Estonia (est. Eesti, Republika Esto ńska – Eesti Vabariik) – państwo w Europie Północnej, nad Morzem Bałtyckim, powstałe po I wojni e światowej. Członek Unii Europejskiej i NATO. Graniczy z Łotw ą od południa i z Rosj ą od wschodu oraz z

Finlandi ą przez Zatok ę Fińską.Całkowita granica l ądowa: 633 km

Długo ść wybrze Ŝa: 374 kmDługo ść granic z s ąsiaduj ącymi pa ństwami: Łotwa 339 km, Rosja 294 km

Najwy Ŝszy punkt: Suur Munamägi 318 m n.p.m.Najwy Ŝszy punkt: Suur Munamägi 318 m n.p.m.

Dalej >>

Bior ąc pod uwag ę silne wpływy skandynawskie w Estonii, wielu Esto ńczyków czuje si ę Skandynawami. Wpływy szwedzkie czy du ńskie były w Estonii bardzo silne. Sama nazwa stolicy Estonii – Tallinn znaczy "Du ńskie Miasto". Wg prezydenta pa ństwa, Toomasa Hendrika Ilvesa: "Estonia to postsocj alistyczny kraj skandynawski". Pod wzgl ędem kulturowym, wyznaniowym i wieloma innymi Estonia jest do ść podobna do s ąsiedniej Finlandii (Esto ńczycy s ą najbli Ŝszymi krewnymi Finów), ró Ŝnicą mog ą być silne wpływy niemieckie w Estonii, których w Finlandii nie było w takim stopniu, nieco inna najn owsza historia, du Ŝa mniejszo ść rosyjska oraz liberalny model gospodarczy.

W Estonii jest bardzo du Ŝo jezior, lecz ich rozmieszczenie jest nierównomierne. Podyktowane jest to ukształtowaniem terenu np. na wy Ŝynie Pandiwere jest stosunkowo mało. Znaczna ich ilo ść wyst ępuje w Alutaguse, obok Kurtna,

Vooremaa, na wy Ŝynach Otepää, Haanja. Jeziora nie wyst ępuj ą w regionach poło Ŝonych wzdłu Ŝ rzek Pärnu i Kasari.

W Estonii wyst ępuj ą następuj ące rodzaje gleb: bielicoziemne (bielicowe, skrytobielicowe, rdzawe, glejowo bielicowe i bielico wo murszaste) oraz gleby próchnicowe i darnino próchnicowe. Cech ą gleby darnino próchnicowej jest próchnicowe i darnino próchnicowe. Cech ą gleby darnino próchnicowej jest

istnienie humusowego poziomu (warstwy), którego brak w glebie próchnicowej. Ze wzgl ędu na zawarto ść próchnicy w glebie mo Ŝna wyró Ŝnić trzy jej rodzaje: słabo

próchnicowe - próchnica wyst ępuje tylko miejscami; średnio próchnicowe -próchnica wyst ępuje w formie ci ągłej warstwy, ale niewielkiej grubo ści około 20 cm.; obfite w próchnic ę - próchnica wyst ępuje na znacznym terenie w warstwie

powy Ŝej 20 cm. Gleby próchnicowe wyst ępuj ą w południowej Estonii.

PowrótDalej

L egenda o starym Tom aszuL egenda o starym Tom aszu

�� Od roku 1530, na szczycie wieŜy tallińskiego ratusza, stoi Od roku 1530, na szczycie wieŜy tallińskiego ratusza, stoi wiatrowskaz o kształcie starego człowieka w czapce, który w ręce wiatrowskaz o kształcie starego człowieka w czapce, który w ręce trzyma włócznię. Legendy mówią, Ŝe w średniowiecznym Tallinie, trzyma włócznię. Legendy mówią, Ŝe w średniowiecznym Tallinie, co roku odbywał się konkurs łuczniczy. Zwycięzcą był ten, kto co roku odbywał się konkurs łuczniczy. Zwycięzcą był ten, kto ustrzelił drewnianą papugę siedzącą na szczycie wysokiego słupa. ustrzelił drewnianą papugę siedzącą na szczycie wysokiego słupa. W turnieju mogli brać udział jedynie bogaci arystokraci. Według W turnieju mogli brać udział jedynie bogaci arystokraci. Według podań, nikt nie potrafił zestrzelić papugi, aŜ strzałę w jej kierunku podań, nikt nie potrafił zestrzelić papugi, aŜ strzałę w jej kierunku posłał Tomasz. Precyzyjnie trafił cel, ale pochodził z biednej posłał Tomasz. Precyzyjnie trafił cel, ale pochodził z biednej rodziny, przez co ściągnął na siebie kłopoty. Szczęśliwie zamiast rodziny, przez co ściągnął na siebie kłopoty. Szczęśliwie zamiast posłał Tomasz. Precyzyjnie trafił cel, ale pochodził z biednej posłał Tomasz. Precyzyjnie trafił cel, ale pochodził z biednej rodziny, przez co ściągnął na siebie kłopoty. Szczęśliwie zamiast rodziny, przez co ściągnął na siebie kłopoty. Szczęśliwie zamiast zostać ukaranym przywiązaniem do pręgierza, dzięki swoim zostać ukaranym przywiązaniem do pręgierza, dzięki swoim umiejętnościom, stał się uczniem straŜy. Tomasz szybko stał się umiejętnościom, stał się uczniem straŜy. Tomasz szybko stał się uznanym Ŝołnierzem. Kiedy umarł, miasto ufundowało poświęconą uznanym Ŝołnierzem. Kiedy umarł, miasto ufundowało poświęconą mu metalową statuetkę i zamontowano ją na ratuszu, dzięki mu metalową statuetkę i zamontowano ją na ratuszu, dzięki czemu Tomasz nadal moŜe bronić miasta. Mieszkańcy Tallina czemu Tomasz nadal moŜe bronić miasta. Mieszkańcy Tallina nadal wieŜą, Ŝe do czasu kiedy legendarny straŜnik patrzy na nadal wieŜą, Ŝe do czasu kiedy legendarny straŜnik patrzy na miasto z góry, nic złego nie moŜe przytrafić się miastu.miasto z góry, nic złego nie moŜe przytrafić się miastu.

Starzec z jezioraStarzec z jeziora Ü lem isteÜ lem iste

�� Starzec, nazywany Ülemiste Vanake (starzec z Starzec, nazywany Ülemiste Vanake (starzec z Ülemiste), zwykł siadać na przedmieściach, w Ülemiste), zwykł siadać na przedmieściach, w pobliŜu jeziora i obserwować rosnący Tallin. Co pobliŜu jeziora i obserwować rosnący Tallin. Co roku opuszcza on swój dom i udaje się do miasta. roku opuszcza on swój dom i udaje się do miasta. Puka do bram, aby spytać czy miasto zostało juŜ Puka do bram, aby spytać czy miasto zostało juŜ ukończone. Od setek lat odpowiedź brzmi „nie!”, ukończone. Od setek lat odpowiedź brzmi „nie!”, ukończone. Od setek lat odpowiedź brzmi „nie!”, ukończone. Od setek lat odpowiedź brzmi „nie!”, a poirytowany Starzec wraca nad jezioro a poirytowany Starzec wraca nad jezioro pomrukując pod nosem. Jeśli ktoś kiedyś odpowie pomrukując pod nosem. Jeśli ktoś kiedyś odpowie na to „tak”, Starzec zaleje całe miasto wodami na to „tak”, Starzec zaleje całe miasto wodami swojego jeziora. Jeśli więc spyta Cię starzec, czy swojego jeziora. Jeśli więc spyta Cię starzec, czy miasto zostało juŜ ukończone, odpowiedz „nie!”.miasto zostało juŜ ukończone, odpowiedz „nie!”.

�� Moja rodzinna ziemio, moje radości i szczęście,Moja rodzinna ziemio, moje radości i szczęście,jakŜeś ty piękna!jakŜeś ty piękna!W całym świecieW całym świecienie znajdę takiego miejsca,nie znajdę takiego miejsca,które pokochałbym tak jak Ciebie,które pokochałbym tak jak Ciebie,moja rodzinna ziemio!moja rodzinna ziemio!

Moja kołyska stała na twej ziemi,Moja kołyska stała na twej ziemi,którą błogosławi mój trud.którą błogosławi mój trud.Do ostatniego tchu moja wdzięczność dla ciebie,Do ostatniego tchu moja wdzięczność dla ciebie,do śmierci będę wierny tej,do śmierci będę wierny tej,która jest moim skarbem,która jest moim skarbem,Tobie ojczyzno moja!Tobie ojczyzno moja!

Niech Bóg ma Cię w opiece,Niech Bóg ma Cię w opiece,ojczyzno moja ukochana!ojczyzno moja ukochana!Niech chroni od złego,Niech chroni od złego,niech błogosławi łaskawieniech błogosławi łaskawiewszystkim poczynaniom twoim,wszystkim poczynaniom twoim,kochana ojczyzno ma.kochana ojczyzno ma.

24.02 24.02 -- 94. rocznica proklamowania 94. rocznica proklamowania niepodległości (1918)niepodległości (1918)

GospodarkaGospodarka

�� Kraj przemysłowoKraj przemysłowo--rolniczy. Do 1991 wchodził w skład rolniczy. Do 1991 wchodził w skład nadbałtyckiego regionu ekonomicznego ZSRR, silnie uzaleŜniony nadbałtyckiego regionu ekonomicznego ZSRR, silnie uzaleŜniony od importu surowców i paliw. Reforma systemu gospodarczego od importu surowców i paliw. Reforma systemu gospodarczego została zapoczątkowana przed uzyskaniem niepodległości. Estonia została zapoczątkowana przed uzyskaniem niepodległości. Estonia jako pierwsze z państw powstałych po rozpadzie ZSRR opuściła w jako pierwsze z państw powstałych po rozpadzie ZSRR opuściła w 1992 strefę rublową. Obecnie dynamicznie rozwijający się kraj 1992 strefę rublową. Obecnie dynamicznie rozwijający się kraj (średniorocznie 9(średniorocznie 9--12%, gospodarka oparta o usługi (69%). 12%, gospodarka oparta o usługi (69%). Przemysł to 28% PKB, a rolnictwo zaledwie 4%. Przemysł to 28% PKB, a rolnictwo zaledwie 4%. Przemysł to 28% PKB, a rolnictwo zaledwie 4%. Przemysł to 28% PKB, a rolnictwo zaledwie 4%.

Piłka NoŜnaPiłka NoŜnaZespółZespół

PPkkttMM WW RR PP

BBrr++

BBrr--+/+/--

WłochyWłochy **2266

1100

88 22 002200

22+1+188

EstoniaEstonia1166

1100

55 11 441155

1144

+1+1

SerbiaSerbia **1155

1100

44 33 441133

1122

+1+1

SłoweniaSłowenia1144

1100

44 22 441111

77 +4+4

�� Reprezentacja Estonii w piłce noŜnej inauguracyjne spotkanie rozegrała w 1920 roku. W 1940 kraj Reprezentacja Estonii w piłce noŜnej inauguracyjne spotkanie rozegrała w 1920 roku. W 1940 kraj został zaanektowany przez Związek Radziecki. Pierwszy mecz po odzyskaniu niepodległości został zaanektowany przez Związek Radziecki. Pierwszy mecz po odzyskaniu niepodległości Estończycy zagrali w 1991 roku. Przez wiele lat druŜyna była europejskim średniakiem, ale od Estończycy zagrali w 1991 roku. Przez wiele lat druŜyna była europejskim średniakiem, ale od czasu zatrudnienia zagranicznych szkoleniowców Estonia gra coraz efektowniej i ofensywniej. Jak czasu zatrudnienia zagranicznych szkoleniowców Estonia gra coraz efektowniej i ofensywniej. Jak na razie styl gry nie przekłada się jednak na wyniki.na razie styl gry nie przekłada się jednak na wyniki.

�� Estończycy dzięwięciokrotnie triumfowali w organizowanym od 1928 roku Pucharze Państw Estończycy dzięwięciokrotnie triumfowali w organizowanym od 1928 roku Pucharze Państw Bałtyckich, ostatnio w 1973 roku.Bałtyckich, ostatnio w 1973 roku.

�� Przez siedem lat szefowie federacji obdarzali niegasnącym zaufaniem trenerów rodem z Holandii. Przez siedem lat szefowie federacji obdarzali niegasnącym zaufaniem trenerów rodem z Holandii. Najpierw druŜynę prowadził Arno Pijpers, który wprowadził nowe, bardziej ofensywne ustawienie 1Najpierw druŜynę prowadził Arno Pijpers, który wprowadził nowe, bardziej ofensywne ustawienie 1--44--33--3, a od 2004 do 2007 roku jego następcą był Jelle Goes, hołdujący podobnej myśli 3, a od 2004 do 2007 roku jego następcą był Jelle Goes, hołdujący podobnej myśli szkoleniowej. Jednak obecność zagranicznych szkoleniowców nie przełoŜyła się na wyniki szkoleniowej. Jednak obecność zagranicznych szkoleniowców nie przełoŜyła się na wyniki reprezentacji. W roku 2007 funkcję trenera reprezentacji objął Tarmo Rüütli.reprezentacji. W roku 2007 funkcję trenera reprezentacji objął Tarmo Rüütli.

SłoweniaSłowenia44 00

44 22 4411

77 +4+4

Irlandia Irlandia PółnocnaPółnocna

991100

22 33 55 991133

--44

Wyspy OwczeWyspy Owcze 441100

11 11 88 662266

--2020

Nauka i Edukacja w Estonii Nauka i Edukacja w Estonii �� Ciekawostką jest tzw. program „Ciekawostką jest tzw. program „tygrysi skoktygrysi skok” ”

wprowadzony w 1996 roku. Program ten uczy uczniów i wprowadzony w 1996 roku. Program ten uczy uczniów i nauczycieli jak najszerszego wykorzystania technologii nauczycieli jak najszerszego wykorzystania technologii komputerowej, a zwłaszcza Internetu. komputerowej, a zwłaszcza Internetu.

�� Kształcenie jest obowiązkowe do czasu ukończenia Kształcenie jest obowiązkowe do czasu ukończenia Põhiharidus Põhiharidus (szkoły podstawowej i średniej I stopnia) lub do (szkoły podstawowej i średniej I stopnia) lub do osiągnięcia wieku 17 lat. Dzieci rozpoczynają edukacją osiągnięcia wieku 17 lat. Dzieci rozpoczynają edukacją szkolną w wieku 7 lat i kontynuują naukę szkolną w wieku 7 lat i kontynuują naukę -- w ramach w ramach szkolną w wieku 7 lat i kontynuują naukę szkolną w wieku 7 lat i kontynuują naukę -- w ramach w ramach jednolitej struktury (szkoła podstawowa i gimnazjum) jednolitej struktury (szkoła podstawowa i gimnazjum) -- do do 15/16 roku Ŝycia. Uczniowie, którzy nie ukończą edukacji 15/16 roku Ŝycia. Uczniowie, którzy nie ukończą edukacji obowiązkowej mają obowiązek kontynuowania nauki dopóki obowiązkowej mają obowiązek kontynuowania nauki dopóki nie osiągną 17 lat.nie osiągną 17 lat.

��