ePodręcznik – oczekiwanym środowiskiem uczenia się i...

2014-09-22

1

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

ePodręcznik – oczekiwanym

środowiskiem uczenia się i

nauczania?

Stanisław DylakUniwersytet im. Adama Mickiewicza


1. Cyfrowy kontekst edukacji – oczekiwania…

2. Plastyczny mózg – działanie zwrotne

3. Podręcznik – funkcje i konteksty teoretyczne

4. ePodręcznik – nieuniknione (?) konsekwencje

5. Edukacyjne interfejsy – badania empiryczne

2014-09-22

2


1. Cyfrowy kontekst edukacji –oczekiwania…

Jeremy Bentham, Creator of the Panopticon Prison (XVIII/XIX)

2014-09-22

3



Bricolaże (składanki rożnorakie) oraz patchwriting

(failed attempt at paraphrasing)

Graficzne przekazy i video media są wykorzystywane corazbardziej do komunikowania o poważnych osiągnięciachnaukowych – przykładem SAMind

Pisanie wychodzi z poza schemat pisania na papierze, wkierunku pisania opartego na ekranach medialnych, wkierunku tekstowania czyli stosowania mieszanki (hybrydy)między pisaniem a transkrypcją mowy – sprawa kluczowa dlatożsamości ucznia w szkole

2014-09-22

4


Poważne zagrożenia, w zakresie ochrony danych osobowych, wynikające z rejestrowania uczniowskich osiągnięć i kariery szkolnej

Konieczność powszechnego zrozumienia, że edukacja to nie biznes, ale jest miejsce dla biznesu w edukacji!!!

Amatorszczyzna oraz prosumeryzm – nowe sposoby budowania wiedzy, i tej społecznej i tej osobistej.

2014-09-22

5


Zmiana natury pracy zawodowej – jej cyfryzacja (UK – 77% stanowisk jest jakoś powiązanych z TIK

oraz kompetencjami w tym zakresie – 2008)

Cyfrowy tayloryzm – w tym kontekście: wysoki poziom umiejętności, syntezy i oceny oraz

zezwolenie na myślenie jest zarezerwowane dla małej grupy pracowników


2014-09-22

6


W efekcie – w tym szybko zmieniającym się kontekście – linia między edukacją formalną oraz

innymi formami uczenia się i dochodzenia do wiedzy – jest coraz bardziej zamazana.

Czy obecne wyniki uczniów – to wynik pracy szkoły czy korepetytorów (60-80% uczniów bierze

korepetycje) Młodzież uczy się dla cenzurek szkolnych i

„pomimo” szkoły (rodzaj obowiązków szkolnych, miejsce poczucia

kontroli; wypowiedź magistrantki…)


2. Plastyczny mózg – działanie zwrotne

2014-09-22

7

Astrocytic glial cell SEM, Copyright Dennis Kunkel Microscopy, Inc. (www.denniskunkel.com, with permission of)

Plastyczny mózg…

2014-09-22

8

Plastyczność mózgu – modelowanie przez doświadczenie.Rodzimy się z ogromną ilością połączeń synaptycznych… nieużywane są wycinane…Gęstość synaps u niemowląt jest zdecydowanie wyższa niż u dorosłych… spada do wieku około 10 lat….

Przykłady mózgów

muzyków….

Mózg zmienia się od wpływem

intensywnych praktyk

muzycznych…(Hinton, Fisxher,

Glennon, 2012).

Badania nad taksówkarzami

londyńskimi…

Draganski et al., 2006 – szara

masa [liczba neuronów oraz

połączeń synaptycznych]

znacznie się zwiększyła

wciągu trzech miesięcy

intensywnych studiów u

studentów medycyny.

Geny otrzymane przez dziecko od rodziców nie determinują ostatecznie tego, jaka osoba dziecko ostatecznie się stanie… (Aamodt, Wang, 2011). Optymizm wobec dzieci, wysokie oczekwiania (nie wymagania) co do zdolności i poziomu zadań, osiągnięcia mogą wzrastać (Maturana; Hattie, 2009). Dweck (2006) pokazał, że gdy uczniowie są uświadamiani, że ich inteligencja nie jest ustalona raz na zawsze, mogą poprzez swoje działania stawać się bardziej inteligentni, mogą po prostu być bardziej wytrwali w nauce. Optymzm jest tu kluczowy…Neurony lustrzane…Uczenie się przez modelowanie (naśladowa ie). … (bandura). Meltzoff – i dzieci i dorośli uczą się nowych zachowań z oglądania innych…Neurony lustrzane – komórki neuronowe , które są aktywowane podczas obserwacji działania innych…

Brain plasticity – nadzieja dla long life

laearning

…z naczy to, że nigdy za wcześnie czy zbyt

późno….

Increasing evidence shows that

representation of experience

in the CNS, and information recall, are

mediated by a process of reactivating brain

centers that were active during the initial

events of knowledge constructionO.R. Anderson, A neurocognitive perspective on current learning theory and science

instructional strategies, Science Education, No 1, 1996, s.82

O. Roger AndersonProfesor nauk przyrodniczych

2014-09-22

9

Czytanie „liniowe”www

A05

PAI – 0,15

ZAP – 3

Czest.-2,94Hz

(241 F/81,93 s)

Czytanie „nieliniowe”www

A01

PAI – 0,60

ZAP – 5

Czest.- 4,78 Hz

(435 F/91 s)

2014-09-22

10

S.Dylak, Architektura wiedzy w szkole, Difin, 2013

2014-09-22

11


Badania AGH – osoby zafascynowane Internetem przedkładają cechy indywidualne, takie jak fachowość, nad wartości społeczne, takie jak rodzina, a nawet uniwersalne, jak uczciwość.

Lech Górniak (psycholog społeczny), UE, Kraków


NACZELNE ZADANIE SZKOŁY

- zwieranie luki między tym, co młodzież robi poza szkołą a tym

co robi w szkole –przede wszystkim w zakresie

TIK…

2014-09-22

12

2014-09-22

13


3. Podręcznik – funkcje i konteksty teoretyczne


Funkcje e-podręcznikaINFORMACYJNA ćwiczeniowa

transformacyjna integruj ąca/” całkuj ąca”

kontrolno-korektywnasamokształceniowa

motywacyjna/parakletyczna

organizacyjno – dydaktyczna (S.D.)

(por. Skrzypczak, 1996; Brelińska, Skrzypczak, 2012)

2014-09-22

14


Ha! Tea 'n' Danger


Podręcznik – używając metafory Neila Postmana – to upadły Anioł…Był potrzebny – absolutnie… Jak się sprawdził – różnie… Raczej się sprawdził, jako jedyne źródło informacji, tych jedynych prawdziwych… Ponadto zawsze był instrumentem ideologicznym. Jednak przede wszystkim – nie sprzyjał nauczycielom profesjonalistom

Filozofowie przyrody jakoś zniknęli po Arystotelesie…jego wielkość wyrażająca się systemowym, genialnym niemal bezbłędnym opisem świata – zamknęła nowe nurty… filozofów przyrody.

Im bardziej doskonały podręcznik – tym mniej doskonały nauczyciel – a przynajmniej mniej profesjonalny….

Nauczyciel i podręcznik to naczynia połączone… (podobną parę stanowią nauczyciel i uczeń – aktywność jednego związana jest z barakiem aktywności drugiego).

PODRĘCZNIKI: większość z nich nie ma osobistego…„głosu””””

2014-09-22

15


W podręcznikach wiedza jest prezentowana jako towar to zbycia i

zdobycia…

…rzadko jako wynik ludzkich zmagań z materią poznania dla jej zrozumienia, zmagań z fałszywymi ideami, walką o prawdę – bo prawda w nich jest przedstawiona jako dana, a nie zadana.

Podręczniki dla Neila Postmana – są wrogami edukacji,

ze względu na instrumentalnie promowanie dogmatyzmu i trywialnego uczenia się

Jerzy Topolski – w podręcznika jest niemal zawsze zawarta ideologia. Na końcu, gdy pojawia się wątpliwość co do bezwyjątkowej prawdziwości czy ograniczoności prawdy – wkracza osobista wiara autora podręcznika, jego przekonanie…


Tracona szansa edukacji językowej – jako narzędzia uczenia się…

Dlaczego wypadła z edukacji nauka o języku, jako narzędziu poznawania? Im bardziej dążymy w edukacji do prezentacji jednej, jedynej prawdy – tym bardziej wypada gramatyka, logika i retoryka.

Po co gramatyka- jeżeli każdy mówi/powinien mówić tym samym językiem? I nie ma innej potrzeby w

tym zakresie jak wzajemne rozumienie?

Po co logika, jeżeli nie ma sporów o znaczenie, kiedy unika się słów o podwójnym znaczeniu? Kiedy wszystko

jest uporządkowane, bezbłędne, z ostatecznie ograniczona możliwością błędnego zrozumienia?

Po co retoryka – jeżeli w szkole nie ma debat. Sporów, sądów uczniowskich?

Podręcznik – to ogromny rezerwuar edukacji językowej – w ramach języka ojczystego i w ramach języka przedmiotów. Tutaj ważne content reading…

oczekiwać należałoby uruchomienia tej dyscypliny aktywności uczniowskiej…

Content reading – doskonalenia kompetencji czytelniczych na każdym poziomie i przedmiocie…

2014-09-22

16


CO ZATEM? JAKIE ZASADY FUNKCJONOWANIA PODRĘCZNIKA?

Podręczniki i nauczyciele – często widziani jako przepowiadacze jedynych prawdtak po prostu nie jest… tych jedynych prawd jest niewiele… A każda prawda ma swoje uwarunkowania…

Konieczne znaki zapytania (?) – dosłownie i w przenośni…

odniesienia do sprzeczności, unikanie kropek… Często chcemy aby uczniowie wychodzili z naszych klas i szkół jako kropki

– nie znaki zapytania (kropki – metafora Postmana).

W podręczniku – zwykle nie ma tajemniczości/tajemniczej intrygi poznawania. Może w większym, stopniu zakrywanie dalszych etapów czy stron - może nie wszystkich ale niektórych, a zwłaszcza tych, gdzie jest mowa o problemach poznawczych i ich rozwiązywani, gdzie są proponowane eksperymenty i doświadczenia.

Uczeń powinien coś zrobić, nawet błądzić… notować komentarze…, do zadań i ich wynikówzanim dotrze do rozwiązania czy odpowiedzi… (tu doświadczenia behawiorystów z nauczania programowanego …Skinner


Bazowe teorie dla e-podręcznika

2014-09-22

17


Antoni Sułek – najważniejsze w nauce jest to, że nie tyle ważna jest zapamiętywana wiedza, ile sposób myślenia, metoda, która pomogła tę wiedzę zdobyć…

(GW, 25.05.2014)

2014-09-22

18


Konstruktywizm Teoria aktywności

(activity theory)

Teoria afordancji

(affordance theory)

Teoria językowego determinizmu (neo-Whorfian theory)

Teoria obciążenia poznawczego(cognitive load theory)


Teoria aktywności

Ludzie są aktywnymi planistami i konstruktorami ich własnego społecznego i materialnego środowiska, które wnikliwie (głęboko) wpływają na ich psychologiczne funkcjonowanie (s. 183).

Zwolennicy tej teorii wierzą, że zrozumienie jak narzędzia i działanie pośredniczą w procesach myślowych jest kluczową umiejętnością, która może służyć w poznawczych osiągnięciach w przyszłości.

2014-09-22

19


Neuronauka – podejmowane przez dzieci działania z inspiracji wewnętrznej (self-generated) wyzwalają większa neuronalna aktywację niż uczenie się pasywne (James, Swain, 2011, za: 184).

Fizyczna aktywność generuje zmiany w korze mózgowej, zmiany są intensywniejsze, gdy osoba nabywa proceduralne umiejętności (Holtman, 2009; 184). Zakres zmian koreluje z sukcesem w uczeniu sięneuronalna adaptacja jest większa przy bezpośredniej fizycznej aktywności; mniej przy pasywnej obserwacji lub doświadczeniu z drugiej ręki.Nie każdy rodzaj aktywności inspiruje synaptogenezę, większy wpływ wywiera aktywność nowa i bardziej złożona (zob. np. Vetulani, 2011; Dylak, 2013)

Teoria aktywności


Teoria aktywnościLev Vygotski wierzył, że najważniejszy moment w rozwoju intelektualnym zachodzi, gdy aktywność fizyczna i mowa (mówienie) współgrają – zbliżają się do siebie.

Przez fizyczną aktywność uczeń konstruuje znaczenie na wewnętrznym poziomie, podczas gdy mówienie łączy to znaczenie z interpersonalnym światem dzielonym z innymi ludźmi…

2014-09-22

20


Każde narzędzie interfejsowe lub strategia pedagogiczna, która ułatwia komunikację może wspierać uczenie się, szczególnie gdy wzrasta trudność zadania oraz w stosunku do uczniów o niższych osiągnięciach (182)

…MOWA, GEST, PISANIE, RYSOWANIE - to formy komunikacji , które mogą ułatwić jasne myślenie i uczenie się (182).

Vygotski: aktywność komunikacyjna pośredniczy między aktywnością umysłową i kieruje wykonaniem.


Teoria afordancji w ramach ekologicznej teorii percepcji

bezpośredniej.

Afordancje są to wszystkie możliwości działania, na jakie pozwala środowisko, w którymznajduje się zwierzę (James J. Gibson)

Afordancje są zarówno zdarzeniem w środowisku, jak i w zachowaniu, mają jednocześnie charakter fizyczny i psychiczne.

Afordancje wskazują w dwie strony: środowiskai obserwatora (Gibson 1979: 129).

2014-09-22

21


Sharon Oviatt o teorii afordancji…

Sh.Oviatt zakłada że ludzie mają percepcyjnie osadzone ocenianie co do obiektów, jak np. komputerowe interfejsy, włączając ograniczenia co do skutecznego wykonania dzialań na nich lub z nimi….

Ludzie przewidują specyficzny typ aktywności , którą mogą podjąć angażując się w interakcje. Obiekty materialne, ludzie, język – WSZYSTKO MA AFORDANCJE, KTÓRE SĄ KULTUROWO SPECYFICZNE.


c.d.

Afrodancje wyłaniają się z interakcji między cechami rzeczy w świecie a przekonaniami ludzi o tym co mogą z nimi robić

Afordancje objaśniają w jaki sposób ludzka aktywność z zewnętrznymi fizycznymi, językowymi i społecznymi narzędziami pośredniczy i kieruje uczeniem się.

Afordancje to wszystkie możliwości działania, na jakie pozwala środowisko, w którym się znajduje człowiek.

W polskiej literaturze - Oferty…

2014-09-22

22


Neo-Whorfian theory (lingwistyczne zróżnicowanie i

determinizm)

Językowe narzędzia kanalizują wzory zachowań, postrzegania, myślenia zapamiętywania i rozumowania o świecie.

Językowe i niejęzykowe myślenie jest zawsze specyficzne kulturowo.

Język i myślenie wzajemnie się konstruują.

Benjamin Lee Whorf, 1897-1941)

Semiotyczna mediacja - zewnętrzne artefakty i narzędzia bezpośrednio stymulują i kierują ludzkim poznaniem i wykonywaniem zdań.


Teoria obciążenia poznawczego (Cognitive Load Theory)

Dotyczy głównie pamięci operacyjnej.

Jednostki doświadczają rożnych obciążeń, gdy pracują nad tym samy zadaniem. Obciążenie poznawcze to spektrum – od wysokiego do niskiego, każda jednostka ma próg, powyżej którego wykonanie pogarsza się w danej dziedzinie (obszarze). (por. prawa Yerkesa-Dodsona)

Zarządzanie poznawczym obciążeniem jest istotne podczas uczenia się. Poznawcze obciążenie jest/może być redukowane, podczas osiągania doskonałości – afordancje. Waga subiektywnego odczucia…

2014-09-22

23


4. ePodręcznik – nieuniknione (?) konsekwencje

Fred Simmons Keller (1899-1996)

Keller plan. Type of personalized

instruction in which learning material is

presented in small units. When a student

feels ready, he or she takes a test on the

completed unit and, depending on the

result, is exposed to other units at a

comfortable pace. Under Keller plan,

instructors serve only as facilitators,

administer no punishment at any stage of

the learning, and award only pass or fail

grades. Named after its developer, the

behavioral psychologist Fred Keller.

2014-09-22

24


DDL – Databased Design Learning.

Arizona State University (największy, państwowy w USA, 70 000 studentów) – eksperyment nad uczeniem się we własnym tempie, korzystanie z filmów wideo, podręczników, rozwiązywanie testów i zadań. Wszystko było rejestrowane.

ASU wprowadza nowe metody nauczania spersonalizowanego. Podobnie czyni wiele innych instytucji edukacyjnych wszystkich szczebli – dla poradzenia sobie z liczbą zgłoszeń oraz … finansowo – kurczą się zasoby finansowe otrzymywane z zewnątrz.

Połowa nowych materiałów edukacyjnych będzie dostępna online i będzie miła charakter adaptacyjny. Oznacza to, że komputer będzie dopasowywał pytania do możliwości uczniów i obliczał osiągane przez nich wyniki” (s. 52) (zob. S.67, Świat Nauki).


Czym jest adaptacyjność w uczeniu się?

To jest interfejs, postępuje „ciągła analiza nawyków myślowych ucznia, studenta, której towarzyszy automatyczne dostosowywanie materiału edukacyjnego do możliwości i umiejętności użytkownika” ( s. 54). (por. kindle, smartfony…)

2014-09-22

25


Ponad dwa miliony studentów używa programów adaptacyjnych Learn Smart firmy McGraw-Hill. Krzywa zapominania dla każdego użytkownika jest opracowywana i stosowana (s. 54). Już niewielu nauczycieli to potrafi…

Gerald J. Conti – (nauczyciel wiedzy o społeczeństwie w Westhill High School, Syracuse),

pisze: stanowi ustawodawcy sprzedali nasze dzieci firmom prywatnym –produkującym programy adaptacyjne, takim jak Pearson Education.

Upokorzenie nauczycieli efektem braku zaufania do nich (Conti). Według niego, DDL doprowadzi nie tyle do spersonalizowanego nauczania, ile do edukacyjnej monokultury (s. 54). Powstaje ogromny problem zw. z DDL –PRYWATNOŚCI!!! (s.54).


Protest wobec działań spółki inBloom, wiosna 2014. Firma gromadzi na serwerach nazwiska i imiona uczniów, adresy, numery telefonów, dane o obecności na zajęciach, wyniki osiągane w testach, a także informacje o stanie zdrowia. Dane są tak sformatowane, że mogą je wykorzystywać różnego rodzaju aplikacje edukacyjne osób trzecich (s. 56).

Pomysły na „plecaki danych” dla uczniów szkół podstawowych oraz średnich, w ramach kampanii Digital Learning Now – zawierających zapis preferencji edukacyjnych uczniów, motywacji, indywidualnych osiągnięciach, czy rozwoju kariery szkolnej na przestrzeni wielu lat” –s.56. Tak dzieje się już Japonii (tamże).

Trudno się będzie przeciwstawić – głównie ze względu na koszty. W adaptacyjnym środowisku szkolnym uczniowie będą nieustannie oceniani – każde przyciśniecie klawisza związane będzie z oceną (s. 56).

2014-09-22

26


5. Edukacyjne (cyfrowe) interfejsy -(badania empiryczne)

2014-09-22

27


Marx M. Wartofsky - trzy-poziomowa taksonomia pośredniczących artefaktów edukacyjnych

a) fizyczne narzędzia (do ręki narzędzia), główne artefakty

b) drugorzędne artefakty – reprezentacje, jak rysunki fizycznych obiektów, (zawierające zarówno obrazowe i opisy w języku symbolicznym)

c) artefakty trzeciego rzędu – przewidywane albo umysłowo wyobrażone; są one odrębne od obiektów realnych, wykonalnych (praktycznych) oraz bezpośredniego kontekstu narzędzi. Artefakty te wspierają planowanie i myślenie o innowacyjnych i możliwych światach. Prezentują także dowody koncepcyjnych zmian w myśleniu o istniejącym fizycznym i społecznym świecie. Według Piageta stosowanie fizycznych obiektów jako narzędzi w wyobrażaniu jest widziane jako centralne w podwyższaniu wyobrażania możliwych światów.


Przebieg badań (Sharon Oviatt): 16 uczniów szkoły średniej poproszono o wykonywanie zadań dot. generowania hipotez (problem dywergencyjny).

Ponadto poproszono ich o wykonywanie zadań polegających na rozwiązywaniu problemu naukowego – konwergencyjny charakter pytań . Zachęcano do posługiwania się w opracowywaniu rozwiązań diagramami Venna.

Każdy uczeń wykonywał zadania posługując się: - notatkami niecyfrowymi (PP), oraz następującymi interfejsami: - cyfrowym piórem i papierem (DP), - piórem na tablecie (PT) oraz - graficznym tabletem (GT). Uczniowie pracowali indywidualnie – od jednej do dwóch godzin.

2014-09-22

28


John Venn, 1834-1923


Przykłady zadań polegających na generowaniu hipotez (tab.3.2) oraz rozwiązywania problemubiologicznego (fig. 3.1.)

Sharon Oviatt, The Design of Future Educational Interfaces, Routledge, London, 2013

2014-09-22

29


Hipotezy

Obecność lub nieobecność interfejsu komputerowego wpływa na ilościowy i jakościowy poziom płynności komunikacyjnej. Interfejsy komputerowe z rysikiem (piórem) wspierają płynne przechodzenie między rożnymi niejęzykowymi reprezentacjami podczas wykonywania zadania. Zakładano także zwiększenie liczby wytworzonych hipotez. Przyjmowano większą zależność tę dla słabszych uczniów.

Podstawa - teoria aktywności. Gdy uczniowie aktywnie generują diagramy Venna (zależności) oraz znaki myślenia (thinking marks) osiągną wyższe wyniki – gdyż takie działanie wspiera myślenie, stanowi swego rodzaju scafolding dla myślenia.


Wskaźniki (znamiona) myślenia (thinking marks)– ogólna liczba znakowań pisakiem na płaszczyźnie podczas rozszyfrowywania i rozwiązywania problemu, jak liczenie, selekcjonowanie, porządkowanie, grupowanie, znakowanie, pokazywanie relacji między zmiennymi.

WynikiW zadaniu polegającym na generowaniu hipotez (problem dywergencyjny) uczniowie wykazali się wyższą płynnością komunikacyjną przy wykorzystaniu komputerowych interfejsów niż przy wykorzystywaniu notatek niecyfrowych (15.5%).

To samo dotyczyło rozwiązywania problemu z genetyki (problem konwergencyjny) - wynik był wyższy o 23.5%.

2014-09-22

30


Nie możemy za pomocą technologii rozwiązywać wszystkich problemów…

ALE BEZ TECHNOLOGII…

…możemy rozwiązać coraz mniej problemów – wszelkiego rodzaju, także

edukacyjnych (S.D.)


Don Tapscot… Cyfrowa dorosłość…

Nie wprowadzajcie nowych technologii do klasy szkolnej bez przygotowania, z nadzieją, że wyjdzie coś z tego… (może…)

Przestańcie wykładać…

Pozwólcie uczniom na współpracę…

2014-09-22

31

[email protected]

2014-09-22

32


Młodzież nie doświadcza pomocy ze strony szkoły w zmaganiu się z różnorodnością źródeł informacji oraz wartości – płynących z różnorodnych kanałów medialnych (vide –jeden dla wszystkich podręcznik).

UK – Internet jest pierwszym źródłem informacji dla uczniowskich zadań szkolnych (2006).

ePodręcznik – oczekiwanym środowiskiem uczenia się i...

Documents

Transcript of ePodręcznik – oczekiwanym środowiskiem uczenia się i...