puellæ : Pete a me

quod vis, et dabo tibi : 23 et juravit illi : Quia

quidquid petieris dabo tibi, licet dimidium

regni mei. 24 Quæ cum exisset, dixit matri

suæ : Quid petam ? At illa dixit : Caput

Joannis Baptistæ. 25 Cumque introisset

statim cum festinatione ad regem, petivit

dicens : Volo ut protinus des mihi in disco

caput Joannis Baptistæ. 26 Et contristatus est

rex : propter jusjurandum, et propter simul

discumbentes, noluit eam contristare : 27 sed

misso spiculatore præcepit afferri caput ejus

in disco. Et decollavit eum in carcere, 28 et

attulit caput ejus in disco : et dedit illud

puellæ, et puella dedit matri suæ. 29 Quo

audito, discipuli ejus venerunt, et tulerunt

corpus ejus : et posuerunt illud in

monumento.

30 Et convenientes Apostoli ad Jesum,

renuntiaverunt ei omnia quæ egerant, et

docuerant. 31 Et ait illis : Venite seorsum in

desertum locum, et requiescite pusillum.

Erant enim qui veniebant et redibant multi :

et nec spatium manducandi habebant. 32 Et

ascendentes in navim, abierunt in desertum

locum seorsum. 33 Et viderunt eos abeuntes,

et cognoverunt multi : et pedestres de

omnibus civitatibus concurrerunt illuc, et

prævenerunt eos. 34 Et exiens vidit turbam

multam Jesus : et misertus est super eos, quia

erant sicut oves non habentes pastorem, et

cœpit docere multa.

35 Et cum jam hora multa fieret, accesserunt

discipuli ejus, dicentes : Desertus est locus

hic, et jam hora præteriit : 36 dimitte illos, ut

euntes in proximas villas et vicos, emant sibi

cibos, quos manducent. 37 Et respondens ait

illis : Date illis vos manducare. Et dixerunt ei

: Euntes emamus ducentis denariis panes, et

dabimus illis manducare. 38 Et dicit eis :

Quot panes habetis ? ite, et videte. Et cum

cognovissent, dicunt : Quinque, et duos

15

dwie ryby. 39 I rozkazał im posadzić

wszystkich gromadami na zielonej trawie. 40

I siedli gromadami po stu i po pięćdziesięciu.

41 A wziąwszy pięć chlebów i dwie ryby,

wejrzawszy w niebo, błogosławił, i łamał

chleb, i dawał uczniom swoim, aby przed

nich kładli, i dwie ryby podzielił wszystkim.

42 I jedli wszyscy, i najedli się. 43 I zebrali

ostatki, dwanaście koszów pełnych ułomków

i z ryb. 44 A tych, którzy jedli, było pięć

tysięcy mężczyzn.

CHODZI PO MORZU.

45 I wnet przymusił uczniów swoich wstąpić

w łódź, aby go wyprzedzili za morze do

Betsaidy, ażby on rozpuścił lud. 46 A

rozpuściwszy ich odszedł na górę modlić się.

47 I gdy nastał wieczór, była łódź w

pośrodku morza, a on sam na ziemi. 48 A

widząc ich, jak się trudzili przy wiosłowaniu

(bo im był wiatr przeciwny), około czwartej

straży nocnej przyszedł do nich, chodząc po

morzu, i chciał ich minąć. 49 Lecz oni, skoro

go ujrzeli chodzącego po morzu, mniemali,

że to była zjawa, i zakrzyknęli. 50 Albowiem

wszyscy go widzieli, i zatrwożyli się. A

natychmiast przemówił do nich, i rzekł im :

Ufajcie, jam jest, nie lękajcie się! 51 I

wstąpił do nich w łódź, i ustał wiatr. I tym

bardziej zdumiewali się sami w sobie. 52 Nie

zrozumieli bowiem co do chlebów, gdyż

serce ich było zaślepione.

UZDRAWIA NIEMOCNYCH.

53 A gdy się przeprawili, przyszli do ziemi

Genezaret, i przybili do brzegu. 54 Skoro

wyszli z łodzi, natychmiast go poznali. 55 I

przebiegając całą tę okolicę, poczęli na

łożach przynosić źle się mających, gdzie

usłyszeli, że jest. 56 A gdziekolwiek

wchodził do wsi, albo do zagród albo miast,

kładli niemocnych na ulicach, i prosili go,

aby się dotknęli choć kraju szaty jego; i

wszyscy, którzy się go dotknęli, zdrowymi

się stawali.

pisces. 39 Et præcepit illis ut accumbere

facerent omnes secundum contubernia super

viride fœnum. 40 Et discubuerunt in partes

per centenos et quinquagenos. 41 Et acceptis

quinque panibus et duobus pisces, intuens in

cælum, benedixit, et fregit panes, et dedit

discipulis suis, ut ponerent ante eos : et duos

pisces divisit omnibus. 42 Et manducaverunt

omnes, et saturati sunt. 43 Et sustulerunt

reliquias, fragmentorum duodecim cophinos

plenos, et de piscibus. 44 Erant autem qui

manducaverunt quinque millia virorum.

45 Et statim coëgit discipulos suos ascendere

navim, ut præcederent eum trans fretum ad

Bethsaidam, dum ipse dimitteret populum.

46 Et cum dimisisset eos, abiit in montem

orare. 47 Et cum sero esset, erat navis in

medio mari et ipse solus in terra. 48 Et

videns eos laborantes in remigando (erat

enim ventus contrarius eis) et circa quartam

vigiliam noctis venit ad eos ambulans supra

mare : et volebat præterire eos. 49 At illi ut

viderunt eum ambulantem supra mare,

putaverunt phantasma esse, et

exclamaverunt. 50 Omnes enim viderunt

eum, et conturbati sunt. Et statim locutus est

cum eis, et dixit eis : Confidite, ego sum :

nolite timere. 51 Et ascendit ad illos in

navim, et cessavit ventus. Et plus magis intra

se stupebant : 52 non enim intellexerunt de

panibus : erat enim cor eorum obcæcatum.

53 Et cum transfretassent, venerunt in terram

Genesareth, et applicuerunt. 54 Cumque

egressi essent de navi, continuo cognoverunt

eum : 55 et percurrentes universam regionem

illam, cœperunt in grabatis eos, qui se male

habebant, circumferre, ubi audiebant eum

esse. 56 Et quocumque introibat, in vicos, vel

in villas aut civitates, in plateis ponebant

infirmos, et deprecabantur eum, ut vel

fimbriam vestimenti ejus tangerent, et

quotquot tangebant eum, salvi fiebant.

16

7

KARCI FARYZEUSZÓW.

1 I zeszli się do niego faryzeusze i niektórzy

z doktorów, co przyszli z Jerozolimy. 2 A

ujrzawszy niektórych z uczniów jego,

jedzących chleb pospolitymi, to jest,

nieumytymi rękami, ganili ich. 3 Faryzeusze

bowiem i wszyscy żydzi bez częstego

umywania rąk nie jedzą, trzymając się

podania starszych. 4 I wracając z rynku nie

jedzą, dopóki się nie umyją ; i wiele jest

innych rzeczy, które im do zachowania są

podane: umywania kubków i dzbanków i

naczyń miedzianych i łóżek. 5 I pytali go

faryzeusze i doktorowie : Czemu uczniowie

twoi nie postępują według podania starszych,

ale jedzą chleb pospolitymi rękami? 6 On zaś

odpowiadając, rzekł im : Dobrze Izajasz o

was obłudnikach prorokował, jak jest

napisane : "Lud ten czci mię wargami, ale

serce ich daleko jest ode mnie. 7 Lecz próżno

mnie czczą, ucząc nauk i przykazań

ludzkich." 8 Albowiem opuściwszy

przykazanie Boże, trzymacie się podania

ludzkiego, umywania dzbanków i kubków; i

wiele innych rzeczy tym podobnych

czynicie. 9 I mówił im : Całkiem

udaremniacie przykazanie Boże, aby

zachować podanie wasze. 10 Mojżesz

bowiem powiedział : "Czcij ojca twego i

matkę twoją," i "Kto by złorzeczył ojcu albo

matce, niech śmiercią umrze." 11 A wy

mówicie: Jeśliby człowiek rzekł ojcu albo

matce : Korban (to znaczy dar), który jest

ode mnie, tobie pomocny będzie; 12 i nie

pozwalacie mu nic więcej czynić dla ojca

albo matki, 13 niwecząc słowo Boże tym

podaniem waszym, któreście przekazali; i

wiele rzeczy tym podobnych czynicie.

CO PLUGAWI CZŁOWIEKA.

14 A przywoławszy znów rzesze, mówił im:

Słuchajcie mnie wszyscy, a zrozumiejcie. 15

Nie ma żadnej rzeczy zewnątrz człowieka,

która by, wchodząc weń, splugawić go mogła

; lecz rzeczy, które wychodzą z człowieka, te

są, które plamią człowieka. 16 Jeśli kto ma

7

1 Et conveniunt ad eum pharisæi, et quidam

de scribis, venientes ab Jerosolymis. 2 Et

cum vidissent quosdam ex discipulis ejus

communibus manibus, id est non lotis,

manducare panes, vituperaverunt. 3 Pharisæi

enim, et omnes Judæi, nisi crebro laverint

manus, non manducant, tenentes traditionem

seniorum : 4 et a foro nisi baptizentur, non

comedunt : et alia multa sunt, quæ tradita

sunt illis servare, baptismata calicum, et

urceorum, et æramentorum, et lectorum : 5 et

interrogabant eum pharisæi et scribæ : Quare

discipuli tui non ambulant juxta traditionem

seniorum, sed communibus manibus

manducant panem ? 6 At ille respondens,

dixit eis : Bene prophetavit Isaias de vobis

hypocritis, sicut scriptum est :

Populus hic labiis me honorat,

cor autem eorum longe est a me :

7 in vanum autem me colunt,

docentes doctrinas, et præcepta hominum.

8 Relinquentes enim mandatum Dei, tenetis

traditionem hominum, baptismata urceorum

et calicum : et alia similia his facitis multa. 9

Et dicebat illis : Bene irritum facitis

præceptum Dei, ut traditionem vestram

servetis. 10 Moyses enim dixit : Honora

patrem tuum, et matrem tuam. Et : Qui

maledixerit patri, vel matri, morte moriatur.

11 Vos autem dicitis : Si dixerit homo patri,

aut matri, Corban (quod est donum)

quodcumque ex me, tibi profuerit : 12 et ultra

non dimittitis eum quidquam facere patri suo,

aut matri, 13 rescindentes verbum Dei per

traditionem vestram, quam tradidistis : et

similia hujusmodi multa facitis.

14 Et advocans iterum turbam, dicebat illis :

Audite me omnes, et intelligite. 15 Nihil est

extra hominem introiens in eum, quod possit

eum coinquinare, sed quæ de homine

procedunt illa sunt quæ communicant

hominem. 16 Si quis habet aures audiendi,

17

uszy do słuchania, niechaj słucha. 17 A gdy

od rzeszy wszedł do domu, pytali go

uczniowie jego o przypowieść. 18 I rzekł im

: Także i wy nierozumni jesteście? Nie

rozumiecie, iż nic z tego co z zewnątrz

wchodzi w człowieka, nie może go splamić,

19 bo nie wchodzi w serce jego, ale w brzuch

idzie, i do wychodu odchodzi, czyszcząc

wszystkie potrawy? 20 I powiadał, że co

wychodzi z człowieka, to plami człowieka.

21 Gdyż z wnętrza, z serca ludzkiego

wychodzą myśli złe, cudzołóstwa,

porubstwa, zabójstwa, 22 kradzieże,

łakomstwa, złości, zdrada, bezwstyd, złe

spojrzenia, bluźnierstwa, pycha, głupota. 23

Wszystko to złe z wewnątrz pochodzi i plami

człowieka.

UZDRAWIA CÓRKĘ CHANANEJKI.

24 A stamtąd powstawszy, odszedł w granice

Tyru i Sydonu. I wszedłszy w dom, nie

chciał, aby to kto wiedział, lecz ukryć się nie

mógł. 25 Gdyż skoro tylko usłyszała o nim

niewiasta, której córka miała ducha

nieczystego, weszła i upadła do nóg jego. 26

Była to niewiasta pogańska, rodem

Syrofenicjanka. I prosiła go, aby wyrzucił

czarta z jej córki. 27 A on jej rzekł: Pozwól

pierwej najeść się dzieciom; bo nie dobrze

jest brać chleb dzieciom i rzucać psom. 28

Lecz ona odpowiedziała i rzekła mu : I

owszem Panie, bo i szczenięta jadają pod

stołem z okruszyn dzieci. 29 I rzekł jej : Dla

tego słowa idź, wyszedł czart z córki twojej.

30 A gdy odeszła do domu swego, znalazła

dzieweczkę leżącą na łożu, i że czart

wyszedł.

UZDRAWIA GŁUCHONIEMEGO.

31 A wyszedłszy znowu z granic Tyru,

przyszedł przez Sydon do Morza

Galilejskiego poprzez granice Dekapolu. 32 I

przywiedli mu głuchoniemego i prosili go,

aby nań rękę włożył. 33 A wziąwszy go na

stronę od rzeszy, wpuścił palce swoje w uszy

jego i splunąwszy, dotknął języka jego. 34 A

wejrzawszy w niebo, westchnął i rzekł mu :

Effetha! to znaczy : Otwórz się. 35 I wnet

audiat. 17 Et cum introisset in domum a

turba, interrogabant eum discipuli ejus

parabolam. 18 Et ait illis : Sic et vos

imprudentes estis ? Non intelligitis quia

omne extrinsecus introiens in hominem, non

potest eum communicare : 19 quia non intrat

in cor ejus, sed in ventrum vadit, et in

secessum exit, purgans omnes escas ? 20

Dicebat autem, quoniam quæ de homine

exeunt, illa communicant hominem. 21 Ab

intus enim de corde hominum malæ

cogitationes procedunt, adulteria,

fornicationes, homicidia, 22 furta, avaritiæ,

nequitiæ, dolus, impudicitiæ, oculus malus,

blasphemia, superbia, stultitia. 23 Omnia hæc

mala ab intus procedunt, et communicant

hominem.

24 Et inde surgens abiit in fines Tyri et

Sidonis : et ingressus domum, neminem

voluit scire, et non potuit latere. 25 Mulier

enim statim ut audivit de eo, cujus filia

habebat spiritum immundum, intravit, et

procidit ad pedes ejus. 26 Erat enim mulier

gentilis, Syrophœnissa genere. Et rogabat

eum ut dæmonium ejiceret de filia ejus. 27

Qui dixit illi : Sine prius saturari filios : non

est enim bonum sumere panem filiorum, et

mittere canibus. 28 At illa respondit, et dixit

illi : Utique Domine, nam et catelli comedunt

sub mensa de micis puerorum. 29 Et ait illi :

Propter hunc sermonem vade : exiit

dæmonium a filia tua. 30 Et cum abiisset

domum suam, invenit puellam jacentem

supra lectum, et dæmonium exiisse.

31 Et iterum exiens de finibus Tyri, venit per

Sidonem ad mare Galilææ inter medios fines

Decapoleos. 32 Et adducunt ei surdum, et

mutum, et deprecabantur eum, ut imponat illi

manum. 33 Et apprehendens eum de turba

seorsum, misit digitos suos in auriculas ejus :

et exspuens, tetigit linguam ejus : 34 et

suscipiens in cælum, ingemuit, et ait illi :

Ephphetha, quod est, Adaperire. 35 Et statim

18

otworzyły się uszy jego i rozwiązały się

więzy języka jego i mówił dobrze. 36 I

przykazał im, aby nikomu nie opowiadali.

Ale im więcej on zakazywał, tym jeszcze

więcej rozgłaszali, 37 i tym bardziej dziwili

się, mówiąc : Dobrze wszystko uczynił, i

głuchym przywrócił słuch i niemym mowę.

8

POWTÓRNIE CHLEB ROZMNAŻA.

1 W owe dni znowu, gdy była wielka rzesza,

a nie mieli co jeść, wezwawszy uczniów

swoich, rzekł im : 2 Ża1 mi ludu, bo oto już

trzy dni trwają przy mnie, a nie mają co jeść.

3 A jeśli ich puszczę głodnych do domów

ich, ustaną w drodze ; bo niektórzy z nich

przyszli z daleka. 4 I odpowiedzieli mu

uczniowie jego: Skądże będzie mógł ich kto

tu na pustyni nakarmić chlebem? 5 I zapytał

ich : Wiele chlebów macie? A oni rzekli :

Siedem. 6 I rozkazał rzeszy usiąść na ziemi.

A wziąwszy siedem chlebów, dzięki czyniąc,

łamał i dawał uczniom swoim, aby przed

nich kładli ; i kładli przed rzeszą. 7 Mieli też

i trochę rybek, i te pobłogosławił i kazał

przed nimi położyć. 8 I jedli i najedli się, i

zebrali, co było ułomków, siedem koszów. 9

A tych, co jedli, było około czterech tysięcy ;

i odprawił ich.

PRZESTRZEGA PRZED KWASEM

FARYZEJSKIM.

10 I zaraz wsiadłszy do łodzi z uczniami

swoimi, przybył w strony Dalmanuty. 11 I

wyszli faryzeusze i poczęli się z nim spierać,

kusząc go, i domagali się od niego znaku z

nieba. 12 A westchnąwszy w duchu, rzekł:

Czemu to plemię znaku szuka? Zaprawdę

powiadam wam, nie będzie dany żaden znak

temu plemieniu. 13 A opuściwszy ich,

wstąpił znowu w łódź i puścił się za morze.

14 I zapomnieli wziąć chleba, i nie mieli z

sobą tylko jeden chleb w łodzi. 15 I

przykazywał im, mówiąc: Baczcie i strzeżcie

się kwasu faryzejskiego i kwasu

apertæ sunt aures ejus, et solutum est

vinculum linguæ ejus, et loquebatur recte. 36

Et præcepit illis ne cui dicerent. Quanto

autem eis præcipiebat, tanto magis plus

prædicabant : 37 et eo amplius admirabantur,

dicentes : Bene omnia fecit : et surdos fecit

audire, et mutos loqui.

8

1 In diebus illis iterum cum turba multa

esset, nec haberent quod manducarent,

convocatis discipulis, ait illis : 2 Misereor

super turbam : quia ecce jam triduo sustinent

me, nec habent quod manducent : 3 et si

dimisero eos jejunos in domum suam,

deficient in via : quidam enim ex eis de longe

venerunt. 4 Et responderunt ei discipuli sui :

Unde illos quis poterit saturare panibus in

solitudine ? 5 Et interrogavit eos : Quot

panes habetis ? Qui dixerunt : Septem. 6 Et

præcepit turbæ discumbere super terram. Et

accipiens septem panes, gratias agens fregit,

et dabat discipulis suis ut apponerent, et

apposuerunt turbæ. 7 Et habebant pisciculos

paucos : et ipsos benedixit, et jussit apponi. 8

Et manducaverunt, et saturati sunt, et

sustulerunt quod superaverat de fragmentis,

septem sportas. 9 Erant autem qui

manducaverunt, quasi quatuor millia : et

dimisit eos.

10 Et statim ascendens navim cum discipulis

suis, venit in partes Dalmanutha. 11 Et

exierunt pharisæi, et cœperunt conquirere

cum eo, quærentes ab illo signum de cælo,

tentantes eum. 12 Et ingemiscens spiritu, ait :

Quid generatio ista signum quærit ? Amen

dico vobis, si dabitur generationi isti signum.

13 Et dimittens eos, ascendit iterum navim et

abiit trans fretum. 14 Et obliti sunt panes

sumere : et nisi unum panem non habebant

secum in navi. 15 Et præcipiebat eis, dicens :

Videte, et cavete a fermento pharisæorum, et

fermento Herodis. 16 Et cogitabant ad

19

Herodowego. 16 I myśleli między sobą,

mówiąc : że chleba nie mamy. 17 Co

poznawszy Jezus, rzekł im : Cóż myślicie, że

chleba nie macie? Jeszcze nie poznajecie ani

rozumiecie? Jeszczeż macie serce wasze

zaślepione? 18 Oczy mając, nie widzicie, i

uszy mając, nie słyszycie? Ani nie

pamiętacie, 19 gdy pięć chlebów połamałem

dla pięciu tysięcy, wieleście odnieśli koszów

pełnych ułomków? Rzekli mu : Dwanaście.

20 A gdy siedem chlebów dla czterech

tysięcy, wieleście koszów ułomków zebrali?

I rzekli mu : Siedem. 21 I powiedział im :

Jakże jeszcze nie rozumiecie?

PRZYWRACA WZROK ŚLEPEMU.

22 I przybyli do Betsaidy i przywiedli mu

ślepego i prosili, aby się go dotknął. 23 A

ująwszy ślepego za rękę, wywiódł go poza

wioskę ; a plunąwszy na oczy jego,

położywszy nań ręce swoje, spytał go, czy co

widzi. 24 A on spoglądając, rzekł : Widzę

ludzi jako drzewa chodzących. 25 Potem

znowu położył ręce na oczy jego i począł

widzieć i został uzdrowiony, tak że widział

wszystko jasno. 26 I odesłał go do domu

jego, mówiąc: Idź do domu swego, a jeśli

wejdziesz do wsi, nikomu nie mów.

WYZNANIE PIOTRA.

27 I wyszedł Jezus i uczniowie jego ku

miasteczku Cezarei Filipa, a po drodze pytał

uczniów swoich, mówiąc im: Kim powiadają

mnie być ludzie? 28 A oni mu odpowiedzieli,

mówiąc : Janem Chrzcicielem, inni

Eliaszem, a inni jakby jednym z proroków.

29 Wtedy im rzekł : A wy kim mnie być

powiadacie? A odpowiadając Piotr, rzekł mu

: Tyś jest Chrystus. 30 I zagroził im, aby o

nim nikomu nie mówili. 31 I począł ich

nauczać, iż potrzeba, żeby Syn Człowieczy

wiele cierpiał, i był wzgardzony od starszych

i od przedniejszych kapłanów i od doktorów,

i zabity, a po trzech dniach żeby

zmartwychwstał. 32 A mówił te słowa

otwarcie. I wziąwszy go Piotr, począł go

karcić. 33 A on obróciwszy się i spojrzawszy

na uczniów swoich, zgromił Piotra, mówiąc :

alterutrum, dicentes : quia panes non

habemus. 17 Quo cognito, ait illis Jesus :

Quid cogitatis, quia panes non habetis ?

nondum cognoscetis nec intelligitis ? adhuc

cæcatum habetis cor vestrum ? 18 oculos

habentes non videtis ? et aures habentes non

auditis ? nec recordamini, 19 quando quinque

panes fregi in quinque millia : quot cophinos

fragmentorum plenos sustulistis ? Dicunt ei :

Duodecim. 20 Quando et septem panes in

quatuor millia : quot sportas fragmentorum

tulistis ? Et dicunt ei : Septem. 21 Et dicebat

eis : Quomodo nondum intelligitis ?

22 Et veniunt Bethsaidam, et adducunt ei

cæcum, et rogabant eum ut illum tangeret. 23

Et apprehensa manu cæci, eduxit eum extra

vicum : et exspuens in oculos ejus impositis

manibus suis, interrogavit eum si quid

videret. 24 Et aspiciens, ait : Video homines

velut arbores ambulantes. 25 Deinde iterum

imposuit manus super oculos ejus : et cœpit

videre : et restitutus est ita ut clare videret

omnia. 26 Et misit illum in domum suam,

dicens : Vade in domum tuam : et si in vicum

introieris, nemini dixeris.

27 Et egressus est Jesus, et discipuli ejus in

castella Cæsareæ Philippi : et in via

interrogabat discipulos suos, dicens eis :

Quem me dicunt esse homines ? 28 Qui

responderunt illi, dicentes : Joannem

Baptistam, alii Eliam, alii vero quasi unum

de prophetis. 29 Tunc dicit illis : Vos vero

quem me esse dicitis ? Respondens Petrus,

ait ei : Tu es Christus. 30 Et comminatus est

eis, ne cui dicerent de illo. 31 Et cœpit

docere eos quoniam oportet Filium hominis

pati multa, et reprobari a senioribus, et a

summis sacerdotibus et scribis, et occidi : et

post tres dies resurgere. 32 Et palam verbum

loquebatur. Et apprehendens eum Petrus,

cœpit increpare eum. 33 Qui conversus, et

videns discipulos suos, comminatus est

Petro, dicens : Vade retro me Satana,

20

Idź za mną, szatanie! bo nie rozumiesz tego,

co jest Boże, ale co jest ludzkie.

POLECA KRZYŻ.

34 I zebrawszy rzeszę z uczniami swymi,

rzekł im: Jeśli kto chce iść za mną, niech

zaprze samego siebie, a weźmie krzyż swój i

niech mię naśladuje. 35 Albowiem kto by

chciał zachować duszę swoją, straci ją, a kto

by stracił duszę swoją dla mnie i dla

ewangelii, zachowa ją. 36 Cóż bowiem

pomoże człowiekowi, choćby cały świat

pozyskał, a na duszy swojej szkodę poniósł?

37 Albo co w zamian da człowiek za duszę

swoją? 38 Albowiem kto by się wstydził

mnie i słów moich między plemieniem tym

cudzołożnym i grzesznym, zawstydzi się go i

Syn Człowieczy, gdy przyjdzie w chwale

Ojca swego z aniołami świętymi. 39 I mówił

im : Zaprawdę powiadam wam, że są

niektórzy z tych tu stojących, co nie zaznają

śmierci aż ujrzą królestwo Boże

przychodzące w mocy.

9

PRZEMIENIENIE NA GÓRZE.

1 A po sześciu dniach wziął Jezus Piotra i

Jakuba i Jana, i zaprowadził ich na górę

wysoką samych osobno, i przemienił się

przed nimi. 2 A szaty jego stały się jaśniejące

i bardzo białe jako śnieg, jakich pilśniarz na

ziemi wybielić nie może. 3 I ukazał się

Eliasz z Mojżeszem i rozmawiali z Jezusem.

4 A odpowiadając Piotr, rzekł Jezusowi :

Rabbi! Dobrze nam tu być, i uczyńmy trzy

przybytki, tobie jeden, a Mojżeszowi jeden i

Eliaszowi jeden. 5 Albowiem nie wiedział,

co mówił ; bo byli bojaźnią zdjęci. 6 I

powstał obłok, który ich zasłonił, i przyszedł

z obłoku głos mówiący : Ten jest Syn mój

najmilszy, jego słuchajcie. 7 I obejrzawszy

się zaraz, nikogo więcej nie zobaczyli tylko

samego Jezusa przy sobie. 8 A gdy

zstępowali z góry, rozkazał im, aby nikomu

nie opowiadali, co widzieli, dopóki Syn

Człowieczy nie zmartwychwstanie. 9 I

zachowali to zlecenie u siebie, pytając się

quoniam non sapis quæ Dei sunt, sed quæ

sunt hominum.

34 Et convocata turba cum discipulis suis,

dixit eis : Si quis vult me sequi, deneget

semetipsum : et tollat crucem suam, et

sequatur me. 35 Qui enim voluerit animam

suam salvam facere, perdet eam : qui autem

perdiderit animam suam propter me, et

Evangelium, salvam faciet eam. 36 Quid

enim proderit homini, si lucretur mundum

totum et detrimentum animæ suæ faciat ? 37

Aut quid dabit homo commutationis pro

anima sua ? 38 Qui enim me confusus fuerit,

et verba mea in generatione ista adultera et

peccatrice, et Filius hominis confundetur

eum, cum venerit in gloria Patris sui cum

angelis sanctis. 39 Et dicebat illis : Amen

dico vobis, quia sunt quidam de hic stantibus,

qui non gustabunt mortem donec videant

regnum Dei veniens in virtute.

9

1 Et post dies sex assumit Jesus Petrum, et

Jacobum, et Joannem, et ducit illos in

montem excelsum seorsum solos, et

transfiguratus est coram ipsis. 2 Et

vestimenta ejus facta sunt splendentia, et

candida nimis velut nix, qualia fullo non

potest super terram candida facere. 3 Et

apparuit illis Elias cum Moyse : et erant

loquentes cum Jesu. 4 Et respondens Petrus,

ait Jesu : Rabbi, bonum est nos hic esse : et

faciamus tria tabernacula, tibi unum, et

Moysi unum, et Eliæ unum. 5 Non enim

sciebat quid diceret : erant enim timore

exterriti. 6 Et facta est nubes obumbrans eos :

et venit vox de nube, dicens : Hic est Filius

meus carissimus : audite illum. 7 Et statim

circumspicientes, neminem amplius viderunt,

nisi Jesum tantum secum. 8 Et

descendentibus illis de monte, præcepit illis

ne cuiquam quæ vidissent, narrarent : nisi

cum Filius hominis a mortuis resurrexerit. 9

21

między sobą, co by znaczyło : kiedy

zmartwychwstanie? 10 I pytali go, mówiąc :

Cóż tedy faryzeusze i doktorowie powiadają,

że potrzeba, aby pierwej przyszedł Eliasz? 11

A on odpowiadając, rzekł im : Gdy Eliasz

wpierw przyjdzie, naprawi wszystko; ale

jakże jest napisane o Synu Człowieczym, że

wiele wycierpi i będzie wzgardzony? 12 Ale

powiadam wam, że i Eliasz przyszedł (i

uczynili z nim, cokolwiek chcieli), jako o

nim jest napisane.

UZDROWIENIE OPĘTANEGO.

13 A gdy przyszedł do swych uczniów, ujrzał

wielką rzeszę około nich i doktorów

spierających się z nimi. 14 I lud cały wnet

ujrzawszy Jezusa, zdumiał się i zlękli się, a

przybiegając, witali go. 15 I spytał ich : O co

się spieracie między sobą? 16 A

odpowiadając jeden z rzeszy, rzekł :

Nauczycielu! Przywiodłem do ciebie syna

mego, który ma ducha niemego. 17 Który

gdziekolwiek go napadnie, rzuca go o ziemię

i pieni się i zgrzyta zębami i drętwieje; i

mówiłem uczniom twym, aby go wyrzucili, a

nie mogli. 18 A on odpowiadając im, rzekł :

O plemię niewierne! Dokądże wśród was

będę? Dokądże was cierpieć będę?

Przynieście go do mnie. 19 I przynieśli go. A

gdy go ujrzał, natychn1iast duch zaczął go

targać ; a upadłszy na ziemię, tarzał się,

pieniąc się. 20 I spytał ojca jego: Od jak

dawna to mu się przydarzyło? A on

odpowiedział : Od dzieciństwa. 21 I często

wrzucał go w ogień i w wodę, aby go zgubić

; ale jeśli co możesz, ratuj nas, litując się nad

nami. 22 Jezus zaś rzekł mu : Jeśli możesz

uwierzyć, wszystko możliwe jest

wierzącemu. 23 I natychmiast ojciec chłopca

zawoławszy, mówił ze łzami : Wierzę, Panie!

Wspomóż niedowiarstwo moje. 24 A Jezus

widząc, że się rzesza zbiega, nakazał

duchowi nieczystemu, mówiąc mu : Głuchy i

niemy duchu! Ja tobie rozkazuję, wyjdź z

niego,i nie wchodź weń więcej. 25 A

krzyknąwszy i bardzo go stargawszy,

wyszedł z niego ; i stał się jakby umarły, tak

że wielu mówiło, że umarł. 26 Jezus zaś

Et verbum continuerunt apud se :

conquirentes quid esset, cum a mortuis

resurrexerit. 10 Et interrogabant eum,

dicentes : Quid ergo dicunt pharisæi et

scribæ, quia Eliam oportet venire primum ?

11 Qui respondens, ait illis : Elias cum

venerit primo, restituet omnia : et quomodo

scriptum est in Filium hominis, ut multa

patiatur et contemnatur. 12 Sed dico vobis

quia et Elias venit (et fecerunt illi

quæcumque voluerunt) sicut scriptum est de

eo.

13 Et veniens ad discipulos suos, vidit

turbam magnam circa eos, et scribas

conquirentes cum illis. 14 Et confestim

omnis populus videns Jesum, stupefactus est,

et expaverunt, et accurrentes salutabant eum.

15 Et interrogavit eos : Quid inter vos

conquiritis ? 16 Et respondens unus de turba,

dixit : Magister, attuli filium meum ad te

habentem spiritum mutum : 17 qui

ubicumque eum apprehenderit, allidit illum,

et spumat, et stridet dentibus, et arescit : et

dixi discipulis tuis ut ejicerent illum, et non

potuerunt. 18 Qui respondens eis, dixit : O

generatio incredula, quamdiu apud vos ero ?

quamdiu vos patiar ? afferte illum ad me. 19

Et attulerunt eum. Et cum vidisset eum,

statim spiritus conturbavit illum : et elisus in

terram, volutabatur spumans. 20 Et

interrogavit patrem ejus : Quantum temporis

est ex quo ei hoc accidit ? At ille ait : Ab

infantia : 21 et frequenter eum in ignem, et in

aquas misit ut eum perderet : sed si quid

potes, adjuva nos, misertus nostri. 22 Jesus

autem ait illi : Si potes credere, omnia

possibilia sunt credenti. 23 Et continuo

exclamans pater pueri, cum lacrimis aiebat :

Credo, Domine ; adjuva incredulitatem

meam. 24 Et cum videret Jesus concurrentem

turbam, comminatus est spiritui immundo,

dicens illi : Surde et mute spiritus, ego

præcipio tibi, exi ab eo : et amplius ne

introëas in eum. 25 Et exclamans, et multum

discerpens eum, exiit ab eo, et factus est sicut

mortuus, ita ut multi dicerent : Quia mortuus

est. 26 Jesus autem tenens manum ejus

22

ująwszy go za rękę, podniósł go, i wstał. 27

A gdy wszedł do domu, uczniowie jego

spytali go na osobności: Czemuż my nie

mogliśmy go wyrzucić? 28 I rzekł im: Ten

rodzaj żadnym sposobem wyjść nie może,

tylko przez modlitwę i post.

ZAPOWIEDŹ MĘKI.

29 I Wyszedłszy stamtąd, przechodzili przez

Galileę, a nie chciał, aby kto wiedział. 30

Uczył zaś uczniów swoich i mówił im, że

Syn Człowieczy będzie wydany w ręce

ludzkie i zabiją go, a zabity, trzeciego dnia

zmartwychwstanie. 31 Lecz oni nie rozumieli

tego słowa, a bali się go pytać.

ZALECENIE POKORY.

32 I przyszedł do Kafarnaum. A gdy byli w

domu, spytał ich: O czym rozmawialiście w

drodze? 33 Lecz oni milczeli ; albowiem w

drodze spierali się między sobą, kto by z nich

był większy. 34 A usiadłszy, wezwał

dwunastu i rzekł im : Jeśli kto chce być

pierwszy, będzie ze wszystkich ostatni i

sługą wszystkich. 35 I wziąwszy dziecię,

postawił je wpośród nich i objąwszy je, rzekł

im : 36 Ktokolwiek przyjmie jedno z takich

dziatek w imię moje, mnie przyjmuje, a

ktokolwiek mnie przyjmuje, nie mnie

przyjmuje, ale tego, który mnie posłał.

DOBRE CZYNY W IMIĘ JEZUSA.

37 Odpowiedział mu Jan, mówiąc :

Nauczycielu! Widzieliśmy jednego, który nie

chodzi z nami, wyrzucającego czarty w imię

twoje i zakazaliśmy mu. 38 A Jezus rzekł:

Nie zakazujcie mu, albowiem nikt, co by

czynił cuda w imię moje, nie będzie mógł

prędko źle mówić o mnie. 39 Kto bowiem

nie jest przeciwko wam, za wami jest. 40

Albowiem ktokolwiek da wam kubek wody

do picia w imię moje, dlatego żeście

Chrystusowi, zaprawdę powiadam wam, nie

utraci zapłaty swojej.

elevavit eum, et surrexit. 27 Et cum introisset

in domum, discipuli ejus secreto

interrogabant eum : Quare nos non potuimus

ejicere eum ? 28 Et dixit illis : Hoc genus in

nullo potest exire, nisi in oratione et jejunio.

29 Et inde profecti prætergrediebantur

Galilæam : nec volebat quemquam scire. 30

Docebat autem discipulos suos, et dicebat

illis : Quoniam Filius hominis tradetur in

manus hominum, et occident eum, et occisus

tertia die resurget. 31 At illi ignorabant

verbum : et timebant interrogare eum.

32 Et venerunt Capharnaum. Qui cum domi

essent, interrogabat eos : Quid in via

tractabatis ? 33 At illi tacebant : siquidem in

via inter se disputaverunt : quis eorum major

esset. 34 Et residens vocavit duodecim, et ait

illis : Si quis vult primus esse, erit omnium

novissimus, et omnium minister. 35 Et

accipiens puerum, statuit eum in medio

eorum : quem cum complexus esset, ait illis :

36 Quisquis unum ex hujusmodi pueris

receperit in nomine meo, me recipit : et

quicumque me susceperit, non me suscipit,

sed eum qui misit me.

37 Respondit illi Joannes, dicens : Magister,

vidimus quemdam in nomine tuo ejicientem

dæmonia, qui non sequitur nos, et

prohibuimus eum. 38 Jesus autem ait : Nolite

prohibere eum : nemo est enim qui faciat

virtutem in nomine meo, et possit cito male

loqui de me : 39 qui enim non est adversum

vos, pro vobis est. 40 Quisquis enim potum

dederit vobis calicem aquæ in nomine meo,

quia Christi estis : amen dico vobis, non

perdet mercedem suam.

23

POTĘPIENIE ZGORSZENIA.

41 A ktokolwiek zgorszyłby jednego z tych

maluczkich, wierzących we mnie, lepiej by

mu było, żeby mu uwiązano kamień młyński

u szyi jego i wrzucono go w morze. 42 A

jeśliby ręka twoja gorszyła cię, odetnij ją;

lepiej ci jest wejść do życia ułomnym, niż

mając obie ręce, iść do piekła w ogień

nieugaszony, 43 gdzie robak ich nie umiera,

a ogień nie gaśnie. 44 I jeśli noga twoja

gorszy cię, utnij ją; lepiej ci jest wejść

chromym do życia wiecznego, niż mając

obie nogi, być wrzuconym do piekła ognia

nieugaszonego, 45 gdzie robak ich nie

umiera, a ogień nie gaśnie. 46 A jeśli oko

twoje gorszy cię, wyłup je ; lepiej ci jest

wejść jednookim do królestwá Bożego, niż

mając dwoje oczu, być wrzuconym do piekła

ognistego, 47 gdzie robak ich nie umiera a

ogień nie gaśnie. 48 Albowiem każdy

ogniem będzie posolony i każda ofiara

będzie solą posolona. 49 Dobra jest sól, ale

jeśli sól niesłona będzie, czymże ją

przyprawicie? Miejcie w sobie sól, a pokój

miejcie między sobą.

CZĘŚC III (10,1-13,37)

ZBAWICIEL IDZIE DO JEROZOLIMY NA

OSTATNIĄ PASCHĘ

10

NIEROZWIĄZALNOŚĆ MAŁŻEŃSTWA.

1 A stamtąd powstawszy, przyszedł w

granice Judei za Jordanem. I znowu zeszły

się do niego rzesze, i swoim zwyczajem

znowu je nauczał. 2 A przystąpiwszy

faryzeusze, pytali go, kusząc : Czy godzi się

mężowi opuścić żonę? 3 On zaś

odpowiadając, rzekł im : Co wam przykazał

Mojżesz? 4 A oni rzekli: Mojżesz pozwolił

"napisać list rozwodowy i opuścić." 5

Odpowiadając im Jezus, rzekł : Dla

twardości serca waszego napisał wam taki

nakaz. 6 Ale od początku stworzenia

"mężczyzną i niewiastą uczynił ich" Bóg. 7

"Dlatego opuści człowiek ojca swego i

41 Et quisquis scandalizaverit unum ex his

pusillis credentibus in me : bonum est ei

magis si circumdaretur mola asinaria collo

ejus, et in mare mitteretur. 42 Et si

scandalizaverit te manus tua, abscide illam :

bonum est tibi debilem introire in vitam,

quam duas manus habentem ire in gehennam,

in ignem inextinguibilem, 43 ubi vermis

eorum non moritur, et ignis non extinguitur.

44 Et si pes tuus te scandalizat, amputa illum

: bonum est tibi claudum introire in vitam

æternam, quam duos pedes habentem mitti in

gehennam ignis inextinguibilis, 45 ubi

vermis eorum non moritur, et ignis non

extinguitur. 46 Quod si oculus tuus

scandalizat te, ejice eum : bonum est tibi

luscum introire in regnum Dei, quam duos

oculos habentem mitti in gehennam ignis, 47

ubi vermis eorum non moritur, et ignis non

extinguitur. 48 Omnis enim igne salietur, et

omnis victima sale salietur. 49 Bonum est sal

: quod si sal insulsum fuerit, in quo illud

condietis ? Habete in vobis sal, et pacem

habete inter vos.

10

1 Et inde exsurgens venit in fines Judææ

ultra Jordanem : et conveniunt iterum turbæ

ad eum : et sicut consueverat, iterum docebat

illos. 2 Et accedentes pharisæi interrogabant

eum : Si licet viro uxorem dimittere :

tentantes eum. 3 At ille respondens, dixit eis :

Quid vobis præcepit Moyses ? 4 Qui dixerunt

: Moyses permisit libellum repudii scribere,

et dimittere. 5 Quibus respondens Jesus, ait :

Ad duritiam cordis vestri scripsit vobis

præceptum istud : 6 ab initio autem creaturæ

masculum et feminam fecit eos Deus. 7

Propter hoc relinquet homo patrem suum et

matrem, et adhærebit ad uxorem suam : 8 et

24

matkę, a przyłączy się do żony swojej ; 8 i

będą dwoje w jednym ciele." Tak więc już

nie są dwoje, ale jedno ciało. 9 Co tedy Bóg

złączył, niechaj człowiek nie rozłącza. 10 A

w domu znów o to samo pytali go uczniowie

jego. 11 I rzecze im: Ktokolwiek opuściłby

żonę swoją, a pojąłby inną, cudzołóstwa się

dopuszcza przeciwko niej. 12 I jeśliby żona

opuściła męża swojego, a wyszłaby za

drugiego, cudzołoży.

CHRYSTUS BŁOGOSŁAWI DZIECIOM.

13 I przynoszono mu dziatki, aby się ich

dotknął; uczniowie zaś łajali przynoszących.

14 A gdy ich ujrzał Jezus, oburzył się i rzekł

im: Dopuśćcie dziatkom przychodzić do

mnie, a nie zabraniajcie im; albowiem takich

jest królestwo Boże. 15 Zaprawdę mówię

wam : Ktokolwiek nie przyjmie królestwa

Bożego, jako dziecię, nie wejdzie do niego.

16 I obejmując je i kładąc na nie ręce,

błogosławił je.

WZYWA MŁODZIEŃCA DO

DOSKONAŁOŚCI.

17 A gdy wyruszył w drogę, jeden

przybiegłszy, upadł na kolana przed nim i

pytał go : Nauczycielu dobry! Co mam

czynić, aby otrzymać życie wieczne? 18

Jezus zaś rzekł mu : Czemu mnie zwiesz

dobrym? Nikt nie jest dobry, tylko jeden

Bóg. 19 Znasz przykazania : "Nie cudzołóż!

nie zabijaj! Nie kradnij! Nie mów

świadectwa fałszywego! Nie czyń zdrady!

Czcij ojca twego i matkę?" 20 A on

odpowiadając, rzekł mu : Nauczycielu! Tego

wszystkiego strzegłem od młodości mojej.

21 Jezus zaś wejrzawszy nań, umiłował go i

rzekł mu : Jednego ci nie dostaje; idź,

sprzedaj, cokolwiek masz i daj ubogim, a

będziesz miał skarb w niebie, i przyjdź,

naśladuj mię. 22 A on zmartwiwszy się tym

słowem, odszedł smutny; albowiem miał

majętności wiele.

erunt duo in carne una. Itaque jam non sunt

duo, sed una caro. 9 Quod ergo Deus

conjunxit, homo non separet. 10 Et in domo

iterum discipuli ejus de eodem

interrogaverunt eum. 11 Et ait illis :

Quicumque dimiserit uxorem suam, et aliam

duxerit, adulterium committit super eam. 12

Et si uxor dimiserit virum suum, et alii

nupserit, mœchatur.

13 Et offerebant illi parvulos ut tangeret illos.

Discipuli autem comminabantur offerentibus.

14 Quos cum videret Jesus, indigne tulit, et

ait illis : Sinite parvulos venire ad me, et ne

prohibueritis eos : talium enim est regnum

Dei. 15 Amen dico vobis : Quisquis non

receperit regnum Dei velut parvulus, non

intrabit in illud. 16 Et complexans eos, et

imponens manus super illos, benedicebat eos.

17 Et cum egressus esset in viam, procurrens

quidam genu flexo ante eum, rogabat eum :

Magister bone, quid faciam ut vitam æternam

percipiam ? 18 Jesus autem dixit ei : Quid

me dicis bonum ? nemo bonus, nisi unus

Deus. 19 Præcepta nosti : ne adulteres, ne

occidas, ne fureris, ne falsum testimonium

dixeris, ne fraudem feceris, honora patrem

tuum et matrem. 20 At ille respondens, ait illi

: Magister, hæc omnia observavi a juventute

mea. 21 Jesus autem intuitus eum, dilexit

eum, et dixit ei : Unum tibi deest : vade,

quæcumque habes vende, et da pauperibus, et

habebis thesaurum in cælo : et veni, sequere

me. 22 Qui contristatus in verbo, abiit

mœrens : erat enim habens multas

possessiones.

25

WYCHWALA UBÓSTWO.

23 A Jezus spoglądając wokoło, mówił

uczniom swoim: Ci, co pieniądze mają, o jak

trudno wejdą do królestwa Bożego! 24

Uczniowie zaś zdumiewali się na słowa jego.

Lecz Jezus znowu odpowiadając, mówi im :

Dzieci! Jak trudno tym, co w pieniądzach

ufają, wejść do królestwa Bożego. 25 Łatwiej

jest wielbłądowi przez ucho igielne przejść,

aniżeli bogaczowi wejść do królestwa

Bożego. 26 A oni tym więcej się dziwili,

mówiąc sami do siebie : I któż może być

zbawiony? 27 A Jezus spojrzawszy na nich,

mówi : U ludzi to niemożliwe, ale nie u Boga

; albowiem u Boga wszystko jest możliwe.

28 I począł mu Piotr mówić : Oto my

opuściliśmy wszystko, i poszliśmy za tobą.

29 A Jezus odpowiadając, rzekł : Zaprawdę

mówię wam : Nie ma nikogo, kto by opuścił

dom, albo braci, albo siostry, albo ojca, albo

matkę, albo dzieci, albo rolę dla mnie i dla

ewangelii, 30 żeby nie miał wziąć stokroć

tyle, teraz w tym czasie : domów i braci i

sióstr i matek i dzieci i ról, wśród

prześladowań, a w przyszłym wieku życia

wiecznego. 31 Wielu zaś pierwszych będzie

ostatnimi, a ostatnich pierwszymi.

ZAPOWIADA PONOWNIE MĘKĘ.

32 I byli w drodze, wstępując do Jerozolimy

; a Jezus szedł przed nimi, i zdumiewali się, a

idąc za nim bali się. I znowu wziąwszy

dwunastu, począł im mówić, co na niego

przyjść miało. 33 Że oto wstępujemy do

Jerozolimy, a Syn Człowieczy będzie

wydany przedniejszym kapłanom i doktorom

i starszym i skażą go na śmierć i wydadzą go

poganom. 34 I będą się zeń naigrawać, i będą

nań plwać i ubiczują go i zabiją; a dnia

trzeciego zmartwychwstanie.

ODRZUCA PROŚBĘ SYNÓW

ZEBEDEUSZA.

35 I przystępują do niego Jakub i Jan,

synowie Zebedeusza, mówiąc: Nauczycielu,

chcemy, ażebyś nam uczynił, o cokolwiek

prosić będziemy. 36 Lecz on im rzekł: Cóż

23 Et circumspiciens Jesus, ait discipulis suis

: Quam difficile qui pecunias habent, in

regnum Dei introibunt ! 24 Discipuli autem

obstupescebant in verbis ejus. At Jesus rursus

respondens ait illis : Filioli, quam difficile

est, confidentes in pecuniis, in regnum Dei

introire ! 25 Facilius est camelum per

foramen acus transire, quam divitem intrare

in regnum Dei. 26 Qui magis admirabantur,

dicentes ad semetipsos : Et quis potest salvus

fieri ? 27 Et intuens illos Jesus, ait : Apud

homines impossibile est, sed non apud Deum

: omnia enim possibilia sunt apud Deum. 28

Et cœpit ei Petrus dicere : Ecce nos

dimisimus omnia, et secuti sumus te. 29

Respondens Jesus, ait : Amen dico vobis :

Nemo est qui reliquerit domum, aut fratres,

aut sorores, aut patrem, aut matrem, aut

filios, aut agros propter me et propter

Evangelium, 30 qui non accipiat centies

tantum, nunc in tempore hoc : domos, et

fratres, et sorores, et matres, et filios, et

agros, cum persecutionibus, et in sæculo

futuro vitam æternam. 31 Multi autem erunt

primi novissimi, et novissimi primi.

32 Erant autem in via ascendentes

Jerosolymam : et præcedebat illos Jesus, et

stupebant : et sequentes timebant. Et

assumens iterum duodecim, cœpit illis dicere

quæ essent ei eventura. 33 Quia ecce

ascendimus Jerosolymam, et Filius hominis

tradetur principibus sacerdotum, et scribis, et

senioribus, et damnabunt eum morte, et

tradent eum gentibus : 34 et illudent ei, et

conspuent eum, et flagellabunt eum, et

interficient eum : et tertia die resurget.

35 Et accedunt ad eum Jacobus et Joannes

filii Zebedæi, dicentes : Magister, volumus ut

quodcumque petierimus, facias nobis. 36 At

ille dixit eis : Quid vultis ut faciam vobis ?

26

chcecie, abym wam uczynił? 37 I rzekli: Daj

nam, abyśmy jeden po prawicy twojej, a

drugi po lewicy twej siedzieli w chwale

twojej. 38 Jezus zaś rzekł im: Nie wiecie, o

co prosicie. Możecie pić kielich, który ja

piję, albo być ochrzczeni chrztem, którym ja

się chrzczę? 39 A oni mu odpowiedzieli:

Możemy. Jezus zaś rzekł im : Kielich, który

ja piję, wprawdzie pić będziecie, i chrztem,

którym ja się chrzczę, ochrzczeni będziecie.

40 Ale siedzieć po prawicy mojej, albo po

lewicy, nie jest moją rzeczą dać wam, lecz

którym jest zgotowane. 41 A usłyszawszy

dziesięciu, zaczęło oburzać się na Jakuba i

Jana. 42 Jezus zaś wezwawszy ich, mówił im

: Wiecie, iż ci, którzy uchodzą za władców

nad narodami, panują nad nimi, a książęta

ich władzę wywierają nad nimi. 43 Lecz nie

tak jest między wami ale ktokolwiek

chciałby być większym, będzie sługą

waszym. 44 A ktokolwiek by między wami

chciał być pierwszym, będzie sługą

wszystkich. 45 Albowiem Syn Człowieczy

nie przyszedł, aby mu służono, ale aby

służyć i oddać życie swoje na okup za wielu.

UZDRAWIA ŚLEPEGO BARTYMEUSZA.

46 I przyszli do Jerycha. A gdy wychodził z

Jerycha on i uczniowie jego i rzesza wielka,

syn Tymeusza, Bartymeusz ślepy, siedział

przy drodze, żebrząc. 47 Skoro usłyszał, że

Jezus Nazareński jest, począł wołać i mówić:

Jezusie, synu Dawidów, zmiłuj się nade mną!

48 I wielu groziło mu, aby milczał, ale on

daleko bardziej wołał : Synu Dawidów,

zmiłuj się nade mną! 49 A Jezus stanąwszy,

kazał go zawołać. I zawołali ślepego,

mówiąc mu : Bądź dobrej myśli, wstań, woła

cię. 50 On zaś rzuciwszy płaszcz swój,

zerwał się i przyszedł do niego. 51 I

odpowiadając Jezus, rzekł mu: Co chcesz,

abym ci uczynił? Ślepý zaś rzekł mu :

Mistrzu, abym przejrzał. 52 A Jezus rzekł

mu: Idź, wiara twoja cię uzdrowiła. I

natychmiast przejrzał i poszedł za nim drogą.

37 Et dixerunt : Da nobis ut unus ad

dexteram tuam, et alius ad sinistram tuam

sedeamus in gloria tua. 38 Jesus autem ait eis

: Nescitis quid petatis : potestis bibere

calicem, quem ego bibo, aut baptismo, quo

ego baptizor, baptizari ? 39 At illi dixerunt ei

: Possumus. Jesus autem ait eis : Calicem

quidem, quem ego bibo, bibetis ; et baptismo,

quo ego baptizor, baptizabimini : 40 sedere

autem ad dexteram meam, vel ad sinistram,

non est meum dare vobis, sed quibus paratum

est. 41 Et audientes decem, cœperunt

indignari de Jacobo et Joanne. 42 Jesus

autem vocans eos, ait illis : Scitis quia hi, qui

videntur principari gentibus, dominantur eis :

et principes eorum potestatem habent

ipsorum. 43 Non ita est autem in vobis, sed

quicumque voluerit fieri major, erit vester

minister : 44 et quicumque voluerit in vobis

primus esse, erit omnium servus. 45 Nam et

Filius hominis non venit ut ministraretur ei,

sed ut ministraret, et daret animam suam

redemptionem pro multis.

46 Et veniunt Jericho : et proficiscente eo de

Jericho, et discipulis ejus, et plurima

multitudine, filius Timæi Bartimæus cæcus,

sedebat juxta viam mendicans. 47 Qui cum

audisset quia Jesus Nazarenus est, cœpit

clamare, et dicere : Jesu fili David, miserere

mei. 48 Et comminabantur ei multi ut taceret.

At ille multo magis clamabat : Fili David,

miserere mei. 49 Et stans Jesus præcepit

illum vocari. Et vocant cæcum, dicentes ei :

Animæquior esto : surge, vocat te. 50 Qui

projecto vestimento suo exiliens, venit ad

eum. 51 Et respondens Jesus dixit illi : Quid

tibi vis faciam ? Cæcus autem dixit ei :

Rabboni, ut videam. 52 Jesus autem ait illi :

Vade, fides tua te salvum fecit. Et confestim

vidit, et sequebatur eum in via.

27

11

CHRYSTUS WJEŻDŻA DO

JEROZOLIMY.

1 A gdy się zbliżali do Jerozolimy i do

Betanii, u góry Oliwnej, posyła dwóch z

uczniów swoich, 2 i mówi im: Idźcie do

miasteczka, które jest przed wami, a zaraz,

wchodząc tam, znajdziecie oślę uwiązane, na

którym jeszcze nikt z ludzi nie siedział ;

odwiążcie je i przywiedźcie. 3 A jeśliby wam

kto rzekł : co czynicie? powiedzcie, że Panu

go potrzeba, a wnet je tu odeśle. 4 A

poszedłszy, znaleźli oślę uwiązane przed

bramą na dworze na rozdrożu i odwiązali je.

5 A niektórzy ze stojących tam mówili im :

Co czynicie, odwiązując oślę? 6 A oni im

odpowiedzieli, jak im był rozkazał Jezus, i

puścili im. 7 I przywiedli oślę do Jezusa i

wkładają na nie szaty swoje, i wsiadł na nie.

8 A wielu słało płaszcze swoje na drodze;

inni zaś obcinali gałęzie z drzew i rzucali na

drogę. 9 A ci, którzy szli naprzód, i ci co z

tyłu, wołali, mówiąc : "Hosanna,

błogosławiony, który idzie w imię Pańskie!"

10 Błogosławione, które nadchodzi,

królestwo ojca naszego Dawida! Hosanna na

wysokościach! 11 I wszedł do Jerozolimy do

świątyni, a obejrzawszy wszystko, gdy już

była wieczorna godzina, wyszedł z

dwunastoma do Betanii.

PRZEKLINA FIGĘ.

12 A nazajutrz, gdy wychodzili z Betanii,

uczuł głód. 13 I ujrzawszy z daleka figę

okrytą liśćmi, przyszedł, czyby przypadkiem

na niej czego nie znalazł. A przyszedłszy do

niej, nic nie znalazł prócz liści, bo nie była to

pora na figi. 14 I odezwał się do niej,

mówiąc: Niech już więcej nikt nie je z ciebie

owocu na wieki. A słyszeli uczniowie jego.

WYRZUCA KUPCZĄCYCH Z

ŚWIĄTYNI.

15 I przychodzą do Jerozolimy. A gdy

wszedł do świątyni, począł wyrzucać

sprzedających i kupujących w świątyni; i

11

1 Et cum appropinquarent Jerosolymæ et

Bethaniæ ad montem Olivarum, mittit duos

ex discipulis suis, 2 et ait illis : Ite in

castellum, quod contra vos est, et statim

introëuntes illuc, invenietis pullum ligatum,

super quem nemo adhuc hominum sedit :

solvite illum, et adducite. 3 Et si quis vobis

dixerit : Quid facitis ? dicite, quia Domino

necessarius est : et continuo illum dimittet

huc. 4 Et abeuntes invenerunt pullum ligatum

ante januam foris in bivio : et solvunt eum. 5

Et quidam de illic stantibus dicebant illis :

Quid facitis solventes pullum ? 6 Qui

dixerunt eis sicut præceperat illis Jesus, et

dimiserunt eis. 7 Et duxerunt pullum ad

Jesum : et imponunt illi vestimenta sua, et

sedit super eum. 8 Multi autem vestimenta

sua straverunt in via : alii autem frondes

cædebant de arboribus, et sternebant in via. 9

Et qui præibant, et qui sequebantur,

clamabant, dicentes : Hosanna : benedictus

qui venit in nomine Domini : 10 benedictum

quod venit regnum patris nostri David :

hosanna in excelsis. 11 Et introivit

Jerosolymam in templum : et circumspectis

omnibus, cum jam vespera esset hora, exiit in

Bethaniam cum duodecim.

12 Et alia die cum exirent a Bethania, esuriit.

13 Cumque vidisset a longe ficum habentem

folia, venit si quid forte inveniret in ea : et

cum venisset ad eam, nihil invenit præter

folia : non enim erat tempus ficorum. 14 Et

respondens dixit ei : Jam non amplius in

æternum ex te fructum quisquam manducet.

Et audiebant discipuli ejus.

15 Et veniunt in Jerosolymam. Et cum

introisset in templum, cœpit ejicere

vendentes et ementes in templo : et mensas

28

stoły bankierów i ławki tych, co sprzedawali

gołębie, poprzewracał. 16 I nie pozwalał, aby

kto przenosił sprzęt jaki przez świątynię. 17

A nauczał, mówiąc im: Czyż nie jest

napisane, że "dom mój będzie nazwany

domem modlitwy wszystkim narodom," a

wyście zeń uczynili "jaskinię zbójców!" l8

Co usłyszawszy przedniejsi kapłani i

doktorowie, przemyśliwali, jakby go zgładzić

; albowiem bali się go, gdyż cała rzesza

podziwiała naukę jego.

POTĘGA MODLITWY.

19 A gdy nastał wieczór, wychodzili z

miasta. 20 I gdy rano przechodzili, ujrzeli

figę od korzenia uschłą. 21 A Piotr

wspomniawszy, mówi mu : Rabbi! Oto figa,

którąś przeklął, uschła. 22 A Jezus

odpowiadając, rzecze im : Miejcie wiarę w

Boga; 23 zaprawdę powiadam wam, że

ktokolwiek rzekłby tej górze : podnieś się, a

rzuć się w morze, i nie wątpiłby w sercu

swoim, ale wierzyłby, że się stanie,

cokolwiek by rzekł, stanie się mu. 24 Przeto

wam powiadam : wszystko, o cokolwiek

modląc się prosicie, wierzcie, że otrzymacie,

a stanie się wam. 25 A gdy staniecie do

modlitwy, odpuśćcie, jeśli co przeciw komu

macie, aby i Ojciec wasz, który jest w

niebiosach, odpuścił wam grzechy wasze. 26

Lecz jeśli wy nie odpuścicie, ani Ojciec

wasz, który jest w niebiosach, nie odpuści

wam grzechów waszych.

ROZPRAWA Z DOKTORAMI.

27 I przychodzą znów do Jerozolimy. A gdy

przechadzał się w świątyni, przystępują do

niego przedniejsi kapłani i doktorowie i

starsi, 28 i mówią mu : Jaką mocą te rzeczy

czynisz, a kto ci dał tę władzę, abyś to

czynił? 29 Jezus zaś odpowiadając, rzekł im :

Spytam i ja was o jedną rzecz : odpowiedzcie

mi a powiem wam, jaką mocą to czynię. 30

Chrzest Jana z nieba był, czy z ludzi?

Odpowiedzcie mi. 31 A oni rozważali

między sobą, mówiąc : Jeśli powiemy : z

nieba, rzecze : Czemuście mu więc nie

uwierzyli? 32 Jeśli powiemy: z ludzi, boimy

numulariorum, et cathedras vendentium

columbas evertit : 16 et non sinebat ut

quisquam transferret vas per templum : 17 et

docebat, dicens eis : Nonne scriptum est :

Quia domus mea, domus orationis vocabitur

omnibus gentibus ? vos autem fecistis eam

speluncam latronum. 18 Quo audito principes

sacerdotum et scribæ, quærebant quomodo

eum perderent : timebant enim eum, quoniam

universa turba admirabatur super doctrina

ejus.

19 Et cum vespera facta esset, egrediebatur

de civitate. 20 Et cum mane transirent,

viderunt ficum aridam factam a radicibus. 21

Et recordatus Petrus, dixit ei : Rabbi, ecce

ficus, cui maledixisti, aruit. 22 Et respondens

Jesus ait illis : Habete fidem Dei. 23 Amen

dico vobis, quia quicumque dixerit huic

monti : Tollere, et mittere in mare, et non

hæsitaverit in corde suo, sed crediderit, quia

quodcumque dixerit fiat, fiet ei. 24 Propterea

dico vobis, omnia quæcumque orantes

petitis, credite quia accipietis, et evenient

vobis. 25 Et cum stabitis ad orandum,

dimittite si quis habetis adversus aliquem : ut

et Pater vester, qui in cælis est, dimittat vobis

peccata vestra. 26 Quod si vos non

dimiseritis : nec Pater vester, qui in cælis est,

dimittet vobis peccata vestra.

27 Et veniunt rursus Jerosolymam. Et cum

ambularet in templo, accedunt ad eum summi

sacerdotes, et scribæ, et seniores : 28 et

dicunt ei : In qua potestate hæc facis ? et quis

dedit tibi hanc potestatem ut ista facias ? 29

Jesus autem respondens, ait illis : Interrogabo

vos et ego unum verbum, et respondete mihi

: et dicam vobis in qua potestate hæc faciam.

30 Baptismus Joannis, de cælo erat, an ex

hominibus ? Respondete mihi. 31 At illi

cogitabant secum, dicentes : Si dixerimus :

De cælo, dicet : Quare ergo non credidistis ei

? 32 Si dixerimus : Ex hominibus, timemus

29

się ludu, albowiem wszyscy sądzili o Janie,

że prawdziwie był prorokiem. 33 I

odpowiadając, rzekli Jezusowi: Nie wiemy.

A Jezus odpowiadając, rzekł im: To i ja wam

nie powiem, jaką mocą to czynię.

12

PRZYPOWIEŚĆ O DZIERŻAWCACH

WINNICY.

1 I począł im mówić w przypowieściach:

Pewien człowiek zasadził winnicę i ogrodził

płotem, i wkopał prasę, i zbudował wieżę, i

wynajął ją oraczom i odjechał w podróż. 2 A

w swoim czasie posłał sługę do oraczów, aby

od oraczów odebrał z owocu winnicy. 3 A

oni pojmawszy go, obili i odesłali z niczym.

4 I znowu posłał do nich drugiego sługę, ale i

tego ranili w głowę i zelżyli. 5 I jeszcze

innego posłał, a tego zabili ; i wielu innych,

jednych bijąc, a drugich zabijając. 6 Mając

więc jeszcze jednego syna najmilszego i tego

na ostatek posłał do nich, mówiąc, że

uszanują syna mego. 7 Lecz rolnicy rzekli

jeden do drugiego : Ten jest dziedzic.

Pójdźcież, zabijmy go, a dziedzictwo będzie

nasze. 8 I pojmawszy go, zabili i wyrzucili z

winnicy. 9 Cóż więc uczyni pan winnicy?

Przyjdzie i wytraci rolników i odda winnicę

innym. 10 Ani tego Pisma nie czytaliście :

"Kamień, który odrzucili budujący, ten stał

się kamieniem węgielnym. 11 Od Pana się to

stało, i dziwne jest w oczach naszych?" 12 I

starali się go pojmać, a bali się rzeszy ; bo

poznali, że do nich tę przypowieść

powiedział. I opuściwszy go, odeszli.

O PŁACENIU PODATKU.

13 I posyłają do niego niektórych z

faryzeuszów i herodianów, aby go

podchwycili w słowie. 14 Którzy

przyszedłszy, mówią doń : Nauczycielu,

wiemy, żeś jest prawdomówny, a nie dbasz o

nikogo ; bo nie oglądasz się na osobę ludzką,

ale drogi Bożej w prawdzie nauczasz : Czy

godzi się oddawać podatek cesarzowi, czy

populum : omnes enim habebant Joannem

quia vere propheta esset. 33 Et respondentes

dicunt Jesu : Nescimus. Et respondens Jesus

ait illis : Neque ego dico vobis in qua

potestate hæc faciam.

12

1 Et cœpit illis in parabolis loqui : Vineam

pastinavit homo, et circumdedit sepem, et

fodit lacum, et ædificavit turrim, et locavit

eam agricolis, et peregre profectus est. 2 Et

misit ad agricolas in tempore servum ut ab

agricolis acciperet de fructu vineæ. 3 Qui

apprehensum eum ceciderunt, et dimiserunt

vacuum. 4 Et iterum misit ad illos alium

servum : et illum in capite vulneraverunt, et

contumeliis affecerunt. 5 Et rursum alium

misit, et illum occiderunt : et plures alios :

quosdam cædentes, alios vero occidentes. 6

Adhuc ergo unum habens filium carissimum,

et illum misit ad eos novissimum, dicens :

Quia reverebuntur filium meum. 7 Coloni

autem dixerunt ad invicem : Hic est hæres :

venite, occidamus eum : et nostra erit

hæreditas. 8 Et apprehendentes eum,

occiderunt : et ejecerunt extra vineam. 9

Quid ergo faciet dominus vineæ ? Veniet, et

perdet colonos, et dabit vineam aliis. 10 Nec

scripturam hanc legistis : Lapidem quem

reprobaverunt ædificantes, hic factus est in

caput anguli : 11 a Domino factum est istud,

et est mirabile in oculis nostris ? 12 Et

quærebant eum tenere : et timuerunt turbam :

cognoverunt enim quoniam ad eos parabolam

hanc dixerit. Et relicto eo abierunt.

13 Et mittunt ad eum quosdam ex pharisæis,

et herodianis, ut eum caperent in verbo. 14

Qui venientes dicunt ei : Magister, scimus

quia verax es, et non curas quemquam : nec

enim vides in faciem hominum, sed in

veritate viam Dei doces. Licet dari tributum

Cæsari, an non dabimus ? 15 Qui sciens

versutiam illorum, ait illos : Quid me tentatis

30

nie będziemy dawać? 15 On zaś znając ich

obłudę, rzekł im: Czemu mnie kusicie?

Przynieście mi denara, abym zobaczył. 16 A

oni mu przynieśli ; i rzecze im : Czyj jest ten

obraz i napis? Mówią mu : Cesarski. 17

Jezus zaś odpowiadając, rzekł im : Oddajcie

tedy, co jest cesarskiego, cesarzowi, a co jest

Bożego, Bogu. I podziwiali go.

O ZMARTWYCHWSTANIU.

18 I przyszli do niego saduceusze, którzy

powiadają, że nie ma zmartwychwstania, i

pytali go mówiąc: 19 Nauczycielu! Mojżesz

nam napisał, że jeśliby czyj brat umarł i

pozostawił żonę, a nie zostawiłby dzieci, aby

jego brat pojął żonę jego i wzbudził

potomstwo bratu swemu. 20 Było więc

siedmiu braci i pierwszy pojął żonę i umarł,

nie zostawiwszy potomstwa. 21 I pojął ją

drugi i umarł; i ani ten nie zostawił

potomstwa, i trzeci także. 22 I wzięło ją

podobnie siedmiu, a nie zostawili

potomstwa. 23 W zmartwychwstaniu więc,

gdy powstaną, któregoż z tych będzie żoną,

bo siedmiu miało ją za żonę? 24 A Jezus

odpowiadając, rzekł im : Czy nie dlatego

błądzicie, że nie rozumiecie Pism, ani mocy

Bożej? 25 A1bowiem gdy zmartwychwstaną,

ani się będą żenić, ani za mąż wychodzić; ale

są jako aniołowie w niebie. 26 A o umarłych,

że zmartwychwstać mają, nie czytaliście w

księdze Mojżesza, o krzaku, jak mówił Bóg

do niego tymi słowy : "Jam jest Bóg

Abrahama i Bóg Izaaka i Bóg Jakuba?" 27

Nie jest Bóg umarłych, ale żywych. Wy więc

bardzo błądzicie.

O NAJWIĘKSZYM PRZYKAZANIU.

28 I przystąpił jeden z doktorów, który

słyszał jak rozprawiali, a widząc, że dobrze

im odpowiedział, spytał go : Które jest

pierwsze przykazanie ze wszystkich? 29 A

Jezus mu odpowiedział: Pierwsze ze

wszystkich jest przykazanie : "Słuchaj

Izraelu! Pan Bóg twój Bóg jedyny jest. 30 I

będziesz miłował Pana, Boga twego, z całego

serca twego i z całej duszy twojej i z całego

? afferte mihi denarium ut videam. 16 At illi

attulerunt ei. Et ait illis : Cujus est imago

hæc, et inscriptio ? Dicunt ei : Cæsaris. 17

Respondens autem Jesus dixit illis : Reddite

igitur quæ sunt Cæsaris, Cæsari : et quæ sunt

Dei, Deo. Et mirabantur super eo.

18 Et venerunt ad eum sadducæi, qui dicunt

resurrectionem non esse : et interrogabant

eum, dicentes : 19 Magister, Moyses nobis

scripsit, ut si cujus frater mortuus fuerit, et

dimiserit uxorem, et filios non reliquerit,

accipiat frater ejus uxorem ipsius, et

resuscitet semen fratri suo. 20 Septem ergo

fratres erant : et primus accepit uxorem, et

mortuus est non relicto semine. 21 Et

secundus accepit eam, et mortuus est : et nec

iste reliquit semen. Et tertius similiter. 22 Et

acceperunt eam similiter septem : et non

reliquerunt semen. Novissima omnium

defuncta est et mulier. 23 In resurrectione

ergo cum resurrexerint, cujus de his erit uxor

? septem enim habuerunt eam uxorem. 24 Et

respondens Jesus, ait illis : Nonne ideo

erratis, non scientes Scripturas, neque

virtutem Dei ? 25 Cum enim a mortuis

resurrexerint, neque nubent, neque nubentur,

sed sunt sicut angeli in cælis. 26 De mortuis

autem quod resurgant, non legistis in libro

Moysi, super rubum, quomodo dixerit illi

Deus, inquiens : Ego sum Deus Abraham, et

Deus Isaac, et Deus Jacob ? 27 Non est Deus

mortuorum, sed vivorum. Vos ergo multum

erratis.

28 Et accessit unus de scribis, qui audierat

illos conquirentes, et videns quoniam bene

illis responderit, interrogavit eum quod esset

primum omnium mandatum. 29 Jesus autem

respondit ei : Quia primum omnium

mandatum est : Audi Israël, Dominus Deus

tuus, Deus unus est : 30 et diliges Dominum

Deum tuum ex toto corde tuo, et ex tota

anima tua, et ex tota mente tua, et ex tota

31

umysłu twego i z całej siły twojej." To jest

pierwsze przykazanie. 31 A drugie jest temu

podobne: "Będziesz miłował bliźniego

twego, jako samego siebie." Nad te nie masz

innego większego przykazania. 32 I rzekł mu

doktor : Dobrze, Nauczycielu, prawdziwie

powiedziałeś, że jeden jest Bóg, i nie masz

innego oprócz niego ; 33 i żeby był

miłowany z całego serca i z całego umysłu i

z całej duszy i z całej siły; i miłować

bliźniego, jako samego siebie : to jest więcej

aniżeli wszystkie całopalenia i ofiary. 34 A

Jezus widząc, że roztropnie odpowiedział,

rzekł mu: Niedaleko jesteś od królestwa

Bożego. I nikt już nie śmiał go pytać.

SYN DAWIDOWY.

35 A Jezus odpowiadając mówił, nauczając

w świątyni : Jakże mówią doktorowie, że

Chrystus jest synem Dawidowym, 36 skoro

sam Dawid mówi w Duchu Świętym : "Rzekł

Pan Panu memu, siądź po prawicy mojej, aż

położę nieprzyjaciół twoich podnóżkiem nóg

twoich?" 37 Sam więc Dawid nazywa go

Panem, jakże tedy jest synem jego? A liczna

rzesza chętnie go słuchała.

JEZUS GROMI FARYZEIZM.

38 I mówił im w nauce swojej : Strzeżcie się

doktorów, którzy lubią chodzić w długich

szatach i być pozdrawiani na rynku, 39 i

siedzieć na pierwszych krzesłach w

synagogach i pierwsze miejsca na ucztach,

40 którzy objadają domy wdów pod pozorem

długich modlitw; tych cięższy wyrok spotka.

GROSZ WDOWI.

41 I Jezus siedząc naprzeciw skarbony,

patrzał jak rzesza rzucała pieniądze do

skarbony i wielu bogatych rzucało wiele. 42

A gdy przyszła jedna uboga wdowa, włożyła

dwa szelążki to jest tyle co grosz. 43 A

przywoławszy uczniów swoich, rzekł im:

Zaprawdę powiadam wam, że ta uboga

wdowa więcej włożyła, niźli wszyscy, którzy

kładli do skarbony. 44 Albowiem wszyscy

rzucali z tego, co im zbywało; a ta z

virtute tua. Hoc est primum mandatum. 31

Secundum autem simile est illi : Diliges

proximum tuum tamquam teipsum. Majus

horum aliud mandatum non est. 32 Et ait illi

scriba : Bene, Magister, in veritate dixisti,

quia unus est Deus, et non est alius præter

eum. 33 Et ut diligatur ex toto corde, et ex

toto intellectu, et ex tota anima, et ex tota

fortitudine, et diligere proximum tamquam

seipsum, majus est omnibus

holocautomatibus, et sacrificiis. 34 Jesus

autem videns quod sapienter respondisset,

dixit illi : Non es longe a regno Dei. Et nemo

jam audebat eum interrogare.

35 Et respondens Jesus dicebat, docens in

templo : Quomodo dicunt scribæ Christum

filium esse David ? 36 Ipse enim David dicit

in Spiritu Sancto : Dixit Dominus Domino

meo : Sede a dextris meis, donec ponam

inimicos tuos scabellum pedum tuorum. 37

Ipse ergo David dicit eum Dominum, et unde

est filius ejus ? Et multa turba eum libenter

audivit.

38 Et dicebat eis in doctrina sua : Cavete a

scribis, qui volunt in stolis ambulare, et

salutari in foro, 39 et in primis cathedris

sedere in synagogis, et primos discubitus in

cœnis : 40 qui devorant domos viduarum sub

obtentu prolixæ orationis : hi accipient

prolixius judicium.

41 Et sedens Jesus contra gazophylacium,

aspiciebat quomodo turba jactaret æs in

gazophylacium, et multi divites jactabant

multa. 42 Cum venisset autem vidua una

pauper, misit duo minuta, quod est quadrans,

43 et convocans discipulos suos, ait illis :

Amen dico vobis, quoniam vidua hæc pauper

plus omnibus misit, qui miserunt in

gazophylacium. 44 Omnes enim ex eo, quod

abundabat illis, miserunt : hæc vero de

32

niedostatku swego wrzuciła wszystko, co

miała, całe utrzymanie swoje.

13

O ZBURZENIU JEROZOLIMY I KOŃCU

ŚWIATA.

1 A gdy Wychodził z świątyni, rzekł mu

jeden z uczniów jego : Nauczycielu! Patrz,

co za kamienie i jakie budowle! 2 A Jezus

odpowiadając, rzekł mu : Widzisz te

wszystkie wielkie budowle? Nie zostanie

kamień na kamieniu, który by nie był

zwalony. 3 Gdy zaś siedział na górze

Oliwnej naprzeciw świątyni, pytali go na

osobności Piotr i Jakub i Jan i Andrzej : 4

Powiedz nam, kiedy się to stanie, i co za

znak będzie, kiedy to wszystko zacznie się

spełniać? 5 A Jezus odpowiadając, począł im

mówić: Baczcie, aby was kto nie zwiódł. 6

Albowiem wielu przyjdzie w imię moje,

powiadając, iż ja jestem, i wielu w błąd

wprowadzą. 7 A gdy usłyszycie o wojnach i

wieści o wojnach, nie bójcie się, bo się to

dziać musi, ale jeszcze nie koniec. 8

Albowiem powstanie naród przeciw

narodowi, i królestwo przeciw królestwu, i

będą miejscami trzęsienia ziemi i głody. To

początek boleści. 9 Wy zaś uważajcie sami

na siebie ; bo was wydadzą do rad i w

synagogach biczować was będą, a przed

namiestników i przed królów stawiać was

będą dla mnie, im na świadectwo. 10 A

potrzeba, aby najpierw wszystkim narodom

opowiadana była ewangelia. 11 Skoro was

prowadzić będą, aby was wydać, nie myślcie

przedtem, co byście mówić mieli, ale co

wam będzie dane w owej godzinie, to

mówcie ; albowiem nie wy jesteście, którzy

mówicie, ale Duch Święty. 12 Brat zaś wyda

brata na śmierć i ojciec syna, i powstaną

synowie przeciw rodzicom i będą ich zabijać.

13 I będziecie u wszystkich w nienawiści dla

imienia mego. Lecz kto wytrwa do końca,

ten zbawiony będzie.

penuria sua omnia quæ habuit misit totum

victum suum.

13

1 Et cum egrederetur de templo, ait illi unus

ex discipulis suis : Magister, aspice quales

lapides, et quales structuræ. 2 Et respondens

Jesus, ait illi : Vides has omnes magnas

ædificationes ? Non relinquetur lapis super

lapidem, qui non destruatur. 3 Et cum sederet

in monte Olivarum contra templum,

interrogabant eum separatim Petrus, et

Jacobus, et Joannes, et Andreas : 4 Dic nobis,

quando ista fient ? et quod signum erit,

quando hæc omnia incipient consummari ? 5

Et respondens Jesus cœpit dicere illis :

Videte ne quid vos seducat : 6 multi enim

venient in nomine meo, dicentes quia ego

sum : et multos seducent. 7 Cum audieritis

autem bella, et opiniones bellorum, ne

timueritis : oportet enim hæc fieri : sed

nondum finis. 8 Exsurget enim gens contra

gentem, et regnum super regnum, et erunt

terræmotus per loca, et fames. Initium

dolorum hæc. 9 Videte autem vosmetipsos.

Tradent enim vos in consiliis, et in synagogis

vapulabitis, et ante præsides et reges stabitis

propter me, in testimonium illis. 10 Et in

omnes gentes primum oportet prædicari

Evangelium. 11 Et cum duxerint vos

tradentes, nolite præcogitare quid loquamini :

sed quod datum vobis fuerit in illa hora, id

loquimini : non enim vos estis loquentes, sed

Spiritus Sanctus. 12 Tradet autem frater

fratrem in mortem, et pater filium : et

consurgent filii in parentes, et morte afficient

eos. 13 Et eritis odio omnibus propter nomen

meum. Qui autem sustinuerit in finem, hic

salvus erit.

33

STRASZLIWE SPUSTOSZENIE.

14 Gdy zaś ujrzycie brzydotę spustoszenia,

stojącą, gdzie nie powinna, kto czyta, niech

rozumie ; wtedy, którzy są w Judei, niech

uciekają na góry. 15 A kto będzie na dachu,

niech nie schodzi do domu i nie wchodzi,

aby co wziąć z domu swego. 16 A kto będzie

na polu, niech się nazad nie wraca, aby wziąć

płaszcz swój. l7 Biada zaś brzemiennym i

karmiącym w owe dni. 18 A módlcie się, aby

to się nie stało w zimie. 19 Albowiem owe

dni będą takim utrapieniem, jakiego nie było

od początku stworzenia, które Bóg stworzył,

aż dotąd, i ani nie będzie. 20 I gdyby Pan nie

był skrócił tych dni, żadne ciało nie byłoby

zachowane; ale dla wybranych, których

wybrał, skrócił te dni. 21 A wtedy, jeśliby

wam kto rzekł: Oto tu jest Chrystus, oto tam,

nie wierzcie. 22 Powstaną bowiem fałszywi

Chrystusowie i fałszywi prorocy, i będą

czynić znaki i dziwy, aby zwieść, jeśliby to

mogło być, nawet wybranych. 23 Wy tedy

uważajcie, oto wam przepowiedziałem

wszystko. 24 Ale w owe dni po owym ucisku

zaćmi się słońce i księżyc nie da jasności

swojej, 25 i gwiazdy niebieskie będą spadać,

a moce, które są na niebie, poruszą się. 26 I

wtedy ujrzą Syna Człowieczego,

przychodzącego w obłokach, z wielką mocą i

chwałą. 27 Wtedy też pośle aniołów swoich,

i zbierze wybranych swoich od czterech

wiatrów, od krańców ziemi aż do krańców

nieba. 28 Od figi zaś uczcie się

przypowieści. Gdy już gałąź jej staje się

miękka i wypuszcza liście, poznajecie, że

zbliża się lato. 29 Tak i wy, gdy ujrzycie, że

to się dziać będzie, wiedzcie, że już blisko

jest, we drzwiach. 30 Zaprawdę powiadam

wam, że nie przeminie to pokolenie, aż się to

wszystko stanie. 31 Niebo i ziemia przeminą,

lecz słowa moje nie przeminą. 32 A o dniu

owym albo godzinie nikt nie wie, ani

aniołowie w niebie, ani Syn, tylko Ojciec.

NALEŻY CZUWAĆ.

33 Baczcie, czuwajcie, a módlcie się ; bo nie

wiecie, kiedy ten czas będzie. 34 Jak

człowiek, który odjechawszy w drogę,

14 Cum autem videritis abominationem

desolationis stantem, ubi non debet, qui legit,

intelligat : tunc qui in Judæa sunt, fugiant in

montes : 15 et qui super tectum, ne descendat

in domum, nec introëat ut tollat quid de

domo sua : 16 et qui in agro erit, non

revertatur retro tollere vestimentum suum. 17

Væ autem prægnantibus et nutrientibus in

illis diebus. 18 Orate vero ut hieme non fiant.

19 Erunt enim dies illi tribulationes tales

quales non fuerunt ab initio creaturæ, quam

condidit Deus usque nunc, neque fient. 20 Et

nisi breviasset Dominus dies, non fuisset

salva omnis caro : sed propter electos, quos

elegit, breviavit dies. 21 Et tunc si quis vobis

dixerit : Ecce hic est Christus, ecce illic, ne

credideritis. 22 Exsurgent enim pseudochristi

et pseudoprophetæ, et dabunt signa et

portenta ad seducendos, si fieri potest, etiam

electos. 23 Vos ergo videte : ecce prædixi

vobis omnia. 24 Sed in illis diebus, post

tribulationem illam, sol contenebrabitur, et

luna non dabit splendorem suum : 25 et

stellæ cæli erunt decidentes, et virtutes, quæ

in cælis sunt, movebuntur. 26 Et tunc

videbunt Filium hominis venientem in

nubibus cum virtute multa et gloria. 27 Et

tunc mittet angelos suos, et congregabit

electos suos a quatuor ventis, a summo terræ

usque ad summum cæli. 28 A ficu autem

discite parabolam. Cum jam ramus ejus tener

fuerit, et nata fuerint folia, cognoscitis quia

in proximo sit æstas : 29 sic et vos cum

videritis hæc fieri, scitote quod in proximo

sit, in ostiis. 30 Amen dico vobis, quoniam

non transibit generatio hæc, donec omnia ista

fiant. 31 Cælum et terra transibunt, verba

autem mea non transibunt. 32 De die autem

illo vel hora nemo scit, neque angeli in cælo,

neque Filius, nisi Pater.

33 Videte, vigilate, et orate : nescitis enim

quando tempus sit. 34 Sicut homo qui

peregre profectus reliquit domum suam, et

34

zostawił dom swój i przełożył sługi swoje

każdego nad robotą swoja, a odźwiernemu

rozkazał, aby czuwał. 35 Czuwajcież tedy :

(bo nie wiecie, kiedy pan domu przyjdzie : z

wieczora, czy o północy, czy kiedy kur

zapieje, czy z poranku), 36 aby nagle

przyszedłszy, nie znalazł was śpiących. 37

Co wam zaś mówię, wszystkim mówię :

Czuwajcie.

CZĘŚĆ IV (14,1-16,20)

MĘKA I ZMARTWYCHWSTANIE

1. MĘKA

14

ZAMIARY WROGÓW.

1 Była zaś Pascha i Przaśniki po dwu dniach,

a najwyżsi kapłani i doktorowie szukali,

jakby go zdradą pojmać i zabić. 2 Mówili zaś

: Nie w święto, żeby przypadkiem nie

powstał rozruch wśród ludu.

UCZTA W BETANII.

3 A gdy był w Betanii w domu Szymona

trędowatego, i siedział u stołu, przyszła

niewiasta, mająca słoik alabastrowy drogiego

szpikanardowego olejku, i złamawszy

alabaster, wylała na głowę jego. 4 I byli

niektórzy, co oburzali się między sobą,

mówiąc : Na cóż się stała ta utrata olejku? 5

Można bowiem było ten olejek sprzedać

drożej niż za trzysta denarów i rozdać

ubogim ; i szemrali przeciwko niej. 6 A

Jezus rzekł: Dajcie jej pokój, czemu jej

przykrość sprawiacie? Spełniła dobry

uczynek względem mnie. 7 Ubogich bowiem

zawsze macie między sobą, i kiedy

zechcecie, możecie im dobrze czynić ; lecz

mnie nie zawsze macie. 8 Ta co mogła,

uczyniła ; naprzód już namaściła ciało moje

na pogrzeb. 9 Zaprawdę powiadam wam :

Gdziekolwiek opowiadana będzie ta

ewangelia po całym świecie, i to, co ona

uczyniła, opowiadać będą na jej pamiątkę.

dedit servis suis potestatem cujusque operis,

et janitori præcepit ut vigilet, 35 vigilate ergo

(nescitis enim quando dominus domus veniat

: sero, an media nocte, an galli cantu, an

mane), 36 ne, cum venerit repente, inveniat

vos dormientes. 37 Quod autem vobis dico,

omnibus dico : Vigilate.

14

1 Erat autem Pascha et azyma post biduum :

et quærebant summi sacerdotes et scribæ

quomodo eum dolo tenerent, et occiderent. 2

Dicebant autem : Non in die festo, ne forte

tumultus fieret in populo.

3 Et cum esset Bethaniæ in domo Simonis

leprosi, et recumberet, venit mulier habens

alabastrum unguenti nardi spicati pretiosi : et

fracto alabastro, effudit super caput ejus. 4

Erant autem quidam indigne ferentes intra

semetipsos, et dicentes : Ut quid perditio ista

unguenti facta est ? 5 poterat enim

unguentum istud venundari plus quam

trecentis denariis, et dari pauperibus. Et

fremebant in eam. 6 Jesus autem dixit : Sinite

eam, quid illi molesti estis ? Bonum opus

operata est in me : 7 semper enim pauperes

habetis vobiscum : et cum volueritis, potestis

illis benefacere : me autem non semper

habetis. 8 Quod habuit hæc, fecit : prævenit

ungere corpus meum in sepulturam. 9 Amen

dico vobis : Ubicumque prædicatum fuerit

Evangelium istud in universo mundo, et quod

fecit hæc, narrabitur in memoriam ejus.

35

ZDRADA JUDASZA.

10 I Judasz Iszkariot, jeden z dwunastu

odszedł do najwyższych kapłanów, aby im

go wydać. 11 Oni zaś usłyszawszy,

uradowali się i obiecali mu dać pieniądze; i

szukał, jakby go wydać przy dogodnej

sposobności.

PRZYGOTOWANIE WIECZERNIKA.

12 I pierwszego dnia Przaśników, gdy

Paschę ofiarowano, rzekli mu uczniowie :

Gdzie chcesz, abyśmy poszli przygotować,

żebyś pożywał Paschę? 13 I posłał dwóch ze

swych uczniów i rzecze im : Idźcie do

miasta, a spotka się z wami człowiek,

niosący dzban wody, idźcież za nim. 14 A

tam dokąd wejdzie, powiedzcie panu domu,

że Nauczyciel mówi : Gdzie jest gospoda

moja, w której bym jadł Paschę z uczniami

moimi? 15 I on wam pokaże wieczernik

wielki, usłany, i tam przygotujcie nam. 16 I

poszli uczniowie jego i przyszli do miasta i

znaleźli jak im powiedział, i przygotowali

Paschę.

UCZTA EUCHARYSTYCZNA.

17 Gdy zaś nastał wieczór, przyszedł z

dwunastoma. 18 A gdy oni siedzieli i jedli,

rzekł Jezus: Zaprawdę powiadam wam, że

jeden z was, który je ze mną, wyda mnie. 19

Wówczas oni poczęli się smucić i mówić mu

każdy z osobna : Czy to ja? 20 A on im rzekł

: Jeden z dwunastu, który ze mną macza rękę

w misie. 21 I Syn Człowieczy idzie

wprawdzie, jako nim jest napisane; lecz

biada temu człowiekowi, przez którego Syn

Człowieczy będzie wydany! Lepiej by mu

było, by się ten człowiek był nie narodził. 22

Skoro oni jedli, wziął Jezus chleb i

błogosławiąc łamał i dał im i rzekł: Bierzcie,

tt jest ciało moje. 23 A wziąwszy kielich,

dzięki uczyniwszy, dał im, i pili z niego

wszyscy. 24 I rzekł im : To jest krew moja

Nowego Testamentu, która za wielu będzie

wylana.

10 Et Judas Iscariotes, unus de duodecim,

abiit ad summos sacerdotes, ut proderet eum

illis. 11 Qui audientes gavisi sunt : et

promiserunt ei pecuniam se daturos. Et

quærebat quomodo illum opportune traderet.

12 Et primo die azymorum quando Pascha

immolabant, dicunt ei discipuli : Quo vis

eamus, et paremus tibi ut manduces Pascha ?

13 Et mittit duos ex discipulis suis, et dicit

eis : Ite in civitatem, et occurret vobis homo

lagenam aquæ bajulans : sequimini eum, 14

et quocumque introierit, dicite domino

domus, quia magister dicit : Ubi est refectio

mea, ubi Pascha cum discipulis meis

manducem ? 15 Et ipse vobis demonstrabit

cœnaculum grande, stratum : et illic parate

nobis. 16 Et abierunt discipuli ejus, et

venerunt in civitatem : et invenerunt sicut

dixerat illis, et paraverunt Pascha.

17 Vespere autem facto, venit cum

duodecim. 18 Et discumbentibus eis, et

manducantibus, ait Jesus : Amen dico vobis,

quia unus ex vobis tradet me, qui manducat

mecum. 19 At illi cœperunt contristari, et

dicere ei singulatim : Numquid ego ? 20 Qui

ait illis : Unus ex duodecim, qui intingit

mecum manum in catino. 21 Et Filius

quidem hominis vadit sicut scriptum est de

eo : væ autem homini illi per quem Filius

hominis tradetur ! bonum erat ei, si non esset

natus homo ille. 22 Et manducantibus illis,

accepit Jesus panem : et benedicens fregit, et

dedit eis, et ait : Sumite, hoc est corpus

meum. 23 Et accepto calice, gratias agens

dedit eis : et biberunt ex illo omnes. 24 Et ait

illis : Hic est sanguis meus novi testamenti,

qui pro multis effundetur.

36

25 Zaprawdę powiadam wam, że już nie

będę pił z tego owocu winnego szczepu, aż

do owego dnia, gdy go będę pić nowy w

królestwie Bożym.

ZAPOWIEDŹ ZAPARCIA SIĘ PIOTRA.

26 A odmówiwszy hymn, wyszli ku górze

Oliwnej. 27 I rzecze im Jezus: Wszyscy

zgorszycie się ze mnie tej nocy, bo napisane

jest : "Uderzę pasterza, a rozproszą się

owce." 28 Ale gdy zmartwychwstanę,

uprzedzę was do Galilei. 29 Piotr zaś mu

rzekł: Chociażby wszyscy zgorszyli się z

ciebie, ale nie ja. 30 I rzecze mu Jezus :

Zaprawdę powiadam ci, że ty dziś tej nocy,

zanim kur dwakroć zapieje, trzykroć się mnie

zaprzesz. 31 Ale on więcej mówił : Choćby

mi trzeba było i umrzeć z tobą, nie zaprę się

ciebie. Podobnie też i wszyscy mówili.

KONANIE W OGROJCU.

32 I przyszli do folwarku, który zwano

Getsemani. I rzecze uczniom swoim:

Siedźcie tu, aż się pomodlę. 33 I bierze z

sobą Piotra i Jakuba i Jana, i zaczął się lękać

i czuć odrazę. 34 I rzekł im : Smutna jest

dusza moja aż do śmierci; zostańcie tu, a

czuwajcie. 35 I poszedłszy nieco dalej, padł

na ziemię i modlił się, żeby go ominęła ta

godzina, jeśli to być mogło. 36 I mówił :

Abba, Ojcze! Wszystko Tobie jest możliwe,

oddal ode mnie ten kielich ; lecz nie co ja

chcę, ale co Ty. 37 I przyszedł i znalazł ich

śpiących i rzecze do Piotra: Szymonie, śpisz?

Nie mogłeś czuwać jednej godziny? 38

Czuwajcie, a módlcie się, byście nie weszli

w pokuszenie. Duch wprawdzie ochotny, ale

ciało słabe. 39 I znowu odszedłszy modlił

się, te same słowa mówiąc. 40 A wróciwszy

się, znalazł ich znowu śpiących (bo oczy ich

były obciążone), a nie wiedzieli, co by mu

odpowiedzieć. 41 I przychodzi po raz trzeci i

mówi im : Śpijcie już i odpoczywajcie!

Dosyć, przyszła godzina, oto Syn

Człowieczy będzie wydany w ręce

grzeszników. 42 Wstańcie, pójdźmy; oto ten,

który mnie wyda, blisko jest.

25 Amen dico vobis, quia jam non bibam de

hoc genimine vitis usque in diem illum, cum

illud bibam novum in regno Dei.

26 Et hymno dicto exierunt in montem

Olivarum. 27 Et ait eis Jesus : Omnes

scandalizabimini in me in nocte ista : quia

scriptum est : Percutiam pastorem, et

dispergentur oves. 28 Sed postquam

resurrexero, præcedam vos in Galilæam. 29

Petrus autem ait illi : Et si omnes scandalizati

fuerint in te, sed non ego. 30 Et ait illi Jesus :

Amen dico tibi, quia tu hodie in nocte hac,

priusquam gallus vocem bis dederit, ter me

es negaturus. 31 At ille amplius loquebatur :

Et si oportuerit me simul commori tibi, non

te negabo. Similiter autem et omnes dicebant.

32 Et veniunt in prædium, cui nomen

Gethsemani. Et ait discipulis suis : Sedete hic

donec orem. 33 Et assumit Petrum, et

Jacobum, et Joannem secum : et cœpit pavere

et tædere. 34 Et ait illis : Tristis est anima

mea usque ad mortem : sustinete hic, et

vigilate. 35 Et cum processisset paululum,

procidit super terram, et orabat ut, si fieri

posset, transiret ab eo hora. 36 Et dixit :

Abba pater, omnia tibi possibilia sunt :

transfer calicem hunc a me : sed non quod

ego volo, sed quod tu. 37 Et venit, et invenit

eos dormientes. Et ait Petro : Simon, dormis

? non potuisti una hora vigilare ? 38 vigilate

et orate, ut non intretis in tentationem.

Spiritus quidem promptus est, caro vero

infirma. 39 Et iterum abiens oravit, eumdem

sermonem dicens. 40 Et reversus, denuo

invenit eos dormientes (erant enim oculi

eorum gravati), et ignorabant quid

responderent ei. 41 Et venit tertio, et ait illis :

Dormite jam, et requiescite. Sufficit : venit

hora : ecce Filius hominis tradetur in manus

peccatorum. 42 Surgite, eamus : ecce qui me

tradet, prope est.

37

POJMANIE.

43 A gdy on jeszcze mówił, przyszedł Judasz

Iszkariot, jeden z dwunastu, a z nim wielka

zgraja z mieczami i z kijami, od najwyższych

kapłanów i doktorów i starszych. 44 Ten zaś,

który go wydał, dał im znak, mówiąc : Kogo

pocałuję, ten ci jest ; bierzcie go, a

prowadźcie ostrożnie. 45 I gdy przyszedł,

przystąpiwszy zaraz ku niemu, rzekł : Bądź

pozdrowiony Mistrzu! I pocałował go. 46 A

oni targnęli się nań rękoma i pojmali go. 47

Jeden zaś z tych, co stali obok, dobywszy

miecza, uderzył sługę najwyższego kapłana i

uciął mu ucho. 48 A Jezus odpowiadając,

rzekł im : Jakby na zbójcę wyszliście z

mieczami i z kijami pojmać mnie? 49

Codziennie byłem u was w świątyni ucząc, a

nie pojmaliście mnie ; ale, żeby się wypełniły

Pisma. 50 Wtedy uczniowie jego opuściwszy

go, wszyscy uciekli. 51 A pewien

młodzieniec szedł za nim, odziany

prześcieradłem na gołym ciele, i pojmali go.

52 Lecz on porzuciwszy prześcieradło, nagi

uciekł od nich.

U KAJFASZA.

53 I przyprowadzili Jezusa do najwyższego

kapłana; a zeszli się wszyscy kapłani i

doktorowie i starsi. 54 Piotr zaś szedł z

daleka za nim, aż do wnętrza na dziedziniec

najwyższego kapłana, i siedział ze sługami

przy ogniu i grzał się. 55 Najwyżsi zaś

kapłani i cała Rada szukali przeciw Jezusowi

świadectwa, aby go na śmierć wydać; a nie

znajdowali. 56 Wielu bowiem fałszywie

świadczyło przeciw niemu; lecz świadectwa

nie były zgodne. 57 A niektórzy powstawszy,

fałszywie świadczyli przeciw niemu,

mówiąc: 58 Myśmy go słyszeli mówiącego :

Ja rozwalę tę świątynię ręką uczynioną, a

zbuduję za trzy dni inną, nie ręką uczynioną.

59 I nie było zgodne ich świadectwo. 60 A

najwyższy kapłan stanąwszy pośrodku,

spytał Jezusa, mówiąc : Nic nie odpowiadasz

na to, co oni ci zarzucają? 61 Ale on milczał

i nic nie odpowiedział. Znowu zapytał go

najwyższy kapłan i rzekł mu : Tyś jest

Chrystus, syn Boga błogosławionego? 62 A

43 Et, adhuc eo loquente, venit Judas

Iscariotes unus de duodecim, et cum eo turba

multa cum gladiis et lignis, a summis

sacerdotibus, et scribis, et senioribus. 44

Dederat autem traditor ejus signum eis,

dicens : Quemcumque osculatus fuero, ipse

est, tenete eum, et ducite caute. 45 Et cum

venisset, statim accedens ad eum, ait : Ave

Rabbi : et osculatus est eum. 46 At illi manus

injecerunt in eum, et tenuerunt eum. 47 Unus

autem quidam de circumstantibus educens

gladium, percussit servum summi sacerdotis,

et amputavit illi auriculam. 48 Et respondens

Jesus, ait illis : Tamquam ad latronem existis

cum gladiis et lignis comprehendere me ? 49

quotidie eram apud vos in templo docens, et

non me tenuistis. Sed ut impleantur

Scripturæ. 50 Tunc discipuli ejus

relinquentes eum, omnes fugerunt. 51

Adolescens autem quidam sequebatur eum

amictus sindone super nudo : et tenuerunt

eum. 52 At ille rejecta sindone, nudus

profugit ab eis.

53 Et adduxerunt Jesum ad summum

sacerdotem : et convenerunt omnes

sacerdotes, et scribæ, et seniores. 54 Petrus

autem a longe secutus est eum usque intro in

atrium summi sacerdotis : et sedebat cum

ministris ad ignem, et calefaciebat se. 55

Summi vero sacerdotes et omne concilium

quærebant adversus Jesum testimonium ut

eum morti traderent : nec inveniebant. 56

Multi enim testimonium falsum dicebant

adversus eum : et convenientia testimonia

non erant. 57 Et quidam surgentes, falsum

testimonium ferebant adversus eum, dicentes

: 58 Quoniam nos audivimus eum dicentem :

Ego dissolvam templum hoc manu factum, et

per triduum aliud non manu factum

ædificabo. 59 Et non erat conveniens

testimonium illorum. 60 Et exsurgens

summus sacerdos in medium, interrogavit

Jesum, dicens : Non respondes quidquam ad

ea quæ tibi objiciuntur ab his ? 61 Ille autem

tacebat, et nihil respondit. Rursum summus

38

Jezus mu rzekł: Jam jest, i ujrzycie Syna

Człowieczego siedzącego po prawicy mocy

Bożej i przychodzącego wśród obłoków

niebieskich. 63 Najwyższy zaś kapłan

rozdarłszy szaty swoje, mówi : Na cóż

jeszcze potrzebujemy świadków? 64

Słyszeliście bluźnierstwo; co wam się zdaje?

A oni wszyscy osądzili, że jest winien

śmierci. 65 I poczęli niektórzy plwać na

niego, i zakrywać oblicze jego, i bić go

pięściami, i mówić mu : Prorokuj! A słudzy

policzkowali go.

TRZYKROTNE ZAPARCIE SIĘ PIOTRA.

66 A gdy Piotr był na dole, na dziedzińcu,

przyszła jedna ze służących najwyższego

kapłana, 67 i widząc, że Piotr się grzeje,

spojrzawszy nań, mówi : I tyś był z Jezusem

Nazareńskim. 68 Lecz on się zaparł, mówiąc:

Ani nie wiem, ani nie rozumiem, co mówisz.

I wyszedł na zewnątrz do przedsionka, a kur

zapiał. 69 Gdy go zaś znowu ujrzała służąca,

zaczęła mówić tym, którzy wokoło stali, że

ten z nich jest. 70 Ale on po wtóre się zaparł.

A po chwili ci, co tam stali, znów mówili

Piotrowi: Prawdziwie z nich jesteś ; boś i

Galilejczyk jest. 71 A on począł zaklinać się

i przysięgać : Że nie znam tego człowieka, o

którym mówicie. 72 A niebawem kur zapiał

po raz drugi. I wspomniał Piotr na słowo,

które mu rzekł Jezus : Pierwej niż kur

dwakroć zapieje, trzykroć się mnie zaprzesz.

I począł płakać.

15

U PIŁATA.

1 I zaraz, rano najwyżsi kapłani uczyniwszy

naradę ze starszymi i z doktorami i z całą

Radą, związawszy Jezusa, zaprowadzili i

oddali Piłatowi. 2 I spytał go Piłat : Ty jesteś

Królem żydowskim? Lecz on odpowiadając,

rzecze mu : Ty powiadasz. 3 I oskarżali go

najwyżsi kapłani o wiele rzeczy. 4 A Piłat

pytał go znowu, mówiąc: Nic nie

odpowiadasz? Patrz, o jak wielkie rzeczy cię

winują.

sacerdos interrogabat eum, et dixit ei : Tu es

Christus Filius Dei benedicti ? 62 Jesus

autem dixit illi : Ego sum : et videbitis

Filium hominis sedentem a dextris virtutis

Dei, et venientem cum nubibus cæli. 63

Summus autem sacerdos scindens vestimenta

sua, ait : Quid adhuc desideramus testes ? 64

Audistis blasphemiam : quid vobis videtur ?

Qui omnes condemnaverunt eum esse reum

mortis. 65 Et cœperunt quidam conspuere

eum, et velare faciem ejus, et colaphis eum

cædere, et dicere ei : Prophetiza : et ministri

alapis eum cædebant.

66 Et cum esset Petrus in atrio deorsum,

venit una ex ancillis summi sacerdotis : 67 et

cum vidisset Petrum calefacientem se,

aspiciens illum, ait : Et tu cum Jesu Nazareno

eras. 68 At ille negavit, dicens : Neque scio,

neque novi quid dicas. Et exiit foras ante

atrium, et gallus cantavit. 69 Rursus autem

cum vidisset illum ancilla, cœpit dicere

circumstantibus : Quia hic ex illis est. 70 At

ille iterum negavit. Et post pusillum rursus

qui astabant, dicebant Petro : Vere ex illis es

: nam et Galilæus es. 71 Ille autem cœpit

anathematizare et jurare : Quia nescio

hominem istum, quem dicitis. 72 Et statim

gallus iterum cantavit. Et recordatus est

Petrus verbi quod dixerat ei Jesus :

Priusquam gallus cantet bis, ter me negabis.

Et cœpit flere.

15

1 Et confestim mane consilium facientes

summi sacerdotes cum senioribus, et scribis,

et universo concilio, vincientes Jesum,

duxerunt, et tradiderunt Pilato. 2 Et

interrogavit eum Pilatus : Tu es rex

Judæorum ? At ille respondens, ait illi : Tu

dicis. 3 Et accusabant eum summi sacerdotes

in multis. 4 Pilatus autem rursum interrogavit

eum, dicens : Non respondes quidquam ?

vide in quantis te accusant.

39

5 Jezus zaś nic więcej nie odpowiedział, tak

że się Piłat dziwił.

JEZUS I BARABASZ.

6 A na święto zwykł był wypuszczać im

jednego więźnia, o którego by prosili. 7 Był

zaś niejaki zwany Barabaszem, który z

buntownikami był w więzieniu, bo w

rozruchu popełnił zabójstwo. 8 A gdy

wstąpiła rzesza poczęła prosić o to, co

zawsze im czynił. 9 Piłat zaś odpowiedział

im, mówiąc : Chcecie, to puszczę wam Króla

żydowskiego? 10 Wiedział bowiem, że z

zazdrości wydali go najwyżsi kapłani. 11

Lecz przedniejsi kapłani podmówili rzeszę,

aby raczej wypuścił im Barabasza. 12 A

odpowiadając Piłat, rzekł im znowu : Cóż

tedy chcecie, bym uczynił Królowi

żydowskiemu? 13 A oni znowu zawołali :

Ukrzyżuj go! 14 Piłat zaś im mówił : Cóż

więc złego uczynił? Ale oni tym bardziej

krzyczeli : Ukrzyżuj go! 15 A Piłat, chcąc

ludowi dogodzić, wypuścił im Barabasza, a

Jezusa ubiczowanego wydał, aby był

ukrzyżowany.

CIERNIEM UKORONOWANIE.

16 Żołnierze zaś zaprowadzili go na

dziedziniec pretorium i zwołali całą rotę. 17 I

przyoblekli go w purpurę, i uplótłszy

cierniową koronę, włożyli na niego. 18 I

zaczęli go pozdrawiać: Witaj, Królu

żydowski! 19 I bili go trzciną po głowie i

plwali nań, a upadając na kolana, kłaniali się

mu.

DROGA NA GOLGOTĘ.

20 A Skoro się z niego naśmiali, zdjęli z

niego purpurę i włożyli nań szaty jego, i

wyprowadzili go, aby go ukrzyżować. 21 I

przymusili przechodzącego, niejakiego

Szymona Cyrenejczyka, idącego z pola, ojca

Aleksandra i Rufa, aby niósł krzyż jego. 22 I

przywiedli go na miejsce Golgota, co się

wykłada : miejsce Trupiej Głowy. 23 I

dawali mu pić wino z mirrą i nie przyjął.

5 Jesus autem amplius nihil respondit, ita ut

miraretur Pilatus.

6 Per diem autem festum solebat dimittere

illis unum ex vinctis, quemcumque petissent.

7 Erat autem qui dicebatur Barabbas, qui

cum seditiosis erat vinctus, qui in seditione

fecerat homicidium. 8 Et cum ascendisset

turba, cœpit rogare, sicut semper faciebat

illis. 9 Pilatus autem respondit eis, et dixit :

Vultis dimittam vobis regem Judæorum ? 10

Sciebat enim quod per invidiam tradidissent

eum summi sacerdotes. 11 Pontifices autem

concitaverunt turbam, ut magis Barabbam

dimitteret eis. 12 Pilatus autem iterum

respondens, ait illis : Quid ergo vultis faciam

regi Judæorum ? 13 At illi iterum

clamaverunt : Crucifige eum. 14 Pilatus vero

dicebat illis : Quid enim mali fecit ? At illi

magis clamabant : Crucifige eum. 15 Pilatus

autem volens populo satisfacere, dimisit illis

Barabbam, et tradidit Jesum flagellis cæsum,

ut crucifigeretur.

16 Milites autem duxerunt eum in atrium

prætorii, et convocant totam cohortem, 17 et

induunt eum purpura, et imponunt ei

plectentes spineam coronam. 18 Et cœperunt

salutare eum : Ave rex Judæorum. 19 Et

percutiebant caput ejus arundine : et

conspuebant eum, et ponentes genua,

adorabant eum.

20 Et postquam illuserunt ei, exuerunt illum

purpura, et induerunt eum vestimentis suis :

et educunt illum ut crucifigerent eum. 21 Et

angariaverunt prætereuntem quempiam,

Simonem Cyrenæum venientem de villa,

patrem Alexandri et Rufi, ut tolleret crucem

ejus. 22 Et perducunt illum in Golgotha

locum : quod est interpretatum Calvariæ

locus. 23 Et dabant ei bibere myrrhatum

vinum : et non accepit.

40

24 A ukrzyżowawszy go, podzielili szaty

jego, rzucając o nie los, co kto ma wziąć.

UKRZYŻOWANIE I SZYDERSTWA.

25 A była trzecia godzina, i ukrzyżowali go.

26 I był tytuł winy jego napisany: KRÓL

ZYDOWSKI. 27 A z nim ukrzyżowali

dwóch łotrów, jednego po prawicy, a

drugiego po lewicy jego. 28 I wypełniło się

Pismo, które mówi : "I ze złoczyńcami został

policzony." 29 A przechodzący bluźnili mu,

kiwając głowami swymi i mówiąc : Hej ty,

co rozwalasz świątynię i w trzech dniach

znowu ją budujesz! 30 Wybaw samego

siebie, zstępując z krzyża. 31 Podobnież i

najwyżsi kapłani z doktorami, szydząc, jeden

do drugiego mówili : Innych wybawiał, a

samego siebie wybawić nie może! 32

Chrystus, Król izraelski, niechże teraz zstąpi

z krzyża, abyśmy ujrzeli i uwierzyli. I ci,

którzy z nim byli ukrzyżowani, lżyli go.

ŚMIERĆ ZBAWICIELA.

33 A gdy przyszła godzina szósta, zaległy

całą ziemię ciemności aż do godziny

dziewiątej. 34 A o dziewiątej godzinie

zawołał Jezus głosem wielkim, mówiąc:

"Eloi, Eloi, lamma sabakthani," co się

wykłada: "Boże mój, Boże mój! Czemuś

mnie opuścił?" 35 A niektórzy z około

stojących słysząc to, mówili: Oto Eliasza

woła. 36 Jeden zaś przybiegł, i napełniwszy

gąbkę octem, włożył na trzcinę i dawał mu

pić, mówiąc : Poczekajcie, patrzmy czy

przyjdzie Eliasz, aby go zdjąć. 37 Lecz

Jezus, wydawszy głos wielki, skonał. 38 A

zasłona świątyni rozdarła się na dwoje od

wierzchu aż do dołu. 39 Setnik zaś, który stał

naprzeciw, widząc, że tak wołając, skonał,

rzekł: Prawdziwie człowiek ten był Synem

Bożym. 40 Były też i niewiasty patrzące z

daleka, między którymi była Maria

Magdalena i Maria, Matka Jakuba

Mniejszego i Józefa, i Salome, 41 a gdy był

w Galilei, chodziły za nim i służyły mu, i

wiele innych, które razem z nim były

przyszły do Jerozolimy.

24 Et crucifigentes eum, diviserunt

vestimenta ejus, mittentes sortem super eis,

quis quid tolleret.

25 Erat autem hora tertia : et crucifixerunt

eum. 26 Et erat titulus causæ ejus inscriptus :

Rex Judæorum. 27 Et cum eo crucifigunt

duos latrones : unum a dextris, et alium a

sinistris ejus. 28 Et impleta est Scriptura,

quæ dicit : Et cum iniquis reputatus est. 29 Et

prætereuntes blasphemabant eum, moventes

capita sua, et dicentes : Vah ! qui destruis

templum Dei, et in tribus diebus reædificas,

30 salvum fac temetipsum descendens de

cruce. 31 Similiter et summi sacerdotes

illudentes, ad alterutrum cum scribis dicebant

: Alios salvos fecit ; seipsum non potest

salvum facere. 32 Christus rex Israël

descendat nunc de cruce, ut videamus, et

credamus. Et qui cum eo crucifixi erant,

convitiabantur ei.

33 Et facta hora sexta, tenebræ factæ sunt per

totam terram usque in horam nonam. 34 Et

hora nona exclamavit Jesus voce magna,

dicens : Eloi, eloi, lamma sabacthani ? quod

est interpretatum : Deus meus, Deus meus, ut

quid dereliquisti me ? 35 Et quidam de

circumstantibus audientes, dicebant : Ecce

Eliam vocat. 36 Currens autem unus, et

implens spongiam aceto, circumponensque

calamo, potum dabat ei, dicens : Sinite,

videamus si veniat Elias ad deponendum

eum. 37 Jesus autem emissa voce magna

expiravit. 38 Et velum templi scissum est in

duo, a summo usque deorsum. 39 Videns

autem centurio, qui ex adverso stabat, quia

sic clamans expirasset, ait : Vere hic homo

Filius Dei erat. 40 Erant autem et mulieres de

longe aspicientes : inter quas erat Maria

Magdalene, et Maria Jacobi minoris, et

Joseph mater, et Salome : 41 et cum esset in

Galilæa, sequebantur eum, et ministrabant ei,

et aliæ multæ, quæ simul cum eo ascenderant

Jerosolymam.

41

POGRZEB P. JEZUSA.

42 Skoro już nastał wieczór (ponieważ był to

dzień Przygotowania, który jest przed

szabatem), 43 przyszedł Józef z Aryn1atei,

dostojny senator, który też oczekiwał

królestwa Bożego, i śmiało wszedł do Piłata,

i prosił o ciało Jezusowe. 44 A Piłat się

zdziwił, czyby już skonał. I wezwawszy

setnika, zapytał go, czyby już umarł. 45 A

dowiedziawszy się od setnika, darował ciało

Józefowi. 46 Józef zaś, kupiwszy

prześcieradło i zdjąwszy Jezusa, owinął go w

prześcieradło i położył w grobie, który był

wyciosany w skale, i przywalił kamień do

drzwi grobowych. 47 A Maria Magdalena i

Maria Józefowa patrzyły, gdzie go

kładziono.

2. ZMARTWYCHWSTANIE

16

NIEWIASTY U GROBU.

1 A gdy minął szabat, Maria Magdalena i

Maria Jakubowa i Salome nakupiły wonnych

olejków, aby przyszedłszy namaścić Jezusa.

2 A bardzo rano pierwszego dnia tygodnia

przyszły do grobu, gdy już wzeszło słońce. 3

I mówiły między sobą : Kto nam odwali

kamień od drzwi grobowych? 4 A

spojrzawszy, zobaczyły odwalony kamień;

albowiem był bardzo wielki. 5 I wszedłszy

do grobu, ujrzały młodzieńca siedzącego po

prawej stronie, ubranego w szatę białą, i

zdumiały się. 6 A on im mówi : Nie lękajcie

się ; Jezusa szukacie Nazareńskiego,

ukrzyżowanego? Wstał, nie ma go tu; oto

miejsce, gdzie go położono. 7 Ale idźcie,

powiedzcie uczniom jego i Piotrowi, że was

uprzedza do Galilei, tam go zobaczycie, jak

wam powiedział. 8 A one wyszedłszy,

uciekły z grobu, albowiem zdjęło je drżenie i

przestrach; i nikomu nic nie powiedziały, bo

się bały.

42 Et cum jam sero esset factum (quia erat

parasceve, quod est ante sabbatum), 43 venit

Joseph ab Arimathæa nobilis decurio, qui et

ipse erat exspectans regnum Dei, et audacter

introivit ad Pilatum, et petiit corpus Jesu. 44

Pilatus autem mirabatur si jam obiisset. Et

accersito centurione, interrogavit eum si jam

mortuus esset. 45 Et cum cognovisset a

centurione, donavit corpus Joseph. 46 Joseph

autem mercatus sindonem, et deponens eum

involvit sindone, et posuit eum in

monumento quod erat excisum de petra, et

advolvit lapidem ad ostium monumenti. 47

Maria autem Magdalene et Maria Joseph

aspiciebant ubi poneretur.

16

1 Et cum transisset sabbatum, Maria

Magdalene, et Maria Jacobi, et Salome

emerunt aromata ut venientes ungerent

Jesum. 2 Et valde mane una sabbatorum,

veniunt ad monumentum, orto jam sole. 3 Et

dicebant ad invicem : Quis revolvet nobis

lapidem ab ostio monumenti ? 4 Et

respicientes viderunt revolutum lapidem.

Erat quippe magnus valde. 5 Et introëuntes in

monumentum viderunt juvenem sedentem in

dextris, coopertum stola candida, et

obstupuerunt. 6 Qui dicit illis : Nolite

expavescere : Jesum quæritis Nazarenum,

crucifixum : surrexit, non est hic, ecce locus

ubi posuerunt eum. 7 Sed ite, dicite discipulis

ejus, et Petro, quia præcedit vos in Galilæam

: ibi eum videbitis, sicut dixit vobis. 8 At

illæ exeuntes, fugerunt de monumento :

invaserat enim eas tremor et pavor : et

nemini quidquam dixerunt : timebant enim.

42

CHRYSTUS UKAZUJE SIĘ

MAGDALENIE.

9 Wstawszy zaś raniutko pierwszego dnia

tygodnia, ukazał się najpierw Marii

Magdalenie, z której był wyrzucił siedmiu

czartów. 10 Ona poszedłszy, opowiedziała

tym, którzy z nim bywali, smutnym i

płaczącym. 11 A oni usłyszawszy, że żyje i

był widziany przez nią, nie uwierzyli.

UKAZUJE SIĘ UCZNIOM I

APOSTOŁOM.

12 Potem zaś dwom z nich idącym do wsi,

ukazał się w drodze w innej postaci. 13 A oni

przyszedłszy, opowiedzieli innym ; ale i tym

nie uwierzyli. 14 Na koniec ukazał się owym

jedenastu siedzącym u stołu, i wymawiał im

niedowiarstwo i zatwardziałość serca, że

tym, którzy go widzieli, że zmartwychwstał,

nie uwierzyli. 15 I rzekł im : Idąc na cały

świat, opowiadajcie ewangelię wszelkiemu

stworzeniu. 16 Kto uwierzy i ochrzci się,

będzie zbawiony ; a kto nie uwierzy, będzie

potępiony. 17 A za tymi, co uwierzą, te cuda

w ślad pójdą: W imię moje czarty będą

wyrzucać, nowymi językami będą mówić, 18

węże będą brać, i choćby co śmiertelnego

pili, szkodzić im nie będzie, na chorych będą

kłaść ręce, i dobrze się mieć będą.

WNIEBOWSTĄPIENIE.

19 Ale Pan Jezus potem, kiedy do nich

przemówił, został wzięty do nieba, i siedzi

po prawicy Bożej. 20 Oni zaś wyszedłszy,

przepowiadali wszędzie ; a Pan dopomagał, i

potwierdzał słowa przez cuda w ślad idące.

9 Surgens autem mane prima sabbati,

apparuit primo Mariæ Magdalene, de qua

ejecerat septem dæmonia. 10 Illa vadens

nuntiavit his, qui cum eo fuerant, lugentibus

et flentibus. 11 Et illi audientes quia viveret,

et visus esset ab ea, non crediderunt.

12 Post hæc autem duobus ex his

ambulantibus ostensus est in alia effigie,

euntibus in villam : 13 et illi euntes

nuntiaverunt ceteris : nec illis crediderunt. 14

Novissime recumbentibus illis undecim

apparuit : et exprobravit incredulitatem

eorum et duritiam cordis : quia iis, qui

viderant eum resurrexisse, non crediderunt.

15 Et dixit eis : Euntes in mundum

universum prædicate Evangelium omni

creaturæ. 16 Qui crediderit, et baptizatus

fuerit, salvus erit : qui vero non crediderit,

condemnabitur. 17 Signa autem eos qui

crediderint, hæc sequentur : in nomine meo

dæmonia ejicient : linguis loquentur novis :

18 serpentes tollent : et si mortiferum quid

biberint, non eis nocebit : super ægros manus

imponent, et bene habebunt.

19 Et Dominus quidem Jesus postquam

locutus est eis, assumptus est in cælum, et

sedet a dextris Dei. 20 Illi autem profecti

prædicaverunt ubique, Domino cooperante,

et sermonem confirmante, sequentibus signis.

43