Ewangelia

Swieta

według św. Łukasza

przekład ks. J. Wujka, wraz z tekstem łacińskim Vulgatam Clementinam

1

1

PRZEDMOWA

1. Ponieważ wielu starało się ułożyć

opowiadanie o rzeczach, które się wśród nas

dokonały, 2 jak nam podali ci, którzy się im

od początku sami przypatrywali, i byli

sługami słowa; 3 postanowiłem i ja,

zbadawszy wszystko dokładnie od początku,

spisać ci po kolei, dostojny Teofilu, 4 abyś

poznał prawdę tych słów, których cię

nauczono.

CZĘŚĆ I (1,5 - 2,52)

ZAPOWIEDŹ NARODZENIA JANA

CHRZCICIELA.

5 Za dni Heroda, króla Judei, pewien kapłan,

imieniem Zachariasz, ze zmiany Abiasza, a

żona jego z córek Aaronowych, a imię jej

Elżbieta. 6 Byli zaś oboje sprawiedliwi przed

Bogiem, postępując według wszystkich

przykazań i przepisów Pańskich bez

przygany. 7 A nie mieli syna, bo Elżbieta

była niepłodna, a byli już oboje podeszli w

latach swoich. 8 I stało się, gdy sprawował

urząd kapłański w porządku zmiany swojej

przed Bogiem, według zwyczaju kapłaństwa

padł los na niego, że miał kadzić, 9

wszedłszy do świątyni Pańskiej; 10 a całe

mnóstwo ludu było zewnątrz, modląc się w

czasie kadzenia. 11 I ukazał mu się Anioł

Pański, stojący po prawej stronie ołtarza

kadzenia. 12 A ujrzawszy, zatrwożył się

Zachariasz, i przypadła nań bojaźń. 13 I rzekł

do niego Anioł : Nie bój się Zachariaszu, bo

wysłuchana została prośba twoja i żona twoja

Elżbieta urodzi ci syna, a nazwiesz imię jego

Jan. 14 A ty będziesz miał wesele i radość i

wielu będzie się radować z narodzenia jego.

15 Albowiem będzie wielki przed Panem, i

wina i sycery pić nie będzie, i będzie

napełniony Duchem Świętym jeszcze w

żywocie matki swojej. 16 I nawróci wielu

synów izraelskich do Pana Boga ich; 17 a

sam pójdzie przed nim w duchu i mocy

Eliaszowej, aby zwrócić serca ojców ku

dzieciom, a niedowiarków ku roztropności

1

1 Quoniam quidem multi conati sunt ordinare

narrationem, quæ in nobis completæ sunt,

rerum : 2 sicut tradiderunt nobis, qui ab initio

ipsi viderunt, et ministri fuerunt sermonis : 3

visum est et mihi, assecuto omnia a principio

diligenter, ex ordine tibi scribere, optime

Theophile, 4 ut cognoscas eorum verborum,

de quibus eruditus es, veritatem.

5 Fuit in diebus Herodis, regis Judææ,

sacerdos quidam nomine Zacharias de vice

Abia, et uxor illius de filiabus Aaron, et

nomen ejus Elisabeth. 6 Erant autem justi

ambo ante Deum, incedentes in omnibus

mandatis et justificationibus Domini sine

querela. 7 Et non erat illis filius, eo quod

esset Elisabeth sterilis, et ambo processissent

in diebus suis. 8 Factum est autem, cum

sacerdotio fungeretur in ordine vicis suæ ante

Deum, 9 secundum consuetudinem

sacerdotii, sorte exiit ut incensum poneret,

ingressus in templum Domini : 10 et omnis

multitudo populi erat orans foris hora

incensi. 11 Apparuit autem illi angelus

Domini, stans a dextris altaris incensi. 12 Et

Zacharias turbatus est videns, et timor irruit

super eum. 13 Ait autem ad illum angelus :

Ne timeas, Zacharia, quoniam exaudita est

deprecatio tua : et uxor tua Elisabeth pariet

tibi filium, et vocabis nomen ejus Joannem :

14 et erit gaudium tibi, et exsultatio, et multi

in nativitate ejus gaudebunt : 15 erit enim

magnus coram Domino : et vinum et siceram

non bibet, et Spiritu Sancto replebitur adhuc

ex utero matris suæ : 16 et multos filiorum

Israël convertet ad Dominum Deum ipsorum

: 17 et ipse præcedet ante illum in spiritu et

virtute Eliæ : ut convertat corda patrum in

filios, et incredulos ad prudentiam justorum,

parare Domino plebem perfectam. 18 Et dixit

2

sprawiedliwych, by zgotować Panu lud

doskonały. 18 I rzekł Zachariasz do Anioła :

Skądże to poznam, bo ja jestem stary, i żona

moja podeszła w latach swoich? 19 A

odpowiadając Anioł, rzekł mu : Jam jest

Gabriel, który stoję przed Bogiem, a jestem

posłany, aby mówić do ciebie, i tę dobrą

nowinę tobie zwiastować. 20 A oto będziesz

milczący, i nie będziesz mógł mówić aż do

dnia, którego się to stanie, dlatego żeś nie

uwierzył słowom moim, które wypełnią się

czasu swego. 21 A lud oczekiwał

Zachariasza, i dziwili się, że tak długo

przebywał w świątyni. 22 Wyszedłszy zaś,

nie mógł do nich mówić; i poznali, że miał w

świątyni widzenie: A on dawał im znaki, i

został niemy. 23 I stało się, gdy się wypełniły

dni urzędu jego, odszedł do domu swego. 24

A po tych dniach poczęła Elżbieta, żona

jego, i ukrywała się przez pięć miesięcy,

mówiąc : 25 Że mi tak Pan uczynił w czasie,

w którym wejrzał, aby zdjąć hańbę moją

wśród ludzi.

ZWIASTOWANIE MARYI.

26 W szóstym zaś miesiącu posłany został od

Boga Anioł Gabriel do miasta galilejskiego

Był, któremu imię Nazaret, 27 do panny

poślubionej mężowi, któremu imię było

Józef, z domu Dawidowego, a imię panny

Maryja. 28 I wszedłszy Anioł do niej, rzekł:

Bądź pozdrowiona, łaski pełna, Pan z tobą,

błogosławionaś ty między niewiastami. 29 A

ona, gdy usłyszała, zatrwożyła się na mowę

jego, i myślała, jakie by to było

pozdrowienie. 30 I rzekł jej Anioł: Nie bój

się Maryjo, albowiem znalazłaś łaskę u Boga

! 31 Oto poczniesz w łonie, i porodzisz

syna, a nazwiesz imię jego Jezus. 32 Ten

będzie wielki, a będzie zwany Synem

Najwyższego. I da mu Pan Bóg stolicę

Dawida, ojca jego, i będzie królował w domu

Jakubowym na wieki, 33 a królestwu jego

nie będzie końca. 34 Maryja zaś rzekła do

Anioła: Jakże się to stanie, gdyż męża nie

znam? 35 A odpowiadając Anioł, rzekł jej :

Duch Święty zstąpi na cię, a moc

Najwyższego zacieni cię. Przeto i to, co się z

ciebie narodzi Święte, będzie nazwane

Zacharias ad angelum : Unde hoc sciam ?

ego enim sum senex, et uxor mea processit in

diebus suis. 19 Et respondens angelus dixit ei

: Ego sum Gabriel, qui asto ante Deum : et

missus sum loqui ad te, et hæc tibi

evangelizare. 20 Et ecce eris tacens, et non

poteris loqui usque in diem quo hæc fiant,

pro eo quod non credidisti verbis meis, quæ

implebuntur in tempore suo. 21 Et erat plebs

exspectans Zachariam : et mirabantur quod

tardaret ipse in templo. 22 Egressus autem

non poterat loqui ad illos, et cognoverunt

quod visionem vidisset in templo. Et ipse erat

innuens illis, et permansit mutus. 23 Et

factum est, ut impleti sunt dies officii ejus,

abiit in domum suam : 24 post hos autem

dies concepit Elisabeth uxor ejus, et

occultabat se mensibus quinque, dicens : 25

Quia sic fecit mihi Dominus in diebus,

quibus respexit auferre opprobrium meum

inter homines.

26 In mense autem sexto, missus est angelus

Gabriel a Deo in civitatem Galilææ, cui

nomen Nazareth, 27 ad virginem

desponsatam viro, cui nomen erat Joseph, de

domo David : et nomen virginis Maria. 28 Et

ingressus angelus ad eam dixit : Ave gratia

plena : Dominus tecum : benedicta tu in

mulieribus. 29 Quæ cum audisset, turbata est

in sermone ejus, et cogitabat qualis esset ista

salutatio. 30 Et ait angelus ei : Ne timeas,

Maria : invenisti enim gratiam apud Deum.

31 Ecce concipies in utero, et paries filium,

et vocabis nomen ejus Jesum : 32 hic erit

magnus, et Filius Altissimi vocabitur, et dabit

illi Dominus Deus sedem David patris ejus :

et regnabit in domo Jacob in æternum, 33 et

regni ejus non erit finis. 34 Dixit autem

Maria ad angelum : Quomodo fiet istud,

quoniam virum non cognosco ? 35 Et

respondens angelus dixit ei : Spiritus Sanctus

superveniet in te, et virtus Altissimi

obumbrabit tibi. Ideoque et quod nascetur ex

te sanctum, vocabitur Filius Dei. 36 Et ecce

Elisabeth cognata tua, et ipsa concepit filium

3

Synem Bożym. 36 I oto Elżbieta, krewna

twoja, i ona poczęła syna w starości swojej, a

ten miesiąc szósty jest tej, którą zowią

niepłodną. 37 Gdyż u Boga nie będzie

niemożliwe żadne słowo. 38 I rzekła Maryja

: Oto ja służebnica Pańska, niech mi się

stanie według słowa twego.I odszedł od niej

Anioł.

MARYJA NAWIEDZA ELŻBIETĘ.

39 Maryja zaś powstawszy w owe dni, poszła

w góry z pośpiechem do miasta judzkiego.

40 I weszła w dom Zachariasza, i pozdrowiła

Elżbietę. 41 I stało się, skoro usłyszała

Elżbieta pozdrowienie Maryi, skoczyło

dzieciątko w jej łonie, a Elżbieta napełniona

została Duchem Świętym. 42 I zawołała

głosem wielkim, mówiąc : Błogosławionaś ty

między niewiastami, i błogosławiony owoc

żywota twojego. 43 A skądże mi to, że

przyszła matka Pana mego do mnie? 44 0to

bowiem, skoro zabrzmiał głos pozdrowienia

twego w uszach moich, skoczyło z radości

dzieciątko w łonie moim. 45 A

błogosławiona jesteś, któraś uwierzyła,

albowiem spełni się to, co ci było

powiedziane od Pana. 46 I rzekła Maryja :

Wielbi dusza moja Pana, 47 i rozradował się

duch mój w Bogu, Zbawicielu moim. 48

Gdyż wejrzał na niskość służebnicy swojej ;

oto bowiem odtąd błogosławioną zwać mnie

będą wszystkie narody. 49 Albowiem uczynił

mi wielkie rzeczy, który możny jest, i święte

imię jego. 50 A miłosierdzie jego z pokolenia

w pokolenie, bojącym się jego. 51 Uczynił

moc ramieniem swoim, rozproszył pysznych

w zamysłach ich serca. 52 Strącił mocarzy ze

stolicy, a podwyższył pokornych. 53

Łaknących napełnił dobrami, a bogaczy z

niczym puścił. 54 Przyjął Izraela, sługę

swego, wspomniawszy na miłosierdzie

swoje. 55 Jak mówił do ojców naszych,

Abrahamowi i potomstwu jego na wieki. 56

Mieszkała zaś z nią Maryja około trzech

miesięcy, i wróciła się do domu swego.

in senectute sua : et hic mensis sextus est illi,

quæ vocatur sterilis : 37 quia non erit

impossibile apud Deum omne verbum. 38

Dixit autem Maria : Ecce ancilla Domini :

fiat mihi secundum verbum tuum. Et

discessit ab illa angelus.

39 Exsurgens autem Maria in diebus illis,

abiit in montana cum festinatione, in

civitatem Juda : 40 et intravit in domum

Zachariæ, et salutavit Elisabeth. 41 Et factum

est, ut audivit salutationem Mariæ Elisabeth,

exsultavit infans in utero ejus : et repleta est

Spiritu Sancto Elisabeth : 42 et exclamavit

voce magna, et dixit : Benedicta tu inter

mulieres, et benedictus fructus ventris tui. 43

Et unde hoc mihi, ut veniat mater Domini

mei ad me ? 44 Ecce enim ut facta est vox

salutationis tuæ in auribus meis, exsultavit in

gaudio infans in utero meo. 45 Et beata, quæ

credidisti, quoniam perficientur ea, quæ dicta

sunt tibi a Domino. 46 Et ait Maria :

Magnificat anima mea Dominum : 47 et

exsultavit spiritus meus in Deo salutari meo.

48 Quia respexit humilitatem ancillæ suæ :

ecce enim ex hoc beatam me dicent omnes

generationes, 49 quia fecit mihi magna qui

potens est : et sanctum nomen ejus, 50 et

misericordia ejus a progenie in progenies

timentibus eum. 51 Fecit potentiam in

brachio suo : dispersit superbos mente cordis

sui. 52 Deposuit potentes de sede, et exaltavit

humiles. 53 Esurientes implevit bonis : et

divites dimisit inanes. 54 Suscepit Israël

puerum suum, recordatus misericordiæ suæ :

55 sicut locutus est ad patres nostros,

Abraham et semini ejus in sæcula. 56 Mansit

autem Maria cum illa quasi mensibus tribus :

et reversa est in domum suam.

4

NARODZENIE JANA CHRZCICIELA.

57 A Elżbiecie wypełnił się czas

rozwiązania, i porodziła syna. 58 I usłyszeli

sąsiedzi i krewni jej, że Pan uczynił jej

wielkie miłosierdzie swoje, i radowali się z

nią. 59 I stało się, dnia ósmego przyszli

obrzezać dzieciątko, i nazwali je imieniem

ojca jego, Zachariaszem. 60 A matka jego

odpowiadając, rzekła : Wcale nie, ale

nazwany będzie Janem. 61 I mówili do niej :

Iż nikogo nie ma w rodzie twoim, którego by

zwano tym imieniem. 62 I pytali przez znaki

ojca jego, jakby go chciał nazwać. 63 A

zażądawszy tabliczki, napisał, mówiąc : Jan

jest imię jego. I zdziwili się wszyscy. 64

Wnet zaś otwarły się usta jego i język jego, i

mówił, błogosławiąc Boga. 65 I padł strach

na wszystkich sąsiadów ich, i po wszystkich

górach Judei rozpowiadano te wszystkie

słowa. 66 A wszyscy, którzy słyszeli, brali

do serca swego, mówiąc: Czym, mniemasz,

dziecię to będzie ? A1bowiem była z nim

ręka Pańska.

HYMN ZACHARIASZA.

67 A Zachariasz, ojciec jego, napełniony

został Duchem Świętym, i prorokował

mówiąc : 68 Błogosławiony Pan Bóg Izraela,

że nawiedził, i uczynił odkupienie ludu

swego, 69 i wzbudził dla nas róg zbawienia

w domu Dawida, sługi swego, 70 jak mówił

przez usta świętych, którzy przed wiekami

byli, proroków swoich; 71 wybawienie od

nieprzyjaciół naszych, i z rąk wszystkich,

którzy nas nienawidzą, 72 aby uczynić

miłosierdzie nad ojcami naszymi, i

wspomnieć na przymierze swoje święte, 73

na przysięgę, którą przysiągł Abrahamowi,

ojcu naszemu, że nam da, 74 abyśmy,

wybawieni z ręki nieprzyjaciół naszych bez

bojaźni mu służyli, 75 w świątobliwości i w

sprawiedliwości przed nim, po wszystkie dni

nasze. 76 A ty, dzieciątko, nazwane będziesz

prorokiem Najwyższego ; bo pójdziesz przed

obliczem Pana, gotować drogi jego, 77 aby

dać naukę zbawienia ludowi jego, na

odpuszczenie grzechów ich. 78 Dla

wnętrzności miłosierdzia Boga naszego,

57 Elisabeth autem impletum est tempus

pariendi, et peperit filium. 58 Et audierunt

vicini et cognati ejus quia magnificavit

Dominus misericordiam suam cum illa, et

congratulabantur ei. 59 Et factum est in die

octavo, venerunt circumcidere puerum, et

vocabant eum nomine patris sui Zachariam.

60 Et respondens mater ejus, dixit :

Nequaquam, sed vocabitur Joannes. 61 Et

dixerunt ad illam : Quia nemo est in

cognatione tua, qui vocetur hoc nomine. 62

Innuebant autem patri ejus, quem vellet

vocari eum. 63 Et postulans pugillarem

scripsit, dicens : Joannes est nomen ejus. Et

mirati sunt universi. 64 Apertum est autem

illico os ejus, et lingua ejus, et loquebatur

benedicens Deum. 65 Et factus est timor

super omnes vicinos eorum : et super omnia

montana Judææ divulgabantur omnia verba

hæc : 66 et posuerunt omnes qui audierant in

corde suo, dicentes : Quis, putas, puer iste

erit ? etenim manus Domini erat cum illo.

67 Et Zacharias pater ejus repletus est Spiritu

Sancto : et prophetavit, dicens : 68

Benedictus Dominus Deus Israël, quia

visitavit, et fecit redemptionem plebis suæ :

69 et erexit cornu salutis nobis in domo

David pueri sui, 70 sicut locutum est per os

sanctorum, qui a sæculo sunt, prophetarum

ejus : 71 salutem ex inimicis nostris, et de

manu omnium qui oderunt nos : 72 ad

faciendam misericordiam cum patribus

nostris : et memorari testamenti sui sancti :

73 jusjurandum, quod juravit ad Abraham

patrem nostrum, daturum se nobis 74 ut sine

timore, de manu inimicorum nostrorum

liberati, serviamus illi 75 in sanctitate et

justitia coram ipso, omnibus diebus nostris.

76 Et tu puer, propheta Altissimi vocaberis :

præibis enim ante faciem Domini parare vias

ejus, 77 ad dandam scientiam salutis plebi

ejus in remissionem peccatorum eorum 78

per viscera misericordiæ Dei nostri, in quibus

visitavit nos, oriens ex alto : 79 illuminare

his qui in tenebris et in umbra mortis sedent :

5

przez które nawiedził nas, Wschód z

wysokości, 79 aby zaświecić tym, którzy w

ciemności i w cieniu śmierci siedzą, aby

pokierować nogi nasze na drogę pokoju. 80

A dzieciątko rosło, i umacniało się duchem, i

było na pustynnych miejscach aż do czasu

ukazania się swego przed Izraelem.

2

NARODZENIE PANA JEZUSA.

1 I stało się w owe dni, wyszedł dekret od

cesarza Augusta, aby spisano wszystek świat.

2 Ten pierwszy spis dokonany został przez

namiestnika Syrii, Cyryna. 3 I szli wszyscy,

aby dać się zapisać, każdy do miasta swego.

4 Poszedł też i Józef z Galilei, z miasta

Nazaret do Judei, do miasta Dawidowego,

które zowią Betlejem, dlatego, że był z domu

i pokolenia Dawidowego, 5 aby dać się

zapisać z Maryją, poślubioną sobie małżonką

brzemienną. 6 I stało się, gdy tam byli,

wypełniły się dni, aby porodziła. 7 I

porodziła syna swego pierworodnego, a

uwinęła go w pieluszki, i położyła go w

żłobie, bo nie było dla nich miejsca w

gospodzie.

PASTERZE U ŻŁÓBKA.

8 A byli w tejże krainie pasterze, czuwający i

odbywający straże nocne przy trzodzie

swojej. 9 I oto Anioł Pański stanął przy nich,

a jasność Boża zewsząd ich oświeciła, i

zlękli się bojaźnią wielką. 10 I rzekł im

Anioł : Nie bójcie się ; bo oto opowiadam

wam wesele wielkie, 11 które będzie

wszystkiemu ludowi, bo się wam dziś

narodził Zbawiciel, który jest Chrystus Pan,

w mieście Dawidowym. 12 A ten znak dla

was: Znajdziecie niemowlątko, uwinięte w

pieluszki i położone w żłobie. 13 I nagle

zjawiło się z Aniołem mnóstwo wojska

niebieskiego, wielbiąc Boga, i mówiąc : l4

Chwała na wysokości Bogu, a na ziemi pokój

ludziom dobrej woli. 15 I stało się, gdy

odeszli od nich aniołowie do nieba, pasterze

mówili jeden do drugiego : Pójdźmy aż do

Betlejem, a oglądajmy to słowo, które się

ad dirigendos pedes nostros in viam pacis.

80 Puer autem crescebat, et confortabatur

spiritu : et erat in desertis usque in diem

ostensionis suæ ad Israël.

2

1 Factum est autem in diebus illis, exiit

edictum a Cæsare Augusto ut describeretur

universus orbis. 2 Hæc descriptio prima facta

est a præside Syriæ Cyrino : 3 et ibant omnes

ut profiterentur singuli in suam civitatem. 4

Ascendit autem et Joseph a Galilæa de

civitate Nazareth in Judæam, in civitatem

David, quæ vocatur Bethlehem : eo quod

esset de domo et familia David, 5 ut

profiteretur cum Maria desponsata sibi uxore

prægnante. 6 Factum est autem, cum essent

ibi, impleti sunt dies ut pareret. 7 Et peperit

filium suum primogenitum, et pannis eum

involvit, et reclinavit eum in præsepio : quia

non erat eis locus in diversorio.

8 Et pastores erant in regione eadem

vigilantes, et custodientes vigilias noctis

super gregem suum. 9 Et ecce angelus

Domini stetit juxta illos, et claritas Dei

circumfulsit illos, et timuerunt timore magno.

10 Et dixit illis angelus : Nolite timere : ecce

enim evangelizo vobis gaudium magnum,

quod erit omni populo : 11 quia natus est

vobis hodie Salvator, qui est Christus

Dominus, in civitate David. 12 Et hoc vobis

signum : invenietis infantem pannis

involutum, et positum in præsepio. 13 Et

subito facta est cum angelo multitudo militiæ

cælestis laudantium Deum, et dicentium : 14

Gloria in altissimis Deo, et in terra pax

hominibus bonæ voluntatis. 15 Et factum est,

ut discesserunt ab eis angeli in cælum :

pastores loquebantur ad invicem :

Transeamus usque Bethlehem, et videamus

6

stało, które nam Pan oznajmił. 16 I przyszli z

pośpiechem, i znaleźli Maryję i Józefa i

dzieciątko położone w żłobie. 17 Ujrzawszy

zaś poznali słowo, które im było

powiedziane o tym dzieciątku. 16 A

wszyscy, którzy słyszeli, dziwili się, i temu,

co im pasterze powiedzieli. l9 Lecz Maryja

zachowywała te wszystkie słowa, rozważając

w sercu swoim. 20 I wrócili się pasterze,

wysławiając i chwaląc Boga za wszystko, co

słyszeli i widzieli, jak im było powiedziane.

OBRZEZANIE I OFIAROWANIE JEZUSA.

21 A gdy się spełniło osiem dni, aby

obrzezano dzieciątko, nazwano imię jego

Jezus, które nazwane było przez Anioła

pierwej niż się w łonie poczęło. 22 A gdy się

wypełniły dni oczyszczenia jej według

Zakonu Mojżeszowego, przynieśli je do

Jeruzalem, aby je stawić przed Panem, 23

jak napisane jest w Zakonie Pańskim, że

"wszelki pierworodny płód męski świętym

Panu nazwany będzie," 24 i żeby złożyć na

ofiarę według tego, co powiedziane jest w

Zakonie Pańskim, "parę synogarlic, albo

dwoje gołębiąt." 25 I oto był w Jeruzalem

człowiek, któremu imię było Symeon, a

człowiek ten sprawiedliwy i bogobojny,

wyczekujący pociechy Izraela, a Duch

Święty był w nim. 26 I otrzymał był

zapowiedź od Ducha Świętego, że nie miał

oglądać śmierci, dopókiby wpierw nie ujrzał

Chrystusa Pańskiego. 27 I przyszedł w duchu

do świątyni. A gdy wnosili dzieciątko Jezus

rodzice jego, aby z nim postąpić według

zwyczaju Zakonu, 28 on też wziął je na ręce

swoje, i błogosławił Boga, mówiąc: 29 Teraz

puszczasz, Panie, sługę twego w pokoju,

według słowa twego, 30 gdyż oczy moje

oglądały zbawienie twoje, 31 które

zgotowałeś przed obliczem wszystkich

narodów. 32 Światłość na objawienie pogan i

chwałę ludu twego izraelskiego 33 A ojciec

jego i matka dziwili się temu, co o nim

mówiono. 34 I błogosławił im Symeon, i

rzekł do Maryi, matki jego : Oto ten

położony jest na upadek i na powstanie wielu

hoc verbum, quod factum est, quod Dominus

ostendit nobis. 16 Et venerunt festinantes : et

invenerunt Mariam, et Joseph, et infantem

positum in præsepio. 17 Videntes autem

cognoverunt de verbo, quod dictum erat illis

de puero hoc. 18 Et omnes qui audierunt,

mirati sunt : et de his quæ dicta erant a

pastoribus ad ipsos. 19 Maria autem

conservabat omnia verba hæc, conferens in

corde suo. 20 Et reversi sunt pastores

glorificantes et laudantes Deum in omnibus

quæ audierant et viderant, sicut dictum est ad

illos.

21 Et postquam consummati sunt dies octo,

ut circumcideretur puer, vocatum est nomen

ejus Jesus, quod vocatum est ab angelo

priusquam in utero conciperetur. 22 Et

postquam impleti sunt dies purgationis ejus

secundum legem Moysi, tulerunt illum in

Jerusalem, ut sisterent eum Domino, 23 sicut

scriptum est in lege Domini : Quia omne

masculinum adaperiens vulvam, sanctum

Domino vocabitur : 24 et ut darent hostiam

secundum quod dictum est in lege Domini,

par turturum, aut duos pullos columbarum.

25 Et ecce homo erat in Jerusalem, cui

nomen Simeon, et homo iste justus, et

timoratus, exspectans consolationem Israël :

et Spiritus Sanctus erat in eo. 26 Et

responsum acceperat a Spiritu Sancto, non

visurum se mortem, nisi prius videret

Christum Domini. 27 Et venit in spiritu in

templum. Et cum inducerent puerum Jesum

parentes ejus, ut facerent secundum

consuetudinem legis pro eo, 28 et ipse

accepit eum in ulnas suas : et benedixit

Deum, et dixit : 29 Nunc dimittis servum

tuum Domine, secundum verbum tuum in

pace : 30 quia viderunt oculi mei salutare

tuum, 31 quod parasti ante faciem omnium

populorum : 32 lumen ad revelationem

gentium, et gloriam plebis tuæ Israël. 33 Et

erat pater ejus et mater mirantes super his

quæ dicebantur de illo. 34 Et benedixit illis

Simeon, et dixit ad Mariam matrem ejus :

Ecce positus est hic in ruinam et in

resurrectionem multorum in Israël, et in

7

w Izraelu, i na znak, któremu sprzeciwiać się

będą, 35 a duszę twą własną przeniknie

miecz, aby myśli z wielu serc były

objawione. 36 Była też Anna prorokini,

córka Fanuela, z pokolenia Aser ; ta była

bardzo podeszła w latach, a siedem lat żyła z

mężem swym od panieństwa swego. 37 Ona

to będąc wdową aż do lat osiemdziesięciu

czterech, nie odchodziła z świątyni, postami i

modlitwami służąc we dnie i w nocy. 38 I

ona tejże godziny nadszedłszy wyznawała

Panu, i opowiadała o nim wszystkim, którzy

oczekiwali odkupienia Izraela. 39 Skoro

wykonali wszystko według Zakonu

Pańskiego, wrócili się do Galilei, do Nazaret,

miasta swego. 40 A dziecię rosło, i

umacniało się pełne mądrości, i łaska Boża

była w nim.

DWUNASTOLETNI JEZUS W

ŚWIĄTYNI.

41 A rodzice jego chodzili co roku do

Jeruzalem, na dzień uroczysty Paschy 42 A

gdy już miał lat dwanaście, gdy oni poszli do

Jeruzalem według zwyczaju dnia świętego,

43 i kiedy wypełniwszy dni, wracali, zostało

dziecię Jezus w Jeruzalem, a nie zauważyli

rodzice jego 44 Mniemając zaś, że on jest w

towarzystwie, uszli dzień drogi, i szukali go

wśród krewnych i znajomych. 45 A nie

znalazłszy, wrócili się do Jeruzalem,

szukając go. 46 I stało się, po trzech dniach

znaleźli go w świątyni, siedzącego w

pośrodku doktorów, słuchającego i

pytającego ich. 47 Wszyscy zaś, którzy go

słuchali, zdumiewali się nad rozumem i

odpowiedziami jego. 48 A ujrzawszy go,

zdziwili się. I rzekła doń matka jego : Synu,

cóżeś nam tak uczynił ? Oto ojciec twój i ja,

bolejąc, szukaliśmy cię. 49 I rzekł do nich:

Cóż jest, żeście mnie szukali? Nie

wiedzieliście, że w tych rzeczach, które są

Ojca mego, potrzeba, żebym był? 50 A oni

nie zrozumieli słowa, które im powiedział.

51 I poszedł z nimi, i przyszedł do Nazaretu,

a był im poddany. A matka jego

zachowywała wszystkie te słowa w sercu

swoim. 52 A Jezus pomnażał się w mądrości

i w latach, i w łasce u Boga i u ludzi.

signum cui contradicetur : 35 et tuam ipsius

animam pertransibit gladius ut revelentur ex

multis cordibus cogitationes. 36 Et erat Anna

prophetissa, filia Phanuel, de tribu Aser : hæc

processerat in diebus multis, et vixerat cum

viro suo annis septem a virginitate sua. 37 Et

hæc vidua usque ad annos octoginta quatuor :

quæ non discedebat de templo, jejuniis et

obsecrationibus serviens nocte ac die. 38 Et

hæc, ipsa hora superveniens, confitebatur

Domino : et loquebatur de illo omnibus, qui

exspectabant redemptionem Israël. 39 Et ut

perfecerunt omnia secundum legem Domini,

reversi sunt in Galilæam in civitatem suam

Nazareth. 40 Puer autem crescebat, et

confortabatur plenus sapientia : et gratia Dei

erat in illo.

41 Et ibant parentes ejus per omnes annos in

Jerusalem, in die solemni Paschæ. 42 Et cum

factus esset annorum duodecim,

ascendentibus illis Jerosolymam secundum

consuetudinem diei festi, 43 consummatisque

diebus, cum redirent, remansit puer Jesus in

Jerusalem, et non cognoverunt parentes ejus.

44 Existimantes autem illum esse in

comitatu, venerunt iter diei, et requirebant

eum inter cognatos et notos. 45 Et non

invenientes, regressi sunt in Jerusalem,

requirentes eum. 46 Et factum est, post

triduum invenerunt illum in templo sedentem

in medio doctorum, audientem illos, et

interrogantem eos. 47 Stupebant autem

omnes qui eum audiebant, super prudentia et

responsis ejus. 48 Et videntes admirati sunt.

Et dixit mater ejus ad illum : Fili, quid fecisti

nobis sic ? ecce pater tuus et ego dolentes

quærebamus te. 49 Et ait ad illos : Quid est

quod me quærebatis ? nesciebatis quia in his

quæ Patris mei sunt, oportet me esse ? 50 Et

ipsi non intellexerunt verbum quod locutus

est ad eos. 51 Et descendit cum eis, et venit

Nazareth : et erat subditus illis. Et mater ejus

conservabat omnia verba hæc in corde suo.

52 Et Jesus proficiebat sapientia, et ætate, et

gratia apud Deum et homines.

8

CZĘŚĆ II (3,1 - 21,38)

ŻYCIE PUBLICZNE ZBAWICIELA

I. Okres przygotowawczy. (3,1 - 4,13)

3

DZIAŁALNOŚĆ JANA CHRZCICIELA.

1 A piętnastego roku panowania Tyberiusza

cesarza, gdy, Poncjusz Piłat rządził Judeą, a

Herod był tetrarchą Galilei, a Filip, brat jego,

tetrarchą Iturei i krainy Trachonu, a

Lizaniasz tetrarchą Abileny, 2 za

najwyższych kapłanów Annasza i Kajfasza,

stało się słowo Pańskie do Jana, syna

Zachariaszowego, na pustyni. 3 I przeszedł

całą krainę nadjordańską, opowiadając

chrzest pokuty na odpuszczenie grzechów, 4

jako napisane jest w księdze mów Izajasza

proroka : "Głos wołającego na pustyni :

Gotujcie drogę Pańską, czyńcie proste

ścieżki jego. 5 Wszelka dolina będzie

napełniona, a wszelka góra i pagórek będzie

poniżony, i krzywe miejsca będą proste, a

ostre drogami gładkimi. 6 I ujrzy wszelkie

ciało zbawienie Boże." 7 Mówił tedy do

rzesz, które wychodziły, aby przyjąć chrzest

od niego : Plemię żmijowe ! Kto was nauczył

uciekać przed nadchodzącym gniewem? 8

Czyńcie tedy owoce godne pokuty, a nie

zaczynajcie mówić: Ojcem mamy Abrahama.

Albowiem wam powiadam, że Bóg ma moc z

tych kamieni wzbudzić synów Abrahamowi.

9 Już bowiem siekiera do korzenia drzew jest

przyłożona, a przeto wszelkie drzewo, nie

rodzące owocu dobrego, będzie wycięte, i w

ogień wrzucone. 10 I pytały go rzesze,

mówiąc : Cóż więc mamy czynić?

Odpowiadając zaś mówił im : 11 Kto ma

dwie suknie niech da nie mającemu, a kto ma

żywność, niech tak samo uczyni. l2 Przyszli

też i celnicy, aby chrzest otrzymać, i rzekli

mu: Nauczycielu, co czynić mamy? 13 A on

im rzekł : Nic więcej nie czyńcie nad to, co

wam postanowiono. 14 Pytali go zaś i

żołnierze, mówiąc : Cóż i my czynić mamy ?

I rzekł im : Nikogo nie bijcie, ani nie

potwarzajcie, ale na żołdzie waszym

3

1 Anno autem quintodecimo imperii Tiberii

Cæsaris, procurante Pontio Pilato Judæam,

tetrarcha autem Galiææ Herode, Philippo

autem fratre ejus tetrarcha Iturææ, et

Trachonitidis regionis, et Lysania Abilinæ

tetrarcha, 2 sub principibus sacerdotum Anna

et Caipha : factum est verbum Domini super

Joannem, Zachariæ filium, in deserto. 3 Et

venit in omnem regionem Jordanis,

prædicans baptismum pœnitentiæ in

remissionem peccatorum, 4 sicut scriptum est

in libro sermonum Isaiæ prophetæ : Vox

clamantis in deserto : Parate viam Domini ;

rectas facite semitas ejus : 5 omnis vallis

implebitur, et omnis mons, et collis

humiliabitur : et erunt prava in directa, et

aspera in vias planas : 6 et videbit omnis caro

salutare Dei. 7 Dicebat ergo ad turbas quæ

exibant ut baptizarentur ab ipso : Genimina

viperarum, quis ostendit vobis fugere a

ventura ira ? 8 Facite ergo fructus dignos

pœnitentiæ, et ne cœperitis dicere : Patrem

habemus Abraham. Dico enim vobis quia

potens est Deus de lapidibus istis suscitare

filios Abrahæ. 9 Jam enim securis ad radicem

arborum posita est. Omnis ergo arbor non

faciens fructum bonum, excidetur, et in

ignem mittetur. 10 Et interrogabant eum

turbæ, dicentes : Quid ergo faciemus ? 11

Respondens autem dicebat illis : Qui habet

duas tunicas, det non habenti : et qui habet

escas, similiter faciat. 12 Venerunt autem et

publicani ut baptizarentur, et dixerunt ad

illum : Magister, quid faciemus ? 13 At ille

dixit ad eos : Nihil amplius, quam quod

constitutum est vobis, faciatis. 14

Interrogabant autem eum et milites, dicentes

: Quid faciemus et nos ? Et ait illis :

Neminem concutiatis, neque calumniam

faciatis : et contenti estote stipendiis vestris.

9

poprzestawajcie. 15 A gdy lud się

domniemywał, i wszyscy myśleli o Janie w

sercu swoim, czy on przypadkiem nie jest

Chrystusem, 16 odpowiedział Jan, mówiąc

wszystkim : Ja was chrzczę wodą, ale

przyjdzie mocniejszy ode mnie, któremu nie

jestem godzien rozwiązać rzemyka u obuwia

jego; on was chrzcić będzie Duchem

Świętym i ogniem. l7 Ma on wiejadło w ręku

swym, i wyczyści boisko swoje, i zgromadzi

pszenicę do spichlerza swego, a plewy spali

ogniem nieugaszonym. 18 Wiele innych

rzeczy, napominając, głosił ludowi. l9 Gdy

zaś Herod tetrarcha był karcony przez niego

o Herodiadę, żonę brata swego, i o wszystkie

złości, które uczynił Herod, 20 do

wszystkiego dodał też i to, że zamknął Jana

w więzieniu.

CHRZEST JEZUSA.

21 I stało się, gdy był chrzczony lud

wszystek, i gdy Jezus był ochrzczony, i

modlił się, niebo się otwarło, 22 i zstąpił nań

Duch Święty w postaci cielesnej jako

gołębica, i rozległ się głos z nieba : Tyś j jest

Syn mój miły, w tobie upodobałem sobie.

RODOWÓD JEZUSA.

23 Sam zaś Jezus rozpoczynając, był w

latach około trzydziestu, jak mniemano, syn

Józefa, który był Helego, który był Mattata,

24 który był Lewiego, który był Melchiego,

który był Jannaja, który był Józefa, 25 który

był Mattatiasza, który był Amosa, który był

Nahuma, który był Hesliego, który był

Naggaja, 26 który był Mahata, który był

Mattatiasza, który był Semeja, który był

Józefa, który był Judy, 27 który był Joanna,

który był Resy, który był Zorobabela, który

był Salatiela, który był Neriego, 28 który był

Melchiego, który był Addeja, który był

Kosama, który był Elnladama, który był

Hera, 29 który był Jezusa, który był Eliezera,

który był Joryma, który był Mattata, który

był Lewiego, 30 który był Symeona, który

był Judy, który był Józefa, który był Arama,

który był Esrona, który był Jony, który był

Eliakima, 31 który był Meleasza, który był

15 Existimante autem populo, et cogitantibus

omnibus in cordibus suis de Joanne, ne forte

ipse esset Christus, 16 respondit Joannes,

dicens omnibus : Ego quidem aqua baptizo

vos : veniet autem fortior me, cujus non sum

dignus solvere corrigiam calceamentorum

ejus : ipse vos baptizabit in Spiritu Sancto et

igni : 17 cujus ventilabrum in manu ejus, et

purgabit aream suam, et congregabit triticum

in horreum suum, paleas autem comburet

igni inextinguibili. 18 Multa quidem et alia

exhortans evangelizabat populo. 19 Herodes

autem tetrarcha cum corriperetur ab illo de

Herodiade uxore fratris sui, et de omnibus

malis quæ fecit Herodes, 20 adjecit et hoc

super omnia, et inclusit Joannem in carcere.

21 Factum est autem cum baptizaretur omnis

populus, et Jesu baptizato, et orante, apertum

est cælum : 22 et descendit Spiritus Sanctus

corporali specie sicut columba in ipsum : et

vox de cælo facta est : Tu es filius meus

dilectus, in te complacui mihi.

23 Et ipse Jesus erat incipiens quasi annorum

triginta, ut putabatur, filius Joseph, qui fuit

Heli, qui fuit Mathat, 24 qui fuit Levi, qui

fuit Melchi, qui fuit Janne, qui fuit Joseph,

25 qui fuit Mathathiæ, qui fuit Amos, qui fuit

Nahum, qui fuit Hesli, qui fuit Nagge, 26 qui

fuit Mahath, qui fuit Mathathiæ, qui fuit

Semei, qui fuit Joseph, qui fuit Juda, 27 qui

fuit Joanna, qui fuit Resa, qui fuit Zorobabel,

qui fuit Salatheil, qui fuit Neri, 28 qui fuit

Melchi, qui fuit Addi, qui fuit Cosan, qui fuit

Elmadan, qui fuit Her, 29 qui fuit Jesu, qui

fuit Eliezer, qui fuit Jorim, qui fuit Mathat,

qui fuit Levi, 30 qui fuit Simeon, qui fuit

Juda, qui fuit Joseph, qui fuit Jona, qui fuit

Eliakim, 31 qui fuit Melea, qui fuit Menna,

qui fuit Mathatha, qui fuit Natham, qui fuit

David, 32 qui fuit Jesse, qui fuit Obed, qui

fuit Booz, qui fuit Salmon, qui fuit Naasson,

33 qui fuit Aminadab, qui fuit Aram, qui fuit

10

Menny, który był Mattata, który był Natana,

który był Dawida, 32 który był Jessego,

który był Obeda, który był Booza, który był

Salmona, 33 który był Aminadaba, który był

Arama, który był Esroma, który był Faresa,

34 który był Judy, który był Jakuba, który

był Izaaka, który był Abrahama, który był

Tarego, który był Nachora, 35 który był

Saruga, który był Ragaua, który był Falega,

który był Hebera, który był Salego, który był

Kainana, 36 który był Arfaksada, który był

Sema, który był Noego, który był Lamecha,

37 który był Matusali, który był Enocha,

który był Jareda, który był Malaleela, który

był Kainana, 38 który był Henosa, który był

Seta, który był Adama, który był Boży.

4

POST I KUSZENIE NA PUSTYNI.

1 Jezus zaś pełen Ducha Świętego, wrócił się

od Jordanu, i był prowadzony przez Ducha

na pustynię 2 dni czterdzieści, i był przez

diabła kuszony. A nie jadł nic w owe dni ; i

gdy one się skończyły, łaknął. 3 Rzekł mu

zaś diabeł : Jeśliś jest Synem Bożym,

powiedz kamieniowi temu, aby stał się

chlebem. 4 I odpowiedział mu Jezus :

Napisane jest : "Nie samym chlebem żyje

człowiek, ale wszelkim słowem Bożym." 5 I

zawiódł go diabeł na górę wysoką, i ukazał

mu w okamgnieniu wszystkie królestwa

całego świata. 6 I rzekł mu : Tobie dam całą

tę potęgę i chwałę ich ; bo mnie są oddane, a

daję je, komu chcę. 7 Jeśli więc ty pokłonisz

się przede mną, będą twoje wszystkie. 8 A

odpowiadając Jezus, rzekł mu : Napisane jest

: "Panu Bogu twemu będziesz się kłaniał, i

jemu samemu służył." 9 I zawiódł go do

Jeruzalem, a postawił go na ganku świątyni, i

rzekł mu : Jeśli jesteś Synem Bożym, rzuć

się stąd na dół ; albowiem napisane jest : "Że

aniołom swoim rozkazał o tobie, aby cię

strzegli." 11 I że "cię na ręku nosić będą, byś

przypadkiem nie zranił o kamień nogi twojej

12 A odpowiadając Jezus, rzekł mu:

Powiedziane jest : "Nie będziesz kusił Pana

Boga twego."

Esron, qui fuit Phares, qui fuit Judæ, 34 qui

fuit Jacob, qui fuit Isaac, qui fuit Abrahæ, qui

fuit Thare, qui fuit Nachor, 35 qui fuit Sarug,

qui fuit Ragau, qui fuit Phaleg, qui fuit

Heber, qui fuit Sale, 36 qui fuit Cainan, qui

fuit Arphaxad, qui fuit Sem, qui fuit Noë, qui

fuit Lamech, 37 qui fuit Methusale, qui fuit

Henoch, qui fuit Jared, qui fuit Malaleel, qui

fuit Cainan, 38 qui fuit Henos, qui fuit Seth,

qui fuit Adam, qui fuit Dei.

4

1 Jesus autem plenus Spiritu Sancto

regressus est a Jordane : et agebatur a Spiritu

in desertum 2 diebus quadraginta, et

tentabatur a diabolo. Et nihil manducavit in

diebus illis : et consummatis illis esuriit. 3

Dixit autem illi diabolus : Si Filius Dei es,

dic lapidi huic ut panis fiat. 4 Et respondit ad

illum Jesus : Scriptum est : Quia non in solo

pane vivit homo, sed in omni verbo Dei. 5 Et

duxit illum diabolus in montem excelsum, et

ostendit illi omnia regna orbis terræ in

momento temporis, 6 et ait illi : Tibi dabo

potestatem hanc universam, et gloriam

illorum : quia mihi tradita sunt, et cui volo do

illa. 7 Tu ergo si adoraveris coram me, erunt

tua omnia. 8 Et respondens Jesus, dixit illi :

Scriptum est : Dominum Deum tuum

adorabis, et illi soli servies. 9 Et duxit illum

in Jerusalem, et statuit eum super pinnam

templi, et dixit illi : Si Filius Dei es, mitte te

hinc deorsum. 10 Scriptum est enim quod

angelis suis mandavit de te, ut conservent te :

11 et quia in manibus tollent te, ne forte

offendas ad lapidem pedem tuum. 12 Et

respondens Jesus, ait illi : Dictum est : Non

tentabis Dominum Deum tuum.

11

13 A skończywszy całe kuszenie, diabeł

odszedł od niego aż do czasu.

II. Działalność Pana Jezusa w Galilei

(4,14 - 9,50)

A. OD POCZĄTKU DO WYBORU

APOSTOŁÓW (4,14 - 6,I I)

POWRÓT DO GALILEI.

14 A Jezus powrócił w mocy Ducha do

Galilei. I rozeszła się o nim sława po

wszystkiej krainie. 15 A on nauczał w

synagogach ich, i był wielce sławiony przez

wszystkich.

JEZUS NIE PRZYJĘTY W NAZARECIE.

16 I przyszedł do Nazaretu, gdzie był

wychowany, i wszedł zwyczajem swoim w

dzień sobotni do synagogi i powstał, by

czytać. 17 I podano mu księgę Izajasza

proroka. A rozwinąwszy księgę, znalazł

miejsce, gdzie było napisane : 18 "Duch

Pański nade mną: dlatego mnie namaścił,

abym opowiadał ewangelię ubogim ; posłał

mnie, abym uzdrowił skruszonych w sercu,

l9 abym opowiadał więźniom wyzwolenie i

ślepym przejrzenie, żebym wypuścił na

wolność znękanych, i opowiadał rok Pański

przyjemny i dzień odpłaty," 20 A zwinąwszy

księgę, oddał słudze, i usiadł. A oczy

wszystkich w synagodze były nań zwrócone.

21 I począł do nich mówić : I dziś spełniło

się to Pismo w uszach waszych. 27 A

wszyscy mu przyświadczali i dziwili się

wdzięcznym słowom, które wychodziły z ust

jego i mówili : Czyż to nie jest syn Józefa?

23 I rzekł im : Pewnie mi powiecie tę

przypowieść : Lekarzu, ulecz samego siebie.

Jako wielkie rzeczy słyszeliśmy, że uczyniłeś

w Kafarnaum, takie też uczyń i tu, w

ojczyźnie twojej. 24 I rzekł : Zaprawdę wam

powiadam, że żaden prorok nie jest przyjęty

w ojczyźnie swojej. 25 Po prawdzie wam

mówię, że wiele wdów było za dni

Eliaszowych w Izraelu, gdy było zamknięte

niebo przez trzy lata i sześć miesięcy, gdy

13 Et consummata omni tentatione, diabolus

recessit ab illo, usque ad tempus.

14 Et regressus est Jesus in virtute Spiritus in

Galilæam, et fama exiit per universam

regionem de illo. 15 Et ipse docebat in

synagogis eorum, et magnificabatur ab

omnibus.

16 Et venit Nazareth, ubi erat nutritus, et

intravit secundum consuetudinem suam die

sabbati in synagogam, et surrexit legere. 17

Et traditus est illi liber Isaiæ prophetæ. Et ut

revolvit librum, invenit locum ubi scriptum

erat : 18 Spiritus Domini super me : propter

quod unxit me, evangelizare pauperibus misit

me, sanare contritos corde, 19 prædicare

captivis remissionem, et cæcis visum,

dimittere confractos in remissionem,

prædicare annum Domini acceptum et diem

retributionis. 20 Et cum plicuisset librum,

reddit ministro, et sedit. Et omnium in

synagoga oculi erant intendentes in eum. 21

Cœpit autem dicere ad illos : Quia hodie

impleta est hæc scriptura in auribus vestris.

22 Et omnes testimonium illi dabant : et

mirabantur in verbis gratiæ, quæ procedebant

de ore ipsius, et dicebant : Nonne hic est

filius Joseph ? 23 Et ait illis : Utique dicetis

mihi hanc similitudinem : Medice cura

teipsum : quanta audivimus facta in

Capharnaum, fac et hic in patria tua. 24 Ait

autem : Amen dico vobis, quia nemo

propheta acceptus est in patria sua. 25 In

veritate dico vobis, multæ viduæ erant in

diebus Eliæ in Israël, quando clausum est

cælum annis tribus et mensibus sex, cum

facta esset fames magna in omni terra : 26 et

ad nullam illarum missus est Elias, nisi in

12

był wielki głód po całej ziemi ; 26 a do

żadnej z nich nie był posłany Eliasz, tylko do

niewiasty wdowy w Sarepcie Sydońskiej. 27

I wielu trędowatych było w Izraelu za

Elizeusza proroka, a żaden z nich nie został

oczyszczony, tylko Naaman Syryjczyk. 28 A

słysząc to, wszyscy w synagodze zapłonęli

gniewem. 29 I wstali, i wyrzucili go z miasta,

i wyprowadzili go aż na wierzch góry, na

której ich miasto było zbudowane, aby go

strącić. 30 On zaś oddalił się, przeszedłszy

przez środek ich.

UZDROWIENIE OPĘTANEGO.

31 I zeszedł do Kafarnaum, miasta

galilejskiego, i tam ich nauczał w szabaty. 32

I zdumiewali się nad nauką jego, bo władzą

tchnęła jego mowa 33 A w synagodze był

człowiek, mający czarta nieczystego, i

zawołał wielkim głosem, 34 mówiąc : Ach,

co ci do nas, Jezusie Nazareński?

Przyszedłeś zgubić nas? Znam cię, ktoś jest,

Święty Boży. 35 I zgromił go Jezus, mówiąc:

Zamilknij, a wyjdź z niego. A czart

rzuciwszy go na środek, wyszedł z niego, i

nic mu nie zaszkodził. 36 I padł strach na

wszystkich, i rozmawiali między sobą

mówiąc : Cóż to za nauka, że z władzą i

mocą rozkazuje duchom nieczystym, a

wychodzą? 37 i rozchodziła się sława o nim

po wszystkich miejscach okolicznych.

W DOMU PIOTRA.

38 A powstawszy Jezus z synagogi, wszedł

do domu Szymona. Świekra zaś Szymona

była trawiona wielką gorączką, i prosili go za

nią. 39 I stanąwszy nad nią, rozkazał

gorączce, i opuściła ją. A natychmiast

wstawszy, służyła im. 40 Gdy zaś słońce

zaszło, wszyscy, którzy mieli chorych na

różne niemoce, przyprowadzali ich do niego,

a on na każdego z osobna kładąc ręce,

uzdrawiał ich. 41 Wychodziły zaś z wielu

czarty, wołając i mówiąc : Ty jesteś Syn

Boży. A łając, nie pozwalał im mówić, iż

wiedzieli, że on jest Chrystusem. 42 Gdy zaś

dzień nastał wyszedłszy, odszedł na miejsce

pustynne, a rzesze go szukały. I przyszły aż

Sarepta Sidoniæ, ad mulierem viduam. 27 Et

multi leprosi erant in Israël sub Eliseo

propheta : et nemo eorum mundatus est nisi

Naaman Syrus. 28 Et repleti sunt omnes in

synagoga ira, hæc audientes. 29 Et

surrexerunt, et ejecerunt illum extra civitatem

: et duxerunt illum usque ad supercilium

montis, super quem civitas illorum erat

ædificata, ut præcipitarent eum. 30 Ipse

autem transiens per medium illorum, ibat.

31 Et descendit in Capharnaum civitatem

Galilææ, ibique docebat illos sabbatis. 32 Et

stupebant in doctrina ejus, quia in potestate

erat sermo ipsius. 33 Et in synagoga erat

homo habens dæmonium immundum, et

exclamavit voce magna, 34 dicens : Sine,

quid nobis et tibi, Jesu Nazarene ? venisti

perdere nos ? scio te quis sis, Sanctus Dei. 35

Et increpavit illum Jesus, dicens :

Obmutesce, et exi ab eo. Et cum projecisset

illum dæmonium in medium, exiit ab illo,

nihilque illum nocuit. 36 Et factus est pavor

in omnibus, et colloquebantur ad invicem,

dicentes : Quod est hoc verbum, quia in

potestate et virtute imperat immundis

spiritibus, et exeunt ? 37 Et divulgabatur

fama de illo in omnem locum regionis.

38 Surgens autem Jesus de synagoga,

introivit in domum Simonis. Socrus autem

Simonis tenebatur magnis febribus : et

rogaverunt illum pro ea. 39 Et stans super

illam imperavit febri : et dimisit illam. Et

continuo surgens, ministrabat illis. 40 Cum

autem sol occidisset, omnes qui habebant

infirmos variis languoribus, ducebant illos ad

eum. At ille singulis manus imponens,

curabat eos. 41 Exibant autem dæmonia a

multis clamantia, et dicentia : Quia tu es

Filius Dei : et increpans non sinebat ea loqui

: quia sciebant ipsum esse Christum. 42 Facta

autem die egressus ibat in desertum locum, et

turbæ requirebant eum, et venerunt usque ad

13

do niego, i zatrzymywały go, aby nie

odchodził od nich. 43 A on im rzekł : Że

potrzeba, abym i innym miastom opowiadał

królestwo Boże; bo na to jestem posłany. 44

I nauczał w synagogach galilejskich.

5

CUDOWNY POŁÓW RYB.

1 I stało się gdy cisnęły się doń rzesze, by

słuchać słowa Bożego, a on stał nad jeziorem

Genezaret. 2 I ujrzał dwie łodzie, stojące

przy jeziorze, a rybacy wyszli byli, i płukali

sieci. 3 Wszedłszy zaś w jedną łódź, która

była Szymonowa, prosił go, żeby trochę

odjechał od ziemi. A usiadłszy, uczył rzesze

z łodzi. 4 Gdy zaś przestał mówić, rzekł do

Szymona : Zajedź na głębię, i zapuśćcie sieci

wasze na połów. 5 A Szymon odpowiadając,

rzekł mu : Nauczycielu ! Przez całą noc

pracując, nic nie ułowiliśmy; wszakże na

słowo twoje zapuszczę sieć. 6 A gdy to

uczynili, zagarnęli ryb mnóstwo wielkie, i

rwała się ich sieć. 7 I skinęli na

towarzyszów, którzy byli w drugiej łodzi,

aby przybyli, i dopomogli im. I przybyli, i

napełnili obie łódki, tak że się prawie

zanurzały. 8 Co widząc Szymon Piotr,

przypadł do kolan Jezusowych, mówiąc:

Wyjdź ode mnie, bo jestem człowiek

grzeszny, Panie. 9 Albowiem zdumienie

ogarnęło go i wszystkich, co przy nim byli, z

połowu ryb, które schwytali. 10 A także

Jakuba i Jana, synów Zebedeuszowych,

którzy byli towarzyszami Szymona. I rzekł

Jezus do Szymona: Nie bój się, odtąd już

ludzi łowić będziesz. 11 A wyciągnąwszy

łodzie na ziemię, opuściwszy wszystko,

poszli za nim.

UZDROWIENIE TRĘDOWATEGO.

12 I stało się gdy był w jednym mieście, a

oto człowiek pełen trądu ; a ujrzawszy

Jezusa, i padłszy na oblicze, prosił go,

mówiąc : Panie ! Jeśli chcesz, możesz mnie

oczyścić. 13 I wyciągnąwszy rękę, dotknął

się go, mówiąc : Chcę, bądź oczyszczony. I

natychmiast ustąpił trąd z niego. 14 A on mu

ipsum : et detinebant illum ne discederet ab

eis. 43 Quibus ille ait : Quia et aliis

civitatibus oportet me evangelizare regnum

Dei : quia ideo missus sum. 44 Et erat

prædicans in synagogis Galilææ.

5

1 Factum est autem, cum turbæ irruerunt in

eum ut audirent verbum Dei, et ipse stabat

secus stagnum Genesareth. 2 Et vidit duas

naves stantes secus stagnum : piscatores

autem descenderant, et lavabant retia. 3

Ascendens autem in unam navim, quæ erat

Simonis, rogavit eum a terra reducere

pusillum. Et sedens docebat de navicula

turbas. 4 Ut cessavit autem loqui, dixit ad

Simonem : Duc in altum, et laxate retia

vestra in capturam. 5 Et respondens Simon,

dixit illi : Præceptor, per totam noctem

laborantes nihil cepimus : in verbo autem tuo

laxabo rete. 6 Et cum hoc fecissent,

concluserunt piscium multitudinem copiosam

: rumpebatur autem rete eorum. 7 Et

annuerunt sociis, qui erant in alia navi, ut

venirent, et adjuvarent eos. Et venerunt, et

impleverunt ambas naviculas, ita ut pene

mergerentur. 8 Quod cum videret Simon

Petrus, procidit ad genua Jesu, dicens : Exi a

me, quia homo peccator sum, Domine. 9

Stupor enim circumdederat eum, et omnes

qui cum illo erant, in captura piscium, quam

ceperant : 10 similiter autem Jacobum et

Joannem, filios Zebedæi, qui erant socii

Simonis. Et ait ad Simonem Jesus : Noli

timere : ex hoc jam homines eris capiens. 11

Et subductis ad terram navibus, relictis

omnibus, secuti sunt eum.

12 Et factum est, cum esset in una civitatum,

et ecce vir plenus lepra, et videns Jesum, et

procidens in faciem, rogavit eum, dicens :

Domine, si vis, potes me mundare. 13 Et

extendens manum, tetigit eum dicens : Volo :

mundare. Et confestim lepra discessit ab illo.

14 Et ipse præcepit illi ut nemini diceret :

14

przykazał, aby nikomu nie mówił; ale: Idź,

ukaż się kapłanowi, i ofiaruj za oczyszczenie

twoje, jak rozkazał Mojżesz, na świadectwo

im. 15 Wieść zaś rozchodziła się coraz

więcej o nim i gromadziły się wielkie rzesze,

aby słuchać i znaleźć uzdrowienie z niemocy

swoich. 16 A on usuwał się na pustynię, i

modlił się.

UZDROWIENIE PARALITYKA.

17 I stało się dnia jednego, a on siedział,

ucząc. I siedzieli faryzeusze i doktorowie

zakonni, którzy przyszli ze wszystkich

miasteczek Galilei i Judei i z Jeruzalem, a

moc Pańska była ku uzdrowieniu ich. 18 I

oto mężowie niosący na łożu człowieka,

który był paralitykiem; i próbowali go

wnieść i postawić przed nim. 19 A nie

znalazłszy, którędyby go wnieść, z powodu

rzeszy, weszli na dach, i przez dachówki

spuścili go z łożem na środek przed Jezusa

20 A on widząc ich wiarę, rzekł: Człowiecze,

odpuszczają ci się grzechy twoje. 21 I

poczęli myśleć doktorowie i faryzeusze,

mówiąc : Któż jest ten, co mówi

bluźnierstwa? Któż może odpuszczać

grzechy, jeśli nie sam Bóg? 22 Jezus zaś

poznawszy myśli ich, odpowiadając, rzekł do

nich: Cóż myślicie w sercach waszych? 23

Cóż jest łatwiej powiedzieć : Odpuszczają ci

się grzechy, czy też powiedzieć : Wstań, a

chodź? 24 Lecz abyście wiedzieli, że Syn

Człowieczy ma władzę na ziemi odpuszczać

grzechy, (rzekł paralitykowi) : Tobie mówię,

wstań. Weź łoże swoje, i idź do domu swego.

25 A natychmiast wstawszy przed nimi,

wziął łoże, na którym leżał, i poszedł do

domu swego, wielbiąc Boga. I zdumienie

ogarnęło wszystkich, i wielbili Boga. 26 I

napełnili się bojaźnią, mówiąc : Żeśmy

dzisiaj dziwy widzieli.

POWOŁANIE MATEUSZA.

27 A potem wyszedł, i ujrzał celnika,

imieniem Lewi, siedzącego przy cle, i rzekł

mu: Pójdź za mną. 28 A opuściwszy

wszystko, wstawszy, poszedł za nim. 29 I

sprawił mu Lewi wielką ucztę w domu

sed, Vade, ostende te sacerdoti, et offer pro

emundatione tua, sicut præcepit Moyses, in

testimonium illis. 15 Perambulabat autem

magis sermo de illo : et conveniebant turbæ

multæ ut audirent, et curarentur ab

infirmitatibus suis. 16 Ipse autem secedebat

in desertum, et orabat.

17 Et factum est in una dierum, et ipse

sedebat docens. Et erant pharisæi sedentes, et

legis doctores, qui venerant ex omni castello

Galilææ, et Judææ, et Jerusalem : et virtus

Domini erat ad sanandum eos. 18 Et ecce viri

portantes in lecto hominem, qui erat

paralyticus : et quærebant eum inferre, et

ponere ante eum. 19 Et non invenientes qua

parte illum inferrent præ turba, ascenderunt

supra tectum, et per tegulas summiserunt

eum cum lecto in medium ante Jesum. 20

Quorum fidem ut vidit, dixit : Homo,

remittuntur tibi peccata tua. 21 Et cœperunt

cogitare scribæ et pharisæi, dicentes : Quis

est hic, qui loquitur blasphemias ? quis potest

dimittere peccata, nisi solus Deus ? 22 Ut

cognovit autem Jesus cogitationes eorum,

respondens, dixit ad illos : Quid cogitatis in

cordibus vestris ? 23 Quid est facilius dicere :

Dimittuntur tibi peccata : an dicere : Surge,

et ambula ? 24 Ut autem sciatis quia Filius

hominis habet potestatem in terra dimittendi

peccata, (ait paralytico) tibi dico, surge, tolle

lectum tuum, et vade in domum tuam. 25 Et

confestim consurgens coram illis, tulit lectum

in quo jacebat : et abiit in domum suam,

magnificans Deum. 26 Et stupor apprehendit

omnes, et magnificabant Deum. Et repleti

sunt timore, dicentes : Quia vidimus

mirabilia hodie.

27 Et post hæc exiit, et vidit publicanum

nomine Levi, sedentem ad telonium, et ait illi

: Sequere me. 28 Et relictis omnibus, surgens

secutus est eum. 29 Et fecit ei convivium

magnum Levi in domo sua : et erat turba

15

swoim ; a była wielka rzesza celników i

innych, którzy z nim siedzieli u stołu. 30 I

szemrali faryzeusze i doktorowie ich,

mówiąc do uczniów jego : Czemu z

celnikami i z grzesznikami jecie i pijecie 31

A Jezus odpowiadając, rzekł do nich : Nie

potrzebują zdrowi lekarza, ale ci, którzy źle

się mają. 32 Nie przyszedłem wzywać

sprawiedliwych, ale grzesznych do pokuty.

SPRAWA POSTU.

33 Lecz oni rzekli do niego : Czemu

uczniowie Jana, a także i faryzeuszów,

poszczą często i modlitwy czynią, a twoi

jedzą i piją? 34 A on im rzekł: Czy możecie

sprawić, żeby goście weselni pościli, póki z

nimi jest oblubieniec 35 Lecz przyjdą dni,

gdy oblubieniec będzie wzięty od nich,

wtedy pościć będą w owe dni.Powiedział im

też podobieństwo : Nikt nie przyszywa płata

od sukni nowej do starej szaty; bo inaczej i

nową obedrze, i starej nie przystoi płat od

nowej. 37 I nikt nie leje nowego wina w stare

bukłaki, bo inaczej wino nowe rozsadzi

bukłaki, i samo wyciecze, a bukłaki

zniszczeją. 38 Ale nowe wino trzeba lać w

nowe bukłaki ; a tak jedno i drugie się

zachowa. 39 I nikt pijąc stare, nie chce zaraz

nowego, bo mówi: lepsze jest stare.

6

ZRYWANIE KŁOSÓW W SZABAT.

1 I stało się w szabat wtóropierwszy, gdy

szedł przez zboża, uczniowie rwali kłosy, i

jedli wycierając rękami. 2 Niektórzy zaś z

faryzeuszów mówili im : cóż czynicie, czego

się nie godzi w szabat ? 3 A Jezus

odpowiadając, rzekł do nich : Czyście i tego

nie czytali, co uczynił Dawid, gdy sam

łaknął, i ci, co z nim byli? 4 Jak wszedł do

domu Bożego, i wziął chleby pokładne, i

jadł, i dał tym, którzy z nim byli, choć nie

godzi się ich jeść, tylko samym kapłanom ?

multa publicanorum, et aliorum qui cum illis

erant discumbentes. 30 Et murmurabant

pharisæi et scribæ eorum, dicentes ad

discipulos ejus : Quare cum publicanis et

peccatoribus manducatis et bibitis ? 31 Et

respondens Jesus, dixit ad illos : Non egent

qui sani sunt medico, sed qui male habent. 32

Non veni vocare justos, sed peccatores ad

pœnitentiam.

33 At illi dixerunt ad eum : Quare discipuli

Joannis jejunant frequenter, et obsecrationes

faciunt, similiter et pharisæorum : tui autem

edunt et bibunt ? 34 Quibus ipse ait :

Numquid potestis filios sponsi, dum cum illis

est sponsus, facere jejunare ? 35 Venient

autem dies, cum ablatus fuerit ab illis

sponsus : tunc jejunabunt in illis diebus. 36

Dicebat autem et similitudinem ad illos :

Quia nemo commissuram a novo vestimento

immittit in vestimentum vetus : alioquin et

novum rumpit, et veteri non convenit

commissura a novo. 37 Et nemo mittit vinum

novum in utres veteres : alioquin rumpet

vinum novum utres, et ipsum effundetur, et

utres peribunt : 38 sed vinum novum in utres

novos mittendum est, et utraque

conservantur. 39 Et nemo bibens vetus,

statim vult novum : dicit enim : Vetus melius

est.

6

1 Factum est autem in sabbato secundo,

primo, cum transiret per sata, vellebant

discipuli ejus spicas, et manducabant

confricantes manibus. 2 Quidam autem

pharisæorum, dicebant illis : Quid facitis

quod non licet in sabbatis ? 3 Et respondens

Jesus ad eos, dixit : Nec hoc legistis quod

fecit David, cum esurisset ipse, et qui cum

illo erant ? 4 quomodo intravit in domum

Dei, et panes propositionis sumpsit, et

manducavit, et dedit his qui cum ipso erant :

quos non licet manducare nisi tantum

sacerdotibus ?

16

5 I mówił im : Że Syn Człowieczy jest

Panem szabatu.

UZDROWIENIE W SZABAT.

6 5tało się zaś i w inny szabat, że wszedł do

synagogi i uczył. A był tam człowiek, który

miał prawą rękę uschłą. 7 I podpatrywali

doktorowie i faryzeusze, czy w szabat będzie

uzdrawiał, aby znaleźć, o co by go oskarżyć.

8 A on znał myśli ich, i rzekł człowiekowi,

który miał rękę uschłą: Wstań, a stań w

pośrodku. I powstawszy, stanął. 9 I rzekł do

nich Jezus : Pytam was, czy godzi się w

szabaty czynić dobrze, czy też źle, życie

ocalić, czy stracić? 10 A spojrzawszy po

wszystkich, rzekł człowiekowi: Wyciągnij

rękę twoją. I wyciągnął. I została

przywrócona ręka jego. 11 Ich zaś ogarnął

szał i umawiali się między sobą, co by

uczynić Jezusowi.

B. OD WYBORU APOSTOŁÓW DO

ROZMNOŻENIA CHLEBA (6,12 - 9,9)

WYBÓR 12 APOSTOŁÓW.

12 Stało się też w owe dni, odszedł na górę

modlić się, i nocował na modlitwie Bożej. 13

A gdy nastał dzień, przywołał uczniów

swoich, i wybrał z nich dwunastu, i nazwał

ich apostołami : 14 Szymona, którego nazwał

Piotrem, i Andrzeja, brata jego, Jakuba i

Jana, Filipa i Bartłomieja, l5 Mateusza i

Tomasza, Jakuba Alfeuszowego i Szymona,

którego zwią Zelotą, 16 i Judę Jakubowego, i

Judasza Iszkariota, który był zdrajcą.

LICZNE UZDROWIENIA.

17 A Zeszedłszy z nimi, stanął na polu i

rzesza uczniów jego, i wielkie mnóstwo ludu

z całej Judei, i z Jeruzalem, i z nad morza, i z

Tyru, i z Sydonu, l8 którzy przyszli go

słuchać, i być uzdrowieni z niemocy swoich.

I ci, co byli dręczeni od duchów nieczystych,

byli uzdrawiani.

5 Et dicebat illis : Quia dominus est Filius

hominis etiam sabbati.

6 Factum est autem in alio sabbato, ut

intraret in synagogam, et doceret. Et erat ibi

homo, et manus ejus dextra erat arida. 7

Observabant autem scribæ et pharisæi si in

sabbato curaret, ut invenirent unde

accusarent eum. 8 Ipse vero sciebat

cogitationes eorum : et ait homini qui

habebat manum aridam : Surge, et sta in

medium. Et surgens stetit. 9 Ait autem ad

illos Jesus : Interrogo vos si licet sabbatis

benefacere, an male : animam salvam facere,

an perdere ? 10 Et circumspectis omnibus

dixit homini : Extende manum tuam. Et

extendit : et restituta est manus ejus. 11 Ipsi

autem repleti sunt insipientia, et

colloquebantur ad invicem, quidnam facerent

Jesu.

12 Factum est autem in illis diebus, exiit in

montem orare, et erat pernoctans in oratione

Dei. 13 Et cum dies factus esset, vocavit

discipulos suos : et elegit duodecim ex ipsis

(quos et apostolos nominavit) : 14 Simonem,

quem cognominavit Petrum, et Andream

fratrem ejus, Jacobum, et Joannem,

Philippum, et Bartholomæum, 15 Matthæum,

et Thomam, Jacobum Alphæi, et Simonem,

qui vocatur Zelotes, 16 et Judam Jacobi, et

Judam Iscariotem, qui fuit proditor.

17 Et descendens cum illis, stetit in loco

campestri, et turba discipulorum ejus, et

multitudo copiosa plebis ab omni Judæa, et

Jerusalem, et maritima, et Tyri, et Sidonis, 18

qui venerant ut audirent eum, et sanarentur a

languoribus suis. Et qui vexabantur a

spiritibus immundis, curabantur.

17

19 Cała zaś rzesza starała się go dotknąć, bo

moc wychodziła z niego, i uzdrawiała

wszystkich.

KAZANIE NA GÓRZE.

20 A on podniósłszy oczy na uczniów

swoich, mówił : Błogosławieni ubodzy, bo

wasze jest królestwo Boże. 21

Błogosławieni, którzy teraz łakniecie, bo

będziecie nasyceni. Błogosławieni, którzy

teraz płaczecie, bo śmiać się będziecie. 22

Błogosławieni będziecie, gdy będą was

ludzie nienawidzić i gdy was wyłączą, i będą

wam złorzeczyć, a imię wasze jako złe będą

zniesławiać dla Syna Człowieczego. 28

Weselcie się dnia owego, i radujcie się, bo

oto zapłata wasza obfita jest w niebie;

podobnie bowiem ojcowie ich czynili

prorokom. 24 Wszakże biada wam

bogaczom, bo macie pociechę waszą. 25

Biada wam, którzy jesteście nasyceni,

albowiem łaknąć będziecie. Biada wam,

którzy się teraz śmiejecie, bo będziecie

narzekać i płakać. 26 Biada, kiedy o was

dobrze mówić będą ludzie ; podobnie

bowiem ojcowie ich czynili fałszywym

prorokom.

MIŁOŚĆ NIEPRZYJACIÓŁ.

27 Ale wam, którzy słuchacie, powiadam :

Miłujcie nieprzyjaciół waszych, czyńcie

dobrze tym, co was nienawidzą 28

Błogosławcie tym, co was przeklinają, a

módlcie się za tych, którzy was potwarzają.

29 I kto cię uderzy w policzek, nadstaw mu i

drugi, a temu, który bierze ci płaszcz, nie

wzbraniaj i sukni. 30 I każdemu, kto cię

prosi, daj, a kto bierze, co twojego jest, nie

upominaj się. 31 A jak chcecie, aby wam

ludzie czynili, tak i wy im czyńcie. 32 A jeśli

miłujecie tych, którzy was miłują, jakąż

macie zasługę? Albowiem i grzesznicy

miłują tych, co ich kochają. 33 A jeśli dobrze

czynicie tym, którzy wam dobrze czynią,

jakąż macie zasługę? Albowiem i grzesznicy

to czynią 34 A jeśli pożyczacie tym, od

których spodziewacie się odebrać, jakąż

macie zasługę? Albowiem i grzesznicy

19 Et omnis turba quærebat eum tangere :

quia virtus de illo exibat, et sanabat omnes.

20 Et ipse elevatis oculis in discipulis suis,

dicebat : Beati pauperes, quia vestrum est

regnum Dei. 21 Beati qui nunc esuritis, quia

saturabimini. Beati qui nunc fletis, quia

ridebitis. 22 Beati eritis cum vos oderint

homines, et cum separaverint vos, et

exprobraverint, et ejicerint nomen vestrum

tamquam malum propter Filium hominis. 23

Gaudete in illa die, et exsultate : ecce enim

merces vestra multa est in cælo : secundum

hæc enim faciebant prophetis patres eorum.

24 Verumtamen væ vobis divitibus, quia

habetis consolationem vestram. 25 Væ vobis,

qui saturati estis : quia esurietis. Væ vobis,

qui ridetis nunc : quia lugebitis et flebitis. 26

Væ cum benedixerint vobis homines :

secundum hæc enim faciebant

pseudoprophetis patres eorum.

27 Sed vobis dico, qui auditis : diligite

inimicos vestros, benefacite his qui oderunt

vos. 28 Benedicite maledicentibus vobis, et

orate pro calumniantibus vos. 29 Et qui te

percutit in maxillam, præbe et alteram. Et ab

eo qui aufert tibi vestimentum, etiam tunicam

noli prohibere. 30 Omni autem petenti te,

tribue : et qui aufert quæ tua sunt, ne repetas.

31 Et prout vultis ut faciant vobis homines, et

vos facite illis similiter. 32 Et si diligitis eos

qui vos diligunt, quæ vobis est gratia ? nam

et peccatores diligentes se diligunt. 33 Et si

benefeceritis his qui vobis benefaciunt, quæ

vobis est gratia ? siquidem et peccatores hoc

faciunt. 34 Et si mutuum dederitis his a

quibus speratis recipere, quæ gratia est vobis

? nam et peccatores peccatoribus fœnerantur,

ut recipiant æqualia. 35 Verumtamen diligite

inimicos vestros : benefacite, et mutuum

18

grzesznikom pożyczają, aby tyleż odebrali.

35 Ale wy miłujcie nieprzyjaciół waszych,

czyńcie dobrze i pożyczajcie, niczego stąd

się nie spodziewając; i wielka będzie zapłata

wasza, a będziecie dziećmi Najwyższego:

albowiem on łaskawy jest dla

niewdzięcznych, i złych. 36 Bądźcie więc

miłosierni, jak i Ojciec wasz miłosierny jest.

PRZEPISY MIŁOŚCI BLIŻNIEGO.

37 Nie sądźcie, a nie będziecie sądzeni. Nie

potępiajcie, a nie będziecie potępieni.

Odpuszczajcie a będzie wam odpuszczone 38

Dawajcie, a będzie wam dane : miarę dobrą i

natłoczoną i potrzęsioną i opływającą dadzą

w zanadrze wasze. Wszak tą samą miarą,

którą mierzycie, będzie wam odmierzone.

PRZYPOWIEŚĆ O ŚLEPYM.

39 A powiedział im i podobieństwo : Czy

może ślepy ślepego prowadzić? Czy nie

wpadną obydwaj w dół ? 40 Nie jest uczeń

nad mistrza ; lecz każdy będzie doskonały,

jeżeli będzie jako mistrz jego. 41 A cóż

widzisz źdźbło w oku brata twego, belki zaś,

która jest w oku twoim nie spostrzegasz? 42

Albo jak możesz mówić bratu twemu :

Bracie, pozwól, że wyrzucę źdźbło z oka

twego, sam belki w oku swoim nie widząc?

Obłudniku, wyrzuć pierwej belkę z oka

swego, a wtedy przejrzysz, aby wyjąć źdźbło

z oka brata twego !

PRZYPOWIEŚĆ O DRZEWIE ZŁYM I

DOBRYM.

43 Albowiem nie ma drzewa dobrego, które

by rodziło złe owoce, ani drzewa złego, które

by rodziło owoc dobry. 44 Każde bowiem

drzewo z owocu swego bywa poznawane :

bo nie zbierają z ciernia fig, ani z głogu nie

zbierają winnych jagód. 45 Człowiek dobry z

dobrego skarbu serca swego wynosi dobre, a

zły człowiek ze złego skarbu wynosi złe ;

albowiem z obfitości serca usta mówią. 46

Czemuż to mnie nazywacie : Panie, Panie, a

nie czynicie tego, co powiadam?

date, nihil inde sperantes : et erit merces

vestra multa, et eritis filii Altissimi, quia ipse

benignus est super ingratos et malos. 36

Estote ergo misericordes sicut et Pater vester

misericors est.

37 Nolite judicare, et non judicabimini :

nolite condemnare, et non condemnabimini.

Dimitte, et dimittemini. 38 Date, et dabitur

vobis : mensuram bonam, et confertam, et

coagitatam, et supereffluentem dabunt in

sinum vestrum. Eadem quippe mensura, qua

mensi fueritis, remetietur vobis.

39 Dicebat autem illis et similitudinem :

Numquid potest cæcus cæcum ducere ?

nonne ambo in foveam cadunt ? 40 Non est

discipulus super magistrum : perfectus autem

omnis erit, si sit sicut magister ejus. 41 Quid

autem vides festucam in oculo fratris tui,

trabem autem, quæ in oculo tuo est, non

consideras ? 42 aut quomodo potes dicere

fratri tuo : Frater, sine ejiciam festucam de

oculo tuo : ipse in oculo tuo trabem non

videns ? Hypocrita, ejice primum trabem de

oculo tuo : et tunc perspicies ut educas

festucam de oculo fratris tui.

43 Non est enim arbor bona, quæ facit

fructus malos : neque arbor mala, faciens

fructum bonum. 44 Unaquæque enim arbor

de fructu suo cognoscitur. Neque enim de

spinis colligunt ficus : neque de rubo

vindemiant uvam. 45 Bonus homo de bono

thesauro cordis sui profert bonum : et malus

homo de malo thesauro profert malum. Ex

abundantia enim cordis os loquitur. 46 Quid

autem vocatis me Domine, Domine : et non

facitis quæ dico ?

19

ZAKOŃCZENIE KAZANIA.

47 Wszelki, który przychodzi do mnie, a

słucha słów moich, i wypełnia je, pokażę

wam, komu jest podobny. 48 Podobny jest

do człowieka budującego dom, który

wykopał głęboko, i założył fundament na

skale, a gdy nadeszła powódź, uderzyła rzeka

o ten dom, a nie mogła go poruszyć, bo był

założony na skale. 49 Lecz ten, który słucha,

a nie czyni, podobny jest do człowieka, który

buduje dom swój na ziemi bez fundamentu, o

który uderzyła rzeka, i natychmiast upadł, i

stał się upadek tego domu wielki.

7

SŁUGA SETNIKA Z KAFARNAUM.

1 A gdy dokończył wszystkich mów swoich

wobec słuchającego ludu, wszedł do

Kafarnaum. 2 Sługa zaś pewnego setnika, źle

się mając, był umierający ; a był mu on

drogi. 3 A usłyszawszy o Jezusie, posłał do

niego starszych żydowskich, prosząc go, aby

przyszedł, i uzdrowił sługę jego. 4 Lecz oni

przyszedłszy do Jezusa, prosili go usilnie,

mówiąc mu: Iż godzien jest, abyś mu to

uczynił. 5 Albowiem naród nasz miłuje, i on

zbudował nam synagogę. 6 Jezus zaś poszedł

z nimi. A gdy już niedaleko był od domu,

posłał do niego setnik przyjaciół, mówiąc :

Panie, nie trudź się, bo nie jestem godzien,

abyś wszedł pod dach mój. 7 Dlatego też i

sam nie miałem się za godnego, aby przyjść

do ciebie; ale powiedz słowo, a będzie

uzdrowiony sługa mój. 8 Gdyż i ja jestem

człowiek pod władzą postawiony, mający

pod sobą żołnierzy, i mówię temu: idź, a

idzie ; a drugiemu : przyjdź, i przychodzi : a

słudze mojemu uczyń to, i czyni. 9 Co

usłyszawszy Jezus zadziwił się, i obróciwszy

się, rzekł rzeszom za sobą idącym :

Zaprawdę powiadam wam, nie znalazłem tak

wielkiej wiary nawet w Izraelu 10 A

wróciwszy się do domu ci, co byli posłani,

znaleźli sługę, który chorował, zdrowego.

47 Omnis qui venit ad me, et audit sermones

meos, et facit eos, ostendam vobis cui similis

sit : 48 similis est homini ædificanti domum,

qui fodit in altum, et posuit fundamentum

super petram : inundatione autem facta,

illisum est flumen domui illi, et non potuit

eam movere : fundata enim erat super

petram. 49 Qui autem audit, et non facit,

similis est homini ædificanti domum suam

super terram sine fundamento : in quam

illisus est fluvius, et continuo cecidit : et

facta est ruina domus illius magna.

7

1 Cum autem implesset omnia verba sua in

aures plebis, intravit Capharnaum. 2

Centurionis autem cujusdam servus male

habens, erat moriturus : qui illi erat pretiosus.

3 Et cum audisset de Jesu, misit ad eum

seniores Judæorum, rogans eum ut veniret et

salvaret servum ejus. 4 At illi cum venissent

ad Jesum, rogabant eum sollicite, dicentes ei

: Quia dignus est ut hoc illi præstes : 5 diligit

enim gentem nostram, et synagogam ipse

ædificavit nobis. 6 Jesus autem ibat cum illis.

Et cum jam non longe esset a domo, misit ad

eum centurio amicos, dicens : Domine, noli

vexari : non enim sum dignus ut sub tectum

meum intres : 7 propter quod et meipsum non

sum dignum arbitratus ut venirem ad te : sed

dic verbo, et sanabitur puer meus. 8 Nam et

ego homo sum sub potestate constitutus,

habens sub me milites : et dico huic, Vade, et

vadit : et alii, Veni, et venit : et servo meo,

Fac hoc, et facit. 9 Quo audito Jesus miratus

est : et conversus sequentibus se turbis, dixit

: Amen dico vobis, nec in Israël tantam

fidem inveni. 10 Et reversi, qui missi fuerant,

domum, invenerunt servum, qui languerat,

sanum.

20

WSKRZESZENIE MŁODZIEŃCA Z

NAIM.

11 I Stało się, potem szedł do miasta, które

zowią Naim, a z nim szli uczniowie jego i

rzesza wielka. l2 Gdy się zaś przybliżył ku

bramie miejskiej, oto wynoszono umarłego,

jedynego syna matki jego, a była to wdowa, i

wielka rzesza z miasta była z nią. 13 A gdy

ujrzał ją Pan, miłosierdziem wzruszony nad

nią, rzekł jej : Nie płacz ! 14 I przystąpił i

dotknął się mar (a ci, co nieśli, stanęli), i

rzekł : Młodzieńcze ! Tobie mówię, wstań !

15 I usiadł ten, który był umarły, i począł

mówić, i oddał go matce jego 16 I zdjął

wszystkich strach, i wielbili Boga, mówiąc :

Że prorok wielki powstał między nami, i że

Bóg nawiedził lud swój. 17 I rozeszła się o

nim ta wieść po całej Judei i po wszystkiej

okolicznej krainie.

POSELSTWO JANA CHRZCICIELA.

18 I oznajmili o tym wszystkim Janowi

uczniowie jego. 19 A Jan wezwał dwóch

spośród uczniów swoich, i posłał do Jezusa,

mówiąc : Ty jesteś tym, który ma przyjść,

czy też innego czekamy? 20 Gdy zaś przyszli

do niego ci mężowie, rzekli : Jan Chrzciciel

posłał nas do ciebie, mówiąc : Ty jesteś tym,

który ma przyjść, czy też innego czekamy?

21 (W tej też godzinie uzdrowił wielu od

niemocy i chorób i od złych duchów, a wielu

ślepym wzrok przywrócił). 22 A

odpowiadając, rzekł im: Idźcie i donieście

Janowi, coście słyszeli i widzieli; "Że ślepi

widzą, chromi chodzą, trędowaci bywają

oczyszczeni, głusi słyszą, umarli

zmartwychwstają, ubogim ewangelia bywa

opowiadana." 23 A błogosławiony jest, który

się ze mnie nie zgorszy. 24 I gdy posłowie

Janowi odeszli, począł mówić o Janie do

rzeszy : Cóżeście wyszli widzieć na pustyni?

Trzcinę chwiejącą się od wiatru? 25 Ale

coście wyszli widzieć ? Człowieka w

miękkie szaty obleczonego ? Oto ci, co są w

kosztownej odzieży i w rozkoszach, w

domach królewskich są 26 Ale coście wyszli

widzieć ? Proroka ? Zaiste powiadam wam i

11 Et factum est : deinceps ibat in civitatem

quæ vocatur Naim : et ibant cum eo discipuli

ejus et turba copiosa. 12 Cum autem

appropinquaret portæ civitatis, ecce

defunctus efferebatur filius unicus matris suæ

: et hæc vidua erat : et turba civitatis multa

cum illa. 13 Quam cum vidisset Dominus,

misericordia motus super eam, dixit illi : Noli

flere. 14 Et accessit, et tetigit loculum. (Hi

autem qui portabant, steterunt.) Et ait :

Adolescens, tibi dico, surge. 15 Et resedit qui

erat mortuus, et cœpit loqui. Et dedit illum

matri suæ. 16 Accepit autem omnes timor : et

magnificabant Deum, dicentes : Quia

propheta magnus surrexit in nobis : et quia

Deus visitavit plebem suam. 17 Et exiit hic

sermo in universam Judæam de eo, et in

omnem circa regionem.

18 Et nuntiaverunt Joanni discipuli ejus de

omnibus his. 19 Et convocavit duos de

discipulis suis Joannes, et misit ad Jesum,

dicens : Tu es qui venturus es, an alium

exspectamus ? 20 Cum autem venissent ad

eum viri, dixerunt : Joannes Baptista misit

nos ad te dicens : Tu es qui venturus es, an

alium exspectamus ? 21 (In ipsa autem hora

multos curavit a languoribus, et plagis, et

spiritibus malis, et cæcis multis donavit

visum.) 22 Et respondens, dixit illis : Euntes

renuntiate Joanni quæ audistis et vidistis :

quia cæci vident, claudi ambulant, leprosi

mundantur, surdi audiunt, mortui resurgunt,

pauperes evangelizantur : 23 et beatus est

quicumque non fuerit scandalizatus in me. 24

Et cum discessissent nuntii Joannis, cœpit de

Joanne dicere ad turbas : Quid existis in

desertum videre ? arundinem vento agitatam

? 25 Sed quid existis videre ? hominem

mollibus vestibus indutum ? Ecce qui in

veste pretiosa sunt et deliciis, in domibus

regum sunt. 26 Sed quid existis videre ?

prophetam ? Utique dico vobis, et plus quam

prophetam : 27 hic est, de quo scriptum est :

Ecce mitto angelum meum ante faciem tuam,

21

więcej niż proroka. 27 Ten jest, o którym

napisane jest : "Oto posyłam Anioła mego

przed obliczem twoim, który zgotuje drogę

twoją przed tobą." 28 Albowiem powiadam

wam : Nie ma między narodzonymi z

niewiast większego proroka nad Jana

Chrzciciela ; ale kto mniejszy jest w

królestwie Bożym, większy jest, niźli on. 29

A słysząc lud wszystek i celnicy, oddali

cześć Bogu, przyjmując chrzest Janowy. 30

Ale faryzeusze i biegli w Zakonie wzgardzili

zamiarem Bożym względem siebie, nie

przyjmując chrztu od niego. 31 I rzekł Pan:

Do kogóż więc przyrównam ludzi plemienia

tego, a komu są podobni? 32 Podobni są

chłopiętom na rynku siedzącym i wołającym

jedni do drugich i mówiącym: Graliśmy wam

na piszczałkach, a nie tańczyliście ;

zawodziliśmy, a nie płakaliście. 33 Gdyż Jan

Chrzciciel przyszedł, nie jedząc chleba ani

nie pijąc wina, a mówicie : Czarta ma. 34

Przyszedł Syn Człowieczy jedząc i pijąc, a

mówicie : Oto człowiek obżerca i winopijca,

przyjaciel celników i grzeszników. 35 I

usprawiedliwiona jest mądrość od

wszystkich synów swoich.

GRZESZNICA PODCZAS UCZTY.

36 Pewien zaś faryzeusz prosił go, aby z nim

jadł. I wszedłszy w dom faryzeusza, zasiadł

do stołu. 37 A oto niewiasta, która była w

mieście grzesznicą, skoro dowiedziała się, że

siedzi u stołu w domu faryzeusza, przyniosła

słoik alabastrowy olejku; 38 i stanąwszy z

tyłu u nóg jego, poczęła łzami polewać nogi

jego, a włosami głowy swojej wycierała, i

całowała nogi jego, i olejkiem namaszczała.

39 A widząc faryzeusz, który go był zaprosił,

rzekł sam do siebie, mówiąc : Gdyby ten był

prorokiem, przecieżby wiedział, kto i jaka

jest ta niewiasta, która się go dotyka : że jest

grzesznicą. 40 A Jezus odpowiadając, rzekł

do niego : Szymonie, mam ci coś

powiedzieć. 41 On zaś rzekł : Mistrzu,

powiedz. Dwóch dłużników miał pewien

wierzyciel : jeden winien był pięćset

denarów, a drugi pięćdziesiąt. 42 Lecz gdy

oni nie mieli skąd oddać, darował obydwom;

któryż więc bardziej go miłuje? 43 Szymon

qui præparabit viam tuam ante te. 28 Dico

enim vobis : major inter natos mulierum

propheta Joanne Baptista nemo est : qui

autem minor est in regno Dei, major est illo.

29 Et omnis populus audiens et publicani,

justificaverunt Deum, baptizati baptismo

Joannis. 30 Pharisæi autem et legisperiti

consilium Dei spreverunt in semetipsos, non

baptizati ab eo. 31 Ait autem Dominus : Cui

ergo similes dicam homines generationis

hujus ? et cui similes sunt ? 32 Similes sunt

pueris sedentibus in foro, et loquentibus ad

invicem, et dicentibus : Cantavimus vobis

tibiis, et non saltastis : lamentavimus, et non

plorastis. 33 Venit enim Joannes Baptista,

neque manducans panem, neque bibens

vinum, et dicitis : Dæmonium habet. 34

Venit Filius hominis manducans, et bibens, et

dicitis : Ecce homo devorator, et bibens

vinum, amicus publicanorum et peccatorum.

35 Et justificata est sapientia ab omnibus

filiis suis.

36 Rogabat autem illum quidam de pharisæis

ut manducaret cum illo. Et ingressus domum

pharisæi discubuit. 37 Et ecce mulier, quæ

erat in civitate peccatrix, ut cognovit quod

accubuisset in domo pharisæi, attulit

alabastrum unguenti : 38 et stans retro secus

pedes ejus, lacrimis cœpit rigare pedes ejus,

et capillis capitis sui tergebat, et osculabatur

pedes ejus, et unguento ungebat. 39 Videns

autem pharisæus, qui vocaverat eum, ait intra

se dicens : Hic si esset propheta, sciret utique

quæ et qualis est mulier, quæ tangit eum :

quia peccatrix est. 40 Et respondens Jesus,

dixit ad illum : Simon, habeo tibi aliquid

dicere. At ille ait : Magister, dic. 41 Duo

debitores erant cuidam fœneratori : unus

debebat denarios quingentos, et alius

quinquaginta. 42 Non habentibus illis unde

redderent, donavit utrisque. Quis ergo eum

plus diligit ? 43 Respondens Simon dixit :

Æstimo quia is cui plus donavit. At ille dixit

22

odpowiadając, rzekł: Mniemam, że ten,

któremu więcej darował. A on mu

powiedział: Dobrześ rozsądził. 44 I

zwróciwszy się do niewiasty, rzekł

Szymonowi : Widzisz tę niewiastę?

Wszedłem do domu twego, nie dałeś wody

na nogi moje, a ona łzami oblała nogi moje, i

włosami swymi otarła. 45 Nie dałeś mi

pocałunku, a ona odkąd weszła, nie przestała

całować nóg moich. 46 Nie namaściłeś oliwą

głowy mojej, ta zaś namaściła olejkiem nogi

moje. 47 Przeto powiadam ci : Odpuszcza się

jej wiele grzechów, gdyż wielce umiłowała;

a komu mniej odpuszczają, mniej miłuje. 48

I rzekł do niej : Odpuszczają ci się grzechy.

49 I poczęli współsiedzący mówić między

sobą: Któż jest ten, który i grzechy

odpuszcza? I rzekł do niewiasty: Wiara twoja

cię zbawiła, idź w pokoju.

8

PODRÓŻ PO GALILEI

1.I Stało się potem, a on chodził po miastach

i miasteczkach, każąc i przepowiadając

królestwo Boże, a dwunastu z nim, 2 i

niektóre niewiasty, które były uzdrowione od

złych duchów i od chorób : Maria, którą

zowią Magdaleną, z której wyszło było

siedmiu czartów, 3 i Joanna, żona Chuzy,

zarządcy dóbr Heroda, i Zuzanna i wiele

innych, które mu służyły z majętności

swoich.

PRZYPOWIEŚĆ O SIEWCY.

4 Gdy zaś wielka rzesza schodziła się i

zmiast spieszyli do niego, rzekł przez

podobieństwo: 5 Wyszedł który sieje, siać

nasienie swoje. A gdy siał, jedno upadło koło

drogi, i zdeptane zostało, a ptaki niebieskie

wydziobały je. 6 A drugie upadło na opokę, a

gdy wzeszło, uschło, bo nie miało wilgoci. 7

A inne padło między ciernie, a gdy ciernie

razem wzrosły, przydusiły je. 8 A inne padło

na ziemię dobrą ; a gdy wzrosło, wydało

owoc stokrotny. To mówiąc, wołał : Kto ma

uszy ku słuchaniu, niechaj słucha. 9 I pytali

go uczniowie jego, co by to była za

ei : Recte judicasti. 44 Et conversus ad

mulierem, dixit Simoni : Vides hanc

mulierem ? Intravi in domum tuam, aquam

pedibus meis non dedisti : hæc autem

lacrimis rigavit pedes meos, et capillis suis

tersit. 45 Osculum mihi non dedisti : hæc

autem ex quo intravit, non cessavit osculari

pedes meos. 46 Oleo caput meum non unxisti

: hæc autem unguento unxit pedes meos. 47

Propter quod dico tibi : remittuntur ei peccata

multa, quoniam dilexit multum. Cui autem

minus dimittitur, minus diligit. 48 Dixit

autem ad illam : Remittuntur tibi peccata. 49

Et cœperunt qui simul accumbebant, dicere

intra se : Quis est hic qui etiam peccata

dimittit ? 50 Dixit autem ad mulierem : Fides

tua te salvam fecit : vade in pace.

8

1 Et factum est deinceps, et ipse iter faciebat

per civitates, et castella prædicans, et

evangelizans regnum Dei : et duodecim cum

illo, 2 et mulieres aliquæ, quæ erant curatæ a

spiritibus malignis et infirmatibus : Maria,

quæ vocatur Magdalene, de qua septem

dæmonia exierant, 3 et Joanna uxor Chusæ

procuratoris Herodis, et Susanna, et aliæ

multæ, quæ ministrabant ei de facultatibus

suis.

4 Cum autem turba plurima convenirent, et

de civitatibus properarent ad eum, dixit per

similitudinem : 5 Exiit qui seminat, seminare

semen suum. Et dum seminat, aliud cecidit

secus viam, et conculcatum est, et volucres

cæli comederunt illud. 6 Et aliud cecidit

supra petram : et natum aruit, quia non

habebat humorem. 7 Et aliud cecidit inter

spinas, et simul exortæ spinæ suffocaverunt

illud. 8 Et aliud cecidit in terram bonam : et

ortum fecit fructum centuplum. Hæc dicens

clamabat : Qui habet aures audiendi, audiat.

9 Interrogabant autem eum discipuli ejus,

23

przypowieść ? 10 A on im rzekł: Wam dane

jest znać tajemnice królestwa Bożego, a

innym przez przypowieści, aby widząc nie

widzieli, a słysząc nie rozumieli. 11 Jest zaś

ta przypowieść : Nasieniem jest słowo Boże.

12 A którzy koło drogi są, ci są, co słuchają,

a potem przychodzi diabeł i wybiera słowo z

serca ich, aby uwierzywszy nie byli

zbawieni. 13 A którzy na opokę, ci są, którzy

gdy usłyszą, z weselem przyjmują słowo, ale

korzenia nie mają; ci do czasu wierzą, i w

czasie próby odstępują. l4 Które zaś padło

między ciernie, ci są, którzy usłyszeli, a

odszedłszy, od trosk i bogactw i rozkoszy

życia bywają zaduszeni, i nie przynoszą

owocu. 15 A które na ziemię dobrą, ci są, co

dobrym a wybornym sercem usłyszawszy,

zachowują słowo, i owoc przynoszą w

cierpliwości.

CEL TEJ NAUKI.

16 Nikt zaś, zapaliwszy świecę, nie nakrywa

jej naczyniem, ani stawia pod łóżko, ale

stawia na świeczniku, aby ci, co wchodzą,

widzieli światło. l7 Nie ma bowiem tajemnej

rzeczy, która by się wyjawić nie miała, ani

skrytej, która by poznana nie była, i na jaw

nie wyszła 18 A więc uważajcie, jak słuchać

macie; albowiem kto ma, będzie mu dane ; a

kto nie ma, i to, co sądzi, że ma, będzie mu

odjęte.

KREWNI JEZUSA.

19 I przyszli do niego matka i bracia jego, ale

nie mogli do niego przystąpić z po- wodu

ciżby. 20 I oznajmiono mu : Matka twoja i

bracia twoi stoją przed domem, chcąc cię

widzieć. 21 A on odpowiadając, rzekł im :

Matką moją i braćmi moimi są ci, którzy

słuchają słowa Bożego i czynią je.

BURZA NA MORZU.

22 Stało się zaś dnia jednego, a on wstąpił w

łódkę i uczniowie jego. I rzekł do nich :

Przeprawmy się za jezioro. I odbili od brzegu

23 A gdy oni płynęli usnął. I przyszła

nawałnica wiatru na jezioro, i zalewało ich, i

quæ esset hæc parabola. 10 Quibus ipse dixit

: Vobis datum est nosse mysterium regni Dei,

ceteris autem in parabolis : ut videntes non

videant, et audientes non intelligant. 11 Est

autem hæc parabola : Semen est verbum Dei.

12 Qui autem secus viam, hi sunt qui audiunt

: deinde venit diabolus, et tollit verbum de

corde eorum, ne credentes salvi fiant. 13

Nam qui supra petram, qui cum audierint,

cum gaudio suscipiunt verbum : et hi radices

non habent : qui ad tempus credunt, et in

tempore tentationis recedunt. 14 Quod autem

in spinas cecidit : hi sunt qui audierunt, et a

sollicitudinibus, et divitiis, et voluptatibus

vitæ euntes, suffocantur, et non referunt

fructum. 15 Quod autem in bonam terram : hi

sunt qui in corde bono et optimo audientes

verbum retinent, et fructum afferunt in

patientia.

16 Nemo autem lucernam accendens, operit

eam vase, aut subtus lectum ponit : sed supra

candelabrum ponit, ut intrantes videant

lumen. 17 Non est enim occultum, quod non

manifestetur : nec absconditum, quod non

cognoscatur, et in palam veniat. 18 Videte

ergo quomodo audiatis. Qui enim habet,

dabitur illi : et quicumque non habet, etiam

quod putat se habere, auferetur ab illo.

19 Venerunt autem ad illum mater et fratres

ejus, et non poterant adire eum præ turba. 20

Et nuntiatum est illi : Mater tua et fratres tui

stant foris, volentes te videre. 21 Qui

respondens, dixit ad eos : Mater mea et

fratres mei hi sunt, qui verbum Dei audiunt et

faciunt.

22 Factum est autem in una dierum : et ipse

ascendit in naviculam, et discipuli ejus, et ait

ad illos : Transfretemus trans stagnum. Et

ascenderunt. 23 Et navigantibus illis,

obdormivit, et descendit procella venti in

24

byli w niebezpieczeństwie. 24 A

przystąpiwszy, zbudzili go, mówiąc :

Mistrzu, giniemy ! A on wstawszy, złajał

wiatr i nawałnicę wody, i uspokoiły się, i

stała się cisza. 25 I rzekł im: Gdzież jest

wiara wasza ? A oni. bojąc się, mówili ze

zdziwieniem jeden do drugiego: Kto

mniemasz, jest ten, że i wiatrom i morzu

rozkazuje, a słuchają go?

OPĘTANY Z GERAZY.

26 I popłynęli do krainy Gerazeńczyków,

która jest naprzeciw Galilei. 27 A gdy

wyszedł na ląd, zabiegł mu pewien człowiek,

co miał czarta już od dawnego czasu, i nie

nosił odzienia, i nie mieszkał w domu, ale w

grobach. 28 Ten, gdy ujrzał Jezusa, upadł

przed nim i zawoławszy wielkim głosem,

mówił: Co ci do mnie, Jezusie, Synu Boga

Najwyższego? Proszę cię, nie dręcz mnie. 29

Rozkazywał bowiem duchowi nieczystemu,

aby wyszedł z człowieka. Od dawnego

bowiem czasu porywał go, i wiązano go

łańcuchami, i w pętach strzeżono; a on

zerwawszy więzy, bywał pędzony od czarta

na pustynię. 30 Jezus zaś spytał go, mówiąc :

Jakie masz imię? A on odpowiedział :

Legion: bo weszło było wielu czartów w

niego. 31 I prosili go, aby im nie .kazał iść

do przepaści. 32 A było tam stado wielu

wieprzów, pasących się na górze; i prosili go,

aby im pozwolił w nie wejść; i pozwolił im.

33 Wyszli tedy czarci z człowieka i weszli w

wieprze, i stado pędem wpadło z urwistego

brzegu w jezioro, i utonęło. 34 A gdy

pasterze ujrzeli, co się stało, uciekli, i dali

znać do miasta i do wiosek. 35 I wyszli

oglądać, co się stało, i przyszli do Jezusa; i

znaleźli człowieka, z którego wyszły czarty,

siedzącego, ubranego i ze zdrowym

umysłem, u nóg jego, i zlękli się 36 I

opowiedzieli im też ci, którzy widzieli, jak

wybawiony został od legionu. 37 I prosił go

cały lud krainy Gerazeńczyków, aby odszedł

od nich ; bo byli wielkim strachem zdjęci. A

on wsiadłszy do łodzi, odjechał z powrotem.

38 I prosił go człowiek, z którego wyszli byli

czarci, aby mógł być przy nim. 39 Ale Jezus

odprawił go, mówiąc : Wróć się do domu

stagnum, et complebantur, et periclitabantur.

24 Accedentes autem suscitaverunt eum,

dicentes : Præceptor, perimus. At ille

surgens, increpavit ventum, et tempestatem

aquæ, et cessavit : et facta est tranquillitas.

25 Dixit autem illis : Ubi est fides vestra ?

Qui timentes, mirati sunt ad invicem,

dicentes : Quis putas hic est, quia et ventis, et

mari imperat, et obediunt ei ?

26 Et navigaverunt ad regionem

Gerasenorum, quæ est contra Galilæam. 27

Et cum egressus esset ad terram, occurrit illi

vir quidam, qui habebat dæmonium jam

temporibus multis, et vestimento non

induebatur, neque in domo manebat, sed in

monumentis. 28 Is, ut vidit Jesum, procidit

ante illum : et exclamans voce magna, dixit :

Quid mihi et tibi est, Jesu Fili Dei Altissimi ?

obsecro te, ne me torqueas. 29 Præcipiebat

enim spiritui immundo ut exiret ab homine.

Multis enim temporibus arripiebat illum, et

vinciebatur catenis, et compedibus

custoditus. Et ruptis vinculis agebatur a

dæmonio in deserta. 30 Interrogavit autem

illum Jesus, dicens : Quod tibi nomen est ?

At ille dixit : Legio : quia intraverant

dæmonia multa in eum. 31 Et rogabant illum

ne imperaret illis ut in abyssum irent. 32 Erat

autem ibi grex porcorum multorum

pascentium in monte : et rogabant eum, ut

permitteret eis in illos ingredi. Et permisit

illis. 33 Exierunt ergo dæmonia ab homine,

et intraverunt in porcos : et impetu abiit grex

per præceps in stagnum, et suffocatus est. 34

Quod ut viderunt factum qui pascebant,

fugerunt, et nuntiaverunt in civitatem et in

villas. 35 Exierunt autem videre quod factum

est, et venerunt ad Jesum, et invenerunt

hominem sedentem, a quo dæmonia exierant,

vestitum ac sana mente, ad pedes ejus, et

timuerunt. 36 Nuntiaverunt autem illis et qui

viderant, quomodo sanus factus esset a

legione : 37 et rogaverunt illum omnis

multitudo regionis Gerasenorum ut

discederet ab ipsis : quia magno timore

tenebantur. Ipse autem ascendens navim,

reversus est. 38 Et rogabat illum vir, a quo

25

twego, a opowiadaj, jak wielkie rzeczy Bóg

ci uczynił. I poszedł po całym mieście,

opowiadając, jak wielkie rzeczy uczynił mu

Jezus.

WSKRZESZENIE CÓRKI JAIRA.

40 Stało się zaś, gdy się wrócił Jezus,

przyjęła go rzesza, bo wszyscy nań czekali.

41 A oto przyszedł mąż imieniem Jair, a był

on przełożonym synagogi ; i upadł do nóg

Jezusowych, prosząc go, aby przyszedł do

domu jego, 42 bo miał córkę jedyną, około

lat dwunastu, a ta umierała. I zdarzyło się,

gdy szedł, cisnęły się nań rzesze. 43 A pewna

niewiasta, która miała krwotok od lat

dwunastu, i wydała była na lekarzy całą swą

majętność, a od żadnego nie mogła być

uleczona, 44 przystąpiła z tyłu, i dotknęła się

kraju szaty jego, a natychmiast ustał jej

krwotok 45 I rzekł Jezus : Kto jest, co się

mnie dotknął ? Gdy się zaś wszyscy

wypierali, rzekł Piotr i ci, którzy z nim byli :

Mistrzu ! Rzesze ściskają się i tłoczą, a ty

mówisz: Kto się mnie dotknął? 46 A Jezus

rzekł : Dotknął się mnie ktoś, bo ja wiem, że

moc wyszła ze mnie. 47 Niewiasta zaś

widząc, że się nie ukryła, drżąc przyszła, i

upadła do nóg jego; í dla jakiej przyczyny się

go dotknęła, oznajmiła wobec całego ludu i

jak natychmiast uzdrowiona została. 48 Lecz

on jej powiedział: Córko, wiara twoja cię

uzdrowiła, idź w pokoju. 49 Gdy on jeszcze

mówił, przyszedł ktoś do przełożonego

synagogi, mówiąc mu: Że umarła córka

twoja, nie trudź go. 50 A Jezus usłyszawszy

to słowo, odpowiedział ojcu dzieweczki: Nie

bój się, wierz tylko, a będzie zdrowa. 51 I

wszedłszy w dom, nie pozwolił nikomu

wejść ze sobą tylko Piotrowi i Jakubowi i

Janowi i ojcu i matce dzieweczki. 52

Wszyscy zaś płakali, i żałowali jej; lecz on

rzekł : Nie płaczcie ! Nie umarła dzieweczka,

ale śpi. 53 I śmiali się z niego, wiedząc, że

była umarła. 54 A on ująwszy ją za rękę,

zawołał, mówiąc : Dzieweczko, wstań ! 55 I

wrócił się duch jej, i zaraz wstała ; i rozkazał,

aby jej dano jeść.

dæmonia exierant, ut cum eo esset. Dimisit

autem eum Jesus, dicens : 39 Redi in domum

tuam, et narra quanta tibi fecit Deus. Et abiit

per universam civitatem, prædicans quanta

illi fecisset Jesus.

40 Factum est autem cum rediisset Jesus,

excepit illum turba : erunt enim omnes

exspectantes eum. 41 Et ecce venit vir, cui

nomen Jairus, et ipse princeps synagogæ erat

: et cecidit ad pedes Jesu, rogans eum ut

intraret in domum ejus, 42 quia unica filia

erat ei fere annorum duodecim, et hæc

moriebatur. Et contigit, dum iret, a turba

comprimebatur. 43 Et mulier quædam erat in

fluxu sanguinis ab annis duodecim, quæ in

medicos erogaverat omnem substantiam

suam, nec ab ullo potuit curari : 44 accessit

retro, et tetigit fimbriam vestimenti ejus : et

confestim stetit fluxus sanguinis ejus. 45 Et

ait Jesus : Quis est, qui me tetigit ?

Negantibus autem omnibus, dixit Petrus, et

qui cum illo erant : Præceptor, turbæ te

comprimunt, et affligunt, et dicis : Quis me

tetigit ? 46 Et dicit Jesus : Tetigit me aliquis :

nam ego novi virtutem de me exiisse. 47

Videns autem mulier, quia non latuit,

tremens venit, et procidit ante pedes ejus : et

ob quam causam tetigerit eum, indicavit

coram omni populo : et quemadmodum

confestim sanata sit. 48 At ipse dixit ei :

Filia, fides tua salvam te fecit : vade in pace.

49 Adhuc illo loquente, venit quidam ad

principem synagogæ, dicens ei : Quia mortua

est filia tua, noli vexare illum. 50 Jesus

autem, audito hoc verbo, respondit patri

puellæ : Noli timere, crede tantum, et salva

erit. 51 Et cum venisset domum, non permisit

intrare secum quemquam, nisi Petrum, et

Jacobum, et Joannem, et patrem, et matrem

puellæ. 52 Flebant autem omnes, et

plangebant illam. At ille dixit : Nolite flere :

non est mortua puella, sed dormit. 53 Et

deridebant eum, scientes quod mortua esset.

54 Ipse autem tenens manum ejus clamavit,

dicens : Puella, surge. 55 Et reversus est

spiritus ejus, et surrexit continuo. Et jussit illi

dari manducare.

26

56 I zdumieli się rodzice jej, a on im nakazał,

aby nikomu nie opowiadali, co się stało.

9

ROZESŁANIE APOSTOŁÓW.

1 Zwoławszy zaś dwunastu apostołów, dał

im moc i władzę nad wszystkimi czartami, i

żeby uzdrawiali choroby. 2 I posłał ich

przepowiadać królestwo Boże i uzdrawiać

niemocnych. 3 I rzekł do nich : Nie bierzcie

nic na drogę, ani laski, ani torby podróżnej,

ani chleba, ani pieniędzy, ani nie miejcie po

dwie suknie. 4 A do któregokolwiek domu

wejdziecie, tam mieszkajcie, i stamtąd nie

wychodźcie. 5 A którzykolwiek by was nie

przyjęli, wychodząc z tego miasta, nawet

proch z nóg waszych otrząśnijcie na

świadectwo przeciw nim. 6 Wyszedłszy zaś,

obchodzili miasteczka, opowiadając

ewangelię, i uzdrawiając wszędzie.

NIEPOKÓJ HERODA.

7 I usłyszał Herod tetrarcha wszystko, co się

działo przez niego, a wahał się, dlatego że

niektórzy powiadali, iż Jan zmartwychwstał ;

8 a inni zaś, że się Eliasz ukazał ; a inni

znowu, że zmartwychwstał jeden z dawnych

proroków. 9 I rzekł Herod : Jana ja ściąłem;

któż więc jest ten, o którym takie rzeczy

słyszę ? I starał się go zobaczyć.

C. OD ROZMNOŻENIA CHLEBA DO

PIERWSZEJ PODRÓŻY DO JERUZALEM

(9,10-50)

ROZMNOŻENIE CHLEBA.

10 I wróciwszy się apostołowie opowiedzieli

mu wszystko, co uczynili. I wziąwszy ich,

udał się osobno na miejsce pustynne, w

pobliżu Betsaidy. 11 A rzesze

dowiedziawszy się o tym, poszły za nim ; i

przyjął je, i opowiadał im o królestwie

Bożym ; a tych, którzy potrzebowali

uleczenia, uzdrawiał. 12 Dzień zaś miał się

ku schyłkowi. I przystąpiwszy dwunastu,

56 Et stupuerunt parentes ejus, quibus

præcepit ne alicui dicerent quod factum erat.

9

1 Convocatis autem duodecim Apostolis,

dedit illis virtutem et potestatem super omnia

dæmonia, et ut languores curarent. 2 Et misit

illos prædicare regnum Dei, et sanare

infirmos. 3 Et ait ad illos : Nihil tuleritis in

via, neque virgam, neque peram, neque

panem, neque pecuniam, neque duas tunicas

habeatis. 4 Et in quamcumque domum

intraveritis, ibi manete, et inde ne exeatis. 5

Et quicumque non receperint vos : exeuntes

de civitate illa, etiam pulverem pedum

vestrorum excutite in testimonium supra

illos. 6 Egressi autem circuibant per castella

evangelizantes, et curantes ubique.

7 Audivit autem Herodes tetrarcha omnia

quæ fiebant ab eo, et hæsitabat eo quod

diceretur 8 a quibusdam : Quia Joannes

surrexit a mortuis : a quibusdam vero : Quia

Elias apparuit : ab aliis autem : Quia

propheta unus de antiquis surrexit. 9 Et ait

Herodes : Joannem ego decollavi : quis est

autem iste, de quo ego talia audio ? Et

quærebat videre eum.

10 Et reversi Apostoli, narraverunt illi

quæcumque fecerunt : et assumptis illis

secessit seorsum in locum desertum, qui est

Bethsaidæ. 11 Quod cum cognovissent

turbæ, secutæ sunt illum : et excepit eos, et

loquebatur illis de regno Dei, et eos, qui cura

indigebant, sanabat. 12 Dies autem cœperat

declinare, et accedentes duodecim dixerunt

illi : Dimitte turbas, ut euntes in castella

27

rzekli mu: Rozpuść rzesze, by odszedłszy do

miasteczek i wsi, które są Wokoło, znalazły

gospodę i żywność ; bo jesteśmy tu na

miejscu pustynnym. 13 I rzekł do nich : Wy

im jeść dajcie. A oni powiedzieli: Nie mamy

więcej, tylko pięcioro chleba i dwie ryby ;

chyba że my pójdziemy, i kupimy żywności

na całą tę rzeszę. 14 A było mężczyzn około

pięciu tysięcy. I rzekł do uczniów swoich :

Posadźcie ich gromadami po pięćdziesięciu.

15 I uczynili tak, i posadzili wszystkich. 16

A wziąwszy pięcioro chleba i dwie ryby,

spojrzał w niebo, i pobłogosławił je, i

połamał, i rozdawał uczniom swoim, aby

kładli przed rzeszę. 17 I jedli wszyscy, i

najedli się, i zebrano co im zbyło, dwanaście

koszów ułomków.

WYZNANIE PIOTRA I ZAPOWIEDŹ

MĘKI.

18 I stało się, gdy był sam na modlitwie, byli

z nim i uczniowie, i zapytał ich, mówiąc :

Kim mię powiadają być rzesze ? 19 A oni

odpowiedzieli, i rzekli: Janem Chrzcicielem,

drudzy zaś Eliaszem, a inni, że prorok jeden

z dawniejszych zmartwychwstał. 20 I rzekł

im: A wy kim mnie być powiadacie?

Odpowiadając Szymon Piotr, rzekł:

Chrystusem -Bożym. 21 On zaś

zagroziwszy im, rozkazał, aby tego nikomu

nie powiadali, 22 mówiąc : Że potrzeba,

aby Syn Człowieczy wiele cierpiał, i był

wzgardzony od starszych i od przedniejszych

kapłanów i doktorów, i aby był zabity, a

trzeciego dnia zmartwychwstał.

NAŚLADOWANIE CHRYSTUSA.

23 Mówił zaś do wszystkich : Jeśli kto chce

iść za mną, niech zaprze samego siebie, a

weźmie krzyż swój na każdy dzień, i niech

idzie za mną. 24 Kto bowiem chciałby duszę

swoją zachować, straci ją; a kto by stracił

duszę swoją dla mnie, zachowa ją. 26

Albowiem co za pożytek ma człowiek,

jeśliby zyskał wszystek świat, a samego

siebie stracił, i sam na sobie szkodę poniósł?

26 Kto bowiem wstydziłby się mnie i słów

moich, tego Syn Człowieczy wstydzić się

villasque quæ circa sunt, divertant, et

inveniant escas : quia hic in loco deserto

sumus. 13 Ait autem ad illos : Vos date illis

manducare. At illi dixerunt : Non sunt nobis

plus quam quinque panes et duo pisces : nisi

forte nos eamus, et emamus in omnem hanc

turbam escas. 14 Erant autem fere viri

quinque millia. Ait autem ad discipulos suos

: Facite illos discumbere per convivia

quinquagenos. 15 Et ita fecerunt : et

discumbere fecerunt omnes. 16 Acceptis

autem quinque panibus et duobus piscibus,

respexit in cælum, et benedixit illis : et fregit,

et distribuit discipulis suis, ut ponerent ante

turbas. 17 Et manducaverunt omnes, et

saturati sunt. Et sublatum est quod superfuit

illis, fragmentorum cophini duodecim.

18 Et factum est cum solus esset orans, erant

cum illo et discipuli : et interrogavit illos,

dicens : Quem me dicunt esse turbæ ? 19 At

illi responderunt, et dixerunt : Joannem

Baptistam, alii autem Eliam, alii vero quia

unus propheta de prioribus surrexit. 20 Dixit

autem illis : Vos autem quem me esse dicitis

? Respondens Simon Petrus, dixit : Christum

Dei. 21 At ille increpans illos, præcepit ne

cui dicerent hoc, 22 dicens : Quia oportet

Filium hominis multa pati, et reprobari a

senioribus, et principibus sacerdotum, et

scribis, et occidi, et tertia die resurgere.

23 Dicebat autem ad omnes : Si quis vult

post me venire, abneget semetipsum, et tollat

crucem suam quotidie, et sequatur me. 24

Qui enim voluerit animam suam salvam

facere, perdet illam : nam qui perdiderit

animam suam propter me, salvam faciet

illam. 25 Quid enim proficit homo, si

lucretur universum mundum, se autem ipsum

perdat, et detrimentum sui faciat ? 26 Nam

qui me erubuerit, et meos sermones : hunc

Filius hominis erubescet cum venerit in

28

będzie, kiedy przyjdzie w majestacie swoim,

i Ojca, i świętych aniołów. 27 A powiadam

wam prawdziwie : Są niektórzy tu stojący, co

nie zaznają śmierci, aż ujrzą królestwo Boże.

PRZEMIENIENIE PAŃSKIE.

28 I stało się po tych słowach prawie w

osiem dni, i wziął Piotra i Jakuba i Jana, i

wyszedł na górę, aby się modlić. 29 A gdy

się modlił, stał się inny wygląd oblicza jego,

a odzienie jego białe i lśniące. 30 A oto dwaj

mężowie rozmawiali z nim a byli to Mojżesz

i Eliasz, 31 widziani w chwale; i mówili o

zejściu jego, którego miał dokonać w

Jeruzalem. 32 Piotr zaś i ci, co byli z nim,

byli snem zmorzeni ; a przebudziwszy się,

ujrzeli majestat jego i dwóch mężów, którzy

przy nim stali. 33 I stało się, gdy odchodzili

od niego, rzekł Piotr do Jezusa : Mistrzu!

Dobrze nam tu być, i uczyńmy trzy

przybytki, jeden tobie, a jeden Mojżeszowi, i

jeden Eliaszowi; a nie wiedział, co mówi. 34

Skoro on to mówił, powstał obłok, i zasłonił

ich; i zlękli się, gdy wchodzili w obłok. 36 I

odezwał się głos z obłoku mówiący: Ten jest

Syn mój miły, jego słuchajcie. 36 Gdy zaś

głos brzmiał, pozostał sam Jezus. A oni

milczeli, i w te dni nikomu nic nie

powiedzieli z tego, co widzieli.

UZDROWIENIE CHŁOPCA

OPĘTANEGO.

37 I stało się nazajutrz, gdy oni -schodzili z

góry, zabiegła im rzesza wielka. 38 I oto

człowiek z rzeszy zawołał, mówiąc :

Nauczycielu ! Proszę cię, wejrzyj na syna

mego, bo jedynego mam. 39 A oto duch go

porywa, i nagle krzyczy, i rzuca nim, i targa

z pianą, i z trudnością odchodzi, męcząc go.

40 I prosiłem uczniów twoich, aby go

wyrzucili, a nie mogli. 41 Jezus zaś

odpowiadając, rzekł: O plemię niewierne i

przewrotne! Dokądże u was będę i cierpieć

was będę? Przyprowadź tu syna twego. 42 A

gdy nadchodził, rzucił go czart o ziemię, i

tarzał ; lecz Jezus zgromił ducha nieczystego,

i uzdrowił chłopca, i oddał go ojcu jego.

majestate sua, et Patris, et sanctorum

angelorum. 27 Dico autem vobis vere : sunt

aliqui hic stantes, qui non gustabunt mortem

donec videant regnum Dei.

28 Factum est autem post hæc verba fere dies

octo, et assumpsit Petrum, et Jacobum, et

Joannem, et ascendit in montem ut oraret. 29

Et facta est, dum oraret, species vultus ejus

altera : et vestitus ejus albus et refulgens. 30

Et ecce duo viri loquebantur cum illo. Erant

autem Moyses et Elias, 31 visi in majestate :

et dicebant excessum ejus, quem completurus

erat in Jerusalem. 32 Petrus vero, et qui cum

illo erant, gravati erant somno. Et evigilantes

viderunt majestatem ejus, et duos viros qui

stabant cum illo. 33 Et factum est cum

discederent ab illo, ait Petrus ad Jesum :

Præceptor, bonum est nos hic esse : et

faciamus tria tabernacula, unum tibi, et unum

Moysi, et unum Eliæ : nesciens quid diceret.

34 Hæc autem illo loquente, facta est nubes,

et obumbravit eos : et timuerunt, intrantibus

illis in nubem. 35 Et vox facta est de nube,

dicens : Hic est Filius meus dilectus, ipsum

audite. 36 Et dum fieret vox, inventus est

Jesus solus. Et ipsi tacuerunt, et nemini

dixerunt in illis diebus quidquam ex his quæ

viderant.

37 Factum est autem in sequenti die,

descendentibus illis de monte, occurrit illis

turba multa. 38 Et ecce vir de turba

exclamavit, dicens : Magister, obsecro te,

respice in filium meum quia unicus est mihi :

39 et ecce spiritus apprehendit eum, et subito

clamat, et elidit, et dissipat eum cum spuma,

et vix discedit dilanians eum : 40 et rogavi

discipulos tuos ut ejicerent illum, et non

potuerunt. 41 Respondens autem Jesus, dixit

: O generatio infidelis, et perversa, usquequo

ero apud vos, et patiar vos ? adduc huc filium

tuum. 42 Et cum accederet, elisit illum

dæmonium, et dissipavit.

29

DRUGA ZAPOWIEDŹ MĘKI.

43 I Zdumieli się wszyscy nad wielkością

Boga. A gdy się wszyscy dziwili

wszystkiemu, co czynił, rzekł do uczniów

swoich : 44 Weźcie wy sobie do waszych

serc te słowa; albowiem stanie się, że Syn

Człowieczy będzie wydany w ręce ludzkie.

45 Lecz oni nie rozumieli tego słowa, i

zakryte było przed nimi, że go nie pojęli ; a

bali się spytać go o to słowo.

ZALECENIE POKORY I

WYROZUMIAŁOŚCI.

46 A przyszła im myśl, który też z nich jest

większy. 47 Jezus zaś widząc myśli ich

serca, wziął dziecko, i postawił je przy sobie,

48 i rzekł im: Ktokolwiek przyjąłby to

dziecko w imię moje, mnie przyjmuje; a kto

mnie przyjmuje, przyjmuje tego, który mię

posłał ; albowiem kto mniejszy jest między

wami wszystkimi, ten jest większy. 49 A

odpowiadając Jan, rzekł: Mistrzu,

widzieliśmy człowieka w imię twoje czarty

wyrzucającego, i zabroniliśmy mu, bo nie

chodzi z nami. 50 I rzekł do niego Jezus :

Nie zabraniajcie; bo kto nie jest przeciwko

wam, za wami jest.

III Podróże do Jeruzalem (9,51-19,28)

A. PIERWSZA PODRÓŻ (9,51-10,42)

NIEGOŚCINNI SAMARYTANIE.

51 Stało się zaś gdy się dopełniły dni

wzięcia jego, a on postanowił niezłomnie,

aby iść do Jeruzalem. 52 I wysłał posłów

przed obliczem swoim, a idąc, weszli do

miasteczka samarytańskiego, aby mu

przygotować gospodę. 53 Ale go nie przyjęli,

ponieważ szedł w stronę Jeruzalem. 54

Widząc zaś uczniowie jego Jakub i Jan,

rzekli : Panie, chcesz, powiemy, żeby ogień

zstąpił z nieba, i spalił ich ? 55 A obróciwszy

się, zganił ich, mówiąc : Nie wiecie, czyjego

ducha jesteście.

43 Et increpavit Jesus spiritum immundum,

et sanavit puerum, et reddidit illum patri ejus.

44 Stupebant autem omnes in magnitudine

Dei : omnibusque mirantibus in omnibus quæ

faciebat, dixit ad discipulos suos : Ponite vos

in cordibus vestris sermones istos : Filius

enim hominis futurum est ut tradatur in

manus hominum. 45 At illi ignorabant

verbum istud, et erat velatum ante eos ut non

sentirent illud : et timebant eum interrogare

de hoc verbo.

46 Intravit autem cogitatio in eos quis eorum

major esset. 47 At Jesus videns cogitationes

cordis illorum, apprehendit puerum, et statuit

illum secus se, 48 et ait illis : Quicumque

susceperit puerum istum in nomine meo, me

recipit : et quicumque me receperit, recipit

eum qui me misit. Nam qui minor est inter

vos omnes, hic major est. 49 Respondens

autem Joannes dixit : Præceptor, vidimus

quemdam in nomine tuo ejicientem

dæmonia, et prohibuimus eum : quia non

sequitur nobiscum. 50 Et ait ad illum Jesus :

Nolite prohibere : qui enim non est adversum

vos, pro vobis est.

51 Factum est autem dum complerentur dies

assumptionis ejus, et ipse faciem suam

firmavit ut iret in Jerusalem. 52 Et misit

nuntios ante conspectum suum : et euntes

intraverunt in civitatem Samaritanorum ut

parerent illi. 53 Et non receperunt eum, quia

facies ejus erat euntis in Jerusalem. 54 Cum

vidissent autem discipuli ejus Jacobus et

Joannes, dixerunt : Domine, vis dicimus ut

ignis descendat de cælo, et consumat illos ?

55 Et conversus increpavit illos, dicens :

Nescitis cujus spiritus estis.

30

56 Syn Człowieczy nie przyszedł gubić dusz,

ale je zbawiać. I odeszli do innego

miasteczka.

NIEDOSKONALI UCZNIOWIE.

57 I zdarzyło się, gdy oni szli drogą, odezwał

się ktoś do niego : Pójdę za tobą,

dokądkolwiek pójdziesz. 58 Rzekł mu Jezus :

Lisy mają jamy, a ptaki niebieskie gniazda,

lecz Syn Człowieczy nie ma, gdzieby głowę

skłonił. 59 I rzekł do innego : Pójdź za mną.

On zaś odparł: Panie, pozwól mi najpierw

pójść i pogrzebać ojca mego. 60 A Jezus mu

rzekł : Niechaj umarli grzebią swych

umarłych ; a ty idź, i opowiadaj królestwo

Boże. 61 I rzekł inny : Pójdę za tobą, Panie,

ale pozwól mi wpierw rozporządzić

rzeczami, które są w domu. 62 Rzekł do

niego Jezus: Żaden, który rękę swą przyłożył

do pługa, a ogląda się wstecz, nie jest zdatny

do królestwa Bożego.

10

ROZESŁANIE 72 UCZNIÓW.

1 Potem zaś naznaczył Pan innych

siedemdziesięciu dwóch, i rozesłał ich po

dwóch przed sobą do wszystkich miast i

miejsc, dokąd sam miał przybyć. 2 I mówił

im : Żniwo wprawdzie wielkie, ale

robotników mało; proścież tedy Pana żniwa,

aby wysłał robotników na żniwo swoje. 3

Idźcie, oto ja was posyłam jako baranki

między wilki. 4 Nie noście trzosa, ani torby

podróżnej, ani butów, a nikogo po drodze nie

pozdrawiajcie. 5 Do któregokolwiek domu

wejdziecie, naprzód mówcie : Pokój temu

domowi. 6 A jeśliby tam był syn pokoju,

spocznie na nim pokój wasz ; a jeśli nie,

wróci się do was. 7 W tym też samym domu

mieszkajcie, jedząc i pijąc to, co u nich jest,

bo godzien jest robotnik zapłaty swojej. Nie

przechodźcie z domu do domu. 8 A do

jakiegokolwiek miasta wejdziecie, a przyjmą

was, jedzcie, co przed was położą. 9 I

uzdrawiajcie niemocnych, którzy w nim są, a

powiadajcie im : Przybliżyło się do was

królestwo Boże. 10 Jeśli zaś w jakim

56 Filius hominis non venit animas perdere,

sed salvare. Et abierunt in aliud castellum.

57 Factum est autem : ambulantibus illis in

via, dixit quidam ad illum : Sequar te

quocumque ieris. 58 Dixit illi Jesus : Vulpes

foveas habent, et volucres cæli nidos : Filius

autem hominis non habet ubi caput reclinet.

59 Ait autem ad alterum : Sequere me : ille

autem dixit : Domine, permitte mihi primum

ire, et sepelire patrem meum. 60 Dixitque ei

Jesus : Sine ut mortui sepeliant mortuos suos

: tu autem vade, et annuntia regnum Dei. 61

Et ait alter : Sequar te Domine, sed permitte

mihi primum renuntiare his quæ domi sunt.

62 Ait ad illum Jesus : Nemo mittens manum

suam ad aratrum, et respiciens retro, aptus est

regno Dei.

10

1 Post hæc autem designavit Dominus et

alios septuaginta duos : et misit illos binos

ante faciem suam in omnem civitatem et

locum, quo erat ipse venturus. 2 Et dicebat

illis : Messis quidem multa, operarii autem

pauci. Rogate ergo dominum messis ut mittat

operarios in messem suam. 3 Ite : ecce ego

mitto vos sicut agnos inter lupos. 4 Nolite

portare sacculum, neque peram, neque

calceamenta, et neminem per viam

salutaveritis. 5 In quamcumque domum

intraveritis, primum dicite : Pax huic domui :

6 et si ibi fuerit filius pacis, requiescet super

illum pax vestra : sin autem, ad vos

revertetur. 7 In eadem autem domo manete,

edentes et bibentes quæ apud illos sunt :

dignus est enim operarius mercede sua.

Nolite transire de domo in domum. 8 Et in

quamcumque civitatem intraveritis, et

susceperint vos, manducate quæ apponuntur

vobis : 9 et curate infirmos, qui in illa sunt, et

dicite illis : Appropinquavit in vos regnum

Dei. 10 In quamcumque autem civitatem

31

mieście, do którego wejdziecie, nie przyjmą

was, wyszedłszy na ulice jego, mówcie: 11 I

proch, który przylgnął do nas z miasta

waszego, strząsamy na was ; wszakże to

wiedzcie, że przybliżyło się królestwo Boże.

l2 Powiadam wam, że Sodomie lżej będzie w

ów dzień, niż temu miastu:

NIEPOKUTUJĄCE MIASTA.

13 Biada tobie, Korozain ! Biada tobie,

Betsaido ! Albowiem, gdyby w Tyrze i

Sydonie dokonały się były cuda, które się w

was spełniły, dawno by siedząc we

włosienicy i w popiele pokutowali. l4

Wszakże Tyrowi i Sydonowi lżej będzie na

sądzie, niźli wam. 15 I ty Kafarnaum, aż do

nieba wyniesione, aż do piekła będziesz

pogrążone. l6 Kto was słucha, mnie słucha ;

a kto wami gardzi, mną gardzi ; a kto mną

gardzi, gardzi tym, który mię posłał.

POWRÓT UCZNIÓW.

17 A powróciło siedemdziesięciu dwóch z

weselem, mówiąc : Panie, i czarci się nam

poddają w imię twoje. 18 I rzekł im:

Widziałem szatana, jako błyskawicę z nieba

spadającego 19 Oto dałem wam moc

deptania po wężach i skorpionach i po

wszelakiej mocy nieprzyjaciela, a nic wam

nie zaszkodzi. 20 Wszelako z tego się nie

weselcie, że się wam duchy poddają ; ale się

weselcie, że imiona wasze zapisane są w

niebiosach.

DZIĘKCZYNNA MODLITWA JEZUSA.

21 W owej godzinie rozradował się Duchem

Świętym, i rzekł : Wyznaję Tobie, Ojcze,

Panie nieba i ziemi, żeś to zakrył przed

mądrymi i uczonymi, a objawiłeś to

maluczkim. Tak, Ojcze, gdyż tak się

spodobało tobie. 22 Wszystko jest mi oddane

przez Ojca mego ; a nikt nie wie, kim jest

Syn, tylko Ojciec; i kim jest Ojciec, tylko

Syn i komu Syn chciałby objawić. 23 A

zwróciwszy się do uczniów swoich, rzekł:

Błogosławione oczy, które widzą, co wy

widzicie.

intraveritis, et non susceperint vos, exeuntes

in plateas ejus, dicite : 11 Etiam pulverem,

qui adhæsit nobis de civitate vestra,

extergimus in vos : tamen hoc scitote, quia

appropinquavit regnum Dei. 12 Dico vobis,

quia Sodomis in die illa remissius erit, quam

illi civitati.

13 Væ tibi Corozain ! væ tibi Bethsaida !

quia si in Tyro et Sidone factæ fuissent

virtutes quæ factæ sunt in vobis, olim in

cilicio et cinere sedentes pœniterent. 14

Verumtamen Tyro et Sidoni remissius erit in

judicio, quam vobis. 15 Et tu Capharnaum,

usque ad cælum exaltata, usque ad infernum

demergeris. 16 Qui vos audit, me audit : et

qui vos spernit, me spernit. Qui autem me

spernit, spernit eum qui misit me.

17 Reversi sunt autem septuaginta duo cum

gaudio, dicentes : Domine, etiam dæmonia

subjiciuntur nobis in nomine tuo. 18 Et ait

illis : Videbam Satanam sicut fulgor de cælo

cadentem. 19 Ecce dedi vobis potestatem

calcandi supra serpentes, et scorpiones, et

super omnem virtutem inimici : et nihil vobis

nocebit. 20 Verumtamen in hoc nolite

gaudere quia spiritus vobis subjiciuntur :

gaudete autem, quod nomina vestra scripta

sunt in cælis.

21 In ipsa hora exsultavit Spiritu Sancto, et

dixit : Confiteor tibi Pater, Domine cæli et

terræ, quod abscondisti hæc a sapientibus et

prudentibus, et revelasti ea parvulis. Etiam

Pater : quoniam sic placuit ante te. 22 Omnia

mihi tradita sunt a Patre meo. Et nemo scit

quis sit Filius, nisi Pater : et quis sit Pater,

nisi Filius, et cui voluerit Filius revelare. 23

Et conversus ad discipulos suos, dixit : Beati

oculi qui vident quæ vos videtis.

32

24 Mówię wam bowiem, że wielu proroków i

królów pragnęło widzieć, co wy widzicie, a

nie widzieli, i słyszeć, co słyszycie, a nie

słyszeli.

MIŁOSIERNY SAMARYTANIN.

25 A oto pewien biegły w Zakonie powstał,

kusząc go, i mówiąc : Nauczycielu, co

czyniąc, dostąpię życia wiecznego? 26 A on

rzekł do niego : W Zakonie co napisane, jak

czytasz? 27 On odpowiadając, rzekł:

"Będziesz miłował Pana Boga twego, z

całego serca twego i z całej duszy twojej, i ze

wszystkich sił twoich i ze wszystkiej myśli

twojej, a bliźniego twego jako samego

siebie." 28 I rzekł mu : Dobrześ

odpowiedział ; to czyń, a będziesz żył. 29 On zaś chcąc samego siebie usprawiedliwić,

rzekł do Jezusa : A kto jest moim bliźnim ?

30 Jezus zaś podejmując, rzekł: Pewien

człowiek szedł z Jeruzalem do Jerycha i

wpadł między zbójców, którzy go też złupili,

i rany zadawszy, odeszli, na pół umarłego

zostawiając. 31 I zdarzyło się, że pewien

kapłan zstępował tą samą drogą, a ujrzawszy

go, minął. 32 Także i lewita, przyszedłszy na

to miejsce i ujrzawszy go, minął. 33 Lecz

pewien Samarytanin jadąc, przechodził obok

niego, i ujrzawszy go, wzruszył się

miłosierdziem. 34 A przybliżywszy się,

zawiązał rany jego, nalawszy oliwy i wina, a

włożywszy go na bydlę swoje, zaprowadził

do gospody, i pielęgnował go. 35 A nazajutrz

wyjął dwa denary, i dał gospodarzowi, i rzekł

: Miej staranie o nim, a cokolwiek więcej

wydasz, ja, gdy się wrócę, oddam tobie. 36

Który z tych trzech zdaje ci się być bliźnim

tego, co wpadł między zbójców ? 37 On zaś

rzekł : Ten, który uczynił miłosierdzie nad

nim. I rzekł mu Jezus : Idź, i ty czyń

podobnie.

MARTA I MARIA.

38 I stało się, gdy szli, a on wstąpił do

pewnego miasteczka; i pewna niewiasta,

imieniem Marta, przyjęła go do domu swego.

39 A miała ona siostrę, imieniem Maria,

która też siedząc u nóg Pańskich, słuchała

24 Dico enim vobis quod multi prophetæ et

reges voluerunt videre quæ vos videtis, et

non viderunt : et audire quæ auditis, et non

audierunt.

25 Et ecce quidam legisperitus surrexit

tentans illum, et dicens : Magister, quid

faciendo vitam æternam possidebo ? 26 At

ille dixit ad eum : In lege quid scriptum est ?

quomodo legis ? 27 Ille respondens dixit :

Diliges Dominum Deum tuum ex toto corde

tuo, et ex tota anima tua, et ex omnibus

virtutibus tuis, et ex omni mente tua : et

proximum tuum sicut teipsum. 28 Dixitque

illi : Recte respondisti : hoc fac, et vives. 29

Ille autem volens justificare seipsum, dixit ad

Jesum : Et quis est meus proximus ? 30

Suscipiens autem Jesus, dixit : Homo quidam

descendebat ab Jerusalem in Jericho, et

incidit in latrones, qui etiam despoliaverunt

eum : et plagis impositis abierunt semivivo

relicto. 31 Accidit autem ut sacerdos quidam

descenderet eadem via : et viso illo

præterivit. 32 Similiter et Levita, cum esset

secus locum, et videret eum, pertransiit. 33

Samaritanus autem quidam iter faciens, venit

secus eum : et videns eum, misericordia

motus est. 34 Et appropians alligavit vulnera

ejus, infundens oleum et vinum : et imponens

illum in jumentum suum, duxit in stabulum,

et curam ejus egit. 35 Et altera die protulit

duos denarios, et dedit stabulario, et ait :

Curam illius habe : et quodcumque

supererogaveris, ego cum rediero reddam

tibi. 36 Quis horum trium videtur tibi

proximus fuisse illi, qui incidit in latrones ?

37 At ille dixit : Qui fecit misericordiam in

illum. Et ait illi Jesus : Vade, et tu fac

similiter.

38 Factum est autem, dum irent, et ipse

intravit in quoddam castellum : et mulier

quædam, Martha nomine, excepit illum in

domum suam, 39 et huic erat soror nomine

Maria, quæ etiam sedens secus pedes

33

słowa jego. 40 Marta zaś zabiegała około

rozmaitej posługi. A stanąwszy rzekła :

Panie, czy nie dbasz o to, że siostra moja

zostawiła mię, żebym sama usługiwała ?

Powiedzże jej tedy, by mi pomogła. 41 I

odpowiadając, rzekł jej Pan: Marto, Marto,

troszczysz się i frasujesz około bardzo wiela.

Ale jednego potrzeba 42 Maria najlepszą

cząstkę obrała, która od niej odjęta nie

będzie.

11

B. W JERUZALEM I W DRODZE

POWROTNEJ (11,1-13,21)

MODLITWA PAŃSKA.

1 I Stało się, gdy był w pewnym miejscu na

modlitwie, skoro przestał, rzekł doń jeden z

uczniów jego : Panie, naucz nas modlić się,

jak i Jan nauczył uczniów swoich. 2 I rzekł

im : Gdy się modlicie, mówcie : Ojcze, święć

się imię twoje. Przyjdź królestwo twoje. 3

Chleba naszego powszedniego daj nam

dzisiaj. 4 A odpuść nam grzechy nasze, bo i

my odpuszczamy każdemu naszemu

winowajcy. I nie wwódź nas w pokuszenie.

WYTRWAŁOŚĆ W MODLITWIE.

5 I rzekł do nich : Kto z was będzie miał

przyjaciela, i pójdzie do niego o północy, i

powie mu : "Przyjacielu, pożycz mi trzy

chleby; 6 bo przyjaciel mój przyszedł do

mnie z drogi, a nie mam co przed nim

położyć." 7 A on z wewnątrz odpowiadając,

rzekłby : "Nie naprzykrzaj mi się, już drzwi

zamknięte, a dzieci moje są ze mną w łóżku;

nie mogę wstać i dać ci." 8 I jeśli on będzie

dalej kołatał, powiadam wam : chociaż nie da

mu, i nie wstanie, dlatego że jest

przyjacielem jego, to dla natręctwa jego

wstanie, i da mu tyle, ile mu potrzeba. 9 I ja

wam powiadam : Proście, a będzie wam dane

; szukajcie, a znajdziecie ; pukajcie, a będzie

wam otworzone. 10 Albowiem każdy, kto

prosi, otrzymuje; a kto szuka, znajduje ; a

pukającemu będzie otworzone. 11 Kto zaś z

was jeśli prosi ojca o chleb, czy da mu

Domini, audiebat verbum illius. 40 Martha

autem satagebat circa frequens ministerium :

quæ stetit, et ait : Domine, non est tibi curæ

quod soror mea reliquit me solam ministrare

? dic ergo illi ut me adjuvet. 41 Et

respondens dixit illi Dominus : Martha,

Martha, sollicita es, et turbaris erga plurima,

42 porro unum est necessarium. Maria

optimam partem elegit, quæ non auferetur ab

ea.

11

1 Et factum est : cum esset in quodam loco

orans, ut cessavit, dixit unus ex discipulis

ejus ad eum : Domine, doce nos orare, sicut

docuit et Joannes discipulos suos. 2 Et ait

illis : Cum oratis, dicite : Pater, sanctificetur

nomen tuum. Adveniat regnum tuum. 3

Panem nostrum quotidianum da nobis hodie.

4 Et dimitte nobis peccata nostra, siquidem et

ipsi dimittimus omni debenti nobis. Et ne nos

inducas in tentationem.

5 Et ait ad illos : Quis vestrum habebit

amicum, et ibit ad illum media nocte, et dicet

illi : Amice, commoda mihi tres panes, 6

quoniam amicus meus venit de via ad me, et

non habeo quod ponam ante illum, 7 et ille

de intus respondens dicat : Noli mihi

molestus esse, jam ostium clausum est, et

pueri mei mecum sunt in cubili : non possum

surgere, et dare tibi. 8 Et si ille perseveraverit

pulsans : dico vobis, etsi non dabit illi

surgens eo quod amicus ejus sit, propter

improbitatem tamen ejus surget, et dabit illi

quotquot habet necessarios. 9 Et ego dico

vobis : Petite, et dabitur vobis ; quærite, et

invenietis ; pulsate, et aperietur vobis. 10

Omnis enim qui petit, accipit : et qui quærit,

invenit : et pulsanti aperietur. 11 Quis autem

ex vobis patrem petit panem, numquid

lapidem dabit illi ? aut piscem, numquid pro

34

kamień ; albo o rybę, czy zamiast ryby poda

mu węża? 12 Albo jeśliby prosił o jajo, czy

poda mu skorpiona? l3 Jeśli więc wy, choć

jesteście złymi, umiecie dawać dobre datki

dzieciom waszym, o ileż więcej Ojciec wasz

z nieba da ducha dobrego tym, którzy go

proszą ?

BLUŹNIERSTWO FARYZEUSZÓW.

14 I wyrzucał czarta, a on był niemy ; a gdy

wyrzucił czarta, przemówił niemy i zdziwiły

się rzesze. 15 A niektórzy z nich mówili:

Przez Belzebuba, księcia czartowskiego,

wyrzuca czarty. 16 Inni zaś kusząc, domagali

się znaku od niego z nieba. 17 On zaś gdy

poznał myśli ich, rzekł im : Wszelkie

królestwo przeciw sobie rozdzielone, będzie

spustoszone, i dom na dom upadnie. 18 A

jeśli i szatan rozdzielony jest przeciw sobie,

jakże się ostoi królestwo jego? Mówicie

bowiem, że ja przez Belzebuba wyrzucam

czarty. 19 A jeśli ja przez Belzebuba

wyrzucam czarty, synowie wasi przez kogo

wyrzucają? Dlatego oni sędziami waszymi

będą. 20 Lecz jeśli palcem Bożym wyrzucam

czarty, zaiste przyszło do was królestwo

Boże. 21 Gdy mocarz zbrojny strzeże dworu

swego, w pokoju jest to, co posiada. 22 A

jeśli mocniejszy od niego nadszedłszy,

zwycięży go, zabierze wszystką broń jego, w

której ufał, i łupy jego rozda. 23 Kto nie jest

ze mną, przeciw mnie jest, a kto nie

gromadzi ze mną, rozprasza. 24 Gdy duch

nieczysty wyjdzie z człowieka, chodzi po

miejscach bezwodnych, szukając

odpoczynku ; a nie znalazłszy, mówi : Wrócę

się do domu mego, skąd wyszedłem. 25 I

przyszedłszy, znajduje go umiecionym i

ozdobionym. 26 Wtedy idzie, i bierze ze

sobą siedmiu innych duchów gorszych

aniżeli sam, a wszedłszy mieszkają tam. I

stają się ostatnie rzeczy tego człowieka

gorsze, niż pierwsze.

pisce serpentem dabit illi ? 12 aut si petierit

ovum, numquid porriget illi scorpionem ? 13

Si ergo vos, cum sitis mali, nostis bona data

dare filiis vestris : quanto magis Pater vester

de cælo dabit spiritum bonum petentibus se ?

14 Et erat ejiciens dæmonium, et illud erat

mutum. Et cum ejecisset dæmonium, locutus

est mutus, et admiratæ sunt turbæ. 15

Quidam autem ex eis dixerunt : In Beelzebub

principe dæmoniorum ejicit dæmonia. 16 Et

alii tentantes, signum de cælo quærebant ab

eo. 17 Ipse autem ut vidit cogitationes

eorum, dixit eis : Omne regnum in seipsum

divisum desolabitur, et domus supra domum

cadet. 18 Si autem et Satanas in seipsum

divisus est, quomodo stabit regnum ejus ?

quia dicitis in Beelzebub me ejicere

dæmonia. 19 Si autem ego in Beelzebub

ejicio dæmonia : filii vestri in quo ejiciunt ?

ideo ipsi judices vestri erunt. 20 Porro si in

digito Dei ejicio dæmonia : profecto pervenit

in vos regnum Dei. 21 Cum fortis armatus

custodit atrium suum, in pace sunt ea quæ

possidet. 22 Si autem fortior eo superveniens

vicerit eum, universa arma ejus auferet, in

quibus confidebat, et spolia ejus distribuet.

23 Qui non est mecum, contra me est : et qui

non colligit mecum, dispergit. 24 Cum

immundus spiritus exierit de homine,

ambulat per loca inaquosa, quærens requiem

: et non inveniens dicit : Revertar in domum

meam unde exivi. 25 Et cum venerit, invenit

eam scopis mundatam, et ornatam. 26 Tunc

vadit, et assumit septem alios spiritus secum,

nequiores se, et ingressi habitant ibi. Et fiunt

novissima hominis illius pejora prioribus.

35

MACIERZYŃSTWO MARYI

BŁOGOSŁAWIONE.

27 I stało się, gdy to mówił, podniósłszy głos

pewna niewiasta z rzeszy, rzekła mu :

Błogosławione łono, które cię nosiło, i piersi

któreś ssał. 28 A on rzekł : I owszem,

błogosławieni, którzy słuchają słowa

Bożego, i strzegą go.

JONASZ FIGURĄ MESJASZA.

29 Gdy zaś rzesze się zbierały, począł mówić

: Plemię to jest plemieniem złośliwym: żąda

znaku, a znak nie będzie mu dany, tylko znak

Jonasza proroka. 30 Jak bowiem Jonasz był

znakiem dla niniwitów, tak będzie i Syn

Człowieczy dla plemienia tego. 31 Królowa

Południa powstanie na sądzie z mężami

plemienia tego, i potępi ich ; bo przyjechała

od krańców ziemi słuchać mądrości

Salomona; a oto tu więcej, niż Salomon. 32

Mężowie niniwici powstaną na sądzie z

plemieniem tym, i potępią je, bo pokutę

czynili na kazanie Jonasza ; a oto tu więcej,

niż Jonasz.

PORÓWNANIE ZE ŚWIECĄ.

33 Nikt świecy nie zapala, i nie stawia w

ukryciu, ani pod korcem, ale na świeczniku,

aby ci, którzy wchodzą, widzieli światło. 34

Świecą ciała twego jest oko twoje. Jeśli oko

twoje będzie szczere, całe ciało twoje będzie

świetlane ; lecz jeśli będzie złe, i ciało twoje

też ciemne będzie. 35 Bacz tedy, żeby

światło, które w tobie jest, nie było

ciemnością. 36 Jeśliby więc całe twoje ciało

było świetlane, nie mając żadnej cząstki

ciemności, całe będzie jasne, i jako światło

błyskawicy oświeci cię.

27 Factum est autem, cum hæc diceret :

extollens vocem quædam mulier de turba

dixit illi : Beatus venter qui te portavit, et

ubera quæ suxisti. 28 At ille dixit :

Quinimmo beati, qui audiunt verbum Dei et

custodiunt illud.

29 Turbis autem concurrentibus cœpit dicere

: Generatio hæc, generatio nequam est :

signum quærit, et signum non dabitur ei, nisi

signum Jonæ prophetæ. 30 Nam sicut fuit

Jonas signum Ninivitis, ita erit et Filius

hominis generationi isti. 31 Regina austri

surget in judicio cum viris generationis

hujus, et condemnabit illos : quia venit a

finibus terræ audire sapientiam Salomonis :

et ecce plus quam Salomon hic. 32 Viri

Ninivitæ surgent in judicio cum generatione

hac, et condemnabunt illam : quia

pœnitentiam egerunt ad prædicationem Jonæ,

et ecce plus quam Jonas hic.

33 Nemo lucernam accendit, et in abscondito

ponit, neque sub modio : sed supra

candelabrum, ut qui ingrediuntur, lumen

videant. 34 Lucerna corporis tui est oculus

tuus. Si oculus tuus fuerit simplex, totum

corpus tuum lucidum erit : si autem nequam

fuerit, etiam corpus tuum tenebrosum erit. 35

Vide ergo ne lumen quod in te est, tenebræ

sint. 36 Si ergo corpus tuum totum lucidum

fuerit, non habens aliquam partem

tenebrarum, erit lucidum totum, et sicut

lucerna fulgoris illuminabit te. 37 Et cum

loqueretur, rogavit illum quidam pharisæus

ut pranderet apud se. Et ingressus recubuit.

36

NAPIĘTNOWANIE OBŁUDY

FARYZEJSKIEJ.

37 A gdy mówił, zaprosił go pewien

faryzeusz, aby obiadował u niego. I

wszedłszy, zasiadł do stołu. 38 Lecz

faryzeusz zastanawiając się, począł sam

sobie w myśli mówić, czemu się nie obmył

przed obiadem. 39 I rzekł Pan do niego:

Teraz wy faryzeusze oczyszczacie, co jest z

wierzchu kubka i misy, wnętrze zaś wasze

pełne jest zdzierstwa i nieprawości. 40

Nierozumni ! Czy ten, który uczynił to, co

jest z wierzchu, nie uczynił też tego, co jest

iˇwewnątrz ? 41 Wszakże co zbywa, dajcie

jałmużnę, a oto wszystkie rzeczy będą wam

czyste. 42 Ale biada wam faryzeuszom, że

dajecie dziesięcinę z mięty i z ruty i z

wszelkiej jarzyny, a zaniedbujecie sąd i

miłość Bożą; lecz te rzeczy trzeba było

czynić, a tamtych nie zaniedbywać 43 Biada

wam faryzeuszom, że lubicie pierwsze

krzesła w synagogach i pozdrowienia na

rynku. 44 Biada wam, gdyż jesteście jako

groby, których nie widać, i o których ludzie,

przechodzący po nich, nie wiedzą.

BIADA UCZONYM W PIŚMIE.

45 A odpowiadając jeden z biegłych w

Zakonie, rzekł mu : Nauczycielu, to mówiąc

i nam zelżywość czynisz. 46 Lecz on rzekł :I

wam, biegłym w Zakonie, biada ! Gdyż

obciążacie ludzi brzemionami, których

unieść nie mogą, a sami jednym palcem

swoim nie dotykacie brzemion. 47 Biada

wam, którzy budujecie groby proroków, a

ojcowie wasi pozabijali ich. 48 Zaiste dajecie

świadectwo, że zgadzacie się z uczynkami

ojców waszych; bo oni ich zabili, a

wybudujecie im groby. 49 Dlatego i mądrość

Boża powiedziała : Będę posyłać do nich

proroków i apostołów, a oni niektórych z

nich zabiją i prześladować będą, 50 aby

żądano krwi wszystkich proroków, którą

wylał ten naród od założenia świata, 51 od

krwi Abla aż do krwi Zachariasza, który

zginął między ołtarzem a przybytkiem.

Zaiste powiadam wam, zażądają jej od

plemienia tego 52 Biada wam, biegłym w

38 Pharisæus autem cœpit intra se reputans

dicere, quare non baptizatus esset ante

prandium. 39 Et ait Dominus ad illum : Nunc

vos pharisæi, quod deforis est calicis et

catini, mundatis : quod autem intus est

vestrum, plenum est rapina et iniquitate. 40

Stulti ! nonne qui fecit quod deforis est,

etiam id quod deintus est fecit ? 41

Verumtamen quod superest, date

eleemosynam : et ecce omnia munda sunt

vobis. 42 Sed væ vobis, pharisæis, quia

decimatis mentham, et rutam, et omne olus,

et præteritis judicium et caritatem Dei : hæc

autem oportuit facere, et illa non omittere. 43

Væ vobis, pharisæis, quia diligitis primas

cathedras in synagogis, et salutationes in

foro. 44 Væ vobis, quia estis ut monumenta,

quæ non apparent, et homines ambulantes

supra, nesciunt.

45 Respondens autem quidam ex legisperitis,

ait illi : Magister, hæc dicens etiam

contumeliam nobis facis. 46 At ille ait : Et

vobis legisperitis væ : quia oneratis homines

oneribus, quæ portare non possunt, et ipsi

uno digito vestro non tangitis sarcinas. 47

Væ vobis, qui ædificatis monumenta

prophetarum : patres autem vestri occiderunt

illos. 48 Profecto testificamini quod

consentitis operibus patrum vestrorum :

quoniam ipsi quidem eos occiderunt, vos

autem ædificatis eorum sepulchra. 49

Propterea et sapientia Dei dixit : Mittam ad

illos prophetas, et apostolos, et ex illis

occident, et persequentur : 50 ut inquiratur

sanguis omnium prophetarum, qui effusus est

a constitutione mundi a generatione ista, 51 a

sanguine Abel, usque ad sanguinem

Zachariæ, qui periit inter altare et ædem. Ita

dico vobis, requiretur ab hac generatione. 52

Væ vobis, legisperitis, quia tulistis clavem

37

Zakonie, bo wzięliście klucz zrozumienia ;

samiście nie weszli, a tym, którzy chcieli

wejść, przeszkodziliście. 53 Skoro to do nich

mówił, zaczęli faryzeusze i biegli w Zakonie

bardzo nacierać i zagadywać go o wiele

rzeczy, 54 czyhając nań, i starając się

podchwycić coś z ust. jego, aby go oskarżyć.

12

PRZESTROGA PRZED OBŁUDĄ.

1 Gdy zaś liczne rzesze stały wokoło, tak że

jedni drugich nadeptywali, począł mówić do

uczniów swoich. Strzeżcie się kwasu

faryzejskiego, którym jest obłuda. 2 A nie

ma nic ukrytego, o czym by się nie

dowiedziano. 3 Albowiem coście mówili w

ciemnościach, w świetle powiedziane będzie,

a coście na ucho mówili w komorach, będzie

głoszone na dachach.

POCIECHA W PRZEŚLADOWANIU.

4 A mówię wam, przyjaciołom moim : Nie

dajcie się zastraszyć tym, którzy zabijają

ciało, i potem już nie mają co więcej uczynić.

5 Lecz pokażę wam, kogo się bać macie ;

bójcie się tego, który skoro zabije, ma moc

wtrącić do piekła. Zaiste powiadam wam,

tego się bójcie. 6 Czyż pięciu wróbli nie

sprzedają za dwa miedziaki, a żaden z nich

nie jest w zapomnieniu u Boga? 7 Ale i

włosy na głowie waszej wszystkie są

policzone. A przeto się nie bójcie ; drożsi wy

jesteście, niż wiele wróbli. 8 Wam zaś

mówię: Ktokolwiek wyzna mię przed

ludźmi, i Syn Człowieczy wyzna go przed

aniołami Bożymi. 9 Lecz kto się mnie zaprze

przed ludźmi, nie będzie uznany przed

aniołami Bożymi. 10 I każdemu, który mówi

słowo przeciw Synowi Człowieczemu,

będzie odpuszczone, ale temu, co by bluźnił

przeciw Duchowi Świętemu, nie będzie

odpuszczone. 11 A gdy was prowadzić będą

do synagogi i do urzędów i zwierzchności,

nie troszczcie się, jak albo co macie

odpowiadać albo mówić. l2 Gdyż Duch

Święty nauczy was w owej godzinie, co wam

mówić potrzeba.

scientiæ : ipsi non introistis, et eos qui

introibant, prohibuistis. 53 Cum autem hæc

ad illos diceret, cœperunt pharisæi et

legisperiti graviter insistere, et os ejus

opprimere de multis, 54 insidiantes ei, et

quærentes aliquid capere de ore ejus, ut

accusarent eum.

12

1 Multis autem turbis circumstantibus, ita ut

se invicem conculcarent, cœpit dicere ad

discipulos suos : Attendite a fermento

pharisæorum, quod est hypocrisis. 2 Nihil

autem opertum est, quod non reveletur :

neque absconditum, quod non sciatur. 3

Quoniam quæ in tenebris dixistis, in lumine

dicentur : et quod in aurem locuti estis in

cubiculis, prædicabitur in tectis.

4 Dico autem vobis amicis meis : Ne

terreamini ab his qui occidunt corpus, et post

hæc non habent amplius quid faciant. 5

Ostendam autem vobis quem timeatis :

timete eum qui, postquam occiderit, habet

potestatem mittere in gehennam : ita dico

vobis, hunc timete. 6 Nonne quinque

passeres veneunt dipondio, et unus ex illis

non est in oblivione coram Deo ? 7 sed et

capilli capitis vestri omnes numerati sunt.

Nolite ergo timere : multis passeribus pluris

estis vos. 8 Dico autem vobis : Omnis

quicumque confessus fuerit me coram

hominibus, et Filius hominis confitebitur

illum coram angelis Dei : 9 qui autem

negaverit me coram hominibus, negabitur

coram angelis Dei. 10 Et omnis qui dicit

verbum in Filium hominis, remittetur illi : ei

autem qui in Spiritum Sanctum

blasphemaverit, non remittetur. 11 Cum

autem inducent vos in synagogas, et ad

magistratus, et potestates, nolite solliciti esse

qualiter, aut quid respondeatis, aut quid

dicatis. 12 Spiritus enim Sanctus docebit vos

in ipsa hora quid oporteat vos dicere.

38

PRZESTROGA PRZED CHCIWOŚCIĄ.

13 I rzekł mu ktoś z rzeszy : Nauczycielu,

powiedz bratu memu, aby się ze mną

podzielił dziedzictwem. 14 Lecz on mu

odrzekł : Człowiecze, któż mnie ustanowił

sędzią albo rozdzielcą nad wami ? 15 I rzekł

do nich : Uważajcie, a strzeżcie się wszelkiej

chciwości, bo niczyje życie nie polega na

obfitości tego, co posiada. 16 I powiedział im

podobieństwo, mówiąc: Rola pewnego

bogatego człowieka zrodziła obfite plony. 17

I rozmyślał sam w sobie, mówiąc : Cóż

uczynię bo nie mam gdzie zgromadzić

plonów moich ? 18 I rzekł : Oto co uczynię :

zburzę spichlerze moje, a większe pobuduję,

i tam zgromadzę wszystko, co mi się

urodziło, i dobra moje. 19 I powiem duszy

swojej : Duszo, masz wiele dóbr

zgotowanych na wiele lat; odpoczywaj, jedz,

pij, używaj. 20 I rzekł mu Bóg : Szalony !

Tej nocy duszý twojej zażądają od ciebie; a

coś nagotował, czyjeż będzie? 21 Tak bywa z

tym, który sobie skarby zbiera, a nie jest

wobec Boga bogaty.

NADMIERNA TROSKA.

22 I rzekł do uczniów swoich : Dlatego wam

powiadam: nie troszczcie się o duszę waszą,

co będziecie jedli, ani o ciało, w co będziecie

się odziewali. 23 Dusza jest czymś więcej,

niż pokarm; a ciało czymś więcej, niż

odzienie 24 Przypatrzcie się krukom, iż nie

sieją, ani żną, nie mają one spiżarni ani

spichlerza, a Bóg je karmi. O ileż drożsi od

nich wy jesteście? 25 A któż z was myśląc,

potrafi jeden łokieć przydać do wzrostu

swego? 26 Jeśli więc ani tego, co

najmniejsze jest, nie możecie, czemuż się o

inne rzeczy troszczycie ? 27 Przypatrzcie się

liliom, jak rosną ; nie pracują ani przędą, a

powiadam wam : ani Salomon w całej

chwale swojej nie był tak ubrany, jak jedna z

nich. 28 A jeśli trawę, która dziś jest na polu,

i jutro bywa w piec wrzucona, tak Bóg

przyodziewa, o ileż bardziej was, małej

wiary ! 29 I wy nie pytajcie się, co będziecie

jeść, albo co będziecie pić ; a w górę się nie

podnoście. 30 Tego wszystkiego bowiem

13 Ait autem ei quidam de turba : Magister,

dic fratri meo ut dividat mecum hæreditatem.

14 At ille dixit illi : Homo, quis me constituit

judicem, aut divisorem super vos ? 15

Dixitque ad illos : Videte, et cavete ab omni

avaritia : quia non in abundantia cujusquam

vita ejus est ex his quæ possidet. 16 Dixit

autem similitudinem ad illos, dicens :

Hominis cujusdam divitis uberes fructus ager

attulit : 17 et cogitabat intra se dicens : Quid

faciam, quia non habeo quo congregem

fructus meos ? 18 Et dixit : Hoc faciam :

destruam horrea mea, et majora faciam : et

illuc congregabo omnia quæ nata sunt mihi,

et bona mea, 19 et dicam animæ meæ :

Anima, habes multa bona posita in annos

plurimos : requiesce, comede, bibe, epulare.

20 Dixit autem illi Deus : Stulte, hac nocte

animam tuam repetunt a te : quæ autem

parasti, cujus erunt ? 21 Sic est qui sibi

thesaurizat, et non est in Deum dives.

22 Dixitque ad discipulos suos : Ideo dico

vobis, nolite solliciti esse animæ vestræ quid

manducetis, neque corpori quid induamini.

23 Anima plus est quam esca, et corpus plus

quam vestimentum. 24 Considerate corvos,

quia non seminant, neque metunt, quibus non

est cellarium, neque horreum, et Deus pascit

illos. Quanto magis vos pluris estis illis ? 25

Quis autem vestrum cogitando potest

adjicere ad staturam suam cubitum unum ?

26 Si ergo neque quod minimum est potestis,

quid de ceteris solliciti estis ? 27 Considerate

lilia quomodo crescunt : non laborant, neque

nent : dico autem vobis, nec Salomon in

omni gloria sua vestiebatur sicut unum ex

istis. 28 Si autem fœnum, quod hodie est in

agro, et cras in clibanum mittitur, Deus sic

vestit : quanto magis vos pusillæ fidei ? 29 Et

vos nolite quærere quid manducetis, aut quid

bibatis : et nolite in sublime tolli : 30 hæc

enim omnia gentes mundi quærunt. Pater

autem vester scit quoniam his indigetis.

39

narody tego świata szukają; a Ojciec wasz

wie, że tego potrzebujecie. 31 Ale szukajcie

najpierw królestwa Bożego, a to wszystko

przydane wam będzie.

SKARBY W NIEBIE.

32 Nie bój się, trzódko mała, bo spodobało

się Ojcu waszemu dać wam królestwo. 33

Sprzedajcie, co macie, a dajcie jałmużnę;

sprawcie sobie trzosy, które nie niszczeją,

skarb niewyczerpany w niebie, gdzie złodziej

się nie przybliża, ani mól nie psuje. 34

Albowiem gdzie jest skarb wasz, tam i serce

wasze będzie.

PRZYPOWIEŚĆ O WIERNYM SŁUDZE.

35 Niech będą przepasane biodra wasze, i

pochodnie gorejące w rękach waszych. 36 A

wy podobni ludziom, oczekującym pana

swego, kiedy z godów weselnych powróci,

aby gdy przyjdzie i zapuka, natychmiast mu

otworzyć. 37 Błogosławieni owi słudzy,

których pan przyszedłszy, znajdzie

czuwających. Zaprawdę powiadam wam, że

się przepasze, i każe im usiąść za stołem, a

przechodząc, będzie im służył 38 A jeśliby

przyszedł o drugiej straży, i jeśliby o trzeciej

straży przyszedł, i tak by znalazł,

błogosławieni są owi słudzy. 39 To zaś

wiedzcie, że gdyby wiedział gospodarz, o

której godzinie złodziej przyjdzie, czuwałby

bez wątpienia, i nie dopuściłby włamać się

do domu swego. 40 I wy bądźcie gotowi ; bo

o godzinie, której się nie domyślacie, Syn

Człowieczy przyjdzie.

WYJAŚNIENIE PRZYPOWIEŚCI.

41 I rzekł mu Piotr: Panie, czy do nas

mówisz tę przypowieść, czy i do wszystkich?

42 Pan zaś rzekł : Któż, mniemasz, jest

wiernym a roztropnym szafarzem, kto go Pan

postanowił nad czeladzią swoją, aby im dał

na czas miarę pszenicy? 43 Błogosławiony

ów sługa, którego pan przyszedłszy, znajdzie

tak czyniącym. 44 Prawdziwie mówię wam,

nad wszystkim, co ma, postanowi go. 45 Ale

jeśliby rzekł ów sługa w sercu swoim :

31 Verumtamen quærite primum regnum

Dei, et justitiam ejus : et hæc omnia

adjicientur vobis.

32 Nolite timere pusillus grex, quia

complacuit Patri vestro dare vobis regnum.

33 Vendite quæ possidetis, et date

eleemosynam. Facite vobis sacculos, qui non

veterascunt, thesaurum non deficientem in

cælis : quo fur non appropriat, neque tinea

corrumpit. 34 Ubi enim thesaurus vester est,

ibi et cor vestrum erit.

35 Sint lumbi vestri præcincti, et lucernæ

ardentes in manibus vestris, 36 et vos similes

hominibus exspectantibus dominum suum

quando revertatur a nuptiis : ut, cum venerit

et pulsaverit, confestim aperiant ei. 37 Beati

servi illi quos, cum venerit dominus,

invenerit vigilantes : amen dico vobis, quod

præcinget se, et faciet illos discumbere, et

transiens ministrabit illis. 38 Et si venerit in

secunda vigilia, et si in tertia vigilia venerit,

et ita invenerit, beati sunt servi illi. 39 Hoc

autem scitote, quoniam si sciret

paterfamilias, qua hora fur veniret, vigilaret

utique, et non sineret perfodi domum suam.

40 Et vos estote parati : quia qua hora non

putatis, Filius hominis veniet.

41 Ait autem ei Petrus : Domine, ad nos dicis

hanc parabolam, an et ad omnes ? 42 Dixit

autem Dominus : Quis, putas, est fidelis

dispensator, et prudens, quem constituit

dominus supra familiam suam, ut det illis in

tempore tritici mensuram ? 43 Beatus ille

servus quem, cum venerit dominus, invenerit

ita facientem. 44 Vere dico vobis, quoniam

supra omnia quæ possidet, constituet illum.

45 Quod si dixerit servus ille in corde suo :

40

Ociąga się pan mój z przyjściem, i zacząłby

bić sługi i służebnice, i jeść, i pić, i upijać się

; 46 przyjdzie pan tego sługi w dzień, w

który się nie spodziewa, i o godzinie, której

nie wie, i odłączy go, a dział z niewiernymi

mu wyznaczy 47 Ów zaś sługa, który poznał

wolę pana swego, a nie przygotował, i nie

uczynił według woli jego, otrzyma wielką

chłostę. 48 Ale ten, który nie wiedząc,

popełnił cośˇgodnego kary, niewielką chłostę

otrzyma. A od każdego, któremu wiele dano,

wiele domagać się będą, i od tego, któremu

wiele zlecono, więcej żądać będą od niego.

OGIEŃ I ROZŁĄKA.

49 Przyszedłem puścić ogień na ziemię, a

czegóż chcę, tylko żeby zapłonął? 50 Mam

też być chrztem ochrzczony; a jakże

ściśniony jestem, póki się to nie dokona! 51 Mniemacie, żem przyszedł pokój przynieść

na ziemię? Nie, mówię wam, ale rozłączenie.

52 Albowiem odtąd będzie w jednym domu

pięcioro rozłączonych, troje przeciwko

dwojgu, a dwoje przeciwko trojgu. 53

Podzielą się ojciec przeciw synowi, a syn

przeciw ojcu swemu, matka przeciw córce, a

córka przeciw matce, świekra przeciw

synowej swojej, a synowa przeciw świekrze

swojej.

ZNAKI CZASU.

54 Mówił zaś i do rzeszy : Gdy widzicie

obłok, podnoszący się od zachodu, zaraz

mówicie : będzie deszcz ; i tak bywa. 55 A

gdy wiatr wiejący z południa, powiadacie, że

będzie gorąco ; i bywa. 56 Obłudnicy !

Wygląd nieba i ziemi umiecie rozpoznać,

tego zaś czasu jakże nie poznajecie ? 57

Czemuż to i sami z siebie nie sądzicie, co jest

sprawiedliwe? 58 Gdy bowiem idziesz z

twym przeciwnikiem do przełożonego,

starajże się w drodze uwolnić od niego, by

cię przypadkiem nie pociągnął przed

sędziego, a sędzia odda cię dozorcy, a

dozorca wrzuci cię do więzienia. 59

Powiadam ci : Nie wyjdziesz stamtąd, póki

nie oddasz aż do ostatniego szelążka.

Moram facit dominus meus venire : et

cœperit percutere servos, et ancillas, et edere,

et bibere, et inebriari : 46 veniet dominus

servi illius in die qua non sperat, et hora qua

nescit, et dividet eum, partemque ejus cum

infidelibus ponet. 47 Ille autem servus qui

cognovit voluntatem domini sui, et non

præparavit, et non facit secundum

voluntatem ejus, vapulabit multis : 48 qui

autem non cognovit, et fecit digna plagis,

vapulabit paucis. Omni autem cui multum

datum est, multum quæretur ab eo : et cui

commendaverunt multum, plus petent ab eo.

49 Ignem veni mittere in terram, et quid volo

nisi ut accendatur ? 50 Baptismo autem

habeo baptizari : et quomodo coarctor usque

dum perficiatur ? 51 Putatis quia pacem veni

dare in terram ? non, dico vobis, sed

separationem : 52 erunt enim ex hoc quinque

in domo una divisi, tres in duos, et duo in tres

53 dividentur : pater in filium, et filius in

patrem suum, mater in filiam, et filia in

matrem, socrus in nurum suam, et nurus in

socrum suam.

54 Dicebat autem et ad turbas : Cum videritis

nubem orientem ab occasu, statim dicitis :

Nimbus venit : et ita fit. 55 Et cum austrum

flantem, dicitis : Quia æstus erit : et fit. 56

Hypocritæ ! faciem cæli et terræ nostis

probare : hoc autem tempus quomodo non

probatis ? 57 quid autem et a vobis ipsis non

judicatis quod justum est ? 58 Cum autem

vadis cum adversario tuo ad principem, in via

da operam liberari ab illo, ne forte trahat te

ad judicem, et judex tradat te exactori, et

exactor mittat te in carcerem. 59 Dico tibi,

non exies inde, donec etiam novissimum

minutum reddas.

41

13

NAPOMNIENIE DO POKUTY.

1 A na ten czas przybyli niektórzy,

oznajmiając mu o Galilejczykach, których

krew zmieszał Piłat z ich ofiarami 2 A

odpowiadając, rzekł im: Mniemacie, że ci

Galilejczycy nad wszystkich innych

Galilejczyków bardziej byli grzeszni, że takie

rzeczy ucierpieli ? 3 Nie, powiadam wam;

lecz jeśli pokutować nie będziecie, wszyscy

podobnie zginiecie. 4 Jak osiemnastu tych,

na których upadła wieża w Siloe, i zabiła ich,

czy mniemacie, że i oni byli więcej winni,

niż wszyscy ludzie mieszkający w Jeruzalem

? 5 Nie, mówię wam ; ale jeśli pokutować nie

będziecie, wszyscy podobnie zginiecie.

PRZYPOWIEŚĆ O FIDZE.

6 Powiedział zaś i to podobieństwo. Pewien

człowiek miał drzewo figowe posadzone w

winnicy swojej, i przyszedł, szukając na nim

owocu, i nie znalazł. 7 I rzekł do

uprawiającego winnicę : Oto trzy lata są, jak

przychodzę szukać owocu na tej fidze, a nie

znajduję ; wytnij ją więc, po cóż i ziemię

zajmuje? 8 A on odpowiadając, rzekł mu :

Panie, zostaw ją i na ten rok, aż ją okopię, i

gnojem obłożę, 9 a może da owoc; a jeśli nie,

to potem ją wytniesz.

NIEWIASTA UZDROWIONA W SZABAT.

10 I nauczał w synagodze ich w szabaty. 11

A oto była tam niewiasta, która od

osiemnastu lat miała ducha niemocy, a była

pochylona, i nie mogła żadną miarą w górę

spojrzeć l2 Skoro ją ujrzał Jezus, przywołał

ją do siebie, i rzekł jej : Niewiasto,

uwolniona jesteś od niemocy twojej. 13 I

włożył na nią ręce, a natychmiast

wyprostowała się, i chwaliła Boga. 14

Odpowiadając zaś przełożony synagogi,

oburzony, że Jezus w szabat uzdrowił, mówił

do rzeszy : Jest sześć dni, w które pracować

należy, w te dni więc przychodźcie, i leczcie

się, a nie w dzień sobotni 15 A odpowiadając

13

1 Aderant autem quidam ipso in tempore,

nuntiantes illi de Galilæis, quorum

sanguinem Pilatus miscuit cum sacrificiis

eorum. 2 Et respondens dixit illis : Putatis

quod hi Galilæi præ omnibus Galilæis

peccatores fuerint, quia talia passi sunt ? 3

Non, dico vobis : sed nisi pœnitentiam

habueritis, omnes similiter peribitis. 4 Sicut

illi decem et octo, supra quos cecidit turris in

Siloë, et occidit eos : putatis quia et ipsi

debitores fuerint præter omnes homines

habitantes in Jerusalem ? 5 Non, dico vobis :

sed si pœnitentiam non egeritis, omnes

similiter peribitis.

6 Dicebat autem et hanc similitudinem :

Arborem fici habebat quidam plantatam in

vinea sua, et venit quærens fructum in illa, et

non invenit. 7 Dixit autem ad cultorem vineæ

: Ecce anni tres sunt ex quo venio quærens

fructum in ficulnea hac, et non invenio :

succide ergo illam : ut quid etiam terram

occupat ? 8 At ille respondens, dicit illi :

Domine dimitte illam et hoc anno, usque

dum fodiam circa illam, et mittam stercora,

9 et siquidem fecerit fructum : sin autem, in

futurum succides eam.

10 Erat autem docens in synagoga eorum

sabbatis. 11 Et ecce mulier, quæ habebat

spiritum infirmitatis annis decem et octo : et

erat inclinata, nec omnino poterat sursum

respicere. 12 Quam cum videret Jesus,

vocavit eam ad se, et ait illi : Mulier, dimissa

es ab infirmitate tua. 13 Et imposuit illi

manus, et confestim erecta est, et glorificabat

Deum. 14 Respondens autem

archisynagogus, indignans quia sabbato

curasset Jesus, dicebat turbæ : Sex dies sunt

in quibus oportet operari : in his ergo venite,

et curamini, et non in die sabbati. 15

Respondens autem ad illum Dominus, dixit :

42

Pan, rzekł mu : Obłudnicy ! Czyż każdy z

was w szabat nie odwiązuje od żłobu wołu

swego albo osła, i nie prowadzi; by go

napoić? 16 Tej zaś córki Abrahama, którą

związał szatan, oto już osiemnaście lat, nie

trzeba było z tych więzów uwolnić w dzień

sobotni? 17 gdy to mówił, wstydzili się

wszyscy przeciwnicy jego; a cały lud

radował się ze wszystkiego, co chwalebnie

działo się przez niego.

RZYPOWIEŚĆ O ZIARNIE GORCZYCY I

O KWASIE.

18 Mówił tedy : Do czego podobne jest

królestwo niebieskie, a do czego je

przyrównam? 19 Podobne jest do ziarna

gorczycznego, które wziąwszy człowiek,

posadził w ogrodzie swoim, i urosło, i stało

się drzewem wielkim, a ptaki niebieskie

spoczywały na gałęziach jego. 20 I znowu

rzekł : Do czego przyrównam królestwo

Boże? 21 Podobne jest do kwasu, który

wziąwszy niewiasta, włożyła w trzy miary

mąki, aż się wszystko zakwasiło.

C. DRUGA PODRÓŻ DO JERUZALEM

(13,22 -17,10)

O CIASNEJ BRAMIE.

22 I szedł przez miasta i miasteczka,

nauczając i idąc ku Jeruzalem. 23 I rzekł mu

ktoś : Panie, czy mało jest tych, co mają być

zbawieni? On zaś rzekł do nich : 24 Usiłujcie

wejść przez ciasną bramę ; bo powiadam

wam, że wielu będzie chciało wejść, a nie

będą mogli. 25 Lecz gdy wejdzie gospodarz,

i zamknie drzwi, zaczniecie stać na dworze i

pukać do drzwi, mówiąc : Panie, otwórz

nam! A odpowiadając, rzecze wam : Nie

znam was, skąd jesteście. 26 Wtedy

poczniecie mówić : Jadaliśmy wobec ciebie,

i pijali, i na ulicach naszych uczyłeś. 27 I

rzecze wam : Nie znam was, skąd jesteście ;

odstąpcie ode mnie wszyscy, którzy czynicie

nieprawość. 28 Tam będzie płacz i

zgrzytanie zębów, gdy ujrzycie Abrahama i

Izaaka, i Jakuba i wszystkich proroków w

Hypocritæ, unusquisque vestrum sabbato non

solvit bovem suum, aut asinum a præsepio, et

ducit adaquare ? 16 Hanc autem filiam

Abrahæ, quam alligavit Satanas, ecce decem

et octo annis, non oportuit solvi a vinculo

isto die sabbati ? 17 Et cum hæc diceret,

erubescebant omnes adversarii ejus : et

omnis populus gaudebat in universis, quæ

gloriose fiebant ab eo.

18 Dicebat ergo : Cui simile est regnum Dei,

et cui simile æstimabo illud ? 19 Simile est

grano sinapis, quod acceptum homo misit in

hortum suum, et crevit, et factum est in

arborem magnam : et volucres cæli

requieverunt in ramis ejus. 20 Et iterum dixit

: Cui simile æstimabo regnum Dei ? 21

Simile est fermento, quod acceptum mulier

abscondit in farinæ sata tria, donec

fermentaretur totum.

22 Et ibat per civitates et castella, docens, et

iter faciens in Jerusalem. 23 Ait autem illi

quidam : Domine, si pauci sunt, qui salvantur

? Ipse autem dixit ad illos : 24 Contendite

intrare per angustam portam : quia multi,

dico vobis, quærent intrare, et non poterunt.

25 Cum autem intraverit paterfamilias, et

clauserit ostium, incipietis foris stare, et

pulsare ostium, dicentes : Domine, aperi

nobis : et respondens dicet vobis : Nescio vos

unde sitis : 26 tunc incipietis dicere :

Manducavimus coram te, et bibimus, et in

plateis nostris docuisti. 27 Et dicet vobis :

Nescio vos unde sitis : discedite a me omnes

operarii iniquitatis. 28 Ibi erit fletus et stridor

dentium : cum videritis Abraham, et Isaac, et

Jacob, et omnes prophetas in regno Dei, vos

autem expelli foras. 29 Et venient ab oriente,

43

królestwie Bożym, a siebie samych precz

wyrzuconych. 29 I przyjdą od Wschodu i

Zachodu, od Północy i Południa, i zasiędą w

królestwie Bożym. 30 I oto są ostatni, którzy

będą pierwszymi, a są pierwsi, którzy będą

ostatnimi.

JEZUS I HEROD.

31 Tegoż dnia przyszli niektórzy z

faryzeuszów, mówiąc mu: Wyjdź, a uchodź

stąd, bo cię Herod chce zabić. 32 I rzekł im:

Idźcie, a powiedzcie temu lisowi : Oto

wyrzucam czarty, i sprawuję uzdrowienia

dziś i jutro, a trzeciego dnia koniec mieć

będę. 33 Wszakże trzeba mi iść dziś i jutro i

pojutrze, bo nie może być, aby prorok zginął

poza Jeruzalem.

SKARGA NA JEROZOLIMĘ.

34 Jeruzalem, Jeruzalem, które zabijasz

proroków, i kamienujesz tych, tórzy do

ciebie bywają posyłani, ilekroć chciałem

zebrać dzieci twoje, jak ptak swe gniazdo

pod skrzydła, a nie chciałoś? 35 Oto dom

wasz zostanie wam pusty. A powiadam wam,

że mnie nie ujrzycie, aż przyjdzie to, że

powiecie : "Błogosławiony, który przychodzi

w imię Pańskie."

14

UZDROWIENIE CHOREGO NA

PUCHLINĘ.

1 I stało się, gdy Jezus wszedł do domu

jednego z przedniejszych faryzeuszów jeść

chleb w szabat, a oni go podpatrywali. 2 A

oto pewien człowiek opuchły był przed nim.

3 Jezus też odpowiadając, rzekł do biegłych

w Zakonie i faryzeuszów, mówiąc : Czy

godzi się w szabat uzdrawiać? 4 Lecz oni

milczeliˇ a on ująwszy, uzdrowił go, i

odprawił. 5 A odpowiadając, rzekł do nich :

Jeśli osioł albo wół którego z was wpadnie

do studni, czy nie wyciągnie go zaraz w

dzień sobotni? 6 I nie mogli mu -na to

odpowiedzieć.

et occidente, et aquilone, et austro, et

accumbent in regno Dei. 30 Et ecce sunt

novissimi qui erunt primi, et sunt primi qui

erunt novissimi.

31 In ipsa die accesserunt quidam

pharisæorum, dicentes illi : Exi, et vade hinc

: quia Herodes vult te occidere. 32 Et ait illis

: Ite, et dicite vulpi illi : Ecce ejicio

dæmonia, et sanitates perficio hodie, et cras,

et tertia die consummor. 33 Verumtamen

oportet me hodie et cras et sequenti die

ambulare : quia non capit prophetam perire

extra Jerusalem.

34 Jerusalem, Jerusalem, quæ occidis

prophetas, et lapidas eos qui mittuntur ad te,

quoties volui congregare filios tuos

quemadmodum avis nidum suum sub pennis,

et noluisti ? 35 Ecce relinquetur vobis domus

vestra deserta. Dico autem vobis, quia non

videbitis me donec veniat cum dicetis :

Benedictus qui venit in nomine Domini.

14

1 Et factum est cum intraret Jesus in domum

cujusdam principis pharisæorum sabbato

manducare panem, et ipsi observabant eum. 2

Et ecce homo quidam hydropicus erat ante

illum. 3 Et respondens Jesus dixit ad

legisperitos et pharisæos, dicens : Si licet

sabbato curare ? 4 At illi tacuerunt. Ipse vero

apprehensum sanavit eum, ac dimisit. 5 Et

respondens ad illos dixit : Cujus vestrum

asinus, aut bos in puteum cadet, et non

continuo extrahet illum die sabbati ? 6 Et non

poterant ad hæc respondere illi.

44

OSTATNIE MIEJSCE NA UCZCIE.

7 Powiedział zaś przypowieść do

zaproszonych, przypatrując się, jak pierwsze

siedzenia obierali, mówiąc do nich : 8 Gdy

będziesz zaproszony na gody, nie siadajże na

pierwszym miejscu, by czasem godniejszy od

ciebie nie był zaproszony przez niego; 9 a

gdy przyjdzie ten, który ciebie i jego

zaprosił, nie rzekł ci : ustąp temu miejsca ; a

wtedy musiałbyś ze wstydem zająć miejsce

ostatnie. 10 Ale gdy będziesz zaproszony,

idź, usiądź na ostatnim miejscu, aby

przyszedłszy ten, który cię zaprosił,

powiedział ci: Przyjacielu, posiądź się wyżej

; wtedy będziesz miał chwałę przed

współbiesiadującymi. 11 Każdy bowiem, co

się wywyższa, będzie poniżony; a kto się

uniża, będzie wywyższony. 12 Mówił też i

temu, który go zaprosił : Gdy wyprawiasz

obiad albo wieczerzę, nie wzywajże

przyjaciół twoich, ani braci twoich, ani

krewnych, ani sąsiadów bogatych, by cię

przypadkiem i oni wzajem nie zaprosili, i nie

spotkała cię nagroda l3 Ale gdy wyprawiasz

ucztę, wezwij ubogich, ułomnych, chromych

i ślepych; 14 a będziesz błogosławiony, że

nie mogą ci się odpłacić; albowiem będzie ci

oddane w zmartwychwstaniu

sprawiedliwych.

PRZYPOWIEŚĆ O ZAPROSZONYCH NA

GODY.

l5 Gdy to usłyszał jeden ze współsiedzących,

rzekł mu: Błogosławiony, który będzie jadł

chleb w królestwie Bożym. 16 A on mu

powiedział : Pewien człowiek zgotował

wielką wieczerzę, i wezwał wielu 17 I posłał

sługę swego o godzinie wieczerzy, aby

powiedział zaproszonym, żeby przyszli, bo

już wszystko gotowe 18 I zaczęli się wszyscy

razem wymawiać. Pierwszy mu rzekł :

Kupiłem wieś, i muszę wyjść i obejrzeć ją ;

proszę cię, miej mnie za wymówionego. 19

A drugi rzekł: Kupiłem pięć par wołów, i idę

je spróbować; proszę cię, miej mnie za

wymówionego. 20 A trzeci rzekł : Żonę

pojąłem, a przeto nie mogę przyjść. 21 A

wróciwszy się sługa, oznajmił to panu

7 Dicebat autem et ad invitatos parabolam,

intendens quomodo primos accubitus

eligerent, dicens ad illos : 8 Cum invitatus

fueris ad nuptias, non discumbas in primo

loco, ne forte honoratior te sit invitatus ab

illo. 9 Et veniens is, qui te et illum vocavit,

dicat tibi : Da huic locum : et tunc incipias

cum rubore novissimum locum tenere. 10

Sed cum vocatus fueris, vade, recumbe in

novissimo loco : ut, cum venerit qui te

invitavit, dicat tibi : Amice, ascende

superius. Tunc erit tibi gloria coram simul

discumbentibus : 11 quia omnis, qui se

exaltat, humiliabitur : et qui se humiliat,

exaltabitur. 12 Dicebat autem et ei, qui

invitaverat : Cum facis prandium, aut

cœnam, noli vocare amicos tuos, neque

fratres tuos, neque cognatos, neque vicinos

divites : ne forte te et ipsi reinvitent, et fiat

tibi retributio ; 13 sed cum facis convivium,

voca pauperes, debiles, claudos, et cæcos :

14 et beatus eris, quia non habent retribuere

tibi : retribuetur enim tibi in resurrectione

justorum.

15 Hæc cum audisset quidam de simul

discumbentibus, dixit illi : Beatus qui

manducabit panem in regno Dei. 16 At ipse

dixit ei : Homo quidam fecit cœnam

magnam, et vocavit multos. 17 Et misit

servum suum hora cœnæ dicere invitatis ut

venirent, quia jam parata sunt omnia. 18 Et

cœperunt simul omnes excusare. Primus dixit

ei : Villam emi, et necesse habeo exire, et

videre illam : rogo te, habe me excusatum. 19

Et alter dixit : Juga boum emi quinque, et eo

probare illa : rogo te, habe me excusatum. 20

Et alius dixit : Uxorem duxi, et ideo non

possum venire. 21 Et reversus servus

nuntiavit hæc domino suo. Tunc iratus

paterfamilias, dixit servo suo : Exi cito in

45

swemu. Wtedy gospodarz rozgniewany, rzekł

słudze swemu : Wyjdź prędko na ulice i

uliczki miasta, a ubogich i ułomnych i

ślepych i chromych wprowadź tu. 22 I rzekł

sługa : Panie, stało się, jak rozkazałeś, a

jeszcze jest miejsce. 23 I rzekł pan słudze :

Wyjdź na drogi i opłotki, a przymuszaj, by

wchodzili, aby dom mój był napełniony. 24

A powiadam wam, że żaden z tych mężów,

którzy byli wezwani, nie skosztuje wieczerzy

mojej.

POTRZEBA ZAPARCIA SIĘ.

25 Szły zaś z nim rzesze wielkie, a

obróciwszy się, rzekł do nich: 26 Jeśli kto

idzie do mnie, a nie ma w nienawiści ojca

swego i matki, i żony i dzieci, i braci i sióstr,

jeszcze też i duszy swojej, nie może być

uczniem moim. 27 A kto nie dźwiga krzyża

swego, i nie idzie za mną, nie może być

uczniem moim. 28 Aibowiem kto z was,

chcąc zbudować wieżę, nie usiądzie pierwej,

i nie obliczy, czy ma środki potrzebne na

dokonanie, 29 aby, gdyby założył fundament,

a nie mógł dokończyć, wszyscy patrzący nie

zaczęli śmiać się z niego, 30 mówiąc : Że ten

człowiek zaczął budować, a nie mógł

dokończyć. 31 Albo który król, mając

prowadzić wojnę z innym królem, pierwej

siadłszy, nie pomyśli, czy może z dziesięciu

tysiącami zmierzyć się z tym, który z

dwudziestu tysiącami ciągnie przeciw niemu

? 32 W przeciwnym razie gdy tamten jest

jeszcze daleko, wyprawiwszy poselstwo,

prosi o warunki pokoju. 33 Tak więc żaden z

was, który nie odstępuje wszystkiego, co ma,

nie może być uczniem moim. 34 Dobra jest

sól, lecz jeśli sól zwietrzeje, czym solona

będzie? 35 Nie przyda się do ziemi, ani do

gnoju, ale ją precz wyrzucą. Kto ma uszy ku

słuchaniu, niechaj słucha.

15

PRZYPOWIEŚĆ O ZGUBIONEJ OWCY.

1 Zbliżali się też do niego celnicy i

grzesznicy, aby go słuchać. 2 A faryzeusze 1

doktorowie szemrali, mówiąc : Że ten

plateas et vicos civitatis : et pauperes, ac

debiles, et cæcos, et claudos introduc huc. 22

Et ait servus : Domine, factum est ut

imperasti, et adhuc locus est. 23 Et ait

dominus servo : Exi in vias, et sæpes : et

compelle intrare, ut impleatur domus mea. 24

Dico autem vobis quod nemo virorum

illorum qui vocati sunt, gustabit cœnam

meam.

25 Ibant autem turbæ multæ cum eo : et

conversus dixit ad illos : 26 Si quis venit ad

me, et non odit patrem suum, et matrem, et

uxorem, et filios, et fratres, et sorores, adhuc

autem et animam suam, non potest meus esse

discipulus. 27 Et qui non bajulat crucem

suam, et venit post me, non potest meus esse

discipulus. 28 Quis enim ex vobis volens

turrim ædificare, non prius sedens computat

sumptus, qui necessarii sunt, si habeat ad

perficiendum, 29 ne, posteaquam posuerit

fundamentum, et non potuerit perficere,

omnes qui vident, incipiant illudere ei, 30

dicentes : Quia hic homo cœpit ædificare, et

non potuit consummare ? 31 Aut quis rex

iturus committere bellum adversus alium

regem, non sedens prius cogitat, si possit

cum decem millibus occurrere ei, qui cum

viginti millibus venit ad se ? 32 Alioquin

adhuc illo longe agente, legationem mittens

rogat ea quæ pacis sunt. 33 Sic ergo omnis ex

vobis, qui non renuntiat omnibus quæ

possidet, non potest meus esse discipulus. 34

Bonum est sal : si autem sal evanuerit, in quo

condietur ? 35 Neque in terram, neque in

sterquilinium utile est, sed foras mittetur. Qui

habet aures audiendi, audiat.

15

1 Erant autem appropinquantes ei publicani,

et peccatores ut audirent illum. 2 Et

murmurabant pharisæi, et scribæ, dicentes :

46

przyjmuje grzeszników, i i jada z nimi. 3 I

rzekł do nich tę przypowieść, mówiąc : 4

Który z was człowiek, co ma sto owiec,

jeśliby jedną z nich zgubił, czy nie zostawia

dziewięćdziesięciu dziewięciu na pustyni, a

nie idzie za tą, która zginęła, aż ją odnajdzie?

5 A gdy ją znajdzie, kładzie na ramiona

swoje, radując się 6 I wróciwszy do domu,

zwołuje przyjaciół i sąsiadów, mówiąc im: 7

Radujcie się ze mną, bo znalazłem owcę

moją, która była zginęła. 'Powiadam wam, że

tak będzie w niebie radość nad jednym

grzesznikiem pokutę czyniącym, więcej niż

nad dziewięćdziesięciu dziewięciu

sprawiedliwymi, którzy nie potrzebują

pokuty.

PRZYPOWIEŚĆ O ZGUBIONEJ

DRACHMIE.

8 Albo która niewiasta mając dziesięć

drachm, jeśliby zgubiła jedną drachmę czy

nie zapala świecy, i nie wymiata domu, i nie

szuka z pilnością, aż ją odnajdzie? 9 A gdy

znajdzie, zwołuje przyjaciółki i sąsiadki,

mówiąc: Radujcie się ze mną, bo znalazłam

drachmę, którą byłam zgubiła. 10 Tak,

powiadam wam, radość będzie przed

aniołami Bożymi nad jednym grzesznikiem

pokutę czyniącym.

PRZYPOWIEŚĆ O SYNU

MARNOTRAWNYM.

11 Rzekł znowu: Pewien człowiek miał

dwóch synów. 12 I rzekł młodszy z nich

ojcu: Ojcze, daj mi część majętności, która

na mnie przypada. I rozdzielił im majętność.

13 A po niewielu dniach młodszy syn,

zebrawszy wszystko odjechał w daleką

krainę, i tam roztrwonił swoją majętność,

żyjąc rozpustnie. 14 Skoro wszystko stracił,

nastał głód wielki w tej krainie, i on sam

zaczął cierpieć niedostatek. 15 I poszedł, i

przystał do jednego z obywateli tej krainy. I

posłał go do wsi swojej, aby pasł wieprze. 16

I radby był napełnić brzuch swój młótem,

które jadały wieprze, a nikt mu nie dawał. 17

Wszedłszy zaś w siebie, rzekł : Jakże wielu

najemników w domu ojca mego ma dosyć

Quia hic peccatores recipit, et manducat cum

illis. 3 Et ait ad illos parabolam istam dicens :

4 Quis ex vobis homo, qui habet centum

oves, et si perdiderit unam ex illis, nonne

dimittit nonaginta novem in deserto, et vadit

ad illam quæ perierat, donec inveniat eam ? 5

Et cum invenerit eam, imponit in humeros

suos gaudens : 6 et veniens domum convocat

amicos et vicinos, dicens illis :

Congratulamini mihi, quia inveni ovem

meam, quæ perierat. 7 Dico vobis quod ita

gaudium erit in cælo super uno peccatore

pœnitentiam agente, quam super nonaginta

novem justis, qui non indigent pœnitentia.

8 Aut quæ mulier habens drachmas decem, si

perdiderit drachmam unam, nonne accendit

lucernam, et everrit domum, et quærit

diligenter, donec inveniat ? 9 Et cum

invenerit convocat amicas et vicinas, dicens :

Congratulamini mihi, quia inveni drachmam

quam perdideram. 10 Ita, dico vobis,

gaudium erit coram angelis Dei super uno

peccatore pœnitentiam agente.

11 Ait autem : Homo quidam habuit duos

filios : 12 et dixit adolescentior ex illis patri :

Pater, da mihi portionem substantiæ, quæ me

contingit. Et divisit illis substantiam. 13 Et

non post multos dies, congregatis omnibus,

adolescentior filius peregre profectus est in

regionem longinquam, et ibi dissipavit

substantiam suam vivendo luxuriose. 14 Et

postquam omnia consummasset, facta est

fames valida in regione illa, et ipse cœpit

egere. 15 Et abiit, et adhæsit uni civium

regionis illius : et misit illum in villam suam

ut pasceret porcos. 16 Et cupiebat implere

ventrem suum de siliquis, quas porci

manducabant : et nemo illi dabat. 17 In se

autem reversus, dixit : Quanti mercenarii in

47

chleba, a ja tu głodem przymieram ! l8

Wstanę, i pójdę do ojca mego, i powiem mu :

Ojcze, zgrzeszyłem przeciw niebu i przed

tobą. l9 Już nie jestem godzien nazywać się

synem twoim ; uczyń mię jakby jednym z

najemników twoich. 20 I wstawszy, poszedł

do ojca swego. A gdy jeszcze był daleko,

ujrzał go ojciec jego, i wzruszył się

miłosierdziem; i przybiegłszy, upadł na szyję

jego, i pocałował go. 21 I rzekł mu syn :

Ojcze, zgrzeszyłem przeciw niebu i przed

tobą; już nie jestem godzien nazywać się

synem twoim. 22 I rzekł ojciec do sług

swoich: Prędko przynieście najlepszą szatę, a

obleczcie go, i włóżcie pierścień na rękę jego

i obuwie na nogi jego. 23 I przyprowadźcie

tucznego cielca, i zabijcie; a jedzmy, i

ucztujmy. 24 Albowiem ten syn mój umarł

był, a ożył; zginął był, a odnalazł się. I

poczęli ucztować. 25 Starszy zaś syn jego był

na polu ; gdy wracał i zbliżał się do domu,

usłyszał muzykę i taniec. 26 I przyzwał

jednego ze sług, i zapytał, co by to było. 27

A on mu powiedział : Brat twój powrócił, i

zabił ojciec twój cielca tucznego, że go

zdrowym odzyskał. 28 I rozgniewał się, i nie

chciał wejść; ojciec więc jego wyszedłszy,

zaczął go prosić. 29 Lecz on odpowiadając,

rzekł ojcu swemu : Oto tak wiele lat ci służę,

i nigdy nie przestąpiłem rozkazu twego; a

nigdy mi nie dałeś koźlęcia, żebym ucztował

z przyjaciółmi moimi. 30 Ale gdy ten syn

twój, który roztrwonił majątek swój z

nierządnicami, powrócił, zabiłeś mu

utuczonego cielca. 31 A on mu odpowiedział

: Synu, ty zawsze jesteś ze mną, i wszystko

moje twoim jest. 32 Wszakże trzeba było

ucztować i weselić się, że ten brat twój był

umarły, a ożył; zginął był, a odnalazł się.

16

PRZYPOWIEŚĆ O

NIESPRAWIEDLIWYM WŁODARZU.

1 Mówił też do uczniów swoich : Był pewien

człowiek bogaty, który miał włodarza; i

doniesiono mu o nim, że roztrwonił dobra

jego. 2 I wezwał go i rzekł, mu : Cóż to

domo patris mei abundant panibus, ego

autem hic fame pereo ! 18 surgam, et ibo ad

patrem meum, et dicam ei : Pater, peccavi in

cælum, et coram te : 19 jam non sum dignus

vocari filius tuus : fac me sicut unum de

mercenariis tuis. 20 Et surgens venit ad

patrem suum. Cum autem adhuc longe esset,

vidit illum pater ipsius, et misericordia motus

est, et accurrens cecidit super collum ejus, et

osculatus est eum. 21 Dixitque ei filius :

Pater, peccavi in cælum, et coram te : jam

non sum dignus vocari filius tuus. 22 Dixit

autem pater ad servos suos : Cito proferte

stolam primam, et induite illum, et date

annulum in manum ejus, et calceamenta in

pedes ejus : 23 et adducite vitulum

saginatum, et occidite, et manducemus, et

epulemur : 24 quia hic filius meus mortuus

erat, et revixit : perierat, et inventus est. Et

cœperunt epulari. 25 Erat autem filius ejus

senior in agro : et cum veniret, et

appropinquaret domui, audivit symphoniam

et chorum : 26 et vocavit unum de servis, et

interrogavit quid hæc essent. 27 Isque dixit

illi : Frater tuus venit, et occidit pater tuus

vitulum saginatum, quia salvum illum

recepit. 28 Indignatus est autem, et nolebat

introire. Pater ergo illius egressus, cœpit

rogare illum. 29 At ille respondens, dixit

patri suo : Ecce tot annis servio tibi, et

numquam mandatum tuum præterivi : et

numquam dedisti mihi hædum ut cum amicis

meis epularer. 30 Sed postquam filius tuus

hic, qui devoravit substantiam suam cum

meretricibus, venit, occidisti illi vitulum

saginatum. 31 At ipse dixit illi : Fili, tu

semper mecum es, et omnia mea tua sunt : 32

epulari autem, et gaudere oportebat, quia

frater tuus hic mortuus erat, et revixit ;

perierat, et inventus est.

16

1 Dicebat autem et ad discipulos suos :

Homo quidam erat dives, qui habebat

villicum : et hic diffamatus est apud illum

quasi dissipasset bona ipsius. 2 Et vocavit

48

słyszę o tobie? Zdaj sprawę z włodarstwa

twego, bo już nie będziesz mógł włodarzyć 3

I rzekł włodarz sam do siebie : Cóż uczynię,

skoro pan mój odejmuje mi włodarstwo ?

Kopać nie mogę, żebrać się wstydzę. 4

Wiem, co uczynię, żeby, gdy będę złożony z

włodarstwa, przyjęli mnie do domów swoich.

5 Wezwawszy zatem dłużników pana swego

każdego z osobna, mówił pierwszemu: ile

winieneś panu memu ? 6 A on odpowiedział

: Sto barył oliwy. I rzekł mu : Weź zapis

swój, a siądź natychmiast, a napisz :

pięćdziesiąt. 7 A Potem drugiemu rzekł : A

ty ileś winien ? A on rzekł: Sto miar

pszenicy. I rzekł mu : Weź zapis swój, a

napisz : osiemdziesiąt. 8 I pochwalił pan

niesprawiedliwego włodarza, że roztropnie

uczynił ; bo synowie tego świata

roztropniejsi są w rodzaju swoim niż

synowie światłości. 9 I ja wam powiadam :

Czyńcie sobie przyjaciół z mamony

niesprawiedliwości, aby, gdy ustaniecie,

przyjęli was do wiecznych przybytków. 10

Kto wierny jest w najmniejszej rzeczy, i w

większej jest wierny ; a kto w małym jest

niesprawiedliwy, ten i w większym jest

niesprawiedliwy. 11 Jeśli więc w

niesprawiedliwej mamonie nie byliście

wierni, prawdziwe dobra kto wam powierzy

? 12 A jeśliście w cudzym nie byli wierni,

któż wam da, co jest wasze? l3 Żaden sługa

nie może dwom panom służyć; bo albo

jednego będzie miał w nienawiści, a

drugiego będzie miłował; albo z jednym

trzymać będzie, a drugim wzgardzi. Nie

możecie służyć Bogu i mamonie. l4 Słuchali

zaś tego wszystkiego faryzeusze, którzy byli

chciwi, i naśmiewali się z niego. 15 I rzekł

im : Wy jesteście, którzy sami siebie

usprawiedliwiacie przed ludźmi, lecz Bóg

zna serca wasze ; albowiem to, co u ludzi jest

wyniosłe, obrzydliwością jest przed Bogiem.

l6 Zakon i prorocy aż do Jana ; od tego czasu

królestwo Boże bywa przepowiadane, a

każdy gwałt mu zadaje. 17 Łatwiej też niebu

i ziemi przeminąć, niż jednej kresce z

Zakonu wypaść. 18 Każdy, który opuszcza

żonę swą, a drugą pojmuje, cudzołoży; a kto

od męża opuszczoną pojmuje, cudzołoży.

illum, et ait illi : Quid hoc audio de te ? redde

rationem villicationis tuæ : jam enim non

poteris villicare. 3 Ait autem villicus intra se

: Quid faciam, quia dominus meus aufert a

me villicationem ? Fodere non valeo,

mendicare erubesco. 4 Scio quid faciam, ut,

cum amotus fuero a villicatione, recipiant me

in domos suas. 5 Convocatis itaque singulis

debitoribus domini sui, dicebat primo :

Quantum debes domino meo ? 6 At ille dixit

: Centum cados olei. Dixitque illi : Accipe

cautionem tuam : et sede cito, scribe

quinquaginta. 7 Deinde alii dixit : Tu vero

quantum debes ? Qui ait : Centum coros

tritici. Ait illi : Accipe litteras tuas, et scribe

octoginta. 8 Et laudavit dominus villicum

iniquitatis, quia prudenter fecisset : quia filii

hujus sæculi prudentiores filiis lucis in

generatione sua sunt. 9 Et ego vobis dico :

facite vobis amicos de mammona iniquitatis :

ut, cum defeceritis, recipiant vos in æterna

tabernacula. 10 Qui fidelis est in minimo, et

in majori fidelis est : et qui in modico iniquus

est, et in majori iniquus est. 11 Si ergo in

iniquo mammona fideles non fuistis quod

verum est, quis credet vobis ? 12 Et si in

alieno fideles non fuistis, quod vestrum est,

quis dabit vobis ? 13 Nemo servus potest

duobus dominis servire : aut enim unum

odiet, et alterum diliget : aut uni adhærebit, et

alterum contemnet. Non potestis Deo servire

et mammonæ. 14 Audiebant autem omnia

hæc pharisæi, qui erant avari : et deridebant

illum. 15 Et ait illis : Vos estis qui justificatis

vos coram hominibus : Deus autem novit

corda vestra : quia quod hominibus altum est,

abominatio est ante Deum. 16 Lex et

prophetæ usque ad Joannem : ex eo regnum

Dei evangelizatur, et omnis in illud vim facit.

17 Facilius est autem cælum et terram

præterire, quam de lege unum apicem cadere.

18 Omnis qui dimittit uxorem suam et

alteram ducit, mœchatur : et qui dimissam a

viro ducit, mœchatur.

49

PRZYPOWIEŚĆ O BOGACZU I

ŁAZARZU.

19 Był pewien człowiek bogaty, który

obłóczył się w purpurę i w bisior, i ucztował

wystawnie na każdy dzień. 20 I był pewien

żebrak, imieniem Łazarz, który leżał u wrót

jego, pełen wrzodów, 21 i pragnął nasycić się

okruszynami, które spadały ze stołu bogacza,

a nikt mu nic dawał ; za to nawet psy

przychodziły i lizały wrzody jego. 22 A stało

się, że umarł żebrak, i zaniesiony jest przez

aniołów na łono Abrahama. Umarł też i

bogacz, i pogrzebany jest w piekle. 23 A

podniósłszy oczy swoje, gdy był w mękach,

ujrzał Abrahama z daleka i Łazarza na łonie

jego. 24 A wołając, rzekł: Ojcze Abrahamie !

Zmiłuj się nade mną, a poślij Łazarza, aby

umoczył koniec palca swego we wodzie, i

ochłodził język mój, bo cierpię męki w tym

płomieniu. 25 I rzekł mu Abraham : Synu,

wspomnij, że za życia swego otrzymałeś

dobra, a Łazarz przeciwnie złe: a teraz on ma

pociechę, a ty męki cierpisz. 26 A nad to

wszystko, między nami a wami wielka

przepaść jest utwierdzona; aby ci, którzy

chcą przejść stąd do was, nie mogli, ani

stamtąd tutaj się przeprawić. 27 I rzekł:

Proszę cię więc, ojcze, abyś go posłał do

domu ojca mego, 28 bo mam pięciu braci,

aby ch przestrzegł, żeby też i oni nie przyszli

na to miejsce mąk. 29 I rzekł mu Abraham:

Mają Mojżesza i proroków, niechże ich

słuchają. Lecz on rzekł : Nie, ojcze

Abrahamie, ale gdyby kto z umarłych

przyszedł do nich, będą pokutę czynili. 30 I

rzekł mu: Jeśli Mojżesza i proroków nie

słuchają, choćby też kto z martwych powstał,

nie uwierzą.

17

WSKAZÓWKI DLA UCZNIÓW.

1 I rzekł do uczniów swoich: Nie podobna

jest, aby zgorszenia przyjść nie miały; lecz

biada temu, przez kogo przychodzą. 2

Pożyteczniej by mu było, gdyby kamień

młyński zawieszono na szyi jego, i wrzucono

go w morze, niż żeby miał zgorszyć jednego

19 Homo quidam erat dives, qui induebatur

purpura et bysso, et epulabatur quotidie

splendide. 20 Et erat quidam mendicus,

nomine Lazarus, qui jacebat ad januam ejus,

ulceribus plenus, 21 cupiens saturari de micis

quæ cadebant de mensa divitis, et nemo illi

dabat : sed et canes veniebant, et lingebant

ulcera ejus. 22 Factum est autem ut

moreretur mendicus, et portaretur ab angelis

in sinum Abrahæ. Mortuus est autem et

dives, et sepultus est in inferno. 23 Elevans

autem oculos suos, cum esset in tormentis,

vidit Abraham a longe, et Lazarum in sinu

ejus : 24 et ipse clamans dixit : Pater

Abraham, miserere mei, et mitte Lazarum ut

intingat extremum digiti sui in aquam, ut

refrigeret linguam meam, quia crucior in hac

flamma. 25 Et dixit illi Abraham : Fili,

recordare quia recepisti bona in vita tua, et

Lazarus similiter mala : nunc autem hic

consolatur, tu vero cruciaris : 26 et in his

omnibus inter nos et vos chaos magnum

firmatum est : ut hi qui volunt hinc transire

ad vos, non possint, neque inde huc

transmeare. 27 Et ait : Rogo ergo te, pater, ut

mittas eum in domum patris mei : 28 habeo

enim quinque fratres : ut testetur illis, ne et

ipsi veniant in hunc locum tormentorum. 29

Et ait illi Abraham : Habent Moysen et

prophetas : audiant illos. 30 At ille dixit :

Non, pater Abraham : sed si quis ex mortuis

ierit ad eos, pœnitentiam agent. 31 Ait autem

illi : Si Moysen et prophetas non audiunt,

neque si quis ex mortuis resurrexerit, credent.

17

1 Et ait ad discipulos suos : Impossibile est ut

non veniant scandala : væ autem illi per

quem veniunt. 2 Utilius est illi si lapis

molaris imponatur circa collum ejus, et

projiciatur in mare quam ut scandalizet unum

de pusillis istis. 3 Attendite vobis : Si

50

z tych malutkich. 3 Uważajcie na samych

siebie. Jeśli brat twój zgrzeszy przeciw tobie,

upomnij go; a jeśli będzie żałował, odpuść

mu. 4 I choćby siedemkroć razy na dzień

zgrzeszył przeciw tobie, i siedemkroć razy na

dzień nawrócił się do ciebie, mówiąc : Żal mi

; odpuść mu. 5 I rzekli apostołowie Panu:

Przymnóż nam wiary. 6 Pan zaś rzekł :

Jeślibyście mieli wiarę, jak ziarno

gorczyczne, powiecie temu drzewu

morwowemu : Wykorzeń się, a przesadź się

w morze, a usłucha was. 7 A któż z was

mając sługę orzącego lub pasącego, gdy on

wróci z pola, powie mu : Zaraz pójdź, siądź

do stołu, 8 a nie powie mu : Przygotuj dla

mnie wieczerzę, a przepasz się i służ mi, aż

się najem i napiję, a potem ty będziesz jadł i

pił? 9 Czy dziękuje owemu słudze, że

uczynił to, co mu rozkazał? Nie sądzę. Tak i

wy, gdy uczynicie wszystko, co wam

rozkazano, mówcie : Słudzy nieużyteczni

jesteśmy :cośmy winni byli uczynić,

uczyniliśmy.

D. OSTATNIA PODRÓŻ DO JERUZALEM

(17,11-19,28)

OCZYSZCZENIE DZIESIĘCIU

TRĘDOWATYCH.

11 I stało się, gdy szedł do Jeruzalem

przechodził między Samarią a Galileą 12 A

gdy wchodził do pewnego miasteczka,

zabiegło mu dziesięciu trędowatych, co

stanęli z daleka, 13 i podnieśli głos, mówiąc :

Jezusie, Nauczycielu, zmiłuj się nad nami. 14

A gdy ich ujrzał, rzekł : Idźcie, pokażcie się

kapłanom. I stało się, kiedy szli, zostali

oczyszczeni. 15 A jeden z nich, gdy

zobaczył, że jest uzdrowiony, wrócił się,

chwaląc Boga głosem wielkim. 16 I padł na

twarz u nóg jego, dziękując; a ten był

Samarytanin. 17 Jezus zaś odpowiadając

rzekł : Czy nie dziesięciu zostało

oczyszczonych? A dziewięciu gdzie jest? 18

Nie znalazł sie żaden, który by się wrócił a

dał chwałę Bogu, tylko ten cudzoziemiec? 19

I rzekł mu : Wstań, idź, bo wiara twoja cię

uzdrowiła.

peccaverit in te frater tuus, increpa illum : et

si pœnitentiam egerit, dimitte illi. 4 Et si

septies in die peccaverit in te, et septies in die

conversus fuerit ad te, dicens : Pœnitet me,

dimitte illi. 5 Et dixerunt apostoli Domino :

Adauge nobis fidem. 6 Dixit autem Dominus

: Si habueritis fidem sicut granum sinapis,

dicetis huic arbori moro : Eradicare, et

transplantare in mare, et obediet vobis. 7

Quis autem vestrum habens servum arantem

aut pascentem, qui regresso de agro dicat illi

: Statim transi, recumbe : 8 et non dicat ei :

Para quod cœnem, et præcinge te, et ministra

mihi donec manducem, et bibam, et post hæc

tu manducabis, et bibes ? 9 Numquid gratiam

habet servo illi, quia fecit quæ ei imperaverat

? 10 non puto. Sic et vos cum feceritis omnia

quæ præcepta sunt vobis, dicite : Servi

inutiles sumus : quod debuimus facere,

fecimus.

11 Et factum est, dum iret in Jerusalem,

transibat per mediam Samariam et Galilæam.

12 Et cum ingrederetur quoddam castellum,

occurrerunt ei decem viri leprosi, qui

steterunt a longe : 13 et levaverunt vocem,

dicentes : Jesu præceptor, miserere nostri. 14

Quos ut vidit, dixit : Ite, ostendite vos

sacerdotibus. Et factum est, dum irent,

mundati sunt. 15 Unus autem ex illis, ut vidit

quia mundatus est, regressus est, cum magna

voce magnificans Deum, 16 et cecidit in

faciem ante pedes ejus, gratias agens : et hic

erat Samaritanus. 17 Respondens autem

Jesus, dixit : Nonne decem mundati sunt ? et

novem ubi sunt ? 18 Non est inventus qui

rediret, et daret gloriam Deo, nisi hic

alienigena. 19 Et ait illi : Surge, vade : quia

fides tua te salvum fecit.

51

O NADEJŚCIU KRÓLESTWA BOŻEGO.

20 A spytany przez faryzeuszów, kiedy

przyjdzie królestwo Boże, odpowiadając im,

rzekł: Nie przychodzi królestwo Boże

dostrzegalnie. 21 I nie powiedzą: oto tu,

albo: tam. Oto bowiem królestwo Boże w

was jest. 22 I rzekł do uczniów swoich.

Przyjdą dni, gdy pragnąć będziecie oglądać

jeden dzień Syna Człowieczego, a nie

ujrzycie. 23 I będą wam mówić : oto tu, i :

oto tam. Nie chodźcież, ani się za nimi nie

udawajcie. 24 Albowiem jako błyskawica,

gdy zabłyśnie spod nieba, rozświetla to, co

jest pod niebem, tak będzie i Syn Człowieczy

w dzień swój. 25 Lecz potrzeba mu pierwej

wiele ucierpieć i być wzgardzonym od

narodu tego. 26 A jak było za dni Noego, tak

będzie i za dni Syna Człowieczego. 27 Jedli i

pili, żenili się i za mąż wydawali, aż do dnia,

którego Noe wszedł do korabia; i przyszedł

potop, i wytracił wszystkich. 28 Podobnie jak

działo się za dni Lota: jedli i pili, kupowali i

sprzedawali, szczepili i budowali. 29 A tego

dnia, którego Lot wyszedł z Sodomy, spadł

deszcz ognisty i siarczysty z nieba, i

wszystkich wytracił. 30 Podobnie stanie się

w dzień, w którym Syn Człowieczy się

objawi. 31 W owej godzinie kto będzie na

dachu, a sprzęty jego w domu, niechaj nie

schodzi, by je zabrać ; a kto na polu, niech

także nazad się nie wraca. 32 Wspomnijcie

na żonę Lota. 33 Ktokolwiek starałby się

zachować duszę swoją, straci ją; a kto by ją

stracił, ożywi ją. 34 Powiadam wam : W

owej nocy będzie dwóch na jednym łożu:

jednego wezmą, a drugiego zostawią. 35

Dwie będą mleć razem: jedną wezmą, a

drugą zostawią. Dwaj będą na polu : jeden

będzie wzięty, a drugi zostawiony. 36 A

odpowiadając rzekli mu : Gdzież; Panie ? A

on im rzekł : Gdziekolwiek będzie ciało, tam

zgromadzą się i orły.

20 Interrogatus autem a pharisæis : Quando

venit regnum Dei ? respondens eis, dixit :

Non venit regnum Dei cum observatione : 21

neque dicent : Ecce hic, aut ecce illic. Ecce

enim regnum Dei intra vos est. 22 Et ait ad

discipulos suos : Venient dies quando

desideretis videre unum diem Filii hominis,

et non videbitis. 23 Et dicent vobis : Ecce

hic, et ecce illic. Nolite ire, neque sectemini :

24 nam, sicut fulgur coruscans de sub cælo in

ea quæ sub cælo sunt, fulget : ita erit Filius

hominis in die sua. 25 Primum autem oportet

illum multa pati, et reprobari a generatione

hac. 26 Et sicut factum est in diebus Noë, ita

erit et in diebus Filii hominis : 27 edebant et

bibebant : uxores ducebant et dabantur ad

nuptias, usque in diem, qua intravit Noë in

arcam : et venit diluvium, et perdidit omnes.

28 Similiter sicut factum est in diebus Lot :

edebant et bibebant, emebant et vendebant,

plantabant et ædificabant : 29 qua die autem

exiit Lot a Sodomis, pluit ignem et sulphur

de cælo, et omnes perdidit : 30 secundum

hæc erit qua die Filius hominis revelabitur.

31 In illa hora, qui fuerit in tecto, et vasa ejus

in domo, ne descendat tollere illa : et qui in

agro, similiter non redeat retro. 32 Memores

estote uxoris Lot. 33 Quicumque quæsierit

animam suam salvam facere, perdet illam : et

quicumque perdiderit illam, vivificabit eam.

34 Dico vobis : In illa nocte erunt duo in

lecto uno : unus assumetur, et alter

relinquetur : 35 duæ erunt molentes in unum

: una assumetur, et altera relinquetur : duo in

agro : unus assumetur, et alter relinquetur. 36

Respondentes dicunt illi : Ubi Domine ? 37

Qui dixit illis : Ubicumque fuerit corpus,

illuc congregabuntur et aquilæ.

52

18

NIESPRAWIEDLIWY SĘDZIA I

WDOWA.

1 A powiedział im też przypowieść, że

zawsze trzeba się modlić, a nie ustawać,

mówiąc : 2 Był w jednym mieście pewien

sędzia, który się Boga nie bał, a ludzi się nie

wstydził. 3 Była zaś w tym mieście pewna

wdowa, i chodziła do niego, mówiąc: Uczyń

mi sprawiedliwość z przeciwnikiem moim! 4

Ale on nie chciał przez długi czas. Potem zaś

rzekł sam do siebie : Chociaż się Boga nie

boję, i ludzi się nie wstydzę, 5 ponieważ

jednak naprzykrza mi się ta wdowa, uczynię

jej sprawiedliwość, aby na koniec

przyszedłszy, nie zelżyła mnie. 6 I rzekł Pan

: Słuchajcie, co mówi niesprawiedliwy

sędzia. 7 A Bóg, czy nie uczyni

sprawiedliwości wybranym swoim,

wołającym do niego we dnie i w nocy, i

będzie zwlekał w ich sprawie? 8 Powiadam

wam, że rychło im sprawiedliwość uczyni.

Wszelako Syn Człowieczy gdy przyjdzie,

sądzisz, że znajdzie wiarę na ziemi ?

PRZYPOWIEŚĆ O FARYZEUSZU I

CELNIKU.

9 Rzekł też i do niektórych, co ufali sami w

sobie, mając się za sprawiedliwych, i innymi

gardzili, tę przypowieść. 10 Dwóch ludzi

weszło do świątyni, aby się modlić, jeden

faryzeusz, a drugi celnik. 11 Faryzeusz

stojąc, tak się sam w sobie modlił : Boże,

dziękuję ci, że nie jestem jak inni ludzie,

drapieżni, niesprawiedliwi, cudzołożnicy,

jako i ten celnik. l2 Poszczę dwakroć w

tydzień ; daję dziesięciny ze wszystkiego, co

mam. 13 A celnik stojąc z daleka, nie chciał

ani oczu podnieść w niebo; ale bił się w

piersi, mówiąc : Boże, bądź miłościw mnie

grzesznemu! l4 Powiadam wam, odszedł ten

usprawiedliwiony do domu swego, a nie

tamten. Albowiem każdy, co się wywyższa,

będzie uniżony ; a kto się uniża, będzie

podwyższony.

18

1 Dicebat autem et parabolam ad illos,

quoniam oportet semper orare et non

deficere, 2 dicens : Judex quidam erat in

quadam civitate, qui Deum non timebat, et

hominem non reverebatur. 3 Vidua autem

quædam erat in civitate illa, et veniebat ad

eum, dicens : Vindica me de adversario meo.

4 Et nolebat per multum tempus. Post hæc

autem dixit intra se : Etsi Deum non timeo,

nec hominem revereor : 5 tamen quia

molesta est mihi hæc vidua, vindicabo illam,

ne in novissimo veniens sugillet me. 6 Ait

autem Dominus : Audite quid judex

iniquitatis dicit : 7 Deus autem non faciet

vindictam electorum suorum clamantium ad

se die ac nocte, et patientiam habebit in illis ?

8 Dico vobis quia cito faciet vindictam

illorum. Verumtamen Filius hominis veniens,

putas, inveniet fidem in terra ?

9 Dixit autem et ad quosdam qui in se

confidebant tamquam justi, et aspernabantur

ceteros, parabolam istam : 10 Duo homines

ascenderunt in templum ut orarent : unus

pharisæus et alter publicanus. 11 Pharisæus

stans, hæc apud se orabat : Deus, gratias ago

tibi, quia non sum sicut ceteri hominum :

raptores, injusti, adulteri, velut etiam hic

publicanus : 12 jejuno bis in sabbato,

decimas do omnium quæ possideo. 13 Et

publicanus a longe stans, nolebat nec oculos

ad cælum levare : sed percutiebat pectus

suum, dicens : Deus propitius esto mihi

peccatori. 14 Dico vobis, descendit hic

justificatus in domum suam ab illo : quia

omnis qui se exaltat, humiliabitur, et qui se

humiliat, exaltabitur.

53

JEZUS I DZIECI.

15 Przynosili mu też i dziatki, aby się ich

dotykał ; co widząc uczniowie, łajali ich. 16

Lecz Jezus przywoławszy je, rzekł :

Dopuśćcie dziatkom przychodzić do mnie, a

nie zabraniajcie im; albowiem takich jest

królestwo Boże 17 Zaprawdę wam

powiadam : Ktokolwiek by nie przyjął

królestwa Bożego jak dziecko, nie wejdzie

do niego.

BOGATY MŁODZIENIEC.

18 I zapytał go pewien książę, mówiąc:

Nauczycielu dobry, co czyniąc, otrzymam

życie wieczne? 19 Jezus zaś rzekł mu :

Czemu nazywasz mię dobrym ? Nikt nie jest

dobry, tylko sam Bóg. 20 Znasz przykazania:

"Nie zabijaj; nie cudzołóż; nie kradnij ; nie

mów fałszywego świadectwa; czcij ojca

swego i matkę." 21 A on rzekł : Tego

wszystkiego przestrzegałem od młodości

mojej. 22 Co usłyszawszy Jezus, rzekł mu :

Jednego ci jeszcze niedostaje : sprzedaj

wszystko, co masz, a daj ubogim, a będziesz

miał skarb w niebie, a przyjdź, chodź za

mną. 23 On usłyszawszy to, zasmucił się, bo

był bardzo bogaty. 24 A Jezus widząc go

zasmuconego, rzekł : Jakże trudno ci, co

mają pieniądze, wejdą do królestwa Bożego!

25 Albowiem łatwiej jest wielbłądowi

przejść przez ucho igielne, niż bogaczowi

wejść do królestwa Bożego. 26 I rzekli ci, co

słuchali : Któż więc może być zbawiony? 27

Rzekł im : Co niemożebne jest u ludzi,

możebne jest u Boga. 28 Piotr zaś rzekł : Oto

my opuściliśmy wszystko, a poszliśmy za

tobą. 29 A on im rzekł : Zaprawdę wam

powiadam, że nie ma nikogo, który opuścił

dom, albo rodziców, albo braci, albo żonę,

albo dzieci dla królestwa Bożego, 30 a nie

otrzymałby daleko więcej w tym czasie, a w

przyszłym wieku życia wiecznego.

TRZECIA ZAPOWIEDŹ MĘKI.

31 I wziął z sobą Jezus dwunastu, i rzekł im :

Oto wstępujemy do Jerozolimy i wypełni się

wszystko, co napisane jest przez proroków o

15 Afferebant autem ad illum et infantes, ut

eos tangeret. Quod cum viderent discipuli,

increpabant illos. 16 Jesus autem convocans

illos, dixit : Sinite pueros venire ad me, et

nolite vetare eos : talium est enim regnum

Dei. 17 Amen dico vobis, quicumque non

acceperit regnum Dei sicut puer, non intrabit

in illud.

18 Et interrogavit eum quidam princeps,

dicens : Magister bone, quid faciens vitam

æternam possidebo ? 19 Dixit autem ei Jesus

: Quid me dicis bonum ? nemo bonus nisi

solus Deus. 20 Mandata nosti : non occides ;

non mœchaberis ; non furtum facies ; non

falsum testimonium dices ; honora patrem

tuum et matrem. 21 Qui ait : Hæc omnia

custodivi a juventute mea. 22 Quo audito,

Jesus ait ei : Adhuc unum tibi deest : omnia

quæcumque habes vende, et da pauperibus, et

habebis thesaurum in cælo : et veni, sequere

me. 23 His ille auditis, contristatus est : quia

dives erat valde. 24 Videns autem Jesus illum

tristem factum, dixit : Quam difficile, qui

pecunias habent, in regnum Dei intrabunt !

25 facilius est enim camelum per foramen

acus transire quam divitem intrare in regnum

Dei. 26 Et dixerunt qui audiebant : Et quis

potest salvus fieri ? 27 Ait illis : Quæ

impossibilia sunt apud homines, possibilia

sunt apud Deum. 28 Ait autem Petrus : Ecce

nos dimisimus omnia et secuti sumus te. 29

Qui dixit eis : Amen dico vobis, nemo est qui

reliquit domum, aut parentes, aut fratres, aut

uxorem, aut filios propter regnum Dei, 30 et

non recipiat multo plura in hoc tempore, et in

sæculo venturo vitam æternam.

31 Assumpsit autem Jesus duodecim, et ait

illis : Ecce ascendimus Jerosolymam, et

consummabuntur omnia quæ scripta sunt per

54

Synu Człowieczym. 32 Będzie bowiem

wydany poganom, i będzie naigrawany, i

ubiczowany, i oplwany; 33 A ubiczowawszy,

zabiją go, a dnia trzeciego

zmartwychwstanie. 34 A oni nic z tego nie

zrozumieli, i było to słowo zakryte przed

nimi, i nie rozumieli, co się mówiło.

UZDROWIENIE ŚLEPEGO Z JERYCHA.

35 I stało się, gdy się przybliżał do Jerycha,

pewien ślepy siedział przy drodze, żebrząc.

36 A usłyszawszy rzeszę przechodzącą pytał,

co by to było. 37 I powiedzieli mu, że Jezus

Nazareński przechodzi. 38 I zawołał, mówiąc

: Jezusie, synu Dawidów, zmiłuj się nade

mną. 39 A ci, co szli na przedzie, łajali go,

aby milczał. Lecz on tym więcej wołał :

Synu Dawidów, zmiłuj się nade mną. 40

Jezus zaś stanąwszy, kazał przyprowadzić go

do siebie. A gdy się przybliżył, spytał go, 41

mówiąc: Co chcesz, abym ci uczynił? A on

powiedział : Panie, abym przejrzał. 42 A

Jezus mu rzekł : Przejrzyj, wiara twoja cię

uzdrowiła. 42 I natychmiast przejrzał, i szedł

za nim, wielbiąc Boga. I cały lud, widząc to,

oddał chwałę Bogu.

19

W GOŚCINIE U ZACHEUSZA.

1 A wszedłszy, przechodził przez Jerycho. 2

I oto mąż imieniem Zacheusz ; a był on

przełożony nad celnikami, i był bogaty. 3 I

starał się zobaczyć Jezusa, który to jest, a nie

mógł z powodu rzeszy bo był małego

wzrostu. 4 I pobiegłszy naprzód, wszedł na

drzewo płonnej figi, aby go ujrzeć; bo

tamtędy miał iść. 5 A gdy Jezus przyszedł na

miejsce, spojrzawszy w górę, ujrzał go, i

rzekł do niego: Zacheuszu, zejdź prędko;

albowiem dziś potrzeba mi zamieszkać w

domu twoim. 6 I zeszedł prędko, i przyjął go

z radością. 7 A widząc to, szemrali wszyscy,

mówiąc, że wszedł w gościnę do człowieka

grzesznego. 8 Zacheusz zaś stanąwszy, rzekł

do Pana : Oto, Panie, połowę dóbr moich

daję ubogim ; a jeśli kogo w czym

oszukałem, zwracam mu w czwórnasób. 9

prophetas de Filio hominis : 32 tradetur enim

gentibus, et illudetur, et flagellabitur, et

conspuetur : 33 et postquam flagellaverint,

occident eum, et tertia die resurget. 34 Et ipsi

nihil horum intellexerunt, et erat verbum

istud absconditum ab eis, et non intelligebant

quæ dicebantur.

35 Factum est autem, cum appropinquaret

Jericho, cæcus quidam sedebat secus viam,

mendicans. 36 Et cum audiret turbam

prætereuntem, interrogabat quid hoc esset. 37

Dixerunt autem ei quod Jesus Nazarenus

transiret. 38 Et clamavit, dicens : Jesu, fili

David, miserere mei. 39 Et qui præibant,

increpabant eum ut taceret. Ipse vero multo

magis clamabat : Fili David, miserere mei.

40 Stans autem Jesus jussit illum adduci ad

se. Et cum appropinquasset, interrogavit

illum, 41 dicens : Quid tibi vis faciam ? At

ille dixit : Domine, ut videam. 42 Et Jesus

dixit illi : Respice, fides tua te salvum fecit.

43 Et confestim vidit, et sequebatur illum

magnificans Deum. Et omnis plebs ut vidit,

dedit laudem Deo.

19

1 Et ingressus perambulabat Jericho. 2 Et

ecce vir nomine Zachæus : et hic princeps

erat publicanorum, et ipse dives : 3 et

quærebat videre Jesum, quis esset : et non

poterat præ turba, quia statura pusillus erat. 4

Et præcurrens ascendit in arborem

sycomorum ut videret eum : quia inde erat

transiturus. 5 Et cum venisset ad locum,

suspiciens Jesus vidit illum, et dixit ad eum :

Zachæe, festinans descende : quia hodie in

domo tua oportet me manere. 6 Et festinans

descendit, et excepit illum gaudens. 7 Et cum

viderent omnes, murmurabant, dicentes quod

ad hominem peccatorem divertisset. 8 Stans

autem Zachæus, dixit ad Dominum : Ecce

dimidium bonorum meorum, Domine, do

pauperibus : et si quid aliquem defraudavi,

reddo quadruplum. 9 Ait Jesus ad eum : Quia

55

Rzekł Jezus do niego : Iż dzisiaj zbawienie

stało się temu domowi, dlatego że i on jest

synem Abrahamowym. 10 Przyszedł bowiem

Syn Człowieczy szukać i zbawić to, co było

zginęło.

PRZYPOWIEŚĆ O 10 MINACH.

11 Gdy oni tego słuchali, powiedział jeszcze

jedną przypowieść, dlatego że był blisko

Jeruzalem, i dlatego że mniemali, jakoby

wnet miało się objawić królestwo Boże. l2

Rzekł więc: Pewien człowiek szlachetnego

rodu wybrał się w daleką krainę, aby

otrzymać dla siebie królestwo i powrócić. 13

I zwoławszy dziesięciu sług swoich, dał im

dziesięć grzywien, i rzekł do nich :

Handlujcie, aż powrócę. 14 A obywatele jego

mieli go w nienawiści, i wyprawili za nim

poselstwo, mówiąc : Nie chcemy, aby ten

królował nad nami. 15 I stało się, że

powrócił, otrzymawszy królestwo, i kazał

wezwać sługi, którym dał był pieniądze, aby

dowiedzieć się, co każdy z nich zarobił. 16 I

przyszedł pierwszy, mówiąc: Panie, grzywna

twoja dziesięć grzywien przysporzyła. 17 I

rzekł mu : Dobrze, sługo dobry, ponieważ w

małym byłeś wierny, będziesz miał władzę

nad dziesięciu miastami. 18 Przyszedł i

drugi, mówiąc: Panie, grzywna twoja pięć

grzywien uczyniła. l9 Rzekł i temu: I ty bądź

nad pięciu miastami. 20 A trzeci przyszedł,

mówiąc: Panie, oto grzywna twoja, którą

miałem zachowaną w chustce, 21 bom się bał

ciebie, że jesteś człowiek srogi: bierzesz,

czegoś nie położył, a żniesz, czegoś nie

posiał. 22 Rzekł mu : Z ust twoich sądzę cię,

zły sługo! Wiedziałeś, że jaˇjestem człowiek

srogi, który bierze, czego nie położył, i żnie,

czego nie posiał. 23 A dlaczego nie dałeś

pieniędzy moich do banku, abym ja

wróciwszy przecież z zyskiem je odebrał. 24

I rzekł tam stojącym : Weźcie od niego

grzywnę, a dajcie temu, który ma dziesięć

grzywien. 25 I rzekli mu : Panie, ma dziesięć

grzywien! 26 A powiadam wam, że

każdemu, który ma, będzie dane, i obfitować

będzie, a temu, który nie ma, i to co ma,,

odjęte mu będzie. 27 Nieprzyjaciół zaś

moich, tych, którzy nie chcieli, abym

hodie salus domui huic facta est : eo quod et

ipse filius sit Abrahæ. 10 Venit enim Filius

hominis quærere, et salvum facere quod

perierat.

11 Hæc illis audientibus adjiciens, dixit

parabolam, eo quod esset prope Jerusalem :

et quia existimarent quod confestim regnum

Dei manifestaretur. 12 Dixit ergo : Homo

quidam nobilis abiit in regionem longinquam

accipere sibi regnum, et reverti. 13 Vocatis

autem decem servis suis, dedit eis decem

mnas, et ait ad illos : Negotiamini dum venio.

14 Cives autem ejus oderant eum : et

miserunt legationem post illum, dicentes :

Nolumus hunc regnare super nos. 15 Et

factum est ut rediret accepto regno : et jussit

vocari servos, quibus dedit pecuniam, ut

sciret quantum quisque negotiatus esset. 16

Venit autem primus dicens : Domine, mna

tua decem mnas acquisivit. 17 Et ait illi :

Euge bone serve, quia in modico fuisti

fidelis, eris potestatem habens super decem

civitates. 18 Et alter venit, dicens : Domine,

mna tua fecit quinque mnas. 19 Et huic ait :

Et tu esto super quinque civitates. 20 Et alter

venit, dicens : Domine, ecce mna tua, quam

habui repositam in sudario : 21 timui enim te,

quia homo austerus es : tollis quod non

posuisti, et metis quod non seminasti. 22

Dicit ei : De ore tuo te judico, serve nequam.

Sciebas quod ego homo austerus sum, tollens

quod non posui, et metens quod non

seminavi : 23 et quare non dedisti pecuniam

meam ad mensam, ut ego veniens cum usuris

utique exegissem illam ? 24 Et astantibus

dixit : Auferte ab illo mnam, et date illi qui

decem mnas habet. 25 Et dixerunt ei :

Domine, habet decem mnas. 26 Dico autem

vobis, quia omni habenti dabitur, et

abundabit : ab eo autem qui non habet, et

quod habet auferetur ab eo. 27 Verumtamen

inimicos meos illos, qui noluerunt me

regnare super se, adducite huc : et interficite

ante me.

56

królował nad nimi, przywiedźcie tu, i

zabijcie przede mną. 28 A to rzekłszy,

poszedł naprzód, idąc do Jeruzalem.

IV. Ostatni pobyt w Jeruzalem aż do męki.

(19,29 - 21,38)

TRIUMFALNY WJAZD DO

JEROZOLIMY.

29 I stało się, gdy się przybliżył do Betfage i

Betanii, u góry, którą zwą Oliwną, posłał

dwóch uczniów swoich mówiąc: 30 Idźcie do

miasteczka które jest przed wami; a

wchodząc do niego, znajdziecie oślę

uwiązane, na którym jeszcze nikt z ludzi nie

siedział; odwiążcie je i przyprowadźcie. 31 A

jeśliby was kto spytał: Czemu odwiązujecie,

tak mu powiecie: Że Pan potrzebuje posługi

jego. 32 I odeszli ci, którzy byli posłani, i

znaleźli oślę stojące, jak im powiedział. 33

Gdy zaś oni odwiązywali oślę, rzekli do nich

właściciele jego: Czemu odwiązujecie oślę?

34 A oni odpowiedzieli : Że go Panu

potrzeba. 35 I przyprowadzili je do Jezusa, i

zarzuciwszy szaty swoje na oślę, posadzili

Jezusa. 36 A gdy jechał, słali szaty swoje na

drodze. 37 A gdy się już tam przybliżał,

gdzie schodzi się w dół z góry Oliwnej,

poczęły wszystkie rzesze uczniów, radując

się, chwalić Boga głosem wielkim za

wszystkie cuda, które widzieli, mówiąc : 38

"Błogosławiony, który przychodzi król w

imię Pańskie ; pokój na niebie, a chwała na

wysokości." 39 Niektórzy zaś faryzeusze

spośród rzeszy, rzekli do niego :

Nauczycielu, skarć uczniów swoich ! 40 A

on im rzekł : Powiadam wam, że jeśliby ci

milczeli, kamienie wołać będą.

ZAPOWIEDŻ UPADKU JEROZOLIMY.

41 Skoro się przybliżył, ujrzawszy miasto,

zapłakał nad nim, mówiąc: 42 O gdybyś i ty

poznało, i to w ten dzień twój, co jest ku

pokojowi twemu, a teraz zakryte jest przed

oczyma twymi ! 43 Albowiem przyjdą na cię

dni, i otoczą cię nieprzyjaciele twoi wałem, i

oblegną cię, i ścisną cię zewsząd;

28 Et his dictis, præcedebat ascendens

Jerosolymam.

29 Et factum est, cum appropinquasset ad

Bethphage et Bethaniam, ad montem qui

vocatur Oliveti, misit duos discipulos suos,

30 dicens : Ite in castellum quod contra est :

in quod introëuntes, invenietis pullum asinæ

alligatum, cui nemo umquam hominum sedit

: solvite illum, et adducite. 31 Et si quis vos

interrogaverit : Quare solvitis ? sic dicetis ei :

Quia Dominus operam ejus desiderat. 32

Abierunt autem qui missi erant : et

invenerunt, sicut dixit illis, stantem pullum.

33 Solventibus autem illis pullum, dixerunt

domini ejus ad illos : Quid solvitis pullum ?

34 At illi dixerunt : Quia Dominus eum

necessarium habet. 35 Et duxerunt illum ad

Jesum. Et jactantes vestimenta sua supra

pullum, imposuerunt Jesum. 36 Eunte autem

illo, substernebant vestimenta sua in via : 37

et cum appropinquaret jam ad descensum

montis Oliveti, cœperunt omnes turbæ

discipulorum gaudentes laudare Deum voce

magna super omnibus, quas viderant,

virtutibus, 38 dicentes : Benedictus, qui venit

rex in nomine Domini : pax in cælo, et gloria

in excelsis. 39 Et quidam pharisæorum de

turbis dixerunt ad illum : Magister, increpa

discipulos tuos. 40 Quibus ipse ait : Dico

vobis, quia si hi tacuerint, lapides clamabunt.

41 Et ut appropinquavit, videns civitatem

flevit super illam, dicens : 42 Quia si

cognovisses et tu, et quidem in hac die tua,

quæ ad pacem tibi : nunc autem abscondita

sunt ab oculis tuis. 43 Quia venient dies in te

: et circumdabunt te inimici tui vallo, et

circumdabunt te : et coangustabunt te

57

44 i na ziemię cię powalą i synów twoich,

którzy w tobie są, i nie zostawią w tobie

kamienia na kamieniu; dlatego żeś nie

poznało czasu nawiedzenia twego.

WYRZUCENIE KUPCZĄCYCH Z

ŚWIĄTYNI.

45 I wszedłszy do świątyni, począł wypędzać

sprzedających w niej i kupujących, 46

mówiąc im : Napisano : że dom mój jest

domem modlitwy, a wyście go uczynili

jaskinią zbójców. 47 I uczył każdego dnia w

świątyni. 48 A przedniejsi kapłani i

doktorowie i starsi ludu starali się go zgubić;

49 ale nie znajdowali, co by mu uczynić ; bo

wszystek lud bardzo pilnie go słuchał.

20

ROZPRAWA Z PRZEDSTAWICIELAMI

SANHEDRYNU.

1 I stało się jednego dnia, gdy on uczył lud w

świątyni, i opowiadał ewangelię, zeszli się

przedniejsi kapłani i doktorowie ze

starszymi, 2 i rzekli do niego, mówiąc :

Powiedz nam jaką mocą to czynisz, albo kto

jest, co ci dał tę władzę? 3 A Jezus

odpowiadając, rzekł do nich: Spytam i ja was

o jedną rzecz, odpowiedzcie mi: 4 Czy

chrzest Janowy był z nieba, czy też z ludzi ?

5 Lecz oni rozważali między sobą, mówiąc :

Jeśli powiemy : z nieba, rzecze: Czemuż

więc nie uwierzyliście mu? 6 A jeśli

rzeczemy : z ludzi, wszystek lud ukamienuje

nas, bo przekonani są, że Jan jest prorokiem.

7 I odpowiedzieli, że nie wiedzą, skąd był. 8

A Jezus im powiedział : To i ja wam nie

powiem, jaką mocą to czynię.

PRZYPOWIEŚĆ O NAJEMNIKACH W

WINNICY.

9 Począł zaś mówić do ludu tę przypowieść:

Pewien człowiek posadził winnicę, i wynajął

ją oraczom, a sam odjechał na czas dłuższy.

10 A w swoim czasie posłał do oraczów

undique : 44 et ad terram prosternent te, et

filios tuos, qui in te sunt, et non relinquent in

te lapidem super lapidem : eo quod non

cognoveris tempus visitationis tuæ.

45 Et ingressus in templum, cœpit ejicere

vendentes in illo, et ementes, 46 dicens illis :

Scriptum est : Quia domus mea domus

orationis est : vos autem fecistis illam

speluncam latronum. 47 Et erat docens

quotidie in templo. Principes autem

sacerdotum, et scribæ, et princeps plebis

quærebant illum perdere : 48 et non

inveniebant quid facerent illi. Omnis enim

populus suspensus erat, audiens illum.

20

1 Et factum est in una dierum, docente illo

populum in templo, et evangelizante,

convenerunt principes sacerdotum, et scribæ

cum senioribus, 2 et aiunt dicentes ad illum :

Dic nobis in qua potestate hæc facis ? aut

quis est qui dedit tibi hanc potestatem ? 3

Respondens autem Jesus, dixit ad illos :

Interrogabo vos et ego unum verbum.

Respondete mihi : 4 baptismus Joannis de

cælo erat, an ex hominibus ? 5 At illi

cogitabant intra se, dicentes : Quia si

dixerimus : De cælo, dicet : Quare ergo non

credidistis illi ? 6 Si autem dixerimus : Ex

hominibus, plebs universa lapidabit nos :

certi sunt enim Joannem prophetam esse. 7

Et responderunt se nescire unde esset. 8 Et

Jesus ait illis : Neque ego dico vobis in qua

potestate hæc facio.

9 Cœpit autem dicere ad plebem parabolam

hanc : Homo plantavit vineam, et locavit eam

colonis : et ipse peregre fuit multis

temporibus. 10 Et in tempore misit ad

58

sługę, aby mu dali z owocu winnicy. A oni

obiwszy go, odesłali z niczym. 11 I znowu

posłał drugiego sługę. Lecz oni i tego

obiwszy i znieważywszy, odesłali z niczym.

12 I posłał jeszcze trzeciego; a oni i tego

zraniwszy, wyrzucili. 13 Pan zaś winnicy

rzekł: Co uczynię? Poślę syna mego

umiłowanego. Może, gdy zobaczą, ulękną się

14 0racze zaś, ujrzawszy go, namyślali się

między sobą, mówiąc : Ten jest dziedzic;

zabijmy go, aby dziedzictwo nam się dostało.

15 I wyrzuciwszy go z winnicy, zabili. Cóż

im więc uczyni pan winnicy ? l6 Przyjdzie, i

wygubi tych oraczów, a winnicę odda innym.

Co usłyszawszy, rzekli mu : Uchowaj Boże!

17 On zaś spojrzawszy na nich, rzekł : Cóż

więc znaczy, co jest napisane: "Kamień,

który odrzucili budowniczy, ten stał się

kamieniem węgielnym ?" 18 Każdy, kto

upadnie na ten kamień, rozbije się, a na kogo

on spadnie, tego skruszy. 19 I usiłowali

przedniejsi kapłani i doktorowie targnąć się

nań rękami w tejże chwili, lecz bali się ludu.

Zrozumieli bowiem, że przeciw nim

powiedział to podobieństwo.

CZY PŁACIĆ PODATEK?

20 A Śledząc go, posłali szpiegów, którzy

udawaliby sprawiedliwych, aby go

podchwycić w mowie, żeby go wydać do

urzędu i władz namiestnika. 21 I spytali go,

mówiąc: Nauczycielu, wiemy, że dobrze

mówisz i uczysz; a nie oglądasz się na osobg,

lecz drogi Bożej w prawdzie nauczasz. 22

Czy godzi się nam dawać podatek cesarzowi,

czy też nie? 23 Lecz on przejrzawszy

podstęp ich, rzekł do nich : Czemu mnie

kusicie? 24 Pokażcie mi denara. Czyj ma

obraz i napis ? Odpowiadając, rzekli mu :

Cesarski. 25 I rzekł im : Oddajcież więc, co

jest cesarskiego cesarzowi, a co jest Bożego

Bogu. 26 I nie mogli zganić słowa jego przed

ludem, a dziwiąc się odpowiedzi jego,

umilkli.

cultores servum, ut de fructu vineæ darent

illi. Qui cæsum dimiserunt eum inanem. 11

Et addidit alterum servum mittere. Illi autem

hunc quoque cædentes, et afficientes

contumelia, dimiserunt inanem. 12 Et addidit

tertium mittere : qui et illum vulnerantes

ejecerunt. 13 Dixit autem dominus vineæ :

Quid faciam ? Mittam filium meum dilectum

: forsitan, cum hunc viderint, verebuntur. 14

Quem cum vidissent coloni, cogitaverunt

intra se, dicentes : Hic est hæres, occidamus

illum, ut nostra fiat hæreditas. 15 Et ejectum

illum extra vineam, occiderunt. Quid ergo

faciet illis dominus vineæ ? 16 veniet, et

perdet colonos istos, et dabit vineam aliis.

Quo audito, dixerunt illi : Absit. 17 Ille

autem aspiciens eos, ait : Quid est ergo hoc

quod scriptum est : Lapidem quem

reprobaverunt ædificantes, hic factus est in

caput anguli ? 18 Omnis qui ceciderit super

illum lapidem, conquassabitur : super quem

autem ceciderit, comminuet illum. 19 Et

quærebant principes sacerdotum et scribæ

mittere in illum manus illa hora, et timuerunt

populum : cognoverunt enim quod ad ipsos

dixerit similitudinem hanc.

20 Et observantes miserunt insidiatores, qui

se justos simularent, ut caperent eum in

sermone, ut traderent illum principatui, et

potestati præsidis. 21 Et interrogaverunt eum,

dicentes : Magister, scimus quia recte dicis et

doces : et non accipis personam, sed viam

Dei in veritate doces. 22 Licet nobis tributum

dare Cæsari, an non ? 23 Considerans autem

dolum illorum, dixit ad eos : Quid me tentatis

? 24 ostendite mihi denarium. Cujus habet

imaginem et inscriptionem ? Respondentes

dixerunt ei : Cæsaris. 25 Et ait illis : Reddite

ergo quæ sunt Cæsaris, Cæsari : et quæ sunt

Dei, Deo. 26 Et non potuerunt verbum ejus

reprehendere coram plebe : et mirati in

responso ejus, tacuerunt.

59

SADUCEUSZE, A

ZMARTWYCHWSTANIE CIAŁ.

27 Przystąpili zaś niektórzy z saduceuszów,

co mówią, że nie ma zmartwychwstania, i

spytali go, 28 mówiąc: Nauczycielu !

Mojżesz napisał nam : "Jeśliby czyjś brat

umarł, mając żonę, a byłby bez dzieci, niech

brat jego weźmie ją za żonę, i wzbudzi

potomstwo bratu swemu." 29 Było tedy

siedmiu braci; a pierwszy pojął żonę, i umarł

bezdzietnie. 30 I pojął ją drugi, ale i ten

umarł bez syna. 31 I trzeci ją pojął, i tak

samo wszyscy siedmiu, a nie zostawili

potomstwa, i pomarli. 32 Po wszystkich

umarła też i niewiasta. 33 W

zmartwychwstaniu więc któregoż z nich

będzie żoną, ponieważ siedmiu miało ją za

żonę? 34 I rzekł im Jezus: Synowie tego

świata żenią się i za mąż idą; 35 lecz ci,

którzy za godnych będą uznani wieku

tamtego i powstania z martwych, nie będą

ani wychodzić za mąż, ani żon pojmować. 36

Nie będą bowiem mogli więcej umrzeć ; bo

są równi aniołom i są dziećmi Bożymi, będąc

dziećmi zmartwychwstania. 37 A że umarli

zmartwychwstają, to i Mojżesz pokazał u

krzaka, zowiąc Pana "Bogiem Abrahama i

Bogiem Izaaka i Bogiem Jakuba." 38 A Bóg

nie jest umarłych, ale żywych, jemu bowiem

wszyscy żyją. 39 A odpowiadając niektórzy

z doktorów, rzekli mu : Nauczycielu, dobrześ

powiedział. 40 I już o nic więcej nie śmieli

go pytać.

CHRYSTUS SYNEM I PANEM DAWIDA.

41 I rzekł do nich : Jakże to mówią, że

Chrystus jest synem Dawidowym ? 42 A sam

Dawid powiada w księdze Psalmów : "Rzekł

Pan Panu mojemu : Siądź po prawicy mojej,

43 aż położę nieprzyjaciół twoich

podnóżkiem nóg twoich." 44 Dawid więc

nazywa go Panem ; jakże jest synem jego ?

45 Gdy zaś cały lud słuchał, rzekł uczniom

swoim : 46 Strzeżcie się doktorów, którzy

chętnie chodzą w długich szatach, i lubią

pozdrowienia na rynku i pierwsze krzesła w

synagogach i pierwsze miejsca przy ucztach,

27 Accesserunt autem quidam sadducæorum,

qui negant esse resurrectionem, et

interrogaverunt eum, 28 dicentes : Magister,

Moyses scripsit nobis : Si frater alicujus

mortuus fuerit habens uxorem, et hic sine

liberis fuerit, ut accipiat eam frater ejus

uxorem, et suscitet semen fratri suo. 29

Septem ergo fratres erant : et primus accepit

uxorem, et mortuus est sine filiis. 30 Et

sequens accepit illam, et ipse mortuus est

sine filio. 31 Et tertius accepit illam.

Similiter et omnes septem, et non reliquerunt

semen, et mortui sunt. 32 Novissime omnium

mortua est et mulier. 33 In resurrectione

ergo, cujus eorum erit uxor ? siquidem

septem habuerunt eam uxorem. 34 Et ait illis

Jesus : Filii hujus sæculi nubunt, et traduntur

ad nuptias : 35 illi vero qui digni habebuntur

sæculo illo, et resurrectione ex mortuis,

neque nubent, neque ducent uxores : 36

neque enim ultra mori potuerunt : æquales

enim angelis sunt, et filii sunt Dei, cum sint

filii resurrectionis. 37 Quia vero resurgant

mortui, et Moyses ostendit secus rubum,

sicut dicit Dominum, Deum Abraham, et

Deum Isaac, et Deum Jacob. 38 Deus autem

non est mortuorum, sed vivorum : omnes

enim vivunt ei. 39 Respondentes autem

quidam scribarum, dixerunt ei : Magister,

bene dixisti. 40 Et amplius non audebant eum

quidquam interrogare.

41 Dixit autem ad illos : Quomodo dicunt

Christum filium esse David ? 42 et ipse

David dicit in libro Psalmorum : Dixit

Dominus Domino meo : sede a dextris meis,

43 donec ponam inimicos tuos scabellum

pedum tuorum. 44 David ergo Dominum

illum vocat : et quomodo filius ejus est ? 45

Audiente autem omni populo, dixit discipulis

suis : 46 Attendite a scribis, qui volunt

ambulare in stolis, et amant salutationes in

foro, et primas cathedras in synagogis, et

primos discubitus in conviviis,

60

47 którzy objadają domy wdów, udając długą

modlitwę. Tych czeka większe potępienie.

21

GROSZ WDOWI.

1 A spoglądając, ujrzał tych bogatych, którzy

rzucali do skarbony ofiary swoje. 2 A ujrzał

też i ubożuchną wdowę wrzucającą dwa

szelążki. 3 I rzekł : Prawdziwie wam

powiadam, że ta uboga wdowa więcej, niż

wszyscy wrzuciła. 4 Albowiem ci wszyscy z

tego, co im zbywało, wrzucili do darów

Bożych, a ta z niedostatku swego włożyła

wszystko, co miała na utrzymanie swoje.

PROROCTWO O ZBURZENIU

JEROZOLIMY I KOŃCU ŚWIATA.

5 A gdy niektórzy mówili o świątyni, że jest

ozdobiona pięknymi kamieniami i darami,

rzekł: 6 Przyjdą dni, że z tego, na co

patrzycie, nie zostanie kamień na kamieniu,

który by nie był rozwalony. 7 I pytali go,

mówiąc : Nauczycieiu, kiedyż się to stanie, a

co za znak, gdy się to dziać zacznie? 8 A on

im rzekł : Uważajcie; żeby was nie

zwiedziono; bo wielu przyjdzie w imię moje,

mówiąc, że ja jestem, a czas się przybliżył ;

nie chodźcież więc za nimi. 9 Gdy zaś

usłyszycie o wojnach i rozruchach, nie

lękajcie się : potrzeba, aby to wpierw się

stało, ale jeszcze nie zaraz koniec. 10 Wtedy

im mówił : Powstanie naród przeciw

narodowi i królestwo przeciw królestwu. 11 I

wielkie trzęsienia ziemi będą miejscami, i

mory i głody i strachy z nieba i znaki wielkie

będą. 12 Ale przed tym wszystkim podniosą

na was ręce swoje, i będą was prześladować,

podając do synagog i więzień, ciągnąc do

królów i namiestników dla imienia mego. l3

To zaś was spotka na świadectwo. 14 A

przeto weźcie sobie do serca nie obmyślać

naprzód, jakbyście mieli odpowiadać. 15 Ja

bowiem dam wam wymowę i mądrość,

której nie będą mogli oprzeć się, ani

sprzeciwiać wszyscy przeciwnicy wasi. 16 A

wydawać was będą rodzice i bracia i krewni i

47 qui devorant domos viduarum, simulantes

longam orationem : hi accipient

damnationem majorem.

21

1 Respiciens autem, vidit eos qui mittebant

munera sua in gazophylacium, divites. 2

Vidit autem et quamdam viduam

pauperculam mittentem æra minuta duo. 3 Et

dixit : Vere dico vobis, quia vidua hæc

pauper plus quam omnes misit. 4 Nam omnes

hi ex abundanti sibi miserunt in munera Dei :

hæc autem ex eo quod deest illi, omnem

victum suum quem habuit, misit.

5 Et quibusdam dicentibus de templo quod

bonis lapidibus et donis ornatum esset, dixit :

6 Hæc quæ videtis, venient dies in quibus

non relinquetur lapis super lapidem, qui non

destruatur. 7 Interrogaverunt autem illum,

dicentes : Præceptor, quando hæc erunt, et

quod signum cum fieri incipient ? 8 Qui dixit

: Videte ne seducamini : multi enim venient

in nomine meo, dicentes quia ego sum : et

tempus appropinquavit : nolite ergo ire post

eos. 9 Cum autem audieritis prælia et

seditiones, nolite terreri : oportet primum

hæc fieri, sed nondum statim finis. 10 Tunc

dicebat illis : Surget gens contra gentem, et

regnum adversus regnum. 11 Et terræmotus

magni erunt per loca, et pestilentiæ, et fames,

terroresque de cælo, et signa magna erunt. 12

Sed ante hæc omnia injicient vobis manus

suas, et persequentur tradentes in synagogas

et custodias, trahentes ad reges et præsides

propter nomen meum : 13 continget autem

vobis in testimonium. 14 Ponite ergo in

cordibus vestris non præmeditari

quemadmodum respondeatis : 15 ego enim

dabo vobis os et sapientiam, cui non poterunt

resistere et contradicere omnes adversarii

vestri. 16 Trademini autem a parentibus, et

fratribus, et cognatis, et amicis, et morte

afficient ex vobis : 17 et eritis odio omnibus

61

przyjaciele, i niektórych z was o śmierć

przyprawią. 17 I będziecie w nienawiści u

wszystkich dla imienia mego. 18 A włos z

głowy waszej nie zginie. 19 W cierpliwości

waszej posiądziecie dusze wasze.

UPADEK JEROZOLIMY.

20 Gdy zaś ujrzycie Jeruzalem wojskiem

otoczone, wtedy wiedzcie, że się przybliżyło

spustoszenie jego. 21 Wtedy ci, co są w

Judei, niech uciekają na góry, a którzy są w

środku niej, niech uchodzą, a ci, co są po

okolicznych miejscach, niech do niej nie

wchodzą 22 Są to bowiem dni pomsty, aby

się wypełniło wszystko, co było napisane. 23

A biada brzemiennym i karmiącym w owe

dni ; albowiem będzie ucisk wielki na ziemi i

gniew przeciw ludowi temu. 24 I polegną od

ostrza miecza, i zapędzą ich w niewolę

między wszystkie narody, a Jeruzalem

deptane będzie przez pogan, aż się wypełnią

czasy narodów.

KONIEC ŚWIATA.

25 I będą znaki na słońcu i księżycu i na

gwiazdach, a na ziemi uciśnienie narodów od

zamieszania szumu morskiego i nawałnicy,

26 skoro ludzie schnąć będą od strachu i

oczekiwania tych rzeczy, które będą

przychodzić na wszystek świat; albowiem

moce niebieskie poruszone będą. 27 A wtedy

ujrzą Syna Człowieczego, przychodzącego w

obłoku, z mocą wielką i z majestatem. 28

Gdy zaś to dziać się pocznie, spojrzyjcie, a

podnieście głowy wasze, bo się przybliża

odkupienie wasze. 29 I powiedział im

podobieństwo: Spojrzyjcie na figę i na

wszystkie drzewa. 30 Gdy już z siebie owoc

wydają, wiecie, że już blisko jest lato. 31 Tak i wy, gdy ujrzycie, że się to będzie

działo, wiedzcie, że blisko jest królestwo

Boże. 32 Zaprawdę mówię wam, że nie

przeminie to plemię, aż się wszystko ziści.

33 Niebo i ziemia przeminą, ale słowa moje

nie przeminą.

propter nomen meum : 18 et capillus de

capite vestro non peribit. 19 In patientia

vestra possidebitis animas vestras.

20 Cum autem videritis circumdari ab

exercitu Jerusalem, tunc scitote quia

appropinquavit desolatio ejus : 21 tunc qui in

Judæa sunt, fugiant ad montes, et qui in

medio ejus, discedant : et qui in regionibus,

non intrent in eam, 22 quia dies ultionis hi

sunt, ut impleantur omnia quæ scripta sunt.

23 Væ autem prægnantibus et nutrientibus in

illis diebus ! erit enim pressura magna super

terram, et ira populo huic. 24 Et cadent in ore

gladii, et captivi ducentur in omnes gentes, et

Jerusalem calcabitur a gentibus, donec

impleantur tempora nationum.

25 Et erunt signa in sole, et luna, et stellis, et

in terris pressura gentium præ confusione

sonitus maris, et fluctuum : 26 arescentibus

hominibus præ timore, et exspectatione, quæ

supervenient universo orbi : nam virtutes

cælorum movebuntur : 27 et tunc videbunt

Filium hominis venientem in nube cum

potestate magna et majestate. 28 His autem

fieri incipientibus, respicite, et levate capita

vestra : quoniam appropinquat redemptio

vestra. 29 Et dixit illis similitudinem : Videte

ficulneam, et omnes arbores : 30 cum

producunt jam ex se fructum, scitis quoniam

prope est æstas. 31 Ita et vos cum videritis

hæc fieri, scitote quoniam prope est regnum

Dei. 32 Amen dico vobis, quia non præteribit

generatio hæc, donec omnia fiant. 33 Cælum

et terra transibunt : verba autem mea non

transibunt.

62

ZACHĘTA DO CZUJOŚCI.

34 A miejcie się na baczności, aby kiedy

serca wasze nie były obciążone obżarstwem i

opilstwem i troskami tego życia, żeby na was

z nagła ten dzień nie przyszedł. 35 Albowiem

spadnie on jak potrzask na wszystkich,

którzy mieszkają po całej ziemi. 36 A przeto

czuwajcie modląc się na każdy czas, abyście

byli godni uniknąć tego wszystkiego, co

przyjść ma, i stanąć przed Synem

Człowieczym. 37 I nauczał we dnie w

świątyni, a w nocy wychodząc, przebywał na

górze, którą zwą Oliwną. 38 A wszystek lud

od rana schodził się do niego w świątyni, aby

go słuchać.

CZĘŚĆ III (22,1- 24,53)

MĘKA I ZMARTWYCHWSTANIE

ZBAWICIELA

I. MĘKA (22,1 - 23,56)

22

ZDRADA JUDASZA.

1 Zbliżał się też dzień święty Przaśników,

nazywany Paschą. 2 A przedniejsi kapłani i

doktorowie przemyśliwali, jakby Jezusa

zabić, ale bali się ludu. 3 I wstąpił szatan w

Judasza, którego zwano Iszkariotą, jednego z

dwunastu. 4 I odszedł, i umówił się z

przedniejszymi kapłanami i przełożonymi,

jakby im go wydał. 5 I uradowali się, i

ułożyli, że mu dadzą pieniądze. 6 I obiecał, i

szukał sposobnej pory, jakby im go wydać z

dala od rzeszy.

OSTATNIA WIECZERZA.

7 Przyszedł zaś dzień Przaśników, w którym

należało ofiarować Paschę. 8 I posłał Piotra i

Jana, mówiąc : Idźcie, i przygotujcie nam

Paschę, abyś-my pożywali. 9 A oni rzekli :

Gdzie chcesz, abyśmy przygotowali ? 10 I

rzekł do nich : Oto gdy wejdziecie do miasta,

spotka się z wami pewien człowiek, niosący

34 Attendite autem vobis, ne forte graventur

corda vestra in crapula, et ebrietate, et curis

hujus vitæ, et superveniat in vos repentina

dies illa : 35 tamquam laqueus enim

superveniet in omnes qui sedent super faciem

omnis terræ. 36 Vigilate itaque, omni

tempore orantes, ut digni habeamini fugere

ista omnia quæ futura sunt, et stare ante

Filium hominis. 37 Erat autem diebus docens

in templo : noctibus vero exiens, morabatur

in monte qui vocatur Oliveti. 38 Et omnis

populus manicabat ad eum in templo audire

eum.

22

1 Appropinquabat autem dies festus

azymorum, qui dicitur Pascha : 2 et

quærebant principes sacerdotum, et scribæ,

quomodo Jesum interficerent : timebant vero

plebem. 3 Intravit autem Satanas in Judam,

qui cognominabatur Iscariotes, unum de

duodecim : 4 et abiit, et locutus est cum

principibus sacerdotum, et magistratibus,

quemadmodum illum traderet eis. 5 Et gavisi

sunt, et pacti sunt pecuniam illi dare. 6 Et

spopondit, et quærebat opportunitatem ut

traderet illum sine turbis.

7 Venit autem dies azymorum, in qua

necesse erat occidi pascha. 8 Et misit Petrum

et Joannem, dicens : Euntes parate nobis

pascha, ut manducemus. 9 At illi dixerunt :

Ubi vis paremus ? 10 Et dixit ad eos : Ecce

introëuntibus vobis in civitatem occurret

vobis homo quidam amphoram aquæ portans

63

dzban wody; idźcież za nim do domu, do

którego wejdzie 11 I powiecie gospodarzowi

domu : Nauczyciel mówi tobie : Gdzie jest

gospoda, w której bym spożył Paschę z

uczniami moimi 12 A on wam pokaże

wieczernik wielki, usłany, i tam przygotujcie.

13 Odszedłszy zaś znaleźli, jak im

powiedział, i przygotowali Paschę. 14 A gdy

przyszła pora, zasiadł do stołu, i dwunastu

apostołów z nim. 15 I rzekł im: Pożądaniem

pożądałem pożywać tę Paschę z wami,

zanimbym cierpiał. 16 Gdyż wam powiadam,

że odtąd nie będę jej pożywał, aż się wypełni

w królestwie Bożym. 17 A wziąwszy kielich

dzięki czynił i rzekł : Weźcie, a podzielcie

między siebie. 18 Albowiem wam

powiadam, że nie będę pił z owocu winnego

szczepu, aż przyjdzie królestwo Boże.

USTANOWIENIE EUCHARYSTII.

19 A wziąwszy chleb, dzięki czynił, łamał, i

dał im, mówiąc : To jest ciało moje, które się

za was daje. To czyńcie na moją pamiątkę.

20 Tak samo i kielich, po wieczerzy, mówiąc

: Ten jest kielich, Nowy Testament we krwi

mojej, który za was będzie wylany. 21 Wszelako, oto ręka tego, co mnie wydaje, ze

mną jest na stole. 22 A Syn Człowieczy idzie

wprawdzie według tego, co jest

postanowione ; wszakże biada człowiekowi

temu, przez którego będzie wydany. 23 A

oni zaczęli pytać się między sobą, który by to

z nich był, co miał to uczynić.

SPÓR O PIERWSZEŃSTWO.

24 wszczął się też spór między nimi, który

by z nich zdawał się być większym. 25 I

rzekł im : Królowie narodów panują nad

nimi, a ci, którzy władzę nad nimi sprawują,

zwani są dobroczyńcami. 26 Lecz wy nie tak

; ale który jest między wami większy, niech

będzie jako mniejszy ; a przełożony, jako

ten, co służy. 27 Albowiem któż jest

większy: ten, co siedzi u stołu, czy ten, co

służy? Czyż nie ten, który siedzi? Ja też

jestem wpośród was, jako ten, który służy. 28

Lecz wy jesteście, którzyście wytrwali przy

mnie w pokusach moich. 29 I ja wam

: sequimini eum in domum, in quam intrat,

11 et dicetis patrifamilias domus : Dicit tibi

Magister : Ubi est diversorium, ubi pascha

cum discipulis meis manducem ? 12 Et ipse

ostendet vobis cœnaculum magnum stratum,

et ibi parate. 13 Euntes autem invenerunt

sicut dixit illis, et paraverunt pascha. 14 Et

cum facta esset hora, discubuit, et duodecim

apostoli cum eo. 15 Et ait illis : Desiderio

desideravi hoc pascha manducare vobiscum,

antequam patiar. 16 Dico enim vobis, quia ex

hoc non manducabo illud, donec impleatur in

regno Dei. 17 Et accepto calice gratias egit,

et dixit : Accipite, et dividite inter vos. 18

Dico enim vobis quod non bibam de

generatione vitis donec regnum Dei veniat.

19 Et accepto pane gratias egit, et fregit, et

dedit eis, dicens : Hoc est corpus meum,

quod pro vobis datur : hoc facite in meam

commemorationem. 20 Similiter et calicem,

postquam cœnavit, dicens : Hic est calix

novum testamentum in sanguine meo, qui

pro vobis fundetur. 21 Verumtamen ecce

manus tradentis me, mecum est in mensa. 22

Et quidem Filius hominis, secundum quod

definitum est, vadit : verumtamen væ homini

illi per quem tradetur. 23 Et ipsi cœperunt

quærere inter se quis esset ex eis qui hoc

facturus esset.

24 Facta est autem et contentio inter eos, quis

eorum videretur esse major. 25 Dixit autem

eis : Reges gentium dominantur eorum : et

qui potestatem habent super eos, benefici

vocantur. 26 Vos autem non sic : sed qui

major est in vobis, fiat sicut minor : et qui

præcessor est, sicut ministrator. 27 Nam quis

major est, qui recumbit, an qui ministrat ?

nonne qui recumbit ? Ego autem in medio

vestrum sum, sicut qui ministrat : 28 vos

autem estis, qui permansistis mecum in

tentationibus meis. 29 Et ego dispono vobis

sicut disposuit mihi Pater meus regnum,

64

przekazuję króIestwo, jak mi przekazał

Ojciec mój, 30 abyście jedli i pili u stołu

mego w królestwie moim, i siedzieli na

stolicach, sądząc dwanaście pokoleń

izraelskich.

ZAPOWIEDŹ ZAPARCIA SIĘ PIOTRA.

31 I rzekł Pan : Szymonie, Szymonie ! Oto

szatan pożądał, aby was przesiał jako

pszenicę. 32 Ale ja prosiłem za tobą, aby nie

ustała wiara twoja ; a ty kiedyś, nawróciwszy

się, utwierdzaj braci twoich. 33 A on mu

rzekł : Panie ! Z tobą gotów jestem iść do

więzienia, i na śmierć. 34 Lecz on rzekł :

Powiadam ci, Piotrze, nie zapieje dziś kur, aż

się trzykroć zaprzesz, że mię nie znasz. 35 I

rzekł im : Gdy was posłałem bez trzosa i

torby podróżnej i obuwia, czy wam czego

brakowało? A oni rzekli: Niczego. 36 Rzekł

im tedy : Ale teraz, kto ma trzos, niech

weźmie także i torbę podróżną; a kto nie ma,

niech sprzeda płaszcz swój, a kupi miecz. 37

Albowiem powiadam wam, iż jeszcze

potrzeba, aby to, co napisane jest, wypełniło

się na mnie : "I policzony jest między

złoczyńców." Gdyż to, co mnie dotyczy, do

końca dochodzi. 38 Lecz oni rzekli : Panie,

oto tu dwa miecze. On zaś im rzekł : Dosyć

jest.

MODLITWA I KONANIE W OGROJCU.

39 A wyszedłszy, zdążał według zwyczaju

na górę Oliwną, a za nim też poszli i

uczniowie. 40 A gdy przyszedł na miejsce,

rzekł im : Módlcie się, abyście nie weszli w

pokuszenie. 41 Sam zaś oddalił się od nich

jakby na rzutkamienia, a upadłszy na

kolana,modlił się, 42 mówiąc : Ojcze, jeśli

chcesz, przenieś ode mnie ten kielich;

wszakże nie moja wola, ale twoja niech się

stanie. 43 I ukazał mu się anioł z nieba,

posilając go. A będąc w trwodze śmiertelnej,

modlił się usilniej. 44 I stał się pot jego jak

krople krwi, spływającej na ziemię. 45 A gdy

wstał od modlitwy, i przyszedł do uczniów

swoich, znalazł ich śpiących ze smutku. 46 I

rzekł im : Czemu śpicie? Wstańcie, módlcie

się, abyście nie weszli w pokusę.

30 ut edatis et bibatis super mensam meam in

regno meo, et sedeatis super thronos

judicantes duodecim tribus Israël.

31 Ait autem Dominus : Simon, Simon, ecce

Satanas expetivit vos ut cribraret sicut

triticum : 32 ego autem rogavi pro te ut non

deficiat fides tua : et tu aliquando conversus,

confirma fratres tuos. 33 Qui dixit ei :

Domine, tecum paratus sum et in carcerem et

in mortem ire. 34 At ille dixit : Dico tibi,

Petre, non cantabit hodie gallus, donec ter

abneges nosse me. Et dixit eis : 35 Quando

misi vos sine sacculo, et pera, et

calceamentis, numquid aliquid defuit vobis ?

36 At illi dixerunt : Nihil. Dixit ergo eis : Sed

nunc qui habet sacculum, tollat ; similiter et

peram : et qui non habet, vendat tunicam

suam et emat gladium. 37 Dico enim vobis,

quoniam adhuc hoc quod scriptum est,

oportet impleri in me : Et cum iniquis

deputatus est. Etenim ea quæ sunt de me

finem habent. 38 At illi dixerunt : Domine,

ecce duo gladii hic. At ille dixit eis : Satis

est.

39 Et egressus ibat secundum consuetudinem

in monte Olivarum. Secuti sunt autem illum

et discipuli. 40 Et cum pervenisset ad locum,

dixit illis : Orate ne intretis in tentationem.

41 Et ipse avulsus est ab eis quantum jactus

est lapidis : et positis genibus orabat, 42

dicens : Pater, si vis, transfer calicem istum a

me : verumtamen non mea voluntas, sed tua

fiat. 43 Apparuit autem illi angelus de cælo,

confortans eum. Et factus in agonia, prolixius

orabat. 44 Et factus est sudor ejus sicut guttæ

sanguinis decurrentis in terram. 45 Et cum

surrexisset ab oratione et venisset ad

discipulos suos, invenit eos dormientes præ

tristitia. 46 Et ait illis : Quid dormitis ?

surgite, orate, ne intretis in tentationem.

65

POJMANIE JEZUSA.

47 Gdy on jeszcze mówił, oto rzesza i ten,

którego zwano Judaszem, jeden z dwunastu,

szedł przed nimi, i przystąpił do Jezusa, aby

go pocałować. 48 Jezus zaś mu rzekł:

Judaszu, pocałunkiem wydajesz Syna

Człowieczego? 49 A ci, którzy przy nim byli,

widząc, co się dziać miało, rzekli mu: Panie,

czy mamy bić mieczem ? 50 I jeden z nich

uderzył sługę najwyższego kapłana, i uciął

ucho jego prawe. 51 Jezus zaś odpowiadając,

rzekł: Poprzestańcie ; nic nad to ! A

dotknąwszy ucha jego, uzdrowił go. 52 I

rzekł Jezus do tych, (którzy wyszli przeciw

niemu) przedniejszych kapłanów i

urzędników świątyni i starszych : Wyszliście

jak na zbójcę z mieczami i kijami 53 Gdy

codziennie wśród was bywałem w świątyni,

nie podnieśliście rąk na mnie ; ale ta jest

godzina wasza i moc ciemności.

POTRÓJNE ZAPARCIE SIĘ PIOTRA.

54 A pojmawszy go, wprowadzili do domu

najwyższego kapłana. Piotr jednak szedł za

nim z daleka. 55 Gdy zaś rozniecili ogień na

dziedzińcu i siedli wokoło, był Piotr

pomiędzy nimi. 56 Gdy go ujrzała jedna

służąca siedzącego u światła, i przypatrzyła

mu się, rzekła : I ten z nim był. 57 A on się

zaparł, mówiąc: Niewiasto, nie znam go. 58

A po chwili ujrzawszy go inny, rzekł : I ty z

nich jesteś. Piotr znów rzekł : O człowiecze,

nie jestem. 59 A po upływie prawie jednej

godziny ktoś inny począł twierdzić, mówiąc:

Prawdziwie i ten z nim był, bo i

Galilejczykiem jest. 60 A Piotr powiedział :

Człowiecze, nie wiem, co mówisz ! I

natychmiast, gdy on jeszcze mówił, zapiał

kur. 61 A Pan obróciwszy się, spojrzał na

Piotra. I wspomniał Piotr na słowa Pana,

jakie był powiedział : Iż zanim kur zapieje,

trzykroć się mnie zaprzesz. 62 A Piotr

wyszedłszy stamtąd, gorzko zapłakał.

47 Adhuc eo loquente, ecce turba : et qui

vocabatur Judas, unus de duodecim,

antecedebat eos, et appropinquavit Jesu ut

oscularetur eum. 48 Jesus autem dixit illi :

Juda, osculo Filium hominis tradis ? 49

Videntes autem hi qui circa ipsum erant,

quod futurum erat, dixerunt ei : Domine, si

percutimus in gladio ? 50 Et percussit unus

ex illis servum principis sacerdotum, et

amputavit auriculam ejus dexteram. 51

Respondens autem Jesus, ait : Sinite usque

huc. Et cum tetigisset auriculam ejus, sanavit

eum. 52 Dixit autem Jesus ad eos qui

venerant ad se principes sacerdotum, et

magistratus templi, et seniores : Quasi ad

latronem existis cum gladiis et fustibus ? 53

Cum quotidie vobiscum fuerim in templo,

non extendistis manus in me : sed hæc est

hora vestra, et potestas tenebrarum.

54 Comprehendentes autem eum, duxerunt

ad domum principis sacerdotum : Petrus vero

sequebatur a longe. 55 Accenso autem igne

in medio atrii et circumsedentibus illis, erat

Petrus in medio eorum. 56 Quem cum

vidisset ancilla quædam sedentem ad lumen,

et eum fuisset intuita, dixit : Et hic cum illo

erat. 57 At ille negavit eum, dicens : Mulier,

non novi illum. 58 Et post pusillum alius

videns eum, dixit : Et tu de illis es. Petrus

vero ait : O homo, non sum. 59 Et intervallo

facto quasi horæ unius, alius quidam

affirmabat, dicens : Vere et hic cum illo erat :

nam et Galilæus est. 60 Et ait Petrus : Homo,

nescio quid dicis. Et continuo, adhuc illo

loquente, cantavit gallus. 61 Et conversus

Dominus respexit Petrum, et recordatus est

Petrus verbi Domini, sicut dixerat : Quia

priusquam gallus cantet, ter me negabis. 62

Et egressus foras Petrus flevit amare.

66

UROCZYSTE WYZNANIE JEZUSA.

63 A mężowie, którzy go trzymali,

naigrawali się z niego, bijąc go. 64 I zakryli

go, i bili go po twarzy, i pytali go, mówiąc:

Prorokuj, kto jest, co cię uderzył? 65 I wiele

innych rzeczy bluźniąc, mówili przeciw

niemu. 66 I gdy dzień nastał, zeszli się starsi

z ludu i przedniejsi kapłani i doktorowie, i

przyprowadzili go do Rady swojej, mówiąc:

67 Jeśli ty jesteś Chrystusem, powiedz nam. I

rzekł im : Jeśli Wam powiem, nie uwierzycie

mi; 68 a jeśli i spytam, nie odpowiecie mi,

ani nie wypuścicie. 69 Lecz odtąd będzie Syn

Człowieczy siedział po prawicy Bożej. 70 I

rzekli wszyscy : Toś ty jest Syn Boży? On

zaś rzekł: Wy powiadacie, żem ja jest. 71 A

oni rzekli : Na cóż jeszcze potrzebujemy

świadectwa ? Wszak sami słyszeliśmy z ust

jego.

23

JEZUS PRZED PIŁATEM.

1 I powstawszy całe ich mnóstwo, powiedli

go do Piłata. 2 I poczęli nań skarżyć, mówiąc

: Tego znaleźliśmy podburzającego nasz

naród, i zakazującego dawać podatki

cesarzowi, i mówiącego, że on jest

Chrystusem królem. 3 I spytał go Piłat,

mówiąc : Ty jesteś królem żydowskim? A on

odpowiadając, rzekł: Ty powiadasz. 4 A

Piłat rzekł do przedniejszych kapłanów i do

rzeszy : Nie znajduję żadnej winy w tym

człowieku. 5 Lecz oni nalegali, mówiąc:

Podburza lud, ucząc po całej Judei,

począwszy od Galilei aż dotąd.

JEZUS PRZED HERODEM.

6 Piłat zaś, usłyszawszy o Galilei, zapytał,

czy ten człowiek jest Galilejczykiem. 7 A

gdy się dowiedział, że należał do władzy

Heroda, odesłał go do Heroda, który też był

w Jeruzalem w owe dni. 8 A Herod

ujrzawszy Jezusa, uradował się bardzo; bo od

dawnego czasu pragnął go widzieć, dlatego

że wiele o nim słyszał, i spodziewał się, że

jakiś cud zobaczy przez niego uczyniony 9 I

63 Et viri qui tenebant illum, illudebant ei,

cædentes. 64 Et velaverunt eum, et

percutiebant faciem ejus : et interrogabant

eum, dicentes : Prophetiza, quis est, qui te

percussit ? 65 Et alia multa blasphemantes

dicebant in eum. 66 Et ut factus est dies,

convenerunt seniores plebis, et principes

sacerdotum, et scribæ, et duxerunt illum in

concilium suum, dicentes : Si tu es Christus,

dic nobis. 67 Et ait illis : Si vobis dixero, non

credetis mihi : 68 si autem et interrogavero,

non respondebitis mihi, neque dimittetis. 69

Ex hoc autem erit Filius hominis sedens a

dextris virtutis Dei. 70 Dixerunt autem

omnes : Tu ergo es Filius Dei ? Qui ait : Vos

dicitis, quia ego sum. 71 At illi dixerunt :

Quid adhuc desideramus testimonium ? ipsi

enim audivimus de ore ejus.

23

1 Et surgens omnis multitudo eorum,

duxerunt illum ad Pilatum. 2 Cœperunt

autem illum accusare, dicentes : Hunc

invenimus subvertentem gentem nostram, et

prohibentem tributa dare Cæsari, et dicentem

se Christum regem esse. 3 Pilatus autem

interrogavit eum, dicens : Tu es rex

Judæorum ? At ille respondens ait : Tu dicis.

4 Ait autem Pilatus ad principes sacerdotum

et turbas : Nihil invenio causæ in hoc

homine. 5 At illi invalescebant, dicentes :

Commovet populum docens per universam

Judæam, incipiens a Galilæa usque huc.

6 Pilatus autem audiens Galilæam,

interrogavit si homo Galilæus esset. 7 Et ut

cognovit quod de Herodis potestate esset,

remisit eum ad Herodem, qui et ipse

Jerosolymis erat illis diebus. 8 Herodes

autem viso Jesu, gavisus est valde. Erat enim

cupiens ex multo tempore videre eum, eo

quod audierat multa de eo, et sperabat

signum aliquod videre ab eo fieri. 9

67

zadawał mu wiele pytań, ale on nic mu nie

odpowiadał. 10 Przedniejsi zaś kapłani i

doktorowie stali, usilnie nań skarżąc 11 I

wzgardził nim Herod wraz z wojskiem

swoim, i wyśmiał obleczonego w szatę białą,

i odesłał do Piłata. 12 I stali się tego dnia

przyjaciółmi Herod i Piłat, bo przedtem byli

sobie nieprzyjaciółmi.

BARABASZ CZY JEZUS.

13 A Piłat wezwawszy przedniejszych

kapłanów i przełożonych i lud, rzekł do nich:

l4 Przywiedliście mi tego człowieka jakby

podburzającego lud, i oto ja pytając przed

wami, nie znalazłem w tym człowieku żadnej

winy z tych, o które go oskarżacie. 15 ale ani

Herod, bo was do niego odesłałem, i oto nie

zarzucono mu nic godnego śmierci. 16 A

przeto ukarawszy go, wypuszczę. l7 Był zaś

winien wypuścić im na święta jednego

więźnia. 18 I zawołała razem wszystka

rzesza, mówiąc: Strać tego, a wypuść nam

Barabasza! 19 A był on za jakiś rozruch,

uczyniony w mieście, i za zabójstwo

osadzony w więzieniu. 20 Piłat zaś

przemówił znowu do nich, chcąc wypuścić

Jezusa. 21 Ale oni wołali, mówiąc :

Ukrzyżuj, ukrzyżuj go ! 22 On zaś po raz

trzeci rzekł do nich : Cóż więc złego ten

uczynił? Żadnej przyczyny śmierci w nim nie

znajduję ; ukarzę go więc i wypuszczę. 23

Lecz oni nalegali głosami wie1kimi, żądając,

aby był ukrzyżowany ; i wzmagały się ich

głosy. 24 A Piłat przysądził, aby się stało

zadość ich żądaniu. 25 I wypuścił im tego,

który za zabójstwo i rozruch wrzucony był

do więzienia o którego prosili, Jezusa zaś

wydał na ich wolę.

W DRODZE NA GOLGOTĘ.

26 A gdy go wiedli, przytrzymali niejakiego

Szymona Cyrenejczyka idącego ze wsi, i

włożyli nań krzyż, aby niósł za Jezusem 27 I

szła za nim wielka rzesza ludu i niewiast,

które płakały, i użalały się nad nim. 28 Jezus

zaś obróciwszy się do nich, rzekł : Córki

Jerozolimskie ! Nie płaczcie nade mną, ale

Interrogabat autem eum multis sermonibus.

At ipse nihil illi respondebat. 10 Stabant

autem principes sacerdotum et scribæ

constanter accusantes eum. 11 Sprevit autem

illum Herodes cum exercitu suo : et illusit

indutum veste alba, et remisit ad Pilatum. 12

Et facti sunt amici Herodes et Pilatus in ipsa

die : nam antea inimici erant ad invicem.

13 Pilatus autem, convocatis principibus

sacerdotum, et magistratibus, et plebe, 14

dixit ad illos : Obtulistis mihi hunc hominem,

quasi avertentem populum, et ecce ego

coram vobis interrogans, nullam causam

inveni in homine isto ex his in quibus eum

accusatis. 15 Sed neque Herodes : nam

remisi vos ad illum, et ecce nihil dignum

morte actum est ei. 16 Emendatum ergo

illum dimittam. 17 Necesse autem habebat

dimittere eis per diem festum unum. 18

Exclamavit autem simul universa turba,

dicens : Tolle hunc, et dimitte nobis

Barabbam : 19 qui erat propter seditionem

quamdam factam in civitate et homicidium

missus in carcerem. 20 Iterum autem Pilatus

locutus est ad eos, volens dimittere Jesum. 21

At illi succlamabant, dicentes : Crucifige,

crucifige eum. 22 Ille autem tertio dixit ad

illos : Quid enim mali fecit iste ? nullam

causam mortis invenio in eo : corripiam ergo

illum et dimittam. 23 At illi instabant vocibus

magnis postulantes ut crucifigeretur : et

invalescebant voces eorum. 24 Et Pilatus

adjudicavit fieri petitionem eorum. 25

Dimisit autem illis eum qui propter

homicidium et seditionem missus fuerat in

carcerem, quem petebant : Jesum vero

tradidit voluntati eorum.

26 Et cum ducerent eum, apprehenderunt

Simonem quemdam Cyrenensem venientem

de villa : et imposuerunt illi crucem portare

post Jesum. 27 Sequebatur autem illum multa

turba populi et mulierum, quæ plangebant et

lamentabantur eum. 28 Conversus autem ad

illas Jesus, dixit : Filiæ Jerusalem, nolite

68

same nad sobą płaczcie i nad dziećmi

waszymi. 29 Gdyż oto przyjdą dni, w

których będą mówić : Szczęśliwe niepłodne i

żywoty, które nie rodziły, i piersi, które nie

karmiły. 30 Wtedy poczną mówić górom :

Padnijcie na nas, - a pagórkom : Przykryjcie

nas. 31 Albowiem jeśli to na zielonym

drzewie czynią, cóż na suchym będzie? 32

Prowadzono też z nim i innych dwóch

złoczyńców, aby byli straceni.

UKRZYŻOWANIE.

33 A gdy przyszli na miejsce, które zwią

Trupią Głową, tam go ukrzyżowali ; i łotrów,

jednego po prawej, a drugiego po lewej

stronie. 24 Jezus zaś mówił : Ojcze ! Odpuść

im, bo nie wiedzą, co czynią. A dzieląc się

szatami jego, rzucili losy. 35 I stał lud

patrząc ; a naśmiewali się z niego przełożeni

z nimi, mówiąc : Innych wybawiał, niechże

sam siebie wybawi, jeśli ten jest Chrystusem

Bożym wybranym. 36 Naigrawali się też z

niego i żołnierze, przychodząc, a ocet mu

podając, i mówiąc: 37 Jeśli ty jesteś królem

żydowskim, wybawże sam siebie.

DOBRY I ZŁY ŁOTR.

38 Był zaś nad nim i napis, wypisany

greckimi, łacińskimi i hebrajskimi literami :

TEN JEST KRÓL ŻYDOWSKI.

39 A jeden z tych łotrów, którzy wisieli,

.bluźnił mu, mówiąc : Jeśli ty jesteś

Chrystusem, wybawże samego siebie i nas.

40 Odpowiadając zaś, drugi karcił go,

mówiąc : Ani ty się Boga nie boisz, chociaż

tę samą karę ponosisz ? 41 A my wprawdzie

słusznie, bo godną zapłatę za uczynki

odbieramy : lecz ten nic złego nie uczynił 42

I rzekł do Jezusa: Panie, wspomnij na mnie,

gdy przyjdziesz do królestwa swego! 43 A

Jezus mu rzekł : Zaprawdę mówię tobie, dziś

ze mną będziesz w raju.

flere super me, sed super vos ipsas flete et

super filios vestros. 29 Quoniam ecce venient

dies in quibus dicent : Beatæ steriles, et

ventres qui non genuerunt, et ubera quæ non

lactaverunt. 30 Tunc incipient dicere

montibus : Cadite super nos ; et collibus :

Operite nos. 31 Quia si in viridi ligno hæc

faciunt, in arido quid fiet ? 32 Ducebantur

autem et alii duo nequam cum eo, ut

interficerentur.

33 Et postquam venerunt in locum qui

vocatur Calvariæ, ibi crucifixerunt eum : et

latrones, unum a dextris, et alterum a

sinistris. 34 Jesus autem dicebat : Pater,

dimitte illis : non enim sciunt quid faciunt.

Dividentes vero vestimenta ejus, miserunt

sortes. 35 Et stabat populus spectans, et

deridebant eum principes cum eis, dicentes :

Alios salvos fecit, se salvum faciat, si hic est

Christus Dei electus. 36 Illudebant autem ei

et milites accedentes, et acetum offerentes ei,

37 et dicentes : Si tu es rex Judæorum,

salvum te fac.

38 Erat autem et superscriptio scripta super

eum litteris græcis, et latinis, et hebraicis :

Hic est rex Judæorum.

39 Unus autem de his, qui pendebant,

latronibus, blasphemabat eum, dicens : Si tu

es Christus, salvum fac temetipsum et nos.

40 Respondens autem alter increpabat eum,

dicens : Neque tu times Deum, quod in

eadem damnatione es. 41 Et nos quidem

juste, nam digna factis recipimus : hic vero

nihil mali gessit. 42 Et dicebat ad Jesum :

Domine, memento mei cum veneris in

regnum tuum. 43 Et dixit illi Jesus : Amen

dico tibi : hodie mecum eris in paradiso.

69

ŚMIERĆ JEZUSA.

44 Była zaś prawie godzina szósta i nastały

ciemności po wszystkiej ziemi aż do godziny

dziewiątej. 45 I zaćmiło się słońce, a zasłona

świątyni wpół się rozdarła. 46 A Jezus

zawoławszy głosem wielkim, rzekł : Ojcze,

w ręce twoje polecam ducha mojego ! A to

rzekłszy, skonał. 47 Setnik zaś widząc, co się

działo, chwalił Boga, mówiąc : Prawdziwie

ten człowiek był sprawiedliwy. 48 I cała

rzesza tych, którzy zeszli się byli na to

widowisko, i widzieli, co się działo, wracali,

bijąc się w piersi swoje. 49 A wszyscy jego

znajomi stali z daleka, i niewiasty, które za

nim przyszły były z Galilei, patrząc na to.

POGRZEB.

50 I Oto mąż imieniem Józef, który był

członkiem Rady, mąż dobry i sprawiedliwy,

51 ten nie był się zgodził na ich wyrok i

uczynki, - z Arymatei, miasta judzkiego,

który też i sam oczekiwał królestwa Bożego.

52 Ten przyszedł do Piłata, i poprosił o ciało

Jezusa. 53 I zdjąwszy, uwinął w

prześcieradło, i położył je w grobie

wykutym, w którym nikt jeszcze nie był

położony. 54 A był to dzień Przygotowania, i

szabat się zaczynał. 55 Niewiasty zaś, które z

nim przybyły z Galilei, przyszedłszy,

obejrzały grób, i jak było położone ciało

jego. 56 A wróciwszy się, przygotowały

wonności i maści. Ale w szabat dały pokój,

według przykazania.

II. ZMARTWYCHWSTANIE (24,1-53)

24

NIEWIASTY I PIOTR U GROBU.

1 W pierwszy zaś dzień tygodnia bardzo rano

przyszły do grobu, niosąc wonności, które

były przygotowały. 2 I znalazły kamień

odwalony od grobu. 3 A wszedłszy, nie

znalazły ciała Pana Jezusa. 4 I stało się, gdy

się dla tego w sercu zatrwożyły, oto stanęli

przy nich dwaj mężowie w szatach lśniących.

44 Erat autem fere hora sexta, et tenebræ

factæ sunt in universam terram usque ad

horam nonam. 45 Et obscuratus est sol, et

velum templi scissum est medium. 46 Et

clamans voce magna Jesus ait : Pater, in

manus tuas commendo spiritum meum. Et

hæc dicens, expiravit. 47 Videns autem

centurio quod factum fuerat, glorificavit

Deum, dicens : Vere hic homo justus erat. 48

Et omnis turba eorum, qui simul aderant ad

spectaculum istud, et videbant quæ fiebant,

percutientes pectora sua revertebantur. 49

Stabant autem omnes noti ejus a longe, et

mulieres, quæ secutæ eum erant a Galilæa,

hæc videntes.

50 Et ecce vir nomine Joseph, qui erat

decurio, vir bonus et justus : 51 hic non

consenserat consilio, et actibus eorum : ab

Arimathæa civitate Judææ, qui exspectabat et

ipse regnum Dei : 52 hic accessit ad Pilatum

et petiit corpus Jesu : 53 et depositum

involvit sindone, et posuit eum in

monumento exciso, in quo nondum quisquam

positus fuerat. 54 Et dies erat parasceves, et

sabbatum illucescebat. 55 Subsecutæ autem

mulieres, quæ cum eo venerant de Galilæa,

viderunt monumentum, et quemadmodum

positum erat corpus ejus. 56 Et revertentes

paraverunt aromata, et unguenta : et sabbato

quidem siluerunt secundum mandatum.

24

1 Una autem sabbati valde diluculo venerunt

ad monumentum, portantes quæ paraverant

aromata : 2 et invenerunt lapidem revolutum

a monumento. 3 Et ingressæ non invenerunt

corpus Domini Jesu. 4 Et factum est, dum

mente consternatæ essent de isto, ecce duo

viri steterunt secus illas in veste fulgenti. 5

70

5 Gdy się zaś przestraszyły, i pochyliły twarz

ku ziemi, rzekli do nich: Czemu szukacie

żyjącego między umarłymi? 6 Nie masz go

tu, ale powstał. Wspomnijcie, jak wam

mówił, gdy jeszcze był w Galilei, 7

powiadając : Że potrzeba, aby Syn

Człowieczy był wydany w ręce ludzi

grzesznych, I był ukrzyżowany, a trzeciego

dnia aby zmartwychwstał. 8 I wspomniały na

słowa jego. 9 A wróciwszy się od grobu,

oznajmiły to wszystko owym jedenastu i

wszystkim innym. 10 A były to Maria

Magdalena i Joanna, i Maria Jakubowa i

inne, które z nimi były, które o tym

powiedziały apostołom. 11 I wydawały się te

słowa w oczach ich jakby niedorzecznością, i

nie uwierzyli im. l2 Ale Piotr wstawszy,

pobiegł do grobu ; a pochyliwszy się, ujrzał

same prześcieradła położone, i odszedł,

dziwiąc się sam w sobie temu, co się stało.

PO DRODZE DO EMAUS.

13 I Oto dwaj z nich tego samego dnia szli

do miasteczka, które było o sześćdziesiąt

stadiów od Jeruzalem, zwanego Emaus. 14 A

mówili oni z sobą o tym wszystkim, co się

było wydarzyło. 15 I stało się, gdy

rozmawiali, i rozprawiali ze sobą, sam Jezus,

przybliżywszy się, szedł z nimi. 16 0czy zaś

ich były zamroczone, aby go nie poznali. 17 I

rzekł do nich : Cóż to są za rozmowy które

idąc prowadzicie między sobą, i jesteście

smutni? 18 A odpowiadając jeden któremu

imię Kleofas, rzekł mu : Ty sam gościem

jesteś w Jeruzalem a nie wiesz, co się w nim

działo tymi dniami? 19 A on im rzekł : Co ? I

powiedzieli : O Jezusie Nazareńskim, który

był mężem prorokiem potężnym w uczynku i

mowie przed Bogiem i wszystkim ludem ; 20

a jak go przedniejsi kapłani i przełożeni nasi

wydali, aby był skazany na śmierć, i

ukrzyżowali go. 21 My zaś spodziewaliśmy

się, że on miał odkupić Izraela ; a teraz po

tym wszystkim dzisiaj trzeci dzień jest, jak

się to stało. 22 Ale i niektóre z naszych

niewiast przestraszyły nas, które przede

dniem były u grobu ; 23 a nie znalazłszy

ciała jego, przyszły, powiadając, że i

zjawienie aniołów widziały, którzy mówią,

Cum timerent autem, et declinarent vultum in

terram, dixerunt ad illas : Quid quæritis

viventem cum mortuis ? 6 non est hic, sed

surrexit : recordamini qualiter locutus est

vobis, cum adhuc in Galilæa esset, 7 dicens :

Quia oportet Filium hominis tradi in manus

hominum peccatorum, et crucifigi, et die

tertia resurgere. 8 Et recordatæ sunt

verborum ejus. 9 Et regressæ a monumento

nuntiaverunt hæc omnia illis undecim, et

ceteris omnibus. 10 Erat autem Maria

Magdalene, et Joanna, et Maria Jacobi, et

ceteræ quæ cum eis erant, quæ dicebant ad

apostolos hæc. 11 Et visa sunt ante illos sicut

deliramentum verba ista, et non crediderunt

illis. 12 Petrus autem surgens cucurrit ad

monumentum : et procumbens vidit

linteamina sola posita, et abiit secum mirans

quod factum fuerat.

13 Et ecce duo ex illis ibant ipsa die in

castellum, quod erat in spatio stadiorum

sexaginta ab Jerusalem, nomine Emmaus. 14

Et ipsi loquebantur ad invicem de his

omnibus quæ acciderant. 15 Et factum est,

dum fabularentur, et secum quærerent : et

ipse Jesus appropinquans ibat cum illis : 16

oculi autem illorum tenebantur ne eum

agnoscerent. 17 Et ait ad illos : Qui sunt hi

sermones, quos confertis ad invicem

ambulantes, et estis tristes ? 18 Et respondens

unus, cui nomen Cleophas, dixit ei : Tu solus

peregrinus es in Jerusalem, et non cognovisti

quæ facta sunt in illa his diebus ? 19 Quibus

ille dixit : Quæ ? Et dixerunt : De Jesu

Nazareno, qui fuit vir propheta, potens in

opere et sermone coram Deo et omni populo

: 20 et quomodo eum tradiderunt summi

sacerdotes et principes nostri in

damnationem mortis, et crucifixerunt eum :

21 nos autem sperabamus quia ipse esset

redempturus Israël : et nunc super hæc

omnia, tertia dies est hodie quod hæc facta

sunt. 22 Sed et mulieres quædam ex nostris

terruerunt nos, quæ ante lucem fuerunt ad

monumentum, 23 et non invento corpore

ejus, venerunt, dicentes se etiam visionem

71

że on żyje. 24 I poszli niektórzy z naszych do

grobu, i tak znaleźli, jak niewiasty mówiły;

ale jego samego nie znaleźli. 25 A on rzekł

do nich: O głupi, a leniwego serca do

wierzenia temu wszystkiemu, co powiedzieli

prorocy! 26 Czyż nie było potrzeba, żeby to

cierpiał Chrystus, i tak wszedł do chwały

swojej 27 A poczynając od Mojżesza i

wszystkich proroków, wykładał im, co we

wszystkich pismach o nim było. 28 I

przybliżyli się do miasteczka, do którego

szli; a on okazywał, jakby miał iść dalej. 29 I

przymusili go, mówiąc : Zostań z nami, bo

się ma ku wieczorowi, i dzień się już

nachylił. I wszedł z nimi. 30 I stało się, gdy

siedział z nimi u stołu, wziął chleb, i

błogosławił, i łamał, i podawał im. 31 I

otwarły im się oczy, i poznali go, a on

zniknął z ich oczu. 32 I mówili między sobą:

Czyż serce nasze nie pałało w nas, gdy

mówił w drodze, i Pisma nam wykładał? 33

A wstawszy tejże godziny, wrócili się do

Jeruzalem i znaleźli zgromadzonych

jedenastu i tych którzy z nim byli, 34

mówiących : Że wstał Pan prawdziwie, i

ukazał się Szymonowi. 35 A oni opowiadali,

co się działo w drodze, i jak go poznali przy

łamaniu chleba.

JEZUS ZJAWIA SIĘ APOSTOŁOM.

36 Gdy zaś to mówią, stanął Jezus w

pośrodku nich, i rzecze im: Pokój wam ! Jam

jest, nie bójcie się. 37 A strwożeni i

przestraszeni mniemali, że ducha widzą. 38 I

rzekł im : Czemu jesteście zmieszani, a myśli

wstępują do serc waszych? 39 0glądajcie

ręce moje i nogi, że ja ten sam jestem;

dotykajcie się, i przypatrujcie : bo duch nie

ma ciała ani kości, jako widzicie, że ja mam.

40 A to rzekłszy ukazał im ręce i nogi. 41 Gdy zaś oni jeszcze nie wierzyli, i dziwili się

z radości, rzekł : Macie tu co do jedzenia? 42

A oni mu podali część ryby pieczonej i

plaster miodu. 43 I gdy zjadł wobec nich,

wziąwszy ostatki, dał im.

angelorum vidisse, qui dicunt eum vivere. 24

Et abierunt quidam ex nostris ad

monumentum : et ita invenerunt sicut

mulieres dixerunt, ipsum vero non

invenerunt. 25 Et ipse dixit ad eos : O stulti,

et tardi corde ad credendum in omnibus quæ

locuti sunt prophetæ ! 26 Nonne hæc oportuit

pati Christum, et ita intrare in gloriam suam ?

27 Et incipiens a Moyse, et omnibus

prophetis, interpretabatur illis in omnibus

scripturis quæ de ipso erant. 28 Et

appropinquaverunt castello quo ibant : et ipse

se finxit longius ire. 29 Et coëgerunt illum,

dicentes : Mane nobiscum, quoniam

advesperascit, et inclinata est jam dies. Et

intravit cum illis. 30 Et factum est, dum

recumberet cum eis, accepit panem, et

benedixit, ac fregit, et porrigebat illis. 31 Et

aperti sunt oculi eorum, et cognoverunt eum :

et ipse evanuit ex oculis eorum. 32 Et

dixerunt ad invicem : Nonne cor nostrum

ardens erat in nobis dum loqueretur in via, et

aperiret nobis Scripturas ? 33 Et surgentes

eadem hora regressi sunt in Jerusalem : et

invenerunt congregatos undecim, et eos qui

cum illis erant, 34 dicentes : Quod surrexit

Dominus vere, et apparuit Simoni. 35 Et ipsi

narrabant quæ gesta erant in via, et quomodo

cognoverunt eum in fractione panis.

36 Dum autem hæc loquuntur, stetit Jesus in

medio eorum, et dicit eis : Pax vobis : ego

sum, nolite timere. 37 Conturbati vero et

conterriti, existimabant se spiritum videre. 38

Et dixit eis : Quid turbati estis, et

cogitationes ascendunt in corda vestra ? 39

videte manus meas, et pedes, quia ego ipse

sum ; palpate et videte, quia spiritus carnem

et ossa non habet, sicut me videtis habere. 40

Et cum hoc dixisset, ostendit eis manus et

pedes. 41 Adhuc autem illis non credentibus,

et mirantibus præ gaudio, dixit : Habetis hic

aliquid quod manducetur ? 42 At illi

obtulerunt ei partem piscis assi et favum

mellis. 43 Et cum manducasset coram eis,

sumens reliquias dedit eis.

72

MOWA POŻEGNALNA.

44 I rzekł do nich : Te są słowa, które

mówiłem do was, będąc jeszcze z wami, że

musiało wypełnić się wszystko, co napisane

jest o mnie w Zakonie Mojżeszowym i w

Prorokach i w Psalmach. 45 Wtedy otworzył

im umysł, żeby rozumieli Pisma, 46 i rzekł

im : Że tak jest napisane, i tak było potrzeba,

żeby Chrystus cierpiał, i wstał z martwych

dnia trzeciego ; 47 i żeby przepowiadana

była w imię jego pokuta i odpuszczenie

grzechów po wszystkich narodach,

począwszy od Jerozolimy. 48 Wy zaś

jesteście świadkami tego. 49 I ja posyłam na

was obietnicę Ojca mego ; wy zaś zostańcie

w mieście, aż będziecie obleczeni mocą z

wysokości.

WNIEBOWSTĄPIENIE.

50 I wyprowadził ich z miasta do Betanii, a

podniósłszy ręce swe, błogosławił im. 51 I

stało się, gdy im błogosławił, rozstał się z

nimi, i unosił się do nieba. 52 A oni

złożywszy pokłon, wrócili do Jeruzalem z

weselem wielkim. 53 I byli zawsze w

świątyni, chwaląc i błogosławiąc Boga.

Amen.

44 Et dixit ad eos : Hæc sunt verba quæ

locutus sum ad vos cum adhuc essem

vobiscum, quoniam necesse est impleri

omnia quæ scripta sunt in lege Moysi, et

prophetis, et Psalmis de me. 45 Tunc aperuit

illis sensum ut intelligerent Scripturas, 46 et

dixit eis : Quoniam sic scriptum est, et sic

oportebat Christum pati, et resurgere a

mortuis tertia die : 47 et prædicari in nomine

ejus pœnitentiam, et remissionem

peccatorum in omnes gentes, incipientibus ab

Jerosolyma. 48 Vos autem testes estis horum.

49 Et ego mitto promissum Patris mei in vos

; vos autem sedete in civitate, quoadusque

induamini virtute ex alto.

50 Eduxit autem eos foras in Bethaniam, et

elevatis manibus suis benedixit eis. 51 Et

factum est, dum benediceret illis, recessit ab

eis, et ferebatur in cælum. 52 Et ipsi

adorantes regressi sunt in Jerusalem cum

gaudio magno : 53 et erant semper in templo,

laudantes et benedicentes Deum. Amen.

73