Emilia Andrzejewskaemiliaandrzejewska.pl/wp-content/uploads/2017/03/ubezpieczenie-OC... · CZĘŚĆ...

Emilia Andrzejewska

Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej

z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej

Warszawa, 2017 rok

SPIS TREŚCI

WYKAZ SKRÓTÓW

WSTĘP

CZĘŚĆ TEORETYCZNA

Rozdział 1. ODPOWIEDZIALNOŚĆ CYWILNA W PRAWIE POLSKIM

1.1. Regulacja odpowiedzialności cywilnej w kodeksie cywilnym

1.2. Odpowiedzialność cywilna prowadzącego na własny rachunek

przedsiębiorstwo lub zakład wprawiany w ruch za pomocą sił przyrody

Rozdział 2. UMOWA UBEZPIECZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI CYWILNEJ

Z TYTUŁU PROWADZONEJ DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ

2.1. Umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej

2.2. Konstrukcja ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej z tytułu

prowadzonej działalności gospodarczej

CZĘŚĆ EMPIRYCZNA

Rozdział 3. PRZEGLĄD DOSTĘPNYCH NA RYNKU PRODUKTÓW

UBEZPIECZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI CYWILNEJ Z TYTUŁU

PROWADZENIA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ DLA

MIKRO PRZEDSIĘBIORCÓW

3.1. Metodologiczne podstawy badań własnych

3.2. Analiza porównawcza stosowanych wzorców umownych przez

Towarzystwo Ubezpieczeń i Reasekuracji „Warta” Spółka Akcyjna

oraz Powszechny Zakład Ubezpieczeń Spółka Akcyjna

WNIOSKI

BIBLIOGRAFIA

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA

WYKAZ AKTÓW NORMATYWNYCH

ORZECZNICTWO

WYKAZ TABEL

2

WYKAZ SKRÓTÓW

Akty prawne

k.c. ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 roku - Kodeks cywilny (Dz. U. 1964 r.

nr 16, poz. 93 ze zm.)

k.p.c. ustawa z dnia 17 listopada 1964 roku - Kodeks postępowania cywilnego

(Dz. U. 1964 r. nr 43, poz. 296 ze zm.)

Inne

OC odpowiedzialność cywilna

OWU ogólne warunki ubezpieczenia

PZU Powszechny Zakład Ubezpieczeń Spółka Akcyjna

RP Rzeczpospolita Polska

WARTA Towarzystwo Ubezpieczeń i Reasekuracji „Warta” Spółka Akcyjna

ZU zakład ubezpieczeń

3

WSTĘP

Ubezpieczenia gospodarcze to business. Business, nierzadko o drapieżnym

obliczu. Niekiedy ustępliwy, zwłaszcza w relacjach z konsumentami – tj. tymi słabszymi

podmiotami obrotu handlowego. W duchu przeklinający doradców odszkodowawczych i ich

kancelarie, przez których z sądami wojujący. Ostatnimi czasy w mutualistycznej relacji

z sektorem bankowym (problematyka bancassurance). Z socjologicznego punktu widzenia

ubezpieczenia to gałąź, społecznie nie poważanego, a od czasu kryzysu finansowego z 2008

roku, niechlubnego sektora usług finansowych. A szkoda. Bo idea była u swych podstaw

słuszna. Pierwotnie ubezpieczenie było instytucją. Dziś jest produktem. Public relations

koszmarny. Odbiór przez społeczeństwo niepochlebny. Konotacje, najoględniej mówiąc,

negatywne, względnie neutralne. Zacznijmy jednak od początku.

Ideą zawierania umów ubezpieczenia było łagodzenie negatywnych skutków

zdarzeń losowych, mogących ziścić się w życiu człowieka.1

Na płaszczyźnie języka polskiego leksem ubezpieczenie funkcjonuje jako

„zapewnienie odszkodowania za poniesione straty; zespół czynności mający na celu

zaspokojenie potrzeb majątkowych danej osoby w razie zajścia określonego zdarzenia

losowego”, a także „urządzenie mające na celu ochronę przed czymś; urządzenie

zapobiegające czemuś”.2 Asekuracja i asekurator to pojęcia synonimiczne do, odpowiednio,

ubezpieczenia i ubezpieczyciela.3

Kodeks cywilny definiuje umowę ubezpieczenia w art. 805 §1 w sposób

następujący: Przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie

działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia

przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę.4

Oczywiście doktryna prawnicza na kanwie m.in. powyższej definicji

ustawowej i orzecznictwa operuje definicją umowy ubezpieczenia znacznie pogłębioną, i jak

1 M. Krajewski, Umowa ubezpieczenia. Art. 805-834 k.c. Komentarz, Warszawa 2016, Legalis.

2 Ubezpieczenie [w:] Słownik języka polskiego, pod red. M. Szymczaka, tom III, Warszawa 1998.

3 Ubezpieczenie, ubezpieczyciel [w:] Słownik wyrazów bliskoznacznych, pod red. L. Wiśniakowskiej,Warszawa 2006.

4 Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 roku - Kodeks cywilny (Dz. U. 1964 r. nr 16, poz. 93 ze zm.).

4

to nierzadko bywa w prawie – i tu istnieją liczne spory doktrynalne. Ów pogłębiona analiza

definicji umowy ubezpieczenia w prawie polskim, będzie przedmiotem rozważań w części

merytorycznej pracy.

Ubezpieczenie OC jest konstruktem z pogranicza cywilistyki i ekonomii. W

związku z czym problematyka niniejszego opracowania ma charakter poniekąd

interdyscyplinarny. Intencją autorki jest nowatorskie spojrzenie na funkcjonujące na rynku

Polskim narzędzie w postaci ubezpieczenia OC z tytułu prowadzenia działalności

gospodarczej. Ciekawym aspektem, w kontekście podjętej problematyki, jest popularność

i efektywność wskazanego rozwiązania w przyjętym modelu biznesowym przedsiębiorstwa.

Aspekt ten pozostawiam jednakże na uboczu rozważań i w perspektywie dalszych prac.

Umiejscowienie problematyki ubezpieczenia OC w szerszym kontekście

sprawia, że przedmiot pracy obejmuje nie tylko wspomniane zagadnienia prawne

i ekonomiczne, ale także z zakresu marketingu, risk management i e-commerce.

Materia pracy sprzęgnięta jest także ze zjawiskiem deprecjacji roli instytucji

ubezpieczeń gospodarczych w zarządzaniu mikroprzedsiębiorstwami. Powyższe implikuje

szereg negatywnych konsekwencji, ale też wyzwań i potencjalnych dróg rozwoju dla

zakładów ubezpieczeń.

W pracy wykorzystano metodę analizy teoretycznej oraz analizy

porównawczej, co wpłynęło na przyjęcie podziału na część teoretyczną i empiryczną pracy.

Wśród zadań badawczych należy wskazać próbę kompilacji relewantnej

regulacji prawnej dotyczącej odpowiedzialności cywilnej w prawie polskim, ubezpieczenia

OC w ogólności i ubezpieczenia OC z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej

w szczególności. Część empiryczna stanowi analizę porównawczą ogólnych warunków

przedmiotowego ubezpieczenia następujących zakładów ubezpieczeń: Powszechny Zakład

Ubezpieczeń S. A. oraz TUiR „WARTA” S.A.

Struktura niniejszego opracowania zakłada omówienie następujących bloków

zagadnień teoretycznych: zasad odpowiedzialności cywilnej oraz prawnej konstrukcji umowy

ubezpieczenia OC z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej. Wskazane grupy

zagadnień stanowią teoretyczny fundament opracowania, a jednocześnie punkt wyjścia do

zrozumienia postanowień OWU.

Na szczególną uwagę zasługiwać będzie część empiryczna przygotowanej

pracy. W tym miejscu dokonam analizy wybranych OWU, przywołanych we wcześniejszej

części wstępu. W konkluzji zostaną przedstawione wnioski, w związku z założonymi celami

poznawczymi badań.

5

CZĘŚĆ TEORETYCZNA

Rozdział 1.

ODPOWIEDZIALNOŚĆ CYWILNA W PRAWIE POLSKIM

1.1. Regulacja odpowiedzialności cywilnej w kodeksie cywilnym

Nadrzędną kwestią wymagającą wyjaśnienia jest pojęcie oraz rodzaje

odpowiedzialności na gruncie polskiego prawa. Piśmiennictwo prawnicze wyodrębnia

zasadniczo odpowiedzialność prawną, odpowiedzialność cywilną oraz odpowiedzialność

odszkodowawczą. Unikając wdawania się w prawnicze dysputy należy przyjąć i zastosować

do dalszych rozważań w niniejszym opracowaniu poniższe syntetyczne zestawienie esencji

znaczeniowej przytoczonych terminów.

• Odpowiedzialność prawna jest zasadą „ponoszenia przez podmiot przewidzianych

prawem ujemnych konsekwencji za zdarzenia lub stany rzeczy podlegające ujemnej

kwalifikacji normatywnej i przypisywalne prawnie określonemu podmiotowi w danym

porządku prawnym”.5

• Odpowiedzialność cywilna to sytuacja, w której mamy do czynienia

z „zobowiązaniem określonego podmiotu, zagrożonym sankcją cywilną”.6

• Odpowiedzialność odszkodowawcza stanowi natomiast element odpowiedzialności

cywilnej i filar prawa cywilnego.7

W dalszej części rozważań skupię się na omówieniu odpowiedzialności

odszkodowawczej.

Corpus regulacji odpowiedzialności odszkodowawczej w polskim prawie

cywilnym został ujęty przede wszystkim w artykułach 361 k.c. – 363 k.c. Na podstawie

powołanych przepisów można usystematyzować wynikające z nich informacje w sposób

następujący.

5 T. Dybowski, w: System Prawa Prywatnego, t. III, cz. 1, s. 166.

6 Longchamps de Berier, Zobowiązania, 1939, s. 21. 10 oraz A. Stelmachowski, Wstęp, 1984, s. 308.

7 System Prawa Prywatnego, tom 6, Prawo zobowiązań – część ogólne, red. A. Olejniczak, Warszawa 2014, s. 8-11.

6

Przesłanki powstania odpowiedzialności za szkodę wg kodeksu cywilnego:

1. powstanie szkody

• majątkowej – uszczerbek w majątku poszkodowanego powstały wbrew jego woli,

w postaci: szkody rzeczywistej – uszczerbek w majątku istniejącym (damnum

emergens) lub utraty korzyści, jakiej poszkodowany mógł się spodziewać, gdyby

szkoda nie została mu wyrządzona (lucrum cessans);

• niemajątkowej – uszczerbek powstały wbrew woli poszkodowanego w innych niż

majątek dobrach chronionych;

2. wystąpienie zdarzenia, z którym przepisy prawa wiążą obowiązek naprawienia

szkody

• czyn niedozwolony (odpowiedzialność deliktowa);

• niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania (odpowiedzialność

kontraktowa);

• przyjęcie na siebie przez dany podmiot odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną

przez inne osoby, w określonych okolicznościach (odpowiedzialność

gwarancyjno˗repartycyjna);

3. związek przyczynowy pomiędzy powstaniem szkody, a wystąpieniem zdarzenia,

z którym przepisy prawa wiążą obowiązek naprawienia szkody

• adekwatny związek przyczynowy – zobowiązany do naprawienia szkody

odpowiada tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego

wynika szkoda;

• wszystkie okoliczności nadzwyczajne czynią związek przyczynowo skutkowy

nieadekwatnym.8

Jak wynika z powyższego, w prawie polskim mamy do czynienia zasadniczo

z dwoma reżimami odpowiedzialności cywilnej – tj. reżimem deliktowym i kontraktowym.

Poza obszarem rozważań niniejszego opracowania pozostawiam inne – np. culpa in

contrahendo.

Przepisy prawa odnoszące się do reżimu odpowiedzialności deliktowej to art.

415 k.c. – art. 449 k.c. Idea tejże odpowiedzialności sprowadza się zasadniczo do obowiązku

naprawienia szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym. Wg literatury prawniczej czyn

niedozwolony to kategoria niejednorodna i znaczeniowo szersza od pojęcia delikt, który

8 Red. K. Osajda. Kodeks cywilny. Komentarz, Warszawa 2016, Legalis.

7

definiowany jest jako „wyrządzający szkodę czyn ludzki noszący znamiona winy”.9 Czyn

niedozwolony obejmuje natomiast także naprawienie szkody wynikłej z niezawinionego

działania człowieka oraz odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez zwierzęta i rzeczy,

jak również za szkody związane z użyciem i wykorzystaniem elementarnych sił przyrody.10

W nawiązaniu do powyższego, prawo cywilne wyróżnia trzy fundamentalne

zasady odpowiedzialności – tj. zasada winy, zasada ryzyka oraz zasada słuszności.

• Zgodnie z zasadą winy - zobowiązany do naprawienia szkody jest ten, kto ponosi

winę za jej wyrządzenie; na zasadzie winy oparto odpowiedzialność za szkody

wyrządzone przez niepoczytalnych (art. 427 k.c.), za osoby, którym powierzono

wykonanie czynności (art. 429 k.c.) oraz za zwierzęta (art. 431 k.c.).

• Zasada ryzyka w odniesieniu do szkód wyrządzonych przez przedsiębiorstwa lub

zakłady wprawiane w ruch za pomocą sił przyrody (art. 435 k.c.), szkód wynikłych

z ruchu mechanicznych środków komunikacji (art. 436 k.c.), do uszczerbków

spowodowanych wyrzuceniem, wylaniem lub spadnięciem czegoś z pomieszczenia

(art. 433 k.c.), do szkodliwych następstw zawalenia się budowli lub oderwania się jej

części (art. 434 k.c.). Także w odniesieniu do odpowiedzialności przełożonego za

szkody wyrządzone przez podwładnego (art. 430 k.c.). Zasada ryzyka to szczególna

podstawa odpowiedzialności cywilnej oderwana od winy osoby odpowiedzialnej za

szkodę. Warunkiem wystarczającym do przypisania odpowiedzialności jest samo

powstanie szkody, będącej następstwem zdarzenia, z którym ustawodawca wiąże

odpowiedzialność.

• Zasada słuszności ma zastosowanie, kiedy normy moralne lub obyczajowe

funkcjonujące w społeczeństwie mogą uważać za słuszne i uzasadnione wyrównanie

uszczerbku, chociaż podmiotowi odpowiedzialnemu nie można postawić zarzutu

niewłaściwego postępowania – art. 417², 428 i 431§2 k.c. Pierwszorzędne znaczenie

ma tutaj ocena i rozstrzygnięcie sądu powszechnego.11

Zasadniczo granice reżimu odpowiedzialności kontraktowej wyznacza art. 471

k.c. Dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub

nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie

9 K. Czajkowska-Matosiuk, Aplikacje prawnicze w pytaniach i odpowiedziach, tom 1, Warszawa 2015, s. 396.


11 K. Czajkowska-Matosiuk, Aplikacje prawnicze w pytaniach i odpowiedziach, tom 1, Warszawa 2015, s. 396.

8

jest następstwem okoliczności za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Wśród

okoliczności za które dłużnik ponosi odpowiedzialność należy wymienić:

– własne działanie lub zaniechanie dłużnika, który nie zachował należytej staranności,

– niedbałe działanie lub zaniechanie jego przedstawiciela ustawowego,

– niedbałe działanie lub zaniechanie osób, z których pomocą dłużnik zobowiązanie

wykonuje lub którym wykonanie zobowiązania powierza.12

Na marginesie rozważań należy zaznaczyć, że występuje także

odpowiedzialność gwarancyjno – repartycyjna, aczkolwiek z uwagi na objętość i zakres

złożoności problem ten jest jedynie sygnalizowany.

Immanentną częścią odpowiedzialności odszkodowawczej jest także regulacja

naprawienia wyrządzonej szkody. Naprawienie szkody może nastąpić według wyboru

pokrzywdzonego poprzez:

1. zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej (odszkodowanie)

• pełniąc funkcję kompensacyjna, co do zasady powinno odpowiadać wysokości

szkody, w odniesieniu do szkody:

• majątkowej

• w zakresie damnum emergens (szkody rzeczywistej) – stosuje

się metodę dyferencyjną, polegającą na porównaniu stanu

majątkowego poszkodowanego przed i po powstaniu szkody;

• w zakresie lucrum cessans (utraconych korzyści) – poszukuje

się jak najbardziej prawdopodobnego stanu majątkowego, który

mógłby zaistnieć, gdyby szkody nie wyrządzono;

• niemajątkowej – w drodze zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych

poszkodowanego (art. 445, 446¹, 448 k.c.)

• odstępstwa od zasady pełnego pokrycia szkody, gdy:

• poszkodowany przyczynił się do powstania szkody (art. 362 k.c.);

• taka jest wola stron – w ramach odpowiedzialności kontraktowej

i swobody umów (art. 353¹ k.c.);

• poszkodowany uzyskał wskutek wyrządzenia szkody korzyść, której

wartość należy odliczyć od wysokości należnego odszkodowania

(compensatio lucri cum damno);

• przepis ustawy tak stanowi;


9

• niemożliwe lub nader utrudnione jest precyzyjne ustalenie wartości szkody

(art. 322 k.p.c.) - wysokość odszkodowania oznacza sąd, według swojej

oceny opartej na rozważeniu wszystkich okoliczności sprawy;

• wymagają tego zasady współżycia społecznego – sąd może obniżyć

wysokość odszkodowania (ius moderandi – art. 440 k.c.);

2. przywrócenie do stanu poprzedniego (tzw. restytucja), o ile jest to możliwe

i poszkodowany wyraża na to zgodę.13

Ciekawą koncepcją wartą przytoczenia była tzw. teoria zmierzchu

odpowiedzialności cywilnej. Zaprezentowana ponad 70 lat temu, jest o tyle interesująca, że

wiązała się z rozwojem ubezpieczeń gospodarczych oraz społecznych. Sprowadzając zamysł

tejże teorii do minimum treści – jej autorzy postulowali zastąpienie odpowiedzialności

odszkodowawczej (wspomniane wyżej reżimy odpowiedzialności kontraktowej i deliktowej)

– przez obowiązkowe ubezpieczenia majątkowe i osobowe, odwołując się do propagowanej

ongiś idei „społecznej repartycji między sprawcami” albo też w drugim wariancie

zaimplementowania w miejsce tejże odpowiedzialności odszkodowawczej systemu

powszechnego zabezpieczenia społecznego.14

13 T. Sadurski, W. Wawruch, Prawo cywilne, Warszawa 2013, s. 101.

14 Patrz: W. Warkałło, Przemiany odpowiedzialności cywilnej, s. 347. oraz A. Szpunar, Wynagrodzenieszkody wynikłej wskutek śmierci, s. 12.

10

1.2. Odpowiedzialność cywilna prowadzącego na własny rachunek przedsiębiorstwo lub

zakład wprawiany w ruch za pomocą sił przyrody

Art. 435.

§ 1. Prowadzący na własny rachunek przedsiębiorstwo lub zakład wprawiany w ruch za pomocą sił przyrody

(pary, gazu, elektryczności, paliw płynnych itp.) ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu,

wyrządzoną komukolwiek przez ruch przedsiębiorstwa lub zakładu, chyba że szkoda nastąpiła wskutek siły

wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności.

§ 2. Przepis powyższy stosuje się odpowiednio do przedsiębiorstw lub zakładów wytwarzających środki

wybuchowe albo posługujących się takimi środkami.15

Podstawę prawną odpowiedzialności cywilnej prowadzącego na własny

rachunek przedsiębiorstwo lub zakład wprawiany w ruch za pomocą sił przyrody stanowi art.

435 k.c. Odpowiedzialność ta ma charakter obiektywny – niezależny od winy czy też

bezprawności. Ustawodawca zakładając odpowiedzialność przedsiębiorcy na zasadzie ryzyka

wychodzi z założenia, że łac. cuius damnum eius periculum – tj. czyje korzyści, tego ryzyko.

Ustawodawca definiuje przedsiębiorstwo jako zorganizowany zespół

składników niematerialnych i materialnych przeznaczony do prowadzenia działalności

gospodarczej (55¹ k.c.).16 Pojęcie zakładu zostało zdefiniowane jedynie w piśmiennictwie -

„jednostka organizacyjna przeznaczona do innych, określonych celów, niekoniecznie

gospodarczych”.17

Wykorzystywane siły przyrody powinny stanowić „siłę napędową, od której

zależy funkcjonowanie przedsiębiorstwa lub zakładu jako całości”.18 Interesujący w tej

kwestii jest wyrok SN z 18.09.2002 r., w którym wskazano, że art. 435§1 k.c. dotyczy takich

przedsiębiorstw lub zakładów, których istnienie i praca w danym czasie i miejscu są

uzależnione od wykorzystania sił przyrody i które bez użycia tych sił nie osiągnęłyby celu,

dla jakiego zostały utworzone.19





19 Wyrok SN, sygnatura akt III CKN 1334/00, Legalis

11

Ustawodawca wskazując przykładowe elementarne siły przyrody takie jak:

energia elektryczna, para, paliwa, gaz – nie tworzy zamkniętego katalogu (numerus clausus).

Z całą pewnością takimi siłami nie jest siła ludzka lub zwierzęca. 20

W dotychczasowym orzecznictwie SN za przedsiębiorstwo (zakład) wprawiane

w ruch za pomocą sił przyrody uznano:

• kopalnię, zakład górniczy lub przedsiębiorstwo górnicze,

• zakład gazownictwa,

• zakład przemysłowy emitujący substancje trujące,

• państwowy ośrodek maszynowy i spółdzielnię kółek rolniczych,

• przedsiębiorstwo posługujące się statkami powietrznymi do zabiegów

agrotechnicznych,

• przedsiębiorstwo budowlane,

• przedsiębiorstwo transportowe posługujące się mechanicznymi środkami komunikacji,

w szczególności kolej,

• przedsiębiorstwo zajmujące się przesyłem energii elektrycznej,

• przedsiębiorstwo zajmujące się żeglugą morską (armator),

• gospodarstwo rolne.21

SN odmówił uznania za przedsiębiorstwo lub zakład wprawiane w ruch za

pomocą sił przyrody:

• kina,

• zakładu zarządzającego urządzeniami sygnalizacji świetlnej regulującej ruch drogowy,

• kurzej fermy,

• spółdzielni mieszkaniowej.22

Na poszkodowanym, zgodnie z art. 6 k.c., spoczywa ciężar udowodnienia

następujących przesłanek: ruchu przedsiębiorstwa, szkody oraz związku przyczynowego

między ruchem a szkodą.

Przesłanki wyłączające odpowiedzialność (tzw. okoliczności egzoneracyjne)

polegają na wykazaniu, przez prowadzącego przedsiębiorstwo, że szkoda nastąpiła:




12

1) wskutek siły wyższej (vis maior) - cechującej się nadzwyczajnością, przemożnością

(tj. niemożliwością przeciwstawienia się) i zewnętrznością, np. zdarzenia o charakterze

naturalnym (vis naturalis), jak np. powódź; działania wojenne lub inne związane

z wykorzystaniem sił zbrojnych (vis armata), jak np. akt terrorystyczny; działania władzy

publicznej (vis imperii, fait du prince), z istoty swego charakteru wykluczające możliwość

przeciwstawienia się im przez jednostkę;

2) wyłącznie z winy poszkodowanego - wina ujmowana jest jako możliwość

postawienia mu zarzutu niewłaściwego postępowania;

3) wyłącznie z winy osoby trzeciej, za którą prowadzący nie ponosi

odpowiedzialności.

Ciężar udowodnienia okoliczności egzoneracyjnych spoczywa na osobie, która

dąży do wyłączenia swojej odpowiedzialności (ponownie wracamy na grunt art. 6 k.c.).23


13

Rozdział 2.

UMOWA UBEZPIECZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI CYWILNEJ Z TYTUŁU

PROWADZONEJ DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ

2.1. Umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej

Umowa ubezpieczenia została uregulowana w kodeksie cywilnym w Księdze

trzeciej - zobowiązania, tytule XXVII - umowa ubezpieczenia, w artykułach od 805 do 834.

Przepisy prawne odnoszące się do umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej

uszeregowane zostały w Dziale II zatytułowanym ubezpieczenia majątkowe w artykułach od

art. 821 – 828 k.c.24

Umowa ubezpieczenia, w tym także ubezpieczenia OC wykazuje następujące

cechy charakterologiczne:

• umowa nazwana,

• dwustronnie zobowiązująca,

• odpłatna,

• czynność prawna przysparzająca,

• kauzalna,

• kontrakt w zdecydowanej większości przypadków o charakterze adhezyjnym –

ubezpieczyciele narzucają swym kontrahentom – konsumentom i drobnym

przedsiębiorcom – przygotowany wcześniej wzorzec,

• konsensualna,

• wzajemna,

• umowa o świadczenie usług.25

Zasadniczo wyróżnia się dwie funkcje ubezpieczenia OC:

- ochrona całokształtu sytuacji majątkowej ubezpieczonego

- ochrona poszkodowanych

Świadczenie ubezpieczyciela polega na zapłacie określonego odszkodowania za szkodę powstałą wskutek przewidzianego w umowie wypadku.


25 Red. S. Włodyka, Prawo umów handlowych. System prawa handlowego, tom 5, Warszawa 2014, Legalis.

14

Generalnie ubezpieczenie OC dotyczy pasywów ubezpieczonego rozumianych

jako zobowiązania z tytułu cywilnoprawnej odpowiedzialności odszkodowawczej.26

Przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel

zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone

osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo

ubezpieczony. Ubezpieczającym i ubezpieczonym może być zarówno osoba fizyczna, jak

i osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej.

W braku odmiennych postanowień stron umowa ubezpieczenia OC obejmuje

szkody będące następstwem przewidzianego w umowie zdarzenia, które miało miejsce

w okresie ubezpieczenia. Jednakże, zgodnie z zasadą swobody umów, strony mogą

postanowić, że umowa będzie obejmować szkody powstałe, ujawnione lub zgłoszone

w okresie ubezpieczenia.

Uprawniony do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym umową

ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczenia bezpośrednio od

ubezpieczyciela. Sytuacja ta określana jest mianem tzw. actio directa.

Ubezpieczyciel nie może przeciwko uprawnionemu do odszkodowania

podnieść zarzutu naruszenia obowiązków wynikających z umowy lub ogólnych warunków

ubezpieczenia przez ubezpieczającego lub ubezpieczonego, jeżeli nastąpiło ono po zajściu

wypadku.

Jeżeli nie umówiono się inaczej, suma ubezpieczenia ustalona w umowie

stanowi górną granicę odpowiedzialności ubezpieczyciela. O ile nie umówiono się inaczej,

suma pieniężna wypłacona przez ubezpieczyciela z tytułu ubezpieczenia nie może być wyższa

od poniesionej szkody.

W razie zajścia wypadku ubezpieczający obowiązany jest użyć dostępnych mu

środków w celu ratowania przedmiotu ubezpieczenia oraz zapobieżenia szkodzie lub

zmniejszenia jej rozmiarów. Umowa ubezpieczenia lub ogólne warunki ubezpieczenia mogą

przewidywać, że w razie zajścia wypadku ubezpieczający obowiązany jest zabezpieczyć

możność dochodzenia roszczeń odszkodowawczych wobec osób odpowiedzialnych za

szkodę. Jeżeli ubezpieczający umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa nie zastosował

ww. środków, ubezpieczyciel jest wolny od odpowiedzialności za szkody powstałe z tego

powodu. Ubezpieczyciel obowiązany jest, w granicach sumy ubezpieczenia, zwrócić koszty

wynikłe z zastosowania środków, o których mowa wyżej, jeżeli środki te były celowe,

26 M. Krajewski, Umowa ubezpieczenia. Art. 805-834 KC. Komentarz, Warszawa 2016, Legalis.

15

chociażby okazały się bezskuteczne. Umowa lub ogólne warunki ubezpieczenia mogą

zawierać postanowienia korzystniejsze dla ubezpieczającego.

Ubezpieczyciel jest wolny od odpowiedzialności, jeżeli ubezpieczający

wyrządził szkodę umyślnie; w razie rażącego niedbalstwa odszkodowanie nie należy się,

chyba że umowa lub ogólne warunki ubezpieczenia stanowią inaczej lub zapłata

odszkodowania odpowiada w danych okolicznościach względom słuszności.

W ubezpieczeniu odpowiedzialności cywilnej można ustalić inne zasady odpowiedzialności

ubezpieczyciela niż określone powyżej. Jeżeli nie umówiono się inaczej, ubezpieczyciel nie

ponosi odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną umyślnie przez osobę, z którą

ubezpieczający pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym.

Jeżeli nie umówiono się inaczej, z dniem zapłaty odszkodowania przez

ubezpieczyciela roszczenie ubezpieczającego przeciwko osobie trzeciej odpowiedzialnej za

szkodę przechodzi z mocy prawa na ubezpieczyciela do wysokości zapłaconego

odszkodowania. Jeżeli zakład pokrył tylko część szkody, ubezpieczającemu przysługuje co do

pozostałej części pierwszeństwo zaspokojenia przed roszczeniem ubezpieczyciela. Nie

przechodzą na ubezpieczyciela roszczenia ubezpieczającego przeciwko osobom, z którymi

ubezpieczający pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym, chyba że sprawca

wyrządził szkodę umyślnie.27


16

2.2. Konstrukcja ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej z tytułu prowadzonej

działalności gospodarczej

Ubezpieczenie OC stanowi jedną z najdynamiczniej rozwijających się na

polskim rynku grup ubezpieczeń. Rozwojowi temu towarzyszy wzrost liczby produktów

oferowanych przez ZU. Obecnie funkcjonuje tzw. system modularny (klauzulowy), oparty na

elastyczności wewnętrznych modułów pokrycia, z których dwa stanowią podstawowy rdzeń –

ubezpieczenie OC i ubezpieczenie OC za produkt i wykonane usługi. Podstawowym

wariantem ubezpieczenia OC jest OC deliktowa i kontraktowa.

System ten łączy w sobie najlepsze cechy ubezpieczeń typu named perils – tj.

precyzja sformułowań, pewność ochrony i systemu all risks – domniemanie ochrony, ciężar

dowodu jej braku po stronie ubezpieczyciela.

Przedmiot ubezpieczenia musi mieć związek z działalnością określoną

jednoznacznie w umowie ubezpieczenia – przy czym pozostała OC nie jest wskutek

powyższego objęta ubezpieczeniem. Standardowa klauzula brzmi: „przedmiotem

ubezpieczenia jest OC osób objętych ubezpieczeniem za szkody na osobie lub w mieniu

wyrządzone osobom trzecim w związku z prowadzeniem określonej w umowie działalności

gospodarczej lub użytkowaniem mienia”.

Kluczowe definicje na które należy zwracać uwagę w ubezpieczeniu OC

z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej to:

– osoba trzecia,

– zakres podmiotowy ubezpieczenia – tj. osoby objęte ubezpieczeniem,

– produkt i producent,

– wypadek ubezpieczeniowy i trigger.

Definicja wypadku ubezpieczeniowego jest następująca - zdarzenie

powodujące powstanie obowiązku świadczenia po stronie ubezpieczyciela - niezależne od

woli ubezpieczającego zdarzenie przyszłe i niepewne, którego nastąpienie powoduje

uszczerbek po stronie osoby objętej ochroną.28

Trigger to zdarzenie jakie powinno zajść w okresie ubezpieczenia, aby

powstało zobowiązanie ubezpieczyciela do spełnienia świadczenia. Rodzaje trigger'ów:

28 M. Krajewski, Umowa ubezpieczenia. Art. 805-834 KC. Komentarz, Warszawa 2016, Legalis.

17

1) zajście zdarzenia powodującego szkodę (act committed),

2) powstanie szkody (loss occurence),

3) ujawnienie się szkody (loss manifestation),

4) zgłoszenie szkody (roszczenia) (claims made).

Następne, istotne z punktu widzenia podmiotu poszukującego ochrony,

definicje stosowane w przedmiotowych OWU to:

– data początkowa,

– szkoda seryjna,

– szkoda w mieniu i na osobie,

– czysta strata finansowa,

– szkoda w środowisku,

– suma gwarancyjna i sublimity,

– udział własny i franszyza.

Bardzo ważną kwestią są wyłączenia z zakresu ubezpieczenia OC. Należy

zwracać szczególnie uwagę na:

– wyłączenie winy umyślnej i rażącego niedbalstwa,

– wyłączenie odpowiedzialności tzw. czysto umownej,

– wyłączenia roszczeń finansowych powstających w ramach kontraktu,

– kwestie dotyczące roszczeń finansowych o charakterze karnym,

– wyłączenia uzupełniające zakres czasowy,

– osoby bliskie i wspólnicy,

– czyste straty finansowe,

– naruszenie praw autorskich i patentów,

– szkody górnicze,

– energia jądrowa i skażenie radioaktywne,

– działania wojenne, stan wyjątkowy, terroryzm i sabotaż,

– wirus HIV i choroby zakaźne,

– szkody wynikłe z niedostarczenia energii lub dostarczenia energii o niewłaściwych

parametrach,

– szkody wynikłe ze składowania odpadów,

– szkody wynikłe z wadliwego projektowania,

– szkody typu Y2K (nierozpoznanie daty przez systemy komputerowe),

18

– szkody wynikłe z naruszenia dóbr osobistych,

– szkody mieszczące się w kwocie franszyzy integralnej,

– szkody powstałe w substancji produktu,

– szkody wyrządzone przez produkt przedstawiony jako wadliwy,

– szkody wyrządzone przez produkty nieatestowane albo nieprzetestowane,

– szkody wyrządzone przez nieprzetworzone produkty rolne i hodowlane,

– szkody wyrządzone przez azbest, formaldehyd, hormonalne środki antykoncepcyjne,

wyroby tytoniowe, produkty krwiopochodne i inne niebezpieczne substancje lub

produkty,

– szkody wyrządzone przez produkty przeznaczone dla lotnictwa i kosmonautyki,

– szkody wynikłe z nieosiągnięcia przez produkt wymaganych parametrów użytkowych,

– koszty wycofania produktu z rynku,

– szkody wynikłe z wprowadzającej w błąd reklamy.29

29 P. Sukiennik [w:] Prawo ubezpieczeń gospodarczych. Komentarz. Tom II, Warszawa 2010.

19

CZĘŚĆ EMPIRYCZNA

Rozdział 3.

PRZEGLĄD DOSTĘPNYCH NA RYNKU PRODUKTÓW UBEZPIECZENIA

ODPOWIEDZIALNOŚCI CYWILNEJ Z TYTUŁU PROWADZENIA

DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ DLA MIKRO PRZEDSIĘBIORCÓW

3.1. Metodologiczne podstawy badań własnych

Sformułowanie pytania badawczego w pracy naukowej jest czynnością

pierwszorzędną. Wskazuje bowiem z jednej strony na realny problem i implikuje wybór

właściwej metody jego rozwiązania. Problem, jak i metoda, zazwyczaj ma charakter

praktyczny, choć nie wyklucza się także charakteru naukowego.30

Cechy, którymi powinien charakteryzować się problem to: „istotnością

naukową stanu niewiedzy lub niepewnością związaną z istniejącą wiedzą naukową,

sformułowaniem problemu na zasadach zgodnych z paradygmatem prowadzenia procesu

naukowego, brakiem ścisłej, pewnej i obiektywnej wiedzy”.31

Metody badań naukowych powinny więc wykazywać następujące cechy:

jasność, jednoznaczność, celowość, skuteczność, niezawodność, ekonomiczność.

Z kolei metodę rozwiązania problemu naukowego powinno cechować

„zobiektywizowane, racjonalne, zorganizowane, systematyczne i uporządkowane działanie”.32

W niniejszej pracy zastosowano metodę analizy porównawczej ogólnych

warunków ubezpieczenia dla mikro przedsiębiorców.

Do porównania wykorzystano:

1. Ogólne warunki ubezpieczenia Mikrobiznes Plus TUiR „WARTA” S.A. mające

zastosowanie do umów ubezpieczenia zawieranych od dnia 2 lutego 2016 roku. Sekcja

dotycząca postanowień wspólnych oraz ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej.

30Wójcik, Znaczenie studium przypadku jako metody badawczej w naukach o zarządzaniu, E-mentor, nr 1

(48)/2013.

31 Ibidem.

32 Ibidem.

20

2. Ogólne warunki ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ogólnej Powszechnego

Zakładu Ubezpieczeń Spółka Akcyjna ustalone uchwałą nr UZ/16/2016 z dnia 15

stycznia 2016 roku Zarządu Powszechnego Zakładu Ubezpieczeń Spółka Akcyjna

Celami poznawczymi zamierzonej analizy ww. OWU są:

• ustalenie, które OWU oferują korzystniejsze warunki ochrony ubezpieczeniowej (tj.

szerokie definicje, rodzaje wyłączeń, podstawowy zakres) dla mikro przedsiębiorców.

Należy jednakże zaznaczyć, że niniejsza praca nie stanowi rekomendacji

ubezpieczeniowej.

Ponadto wymaga zasygnalizowania także fakt, iż z uwagi na różnicę

potencjałów podmiotów kontraktujących ustawodawca rozszerzył stosowanie niektórych

przepisów (tj. w odniesieniu do niedozwolonych postanowień umownych - art. 385¹–385³

k.c.) na podmioty, które nie są konsumentami w rozumieniu art. 22¹ k.c – tj. także nadrobnych

przedsiębiorców.

21

3.2. Analiza porównawcza stosowanych wzorców umownych przez Towarzystwo

Ubezpieczeń i Reasekuracji „Warta” Spółka Akcyjna oraz Powszechny Zakład

Ubezpieczeń Spółka Akcyjna

W związku z wejściem w życie ustawy o działalności ubezpieczeniowej

i reasekuracyjnej z dnia 11 września 2015 roku i obowiązkiem wynikającym z art. 17 ust. 1

tejże ustawy – zakłady ubezpieczeń są zobligowane do wprowadzenia w stosowanych przez

siebie wzorcach umów informacji m.in. o przesłankach wypłaty odszkodowania i innych

świadczeń, ograniczeniach oraz wyłączeniach odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń

uprawniających do odmowy wypłaty odszkodowania i innych świadczeń lub ich obniżenia.33

Sposób sporządzania ww. informacji reguluje właściwe rozporządzenie Ministra Finansów

(informacje umieszcza się przed postanowieniami wzorca umowy, w formacie nie mniejszym

niż A5 w formie po wydruku, z zachowaniem czcionki o rozmiarze nie mniejszym niż 12).34

W obydwu analizowanych wzorcach OWU ww. informacje zamieszczone są

w formie tabeli przed właściwą treścią postanowień.

Tabel nr 1.

Porównanie OWU Powszechnego Zakładu Ubezpieczeń S.A. oraz TUiR „WARTA” S.A.

Ogólne warunki ubezpieczeniaPowszechnego Zakładu Ubezpieczeń

S.A.35

Ogólne warunki ubezpieczeniaTUiR WARTA S.A.36

Ubezpieczający osoba fizyczna, osoba prawna lubjednostka organizacyjna niebędąca

osobą prawną, która zawarła umowęubezpieczenia

Podmiot zawierający umowę ubezpieczeniai zobowiązany do opłacenia składkiubezpieczeniowej - przedsiębiorca (osobafizyczna, osoba prawna lub jednostkaorganizacyjna nie będącą osobą prawną, którejustawa przyznaje zdolność prawną, prowadzącawe własnym imieniu działalność gospodarczą lubzawodową – spełniająca następujące warunki dla

33 Ustawa z dnia 11 września 2015 roku o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Dz. U. 2015 r., poz.

1844).

34 Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 16 grudnia 2015 roku w sprawie informacji zamieszczanych wewzorcach umów stosowanych przez zakład ubezpieczeń (Dz. U. 2015 poz. 2189).

35 https://www.pzu.pl/produkty/ubezpieczenie-oc-dla-indywidualnego-malego-i-sredniego-przedsiebiorcy

36 http://www.warta.pl/ubezpieczenia/firma/mikroprzedsiebiorstwa/dokumenty

22

ubezpieczeń odpowiedzialności cywilnej –przychody netto (bez VAT) z prowadzonejdziałalności za ostatni rok obrotowy nieprzekraczają 1.000.000 PLN.

Osoby objęte ubezpieczeniem - opróczUbezpieczającego: a) członkowie zarządu i rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej spółki kapitałowej będącej Ubezpieczającym,

b) prokurenci lub pełnomocnicy prawni Ubezpieczającego,

c) pracownicy Ubezpieczającego jednakżewyłącznie w zakresie w jakim osoby te wykonujączynności na rzecz Ubezpieczającego

Ubezpieczony osoba fizyczna, osoba prawna lubjednostka organizacyjna niebędąca

osobą prawną, której odpowiedzialnośćcywilna objęta jest ochroną

ubezpieczeniową

podmiot wskazany w polisie, na rachunekktórego zawarto umowę ubezpieczenia

i dodatkowo osoby objęte ubezpieczeniem.

Zakresterytorialny

O ile zakres ubezpieczenia nie zostałrozszerzony poprzez włączenie

odpowiedniej klauzuli dodatkowejokreślonej w załączniku do OWU,

ubezpieczeniem objęta jest wyłącznieodpowiedzialność cywilna

ubezpieczonego za szkody powstałe:1) na terytorium Rzeczypospolitej

Polskiej (RP); 2) poza granicami RP,z wyłączeniem szkód powstałych naterytorium USA, Kanady, Australii iNowej Zelandii, jeżeli szkody zostały

wyrządzone: a) przez ubezpieczonegolub jego pracowników podczas

zagranicznych delegacji służbowych,b) konsumentom oraz

przedsiębiorcom prowadzącymdziałalność na terytorium RP, z tytułu

prac i usług wykonanych na terytoriumRP.

Ochrona ubezpieczeniowa obejmujeodpowiedzialność Ubezpieczającego za szkody,które powstały na terytorium RzeczypospolitejPolskiej, z wyjątkiem: 1) odpowiedzialności

Ubezpieczającego za szkody osobowe lub szkodyrzeczowe, wyrządzone w związku z odbywaniempodróży służbowych przez jego pracowników, 2)

odpowiedzialności za produkt i wykonanąusługę, o ile produkt został wprowadzony doobrotu przez Ubezpieczającego na terytoriumRzeczypospolitej Polskiej lub usługa została

wykonana przez Ubezpieczającego na terytoriumRzeczypospolitej Polskiej, a Ubezpieczający nie

miał świadomości, iż produkt lub przedmiotusługi znajdzie się poza jej granicami. 2.

Niezależnie od postanowień ust. 1 w każdymprzypadku szkody powstałe na terytorium

Stanów Zjednoczonych Ameryki lub Kanady niesą ubezpieczone.

Trigger (loss occurence)powstanie szkody

(loss occurence)powstanie objętej ubezpieczeniem szkody

Definicjapracownika

osoba fizyczna zatrudniona przezubezpieczonego na podstawie umowy

o pracę, powołania, wyboru,mianowania lub spółdzielczej umowy

o pracę albo na podstawie umowycywilnoprawnej z wyłączeniem osoby

fizycznej, która zawarła zubezpieczonym umowę cywilnoprawną

jako przedsiębiorca; za pracownikauznaje się także praktykanta, stażystę

lub wolontariusza, któremuubezpieczony powierzył wykonywanie

pracy

osoba fizyczna zatrudniona przezUbezpieczającego na podstawie umowy o pracę,

powołania, wyboru, mianowania lubspółdzielczej umowy o pracę albo na podstawie

umowy zlecenia lub umowy podobnej dozlecenia, w szczególności umowy o świadczenieusług, kontraktu menadżerskiego, porozumieniao wolontariat, umowy o staż, z wyjątkiem osoby

fizycznej, która zawarła z Ubezpieczonymumowę cywilnoprawną jako przedsiębiorca

23

Definicja osobytrzeciej

każda osoba niebędącaubezpieczającym lub ubezpieczonym

każdy podmiot nie będący Ubezpieczającym lubUbezpieczonym

Zakresubezpieczenia

przedmiotem ubezpieczenia jestodpowiedzialność cywilna

ubezpieczonego za szkody wyrządzoneosobie trzeciej w związku

z prowadzeniem przez ubezpieczonegodziałalności określonej w umowie

ubezpieczenia i posiadanym mieniem,które jest wykorzystywane w takiej

działalności i innym mieniemokreślonym w umowie ubezpieczenia,

będące następstwem: 1) czynuniedozwolonego w granicach

odpowiedzialności ustawowej (OCdeliktowa) lub 2) niewykonania lub

nienależytego wykonania zobowiązania(OC kontraktowa).

Ochroną ubezpieczeniową objęte sątakże szkody wyrządzone w wyniku

rażącego niedbalstwa

Ochroną ubezpieczeniową objęte sątakże szkody wyrządzone przez

pracownika ubezpieczonego przywykonywaniu obowiązków

pracowniczych na rzeczubezpieczonego oraz szkody

wyrządzone przez podwykonawcę, gdyubezpieczony na podstawie

obowiązujących przepisów prawaponosi za niego odpowiedzialność jak

za działanie własne.

WARTA obejmuje ochroną ubezpieczeniową odpowiedzialność cywilną Ubezpieczającego jeżeli w związku z posiadaniem mienia lub prowadzeniem ubezpieczonej działalności jest onzobowiązany do naprawienia szkody osobowej lub szkody rzeczowej poniesionej przez osobę trzecią. Odpowiedzialność cywilna Ubezpieczającego, o której mowa wyżej obejmuje zarówno odpowiedzialność z tytułu czynów niedozwolonych (tzw. odpowiedzialność cywilna deliktowa) jak i odpowiedzialność z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania (tzw. odpowiedzialnośćcywilna kontraktowa). W zakresie szkód osobowych i rzeczowych WARTA pokrywa faktyczne straty, jakie poniósł poszkodowany, jakrównież utracone korzyści. 4. Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej może zostać zawarte w dwóch wariantach: 1) w wariancie I (węższym)zakres ubezpieczenia obejmuje odpowiedzialnośćcywilną deliktową związaną z prowadzeniem biura (działalność biurowa) i posiadaniem mienia. 2) w wariancie II (szerszym) zakres ubezpieczenia obejmuje odpowiedzialność cywilną deliktową i kontraktową związaną z wykonywaniem działalności i posiadaniem mienia, włącznie z odpowiedzialnością za wykonaną usługę. Dodatkowo zakres wariantu II obejmuje pakiet następujących ryzyk: a) szkody osobowe lub rzeczowe związane z wadliwością produktu wprowadzonego do obrotu przez Ubezpieczonego, b) szkody rzeczowe w rzeczachruchomych należących do osób trzecich, na których Ubezpieczający wykonuje czynności obróbki, naprawy, czyszczenia, transportu, kontroli lub inne czynności o podobnym charakterze, lub które zostały oddane Ubezpieczającemu w pieczę lub dozór, c) szkodyosobowe lub rzeczowe powstałe w związku z przeniesieniem chorób zakaźnych, d) szkody osobowe lub rzeczowe spowodowane przez pojazdy nie podlegające rejestracji. Bez konieczności zapłaty dodatkowej składki ochronaubezpieczeniowa, w zakresie wynikającym z postanowień ust. 1 oraz par. 20 obejmuje również odpowiedzialność Ubezpieczającego za szkody osobowe lub szkody rzeczowe wyrządzone między innymi: 1) w związku z cofnięciem się cieczy w systemach wodnokanalizacyjnych, 2) w związku z organizowaniem przez Ubezpieczającego imprezy okolicznościowej takiej jak szkolenie,

24

konferencja, impreza dla pracowników Ubezpieczającego lub partnerów biznesowych, pod warunkiem, że Ubezpieczający nie prowadzi działalności zawodowej w zakresie organizacji tego rodzaju imprez, 3) w następstwie rażącego niedbalstwa, 4) w mieniu otaczającym w związkuz wykonywaniem czynności załadunku lub rozładunku. Postanowień ppkt. 2) i 4) niniejszegoustępu nie stosuje się jeżeli ubezpieczenie zostałozawarte w Wariancie I (węższym). 6. W odniesieniu do pakietu ryzyk wymienionych w ust. 4 pkt. 2) ppkt. a) – d) ustanawia się łączny sublimit w wysokości 50% wartości sumy gwarancyjnej.

Zobowiązania ZU Z tytułu odpowiedzialności określonej w OWU PZU zobowiązany jest do wypłaty odszkodowania oraz zwrotu lub pokrycia kosztów, o których mowa w ust. 2. 2. W ramach sumy gwarancyjnej PZU zobowiązany jest do: 1) zwrotu kosztów wynikłych z zastosowania środków podjętych przez ubezpieczonego po zajściu wypadku ubezpieczeniowego, w celu zapobieżenia szkodzie lub zmniejszeniajej rozmiarów, jeżeli były celowe, chociażby okazały się bezskuteczne; 2) pokrycia kosztów wynagrodzenia ekspertów, powołanych w uzgodnieniu z PZU, w celu ustalenia okoliczności, przyczyn lub rozmiaru szkody; 3) pokrycia kosztów obrony w związku zezgłoszonymi roszczeniami odszkodowawczymi: a) niezbędnych kosztów sądowej obrony przed roszczeniem poszkodowanego lub uprawnionego w sporze prowadzonym w porozumieniu z PZU, b) niezbędnych kosztów sądowej obrony w postępowaniu karnym, jeśli toczące się postępowanie ma związek z ustaleniem odpowiedzialności ubezpieczonego, jeżeli PZU zażądał powołania obrony lub wyraził zgodę napokrycie tych kosztów, c) kosztów postępowań sądowych, w tym mediacji lub postępowania pojednawczego oraz kosztów opłat administracyjnych, jeżeliPZU wyraził zgodę na pokrycie tych kosztów.

W zakresie wynikającym z umowy ubezpieczeniazobowiązanie WARTY obejmuje: 1) zbadanie zasadności roszczenia osoby trzeciej zarzucającego wyrządzenie szkody objętej ubezpieczeniem i udzielenie Ubezpieczającemu niezbędnego wsparcia w związku z tym roszczeniem, także w odniesieniu do roszczenia, które okazało się niezasadne, 2) pokrycie kosztów pomocy prawnej, o ile poniesione zostały za zgodą lub na polecenie WARTY 3) wypłatę odszkodowania w zakresie odpowiedzialności Ubezpieczającego za szkody, na podstawie uznania dokonanego lub zaakceptowanego przez WARTĘ, ugody zawartejlub zaakceptowanej przez WARTĘ albo prawomocnego orzeczenia sądu, 4) zwrot kosztów Ubezpieczającego poniesionych po zajściu wypadku ubezpieczeniowego, w celu zmniejszenia rozmiarów szkody, o ile podjęte środki były celowe, nawet jeżeli okazały się bezskuteczne.

Wyłączenia zakresowe

Umowy ubezpieczenia, do których zastosowanie mają OWU, nie obejmująochroną odpowiedzialności cywilnej

Ochrona ubezpieczeniowa nie obejmuje roszczeń: 1) wynikających z działania umyślnegoreprezentantów Ubezpieczającego lub innych

25

z tytułu: 1) posiadania lub użytkowania statków powietrznych, działalności w zakresie obsługi, serwisowania, naprawy, załadunku lub rozładunku statków powietrznych oraz obsługi portów lotniczych; 2) wykonywania zawodu (odpowiedzialność cywilna zawodowa); 3) sprawowania funkcji członka władz spółki kapitałowej lub innych osób, o ile z zakresu posiadanych przez nich pełnomocnictwi ciążących na nich obowiązków wynika, iż mają wpływ na całokształt działalności spółki; 4) udzielania świadczeń zdrowotnych lub wykonywania czynności medycznych oraz badań klinicznych i eksperymentów medycznych; 5) działalności zawodowej farmaceuty lubdziałalności apteki; 6) niewykonania lub nienależytego wykonania umowy przewozu drogowego towarów; 7) wykonywania czynności życia prywatnego.

PZU nie odpowiada za szkody: 1) wyrządzone umyślnie, o ile nie umówiono się inaczej, przy czym świadomość wprowadzenia do obrotu wadliwego produktu lub wadliwości wykonanej pracy albo usługi uważa się za równoznaczną z winą umyślną; 2) jeżeli ubezpieczony lub osoby, którymi się posługuje, nie posiadały wymaganych przepisami prawa odpowiednich uprawnień do wykonywania określonego rodzaju działalności (czynności), chyba, że brakuprawnień nie miał wpływu na powstanie szkody, przy czym wyłączenie to nie dotyczy osób odbywających staż lub praktyczną naukę zawodu; 3) wyrządzone osobom bliskim ubezpieczonego będącego osobą fizyczną; 4) powstałe w następstwie działań wojennych, stanu wojennego, stanu wyjątkowego, rewolucji, konfiskat, aktów terroryzmu,niepokojów społecznych, strajków, zamieszek lub rozruchów, 5) będące następstwem choroby zawodowej; 6) powstałe wskutek oddziaływania energii jądrowej, promieni laserowych,

osób, za które ponosi on odpowiedzialność; świadomość oferowania wadliwego produktu lub świadczenia wadliwej usługi jest równoznaczna z winą umyślną, 2) osób bliskich Ubezpieczającego lub roszczeń wysuwanych w ich imieniu; przez osobę bliską uważa się: małżonka, konkubinę, konkubenta, rodzeństwo, rodziców, ojczyma, macochę, dziadków, dzieci, wnuki, pasierbów, teściów, zięciów, synowe, przysposobionych, przysposabiających, opiekunów w charakterze rodziców, osoby przyjęte na wychowanie, 3) wynikających z umownego rozszerzenia zakresu odpowiedzialności wynikającej z ustawy w tym z umownego przejęcia odpowiedzialności osoby trzeciej, a także z tytułu kar umownych, kar administracyjnych, nawiązek, grzywien lub odsetek, 4) o wykonanie lub należyte wykonanie zobowiązania oraz roszczeń o wykonanie zastępcze, 5) z tytułu szkód wyrządzonych zalaniem przez wody stojące lub płynące, 6) z tytułu szkód w gotówce, papierach wartościowych, znakach akcyzy, a także metalach szlachetnych, kamieniach szlachetnych i półszlachetnych oraz wyrobach z nich wykonanych, dokumentach, projektach, planach, zbiorach archiwalnych lub kolekcjonerskich wszelkiego rodzaju, dziełach sztuki, 7) z tytułu szkód rzeczowych powstałych w statkach powietrznych lub statkach wodnych, jak również jakichkolwiek szkód osobowych lub szkód rzeczowych wynikających bezpośrednio lub pośrednio z wypadku jakiegokolwiek statku powietrznego lub statku wodnego; z tytułu szkód związanych z działalnością stoczni oraz portów morskich i śródlądowych, 8) z tytułu szkód spowodowanych przez produkty lecznicze, w tym krew lub produkty krwiopochodne, wyroby medyczne (przy czym wyłączenie to nie dotyczy aptek i punktów aptecznych), a także w związku z prowadzeniem badań klinicznych, jak również błędami w sztuce lekarskiej oraz świadczeniem jakichkolwiek usług lub czynnościmedycznych, 9) z tytułu szkód spowodowanych działaniem materiałów wybuchowych lub fajerwerków, 10) z tytułu szkód w rzeczach wytworzonych lub dostarczonych przez Ubezpieczającego (lub przez osoby za które ponosi odpowiedzialność) lub w przedmiocie pracy lub usługi wykonanej przez Ubezpieczającego (lub przez osoby za które ponosi odpowiedzialność); ochrona ubezpieczeniowa nie obejmuje również kosztów poszukiwania i usunięcia wymienionych szkód, jak również roszczeń związanych ze spadkiem

26

maserowych, promieniowania jonizującego, pola magnetycznego lub elektromagnetycznego lub skażenia radioaktywnego; 7) powstałe wskutek powolnego działania temperatury, gazów, oparów, wilgoci, wody, dymu, sadzy, ścieków, zagrzybienia lub działania hałasu; 8) powstałe wskutek zapadnięcia się lub osiadania terenu (również budowli na nim wzniesionej) lub innego rodzaju przemieszczeń gruntu; 9) powstałe wskutek oddziaływania azbestu, formaldehydu, prionów lub dioksyn lub ich zawartościw produktach wprowadzonych do obrotu przez ubezpieczonego lub użytych przez niego w celu wykonania usługi; 10) polegające na zniszczeniu, uszkodzeniu, zaginięciu lub kradzieży gotówki, bonów towarowych, substytutów pieniądza, papierów wartościowych; 11) polegające na zniszczeniu, uszkodzeniu, zaginięciu lub kradzieży dzieł sztuki, biżuterii, przedmiotów z metali lub kamieni szlachetnych, nośników danych, zbiorów o charakterze kolekcjonerskimlub archiwalnym lub rzeczy ruchomycho charakterze zabytkowym lub unikatowym; 12) związane z naruszeniem praw własności intelektualnej; 13) wyrządzone w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środków odurzających, substancji psychotropowych lub środków zastępczych w rozumieniu przepisów o przeciwdziałaniu narkomanii; 14) za które przysługuje odszkodowanie na podstawie prawa geologicznego lub górniczego, (szkody powstałe w następstwie eksploatacji złóż kopalin powodujących występowanie szkodliwych wpływów objawiających się deformacjami, wstrząsami dynamicznymi oraz zawodnieniem bądź podtopieniem terenu); 15) związane z prowadzeniembanków krwi pępowinowej, komórek macierzystych; 16) wynikłe z umownego rozszerzenia odpowiedzialności cywilnej w stosunkudo zakresu wynikającego z przepisów prawa właściwego dla zobowiązania, z którego wynika odpowiedzialność ubezpieczonego; 17) wynikłe z braku

obrotu i stratami stanowiącymi następstwo wymienionych szkód, 11) z tytułu szkód spowodowanych nieusunięciem przez Ubezpieczającego, w ciągu określonego przez WARTĘ terminu, okoliczności która spowodowała uprzednio szkodę, a których usunięcia WARTA słusznie mogła się domagać i domagała się, 12) z tytułu szkód w rzeczach będących przedmiotem umowy przewozu lub spedycji oraz szkód wynikłych z niewykonania lub nienależytego wykonania umowy przewozu lub spedycji, 13) z tytułu szkód spowodowanych przez terroryzm, 14) z tytułu rękojmi za wady, niezgodności towaru konsumpcyjnego z umową lub gwarancji jakości, 15) z tytułu szkód wynikających bezpośrednio lub pośrednio z wadliwego wykonywania czynności mających za przedmiot zarządzanie drogami, jak również wynikających z wykonywania działalności usługowej polegającej na zimowym utrzymaniu dróg i chodników, 16) przez osoby trzecie, przy pomocy których Ubezpieczony wykonywał czynności w ramach prowadzonej przez siebie działalności i za które Ubezpieczający na mocy stosownych przepisów prawa ponosi odpowiedzialność cywilną (OC za podwykonawców), 17) z tytułu szkód powstałychw wyniku wprowadzenia do powietrza, wody lubgruntu substancji chemicznej (emisja), 18) z tytułu szkód wyrządzonych świadomym naruszeniem przepisu prawa albo postanowienia jakiejkolwiek umowy, 19) których wystąpienie można było przewidzieć w związku z rodzajem zastosowanych prac i metod konstrukcyjnych, 20) powstałych w wyniku przekroczenia jakichkolwiek terminów lub uzgodnionych kosztów, 21) wyrządzonych w obiektach budowlanych, urządzeniach i ich częściach, którezostały zaprojektowane, zbudowane lub skonstruowane przez Ubezpieczającego lub nad którymi sprawował on nadzór lub kierownictwo budowy, 22) powstałych wskutek wibracji, osłabienia elementów nośnych albo usunięcia się lub osłabienia nośności gruntu, 23) powstałych w związku z prowadzeniem prac wyburzeniowych lub rozbiórkowych, a także wyrządzonych w podziemnych instalacjach lub urządzeniach, 24) mających postać czystych szkód majątkowych, rozumianych jako uszczerbek nie będący szkodą osobową ani szkodą rzeczową, 25) z tytułu szkód powstałych w rzeczach, które zostały wyprodukowane lub zakupione w celu dostarczenia przez Ubezpieczonego, ale nie zostały jeszcze wydane odbiorcy, 26) powstałych w związku

27

określonych w umowie właściwości estetycznych przedmiotu umowy lub z zastosowania elementów o właściwościach niezgodnych z umową; 18) wynikłe z wprowadzającej w błąd reklamy lub braku reklamowanych właściwości; 19) powstałe w związku z zastosowaniem nanotechnologii; 20) powstałe w następstwie wykonywania usługi odprowadzania, przeprowadzania pojazdów (door to door). 2. Ochrona ubezpieczeniowa nie obejmuje kar pieniężnych, kar umownych, grzywien sądowych i administracyjnych, zadatków, odszkodowań o charakterze karnym (exemplary damages, punitive damages), do zapłacenia których jest zobowiązany ubezpieczony. 3. Ochrona ubezpieczeniowa nie obejmuje roszczeń: 1) o wykonanie lub należyte wykonanie zobowiązania oraz związanych z wykonaniem zastępczym; 2) z tytułu odstąpienia odumowy, roszczeń o zwrot kosztów poniesionych na poczet lub w celu wykonania umowy; 3) wynikających z rękojmi, gwarancji lub z przepisów o prawach konsumenta oraz szkód, które mogłyby być zaspokojone na podstawie tych przepisów; 4) dotyczących naruszenia dóbr osobistych innych niż życie i zdrowie człowieka. 1. O ile zakres ochrony ubezpieczeniowej nie został rozszerzony przez włączenie odpowiednich klauzul dodatkowych określonych w załączniku do OWU lubzawartych w postanowieniach dodatkowych do umowy ubezpieczenia, PZU nie odpowiada za szkody: 1) wyrządzone pracownikom ubezpieczonego, powstałe w związku z wypadkiem przy pracy; 2) powstałe w związku z przedostaniem się niebezpiecznych substancji do powietrza, wody lub gruntu oraz o koszty związane z usunięciem, oczyszczeniem i utylizacją jakichkolwiek zanieczyszczeń; 3) powstałe w mieniu, z którego ubezpieczony korzystał na podstawie umowy najmu, dzierżawy, użytkowania, użyczenia, leasingu lub

z posiadaniem, kierowaniem, używaniem lub uruchamianiem taboru kolejowego, tramwajów lub quadów, 27) spowodowanych przez kierowcępojazdu nie podlegającego rejestracji nie posiadającego w chwili wyrządzenia szkody wymaganych uprawnień do jego prowadzenia, 28) spowodowanych przeniesieniem choroby Creutzfeldta-Jakoba lub innych encefalopatii gąbczastych, 29) przez produkt nie posiadający ważnego atestu, certyfikatu, zezwolenia dopuszczającego do obrotu, o ile taki atest, certyfikat, zezwolenie jest wymagane przez przepisy prawa, 30) przez produkt niepełnowartościowy wprowadzony do obrotu z informacją o wadzie w takim zakresie, w jakim szkoda została wyrządzona wiadomą wadą produktu, 31) spowodowane używaniem produktu niezgodnie z jego przeznaczeniem, a także powstałe wskutek jego niewłaściwej konserwacji. §21 1. Za porozumieniem stron i zapłatą dodatkowej składki zakres ubezpieczenia w wariancie I oraz II, z zastrzeżeniem zapisów par. 20, może zostać rozszerzony o odpowiedzialność cywilną najemcy rzeczy ruchomych i nieruchomości oraz odpowiedzialność cywilną za szkody poniesione przez pracowników Ubezpieczającego zgodnie z treścią par. 22 i par. 23. W ramach ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej pracodawcy, zakres ochrony ubezpieczeniowej rozszerza się o odpowiedzialność Ubezpieczającego za szkody osobowe powstałe w wyniku zdarzenia mającego cechy wypadku przy pracy, jakiemu ulegli pracownicy Ubezpieczającego. 2. WARTA wypłaca odszkodowanie po pomniejszeniu wysokości szkody o kwotę świadczenia przysługującego poszkodowanemu z tytułu wypadku przy pracy na podstawie Ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. 3. W uzupełnieniu wyłączeń przewidzianych innymi postanowieniami OWU ochrona ubezpieczeniowa nie obejmuje roszczeń: 1) z tytułu chorób zawodowych, 2) z tytułu wypadków powstałych w drodze do pracy lub z pracy. 4. Ochrona ubezpieczeniowa wynikającaz niniejszej klauzuli ograniczona jest do wysokości sublimitu 100.000 PLN. W ramach ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej najemcy, zakres ochrony ubezpieczeniowej rozszerza się o odpowiedzialność Ubezpieczającego za szkody rzeczowe w rzeczach ruchomych oraz nieruchomościach, z których Ubezpieczający korzystał na podstawie

28

innej podobnej formy korzystania z cudzej rzeczy; 4) powstałe w mieniuruchomym, powierzonym do obróbki, naprawy, czyszczenia, konserwacji, serwisowania lub innych usług o podobnym charakterze oraz powstałe po wydaniu powierzonego mienia, jeżeli są następstwem wadliwie wykonanej usługi; 5) powstałe w mieniu przechowywanym, kontrolowanym lub chronionym przez ubezpieczonego; 6) wyrządzone przezubezpieczonego innemu ubezpieczonemu objętemu tą samą umową ubezpieczenia lub wyrządzone przez ubezpieczonego ubezpieczającemu; 7) wyrządzone w rzeczach będących przedmiotem czynności spedycyjnych; 8) wyrządzone w wyniku przeprowadzania imprezy; 9) wyrządzone przez producenta w związku z wprowadzeniem produktów do obrotu (OC za produkt); 10) wyrządzone w rzeczach wniesionych przez gości hotelowych w związku z odpowiedzialnością utrzymujących hotele lub podobne zakłady; 11) powstałe wskutek wibracji albo osunięcia się lub osłabienia nośności gruntu w związku z pracami budowlanymi; 12) spowodowane działaniem materiałów wybuchowych i fajerwerków; 13) wynikłe z przeniesienia chorób zakaźnych; 14) polegające na powstaniu czystej straty finansowej; 15) polegające na zniszczeniu, uszkodzeniu lub utracie dokumentów; 16) związane z administrowaniem lub zarządzaniem drogami; 17) wynikłe ze świadczenia usług utrzymania, sprzątania dróg oraz pasa przydrożnego, chodników, placów i parkingów; 18) związane z prowadzeniem działalności pomocy drogowej lub autoholowania; 19) powstałe przy wykonywaniu władzy publicznej; 20) wyrządzone wspólnocie mieszkaniowej przez członków zarządu tej wspólnoty. 2. Szkody wymienione w ust. 1 zostają objęte zakresem ubezpieczenia tylko w takim zakresie, w jakim zostało to ustalone w treści odpowiedniej klauzuli

umowy najmu, dzierżawy lub umowy o podobnym charakterze. 2. W uzupełnieniu wyłączeń przewidzianych innymi postanowieniami OWU ochrona ubezpieczeniowa nie obejmuje roszczeń: 1) z tytułu szkód spowodowanych korzystaniem z rzeczy w sposób niezgodny z ich przeznaczeniem, 2) z tytułu szkód w rzeczach szklanych i szklanych częściach składowych, 3) w takim zakresie w jakim rzecz ruchoma, która doznała szkody rzeczowej była objęta ubezpieczeniem majątkowym zawartym na rachunek Ubezpieczonego, przy czym obejmuje to także sytuację gdy szkoda zawierała się w udziale własnym lub franszyzie przewidzianych w takim ubezpieczeniu, 4) z tytułu szkód w pojazdach mechanicznych, ich częściach lub wyposażeniu, 5) z tytułu szkód w nieruchomościach wziętych w leasing zwrotny.3. Ochrona ubezpieczeniowa wynikająca z niniejszej klauzuli ograniczona jest do wysokości sublimitu 200.000 PLN.

29

dodatkowej włączonej do umowy ubezpieczenia. 3. Rozszerzenie zakresu ubezpieczenia poprzez włączenie stosownych klauzul dodatkowych następuje za zapłatą dodatkowej składki.

Klauzule dodatkowe

KLAUZULA NR 1 ROZSZERZENIE ZAKRESU TERYTORIALNEGO ODPOWIEDZIALNOŚCI O SZKODY, KTÓRE POWSTAŁY NA TERYTORIUM PAŃSTW UNII EUROPEJSKIEJ ORAZ ISLANDII, NORWEGII I SZWAJCARII

KLAUZULA NR 2 ROZSZERZENIE ZAKRESU TERYTORIALNEGO ODPOWIEDZIALNOŚCI O SZKODYKTÓRE POWSTAŁY NA TERENIE CAŁEGO ŚWIATA Z WYŁĄCZENIEM USA, KANADY, AUSTRALII I NOWEJ ZELANDII

KLAUZULA NR 3 ROZSZERZENIE ZAKRESU TERYTORIALNEGO ODPOWIEDZIALNOŚCI O SZKODY, KTÓRE POWSTAŁY NA TERENIE CAŁEGO ŚWIATA

KLAUZULA NR 4 UBEZPIECZENIE ODPOWIEDZIALNOŚCI CYWILNEJPRZEDSIĘBIORCY WYKONUJĄCEGO USŁUGI OCHRONY OSÓB I MIENIA PONADSUMĘ GWARANCYJNĄ WYNIKAJĄCĄ Z OBOWIĄZKOWEGO UBEZPIECZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI CYWILNEJZ TYTUŁU WYKONYWANIA TEJ DZIAŁALNOŚCI (OC PRZEDSIĘBIORCY WYKONUJĄCEGO USŁUGI OCHRONY OSÓB I MIENIA – UBEZPIECZENIE NADWYŻKOWE)

KLAUZULA NR 5 ROZSZERZENIE ZAKRESU ODPOWIEDZIALNOŚCI O SZKODY WYRZĄDZONE PRACOWNIKOM UBEZPIECZONEGO W ZWIĄZKU ZWYPADKIEM PRZY PRACY (OC PRACODAWCY)

KLAUZULA NR 6 ROZSZERZENIE ZAKRESU ODPOWIEDZIALNOŚCI O SZKODY POWSTAŁE W

30

ZWIĄZKU Z PRZEDOSTANIEM SIĘNIEBEZPIECZNYCH SUBSTANCJI DO POWIETRZA, WODY LUB GRUNTU ORAZ O KOSZTY ZWIĄZANE Z USUNIĘCIEM, OCZYSZCZENIEM I UTYLIZACJĄ JAKICHKOLWIEK ZANIECZYSZCZEŃ (OC Z TYTUŁUPRZEDOSTANIA SIĘ NIEBEZPIECZNYCH SUBSTANCJI DO POWIETRZA, WODY LUB GRUNTU)

KLAUZULA NR 7 ROZSZERZENIE ZAKRESU ODPOWIEDZIALNOŚCI O SZKODY POWSTAŁE W NIERUCHOMOŚCIACH, Z KTÓRYCH UBEZPIECZONY KORZYSTAŁ NA PODSTAWIE UMOWY NAJMU, DZIERŻAWY, UŻYTKOWANIA, UŻYCZENIA, LEASINGU LUB INNEJ PODOBNEJ FORMY KORZYSTANIA Z CUDZEJ RZECZY (OC NAJEMCY NIERUCHOMOŚCI)

KLAUZULA NR 8 ROZSZERZENIE ZAKRESU ODPOWIEDZIALNOŚCI O SZKODY POWSTAŁE W RZECZACH RUCHOMYCH, Z KTÓRYCH UBEZPIECZONY KORZYSTAŁ NA PODSTAWIE UMOWY NAJMU, DZIERŻAWY, UŻYTKOWANIA, UŻYCZENIA, LEASINGU LUB INNEJ PODOBNEJ FORMY KORZYSTANIA Z CUDZEJ RZECZY (OC NAJEMCY RUCHOMOŚCI)

KLAUZULA NR 9 ROZSZERZENIE ZAKRESU ODPOWIEDZIALNOŚCI O SZKODY W MIENIU RUCHOMYM POWIERZONYM W CELU WYKONANIA USŁUGI (OC ZA SZKODY W MIENIU RUCHOMYM POWIERZONYM W CELU WYKONANIA USŁUGI)

KLAUZULA NR 10 ROZSZERZENIEZAKRESU ODPOWIEDZIALNOŚCI O SZKODY POWSTAŁE W MIENIU PRZECHOWYWANYM, KONTROLOWANYM LUB CHRONIONYM PRZEZ UBEZPIECZONEGO (OC ZA SZKODY W MIENIU

31

PRZECHOWYWANYM)

KLAUZULA NR 11 ROZSZERZENIEZAKRESU ODPOWIEDZIALNOŚCI O SZKODY POWSTAŁE W POJAZDACH PRZECHOWYWANYCH, KONTROLOWANYCH LUB CHRONIONYCH PRZEZ UBEZPIECZONEGO (OC ZA SZKODY W PRZECHOWYWANYCH POJAZDACH)

KLAUZULA NR 12 ROZSZERZENIEZAKRESU ODPOWIEDZIALNOŚCI O SZKODY WYRZĄDZONE PRZEZ UBEZPIECZONEGO INNEMU UBEZPIECZONEMU LUB PRZEZ UBEZPIECZONEGO UBEZPIECZAJĄCEMU (OC ZA SZKODY WYRZĄDZONE UBEZPIECZONEMU PRZEZ INNEGO UBEZPIECZONEGO)

KLAUZULA NR 13 ROZSZERZENIEZAKRESU ODPOWIEDZIALNOŚCI O SZKODY WYRZĄDZONE PRZEZ PODWYKONAWCÓW BEZ PRAWADO REGRESU (OC ZA SZKODY WYRZĄDZONE PRZEZ PODWYKONAWCÓW BEZ PRAWADO REGRESU)

KLAUZULA NR 15 ROZSZERZENIEZAKRESU ODPOWIEDZIALNOŚCI O SZKODY W RZECZACH BĘDĄCYCH PRZEDMIOTEM CZYNNOŚCI SPEDYCYJNYCH (OC SPEDYTORA)

KLAUZULA NR 16 ROZSZERZENIEZAKRESU ODPOWIEDZIALNOŚCI O SZKODY WYRZĄDZONE W ZWIĄZKU Z PRZEPROWADZANIEM IMPREZY (OC ORGANIZATORA IMPREZ NIEPODLEGAJĄCYCH OBOWIĄZKOWI UBEZPIECZENIA)

KLAUZULA NR 16A ROZSZERZENIE ZAKRESU ODPOWIEDZIALNOŚCI O SZKODYWYRZĄDZONE W ZWIĄZKU Z PRZEPROWADZANIEM IMPREZY, W TYM ZA SZKODY POWSTAŁE W NASTĘPSTWIE POKAZU SZTUCZNYCH OGNI,

32

FAJERWERKÓW (OC ORGANIZATORA IMPREZ NIEPODLEGAJĄCYCH OBOWIĄZKOWI UBEZPIECZENIA Z WŁĄCZENIEM OGNI SZTUCZNYCH)

KLAUZULA NR 18 ROZSZERZENIEZAKRESU ODPOWIEDZIALNOŚCI O SZKODY WYRZĄDZONE PRZEZ PRODUCENTA W ZWIĄZKU Z WPROWADZENIEM PRODUKTU DO OBROTU (OC ZA PRODUKT)

KLAUZULA NR 19 ROZSZERZENIEZAKRESU ODPOWIEDZIALNOŚCI O SZKODY WYRZĄDZONE INNYMPRODUCENTOM WSKUTEK ZMIESZANIA, POŁĄCZENIA, PRZETWORZENIA LUB DALSZEJ OBRÓBKI WADLIWYCH PRODUKTÓW DOSTARCZONYCH PRZEZ UBEZPIECZONEGO (OC ZA SZKODY POWSTAŁE PRZEZ ZMIESZANIE LUB DALSZĄ OBRÓBKĘ WADLIWYCH PRODUKTÓW)

KLAUZULA NR 20 ROZSZERZENIEZAKRESU ODPOWIEDZIALNOŚCI O SZKODY POLEGAJĄCE NA POKRYCIU KOSZTÓW DEMONTAŻU WADLIWYCH PRODUKTÓW (OC ZA SZKODY POLEGAJĄCE NA POKRYCIU KOSZTÓW DEMONTAŻU WADLIWYCH PRODUKTÓW)

KLAUZULA NR 21 ROZSZERZENIEZAKRESU ODPOWIEDZIALNOŚCI O SZKODY W RZECZACH WYPRODUKOWANYCH ZA POMOCĄ WADLIWYCH MASZYN IURZĄDZEŃ (OC ZA SZKODY W RZECZACH WYPRODUKOWANYCH ZA POMOCĄ WADLIWYCH MASZYN IURZĄDZEŃ)

KLAUZULA NR 23 ROZSZERZENIEZAKRESU ODPOWIEDZIALNOŚCI O SZKODY WYRZĄDZONE W RZECZACH WNIESIONYCH PRZEZGOŚCI HOTELOWYCH W ZWIĄZKU Z ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ UTRZYMUJĄCYCH HOTELE I

33

PODOBNE ZAKŁADY (OC ZA SZKODY W RZECZACH WNIESIONYCH DO HOTELU)

KLAUZULA NR 23A ROZSZERZENIE ZAKRESU ODPOWIEDZIALNOŚCI O SZKODYWYRZĄDZONE W RZECZACH WNIESIONYCH PRZEZ GOŚCI HOTELOWYCH W ZWIĄZKU Z ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ UTRZYMUJĄCYCH HOTELE I PODOBNE ZAKŁADY, W TYM ZA SZKODY W RZECZACH ODDANYCH NA PRZECHOWANIE (OC ZA SZKODY W RZECZACH WNIESIONYCH DO HOTELU Z WŁĄCZENIEM PRZECHOWANIA)

KLAUZULA NR 25 ROZSZERZENIEZAKRESU ODPOWIEDZIALNOŚCI O SZKODY POWSTAŁE WSKUTEK WIBRACJI ALBO OSUNIĘCIA SIĘ LUB OSŁABIENIA NOŚNOŚCI GRUNTU (OC ZA SZKODY POWSTAŁE WSKUTEK WIBRACJI)

KLAUZULA NR 26 ROZSZERZENIEZAKRESU ODPOWIEDZIALNOŚCI O SZKODY SPOWODOWANE DZIAŁANIEM MATERIAŁÓW WYBUCHOWYCH LUB FAJERWERKÓW (OC ZA SZKODY SPOWODOWANE DZIAŁANIEM MATERIAŁÓW WYBUCHOWYCH LUB FAJERWERKÓW)

KLAUZULA NR 27 ROZSZERZENIEZAKRESU ODPOWIEDZIALNOŚCI O SZKODY POLEGAJĄCE NA POWSTANIU CZYSTEJ STRATY FINANSOWEJ (OC ZA SZKODY MAJĄCE POSTAĆ CZYSTYCH STRAT FINANSOWYCH)

KLAUZULA NR 63 ROZSZERZENIEZAKRESU ODPOWIEDZIALNOŚCI O SZKODY Z TYTUŁU ZARZĄDZANIA DROGAMI (OC ZA SZKODY Z TYTUŁU ZARZĄDZANIA DROGAMI)

KLAUZULA NR 63A ROZSZERZENIE ZAKRESU ODPOWIEDZIALNOŚCI O SZKODYZ TYTUŁU ŚWIADCZENIA USŁUG UTRZYMANIA, SPRZĄTANIA DRÓG ORAZ PASA

34

PRZYDROŻNEGO, CHODNIKÓW, PLACÓW I PARKINGÓW (OC PODMIOTÓW ŚWIADCZĄCYCH USŁUGI UTRZYMANIA DRÓG)

KLAUZULA NR 64 ROZSZERZENIEZAKRESU ODPOWIEDZIALNOŚCI O SZKODY Z TYTUŁU PROWADZENIA DZIAŁALNOŚCI POMOCY DROGOWEJ LUB AUTOHOLOWANIA (OC Z TYTUŁU PROWADZENIA DZIAŁALNOŚCI POMOCY DROGOWEJ LUB AUTOHOLOWANIA)

KLAUZULA NR 66 ROZSZERZENIEZAKRESU ODPOWIEDZIALNOŚCI O SZKODY SPOWODOWANE PRZENIESIENIEM CHORÓB ZAKAŹNYCH. (OC ZA SZKODY SPOWODOWANE PRZENIESIENIEM CHORÓB ZAKAŹNYCH)

Źródło: opracowanie własne na podstawie powoływanych OWU.

35

Wnioski

Problematyka ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej z tytułu prowadzonej

działalności gospodarczej stanowi zagadnienie o charakterze nie tylko cywilistycznym, ale

poniekąd interdyscyplinarnym. Zawężenie zakresu badań wskazanego problemu do aspektu

porównawczego dostępnych ogólnych warunków ubezpieczenia dla mikro przedsiębiorców

oferowanych przez Powszechny Zakład Ubezpieczeń Spółka Akcyjna oraz Towarzystwo

Ubezpieczeń i Reasekuracji „Warta” Spółka Akcyjna, pozwala na sformułowanie poniżej

zaprezentowanych wniosków.

Poddane analizie OWU wskazanych powyżej zakładów ubezpieczeń zawierają

postanowienia zgodne z powszechnie obowiązującym w tym zakresie prawem. Do badanych

wzorców nie zostały inkorporowane niedozwolone postanowienia umowne. To istotne także

z psychologicznego punktu widzenia, ponieważ umowa ubezpieczenia w istocie swej opiera

się na wzajemnym zaufaniu kontraktujących, stąd też bywa określana jako kontrakt

najwyższego zaufania (łac. contractus uberrimae fides).

OWU PZU w swej treści nie są postanowieniami kazuistycznymi, lecz mają

charakter ogólny i mogą być dosyć szeroko interpretowane. Natomiast OWU WARTY

stanowią dość specyficzny zlepek konstrukcji pojęciowych, w których niewprawiony

odbiorca z łatwością może się pogubić. Od strony techniki konstruowania umów

zdecydowanie forma OWU PZU jest zgrabniejsza i elokwentniejsza.

Obydwie wersje umowy ubezpieczenia zostały oparte na triggerze loss

occurrence, co zdaje się być powszechną praktyką rynkową.

Zakres ochrony ubezpieczeniowej co do zasady jest podobny (zasadniczo OC

deliktowa, OC kontraktowa, rażące niedbalstwo), natomiast zastosowana technika od

podstawowych modułów do szczegółowych addytywnych klauzul rozszerzających zakres

ubezpieczenia stanowi niewątpliwą zaletę oferty PZU. Mikro przedsiębiorcy to kategoria

niejednorodna i bardzo ważną kwestią jest elastyczność, wybór i dopasowanie oferty do

potrzeb takiego podmiotu obrotu, aby efektywnie transferować ryzyko.

Wyłączenia generalne i szczególne mają znaczenie z perspektywy

wykonywanej działalności i możliwości objęcia pewnych ryzyk ochroną ubezpieczeniową.

Co istotne z punktu widzenia przedsiębiorcy w epoce globalnego biznesu

i możliwości prowadzenia działalności na całym świecie jest także zakres terytorialny

36

oferowanej ochrony. W analizowanych OWU zakres ten jest zasadniczo modyfikowalny

z pewnymi generalnymi zastrzeżeniami dotyczącymi terytoriów USA, Kanady, Australii

i Nowej Zelandii (konieczność opłaty dodatkowej składki).

W świetle powyższego, z punktu widzenia funkcjonalności dostępnych

rozwiązań wydaje się być lepsza oferta PZU. Poza rozważaniami pozostaje stosunek zakresu

oferowanej ochrony ubezpieczeniowej do wysokości skalkulowanej składki.

Przy podejmowaniu decyzji w kwestii wyboru odpowiedniej oferty

ubezpieczenia należy kierować się wnikliwą analizą OWU, standingiem finansowym ZU,

wysokością składki oraz jakością obsługi Klienta w zakresie likwidacji szkód, a ponadto

własnym osądem.

Należy podkreślić ponadto, że pomimo iż temat jest tak ważki z punktu

widzenia zarządzania ryzykiem w przedsiębiorstwie to literatury przedmiotu jest stosunkowo

niewiele. Wskazuje to na potrzebę naukowej debaty, konstruktywnej krytyki aktualnych

rozwiązań oraz wymiany doświadczeń i wiedzy eksperckiej w zakresie tej grupy ubezpieczeń.

37

BIBLIOGRAFIA

1. M. Krajewski, Umowa ubezpieczenia. Art. 805-834 k.c. Komentarz, Warszawa 2016, Legalis.

2. Słownik języka polskiego, pod red. M. Szymczaka, tom III, Warszawa 1998.

3. Słownik wyrazów bliskoznacznych, pod red. L. Wiśniakowskiej, Warszawa 2006.

4. System Prawa Prywatnego, t. III.

5. Longchamps de Berier, Zobowiązania, 1939.

6. A. Stelmachowski, Wstęp, 1984.

7. System Prawa Prywatnego, tom 6, Prawo zobowiązań – część ogólne, red. A. Olejniczak, Warszawa 2014.

8. Red. K. Osajda. Kodeks cywilny. Komentarz, Warszawa 2016, Legalis.

9. K. Czajkowska-Matosiuk, Aplikacje prawnicze w pytaniach i odpowiedziach, tom 1, Warszawa 2015.

10. T. Sadurski, W. Wawruch, Prawo cywilne, Warszawa 2013.

11. W. Warkałło, Przemiany odpowiedzialności cywilnej.

12. A. Szpunar, Wynagrodzenie szkody wynikłej wskutek śmierci.

13. Red. S. Włodyka, Prawo umów handlowych. System prawa handlowego, tom 5, Warszawa 2014, Legalis.

14. P. Sukiennik [w:] Prawo ubezpieczeń gospodarczych. Komentarz. Tom II, Warszawa 2010.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA

Artykuły

1. Wójcik, Znaczenie studium przypadku jako metody badawczej w naukach o zarządzaniu, E-mentor, nr

1 (48)/2013.

Źródła elektroniczne

1. https://www.pzu.pl/produkty/ubezpieczenie-oc-dla-indywidualnego-malego-i-sredniego-przedsiebiorcy

2. http://www.warta.pl/ubezpieczenia/firma/mikroprzedsiebiorstwa/dokumenty

WYKAZ AKTÓW NORMATYWNYCH

1. Ustawa z dnia 11 września 2015 roku o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Dz. U. 2015

r., poz. 1844).

38

https://www.pzu.pl/produkty/ubezpieczenie-oc-dla-indywidualnego-malego-i-sredniego-przedsiebiorcy

http://www.warta.pl/ubezpieczenia/firma/mikroprzedsiebiorstwa/dokumenty

2. Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 16 grudnia 2015 roku w sprawie informacji zamieszczanych

we wzorcach umów stosowanych przez zakład ubezpieczeń (Dz. U. 2015 poz. 2189).

3. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 roku - Kodeks cywilny (Dz. U. 1964 r. nr 16, poz. 93 ze zm.).

ORZECZNICTWO

1. Wyrok SN, sygnatura akt III CKN 1334/00, Legalis

WYKAZ TABEL

Tabel nr 1. Porównanie OWU Powszechnego Zakładu Ubezpieczeń S.A. oraz TUiR

„WARTA” S.A. (str. 22)

39

Emilia Andrzejewskaemiliaandrzejewska.pl/wp-content/uploads/2017/03/ubezpieczenie-OC... · CZĘŚĆ...

Documents

Transcript of Emilia Andrzejewskaemiliaandrzejewska.pl/wp-content/uploads/2017/03/ubezpieczenie-OC... · CZĘŚĆ...