ElektroTrendy 16 (2014-3)

fachowa wiedzaw wielu formach

czasopismo smartfon komputer tablet

Magazyn dla Elektryków

i nie tylko...

Trends Today Tomorrow

E l e k t r o T r e n d yNr 16 (2014-3) ISSN 2084-0837

ww

w.e

lek

tro

tre

nd

y.p

l

U L . K U R Z A J A 5 541-922 RADZIONKÓW

zarowe.

LED SPOT

LED

kompaktowe

Poznaj produkty OXYLIGHTEnergooszczędne światło w przystępnej cenie

XXIII Międzynarodowe TargiSprzętu Oświetleniowego

U L . K U R Z A J A 5 541-922 RADZIONKÓW

zarowe.

LED SPOT

LED

kompaktowe

Poznaj produkty OXYLIGHTEnergooszczędne światło w przystępnej cenie

od redakcji

6 ElektroTrendy nr 16 (2014-3)

początek

Od rEdakcji

Jeśli to czytasz, to znaczy, że trzymasz w swoich rękach SZESNASTY numer 2-miesięcznika „ElektroTrendy”. Magazyn dla Elektryków i nie tylko...Jest to dla nas szczególnie ważne wydanie – wydanie jubileuszowe.

Dokładnie 3 lata temu ukazał się na rynku pierwszy numer dwumiesięcznika ET. Rozpoczynając wydawanie czasopisma założy-liśmy, że będzie zawierał dużo informacji z kraju i ze świata gospodarki oraz z pogranicza polityki, która ma wpływ na rozwój naszej branży elektrotechnicznej. Z każdym wydaniem staramy się być coraz lepsi, zamieszczać najciekawsze informacje z branży elektrotechnicznej. A wszystko to dla naszych Czytelników. Dlatego też można zauważyć zmiany jakie nastąpiły przez te trzy lata.

Tak jak zapowiadaliśmy nie tylko podjęliśmy decyzję o powiększe-niu naszego Zespołu Redakcyjnego ET o Redaktora Prowadzącego, ale również poszerzamy zawartość czasopisma. W aktualnym wydaniu został dodany dział Fotowoltaika, który na stałe zagości na łamach ElektroTrendów. Piszemy w nim zarówno o zmianach, nowościach w branży Odnawialnych Źródeł Energii jak i o regulacjach prawnych czy dofinansowaniach unijnych.

Zmiany, zmiany i jeszcze raz zmiany... Dział Fotowoltaika to dopiero początek zmian jakie przygotowaliśmy dla naszych Czytelników. Kolej-ne – świąteczne wydanie przyniesie dalsze metamorfozy. Liczymy, że będą równie pozytywnie odebrane jak dotychczasowe.

Dla użytkowników elektroniki: Za pomocą urządzeń mobilnych (smartfon, tablet, laptop) i oczywiście tradycyjnych (komputer PC) z dostępem do Internetu, WSZYSCY mają możliwość wolnego dostępu do Portalu ElektroTrendy i przeglądania wersji elektronicznej wszyst-kich numerów magazynu ElektroTrendy (zakładka ARCHIWUM)..

Dla przypomnienia lub dla tych osób, które mają po raz pierwszy: „ElektroTrendy”, Magazyn dla Elektryków i nie tylko…, to czaso-

pismo, które ma ambicje być poradnikiem dla (prawie) każdego czytel-nika, także takiego, który nie dysponuje nadmiarem czasu, a poszukuje

Szanowny Czytelniku,

Redakcja nie ponosi odpowiedzialno-ści za treść reklam i ogłoszeń oraz za teksty w dziale aktualności, prezentacje i gadżety. Nie zwracamy też materia-łów niezamówionych oraz zastrzega-my sobie prawo do skrótów tekstów przyjętych do druku. Prawa autorskie zastrzeżone, przedruk i wykorzystanie materiałów możliwe tylko po uzyskaniu pisemnej zgody Wydawcy.

WYDAWCA:Idea Electric Sp. z o.o.ul. Narbutta 22/702-541 Warszawa

MARKETING i PR:[email protected]

REKLAMA:Zapytania [email protected]

REDAKCJA:ul. Narbutta 22/702-541 [email protected].: (+48 22) 250 10 10fax: (+48 22) 250 10 75

Katarzyna KrakowiakRedaktor Prowadzą[email protected]. (+48) 602 563 728

Barbara GradSekretarz Redakcji:[email protected]

PRENUMERATA:Zapytania związane ze sprzedażą prenumeraty oraz pojedynczych [email protected]

PROJEKT GRAFICZNYI SKŁAD:Katarzyna Płońskawww.plonskapress.pl

DRUK I OPRAWA:Drukarnia ArtDrukul. Napoleona 4,05-624 Kobyłkawww.artdruk.com

rożnych informacji podanych w pigułce. Magazyn ma w łatwy, przy-stępny i zrozumiały sposób, ale „…zawsze z pieprzykiem” przybliżać to co się dzieje w branży lub komentować to, co się ostatnio w niej lub w dookoła niej działo. Jednocześnie jest typowym „czytadłem” skie-rowanym nie tylko do osób czynnych zawodowo, ale również do osób uczących się w szkołach i/lub na budowach lub właśnie zmieniających z różnych przyczyn życiowych swoje dotychczasowe zajęcie, na pro-fesję elektryka.

„ElektroTrendy” skierowane jest do tych Wszystkich, którzy chcą w sposób przystępny i „bezbolesny” uporządkować i/lub uzupełnić swoją wiedzę o produktach, firmach, trendach i historii branży elek-trotechnicznej. Magazyn zawiera dużo „żywych” informacji z kraju i ze świata gospodarki oraz z pogranicza polityki, tej polityki, która ma istot-ny wpływ na rozwój, bądź wyhamowania naszej branży.

„ElektroTrendy” co dwa miesiące oferują wszystkiego po trochu, trochę publicystyki, trochę techniki, trochę porad praktycznych, trochę historii elektrotechniki, krótkie opowieści o znanych i nieznanych wy-nalazcach, również „coś” dla duszy i ciała, i intelektu, czyli dla każdego coś miłego.

„ElektroTrendy” ZAPRASZAJĄ wszystkie te osoby i firmy, które chcą na łamach Magazynu podzielić się swoją wiedzą z innymi. Za-interesowani współpracą powinni potraktować część publicystyczną (felietony) oraz merytoryczną (Porady Eksperta, w tym: Czy wiesz, że…, Dom w budowie, Porady Praktyczne), jak swoisty Hyde Park, tyle tylko, że na gruncie elektrotechniki.

Zgłoszenia prosimy przysyłać na adres mailowy: [email protected]

Jednocześnie, równolegle z wersją drukowaną, funkcjonuje wersja internetowa www.elektrotrendy.pl, ogólnie dostępna. która żyje własnym e-rytmem.

Wszystkim życzymy miłej lekturyZapraszamy do współpracy.

Zespół Redakcyjny „ElektroTrendy”


i nie tylko...


E l e k t r o T r e n d y

01/2

013 (

8)

Cena: 9,99 w tym 8% VAT

ww

w.e

lek

tro

tre

nd

y.p

l

LEDÓWKI, DIODÓWKI, ale na pewno nie żarówki

JAN CZOCHRALSKI

wielki niechciany

w ActiveJet, i wszystko jasnew baterie ENERGIZERw CHINT sila kompaktuw dachowy DOSPELw HAGER i systemy kanalów Tehalit

w aktywny ENERGIZERw BORPETROL teamw elektryczny ROMET 4Ew GRODNO prezentujew 5 lat ELEKTROUNION


E l e k t r o T r e n d y02/2013 (9)



i nie tylko...

ww

w.e

lek

tro

tre

nd

y.p

l

LUMENY, nie WatyLEDÓWKI, DIODÓWKI,

na pewno nie żarówki …

kontynuacja

Warszawskie targi ELEKTROTECHNIKA 2013

ŚWIATŁO 2013

w airRoxy - nowa świeżośćw Akademia Chintw ELV001 - elektryk z Mielcaw hermetyczne obudowy JSLw H2om - pieczeń na smartfoniew inteligentny F&Home

w KanluxLEDtechnology w made in Energizer w Manex - najwyższa jakośćw narzędzia Grupy Topexw PV-guard-DC z ETIw ZeXtPRess PROmotion

ElektroUnion wspiera studentów Politechniki Warszawskiej

Rozwiń żagle

ww

w.e

le

kt

ro

tr

en

dy

.pl

Ma

ga

zy

n d

la

el

ek

tr

yk

ów

i n

ie

ty

lk

o..

.

e

le

kt

ro

tr

en

dy

03

/2

01

3 (

10

)


E l e k t r o T r e n d y03/2013 (10)



i nie tylko...

1993weszli do gry

ww

w.e

lek

tro

tre

nd

y.p

l

w 20 lat PIGEw Polak potrafiw Kwadratura koław HKG zamiast NYCw Go east - 58 idea EUEW

w AB wabi światłemw Action Actis w AKS liga Q w Chint wszechstronny w ELV001 elektryk z Mielcaw EcoEnergy zegarmistrz światła w Eti CAD projektant i.e. w Exta Free control system w Jean Müller daje 10 w NEO strażnik BHP w Pasja Ogrody w ZeXtPRess PROmotion2

20made in polo

000_okladka_ET_2_2013.indd 1 2013-06-25 20:40:39


E l e k t r o T r e n d y04/2013 (11)



i nie tylko...

ww

w.e

lek

tro

tre

nd

y.p

l

splątani światłem

w Opel SummerDay 2013w Smart Grids gościem w ET w CET anty_ MATECw CHINT monoPOLw HAGER + RCBO = Qw TKD kabel-gumaw MEGACENNIKowe rewolucjew PHILIPS CoreLineLedw SMART LightinGOwo



05/2

013 (

12)



i nie tylko...

ww

w.e

lek

tro

tre

nd

y.p

l

w AB - siła w markach własnychw ACTION - ActiveJet - UPSw AN-KOM bodygardemw CHINT uczy na SICHERw EcoEnergy - LEDmotionw HAGER - Generacja Rw LECHPOL - Mr Electronicsw ZeXtPRess - 20 lat made in ZeXt

26.ENERGETAB

FORUM MENADŻERÓW ELEKTROTECHNIKI



06/2

013 (

13)

Cena: 9,99 w tym 8% VATM

agazyn dla Elektryków

i nie tylko...

®

Najlepsze Życzenia Świąteczne i Szczęśliwego Nowego Roku 2014


i nie tylko...


E l e k t r o T r e n d yNr 14 (2014-1)

ENERGETAB | Pawilon N | Stoisko 17 | Zapraszamy!

Wywiadz Piotrem Pętlakiem

strona 26

ww

w.e

lek

tro

tre

nd

y.p

l



ENERGETAB | Pawilon N | Stoisko 16 | Zapraszamy!


i nie tylko...

Wywiadz Januszem

Majchrowiczemstrona 26

Nr 15 (2014-2)

NOWY


i nie tylko...

„CiEMNOść, Widzę CiEMNOść...”

ETTrends Today Tomorrow


01/2

011

NOWE rOzdziElNiCEUNiVErS iP30 p/t

GarO POWErlEd6kolejne ogniwo


ww

w.e

lek

tro

tre

nd

y.p

l


i nie tylko...



01/2

012

(2)


ww

w.e

lek

tro

tre

nd

y.p

l

Berker i Hager małżeństwo z przyszłością

w F&F ściemnia z SCOw Graphite i Neo w jednej chodzą parze w Hermetycznie z Elgow Intelight świeci przykładem w Kanlux błyszczy nowościami


i nie tylko...



02/2

012

(3)


ww

w.e

lek

tro

tre

nd

y.p

l

Czy Polska zasługuje

na silną markę?

w Chint daje po 5w F&F czysta fantazja i finezjaw grodno kontratakujew jsl zaskakuje

w megaman rozświetlonyw mów mi ViCow uwaga! fw2 - nadchodziw Wyłącznik zwany “eską”


i nie tylko...


E l e k t r o T r e n d y4/2012 (5)


WarszaWskie targi

noWe otWarcie

w air chintw camp energizerw elektroUnion krzepniew F&F kontroluje z Pzw Hager gromowładnyw Manex - 25 lat minęło...w Minbud pro-ecow V - jak Vicow zeXt 10 na 10


i nie tylko...


E l e k t r o T r e n d y4/2012 (5)


ZobacZyć Hong Kong i ...

w atrakcyjny JSLw anticor odnowicielw auto (2Dx2)® dla elektrykaw Delta Plus - bodyguard z licencją na ...w Erko na krymskim szlakuw ETi silnikowy MS18w Hager multimedialnyw Kanlux wszechstronnyw Luxbud dotykowy


i nie tylko...



05/2

012

(6)


ZAPORA NA SPRZEDAŻ

PRYWATYZACJA PO NASZEMU

ENERGETAB 2012

w ELEKTROUNION wyróżnione

w efektywne GRODNO

w ELMEGA megacenna

w elektryczny RENAULT

w EFEN fotowoltaiczny

w estetyczny ANLUX

w ERKO na każdą okazję

w elektryzujący BORPETROL

w EBB czarnym koniem rynku

w epatujący światłem KANLUX

Najlepsze Życzenia na

Nowy Rok2013

dla Wszystkich Uczestników życia gospodarczego

składa

ww

w.e

le

kt

ro

tr

en

dy.p

l

M

ag

az

yn

dl

a e

le

kt

ry

kó

w i

nie

ty

lk

o..

.

e

le

kt

ro

tr

en

dy

05

/2

01

2 Trends Today Tomorrow

E l e k t r o T r e n d y6/2012 (7)


Najlepsze Życzenia

Świąteczne i Szczęśliwego

Nowego Roku

2013


i nie tylko...

000_okladka_ET_6_2012.indd 1 2012-12-17 12:35:04 000_okladka_ET_6_2012.indd 3 2012-12-17 12:35:0500_redakcja.indd 10 2012-12-20 11:01:39

od redakcji


początek

spis treści

WSTĘP

1 ElektroTrendy, czas zacząć

2 Targi ŚWiaTŁO 2015 info

POCZĄTEK

3 OXY LiGHT info

4 Od redakcji

5 HaGEr info

6 Spis Treści

NA DOBRY POCZĄTEK

Wydarzenia

8 Forum Menadżerów Elektrotechniki

– 2. edycja

10 konkurs Menadżer roku Branży

Elektrotechnicznej – 4. edycja

Kalejdoskop

12 NOBEL z fizyki za BLUE LEd

13 Pionowa elektrownia wiatrowa

13 Paliwo z glonów

13 Odpady ryżowe na opony

14 Ładowanie w 2 minuty

15 Elastyczna bateria

15 Węgiel niezbędny dla baterii

15 Tanie superkondesatory

16 Tytan izolatorem dla superkondesatorów

16 Energia z potu

17 Płynne baterie

17 Energia z moczu

17 Energia ze skraplania

18 System zamknięć zasilany bateriami

18 aBB i VOLVO razem dla szybkiego

ładowania elektrobusów

Peryskop

20 Targi ENErGETaB - 27. edycja

Podsłuchane

26 memoZaMEL na bielskich targach 2014

26 Złoty VOLT dla PTS MarMaT

27 Niezależne Targi Hager Polo – 7. edycja

27 Wyróżnienie dla Hager Polo

27 Mury pną się do góry

28 Nowe logo aN-kOM

8

34

39

40

52

28 POLaM-rEM zmienia nazwę

28 GrOdNO rośnie w siłę

28 rozstrzygnięcie konkursu ELMEGa

29 Zmiany w BSH

29 Miliony Euro na samochody

29 crEE inwestuje w LEXTar

29 Elektro-auto renault w finale

30 HUaWEi najlepsza firma w rankingu

30 ENErGa z głową w chmurach

31 Zmierzch 12V, wg audi

31 Nowy elektromotor

32 Sterowanie oświetlenia z komputera

32 Tramwaje na rzecz ocieplenia

33 cHiNT info

Zbliżenia

34 krajowe Forum jednolitego rynku

– 4. edycja

PIGE

38 Otwarte spotkanie w Szczyrku

39 PiGE info

BRUNCH Z BIZNESEM

Wywiad z iskrą

40 Marek Manikowski, siła spokoju

– realista i marzyciel

Raporty biznesowe

44 Fala upadłości w Polsce powraca

48 rząd przymusi młodych do pozostania

48 Poprawki o recyklingu odrzucone przez

Senat

48 rząd odrzuca zastrzeżenia do ustawy

o OZE

49 kredyty hipoteczne tylko w tym,

w czym zarabiamy

Paprykarz gospodarczy

50 Z torów na drogi. a miało być odwrotnie

51 ElektroUnion info

WIEDZA I TECHNIKA

52 HaGEr – nowe kombinowane ograniczniki

przepięć SPd

54 VOLTENO – Oprawy hermetyczne LEd

9 nr 16 (2014-3) www.elektrotrendy.pl

na dobry początek

początek

spis treści

60

TECHNIKA NA CO DZIEŃ

56 caMcO – Zasilacze UPS i nie tylko

59 caMcO info

FOTOWOLTAIKA

60 PrE BiEL – Hybrydowa rewolucja

64 GrOdNO – Wyspowe systemy

fotowoltaiczne

67 GrOdNO info

NARZĘDZIA

68 BOScH – Testy „niebieskich”

elektronarzędzi

70 iSOTOOLS – ręczne narzędzia pod

napięciem

BHP

72 kraUSE – Barierki systemowe

PORADY EKSPERTA

Czy wiesz, że

74 Vademecum elektryka

75 Vademecum oświetleniowca

76 Trilux – Oprawy E-Line LEd

77 Steinel – Lampy zewnętrzne z czujnikiem

78 kanlux – Złoto dla opraw cOdia LEd

79 Soliq – High Bay LEd

79 Samsung – Zakrzywiony telewizor

80 Bemko – Szybkozłączki

80 Bemko – Plafoniera LEd TOkar PLd

81 Bemko – downlight LEd TaLar SLS i SLr

Dom w budowie

82 Stelrad – designerskie grzejniki

Porady Praktyczne

84 Profile Vox – Electric Box,

elektroinstalacja w 5 godzin!

86 anticor – Super uszczelniacz dla każdego

88 Tece – jak eksploatować ogrzewanie

podłogowe?

90 Luxan – architektura w dobrym świetle

Kontrapunkt

92 Trochę prawdy o LEd i OLEd

REPORTAŻE

Relacje

94 Seminarium szkoleniowe dla

elektroinstalatorów w krakowie

96 jesienny dESiNG kanluxa

98 Polska się zbroi!

Z ARCHIWUM ET

Odkrywcy, Badacze, Wynalazcy

102 karol Franciszek Pollak – Polski Edison

EKOLOGIA

Eco-Auto

106 renault – prototyp EOLaB 1/100

CZAS RELAKSU

Krzyżówka

110 SELEcTEd info

111 krzyżówka OXY LiGHT z nagrodami

112 VErONiQUE info

113 krzyżówka ErGOM z nagrodami

INFORMACJA

114 OBO BETTErMaNN info

KONIEC

115 Targi ELEkTrOTEcHNika 2015 info

116 Wielki konkurs ElektroTrendy i VOLTENO.

Główna nagroda – Skuter elektryczny

68

72

78

98


NA DOBRY POCZĄTEK

Wydarzenia

2. Forum Menadżerów ElektrotechnikiW godzinach popołudniowych i wieczornych, w dniu 16 października 2014 roku, w Warszawie, w Pałacu Lubomirskich, przy Placu Żelaznej Bramy 10, którego początki sięgają początku XVIII wieku (1712) – odbyło się spotkanie menadżerów branży elektrotechnicznej. Uczestnikami byli przedstawiciele najbardziej liczących się w Polsce hurtowni, firm produkcyjnych, importerskich oraz wykonawczych. Organizatorem Forum było Wydawnictwo PUBLIKATECH, wydawca takich czasopism branżowych, jak: Rynek Elektryczny, Oświetlenie LED i Magazyn Fotowoltaika.

Pałac Lubomirskich to miejsce znane obecnie z największej operacji w powojennej Warszawie (po 1945 roku) przesunięcia po łuku wraz z obrotem o 74o zabytkowego budynku (30.03.-18.05.1970), dotychczas stojącego na uboczu, zamykając tym samym w sposób należyty pierwotną kompozycję „Osi Saskiej”

NA DOBRY POCZĄTEK


Wydarzenia

SPOTKANIE PODZIELONE ZOSTAŁO NA DWIE GŁóWNE CZęśCI.

FORUM MENADŻERóW ELEKTROTECHNIKI I FINAł KONKURSU MENADŻER ROKU

BRANŻY ELEKTROTECHNICZNEJ 2013.

1. Druga edycja Forum Menadżerów Elektro-techniki

Forum Menadżerów Elektrotechniki 2. edycji odbyło się w duchu sentencji Alberta Einsteina „Nie staraj się zostać człowiekiem sukcesu, lecz czło-wiekiem wartościowym”.

Forum było świetną okazją do zapoznania się z bieżącą i możliwą przyszłą sytuacją przedsię-biorstw działających w Polsce. Można też było wejść w posiadanie kilku interesujących bizneso-wych pozycji książkowych na stoisku specjalnie zorganizowanym przez warszawską księgarnię „Pełna Moc słów”.

Niespodzianka wieczoru – wywiad na żywo99 Krzysztof Folta, prezes zarządu TIM S.A.

udzielił wywiadu na żywo Małgorzacie Kozińskiej, redaktor naczelnej miesięcznika Rynek Elektryczny. Padły też pytania z sali, które w końcowej fazie przeobraziły wywiad w panel dyskusyjny.

Cztery prezentacje wieczoruTegoroczne referaty dotyczące rynku elektro-

technicznego wygłosili:99 Michał Modrzejewski, Euler Hermes –

Perspektywy rozwoju rynku hurtowego w Polsce i na świecie


NA DOBRY POCZĄTEK

Wydarzenia

99 Jacek Nowicki, Elektrobudowa – Podstawy sukcesu na rynku wykonawczym

99 Stanisław M. Pietruszko, Politechnika Warszawska, Polskie Towarzystwo Fotowoltaiki – Perspektywy i bariery rozwoju fotowoltaiki w Polsce

99 Beata Kacprzyk, GWP (Giełda Papierów Wartościowych) – Rozwój przez rynek giełdowy na przykładzie spółek z branży elektrotechnicznej

Atrakcja wieczoru – wykład motywacyjny99 Jacek Walkiewicz, Pełna Moc w biznesie

2. Finał Konkursu Menadżer Roku Branży Elektrotechnicznej – 4. edycja, 2013

W drugiej części Forum ogłoszono wyniki kon-kursu i wręczone zostały nagrody dla najlepszych menadżerów branży elektrotechnicznej w 2013 roku. Konkurs odbywał się pod hasłem „Biznes jest wartością”.

NA DOBRY POCZĄTEK


Wydarzenia

Celem Konkursu było promowanie właściwych po-staw w biznesie, zwrócenie uwagi na ludzi, którzy wy-różniają się szczególną aktywnością na rynku, kształtują rynek, ich firmy dynamicznie rosną podnosząc standar-dy pracy w branży oraz są przykładem skuteczności.

Kandydatem do Konkursu Menadżer Roku Branży Elektrotechnicznej mogła być każda osoba, która uczestniczyła od co najmniej pięciu lat w zarządza-niu przedsiębiorstwem branży elektrotechnicznej na polskim rynku. Konkurs obejmował trzy kategorie: Producent, Hurtownia i Usługi.

Podstawowymi kryteriami oceny dokonywanej przez Komisję Konkursową były:

99 Przedsiębiorczość: pomysły na rozwój firmy; umiejętność przezwyciężania kryzysów, niezłomność i determinacja w dążeniu do osiągnię-cia sukcesu, budowa silnej marki.

99 Wyniki finansowe: wyniki finansowe świad-czące o stabilnym wzroście; efektywność podję-tych inwestycji.

99 Strategia: wizja i strategia rozwoju firmy oraz ich konsekwentna realizacja; kluczowe czynniki sukcesu firmy.

99 Innowacyjność: podejmowanie twórczych i nowatorskich działań dążących do lepszego pozy-cjonowania firmy wobec konkurencji; wprowadza-nie i stałe rozwijanie nowych produktów i usług.

99 Relacje z pracownikami: podstawowe zasa-dy współpracy i etyki pracy; motywowanie perso-nelu (system ocen, nagród, awansowania).

99 Nagrody i osiągnięcia: ukończone kursy i szkolenia, przyznane nagrody, zdobyte medale.

99 Działalność społeczno-kulturalna: wspiera-nie wydarzeń artystycznych, akcje charytatywne, sponsoring.

W skład kapituły konkursu wchodzili przedsta-wiciele (alfabetycznie): BISNONE (d. D&B), EULER HERMES, MAK MEDIA, PIGE, PSE, PUBLIKATECH, PZPO i SHE ZPDE.

Organem doradczym dla Konkursu był Klub Menadżera, którego członkami są wszyscy laureaci.

Laureaci 4. Edycji Konkursu „Menadżer Roku Branży Elektrotechnicznej”,w kategorii:

PRODUCENT Ryszard Wtorkowski, prezes zarządu LUG S.A.

Biznesową motywacją Ryszarda Wtorkowskiego od za-wsze było dobre światło. To ono zainspirowało go do otwarcia w 1989 roku w Zielonej Górze rodzinnej firmy z globalnymi aspi-racjami. Wynikiem tego było stworzenia marki LUG sygnującej profesjonalne oprawy oświetleniowe roz-

poznawalne i cenione wśród projektantów oświetlenia, architektów, designerów w Polsce oraz w wielu miej-scach na całym świecie.

Dzięki wizji i odwadze założyciela, firma LUG prze-kształciła się z kilkuosobowej spółki w grupę kapitałową, w skład której wchodzą polskie i zagraniczne spółki za-leżne.

Otwarcie na nowości i szerokie horyzonty prezesa doprowadziły do debiutu spółki w 2007 roku na nowo powstałym rynku NewConnect i pozyskanie ponad 20 mln zł na rozwój biznesu. Obecnie marka LUG jest jedną z najlepiej rozpoznawalnych marek oświetlenio-wych w Europie, w Rosji oraz na Bliskim Wschodzie.

HURTOWNIA Cezary Kaczmarek, prezes zarządu Kaczmarek Electric S.A.

Fundamentem rozwoju Kaczmarek Electric jest przed-siębiorczość i innowa-cyjność. Podstawowym przedmiotem działalności jest hurtowa i detaliczna sprzedaż artykułów elek-trotechnicznych. Strategia rozwoju oparta jest przede wszystkim na:

99 systematycznej i konsekwentnej rozbudowie sie-ci sprzedaży na terenie Polski (rok 2011 – 31 punktów sprzedaży, rok 2012 – 46, rok 2013 – 50, rok 2014 – 56);

99 wprowadzaniu coraz wyższych, ujednoliconych standardów obsługi klienta, zarówno detalicznego jak i hurtowego;

99 ustawicznej poprawie wewnętrznych procedur operacyjnych, w szczególności w obszarze zakupów i sprzedaży oraz optymalizacji procesów wsparcia.


NA DOBRY POCZĄTEK

KalejdosKop

KALEJDOSKOP

01. NOBEL Z FIZYKI 2014 ZA NOWE śWIATłO, KTóRE ROZśWIETLIłO śWIAT

Zużywają mniej energii niż do-tychczasowe źródła światła. Wy-korzystuje się je na szeroką skalę w przemyśle i elektronice. Niebie-skie diody LED, a raczej ich wyna-lazcy, japońscy naukowcy Isomo Akasaki, Hiroshi Amano i Shuji Nakamura zostali uhonorowani na-grodą Nobla w dziedzinie fizyki.

„Za nowe światło, które roz-świetliło świat”. − tak swój wybór uzasadnił Komitet Noblowski

Jest to bardzo istotne odkrycie, ponieważ naukowcom udało się opracować pierwszą półprzewodni-kową diodę, która dawała niebieskie światło. Był to brakujący element, który w połączeniu z czerwoną i niebieską diodą wytwarza światło białe (białe światło jest wytwarzane poprzez połączenie światła czerwo-nego, zielonego i niebieskiego o róż-

nych długościach fali). Wynalezienie niebieskiej diody LED pozwoliło na wytwarzanie źródeł światła białego, które wykorzystywane jest m. in. przy produkcji telefonów komórkowych, ekranów komputera, telewizora czy przy oświetleniu. Bez niej stworzenie półprzewodnikowego źródła białego światła byłoby niemożliwe.

Isamu Akasaki, Hiroshi Amano i Shuji Nakamura za wynalezienie wydajnej diody emitującej niebieskie światło otrzymają do podziału 8 mln koron szwedzkich (ok. 3,6 mln zł).

99 Isamu Akasaki urodził się w 1929 roku w japońskim Chiran. Pracuje na Uniwersytecie Nagoya w Japonii.

Od lewej: Isamu Akasaki, Hiroshi Amano, Shuji Nakamura Zdjęcie: scmp.com

W latach 90. Isamu Akasaki, Hiroshi Amano oraz Shuji Nakamura dokonali prawdziwego przełomu w technologii oświetlenia. Ich pół-przewodnikowe diody świecące po raz pierwszy dały jasne, błękitne światło. Wcześniej znane były diody dające światło czerwone i zielone, ale brakowało koloru niebieskie-go by móc złożyć części składowe widma i wytworzyć prawdziwie białe światło. Prace nad nim trwały ponad 30 lat.

Źródło: islington.gov.uk, scmp.com, materiały prasowe

99 Hiroshi Amano urodził się w 1960 roku w Hamamatsu w Japonii. Jest profesorem na Uniwersytecie Nagoya.

99 Shuji Nakamura urodził się w 1954 roku w Ikata w Japonii. Pra-cuje na Uniwersytecie Kalifonijskim w Santa Barbara.

NA DOBRY POCZĄTEK


KalejdosKop

02. W KODNIU POWSTAłA PIERWSZA PIONOWA ELEKTROWNIA WIATROWA

W miejscowości Kodeń, w po-wiecie bialskim, stanęła pierwsza na świecie pionowa elektrownia wiatrowa, która została wynalezio-na i opatentowana przez Waldemara Piskorza. Elektrownia pracuje cicho, bezpiecznie i wydajnie, ale jej główną zaletą jest nieemito-wanie szkodliwych dla środowiska ultradźwięków. Gmina liczy także, że futurystyczna i unikalna budow-la przyciągnie do Kodnia turystów.

Elektrownia ma postać wieży o wysokości 30 m, na którą składają się trzy kolumny, w których zamon-towane są turbiny wiatrowe o mocy 0,5 MW. Wieżę można rozbudowy-wać o kolejne segmenty, zwiększa-jąc jej moc. Pionowe turbiny wiatro-we startują już przy małej prędkości wiatru i co najważniejsze – pracują niezależnie od jego kierunku. Są więc efektywniejsze od klasycznych elektrowni wiatrowych. Wieża potrafi wytrzymać napór wiatru o prędko-ści do 200 km/h. Przede wszystkim jednak turbiny pracują cicho i nie wytwarzają groźnych dla środowi-ska ultradźwięków. Produkowany tutaj prąd będzie sprzedawany do sieci Polskiej Grupy Energetycznej. Rodzina Piskorzów rozważa jednak sprzedaż opatentowanej technologii również innym podmiotom.

Twórcy pionowej wiatrowni za-mierzają sprzedawać swoje roz-wiązania technologiczne w Polsce i za granicą. Wśród spodziewanych klientów będą zarówno odbiorcy indywidualni (bo konstrukcję moż-na zamontować na budynkach), jak i duże zakłady przemysłowe. Można będzie także tworzyć całe farmy wia-trowe, bo wieże można rozbudować nawet do 60 metrów wysokości.

W inwestycję zaangażowało się kilka spółek, które widzą w tej kon-strukcji wielki potencjał. Dodatko-wym motywem jest fakt, że jest to polska myśl techniczna, którą trzeba rozwijać w Polsce, a nie odkładać na półkę lub sprzedawać za bezcen za-chodnim koncernom.

Źródło: dziennikwschodni.pl

03. CZY BęDZIEMY LATAć NA PALIWIE Z GLONóW?

Chiński Uniwersytet Tsinghua wraz z Airbusem chcą uzyskiwać paliwo lotnicze ze zużytych olejów roślinnych i glonów morskich

Firmą zlecającą prace projek-towo-badawczo-rozwojowe jest Airbus. Uniwersytet Tsinghua wraz z kilkoma prestiżowymi uczelniami europejskimi będzie je wykonywał.

Pierwsze wstępne wyniki ba-dawcze mają zostać ogłoszone w przyszłym roku. Na wstępnym etapie zbadane zostaną alternatywne surowce, które można zastosować do produkcji paliwa lotniczego. Na początku przyszłego roku planowa-ne jest wstępne opracowanie metod przemysłowej produkcji paliw alter-natywnych, a następnie rozpocz-ną się prace nad ich wdrożeniem w praktyce.

Prof. Zhang Xiliang, dyrektor Insty-tutu Badań Energetycznych Uniwersy-tetu Tsinghua, kierujący badaniami ze strony chińskiej, uważa, że jest to jeden z najważniejszych projektów energe-

tycznych, ważny dla przyszłości całej chińskiej branży lotniczej. Jego zda-niem wyniki prac badawczych wpłyną pozytywnie na ograniczanie zużycia energii i emisji gazów cieplarnianych.

Frederic Eychenne, kierujący projektem ze strony Airbusa, powie-dział, że Airbus dąży do stworzenia kompletnego systemu produkcji ekologicznych i biologicznych paliw lotniczych. Współpraca z Uniwersy-tetem Tsinghua jest pierwszym, ale ważnym krokiem w projekcie.

Podobną umowę na opracowa-nie metod przetwarzania zużytego oleju roślinnego podpisał Boeing z Commercial Aircraft Corporation of China Ltd.

Źródło: gizmag

04. GOODYEAR PRZETWARZA ODPADY RYŻOWE W EFEKTYWNE PALIWOWO BIEŻNIKI OPON

łuski ryżowe, trafiające nie-gdyś na wysypiska, teraz poma-gają produkować efektywne pali-wowo opony. Popiół powstający ze spalania łusek ryżu przy produkcji energii elektrycznej będzie wyko-rzystywany przez The Goodyear Tire & Rubber Company jako przy-jazne środowisku źródło krzemion-ki stosowanej w produkcji opon.Zdjęcie: dziennikwschodni.pl

Źródło: dziennikwschodni.pl


NA DOBRY POCZĄTEK

KalejdosKop

Przez ostatnie dwa lata w Centrum Innowacji w Ohio Goodyear testował krzemionkę pozyskiwaną z popiołu z łusek ryżowych. Badania wykaza-ły, że jej wpływ na środowisko na-turalne jest taki sam, jak tej wyko-rzystywanej ze źródeł tradycyjnych. Goodyear negocjuje z potencjalnymi dostawcami zakup krzemionki z po-piołu z łusek ryżowych do stosowa-nia w produkcji opon.

Popiół z łusek ryżowych bę-dzie dla Goodyeara alternatywnym źródłem krzemionki, które pomoże zmniejszyć ilość odpadów ryżowych trafiających na wysypiska. To ważne rozwiązanie dla Goodyeara jako fir-my zaangażowanej w opracowywa-nie i wdrażanie innowacyjnych tech-nologii, chroniących środowisko naturalne. Jak podaje Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa, każdego roku na całym świecie zbiera się 700 mln ton ryżu, a utylizacja łusek ryżowych stanowi wyzwanie, mogą-ce przynieść wymierne korzyści dla środowiska naturalnego. Łuski czę-sto wykorzystuje się np. jako paliwo do produkcji energii elektrycznej, aby zmniejszać ilość odpadów tra-fiających na wysypiska.

W produkcji bieżników opon krzemionkę miesza się z gumą by

zwiększyć jej wytrzymałość i zmniej-szyć opór toczenia co poprawia efektywność paliwową. Domieszka krzemionki ma również pozytywny wpływ na właściwości trakcyjne opony na mokrej nawierzchni.

Goodyear rozwija innowacyjne technologie, dzięki którym opony będą bardziej przyjazne środowisku. Przyczynią się do tego wykorzysty-wane materiały, przebieg procesu produkcyjnego oraz jakość finalnego produktu. Badane są m.in. sposoby zwiększania efektywności paliwo-wej opon. Firma stara się pomagać klientom w utrzymaniu opon w ich optymalnych osiągach poprzez za-stosowanie takich innowacji, jak

technologia AMT (Air Maintenance Technology). Bada również odna-wialne źródła energii, w tym olej sojowy, jako substytuty pozyskiwa-nych z ropy naftowej materiałów do produkcji opon.

Więcej o zaangażowaniu w śro-dowisko naturalne można dowie-dzieć się ze strony korporacyjnej Goodyeara: www.goodyear.com/responsibility.

Źródło: Alert Media Communications

05. WYSTARCZY TYLKO 2 MINUTY NA NAłADOWANIE W 70% AKUMULATORA

Naukowcy opracowali nowy typ akumulatora litowo-jonowego, którego żywotność jest 10-krotnie wyższa w porównaniu do obecnych na rynku konstrukcji i który nałado-wać można prawie błyskawicznie.

Według planów akumulator mógłby pojawić się w sprzedaży w ciągu najbliższych dwóch lat.

W najbliższej przyszłości łado-wanie urządzeń elektronicznych będzie krótsze niż dzisiaj – obecnie dochodzi nawet do kilkudziesięciu minut.

Naukowcy z Nanyang Technological University w Singapurze opracowali technologię, dzięki której specjalne konstrukcje litowo-jonowe będzie można naładować do poziomu 70% w ciągu zaledwie dwóch minut. Zwiększy się też drastycznie liczba możliwych cykli ładowania. Według informacji podanych przez naukow-ców żywotność baterii przewidywa-na jest nawet na 20 lat.

Przełom nastąpił dzięki zastą-pieniu tradycyjnego grafitu wyko-rzystywanego jako anody żelowy-mi nanorurkami dwutlenku tytanu, który opracowali sami singapurscy naukowcy. Materiał ten jest tysiąc razy cieńszy od ludzkiego włosa i drastycznie przyspiesza tempo przenoszenia elektronów, co po-zwala na błyskawiczne ładowanie. Jest również dużo trwalszy, zamiast standardowych 500 cykli akumula-tory bez problemu mają wytrzymać 10.000 cykli ładowania.

Dużą zaletą nowych ogniw jest stosunkowo tania w produkcji, po-nieważ dwutlenek tytanu jest łatwo dostępny w glebie. Według naukow-ców ich wynalazek będzie świetnie sprawował się nie tylko w przypadku urządzeń mobilnych, ale też np. sa-mochodów elektrycznych. Twierdzą

Zdjęcie: Centrum Innowacji theGoodyear Tire Rubber Company

w Akron USA

Zdjęcie: Sterowiec Goodyear, fot. Wikipedia

Zdjęcie: Google

NA DOBRY POCZĄTEK


KalejdosKop

tez, że ładowanie akumulatora mia-łoby być prawie tak szybkie jak tan-kowanie benzyny.

Technologia została opatentowa-na, a jej twórcy planują licencjono-wać rozwiązanie. Pierwsze produkty powinny pojawić się na rynku w ciągu najbliższych dwóch lat.

Źródło: Science Alert

06. PIERWSZA W PEłNI ELASTYCZNA BATERIA NA śWIECIE

Samsung zaprezentował pierw-szą na świecie w pełni elastyczną baterię. Bateria jest tak zaprojek-towana, aby działać prawidłowo nawet po owinięciu wokół wybra-nego przedmiotu o cylindrycznym kształcie, jak np. kubka lub wokół nadgarstka. Urządzenie zostało za-projektowane z myślą o technolo-giach ubieralnych (wearable tech).

Smukła, zwijana i giętka bate-ria została zaprezentowana w Korei Południowej w trakcie konwencji InterBattery 2014. Dzięki zwiększo-nej elastyczności można ją wyginać, również w kształt litery U, a także owijać wokół przedmiotów – doce-lowo wokół nadgarstka. Pozwoli to, aby przyszłe produkty firmy Sam-sung z dziedziny technologii ubie-ralnych były wygodniejsze i bardziej praktyczne, a ich projekty odważniej-sze i przełamujące ustalone normy.

Firma Samsung zakończyła już etap projektowania baterii. Techno-logia przejdzie teraz szereg testów bezpieczeństwa i niezawodności. Jest ona kontynuacją projektu za-krzywionej baterii o pojemności 210 mAh, wykorzystanej w zegarku Samsung Gear Fit.

Ponadto w trakcie konwencji fir-ma Samsung zaprezentowała rów-nież małą baterię, zaprojektowaną z myślą o technologiach ubieral-nych. Bateria ma 3,6 mm szerokości i 20 mm długości, a jej pojemność wynosi 10 mAh.

Źródło: Samsung

07. WęGIEL KLUCZOWY DLA BATERII NOWEJ GENERACJI

Naukowcy z Uniwersytetu w Albercie wykorzystali nanoma-teriały węglowe do skonstruowania akumulatorów nowej generacji. Efekt ich pracy jest zdumiewający.

Wyjątkowość tej technologii po-lega na tym, że nikt nie wiedział, że węgiel może być zastosowany w roli katody o tak wysokiej wydajności.

Według Xinwei Cui, głównego autora badań, opracowano nową technologię elektrochemiczną, któ-ra może zapewnić wysoką gęstość energii i mocy dla przyszłej generacji baterii. Stało się to możliwe dzięki zjawisku indukowanej fluoryzacji, nowo opracowanemu procesowi magazynowania energii.

Podczas prac badawczych pró-bowano wielu różnych materiałów. Węgiel jest stosowany jako anoda w akumulatorach litowo-jonowych, ale wykorzystano go jako katodę i udało się zbudować baterię w opar-ciu o proces indukowanej fluoryzacji.

Wykorzystanie węgla ma wie-le zalet, a najważniejsze to niskie koszty produkcji i bezpieczeństwo użytkowania, a wydajność takich ogniw przewyższa odpowiednik li-towo-jonowy 5-, a nawet 8-krotnie. Nowe ogniwo uczonych z Alberty spisuje się lepiej nawet od dwóch konkurencyjnych technologii – baterii litowo-siarkowych i litowo-powietrz-nych. Dla użytkowników oznacza to szybsze ładowanie i dłuższy czas pracy baterii. Jeśli wszystko pójdzie zgodnie z planem, to prototyp baterii będzie gotowy w 2015 roku.

Źródło: PhysOrg

08. TANIE SUPERKONDENSATORY

Superkondensatory są syno-nimem krótkich cykli ładowania/rozładowywania oraz niezwykłej żywotności. Problem tkwi jedynie w ilości energii, jaką mogą zmaga-zynować.

Wg Joela Schindalla z MIT, gdyby zastąpić zwykłą baterię litowo-jonową w popularnych komórkach jednym z obecnie znanych superkondensato-rów, można by ją naładować w parę sekund i nie musielibyśmy jej nigdy wymieniać na nową. Jednak, jak się okazuje, ta pozwalałby jedynie na pół

Xinwei Cui prezentuje efekt pracy swojego zespołu. Fot. David Dodge

Zdjęcie: materiały prasowe

Elastyczna bateria – ten patent powstał z myślą o technologii ubieranej

Zdjęcie: materiały prasowe


NA DOBRY POCZĄTEK

KalejdosKop

godziny pracy telefonu. Zwiększenie pojemności elektrycznej tego typu akumulatorów możliwe jest tylko po-przez wzrost powierzchni elektrod.

Tymczasem, American Institute of Physics poinformował o tym, że nad zmianą stanu rzeczy pracują profesor Michael Keidara oraz jego doktorant Jian Li z George Washington University. Amerykańskim uczonym udało się stworzyć superkondesa-tor, który stanowi hybrydę opartą o grafen oraz nanorurki. Dzięki grafe-nowi, struktura posiada duże prze-wodnictwo i znaczną powierzchnię. Nanorurki, z kolei pozwalają połą-czyć kawałki grafenu w niezależny komponent, wpływając przy tym do-brze na jego wydajność.

Keidara oraz Li są pierwszymi ludźmi, którzy stworzyli tak tani i ła-twy w produkcji superkondensator.

Jak to zwykle bywa, do jego opracowania doszło przypadkiem podczas badań nad mniej skom-plikowanymi superkondesatorami wykonywanymi z nanorurek albo grafenu.

Źródło: redt.com

09. TYTAN JAKO IZOLATOR DLA SUPERKONDENSATORóW

nadprzewodzących, pozwalając rozpraszać ciepło resztkowe przy zachowaniu ścieżek elektrycznych wzdłuż których płynie prąd.

Według NCSU magnesy nad-przewodzące są badane pod kątem zastosowania ich w technologiach wytwarzania energii oraz do budowy nowej generacji urządzeń medycz-nych.

Podczas, gdy zwykłe przewody przewodzą prąd, niewielka część energii tracona jest podczas jego transportu. Nadprzewodniki pozwa-lają na przepływ prądów w prze-wodnikach o znacznie mniejszym przekroju, jednakże wykazują te właściwości w bardzo niskich tem-peraturach.

– Magnesy nadprzewodzące wymagają izolatorów elektrycznych, które pozwalają na ich prawidło-we działanie – powiedział dr Sasha Izmael, główny autor artykułu opi-sującego pracę badaczy – Zmiana przepływu prądu wewnątrz nadprze-wodnika jest istotna w wielu zasto-sowaniach, ale generuje wewnątrz niego ciepło. Magnesy nadprzewo-dzące będą działać w o wiele bar-dziej bezpieczny sposób, jeśli izola-tory elektryczne pozwolą rozproszyć nadmiar wygenerowanego ciepła. W przeciwnym razie, podwyższone temperatury mogą zniszczyć ele-ment przewodzący. Materiał, który opracowaliśmy jako tego typu izo-lator jest stworzony na bazie tytanu i posiada 20-krotnie lepsze właści-wości odprowadzania ciepła w sto-sunku do obecnie znanych.

Dokładny skład chemiczny zmo-dyfikowanego tytanu jest zastrzeżo-ny. Badacze pracują nad ustaleniem, czy może być wykorzystany do bu-dowy izolatorów wykorzystywanych w badaniach w zakresie fizyki wyso-kich energii.

Źródło: theengineer

10. ENERGIA Z POTU

Naukowcy z Uniwersytetu Carolina opracowali w pełni usu-walny tatuaż, który może służyć jako miniaturowa biobateria, prze-kształcając ludzki pot w energię elektryczną. Tak skonstruowane urządzenie jest przeznaczone do noszenia podczas podróży na si-łownię. Może również monitorować postępy danej osoby podczas wy-konywania treningu przy jednocze-snym zasilaniu małego urządzenia elektronicznego, jak iPod.

Miniaturowy tatuaż śledzi osiąga-ne wyniki poprzez pomiar poziomu mleczanów wydzielanych do potu podczas ćwiczeń. Kwas mlekowy jest bardzo ważnym wskaźnikiem efektywności treningu.

Obecnie, określenie poziomu mleczanu realizowane jest poprzez analizę próbek krwi. Jednak po za-instalowaniu czujnika kwasu mleko-wego w tymczasowym tatuażu na-ukowcy znaleźli sposób, aby śledzić wyniki w znacznie mniej inwazyjny sposób. Znaleźli również drogę do produkcji energii elektrycznej, wy-korzystując fakt, że czujnik podczas przetwarzania mleczanu pozbawia go części elektronów. Inżynierowie zaprojektowali więc czujnik tak, by mógł przekazywać pobrane elektro-ny z anody do katody zaimplemento-wanego akumulatora.

Zdjęcie: Wikipedia

Badania z North Carolina State University (NCSU) pokazują, że pewien rodzaj zmodyfikowa-nego tytanu lub jego dwutlenek może być wykorzystany jako izo-lator elektryczny dla magnesów

Zdjęcie: Wikipedia

NA DOBRY POCZĄTEK


KalejdosKop

To pierwszy w historii przykład baterii wykorzystującej do ładowania ludzkie płyny ustrojowe. Wydajność prądowa nie jest oszałamiająca, jed-nak pozwala na sprostanie prostym potrzebom. Badacze wciąż pracują nad polepszeniem jej efektywności, co zwiększyłoby wachlarz kolejnych zastosowań.

Źródło: upi

11. MIT UDOSKONALA PłYNNE BATERIE

Zdolność do magazynowania energii okazała się wielką prze-szkodą w kontekście gromadzenia energii ze źródeł odnawialnych. Naukowcy z MIT, opracowali jed-nak nową baterię w całości opartą o płyny, która przedłuży żywotność akumulatorów przy niskim kosz-cie wytworzenia. Technologia ma szansę zwiększyć konkurencyjność zielonej energii.

Donald Sadoway, profesor che-mii materiałowej na MIT bada poten-cjał baterii płynnych, które mogą być wykorzystywane w sieciach energe-tycznych. Akumulatory te zawierają warstwy stopionego materiału o róż-nej gęstości, co powoduje ich natu-ralne rozdzielenie.

Z magnezem stosowanym jako anoda, antymonem służącym za ka-todę oraz stopioną solą pełniącą rolę elektrolitu system musi pracować w temperaturze 700°C. Jednakże naukowcy stwierdzili, że poprzez ma-nipulację materiałami składowymi są w stanie zmniejszyć ją do 450°C.

Ponieważ następna generacja baterii może działać przy niższej temperaturze, badaczom łatwiej bę-dzie zaprojektować żywotne i tanie

prototypy. Podczas testów, okazało się, że po upływie 10 lat codziennych cykli ładowania i rozładowywania akumulator jest w stanie utrzymy-wać około 85 % swojej początkowej pojemności.

Inżynierowie z MIT opublikowali swoje badania w czasopiśmie Nature.

Źródło: gizmag

12. ENERGIA Z MOCZU

Badacze z NASA starają się przekształcić mocz astronautów w czystą wodę pitną. Tymczasem na ziemi, ta specyficzna mikstura może być wkrótce wykorzystana komercyjnie do ładowania smart-fonów i tabletów.

Naukowcy z Bristol Robotics La-boratory (BRL) w Wielkiej Brytanii pra-cują obecnie nad drugim etapem pro-jektu o nazwie „urine-tricity”, który po-zwoli przekształcić niewykorzystany dotąd efekt ludzkiej przemiany materii bezpośrednio w energię elektryczną. Prace skupiają się na rozwoju techno-logii MFC (Microbial Fuel Cells).

Kiedy mocz przepływa przez ko-mórki MFC, mikroorganizmy korzy-stają z niego w procesie metaboli-zmu, uwalniając wolne elektrony. Za-instalowane w pojedynczej komórce elektrody pozwalają je zgromadzić i zasilać podłączony obwód elek-tryczny. Odpady z procesu meta-

bolicznego mikroorganizmów mogą być wykorzystane jako nawóz.

Miejmy nadzieję, że prace na-ukowców już niebawem zostaną skomercjalizowane. Póki co pozo-staje nam korzystać z urządzeń mo-bilnych z rozwagą i umiarem.

Źródło: ibnlive

13. ENERGIA ZE SKRAPLANIA

Naukowcy z MIT odkryli spo-sób wytwarzania niewielkich ilości energii elektrycznej pochodzącej z kondensacji. Technologia opiera się na przeskakiwaniu elektrycznie naładowanych kropli wody pomię-dzy blachami superhydrofobowy-mi i hydrofilowymi. Taka technika wytwarzania energii elektrycznej może być szczególnie przydatna w obszarach oddalonych i w kra-jach rozwijających się, nie tylko dlatego, że produkuje czystą wodę jako produkt uboczny.

Od wielu lat wiemy, że krople wody są zdolne do przenoszenia ładunku elektrycznego, więc właściwie wyko-rzystanie tego zjawiska w kontrolo-wanych warunkach może prowadzić do nowych, ekscytujących źródeł energii odnawialnej. Zespół kierowany przez Nenad Miljković z MIT osiągnął to, wytwarzając energię elektryczną poprzez wykorzystanie do tego celu wilgoci zawartej w powietrzu.

W zeszłym roku, Miljkovic i jego koledzy odkryli, że kropelki na po-wierzchni superhydrofobowej cza-sami spontanicznie wyskakują po-

Zdjęcie: NASA


NA DOBRY POCZĄTEK

KalejdosKop

nad nią, a w kropelkach tych obecny jest mały ładunek elektryczny.

Naukowcy wykorzystali zjawisko do wytwarzania energii elektrycznej. Aby im się to udało, ułożyli naprze-mianlegle płyty hydrofobowe i su-perhydrofobowe wykonane z miedzi oraz pokryte jej tlenkami. Zauważyli, że krople w takim układzie sponta-nicznie oddzielają się od jednej płyt-ki, a uzyskawszy ładunek elektryczny, przedostają na drugą. Ten ruch po-woduje powstanie źródła energii.

Kluczowym czynnikiem, mają-cym wpływ na proces jest różnica temperatur pomiędzy urządzeniem skonstruowanym na tej bazie i ota-czającym go powietrzem. Pozwala ona na kondensację wilgoci.

Podczas wstępnych testów urządzenie osiągało bardzo niewiel-kie wartości gęstości mocy rzędu 15pW/cm2. Jednakże, zgodnie z tym, co mówią naukowcy, proces można uczynić bardziej wydajnym w bardzo łatwy sposób, a zmiany ilościowe mogą sięgać nawet 70-krotności wspomnianej gęstości mocy.

Źródło: gizmag

14. SOUTHCO PRZEDSTAWIA W PEłNI AUTONOMICZNY, ELEKTRONICZNY SYSTEM ZAMKNIęć ZASILANY BATERIAMI

Southco wprowadziło ostatnio na rynek w pełni zintegrowany, elektro-niczny system zamknięć Self-Contained Electronic Locking System składa-jący się z zamka elektronicznego,

jednostki kontroli dostępu, sterowa-nia elektronicznego oraz zasilania. W przypadku nowej jednostki zasi-lanej bateriami AA kontrolę dostępu oparto o klawiaturę bądź rozwiązanie RFID. System charakteryzuje się sty-lowym, bezproblemowym montażem i zapewnia kompletną funkcjonalność zamknięć elektronicznych dla szere-gu różnych aplikacji. W pełni auto-nomiczny, elektroniczny system za-mknięć SC firmy Southco cechuje się jednoelementową konstrukcją, którą można łatwo zamontować do stan-dardowego otworu montażowego o wymiarach 25 mm x150 mm w pa-nelu drzwiowym, upraszczając w ten sposób integrację elektronicznego rozwiązania dostępowego z kon-strukcją obudowy/szafy serwerowej oraz eliminując konieczność okablo-wania czy podłączania oddzielnych komponentów.

Elektroniczny system zamknięć SC oferuje możliwość łatwej moder-nizacji istniejących obudów i szafek oraz wdrażania do nowych aplikacji systemu dostępu bezkluczykowego. Wystarczy umieścić autonomiczny system SC w otworze montażowym panelu drzwiowego, zainstalować wspornik montażowy oraz krzywkę i można już używać nowego rozwią-zania firmy Southco.

Więcej informacji o niezależnym, elektronicznym systemie zamknięć SC można znaleźć na stronie www.southco.com

15. ABB I VOLVO ZAWIĄZUJĄ WSPółPRACę DLA SZYBKIEGO łADOWANIA AUTOBUSóW Z NAPęDEM HYBRYDOWYM I AUTOBUSóW ELEKTRYCZNYCH

Globalna umowa łączy elek-tryczne i hybrydowe autobusy Volvo z rozwiązaniami szybkiego ładowa-nia ABB, torując drogę szybkiemu rozwojowi e-mobility w miastach.

ABB, wiodący dostawca techno-logii energetyki i automatyki, ogło-sił utworzenie partnerstwa z firmą Volvo Buses, jednym z największych producentów autobusów na świecie, w celu rozwoju oraz komercjalizacji autobusów elektrycznych i hybrydo-wych, wykorzystujących szybkie ła-dowanie w technologii prądu stałego (DC), oparte na otwartym standar-dzie ładowania.

W wyniku współpracy tworzo-ny jest miejski, ustandaryzowany system ładowania dla autobusów elektrycznych oraz autobusów z na-pędem hybrydowym, dzięki któremu możliwe jest szybkie ładowanie po-jazdu poprzez automatyczny system połączeń zainstalowany na przystan-kach lub poprzez przewodowy sys-tem do ładowania nocą.

Takie podejście, oparte na po-wszechnie przyjętych, międzyna-rodowych standardach, umożliwia ponowne wykorzystanie istnieją-cych technologii z obszaru e-mobi-lity w maksymalnym stopniu i pro-wadzi jednocześnie do szybkiego wdrażania tego typu rozwiązań w miastach. Pierwszy połączony projekt obu firm – przeznaczony dla systemu publicznego transportu w Luksemburgu – planowany jest na rok 2015.

Nowy elektryczny autobus hy-brydowy firmy Volvo, który zmniej-sza zużycia paliwa o 75% w porów-naniu do standardowych autobusów z silnikiem diesla, zadebiutuje pod-czas targów IAA w Hanowerze.

ABB i Volvo wniosą swój wkład w rozwój sieci energetycznej i e-au-tobusów, aby kontynuować rozwój standardów szybkiego ładowania autobusów, takich jak protokoły ko-munikacji dla infrastruktury.

Standard ładowania autobu-su elektrycznego będzie w dużym stopniu opierać się na niedawno za-adaptowanych, międzynarodowych standardach ładowania samocho-

NA DOBRY POCZĄTEK


KalejdosKop

dów osobowych w technologii DC, gwarantując tym samym bezpie-czeństwo oraz stymulując inwesty-cje, długoterminowe zaangażowanie w projekt i wdrażanie ekologicznego transportu.

ABB jest zadowolone z partner-stwa z globalnym liderem w prze-myśle transportowym, jakim jest koncern VOLVO, z którym łączy go wspólna wizja e-mobility, zgodna z zaangażowaniem ABB w rozwój energetyki i produktywności. Urba-nizacja jest na historycznie wysokim poziomie i rozszerza zakres infra-struktury transportowej miast na całym świecie. ABB wesprze zrów-noważone i efektywne kosztowo rozwiązania w obszarze transportu,

odpowiadając na rosnące zapotrze-bowanie dla transportowych usług dojazdowych.

Partnerstwo skupia się na stan-daryzacji zautomatyzowanego sys-temu szybkiego ładowania dla auto-busów, włączając w to protokoły komunikacji pomiędzy infrastrukturą do ładowania a autobusem, elektrycz-ny interfejs oraz specyfikacje dla systemu automatycznego połącze-nia (ACS) dachowego.

Hybrydowe autobusy elektrycz-ne oraz autobusy wyposażone wyłącznie w napęd elektryczny są rozwiązaniem przyszłości dla miej-skiego transportu publicznego. Volvo Buses uruchomiła swój pierw-szy autobus hybrydowy w 2009 roku.

Autobus hybrydowe typu plug-in firmy Volvo

Autobus hybrydowy typu plug-in firmy Volvo

Firma Volvo rozpoczęła testy auto-busów elektrycznych hybrydowych typu plug-in w Göteborgu w Szwecji w maju 2013 roku. Dostarczyła już prawie 1600 hybryd do 21 krajów. Pierwszy autobus Volvo wyposażo-ny wyłącznie w napęd elektryczny zostanie uruchomiony w czerwcu 2015 roku, jako część projektu ElectriCity w Goeteborgu.

ABB od 2010 roku dostarczyła ponad 1500 systemów szybkiego ładowania w technologii prądu sta-łego (DC) dla pojazdów osobowych na całym świecie, wprowadzając na rynek sieci do ładowania dla klien-tów detalicznych, rządowych oraz z obszaru rynku samochodowego i użyteczności publicznej, włączając w to ogólnokrajowe sieci w Holandii, Estonii i Danii.

Pierwszym połączonym projek-tem obu firm będzie implementacja elektrycznych hybryd Volvo i auto-matycznych ładowarek e-bus ABB do systemu transportu publicznego w Luksemburgu, gdzie 12 hybry-dowych autobusów elektrycznych Volvo, użytkowanych przez Sales-Lentz, będzie jeździć na istniejących trasach od 2015 roku.

ABB (www.abb.com) jest lide-rem w technologiach dla energetyki i automatyki, które pozwalają klien-tom przemysłowym oraz zakładom energetycznym zwiększać swoją efektywność, jednocześnie minima-lizując negatywny wpływ na środo-wisko naturalne. Grupa ABB zatrud-nia około 150.000 pracowników w ponad 100 krajach świata.

Volvo Buses (http://www.volvobuses.com) jest jednym z wio-dących producentów autobusów na świecie, którego działalność koncentruje się na pojazdach i sys-temach dla zrównoważonego trans-portu miejskiego. Volvo Buses jest częścią Grupy Volvo.

Źródło: ABB


NA DOBRY POCZĄTEK

PeryskoP

18 września 2014 roku zakoń-czyła się kolejna już 27.edycja targów ENERGETAB w Bielsku-Białej.

Na targach zaprezentowało się 749 firm z 20 krajów Eurazji.

lami solarnymi czy nowoczesnymi źródłami światła montowanymi na efektownych słupach kompozyto-wych bądź na słupach z odległej epoki lamp gazowych.

Podczas targów odbyło się wie-le szkoleń, konferencji i warsztatów. Tematyka była różnorodna. Każdy mógł znaleźć coś dla siebie. Pod-czas targów odbyła się konferencja, która podsumowała konkurs zor-ganizowany dla młodzieży ze szkół średnich oraz pierwszych lat studiów – VI Krajowy Konkurs Energetyczny „Inteligentne Zarządzanie energią i środowiskiem”.

Jak co roku zorganizowany był konkurs „na wyróżniający się pro-dukt prezentowany na targach”. W konkursie wzięło udział 71 produk-tów. Pucharem Ministra Gospodarki została za swój produkt wyróż-niona firma ELEKTROBUDOWA – rozdzielnica GIS OPTIMA 145, za System rozdziału energii UNIMES-H do 4000A wyróżniono firmę: HAGER POLO Sp. z o.o. Natomiast statuet-

ka „ZŁOTY LEW” Fundacji im. Kazi-mierza Szpotańskiego za „E-recyc-ler zasobnik do akumulacji energii oparty na superkondensatorach” trafiła do firmy MEDCOM Sp. z o.o. Kolejna statuetka „Złoty VOLT” – nagroda PIGE (Polska Izba Gospo-darcza Elektrotechniki) trafiła do podpoznańskiego Przedsiębiorstwa Tworzyw Sztucznych MARMAT, producenta osprzętu elektroinstala-cyjnego.

Podczas tegorocznych targów odbyło się również wiele spotkań jubileuszowych firm. Swoje jubile-usze w tym roku obchodził między innymi: AKS ZIELONKA, ERGOM, Elektroinstalator czy SONEL.

„Zagraj w memoZAMEL na tar-gach ENERGETAB 2014 i wygraj skuter elektryczny!” – takim hasłem w tym roku zapraszała na swoje stoisko firma ZAMEL CET

Jak co roku, tradycyjnie odby-wały się również wieczorne ofi-cjalne lub mniej oficjalne spotkania biznesowe w różnych miejscach Bielska-Białej lub w okolicznych miejscowościach, w Szczyrku, Wiśle czy Ustroniu.

Kolejna, 28.edycja targów zo-stała zaplanowana na 15-17 września 2015 roku.

KOLEJNA EDYCJA TARGóW ENERGETAB ZA NAMI.Fenomen trwa nadal. Tym razem obyło się bez zdziwów.

Podczas tegorocznych targów ENERGETAB pogoda wyjątkowo sprzyjała uczestnikom targów. Wi-dać to było po ilości odwiedzających jaka była na targach – ponad 20.000. zwiedzających z kraju i zagranicy. Jak co roku wystawcy pokazywa-li na najnowocześniejsze maszyny i urządzenia. Gama prezentowanych urządzeń i aparatów była bardzo szeroka. Można było zobaczyć mię-dzy innymi: panele fotowoltaiczne i inne odnawialne źródła energii, stacje transformatorowe, szafy roz-dzielcze, wyłączniki, przekładniki, kable i przewody, aparaty i systemy pomiarowe, automatyki, przesyłania i obróbki informacji, urządzenia UPS, agregaty prądotwórcze i napędy oraz wiele innych wyrobów czy oferowa-nych usług. Wystawcy starali się zapewnić zwiedzającym dużą dawkę nowoczesnych i innowacyjnych roz-wiązań. Praktycznie prawie na każ-dym stoisku można było dostrzec ciekawe, innowacyjne rozwiązania – niektóre zrozumiałe, być może, tylko dla wąskiej grupy specjalistów. Ale i osoby mniej zaawansowane w technice mogły zaciekawić się prezentowanymi aparatami, narzę-dziami, całą gamą specjalistycznych pojazdów czy podnośników, pane-

NA DOBRY POCZĄTEK


PeryskoP


NA DOBRY POCZĄTEK

PeryskoP

NA DOBRY POCZĄTEK


PeryskoP

Wyniki konkursu 27. Międzynarodowych Energe-tycznych Targów ENERGETAB 2014

99 Statuetka – „Lwa” Fundacji im. Kazimierza Szpotańskiego za E-recycler zasobnik do akumulacji energii oparty na superkondensatorach - MEDCOM Sp. z o.o.

99 Puchar Ministra Gospodarki za: OPTIMA 145, rozdzielnica GIS – ELEKTROBUDOWA S.A.

99 Puchar Prezesa Polskiego Towarzystwa Przesy-łu i Rozdziału Energii Elektrycznej za: SELF-HEALING GRID SYSTEM RESTYTUCYJNY SHG – SCHNEIDER ELECTRIC ENERGY Poland Sp. z o.o.

99 Złoty Medal Polskich Sieci Elektroenergetycz-nych S.A. za: Urządzenie telesterowania RL64D – Zakład Pomiarowo-Badawczy Energetyki ENERGOPOMIAR-ELEKTRYKA Sp. z o.o.

Medale 27. Międzynarodowych Energetycznych Targów Bielskich ENERGETAB 2014:

99 Medal Złoty za: UniGear Digital – Rozdzielnica SN - ABB Sp. z o.o.

99 Medal Srebrny za: Zintegrowany Cyfrowy Miernik Pola Elektrycznego ZCMP-1 – INSTYTUT ENERGETYKI Instytut Badawczy

99 Medal Brązowy za: Rozdzielnica SN typu e2ALPHA - ELEKTROMETAL ENERGETYKA S.A.

Medale PGE Energia Odnawialna S.A.:99 Medal Złoty za: Rodzina sterowników energetycz-

nych 7. generacji z aplikacją ELF-2 – Instytut Tele- i Radiotechniczny

99 Medal Srebrny za: Zestaw pomiarowy do badania klasy dokładności przekładników prądowych – PHU OLTEST POLSKA Janusz Czajkowski

99 Medal Brązowy za: Autonomiczne złącze kablowe SN typu ZK-SN dedykowane do SmartGrid – zdalne moni-torowanie oraz sterowanie – ZPUE S.A. /GRUPA KORONEA

99 Statuetka Izby Gospodarczej Energetyki i Ochro-ny środowiska za: Model i algorytm do wykrywania za-kłóceń w pracy młyna węglowego średniobieżnego

– Instytut Automatyki i Systemów Energetycznych Sp. z o.o.

99 Statuetka Złotego „Volta” Polskiej Izby Gospodar-czej Elektrotechniki za: Rodzina listew typu MS45 – Przedsiębiorstwo Tworzyw Sztucznych „MARMAT” Sp. z o.o.

99 Statuetka Polskiego Stowarzyszenia Elektro-instalacyjnego za: Napowietrzny rozłącznik średniego napięcia INEXT24/36 wraz ze sterownikiem Panda – Zakład Obsługi Energetyki Sp. z o.o.

Komisja konkursowa wyróżnia Medalem Prezesa SEP: Sterownik pola megaMUZ-smart – JM-TRONIC Sp. z o.o.

Wyróżnienia Honorowe 27. Międzynarodowych Energetycznych Targów Bielskich ENERGETAB 2014 za:

99 Odłącznik / uziemnik wysokoprądowy wnętrzowy HDS zgłoszony przez firmę: HOLDUCT Sp. z o.o.

99 Specjalistyczny samochód dla energetyki – TATRA PHOENIX T158 z żurawiem HMF 6020-OK6 zgłoszony przez firmę: HMF Polska Sp. z o.o.

99 Seria UPS EVER POWERLINE GREEN 33 zgłoszo-ny przez firmę: EVER Sp. z o.o.

99 Obudowa stacji SN typu PF-P z odpornością na skutki zwarć łukowych 20kA/1s zgłoszony przez firmę: ORMAZABAL POLSKA Sp. z o.o.

99 Walizka serwisowa W-27 Tester SZR zgłoszony przez firmę: ENERGOAPARATURA S.A.

99 Metoda rozciągania linek wstępnych za pomo-cą Robokoptera zgłoszony przez firmę: ROBOKOPTER Technologies Sp. z o.o.

99 Hellux 9000 – „Alt Berlin” Led 30W – Moduł Ledowy „Oświetlenie Gazowe” zgłoszony przez firmę: ZAKłAD HANDLOWY Zbigniew Janoszek

99 System rozdziału energii UNIMES-H do 4000A zgłoszony przez firmę: HAGER POLO Sp. z o.o.

Puchar redakcji miesięcznika Energetyka za aranża-cję stoiska dla firmy: ZPUE S.A. /GRUPA KORONEA


NA DOBRY POCZĄTEK

PeryskoP

NA DOBRY POCZĄTEK


PeryskoP


NA DOBRY POCZĄTEK

podsłuchane

01. „ZAGRAJ W memoZAMEL NA TARGACH ENERGETAB 2014 I WYGRAJ SKUTER ELEKTRYCZNY!” – TAKIM HASłEM W TYM ROKU ZAPRASZAłA NA SWOJE STOISKO FIRMA ZAMEL

PODSłUCHANEFirma ZAMEL dla osób od-

wiedzających tegoroczne targi ENERGETAB przygotowała konkurs memoZAMEL, który promował pro-dukty ZAMEL w niestandardowy sposób. Rozgrywki konkursowe prowadzone były na stoisku ZAMEL CET w dniach targowych. Codzien-nie w konkursie można było wygrać skuter elektryczny oraz zestawy urządzeń EXTA FREE.

Konkurs memoZAMEL wymagał od uczestników znajomości asorty-mentu oferowanego w ramach po-szczególnych grup produktowych firmy ZAMEL. Zadanie polegało na prawidłowym połączeniu pól poja-wiających się na ekranie monitora dotykowego (tabletu). Pola przedsta-wiały zdjęcia produktów oraz nazwy grup produktowych. Uczestnik w jak najkrótszym czasie musiał połączyć pola przedstawiające zdjęcia pro-duktów z odpowiadającymi im po-lami z nazwami grup produktowych.

W ramach konkursu każdy uczestnik mógł zagrać w memoZAMEL 3-krot-nie, w rankingu zapisywany był naj-lepszy rezultat uzyskany podczas jednej z trzech prób.

Każdego dnia konkurs wygrywał uczestnik, który prawidłowo połączył pola w najkrótszym czasie. Wręczenie nagród odbyło się 16 i 17 września o godz. 15:00, natomiast 18 września o 13:00 na stoisku ZAMEL CET.

Podczas tegorocznych targów ENERGETAB ZAMEL CET zaprezen-tował także jednostkę centralną EXTA FREE CONTROLLER mini umożliwia-jącą sterowanie, np. oświetleniem, roletami okiennymi za pomocą urządzeń mobilnych. EFC-02, które jest nowością w ofercie pszczyń-skiego producenta. Ponadto odwie-dzający stoisko mogli zapoznać się z produktami dostępnymi w ofercie ZAMEL CET od kilku sezonów, m.in. elektrycznymi systemami antyoblo-dzeniowymi MATEC, inteligentnym systemem oświetlenia LED LEDIX, kablami i przewodami CET, dzwon-kami i gongami SUNDI, systemami domofonowymi ENTRA oraz auto-matyką budynkową EXTA.

Źródło: ZAMEL

02. ZłOTY VOLT DLA PTS MARMAT

Przedsiębiorstwo Tworzyw Sztucznych MARMAT z podpoznań-skiego Jasienia, k/Swarzędza, pro-ducent osprzętu elektroinstalacyj-

Zdjęcia: ZAMEL

NA DOBRY POCZĄTEK


podsłuchane

03. NIEZALEŻNE TARGI HAGER POLO PO 7.KROć

Firma Hager Polo należąca do międzynarodowego koncernu Hager Group już po raz SIóDMY zorganizo-wała na własnym terenie w Tychach, przy ul. Fabrycznej 10, wystawę w połączonym klimacie targowym i dni otwartych.

Hager Polo organizuje swoją ekspozycję w tym samym cza-sie, w którym odbywają się targi ENERGETAB. Firma Hager, jak co roku liczy na przybycie osób, które

corocznie podążają do Bielska-Białej, tym bardziej, że tyska siedziba i fabryka firmy znajduje się nie-opodal trasy krajowej oraz fakt, że mogą je zorganizować na własnym, nieograniczonym terenie. Do dys-pozycji gości jest większość han-dlowców i techników, na co dzień pracujących w swoich regionach lub na miejscu w fabryce. W tym roku na gości czekała prezenta-cja pełnej oferty Hager i Berker by Hager oraz nowości: ramki serii Berker R.1, rozdzielnice teletech-niczne, VOLTA 5.rzędowa, innowa-cyjna platforma elektroniki Berker.Net., a na chętnych oczekiwali prze-wodnicy gotowi do oprowadzania po fabryce.

W tym roku, po 6 latach nieobec-ności, Hager Polo postanowił, na za-sadzie eksperymentu, wystawić się na bielskich 27.targach ENERGETAB i od razu otrzymał wyróżnienie.

04. WYRóŻNIENIE DLA HAGER POLO

Na 27. Międzynarodowych Energetycznych Targów Bielskich ENERGETAB 2014 wyróżnienie otrzy-mała firma HAGER POLO Sp. z o.o. za „System rozdziału energii UNIMES-H do 4000A”.

Zdjęcia: Archiwum własne

Zdjęcia: HAGER POLO

Zdjęcie: Archiwum własne

Zdjęcia: HAGER POLO

Zdjęcie: HAGER POLO

05. SIEDZIBA HAGER POLO PNIE W GóRę

W Tychach, przy ul. Fabrycznej, szybko rośnie w górę nowa siedzi-ba firmy HAGER POLO wchodzącej w skład międzynarodowej GRUPY HAGER. Po zakończeniu budowy


nego na ostatnich bielskich targach ENERGETAB 2014, zdobyło nagrodę PIGE (Polska Izba Gospodarcza Elektrotechniki) za nową rodzinę listew MS-45 udokumentowaną sto-sowną Statuetką Złoty „VOLT”.


NA DOBRY POCZĄTEK

podsłuchane

i wykończeniu wnętrz, będzie to je-den z ładniejszych architektonicznie i bez udziwnień oraz najnowocze-śniejszych budynków biurowo-szko-leniowych w Polsce. Zostanie on przemyślnie „naszpikowany” najno-wocześniejszą, aktualnie dostępną technologią. Instalacje mają być adaptowalne, tak, aby w miarę po-stępu technologicznego można było je na bieżąco unowocześniać, a sala szkoleniowo-konferencyjna ma być maxi multimedialna.

06. NOWE LOGO FIRMY AN-KOM

Z początkiem lata firma osprzę-towa z Andrychowa odświeżyła swoje dotychczasowe logo, czyniąc je bardziej przejrzystym i technicz-nym, jednocześnie.

Źródło: AN-KOM

07. ZMIANA NAZWY POLSKIEJ FIRMY OśWIETLENIOWEJ

Z dniem 18 września 2014 roku spółka Polam-Rem zmieniła nazwę na Remontowa Lighting Technolo-gies Spółka Akcyjna. Zmiana została podyktowana decyzją spółki Re-montowa Holding S.A. – właścicie-la Polam-Rem od 1992 roku. Nowe logo zostało po raz pierwszy zapre-zentowane na targach ENERGETAB w Bielsku-Białej.

Marka Polam-Rem pozostaje własnością Remontowa Lighting Technologies S.A.

Siedziba, właściciel, profil dzia-łalności, numery kont bankowych oraz misja przedsiębiorstwa pozo-stają bez zmian. Firma nadal chce być specjalistą w produkcji wyso-kiej jakości opraw oświetleniowych, przeznaczonych do trudnych warun-ków pracy, w tym do przestrzeni za-grożonych wybuchem.

Źródło: Remontowa Holding S.A.

08. GRODNO JUŻ POWYŻEJ PLANóW: 42. PUNKT SPRZEDAŻY URUCHOMIONY W KIELCACH

Spółka Grodno, jeden z czoło-wych dystrybutorów artykułów elek-trotechnicznych i oświetleniowych w Polsce, uruchomiła nowy punkty sprzedaży w Kielcach. To już szósty punkt sprzedaży otwarty w bieżącym

2014 roku. Spółka wcześniej urucho-miła 41 punkt sprzedaży w Zielonej Górze. W planach na bieżący rok obrotowy zakładano otwarcie pięciu nowych placówek. Aktualnie Grodno posiada 42 punkty sprzedaży.

Źródło: GRODNO S.A.

09. KONKURS KONSORCJUM ELMEGA ROZSTRZYGNIęTY NA TARGACH ENEGETAB

Konsorcjum ELMEGA poinfor-mowała, że czwarta edycja konkur-su na najlepszego dostawcę oraz sprzedawcę została rozstrzygnięta, na targach ENERGETAB 2014.

Wyniki są następujące:93 W konkursie na NAJLEPSZEGO

DOSTAWCę ROKU 2013 zwyciężyła firma F&F

93 W konkursie na NAJLEPSZEGO PRZEDSTAWICIELA HANDLOWEGO DOSTAWCY:

88 I miejsce zajął Sylwester Czuk z firmy KONTAKT SIMON

88 II miejsce zajął Tomasz Konieczny z firmy AWEX

88 III miejsce zajął łukasz Kołodziej z firmy ZAMEL CET

Rozdanie nagród odbyło się pierw-szego dnia Targów ENERGETAB 2014, tj. 16.09.2014 r. na stoisku KHE ELMEGA o godzinie 12.00. Wszyst-kim ZWYCIęZCOM serdecznie GRATULUJEMY!!!

Źródło: KHE ELMEGA


dotychczasowe logo

nowe logo

NA DOBRY POCZĄTEK


podsłuchane

10. ZMIANY WłASNOśCIOWE W BSH BOSCH UND SIEMENS

Bosch przejmie od Siemensa 50% udział w spółce joint venture BSH Bosch und Siemens Haus-geräte GmbH (BSH). Cena zakupu udziałów wynosi 3 mld euro. BSH

wypłaci też obu spółkom dywiden-dę w wysokości 250 mln euro dla każdej. Dzięki temu BSH stanie się spółką zależną Grupy Bosch. BSH będzie miało prawo do długotermi-nowego używania marki Siemens, w związku z czym przez długi czas będzie produkować i sprzedawać sprzęt AGD pod marką Siemens. Transakcja ma prawdopodobnie zostać sfinalizowana początkiem 2015 roku. Siemens sprzeda-jąc swoje udziały w BSH, pragnie w większym stopniu skoncentro-wać się na swojej działalności pod-stawowej. Negocjacje prowadzone przez Siemens i Bosch odbywały się w atmosferze konstruktywnej wymiany argumentów i pełnego zaufania.

Dzięki wieloletniej, owocnej współpracy Bosch i Siemens, spółka BSH stała się jednym z wiodących przedsiębiorstw w branży sprzętu AGD. Przejęcie całości udziałów w BSH przez firmę Bosch ma za-owocować nowymi perspektywami dla klientów, dystrybutorów i pra-cowników przy jednoczesnym za-chowaniu stabilnej struktury organi-zacyjnej i ciągłości działania.

Źródło: BSH Bosch und Siemens Hausgeräte GmbH

11. 40 MLN EURO NA PROGRAM WYMIANY SAMOCHODóW

40 mln euro – tyle planowane jest przeznaczenie środków unijnych na program wymiany samochodów. Mali i średni przedsiębiorcy mogą liczyć na dopłatę unijną w wysokości 9% kredytu przy zakupie aut Toyota lub Lexus. Podstawowy wymóg – nowe auto musi emitować co najmniej 20% mniej dwutlenku węgla niż do-tychczasowy pojazd używany przez firmę. Toyota uruchomiła program we współpracy z Deutsche Bankiem. Deutsche Bank będzie udzielał kredy-tu z zerową prowizją, oprocentowanie będzie wynosić 4,9%. Wypłaty mają być organizowane dwa razy w roku. Pierwsze dopłaty ruszą już w lutym 2015 roku, kolejne planowane są na sierpień 2015 roku.

Źródło: Toyota, Deutsche Bank

12. CREE INWESTUJE W LEXTAR

Amerykańska firma Cree i tajwańska firma Lextar Electronics Corporation ogłosiły zawarcie umo-wy, zgodnie z którą Cree zainwe-stuje w Lextar, by wesprzeć rozwój produkcji chipów LED na podłożach szafirowych. W ramach umowy Cree zainwestuje około 83 mln USD, na-bywając jednocześnie 83 mln akcji Lextar w cenie 1,00 USD za akcję. Lextar i Cree zawrą również długoterminową umowę na dosta-wy chipów oraz sprzedaż praw li-cencyjnych na niektóre rozwiązania Cree w dziedzinie produkcji chipów i innych komponentów LED. Po za-mknięciu inwestycji Cree będzie właścicielem około 13% Lextara. Umowa została zatwierdzona przez zarządy obu spółek, a jej zamknięcie przewidziane jest na II kwartał roku fiskalnego 2015.

Źródło: CREE

13. ZOE I TWIZY W FINALE DOBRY WZóR 2014

Renault ZOE oraz Renault TWIZY zostały zakwalifikowane do finału

Zdjęcie: BSH.de


NA DOBRY POCZĄTEK

podsłuchane

ogólnopolskiego Konkursu Dobry Wzór 2014 organizowanego przez Instytut Wzornictwa Przemysłowego.

ZOE i TWIZY znalazły się w gro-nie kilkudziesięciu polskich i zagra-nicznych finalistów – produktów naj-wyższej jakości, z obszarów sfery domu, sfery pracy, sfery publicznej, sfery usług, nowych technologii, grafiki użytkowej i opakowań oraz nowych materiałów.

Dobry Wzór to najstarszy ogól-nopolski konkurs na najlepiej zapro-jektowane produkty i usługi dostęp-ne na polskim rynku. Instytut Wzor-nictwa Przemysłowego organizuje go od 1993 roku.

Nagrodą w konkursie jest znak i certyfikat Dobry Wzór. Patronat honorowy nad konkursem objął Minister Gospodarki.

Źródło: Renault Polska

14. HUAWEI PIERWSZĄ CHIńSKĄ FIRMĄ W RANKINGU INTERBRAND’S 2014 ANNUAL BEST GLOBAL BRANDS

Firma Huawei została pierw-szą chińską marką, która znalazła się w prestiżowym rankingu In-terbrand’s 2014 Annual Best Global Brands. Najważniejszym kryterium doboru marek jest ich działalność na wielu rynkach. Zajmując 94. lo-katę Huawei jest jedną z pięciu no-wych marek na tegorocznej liście Best Global Brands.

Huawei przyjmując to prestiżo-we wyróżnienie potraktowała je jako dowód na swoje zaangażowanie zawarte w firmowym haśle „Make it Possible”, którego przesłaniem jest dostarczanie jak największej liczbie odbiorców produktów klasy premium. Obecnie Huawei zajmu-je trzecią pozycję pod względem sprzedaży smartfonów na świecie. W regionach takich jak Chiny czy Europa Zachodnia marka cieszy się coraz większą rozpoznawalnością. Skupia się również na globalnym umacnianiu swojego wizerunku i bu-dowaniu zaufania do oferowanych przez siebie rozwiązań.

Huawei zanotował znaczny wzrost zysków nie tylko w Europie i w Azji. Staje się on również lide-rem w Ameryce Południowej oraz jedną z największych marek na ryn-ku kanadyjskim. Strategia rozwoju i innowacji firmy znajduje uznanie w oczach coraz większej liczby kon-sumentów na całym świecie, o czym świadczą zyski ze sprzedaży oraz

liczne wyróżnienia i nagrody, takie jak Interbrand’s 2014. Według sta-tystyk IDC dotyczących światowego rynku telefonów komórkowych, firma Huawei odnotowała 6,9% wzrost sprzedaży w porównaniu z rokiem ubiegłym. W drugim kwartale 2014 roku sprzedała ponad 20,3 mln urzą-dzeń, uzyskując 95,1% wzrost sprze-daży w porównaniu z 2013 rokiem. Według badania IPSOS rozpoznawal-ność marki Huawei w 2013 roku wy-niosła 52% na poziomie globalnym i 68% w Chinach.

Interbrand to jeden z najstar-szych i najbardziej prestiżowych rankingów marek – prowadzony jest już od 1974 roku. Aby znaleźć się na liście stu najlepszych, firma musi działać na co najmniej trzech kontynentach, w tym na rynkach wschodzących oraz posiadać sze-roki zakres usług i produktów. Do-chód w 30% musi pochodzić spoza macierzystego rynku, a nie więcej niż 50% może pochodzić z jednego kontynentu. Dzięki sukcesywnej re-alizacji strategii rozwoju Huawei jako pierwsza chińska marka spełniła te wysokie wymagania i zyskała uzna-nie w oczach ekspertów odpowie-dzialnych za tworzenie rankingu.

Źródło: Huawei

15. ENERGA Z GłOWĄ W CHMURACH

Energa postrzega oględziny sie-ci energetycznych z lotu ptaka jako strategiczny element oceny jej stanu

Zdjęcie: Huawei

Zdję

cie:

PZL

Św

idni

k

NA DOBRY POCZĄTEK


podsłuchane

technicznego. We wrześniu prze-znaczony do tego celu inspekcyj-ny śmigłowiec Energi zobaczymy między innymi nad Ciechanowem, Płockiem, Mławą oraz Gostyniem.

W bieżącym roku Enerdze uda-ło się w ten sposób sprawdzić już ponad 5300 kilometrów linii ener-getycznych. Ocena taka stanowi za-bieg eksploatacyjny, który pozwala planować modernizacje, przeglądy i naprawy. W analizach wielkiej ilości danych biorą udział najlepsi specjali-ści zatrudnieni w firmie.

Ta z kolei podkreśla, że najważ-niejszą zaletą tego typu oględzin jest analiza przestrzeni, w której zlokali-zowane są urządzenia energetyczne. To kolizje z otoczeniem odpowiadają za 30% awarii linii średniego napię-cia. Jednak według spółki oprócz oględzin lotniczych niezbędne są także te tradycyjne, które wspólnie dają najwierniejszy obraz ich stanu.

Jak już wspomniano, w tym roku Energa sprawdziła w ten sposób po-nad 5300 kilometrów sieci. Inspek-cji została poddana infrastruktura w województwach warmińsko-ma-zurskim, pomorskim, kujawsko-po-morskim i zachodniopomorskim.

Źródło: energa

16. ZMIERZCH 12V, WG AUDI

Większość obecnych samo-chodów do zasilania elementów elektrycznych wykorzystuje system 12-woltowy. Zwiększanie ich funk-cjonalności poprzez dodawanie nowych urządzeń sprawia, że prą-dy płynące przez instalację stają się coraz większe. Według Audi system 12V jest w dzisiejszych czasach na granicy swojej wydaj-ności, przyszedł natomiast czas na system 48V.

Niemiecki producent testuje do-datkowy 48-woltowy układ elektryczny w dwóch prototypowych pojazdach – zmodyfikowanych wersjach hybry-dowego A6 TDI oraz RS 5 TDI. Audi doposażyło auta w większą ilość układów elektrycznych, na przykład kompresor elektryczny w celu popra-wy parametru przyspieszenia, czy system kontroli dynamiki podwozia. Audi twierdzi, że ma więcej pomy-słów na zwiększanie udziału apara-tów elektrycznych w całościowej konstrukcji pojazdu, ale podkreśla, że najważniejszym krokiem w roz-poczęciu zmian jest zastosowanie nowej szyny zasilania.

Jak widać na powyższym zdję-ciu, koncepcyjne RS 5 korzysta z baterii litowo-jonowych zainstalo-wanych w tylnej części samochodu, które dzięki przetwornicy DC/DC za-pewniają 48V, nawet gdy silnik jest wyłączony. Wyższe napięcie pozwa-

la zastosować przewody zasilające o mniejszym przekroju.

Audi dodaje, że system 48V pomoże zaoszczędzić nawet do 0,4 litra paliwa na 100 kilometrów. Nad 48-woltowym systemem zasila-nia pracuje także Advanced Lead Acid Battery Consortium, którego celem jest również zmniejszenie apetytu na pali-wo dzisiejszych pojazdów.

Źródło: Audi

17. NOWY SILNIK DLA POJAZDóW ELEKTRYCZNYCH

Uniwersytet Technologicz-ny Nanyang wraz z Niemieckim Centrum Lotniczym i Kosmicznym opracowali zupełnie nową kon-strukcję silnika elektrycznego. Docelowo ma być wykorzystywany w pojazdach elektrycznych.

Zdjęcie: Archiwum własne

Silnik zintegrowany został ze sprężarką klimatyzacji, co pozwoliło oszczędzić miejsce na większą licz-bę akumulatorów. Naukowcy szacu-ją, że dzięki temu zabiegowi uda im się zwiększyć zasięg współczesnych samochodów elektrycznych nawet o 20%.

Problem małego zasięgu dotyka szczególnie kraje, w których panuje klimat tropikalny. To z akumulatorów zasilane muszą być zarówno silniki napędowe, jak i sprężarka klimaty-zacji. Przykładowo w Singapurze proporcje poboru mocy w takim wy-padku rozkładają się równomiernie. Integracja pozwala natomiast zuży-wać mniej energii, a przy okazji pozy-tywnie wpływa na efektywność jazdy.

Badacze z Chin i Niemiec za swoje wysiłki zostali nagrodzeni na-grodą Best Originality Award, która przyznawana jest w ramach konkursu TECO Green Tech International Contest.

Źródło: kopalniawiedzy

Zdjęcie: Audi


NA DOBRY POCZĄTEK

podsłuchane

18. STERUJ OśWIETLENIEM LED Z KOMPUTERA, TABLETU LUB TELEFONU!

ENTERIUS®, polski producent sterowników LED, wprowadził do oferty system sterowania pozwala-jący na zaawansowane, choć łatwe w obsłudze kontrolowanie oświe-tlenia LED za pomocą popularnego protokołu DMX512. System składa się z dwóch urządzeń, z których jedno, moduł nadawczy EC-4DX, to interfejs USB-DMX podłączany do komputera (Windows, Linux lub Ma-cOS) i obsługujący jedną magistralę DMX, czyli do 512 niezależnych ka-nałów. Drugie to moduł odbiorczy EC-133DMX, który jest 3 kanało-wym ściemniaczem lub sterowni-kiem RGB (w zależności od konfigu-racji) i współpracuje bezpośrednio z taśmami LED lub LED RGB. Może on obsłużyć aż 252 W (3 x 84 W) oświetlenia LED. Urządzenie pośred-nio może również sterować wszyst-kimi prądowymi oprawami LED za pośrednictwem driverów LED Enterius z serii ED.

16 bitowa rozdzielczość sterowa-nia gwarantuje bardzo płynne zmiany jasności, a dopasowanie charakte-rystyki ściemniania do czułości oka ludzkiego zapewnia w pełni liniowe zmiany jasności bądź kolorów. Spe-cjalistyczne badania w laboratorium Politechniki Krakowskiej potwierdziły

zgodność z wymaganymi Normami oraz Dyrektywami UE, a także pełne bezpieczeństwo użytkowania.

Oba urządzenia wraz z darmo-wym oprogramowaniem pozwa-lają na budowanie nawet bardzo dużych i zaawansowanych syste-mów oświetlenia LED sterowanych z komputera, tabletu lub telefonu, również poprzez LAN/Internet.

Linki do pełnych opisów urządzeń:http://enterius.pl/sterowniki-led/

kontrolery/interfejs-usb-dmx/http://enterius.pl/sterowniki-led/

kontrolery/sterownik-led-dmx-ec-133-dmx/

19. TRAMWAJE POMOGĄ W WALCE Z OCIEPLENIEM?

W tramwaje będą inwesto-wać nawet te miasta, które kiedyś z nich zrezygnowały.

Wkrótce polskie miasta mogą rozpocząć realizację ogromnych inwestycji w linie tramwajowe. Wszystko dzięki sięgającemu 85% wartości projektu dofinansowaniu z Unii Europejskiej. Bruksela chce w ten sposób przeciwdziałać zmia-

nom klimatycznym, ponieważ jej zdaniem im większa część pasaże-rów przesiądzie się z samochodów do tramwajów, tym mniejsza będzie emisja CO2 i innych niepożądanych gazów zawartych w spalinach ben-zynowych.

Bruksela naciska na Polskę, aby dokonała wielkich inwesty-cji w transport zbiorowy, przede wszystkim szynowy. Zdaniem brukselskich urzędników ten typ transportu w największym stopniu przyczynia się do redukcji emisji CO2. W budżecie unijnym na lata 2014-2020 zarezerwowanych na ten cel zostało 16 mld zł. Inwestycje w budowę nowych linii tramwajo-wych oraz w tabor tramwajowy pla-nują nawet te miasta, które kiedyś usunęły tramwaje.

Polskie samorządy już zaczę-ły zgłaszać projekty. Plan rządowy zakłada, że do 2022 roku powsta-nie 168 km nowych lub gruntownie zmodernizowanych linii tramwajo-wych, a liczba podróży komunikacją zbiorową w ciągu najbliższych 8 lat wzrośnie o 35%.

Źródło: biztok.pl

Zdję

cie:

Arc

hiw

um w

łasn

e

Serię aparatów elektrycznych niskiego napięcia wyróżniają takie cechy jak:

sprawdzona niezawodność działania, wszechstronność zastosowań w instalacjach elektrycznych,

modułowa konstrukcja, wysoka trwałość, małe wymiary, oraz pełna gama akcesoriów.

Te cechy zapewniają bezpieczeństwo działania i obsługi każdego systemu dostarczania energii elektrycznej.

Ze względu na kilkudziesięcioletnie doświadczenie na rynku elektrycznym,

Chint Electric specjalizuje się w rozwoju oraz produkcji aparatów elektrycznych.

Opierając się na obszernej liczbie linii produktowych oraz rozbudowanej sieci marketingowej na całym świecie,

produkty Chint znajdują szerokie zastosowania w instalacjach

oraz różnych urządzeniach elektrycznych w gałęziach przemysłu w ponad 90 krajach na całym świecie.

Chint Poland Sp. z o.o.91-212 Łódźul. Wersalska 47/75 lok. 406www.chintpoland.pl

Quality out of Dedication

Chint Poland Sp. z o.o.91-341 Łódźul. Brukowa 20 lok. 213www.chintpoland.pl


NA DOBRY POCZĄTEK

Zbliżenia

KRAJOWE FORUM JEDNOLITEGO RYNKU - SIMFO 2014

Forum Jednolitego Rynku stanowi część Aktu o jednolitym rynku. Okresowo gromadzi uczestników rynku, m.in. przedsiębiorców, partnerów społecznych, organizacji poza-rządowych i tych obywateli, reprezentujących władze publiczne na różnych szczeblach władzy i parlamentów. Bada stan jednolitego rynku, transpozycji i stosowania dyrek-tyw, oraz wymianę najlepszych praktyk. Forum przyczynia się do oceny polityki i od-grywa swoją rolę w monitorowaniu realizacji Aktu o jednolitym rynku i jego wpływ na poziomie lokalnym.

KRAJOWE FORUM JEDNOLITEGO RYNKU

NA DOBRY POCZĄTEK


Zbliżenia

Dekada polskiej przedsiębiorczości na jednolitym rynku UE

W dniach 16 – 17 października 2014 roku w Warszawie odbyła się 4. edycja KRAJOWEGO FORUM JEDNOLITEGO RYNKU – SIMFO 2014, które na wzór lat ubiegłych zorganizowane zosta-ło wspólnie przez Ministerstwo Gospodarki wraz z Komisją Europejską i Parlamentem Europejskim.

Tegoroczne Forum rozpoczęło się konferencją w Och-Teatrze, w Warszawie w dniu 16 paździer-nika br. Gospodarzem spotkania, którego motto przewodnie brzmiało „Dekada polskiej przedsię-biorczości na jednolitym rynku Unii Europejskiej”, był Janusz Piechociński, Wicepremier RP, Minister Gospodarki. Parlament Europejski reprezentowa-ła Róża Thun, Europosłanka, członkini Komisji PE ds. rynku wewnętrznego i ochrony konsumentów (IMCO). Podczas dyskusji panelowych przedsię-biorcy, przedstawiciele administracji, związków branżowych, organizacji pozarządowych oraz świata nauki podjęli próbę podsumowania okresu 10 lat aktywnej obecności polskich przedsiębior-ców i obywateli na rynku wewnętrznym UE oraz wskazania co przez ten okres udało się osiągnąć, a jakie obszary wymagają jeszcze poprawy. Oma-wiane były także wyzwania związane z prowadze-niem transgranicznej działalności gospodarczej na rynku wewnętrznym UE. Związek Pracodawców Branży Internetowej IAB Polska zaprezentował ra-port dot. e-handlu w polskich małych i średnich przedsiębiorstwach. Konferencję moderował Pan Paweł Rabiej, Partner Zarządzający Ośrodka dialogu i analiz THINKTANK.

4. Forum Jednolitego Rynku otworzył Janusz Piechociński, Wicepremier RP, Minister Gospo-darki. Następnie posłanka do Parlamentu Europej-skiego Róża Thun, zreferowała, jak „Europa lubi przedsiębiorców”. Swój „Kontrapunkt” przestawił Prof. Witold Orłowski, Dyrektor Szkoły Biznesu Politechniki Warszawskiej.

W następnej kolejności, w panelu dyskusyjnym „Blaski i cienie jednolitego rynku UE” udział wzięli:

99 Janusz Piechociński, Wiceprezes Rady Ministrów, Minister Gospodarki,

99 Dr Janusz Jankowiak, Główny Ekonomista Polskiej Rady Biznesu,


NA DOBRY POCZĄTEK

Zbliżenia

99 Renata Juszkiewicz, Prezes Polskiej Organizacji Handlu i Dystrybucji,

99 Henryk Orfinger, Prezes Zarządu Dr Irena Eris SA,

99 Grażyna Rokicka, Prezes Stowarzyszenia Konsumentów Polskich.

Po krótkiej przerwie Włodzimierz Schmidt, Prezes Związku Pracodawców Branży Internetowej IAB Polska przedstawił „Raport nt. e-handlu w polskich małych i średnich przedsiębiorstwach”. Swój „Kontrapunkt” zaprezentowała Róża Thun, posłanka do Parlamentu Europejskiego.

Zgodnie z planem w drugim panelu dyskusyjnym „Europa bez granic – wyzwania na następną dekadę” udział wzięli:

99 Róża Thun, posłanka do Parlamentu Europej-skiego,

99 Andrzej Gantner, Dyrektor Generalny Polskiej Federacji Producentów Żywności,

99 Dr Jerzy Kwieciński, Prezes Fundacji Europejskie Centrum Przedsiębiorczości,

99 Ignacy Morawski, Ekonomista, FM Bank PBP SA,

99 Agata Wacławik-Wejman, Dyrektor ds. polityk publicznych w Google, Europa środkowo--Wschodnia.

NA DOBRY POCZĄTEK


Zbliżenia

Nieco luźniejsze podejście do tematu jednolitego rynku europejskiego, a właściwie jakie korzyści daje przynależność do Unii Europejskiej i swoją „Wizję jednolitego rynku za 10 lat” zaprezentowali Goście specjalni: Dr Steve Terrett (na co dzień Kierow-nik Centrum Prawa Angielskiego i Europejskiego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego) i Paolo Cozza (na co dzień Dyrek-tor Handlowy firmy motoryzacyjnej Bottari Polska), znani, chociażby z programu TVP – „Europa da się lubić”.

Całość konferencji moderował Paweł Rabiej, Partner Zarządzający Ośrodka dialogu i analiz THINKTANK.

Komisja Europejska, gospodarz drugiego dnia Forum, tj. 17 października, przeprowadziła warsztaty do-tyczące deregulacji w obszarze dostępu do zawo-dów regulowanych oraz procesu wzajemnej oceny barier ograniczających dostęp do niektórych z nich.

Ostatecznie pierwszy dzień Forum zamknęły panie:

99 Dr Ewa Synowiec, Dyrektor Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Polsce

oraz 99 Małgorzata Wenerska-Craps, Dyrektor

Departamentu Spraw Europejskich, Ministerstwo Gospodarki.


NA DOBRY POCZĄTEK

PIGE

Otwarte Spotkanie CzłonkowskiePolskiej Izby Gospodarczej ElektrotechnikiSzczyrk’ 2014

W godzinach popołudniowo-wieczornych 18 września 2014 roku, czyli w dniu zakoń-czenia bielskich targów ENEGETAB 2014, w Szczyrku odbyło się Otwarte Spotkanie Członkowskie Polskiej Izby Gospodarczej Elektrotechniki. Na spotkanie przyjechali członkowie i sympatycy Izby.

W ramach spotkania wystąpili zaproszeni goście:

99 Investor Center Ostbrandenburg GmbH, Operator of the WTC Frankfurt (Oder)-Słubice; 99 Energomix – ekspert energetyczny; 99 Europejskie Biuro Ochrony Finansów – windykacje; 99 Carl Zeiss Business Partner – mikroskopia

techniczna;99 PSE (Polskie Stowarzyszenie Elektroinstalacyjne), Piotr Gondek „Systemy zarządzania jakością”;

99 PIGE, Sekcja kabli i przewodów: „Propozycja nowej normy polskiej dla przewodów instalacyj-nych (dawna rodzina YDY).

Obradowały zespoły do spraw: jakości, współ-pracy z nauką, eksportu, dofinansowań unijnych i krajowych, kabli, marketingu oraz młodych przedsiębiorców.


NA DOBRY POCZĄTEK


PIGE


BRUNCH Z BIZNESEM

WyWiad z iskrą

ElektroTrendy: Szanowny Panie Prezesie, firma PTS MARMAT jest producentem osprzętu elektroinstalacyjnego – co za nimi stoi?

Marek Manikowski: Nasza firma od lat produku-je rury elektroinstalacyjne, koryta, rury karbowane oraz rury specjalistyczne – wysokoelastyczne dla maszyn.

ElektroTrendy: Czy planowane są kolejne produkty lub wręcz grupy asortymentowe. Jeżeli tak to jakie?

Marek Manikowski: Cały czas myślimy o kolejnych produktach, jednak na bazie naszych doświadczeń i umiejętności zawodowych postanowiliśmy, że oprócz rozszerzania podstawowej dla nas grupy produktów skierujemy nasze wysiłki na inne dzie-dziny gospodarki.

ElektroTrendy: Proszę o przedstawienie historii firmy, jej struktury organizacyjnej oraz zakresu działania na polskim rynku. Może europejskim?

MAREK MANIKOWSKI, SIłA SPOKOJU – REALISTA I MARZYCIEL

Marek Manikowski, prezes i współwłaściciel firmy MARMAT, udzielił wywiadu dla Czytelników magazynu ElektroTrendy

Marek Manikowski: Działamy na polskim rynku od 30 lat. Na początku naszej działalności zajmo-waliśmy się „galanterią”. Produkowaliśmy zabawki, oraz artykuły szkolne. Jednakże w pewnym momen-cie postanowiliśmy zmienić kierunek naszej działal-ności na bardziej „poważny” i stopniowo wsiąkali-śmy w branżę elektroinstalacyjną, która jest w tym momencie naszą podstawowa gałęzią produkcyjną. Obecnie nasze produkty można spotkać na terenie całej Polski. Od paru lat z sukcesem eksportujemy nasze wyroby do sąsiadujących z nami krajów. Na-pawa nas to zadowoleniem, bo pomogło nam to zweryfikować nasze produkty, nie tylko z krajową konkurencją, ale także z producentami europejskimi (w szczególności włoskimi).

ElektroTrendy: Czy eksport na rynki zewnętrzne pomaga rynkowi polskiemu?

Marek Manikowski: Eksport jest konieczny – nie tylko w sensie zwiększenia rynku zbytu, ale także pozwala zweryfikować jakość swoich produktów,

Laureat ENERGETAB 2014 Złoty Volt

BRUNCH Z BIZNESEM


WyWiad z iskrą

a także wymusza dyscyplinę we wszystkich dzia-łaniach przedsiębiorstwa. Zmusza do ciągłego sa-modoskonalenia. Na szerszym rynku rzetelność, konsekwencja w działaniu pozwala zdobyć zaufanie do firmy i jej produktów, a w konsekwencji zaistnieć na nowych rynkach.

ElektroTrendy: Czym różni się rynek polski od europejskiego?

Marek Manikowski: Rynek polski nie różni się zasadniczo od innych rynków europejskich, jednak-że ostatnio powszechny stał się pęd do obniżania cen wyrobów, graniczący z dumpingiem. Zauwa-żyliśmy tendencję do rozbieżności tego co jest na metce wyrobu, a wyrobem, czyli brakiem zgodno-ści pomiędzy charakterystyką wyrobu, a jej rzeczy-wistym stanem. Takie zachowania producentów utrudnia właściwe funkcjonowanie na rynku. Dlate-go nasza firma popiera ideę uporządkowania rynku i powrotu do rzetelnej konkurencji.

ElektroTrendy: Czym wyróżnia się Państwa oferta na tle innych firm o zbliżonym profilu asortymentowym?

Marek Manikowski: Od wielu lat odbiorcy do-ceniają nasze produkty. Patrząc w przyszłość, cały czas czynimy starania, by udoskonalać swoje pro-dukty, jak i swoją logistykę. Dlatego też, posiadamy wizerunek stabilnej i nowoczesnej firmy, oferującej produkty zgodne z najwyższymi standardami jako-ści. Obok działań marketingowych i handlowych, skupiamy się na nowych produktach. Nowa rodzi-na listew MS-45 uzyskała nagrodę na targach ENERGETAB 2014. Listwy te zdecydowanie wy-przedziły konkurencję i już zostały zauważone i do-cenione przez klientów.

Nie poddajemy się pokusie rynku, a odpowie-dzialność w biznesie to nasza dewiza.

ElektroTrendy: Czy MARMAT jest firmą inno-wacyjną, jeżeli tak – to jak to się przejawia?

Marek Manikowski: W swoim działaniu sta-ramy się być w czołówce nowoczesnych firm.


BRUNCH Z BIZNESEM

WyWiad z iskrą

z optymizmem patrzymy w przyszłość, ale też widzimy, że wiele jest jeszcze do zrobienia.

ElektroTrendy: Jak wygląda Państwa wizja rozwoju firmy w ciągu najbliższych kilku lat?

Marek Manikowski: Firma, to nie tylko dziś, to jutro, to przyszłość. Chcielibyśmy się doskonalić w tym, w czym czujemy się najlepiej. Jednakże, obok branży elektrotechnicznej, zamierzamy umoc-nić naszą pozycję w innych gałęziach gospodarki. Upatrujemy nowe perspektywy w produkcji wy-robów dla potrzeb rolnictwa. Interesujące wyda-je nam się podjęcie nowych wezwań związanych z rozwojem nowoczesnego budownictwa. Kreśląc wizję rozwoju naszej firmy, nie tylko zważamy na konieczność dostosowania swych wyrobów do potrzeb coraz bardziej wymagającego odbiorcy, do coraz bardziej innowacyjnych technologii, ale zawsze naszym priorytetem jest dbałość o środo-wisko. Jako pierwsza firma w Polsce, podjęliśmy produkcję wyrobów z tworzywa bezołowiowego. Z ufnością patrzę w przyszłość naszej firmy. Sta-wiamy na młode kadry. Nasza załoga jest młoda, prężna, ambitna i kreatywna.

ElektroTrendy: Nowoczesność, ochrona środo-wiska, niska energochłonność są głównymi standar-dami dla producentów i dostawców Unii Europej-skiej. A jak to wygląda w firmie PTS MARMAT?

Marek Manikowski: Według mnie niestety sytu-acja na rynku elektrotechnicznym jest niestabilna. Cień rzuca „niezdrowa konkurencja”. Dlatego uwa-żam za niezbędne, działania stojące na straży utrzy-mania jakości i bezpieczeństwa wyrobów.

ElektroTrendy: Jaką koniunkturę przewiduje Pan w branży na koniec bieżącego roku i w roku przyszłym? Jakie są szanse, a jakie zagrożenia dla tego rynku?

Pamiętam, że byliśmy jedną z pierwszych 50 firm, które wprowadziły ISO 1400 oraz dostaliśmy wy-różnienie Panteon Polskiej Ekologii w 2001 roku. Posiadamy też od 2000 roku. Certyfikat Zarządza-nia Jakością ISO 9001.

Posiada wiele własnych patentów oraz wzorów użytkowych, dzięki którym może wprowadzać na rynek nowoczesne, nowatorskie wyroby, choćby wspomniana wcześniej rodzina listew MS-45, za którą otrzymaliśmy nagrodę na ostatnich bielskich targach.

Poza tym staramy się pracować na maszynach nowoczesnych, wydajnych i energooszczędnych, co przekłada się na wysoką jakość naszych wyro-bów oraz troskę o środowisko naturalne.

ElektroTrendy: Co się udało wykonać, a co nie? Marek Manikowski: Działamy cały czas w okre-

sie transformacji rynku. Czasy są ciekawe, ale jednocześnie trudne dla prowadzenia działalności. Myślę, że o naszych porażkach nie będę mówił, bo zainteresowani i tak wiedzą, a sukcesem jest to, że

BRUNCH Z BIZNESEM


WyWiad z iskrą

Marek Manikowski: Trudno rokować. Koniunk-tura jest zawsze wypadkową wielu czynników – nie tylko waży tu sytuacja gospodarcza w naszym kraju, ale kształtuje ją aktualny klimat gospodarczo--polityczny w Europie, a także na całym świecie. Z natury jestem optymistą i wierzę, że polscy producenci znajdą swoje miejsce w gospodarce światowej.

ElektroTrendy: No i temat rzeka, co Pan może powiedzieć o dzisiejszych płatnościach za towar?

Marek Manikowski: Nieodzownym warunkiem optymalnego funkcjonowania każdego przedsię-biorstwa, jest płynność finansowa. Aktualnie przy-jęte standardy płatności dyskryminują małe i śred-nie przedsiębiorstwa i stanowią poważna przeszko-dę w ich rozwoju. Cały czas, my przedsiębiorcy, oczekujemy większej pomocy ze strony państwa polskiego.

ElektroTrendy: Jak przebiegała Pana droga zawodowa?

Marek Manikowski: W swojej działalności go-spodarczej, korzystam z wiedzy zdobytej na uczelni – Politechnice Poznańskiej. W swoich zawodowych zainteresowaniach jestem konsekwentny. Ukoń-czyłem Wydział Budowy Maszyn, na specjalizacji: Technologia przetwórstwa tworzyw sztucznych. Pierwsze doświadczenia zdobywałem w Zakładzie Naukowo-Technicznym „Proplast”.

Działalność gospodarczą rozpocząłem w 1984 roku. Od tego też momentu zawodowo związany je-stem z Piotrem Wojtkowiakiem, z którym wspólnie i z sukcesem prowadzimy firmę „PTS MARMAT”.

ElektroTrendy: Jakie są Pana największe sukcesy?

Marek Manikowski: Największym moim sukce-sem jest to, że po tylu latach działania, praca jest dla mnie PRZYJEMNOśCIĄ, a jeśli coś jest przy-jemnością, to nie można nazwać tego pracą, tylko hobby... i to jest mój sukces.

ElektroTrendy: Jakie ma Pan zainteresowania – również te pozazawodowe?

Marek Manikowski: Moim sukcesem jest także to, że mam wewnętrzną równowagę. Moje życie to nie tylko praca zawodowa, ale też rodzina, przyja-ciele, no i pasje, a pasji mam kilka. Wszystkie wią-żą się z aktywnością ruchową: jest to jazda konna, narty, żaglówka i podróże.

ElektroTrendy: Dziękujemy serdecznie za rozmowę!

Marek Manikowski: Ja również dziękuję bardzo.


BRUNCH Z BIZNESEM

RapoRty biznesowe

Większa jest nie tylko liczba upadłości, ale także ich efekt ekonomiczny. Opublikowane we wrześniu orzeczenia o upadłości dotyczyły firm mających zsu-mowany ostatni znany obrót na poziomie ok. 1,2 mi-liarda złotych, a zatrudniały one razem, według ostat-nich dostępnych danych, ok. 2,5 tys. osób (obydwie te wartości są znacznie wyższe niż w poprzednim miesiącu).

Na przestrzeni dziewięciu miesięcy tego roku sądy opublikowały orzeczenia o upadłości 630 przedsię-biorstw działających w Polsce, podczas gdy w tym samym okresie ubiegłego roku było to 713 opubliko-

W POLSCE POWRóCIłA FALA UPADłOśCI FIRM PRODUKCYJNYCH I HANDLOWYCH

wanych upadłości. Wrzesień był drugim w tym roku miesiącem (obok maja), gdy liczba upadłości była wyższa niż w analogicznym okresie roku ubiegłego.

93 Liczba upadłości opublikowanych we wrze-śniu jest wyższa niż przed rokiem z powodu licz-niejszych upadłości firm produkcyjnych oraz han-dlowych.

93 Wśród największych upadłości dominują dys-trybutorzy hurtowi (m.in. dwie firmy spośród trzech największych pod względem obrotów bankrutów).

93 Problemy sektora spożywczego – upadło łącznie 11 firm (4 producentów i 7 hurtowników).

Euler Hermes, spółka z Grupy Allianz, na podstawie oficjalnych danych z Monitora Sądowego i Gospodarczego, zbadała sytuację polskich firm w kontekście bankructw – we wrześniu oficjalnie opublikowano informację o upadłości 71 firm wobec 66 we wrześniu 2013 roku.

Źródło: Monitor Sądowy i Gospodarczy, dane przeanalizowane przez Euler Hermes z Grupy Allianz

BRUNCH Z BIZNESEM


RapoRty biznesowe

93 Upadłości firm produkcyjnych dzielą się po poło-wie na producentów artykułów konsumpcyjnych (żyw-ność i meble) oraz inwestycyjnych (artykuły budowlane, wyroby maszynowe oraz części motoryzacyjne).

93 Rozpoczęto 10 postępowań układowych, ale rów-nocześnie zanotowano 7 przypadków nieudanych postępo-wań naprawczych, zamienionych na upadłość likwidacyjną.

SYTUACJA W HANDLU NIE POPRAWI SIę (SZYBKO)…

Dystrybutorzy, zwłaszcza dóbr konsumenckich co-dziennego użytku mają kurczącą się grupę odbiorców – pozycję rynkową kosztem tradycyjnych sklepów zdo-bywają mające własne zaopatrzenie sieci handlowe, a o pozostałych walczyć muszą z wielokrotnie więk-szymi megadystrybutorami hurtowymi, którzy dodat-kowo swoje obroty, a więc i konkurencyjność cenową, podnoszą tworząc własne franczyzowe sieci sprzedaży detalicznej. Wpływa to oczywiście na kondycję finan-sową hurtowni: spadającym obrotom towarzyszy niska rentowność, często poniżej kosztu pieniądza: 3-5%, a nierzadko tylko na poziomie 1-2%. Co oznacza brak środków własnych, wysokie zadłużenie i problemy z płynnością. Od kilku lat trudniej pozyskać hurtow-niom finansowanie: nie mają one zazwyczaj majątku trwałego i nieruchomości, które mogą być zabezpie-czeniem udzielanych kredytów, w porównaniu np. do firm produkcyjnych, a ponadto wolno odradzający się

popyt konsumencki nie sprzyja szybkiemu wzrostowi obrotów, a przede wszystkim rentowności.

Handel hurtowy (ale i detaliczny) jest sektorem o du-żej liczbie upadłości, także z przyczyn popytowych, ale przede wszystkim finansowych: nawet rosnąca sprze-daż generuje częściej straty, niż zyski. Jest to efektem w pierwszym rzędzie zarządzania i przyjętego modelu działalności – zarabianie na benefitach i działalności dodatkowej, a nie czynników zewnętrznych, które nie są gwałtowne i można je uwzględnić, np. rosnąca konkuren-cja sprzedaży internetowej czy koncentracja rynku. Od po-wyższego ogólnego opisu są oczywiście wyjątki – sektor jak dystrybucja hurtowa nie jest jednorodny. Opisana sytuacja dotyczy przede wszystkim hurtu artykułów konsumenc-kich i budowlanych, ale też nie wszystkich, np. w branży kosmetycznej marża hurtowa nierzadko osiąga 25%.



BRUNCH Z BIZNESEM

RapoRty biznesowe

Zaskakujący wzrost liczby upadłości firm produkcyj-nych. Największa liczba upadłości we wrześniu miała miejsce w sektorze produkcyjnym – sytuacja nie noto-wana od półtora roku.

Upadłości te w połowie dotknęły zarówno producentów wyrobów na rynek konsumencki, a w połowie produ-centów artykułów na rynek inwestycyjny (art. budow-lanych, ale także maszyn i części do nich oraz… pro-ducentów komponentów motoryzacyjnych). Problemy firm produkcyjnych nie wydają się więc być skutkiem sytuacji w jakichś pojedynczych branżach (sekto-rze spożywczym czy budownictwie), ale raczej ogól-nie kwestii popytowych na rynku wewnętrznym, jak i w eksporcie. Pomimo wzrostu eksportu o ponad 6% w tym roku, do czego w znacznej mierze przyczynili się wytwórcy części motoryzacyjnych, mebli czy AGD problemy mają ich dostawcy – wśród upadających firm znalazło się aż 5 firm produkujących wyroby z tworzyw

sztucznych i gumy na potrzeby tych notujących niezłe wyniki branż! Sprzedaż jest więc wciąż daleka od moż-liwości produkcyjnych.

BUDOWNICTWO

Upadłości firm budowlanych są rzadsze niż rok temu, ale oprócz tego w ostatnim czasie zmienił się ich charakter. Częste jeszcze niedawno upadłości firm prowadzących prace wykończeniowe (elektryczne, hydrauliczne i inne) są obecnie rzadkością.

Problemy, o czym świadczą upadłości, mają obec-nie firmy realizujące głównie nową falę inwestycji, prze-brzmiało już echo kryzysu branży z lat 2012-2013. Nie są to przy tym jedynie firmy budownictwa ogólnego czy mieszkaniowego, ale także… ponownie firmy wyspecja-lizowane w budowie dróg i towarzyszącej infrastruktury wodociągowej i przesyłowej (5 takich przypadków). Wy-daje się więc, że niestety zasady prowadzenia i rozlicza-nia tych inwestycji – a przede wszystkim realia cenowe


BRUNCH Z BIZNESEM


RapoRty biznesowe

i krytycznie niska rentowność nie zmieniły się zbytnio od fali inwestycji na Euro 2012, co doprowadziło przecież do kryzysu, a nie rozkwitu branży budowlanej

Wrzesień – wciąż niedobrze w woj. małopolskim; o problemach firm produkcyjnych świadczy wzrost upadłości w woj. dolnośląskim.

Największa liczba spośród opublikowanych we wrze-śniu upadłości dotyczyła firm z województwa mazo-wieckiego – ale i tak poprawa w tym województwie pod względem liczby bankructw w stosunku do analogiczne-go okresu w roku ubiegłym jest jedną z największych. Odwrotnie w województwie małopolskim i w sąsied-nim podkarpackim – tutaj liczba upadłości jest nadal wyższa niż w roku ubiegłym. W województwie małopol-skim za część tych upadłości odpowiada pogarszająca się sytuacja w branży transportu drogowego towarów

Informacje o upadłościach firm, opublikowane w odniesieniu do ich miejsca rejestracji

Województwo: I-IX 2013 I-IX 2014

Dolnośląskie 107 83

Kujawsko pomorskie 44 37

Lubelskie 15 18

Lubuskie 22 16

Łódzkie 34 18

Małopolskie 63 73

Mazowieckie 129 102

Opolskie 8 10

Podkarpackie 28 31

Podlaskie 14 9

Pomorskie 25 28

Śląskie 84 60

Świętokrzyskie 15 19

Warmińsko mazurskie 21 20

Wielkopolskie 53 64

Zachodniopomorskie 51 42

RAZEM 713 630


(3 z 8 upadłości opublikowanych we wrześniu). Wspo-mniane zwiększenie liczby upadłości w województwie dolnośląskim wiąże się nie tylko z firmami produkcyjny-mi (5 przypadków), ale także dystrybutorami hurtowymi (4 ich upadłości w tym województwie we wrześniu). Na przeciwnym biegunie – sytuacja w województwie ma-zowieckim, będącym jednym z liderów spadku liczby upadłości, także we wrześniu, nie może być bagatelizo-wana. O ile bowiem w roku ubiegłym duża część upa-dłości w tym województwie dotyczyła firm mniejszych, m.in. usługowych i handlowych (nadal obecnych w tej statystyce), to obecnie upadające firmy budowlane i pro-dukcyjne na Mazowszu nie są może największymi pod-miotami, ale jednak liczącymi się dotychczas na regio-nalnym rynku z obrotami rzędu po 40 milionów złotych.


BRUNCH Z BIZNESEM

RapoRty biznesowe

01. RZĄD CHCE ZMUSZAć MłODYCH LUDZI DO PRACY W POLSCE

Rząd chce przymusić młodych ludzi do pracy w Pol-sce. Rząd deklaruje, że sfinansuje studia Polaków za gra-nicą w zamian za odpracowanie w kraju minimum 5 lat. Federacje Polskich Przedsiębiorców wolałaby, aby rząd skupił się na rozwiązaniach tworzących ciekawą pracę i szanse rozwoju, zamiast w sposób administracyjny zmuszać do pracy w Polsce. Lepiej tworzyć zachęty do pozostania w kraju, niż budować sztuczne granice.

Źródło: Biznes.pl, PR

02. RECYKLING BATERII I AKUMULATORóW– SEJM ODRZUCIł POPRAWKę SENATU

Zdjęcie: Baterie i akumulatory nie będą mogły zawierać więcej,

niż 0,0005% rtęci

29 sierpnia 2014 posłowie od-rzucili poprawkę zaproponowaną przez Senat, zgodnie z którą od-zysk i recykling baterii kwasowo-

-ołowiowych miałby odbywać się tylko w jednym za-kładzie przetwarzania. Nowelizacja ustawy będzie dopuszczać taki recykling nawet w kilku zakładach. Zdaniem wiceministra środowiska Janusza Ostapiuka propozycja Senatu była „nadinterpretacją” unijnej dy-rektywy ws. baterii i akumulatorów.

Według senatorów przepisy pozwalające na recykling i odzysk baterii i akumulatorów przez kilka zakładów są zbyt liberalne i mogą stwarzać niebezpieczeństwo dla zdrowia ludzi i dla środowiska. Ostapiuk zapewnił jednak, że wydane zostanie rozporządzenie, które ustanowi ścisłe parametry techniczne dla zakładów przetwarzających.

RAPORTY BIZNESOWE

Nowa ustawa obniży także opłaty na ekologiczne kampanie od firm, które wprowadzają na rynek baterie i akumulatory. Będą one płacić trzy grosze od każdego kilograma, a nie jak to było dotychczas – pięć.

Łatwiej będzie małym producentom: jeżeli w danym roku wprowadzą na rynek produkty o łącznej masie nie-przekraczającej 1 kg baterii i akumulatorów lub 100 kg baterii i akumulatorów przemysłowych i samochodo-wych, to zwolnione będą z obowiązków dotyczących zbierania zużytych baterii i akumulatorów. Nie będą także musiały uiszczać tzw. opłaty produktowej (za wprowa-dzenie sprzętu na rynek), a także finansować przetwarza-nia i unieszkodliwiania zużytych baterii i akumulatorów.

Od 2015 roku wprowadzający na rynek baterie lub akumulatory będą objęci rejestrem i obowiązkiem spo-rządzania sprawozdania o masie przedmiotów wprowa-dzanych do obrotu. To samo dotyczyć będzie również przedsiębiorców zajmujących się recyklingiem zużytych baterii i akumulatorów. Sprawozdania będą przekazy-wane marszałkom województw. Nie będą one zawierały informacji o liczbie, a tylko o rodzaju i masie baterii oraz akumulatorów.

Z kolei od 2017 roku producenci sprzętu zawierające-go baterie lub akumulatory będą musieli je tak projekto-wać, aby zabudowane ogniwa mogły być usunięte przez serwis.

Źródło: Ministerstwo Środowiska

03. RZĄD ODRZUCIł OKOłO 300 ZASTRZEŻEń DO USTAWY O OZE

Ministerstwo Gospodarki odrzuciło większość uwag do projektu ustawy o odnawialnych źródłach energii zgłaszanych przez koncerny energetyczne, „zielonych” inwestorów oraz przeciwników szybkiego rozwoju OZE. Już w tym tygodniu rozpoczną się prace nad szczegó-łami ustawy, która regulować będzie wydawanie kilku miliardów rocznie na wsparcie „zielonych” elektrowni.

BRUNCH Z BIZNESEM


RapoRty biznesowe

Wśród odrzuconych propozycji znalazło się m.in. sztywne uregulowanie odległości elektrowni wiatrowych od zabudowań. Ministerstwo Gospodarki chce wspierać energetykę wiatrową, którą postrzega jako jedno z naj-tańszych źródeł energii odnawialnej w Polsce.

Nie będzie jednak również większych ułatwień w pla-nowaniu i budowie farm wiatrowych, ani nie zostanie złagodzony nowy aukcyjny system wsparcia OZE, który przewiduje, że wsparcie uzyskiwać mają ci producenci „zielonej” energii, którzy zobowiążą się do dostarczania jej przez 15 lat w określonej ilości i po najniższej cenie.

Mimo starań gdańskiej Energi pozostanie w ustawie przepis, na mocy którego koncerny energetyczne z re-gionów, gdzie licznie buduje się odnawialne źródła ener-gii, wciąż będą dopłacać do nich najwięcej. Oznacza to, że lokalni sprzedawcy nadal będą mieli obowiązek kupo-wać „zielony” prąd po określonych przepisami cenach (zależnych od cen rynkowych).

Niewykreślony pozostał również przepis atakowany przez ekologów, organizacje branżowe, ekspertów, a nawet

Związek Banków Polskich, zgodnie z którym prywat-ny producent energii elektrycznej we własnym domu (np. z paneli słonecznych na dachu domu) ma prawo odsprzedawać niewykorzystaną energię, ale dostanie za nią jedynie 80% stawki, na którą może liczyć osoba prowadząca działalność gospodarczą. Prawdopodobnie regulacja ta zostanie jednak zaskarżona do Trybunału Konstytucyjnego.

Źródło: Ministerstwo Gospodarki

04. KREDYTY HIPOTECZNE TYLKO W WALUCIE W KTóREJ SIę ZARABIA

W Polsce zadłużamy się już od kilku lat przede wszystkim w złotym. Kredyty w innych walutach sta-nowią obecnie około 0,5% zaciąganych zobowiązań. Przepisy, które od niedawna obowiązują, utrudnią życie przede wszystkim emigrantom.

Z danych GUS-u wynika, że najwięcej Polaków za granicą pracuje w Wielkiej Brytanii, Niemczech, a także Irlandii.

Nowe rozwiązania dotyczą kilku kwestii. Polak zara-biający w kraju nie będzie mógł już ubiegać się o kredyt na przykład w euro. Z drugiej strony, emigranci często zaciągali zobowiązania na cele mieszkaniowe w Polsce w złotym, teraz już nie będą mogli tego robić. Jeżeli zara-biają w euro, to pół biedy, ponieważ kredyty w tej walucie dostępne są na polskim rynku. Natomiast jeśli dostają wypłatę na przykład w funtach brytyjskich lub koronach norweskich, nie będą mieli już takiej możliwości, ponie-waż polskie banki nie mają takiej oferty.

Źródło: Związek Banków Polskich

Zdję

cie:

Shu

tters

tock

Zdję

cia:

arc

hiw

um w

łasn

e


BRUNCH Z BIZNESEM

PaPrykarz GosPodarczy

Tylu autobusów uruchamianych przez spółki kolejo-we jeszcze nigdy wcześniej nie było. W tym roku pasażerów wożą InterRegio Busy (podobnie jak rok

wcześniej), ale także – i to jest nowość – Intercity Busy. Te ostatnie w drodze do Białegostoku zastąpiły cztery z dziewięciu pociągów Intercity. Jak wynika z rozkła-du, IC Bus osiąga czas o kilka minut lepszy od pociągu. Z kolei Przewozy Regionalne chwalą się, że dzięki ich IR Busom podróżujący z Podkarpacia do Krakowa, Ka-towic, Opola i Wrocławia docierają do celu nawet dwie godziny szybciej niż pociągiem.

Spółki kolejowe coraz chętniej uruchamiają busy pod szyldem komunikacji zastępczej, bo w porównaniu z przewoźnikami autobusowymi mają przewagę taryfo-wą. Chodzi o ulgi ustawowe z których przewoźnicy au-tobusowi są częściowo wyłączani, co wynika z ustawy z 1992 roku o uprawnieniach do ulgowych przejazdów. I tak np. 51% ulgę w pociągach osobowych, pospiesz-nych i ekspresowych mają studenci (do ukończenia 26.roku życia). Zasady dotyczą biletów jednorazowych

Z TORóW NA DROGI. A miało być odwrotnie

Z DRóG NA TORY.

Zdję

cie:

PKP

Inte

rcity

i miesięcznych. W autobusach jeżdżących na tych sa-mych trasach studenci mają zniżkę wyłącznie na bilety miesięczne.

Przewoźnicy otrzymują z budżetu państwa zwrot utraconych wpływów z tytułu respektowania ulg. Różni-ca polega na tym, że ulgi są większe, jeśli to autobus „kolejowy”, niż np. PKS. Tymczasem koszt przewozu au-tobusowego to około 6 złotych za kilometr, podczas gdy pociągiem wynosi kilkadziesiąt złotych za kilometr.

Wydaje się, że nie jest dobry kierunek dla długofalo-wego rozwoju polskich kolei. Kolejarze zamiast zrefor-mować swoją ofertę, próbują naśladować model trans-portu autobusowego. Budzi to niezdrowe emocje.

Jeśli połączenia autobusowe oferowane są przez przewoźników kolejowych na odcinkach, na których utrudniony jest ruch pociągów, to mamy do czynienia z komunikacją zastępczą.

Działanie spółek kolejowych może jednak być próbą wejścia „tylnymi drzwiami” na rynek przewozów auto-busowych Podobno branża transportowa zastanawia się nad zawiadomieniem Urzędu Transportu Kolejowe-go o podejrzeniu o stosowaniu nieuczciwej konkuren-cji ze strony przewoźników kolejowych, tym bardziej, że niedługo będą rozpatrywane i przydzielane dopłaty z budżetu unijnego 2014-2020. Według Izby Transportu Samochodowego w Polsce działa ponad 3.500 prze-woźników autobusowych, którzy świadczą regularne usługi na trasach o długości ponad 100 km. Jest więc o to wałczyć.

Ale autobusy mają ładne.Źródło: Materiały Prasowe

Kolej przesiada się do autobusów. Przewoźnicy drogowi się buntują. Utrudnień na torach kolejowych jest w tym roku tyle, że spółki Przewozy Regionalne i PKP Intercity zjeżdżają z nich na drogi. A to nie podoba się spółkom autobusowym.

Grupa Hurtowni Elektrycznychelektrounion.pl

DOŁĄCZ DO NAS!

SILNA GRUPAna trudne czasy


WIEDZA I TECHNIKA

artykuł techniczny

NIEZAWODNA OCHRONA PRZED WYłADOWANIAMI ATMOSFERYCZNYMI

Burze mogą być zarówno piękne i ekscytujące, jak i niebezpieczne dla ludzi i budowli. Instalacje elektryczne i teletechniczne w budynkach mieszkal-nych i obiektach przemysłowych narażone są na bezpośredni przepływ prądu piorunowego (uda-rowego), na występowanie prądów zwarciowych następczych oraz występowanie dużej różnicy po-tencjałów (rzędu kilku kV). Brak właściwej ochrony przed tymi zjawiskami skutkuje poważnym uszko-dzeniem, czy też zniszczeniem urządzeń elektrycz-nych i elektronicznych.

Przyczynami występowania przepięć w insta-lacji elektrycznej są bezpośrednie wyładowania atmosferyczne (uderzenia pioruna) w instalację odgromową budynku, wyładowania atmosferycz-ne w przewody sieci elektroenergetycznej niskiego napięcia, przepięcia atmosferyczne indukowane w instalacjach budynku lub innych bliskich obiek-tów oraz przepięcia łączeniowe i stany awaryjne w sieci elektroenergetycznej.

Urządzeniami chroniącymi przed skutkami prze-pięć w instalacji elektrycznej niskiego napięcia są ograniczniki przepięć (SPD – Surge Protection Devices). Zgodnie z normą PN-EN 61643-11, urzą-dzenia tego typu dzielą się na:

SPD – SURGE PROTECTION DEVICES

NOWE OGRANICZNIKI PRZEPIęć TYPU 1 – KOMBINOWANE

93 ograniczniki typu 1 – czyli ochrona przed bezpośrednim oddziaływaniem części prądu pio-runowego, przepięciami atmosferycznymi oraz wszelkiego rodzaju przepięciami łączeniowymi, wy-równywanie potencjałów,

93 ograniczniki typu 2 – to ochrona przed prze-pięciami atmosferycznymi indukowanymi i przepię-ciami łączeniowymi,

93 ograniczniki typu 3 – czyli ochrona przed przepięciami atmosferycznymi indukowanymi i prze-pięciami łączeniowymi, powstającymi w instalacji elektrycznej odbiorczej niskiego napięcia.

Mając na uwadze oczekiwania związane z wy-maganiami koordynacji energetycznej pomiędzy poszczególnymi stopniami ochrony oraz inne uni-kalne cechy, rozwiązaniami szczególnie polecanymi są kompletne kombinowane (hybrydowe) ogranicz-niki typu 1.

Nowością w ofercie Hager są ograniczniki po-wyższego rodzaju o symbolach SPA201 (1-faz. dla sieci TN/TT), SPA400 (3-faz. dla sieci TN-C) oraz SPA401 (3-faz. dla sieci TN-S/TT). Urządzenia te cechują się następującymi własnościami:

93 Zastosowana technologia iskiernikowa za-pewnia jednostopniową ochronę instalacji i urządzeń

WIEDZA I TECHNIKA

53 16 (2014-3) www.elektrotrendy.pl

artykuł techniczny

93 napięciowy poziom ochrony ≤ 1,5 kV, 93 zdolność gaszenia prądu następczego do

25 kAeff – selektywność z bezpiecznikami o nie-wielkich prądach znamionowych (brak zbędnych zadziałań wkładki bezpiecznikowej),

93 parametry techniczne odpowiadające działa-niu ochrony dwustopniowej,

93 koordynacja energetyczna umożliwiająca ochronę urządzeń końcowych (ochrona trójstop-niowa) znajdujących się w odległości ≤ 5 m,

93 spełnienie wymagań III i IV klasy ochrony odgromowej.

Nowe ograniczniki przepięć posiadają wbudowa-ne iskierniki z dodatkowymi układami zapłonowymi, przyspieszającymi przeskok pomiędzy elektrodami iskiernika. Dzięki temu są one urządzeniami o dużej szybkości działania (≤ 100 ns) i skuteczności. Ce-chują się niewielkimi rozmiarami zewnętrznymi oraz konkurencyjną ceną.

SPA201, SPA400 i SPA401 znajdują zastoso-wanie wszędzie tam, gdzie wymagane jest sku-teczne odprowadzenie prądów piorunowych oraz niski poziom przepięć już w miejscu wprowadze-nia sieci zasilającej do obiektu, przy jednoczesnym spełnieniu warunków koordynacji energetycznej i zdolności gaszenia zwarciowych prądów następ-czych.

przed zagrożeniami pochodzącymi od bezpośred-nich lub bliskich wyładowań atmosferycznych, przepięć atmosferycznych indukowanych oraz przepięć łączeniowych,

93 wytrzymałość na prąd udarowy do 50 kA (12,5 kA na biegun),

93 skuteczne wygaszenie dużej energii wyłado-wania, powstającej przy prądzie piorunowym (ba-danie impulsem udarowym 10/350 µs),


WIEDZA I TECHNIKA

artykuł techniczny

OPRAWA HERMETYCZNA LED – to nowoczesne i ekologiczne rozwiązanie, skonstruowane w taki sposób aby rozpraszać światło z diod, pobierając przy tym jak najmniejszą dawkę energii. Kilkuwato-wa oprawa LED może stanowić pełnowartościowy zamiennik dla świetlówki o mocy kilkudziesięciu wa-tów. Diody emitują jasne, intensywne światło, a przy tym zużywają minimalne ilości energii. Oprawy her-metyczne przeznaczone są do stosowania w takich obiektach jak: hale produkcyjne, magazyny, budyn-ki gospodarcze, warsztaty samochodowe itp... We wszystkich tego rodzaju miejscach od opraw prze-mysłowych wymaga się przede wszystkim emitowa-

OPRAWA HERMETYCZNA LED

nia bardzo silnego światła, które umieszczone pod sufitem zapewnia odpowiednią widoczność i bezpie-czeństwo w całym pomieszczeniu. Lampy przemy-słowe VOLTENO w pełni odpowiadają tym wymaga-niom. Do ich produkcji używa się wysokiej jakości materiałów, dzięki czemu lampy działają niezawod-nie nawet przez kilka lat, bez konieczności wymiany – żywotność lamp LED przewidywana jest na po-nad 50.000 godzin nieustannego świecenia. Opra-wy VOLTENO zasilane w diody o łącznej mocy kil-kudziesięciu watów są w stanie skutecznie zastąpić tradycyjną lampę halogenową o kilkakrotnie wyższej mocy. Zaletą technologii LED jest również mniejsza

WIEDZA I TECHNIKA

55 16 (2014-3) www.elektrotrendy.pl

artykuł techniczny

szkodliwość dla środowiska naturalnego. Diody pod-czas świecenia wytwarzają znacznie mniejsze ilości dwutlenku węgla oraz promieniowania ultrafioletowe-go niż tradycyjne żarówki. Oświetlenie przemysłowe LED – VOLTENO polecane jest wszystkim właścicie-lom obiektów przemysłowych, którzy szukają nieza-wodnego źródła światła, które pozwoli im zmniejszyć comiesięczne rachunki za energię elektryczną. Wy-konane z najwyższej jakości komponentów lampy sprawdzą się z dużym powodzeniem w każdych warunkach, zapewniając komfort i bezpieczeństwo pracownikom i innym przebywającym w ich zasięgu osobom.

Oferta VOLTENO składa się także z opraw her-metycznych zasilanych tradycyjnymi świetlówkami oraz tubami (rurami) LED. VOLTENO oferuje szeroki zakres asortymentu z kategorii oświetlenia przemy-słowego zarówno dla klientów detalicznych, jak i inwestorów / hurtowników.

Nowością, którą firma VOLTENO wprowadza do oferty niewątpliwie będą oprawy hermetyczne bezklipsowe o mocach od 10 do 50 W, o których napiszemy już wkrótce. VOLTENO jest pierwszą w Polsce firmą oferującą tego typu rozwiązania.


Technika na co dzieñ

artykuł techniczny

W bieżącym roku, dzięki znacznemu wzro-stowi sprzedaży sprzętu firmy GAMATRONIC firma Camco ponownie uzyskała tytuł

i status Wyłącznego Dystrybutora Produktów Firmy GAMATRONIC w Polsce. Z uwagi na ten tytuł otwierają się nowe możliwości, począwszy od szerszego dostępu do szkoleń, przez potężny magazyn części zamiennych i podzespołów, na stworzeniu Europejskiego Centrum Serwisowego firmy GAMATRONIC w Polsce skończywszy.

WIęCEJ PRODUCENTóW – WIęKSZE MOŻLIWOśCI

Na rynku polskim działa wiele firm dostarczających zasilacze bezprzerwowe zwane potocznie UPS-ami. Firmy te dostarczają na rynek produkty jednego producenta, bądź własnej produkcji. Ale klienci mają różne potrzeby. Posiadając w ofercie urzą-dzenia tylko jednego producenta trudno zaspokoić oczekiwania każdego klienta. To, co dla jednego jest istotną zaletą, inny postrzega jako zbędny dodatek. Mając zatem w ofercie urządzenia kilku producen-tów, można mówić o możliwości dostosowania oferowanego produktu do rzeczywistych potrzeb i oczekiwań klienta. Firma Camco dostarcza na

NOWE MOŻLIWOśCI CAMCO NA RYNKU ZASILACZY UPS I NIE TYLKO

P.I.W. Camco Sp. z o.o. od 27 lat dostarcza na polski rynek coraz to nowocześniejsze systemy zasilania awaryjnego oraz sprzęt związany z zasilaniem. Szeroka gama sprzętu, od rozwiązań budżetowych po najnowocześniejsze urządzenia firmy GAMATRONIC, ma zaspokoić oczekiwania każdego klienta.



artykuł techniczny

magazynu części zamiennych i podzespołów dla zaspokojenia potrzeb serwisowych najbardziej wy-magających klientów. Firma jest w stanie prowadzić serwis z minimalnym czasem reakcji i usunięcia usterki, który dla wielu miast w Polsce jest zbliżony do czasu dojazdu.

NIEZAWODNE MECHANIZMY

Przez lata praktyki, sukcesów i porażek firma wypracowała niezawodne mechanizmy i meto-dykę badań sprzętu, co w połączeniu z audytami wykonywanymi u producentów skutkuje ogrom-nym zaufaniem nawet do najtańszych urządzeń oferowanych przez firmę. Sprzęt ze średniej półki stanowią urządzenia spełniające wymagania ty-powego klienta, choć trzeba podkreślić, że część posiada parametry cechujące sprzęt wyższej klasy. Najnowocześniejsze urządzenia oferowane są naj-bardziej wymagającym klientom, którzy gotowi są otrzymać produkt najwyższej jakości, ponosząc przy tym wyższe koszty.

WYłĄCZNY DYSTRYBUTOR

W bieżącym roku Camco ponownie uzyskała tytuł Wyłącznego Dystrybutora Produktów Firmy GAMATRONIC w Polsce. W związku z tym firma stawia na swoją kadrę inżynierską podnosząc kwalifikacje, poprzez udział w szkoleniach or-ganizowanych zarówno w fabryce, jak i siedzi-bie firmy. Pracownicy Camco jako pierwsi i jedyni w Polsce zostali gruntownie przeszkole-ni w zakresie instalacji, konfiguracji, obsługi i serwisu najnowszego produktu jakim jest zasi-lacz UPS CENTRIC.

rynek polski zarówno sprzęt budżetowy, produkty o wyższych parametrach i możliwościach, jak i naj-bardziej zaawansowane technologicznie urządzenia firmy GAMATRONIC. Sprzęt budżetowy zadowoli klientów, którzy oczekują przyzwoitego urządze-nia, przy wyborze, którego cena jest elementem decydującym. Chcąc sprostać oczekiwaniom na-wet tych najbardziej wymagających klientów firma oprócz zasilaczy UPS dostarcza również inne urzą-dzenia, jak zasilacze przemysłowe DC, siłownie te-lekomunikacyjne, systemy nadzoru baterii SKAŁA, czy zasilacze i rozdzielnice medyczne IT. Posiadanie w swojej ofercie urządzenia wielu dostawców to nie tylko możliwość dopasowania się do rzeczywistych potrzeb klienta, ale też możliwość indywidualnej ne-gocjacji ceny, czy rabatów przy długotrwałej współ-pracy. Współpraca Camco i GAMATRONIC, trwają-ca już od 10 lat. Umożliwiła stworzenie potężnego



artykuł techniczny

INTERFEJS W POSTACI DUŻEGO EKRANU

DOTYKOWEGO

System CENTRIC posiada najnowocze-śniejszy interfejs użyt-kownika w postaci dużego ekranu dotyko-wego, za pomocą któ-rego można uzyskać intuicyjny dostęp do wszystkich opcji, czy elementów sterowniczo--pomiarowych. Dostęp ten jest wielopozio-mowy, obwarowany hasłami i podzielony

na część użytkownika oraz część serwisową co służy czytelności, jak i względom bezpieczeń-stwa. Klient dostaje kompletny system, lecz opcje i funkcjonalności nie zakupione zostają za-blokowane programowo kodem. Takie podejście powoduje, że nie ma potrzeby doinstalowywania czegokolwiek w dostarczonym już, czy nierzad-ko działającym urządzeniu, a także testowania dodanych funkcjonalności, zwłaszcza, że cza-sem jest to niemożliwe. Cały system jest w pełni przetestowany w fabryce, a uruchomienie danej funkcjonalności następuje za pomocą kodu z pa-nelu operatorskiego. Daje to również wymierne korzyści ekonomiczne dla klienta końcowego. Jeżeli klient dokupuje np. komunikację SNMP (interfejs do komunikacji za pomocą LAN), to sam ją odblokowuje za pomocą otrzymanego kodu. Uruchomienie nowej funkcji odbywa się co najwyżej ze wsparciem telefonicznym, bez potrze-by wysyłania inżyniera w teren. Dlatego też jest to rozwiązanie o wiele szybsze i tańsze od tradycyj-nego. System CENTRIC jest najnowocześniejszym urządzeniem w swojej klasie o najwyższym prak-tycznym średnim czasie między awariami (MTBF) oraz średnim czasem naprawy (MTTR).

STWORZENIE CENTRUM SERWISOWEGO W POLSCE

Nawet najpotężniejszy magazyn podzespołów zamiennych i perfekcyjna logistyka nie zastąpi możliwości naprawy sprzętu na poziomie ele-mentów dyskretnych. Naprawa taka jest szybsza, tańsza i generuje znacznie niższe koszty trans-portu w obrębie kraju, bez potrzeby udziału spe-dycji międzynarodowej. Prosta wymiana modułu na nowy, choć skuteczna, jest jednak kosztowna. W związku z czym inżynierowie Camco posiedli „know how” napraw wykonywanych w fabryce sprzętu GAMATRONIC. Następnym krokiem jest stworzenie Centrum Serwisowego Produktów GAMATRONIC w Polsce. Centrum będzie stano-wiło główne miejsce napraw urządzeń tej firmy w Europie. Głównymi korzyściami dla klienta końcowego to minimalny czas naprawy oraz ni-skie koszty transportu.


FOTOWOLTAIKA

artykuł techniczny

Ciągły rozwój handlu, przemysłu i zmiana stanu wyposażenia gospodarstw domowych, a nade wszystko postępujące zmiany kulturowe i cywi-

lizacyjne, sprawiają, że zapotrzebowanie na energię elektryczną wciąż wzrasta. Dodatkowo, system elektro-energetyczny zmuszany jest do działania na coraz większych mocach i staje się z tego powodu coraz bardziej skomplikowany. Droga od wytworzenia ener-gii, poprzez jej przesył, a skończywszy na jej użyt-kowaniu, paradoksalnie, staje się coraz trudniejsza. Coraz większy problem stanowi też pozyskiwanie surowców, z których produkuje się energię w sposób tradycyjny, co wiąże się ze wzrostem cen surowców i produkcji energii.

Jeśli zatem wytwarzanie energii opierałoby się tylko o konwencjonalne metody, w najbliższych latach stanęli-byśmy w obliczu energetycznej katastrofy. Ciągły rozwój nauki i technologii oraz zwiększające się zapotrzebowa-nie na energię, wymusza powstawanie innowacyjnych rozwiązań, które zaspokoją potrzeby rynkowe społe-czeństwa. Na szczęście, dzięki zastosowaniu nowych technologii, takich jak m.in. technika fotowoltaiczna bądź solarna, możliwe jest nieprzerwane dostarczanie prądu i ciepła.

Artykuł ten będzie traktował o urządzeniu, które po-zwala porzucić obawy o wyczerpaniu surowców słu-żących wytwarzaniu energii, a w dodatku pozwala tę energię produkować znaczniej taniej. To czarodziejskie urządzenie zmieniające promienie słoneczne w prąd i ciepłą wodę, łączące funkcje fotowoltaiczne i solarne, zwie się panelem hybrydowym ISIEtherm. Aby jednak

HYBRYDOWA REWOLUCJA

Przyszłość energetyki wiąże się z ciągłymi wyzwaniami. Wciąż rozwijająca się cywilizacja zamiast ułatwiać pracę, wręcz przeciwnie, sprawia, że specjaliści branży energetycznej muszą borykać się z coraz to nowymi problemami.

zrozumieć sposób w jaki działa ta rewolucyjna hybryda, należy najpierw przyjrzeć się ogniwom fotowoltaicznym i kolektorom słonecznym.

POSłUŻĄ TEMU PRZEDSTAWIONE PONIŻEJ KLASYFIKACJE.

KLASYFIKACJA OGNIW FOTOWOLTAICZNYCH:

89 Ogniwa monokrystaliczne wykonane są z jedne-go monolitycznego kryształu krzemu. Charakteryzują się wysoką sprawnością – zazwyczaj 18-22%.

89 Ogniwa polikrystaliczne wykonane są z wykry-stalizowanego krzemu. Charakteryzują się sprawnością w przedziale: 14-18%.

89 Ogniwa amorficzne wykonane są z amorficzne-go, bezpostaciowego i niewykrystalizowanego krzemu. Charakteryzują się niską sprawnością w przedziale: 6-10%.

89 Ogniwa CdTe wykonane są z wykorzystaniem półprzewodnikowego tellurku kadmu CdTe. Zazwyczaj cały moduł zbudowany jest z jednego ogniwa, a jego sprawność wynosi od 10 do 12%.

89 Ogniwa CIGS wykonane są z mieszaniny półprze-wodników takich jak miedź, ind, gal, selen. Bardzo czę-sto cały moduł zbudowany jest z jednego ogniwa, a jego sprawność wynosi od 12 do 14%.

Wymienione rodzaje ogniw oprócz sprawności i wy-konania różnią się przede wszystkim ceną – im wyższa sprawność, tym większy koszt ich wytworzenia, a zatem większa cena końcowa produktu. Jeśli idzie o sprawność

FOTOWOLTAIKA


artykuł techniczny

ogniw fotowoltaicznych, to w głównej mierze wpływają na nią warunki pogodowe. Niestety wpływ temperatury na pracę fotoogniwa jest bardzo istotny. Wzrost tempe-ratury panelu znacznie zmniejsza jego moc w przypadku każdego rodzaju zastosowanego ogniwa. Jednocześnie należy zaznaczyć, że poza temperaturą za wynik pracy panelu jest odpowiedzialne również nasłonecznienie. Po-ziom nasłonecznienia relatywnie odpowiada poziomowi mocy, wartości prądu i napięcia, wytwarzanym w panelu fotowoltaicznym.

KLASYFIKACJA KOLEKTORóW SOLARNYCH:

99 Kolektory płaskie mają kształt prostokąta. Na ca-łej powierzchni kolektora znajduje się warstwa absorbe-ra, do którego przylegają rurki. Rurkami przepływa czyn-nik roboczy, odbiera ciepło od nagrzanego absorbera i oddaje je do wymiennika ciepła.

99 Kolektory próżniowe rurowe mają absorber umieszczony w szklanej rurze próżniowej, dzięki czemu ich sprawność jest wyższa niż w przypadku kolektorów płaskich i mogą odbierać ciepło z promieniowania roz-proszonego, ogrzewają wodę – nawet gdy niebo jest zachmurzone.

Tak jak w przypadku ogniw fotowoltaicznych i tutaj temperatura otoczenia gra znaczącą rolę. Sprawność ko-lektora maleje wraz ze zwiększaniem różnicy temperatur pomiędzy otoczeniem a absorberem kolektora. Ważna jest także izolacja cieplna panelu. Zaobserwować można, że w kolektorach płaskich, posiadających gorszą izola-cję cieplną, sprawność kolektora obniża się szybciej niż w przypadku kolektorów próżniowych, gdzie ta izolacja jest zdecydowanie lepsza.

Rozwiązaniem wymienionych problemów temperatu-rowych jest tytułowa hybrydowa rewolucja – ISIEtherm. Wykorzystanie dwóch technologii bazujących na energii słonecznej i połączenie ich w jednym panelu hybrydo-wym, jest nie tylko nowatorskim i śmiałym posunięciem, ale przede wszystkim milowym krokiem na drodze do ulepszenia sprawności i funkcjonowania paneli.

Cała idea udoskonalenia technologii korzystania z energii słonecznej opiera się tutaj na możliwości ode-brania ciepła z nagrzanego panelu fotowoltaicznego, a wykorzystaniu go przez absorber kolektora solarnego. Powoduje to zwiększenie sprawności ogniwa fotowol-taicznego, a co za tym idzie, wzrost wyprodukowanego prądu, przy jednoczesnej produkcji ciepła. Panel hybry-dowy minimalizuje koszty i maksymalizuje produkcję.

Taki sposób radzenia sobie z wpływem temperatu-ry powoduje wzrost elektrycznego zysku (uzyskanego z energii słonecznej) o co najmniej 10% rocznie. W sys-temach ustawionych optymalnie elektryczny zysk może wzrosnąć nawet do 30% i więcej w porównaniu ze stan-

ISIEtherm-Absorber Standardowy Moduł PV ISIEtherm Moduł hybrydowy

Rys. 1. Części składowe modułu hybrydowego.


FOTOWOLTAIKA

artykuł techniczny

dardowymi dostępnymi w handlu modułami fotowolta-icznymi. Zmniejszenie wpływu oddziaływania temperatu-ry zmniejsza tempo starzenia się materiałów paneli, co stanowi dodatkową korzyść. ISIEtherm posiada również innowacyjną izolację piankową na tylnej stronie modułu

Rys. 2. Technologia składania paneli ISIEtherm

o wysokiej wartości izolacyjnej dzięki której, zapobiega utracie ciepła.

Kolejną zaletą innowacyjnego panelu hybrydowego opracowanego przez właściciela firmy Nieberle Solar jest to, iż może on zostać wykonany z większości

Rys.3. Montaż układów hybrydowych (po lewej stronie układ pionowy, po prawej poziomy)

FOTOWOLTAIKA


artykuł techniczny

paneli fotowoltaicznych. Natomiast system podgrzewa-nia C.W.U realizowany tutaj podobnie jak w normalnych panelach solarnych.

Technologia składania panelu hybrydowego umożli-wia również wymianę części fotowoltaicznej, co pozwala na dalsze korzystanie z modułu solarnego w zmienionej hybrydzie. Ponadto, przy montażu panelu hybrydowego można zastosować wielorakie rozwiązania. System hybrydowy umożliwia bowiem stosowanie paneli pio-nowo lub poziomo. Wyprowadzenia systemowe obwo-dów prądowych oraz solarnych dla panelu hybrydowego przedstawia Rys.3.

PODSUMOWANIE

Opisana powyżej technologia przynosi nam zatem po-dwójne korzyści – uzyskujemy prąd oraz ciepłą wodę przy zastosowaniu tylko jednego kompletu mocującego. Nowy system produkcyjny i system ISIE-Kick umożliwia-ją zintegrowanie wymiennika ciepła ISIEtherm z prawie

każdym standardowym modułem fotowoltaicznym. Do-datkowo, Kombimoduł (moduł hybrydowy) ISIEtherm może być zamontowany pionowo lub poziomo, a połą-czenia termiczne można w bardzo prosty sposób po-łączyć złączami wtykowymi. Takie zestawienie modułu fotowoltaicznego i wysokowydajnego absorbera solar-nego z turbulentnym strumieniem, daje z powierzchni modułu: 990 mm x 1340 mm = powierzchnia absorbera 1.32m², do 210 W wydajności elektrycznej oraz do 900W wydajności cieplnej przy warunkach standardo-wych (tj. 1000W 25 °C). Poza tym, izolacja piankowa znajdująca się na tylnej stronie modułu zapobiega utra-tom ciepła. Bardzo duży przepływ płynu (do 300 litrów/godz. w każdym module), przy niewielkim spadku ciśnie-nia, umożliwia prawie całkowity odbiór energii cieplnej z promieniowania. Paradoksem jest tu także fakt, iż do-skonałe przyjmowanie ciepła przez moduł idzie w parze z jego schładzaniem, przez co zysk elektryczny uzyskany z energii słonecznej może wzrosnąć nawet do ponad 30 %, co znacznie przewyższa możliwości dotychczas stoso-wanych modułów fotowoltaicznych.

Panel hybrydowy na rynku polskim pojawił się sto-sunkowo niedawno, ale już cieszy się sporym zaintere-sowaniem. Jego bezpośrednim dystrybutorem jest firma PRE Biel, która dodatkowo zajmuje się produkcją apara-tów oraz rozdzielni dedykowanych dla fotowoltaiki.

mgr inż. Dominik CzadoPRE BIEL


narzędzia

TesTy narzędzi

Termy Chochołów będą całorocznym obiektem re-kreacyjno-wypoczynkowym z pięcioma basenami zewnętrznymi i basenami wewnątrz kompleksu,

zasilanymi ciepłą wodą geotermalną. Całość będzie utrzymana w stylu budownictwa regionalnego.

W tej chwili Termy Chochołów są jeszcze ogromnym, zajmującym ponad 18.000 m², placem budowy, na któ-rym znaczącą rolę odgrywają elektronarzędzia. Dwóch doświadczonych fachowców, Krzysztof Zięder zajmujący się stolarstwem artystycznym i rzeźbą i Dawid Paniak z branży budowlanej, pracownik firmy budującej kom-pleks, przetestowało i sprawdziło tam zalety rozwiązań wybranych elektronarzędzi firmy Bosch z linii niebieskiej.

Jako pierwsza w ruch poszła akumulatorowa pilarka tarczowa GKS 10,8 V-LI Professional, która wywarła na fachowcach bardzo dobre wrażenie. Narzędzie wyko-rzystywałem przede wszystkim do obróbki elementów drewnianej podbitki dachowej, a także prac przy zdobie-niu rysi dachowych – mówi Krzysztof Zięder.

Dzięki możliwości ustawienia grubości cięcia z do-kładnością do 1 mm narzędzie pozwoliło na wykonanie

Testy elektronarzędzi Bosch linii niebieskiej w Termach ChochołówPołożona niedaleko Zakopanego, tuż pod słowacką granicą, wioska Chochołów jest wymarzonym miejscem na odpoczynek dla amatorów ciszy i spokoju. Zachwyci ich tu piękna, tradycyjna zabudowa, prawie w całości składająca się z drewnianych góralskich chałup i oczywiście góry, a dokładnie roztaczająca się przed nimi panorama Tatr Zachodnich. Od przyszłego roku na gości czekać będzie jeszcze jedna atrakcja – Termy Chochołów.

pracy w sposób bardzo precyzyjny. Rysie w budynku Term Chochołów są bogato zdobione i utrzymane w stylu regio-nalnym, dokładność cięcia była więc dla mnie kluczowa – wyjaśnia Krzysztof Zięder. I dodaje: Zwarta konstrukcja pilarki i jej niewielka waga – zaledwie 1,4 kg sprawiły, że pracowało się nią bardzo lekko i bez najmniejszego pro-blemu można ją było obsługiwać jedną ręką.

Pozytywnie oceniona została także wydajność na-rzędzia. Pilarka zawdzięcza ją zastosowaniu mniejszych silników, a także przekładni, która w połączeniu z syste-mem zarządzania energią pozwala na zwiększenie wy-dajności pracy przy zachowaniu optymalnego ciężaru. Tester docenił również zwiększoną pojemność akumula-torów, która wynosi obecnie 2,0 Ah dla akumulatorów dołączanych w wyposażeniu standardowym oraz fakt, że praca pilarką tarczową GKS 10,8 V-LI Professional pozwoliła zachować czystość otoczenia w trakcie pracy.

Akumulatorowe wiertarko-wkrętarki udarowe GSB 14,4 V-EC Professional i GSB 18 V-EC Professional i akumulatorowe wiertarko-wkrętarki GSR 14,4 V-EC Professional i GSR 18 V-EC Professional znalazły swoje zastosowanie podczas montażu elementów drewnianych

narzędzia


TesTy narzędzi

i stalowych do konstrukcji żelbetowej i drewnianej. Dzięki technologii EC bezszczotkowe silniki są całkowicie bez-obsługowe i osiągają wyższą sprawność (ponad 80% za-miast standardowych 60-70%). Mniejsze są także straty ciepła i energii w trakcie komutacji energii elektrycznej na szczotkach, co sprawia, że narzędzia nie nagrzewa-ją się mocno, a czas pracy na jednym cyklu ładowania akumulatora jest dłuższy nawet o 30%. Właśnie to pod-kreślił Dawid Paniak – Podczas testów przekonałem się, że czas pracy jest wyraźnie dłuższy, co zdecydowanie ułatwia realizację zadań i zwiększa efektywność. To, że narzędzia nagrzewają się w bardzo małym stopniu, do-datkowo zwiększa komfort pracy.

Do trudniejszych zadań przydatny okazał się również młot udarowy GSH 11 VC Professional. Podczas prac przy budowie Term Chochołów wykuwano przejścia przez ściany żelbetowe, a także wyburzano elementy żelbeto-we. Wysoki komfort pracy, osiągnięty dzięki oddzieleniu rękojeści głównej i bochnych od silnika oraz wyposażenie mechanizmu udarowego młota w system tłumień drgań, wyraźnie zaskoczyły testerów i pozwolił im na znacznie dłuższą pracę – Miałem okazję osobiście przekonać się, że uchwyt SDS-max rzeczywiście umożliwia szybką wy-mianę osprzętu. Oprócz tego nie można nie wspomnieć, że jak na tak mocne narzędzie – moc 1700 W – waga młota jest bardzo niska – mówi Dawid Paniak.


narzędzia

Artykuły techniczne

Bezpieczna praca pod napięciem przy użyciu narzędzi ręcznych

Narzędzia stosowane w codziennej pracy muszą charakteryzować się niezawodnością i wygodą użytkowania. Podczas czynności wykonywanych pod napięciem dodatkowy wymiar zyskuje również kwestia bezpieczeństwa. Wprowadzone na polski rynek przez firmę Lł izolowane narzędzia marki Isotools to wyjątkowa propozycja, której szczególne zalety z zakresu bezpieczeństwa z pewnością docenią profesjonaliści z branży elektrycznej.

Niemiecka firma Isotools już od ponad 20 lat dba o zapewnienie użytkownikom najwyższego po-ziomu ochrony. Produkty marki Isotools ekspor-

towane są do 64 krajów świata, wyznaczając najwyższe standardy zabezpieczeń przed porażeniem prądem.

ERGONOMICZNIE I Z POMYSłEMStosowana przez firmę Isotools izolacja nie tylko za-bezpiecza użytkownika przed porażeniem prądem, ale również ostrzega przed nadmiernym zużyciem powłoki. Pierwsza, spodnia warstwa jest koloru żół-tego, natomiast druga, zewnętrzna – czerwona. Jeśli uszkodzenie mechaniczne spowoduje, że widoczny stanie się kolor żółty, jest to sygnał do niezwłocznego wyeliminowania narzędzia ze wszystkich prac pod na-pięciem elektrycznym.

Gładkie i elastyczne tworzywo sztuczne zastosowane do stworzenia izolacji eliminuje poślizg dłoni, jest przy-jemne w dotyku i zapewnia dobre trzymanie przyrządów. Ergonomiczne i przemyślane konstrukcje pozwalają efek-tywnie wykorzystać wkładaną w pracę energię, a charak-terystyczny, żywy czerwony kolor powoduje dodatkowo, że narzędzia są dobrze widoczne.

SOLIDNIE PRZETESTOWANE Przed dopuszczeniem do użytku, sprzęt firmy Isotools poddawany jest surowym procedurom testowym zgod-nym z wymagającą europejską normą EN60900. Określa ona, jakim próbom muszą być poddane narzędzia, aby zostały zakwalifikowane do pracy po napięciem 1000 V prądu zmiennego oraz 1500 V prądu stałego.

Zdjęcia: Praktyczne, izolowane nożyki do kabli z profilowanymi

ostrzami firmy Isotools, fot. LŁ

narzędzia


Artykuły techniczne

Podczas testów na przebicie narzędzie najpierw prze-trzymuje się w wodzie przez 24 godziny, a potem przez 3 minuty przepuszcza przez nie prąd pod napięciem 10000 V. W ten sposób przyjęty zostaje aż 10-krotny margines bezpieczeństwa. Następnie sprzęt jest ogrze-wany do temperatury 70oC, a po schłodzeniu do izolacji dociska się elektrodę z siłą 20 N przy napięciu 5000 V prądu zmiennego przez okres 3 minut.

Później narzędzie przez 168 godzin przetrzymuje się w temperaturze 70oC, po czym przez 3 minuty próbuje się zdjąć izolację z siłą 500 N w temperaturze pokojowej. Badanie odporności ogniowej polega z kolei na wysta-wieniu narzędzia na 10-sekundowe działanie otwartego płomienia, który nie powinien rozszerzać się dłużej niż 20 sekund i nie może osiągnąć większej wysokości niż 120 mm.

Żadne uszkodzenia nie mogą się pojawić także pod-czas testu na uderzenia powierzchni narzędzia, które przetrzymywane było przez 2 godziny w temperaturze -25oC. Na koniec narzędzie zanurza się w cieczy, przez

którą przepuszczany jest prąd zmienny, ponownie o na-pięciu 10000 V. Po przejściu również tej próby, narzędzie dostaje zezwolenie do pracy pod napięciem 1000 V.

Bogata i wciąż rozszerzana paleta narzędzi marki Iso-tools, których dystrybucją na polski rynek zajmuje się firma LŁ, obejmuje izolowane nasadki i pensety, szczyp-ce, piły i młotki. Uwagę elektryków i instalatorów zwrócą z pewnością specjalnie zaprojektowane modele nożyków o profilowanych ostrzach. Klucz nasadowy z praktyczną i wygodną rączką typu T jest z kolei idealnym przykładem połączenia bezpieczeństwa, ergonomii i wykończenia na najwyższym poziomie. Do narzędziowego niezbędnika warto dołączyć także klucze płaskie i oczkowe, w przy-gotowanej przez firmę LŁ ofercie dostępne w rozmiarach od 6 mm do 32 mm.

Projektanci firmy Isotools stawiają sobie za cel two-rzenie maksymalnie bezpiecznych akcesoriów, wspie-rających w pracy najbardziej, ze szczególnym uwzględ-nieniem elektryków, elektromonterów i instalatorów. Produkowane w niemieckim Wuppertal narzędzia oprócz wysokiej klasy zabezpieczenia przed poraże-niem prądem elektrycznym charakteryzuje ergonomia oraz jakość i precyzja wykonania, stanowiące pewną gwarancję ich niezawodnego działania przez wiele lat. Nowość w ofercie firmy LŁ to idealna propozycja dla każdego, kto wykonując ryzykowne prace pod napię-ciem oczekuje od stosowanych narzędzi zapewnienia bezpieczeństwa i komfortu użytkowania na najwyższym poziomie.

Producent: IsotoolsDystrybutor: Lł

www.langelukaszuk.pl

Firma Isotools to niemieckie przedsiębiorstwo, które powstało w 1989 roku w Wuppertal. Na przestrzeni ponad 20 lat osiągnęła pozycję wiodącego na świecie producenta najwyższej jakości bezpiecznych narzędzi izolowanych oraz osprzętu dla elektryków. Zabezpie-czenie, jakie zapewnia swoim użytkownikom przed porażeniem prądem jest punktem odniesienia przy ocenie innego sprzętu tego typu w wielu zakątkach świata. Isotools eksportuje swoje wyroby do 64 krajów na 6 kontynentach.

Zdjęcie: Wygodny, izolowany klucz nasadowy z rączką typu T

firmy Isotools, fot. LŁ

Zdjęcie: Klucz płaski i klucz oczkowy firmy Isotools dzięki

poddanej licznym testom izolacji gwarantują bezpieczną pracę

pod napięciem, fot. LŁ


BHP

Artykuły dorAdcze

Zgodnie z definicją praca wykonywana na wyso-kości powyżej 1 m nad poziomem podłogi lub ziemi uznawana jest za pracę na wysokości.

Przepisy nakazują, aby miejsce takich działań było odpowiednio zabezpieczone, a pracownik chronio-ny przed upadkiem. Podstawowymi elementami za-bezpieczającymi są barierki systemowe, które nie tylko wyznaczają granice powierzchni roboczej, ale także stanowią ochronę przed nieszczęśliwymi wy-padkami podczas pracy. Zastosowanie barierek ma szczególne znaczenie w zakładach przemysłowych, przy maszynach produkcyjnych i urządzeniach, jak również na przejściach i dojściach do linii produk-cyjnych czy sortowniczych.

Firma KRAUSE, producent konstrukcji specjal-nych dla przemysłu, oferuje barierki systemowe zbudowane z rur aluminiowych o średnicy ze-wnętrznej 40 mm oraz szeroką gamę elementów łączących i mocujących. Elementy te umożliwiają przygotowanie balustrad spełniających wszelkie europejskie normy wytrzymałościowe. Mnogość

BEZPIECZEńSTWO ZAWSZE POD RęKĄ BARIERKI SYSTEMOWE FIRMY KRAUSE

Zadaniem pracodawcy jest zapewnienie odpowiedniej ochrony pracownikom wykonującym czynności na wysokości. Do środków ochrony indywidualnej zaliczana jest odzież ochronna, odpowiednie obuwie, a także kask oraz szelki zabezpieczające. Elementami ochrony systemowej są barierki i balustrady stosowane w magazynach i halach produkcyjnych, w tym przy projektowaniu przejść i dojść do linii produkcyjnych. Firma KRAUSE oferuje najwyższej jakości barierki systemowe, które pozwalają wytyczać drogi komunikacyjne w zakładach przemysłowych oraz stwarzać bezpieczne miejsce pracy w każdym środowisku.

Barierki i balustrady zaliczane są do systemu ochrony zbiorowej, zdjęcie: KRAUSE

dostępnych detali pozwala na przygotowanie indy-widualnych konstrukcji dopasowanych rozmiarem do potrzeb i specyfiki zakładu produkcyjnego, czy hali magazynowej. Zastosowanie połączeń śru-bowych bez konieczności spawania obniża koszt montażu barierek, jak również ułatwia ich później-

BHP


Artykuły dorAdcze

szą konserwację lub naprawę. Wszystkie kompo-nenty składające się na barierki systemowe firmy KRAUSE posiadają certyfikaty TÜV i spełniają nor-my obciążeniowe.

Standardowo barierki systemowe KRAUSE do-stępne są w kolorze naturalnego aluminium. Istnieje jednak możliwość wykonania barierek malowanych

Firma KRAUSE została założona 1900 roku w Alsfeld (Hesja) i może poszczycić się już ponad 110-letnią tradycją w konstru-owaniu i produkcji wyposażenia ułatwiającego pracę na wysokości. W tym czasie przedsiębiorstwo rozwinęło się do działającej na skalę międzynarodową grupy przedsiębiorstw z kolejnymi zakładami produkcyjnymi otwieranymi na Węgrzech i w Polsce. Produkty firmy KRAUSE wyznaczają nowe wzorce w zakresie funkcjonalności, łatwości obsługi i bezpieczeństwa pracy. Konstruk-torzy firmy KRAUSE szczególną wagę przywiązują do innowacji oraz praktycznych rozwiązań. Niepowtarzalność produktów jest istotnym elementem filozofii firmy. Pozwoliło to uzyskać liczne krajowe i międzynarodowe patenty oraz prawa chronione. O jakości firmy KRAUSE świadczą liczne nagrody krajowe i międzynarodowe. Profesjonalna obsługa projektów oraz doskonały serwis po-sprzedażowy powoduje, że firma KRAUSE jest silnym i niezawodnym partnerem dla swoich Klientów.

Barierki i balustrady zaliczane są do systemu ochrony zbiorowej, Zdjęcie: KRAUSE

proszkowo w kolorach z palety RAL oraz odpowied-niego zabezpieczenia tak, aby mogły być one mon-towane w różnych środowiskach pracy.

Systemowe barierki firmy KRAUSE umożliwiają zabezpieczenie stanowiska pracy na wysokości, wyodrębnienie stref niebezpiecznych i ciągów ko-munikacyjnych w zakładach produkcyjnych, hali magazynowej czy centrum logistycznym. O zasto-sowaniu tego rodzaju elementów powinien pamię-tać pracodawca, gdyż to on zobowiązany jest do zapewniania systemu ochrony zbiorowej dla swo-ich pracowników. Indywidualnie dobrane i zaprojek-towane balustrady pozwolą przygotować bezpiecz-ne stanowisko pracy.


FOTOWOLTAIKA

artykuł techniczny

Do najprostszych wyspowych systemów fotowol-taicznych należy zaliczyć niskoprądowe zastoso-wanie fotowoltaiki w zabawkach, kalkulatorach

czy dedykowanych ładowarkach samochodowych. Zdecydowanie bardziej ciekawym tematem są roz-

winięcia prostych systemów, które wykorzystywane są w infrastrukturze drogowej. Coraz częściej nowobudo-wane drogi wyposażane są w rozwiązania wykorzystu-jące panele fotowoltaiczne zasilające oświetlenie lub czujniki. Tego typu rozwiązanie bardzo często ma silne uzasadnienie ekonomiczne, ponieważ przeprowadzenie linii konwencjonalnego zasilania energetycznego w nie-które, odległe od sieci miejsca, jest niemożliwa lub nie-opłacalna. Zaimplementowanie instalacji fotowoltaicznej do oświetlenia, na przykład przejścia dla pieszych, nie wymaga nakładów związanych z przyłączeniem do kon-wencjolanej sieci energetycznej. Również użytkowanie systemu fotowoltaicznego nie generuje kolejnych kosz-tów. Należy przy tym oczywiście pamiętać o konieczno-ści konserwacji oraz cyklicznych wymiarach zasobnika energii.

Zasobnik energii jest nieodłączną częścią wyspowe-go systemu fotowoltaicznego – stanowi on bufor między panelami fotowoltaicznymi a odbiornikiem. W opisy-wanych powyżej systemach implementowanych przy drogach zasobnikiem energii jest najczęściej akumula-tor lub bank akumulatorów. W zależności od odbiornika napięcie nominalne banku akumulatorów zwykle wynosi 12 V, 24 V, rzadziej 6 V i 48 V. Odbiór w tego typu syste-mach jest najczęściej stałoprądowy. Realizacje oparte na oświetleniu czy czujnikach DC pozwalana na eliminacje strat związanych z przetwarzanie energii. Energia prądu stałego jest wykorzystywana do ładowania akumulatora

Wyspowe systemy fotowoltaiczne

i dalej z akumulatora przekazywana do odbiornika. Mię-dzy panelami fotowoltaicznymi a bankiem akumulatorów stosuje się urządzenie zarządzające pracą całego układu – regulator ładowania akumulatorów.

Urządzenie czuwa nad procesem ładowania i rozła-dowywania banku akumulatorów mając możliwość ste-rowania włączeniem i wyłączeniem odbiornika. Posiada, najczęściej, sześć wejść/wyjść – panele fotowoltaiczne (wejście +,-), bank akumulatorów (wejście +,-), od-biornik DC (wyjście +,-). W przypadku lamp solarnych lub innych systemów oświetleniowych często wykorzy-stywany jest pomiar napięcia z panelu fotowoltaicznego w celu określenia momentów załączenia i wyłączenia oświetlenia.

Bardzo ważnym w tego typu prostych systemach jest dobór panelu fotowoltaicznego o właściwej mocy. Pobór mocy z modułu będzie odbywał się przy napięciu, jakie aktualnie występuje na banku akumulatorów. Poniżej charakterystyka prądowo-napięciowa standardowego moduły PV o mocy 235 W oraz dla porównania modułu o mocy 135 W – standardowego dla instalacji wyspo-wych.

Punkt mocy maksymalnej dla modułu o mocy zna-mionowej 235 W uzyskiwany jest przy napięciu około 29 V, w przypadku mocy 135 W – około 17 V. Na cha-rakterystykach został zaznaczony poziom napięcia, przy którym będzie w przypadku systemu o znamionowym napięciu 12 V odbierana moc. Widać ze przy tym sa-mym poziomie nasłonecznienia dla obu mocy modułów uzyskamy natężenie prądu rządu 7 A. Nie jest więc za-sadne zastosowanie modułów dużej mocy w małych systemach akumulatorowych. Konieczny jest dobór od-powiedniego modułu do zastosowanego odbioru i banku

W oczekiwaniu na korzystne uregulowania prawne związane z dofinansowaniem do budo-wy instalacji fotowoltaicznych lub energii przez nie produkowanej, chciałbym poruszyć temat systemów wyspowych. Angielskie określenie „off-grid” wskazuje na brak podłączenia tego typu systemów do publicznej sieci energetycznej. Wyprodukowana przez system energia jest wykorzystywana wyłącznie na potrzeby zasilania odbiorników wydzielonej sieci. Energia ta nie jest przekazywana ani synchronizowana z publiczną siecią energetyczną, a cały system nie jest z tą siecią podłączony.

FOTOWOLTAIKA


artykuł techniczny

dostosować do niego regulator ładowania (w przypadku odbiornika DC) czy przetwornicę (w przypadku odbior-nika AC) oraz przekroje przewodów, przez które będzie przepływał prąd.

Istnieją także rozwiązania dużej mocy dedykowane do zastosowań wyspowych. Są to najczęściej systemy oparte na falownikach sieciowych. Panele fotowoltaicz-ne, podobnie jak w przypadku konwencjonalnej sieciowej instalacji, są podłączone na falownika. Falowniki siecio-we potrzebują charakterystyki, do której będą dostrajać wyprodukowaną przez panele fotowoltaiczne energię. W systemach on-grid energia, do której dopasowuje się falownik sieciowy pochodzi z konwencjonalnej sie-ci energetycznej. W przypadku systemów wyspowych ta charakterystyka musi być dostarczana przez inne urządzenie – falownik wyspowy. Falownik wyspowy jest odpowiedzialny za proces ładowania i rozładowywania banku akumulatorów oraz za wytworzenie charaktery-styki sieci dla falownika sieciowego.

Zasada działania takiego systemu opiera się na roz-dziale produkowanej przez panele fotowoltaiczne energii zgodnie z ustawieniami falownika sieciowego. Na po-czątku dnia, kiedy bank akumulatorów wymaga łado-wania, cała energia produkowana przez panele PV jest przekazywana na ładowanie banku akumulatorów. Po osiągnięciu bezpiecznego poziomu naładowania, zwy-kle około 60%, wraz ze wzrostem produkcji z paneli PV w dzień, nadmiar produkowanej energii jest dostarczany z falownika sieciowego bezpośrednio do odbiorników z pominięciem układu akumulatorowego.

akumulatorów. Prąd ładowania akumulatora powinien wynosić około 10% jego pojemności. Wynika z tego, że pojedynczym panelem o mocy około 135 W jesteśmy w stanie efektywnie naładować akumulator o pojemno-ści około 70 Ah – w układzie o napięciu znamionowym 12 V. Tak mały zasobnik zwykle nie pozwala na uzyska-nie wystarczająco dużej autonomii pracy odbiornika. W przypadku zastosowania większego odbiornika nale-ży zastosować również proporcjonalnie większy układ paneli fotowoltaicznych. Bardzo często w systemach off-gridowych panele łączone są ze sobą równolegle – zwiększamy tym samym prąd ładowania banku, nie zmieniając nominalnego napięcia systemu. W przypadku dużych zastosowań – powyżej 1 kW mamy możliwość zastosowania regulatora ładowania z funkcją śledzenia punktu mocy maksymalnej instalacji. Algorytm MPPT (ang. maximum ower point tracking) częściowo rozwią-zuje problem doboru odpowiednich paneli do instalacji.

Rozwinięciem małych instalacji są systemy zasilania odbiorników zmiennoprądowych. W tym przypadku do poprzedniej koncepcji możemy przyłączyć przetworni-cę napięcie DC/AC lub zastosować urządzenie łączące w sobie funkcje regulatora ładowania oraz przetwornicy sinusoidalnej.

W przypadku instalacji wyspowych bardzo ważną rzeczą jest również dobór mocy, jaką maksymalnie bę-dzie obciążany bank akumulatorów. Istnieje możliwość odbioru dużego prądu z małego zasobnika energii, co oczywiście będzie wiązało się z szybszym jego rozłado-waniem. Jeśli chcemy podłączyć duży odbiór musimy

Charakterystyka prądowo-napięciowa PV800W/m2

0

1

2

3

4

5

6

7

8

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40U [V]

I [A

]

135W 235W

Rysunek 1. – Charakterystyki U-I PV


FOTOWOLTAIKA

artykuł techniczny

Jeśli w słoneczny dzień zapotrzebowanie całego układu ładowania oraz odbioru jest mniejsze od ilości produkowanej na panelach fotowoltaicznych energii fa-lownik wyspowy ogranicza produkcje energii wychodzą-cej z falownika sieciowego. Sterowanie odbywa się za pośrednictwem stopniowego podnoszenia częstotliwo-ści sieci.

Na wykresie powyżej widzimy zasadę działania czę-stotliwościowej regulacji ilości wyprodukowanej przez falownik sieciowy energii. Wraz ze wzrostem częstotli-wości (do 2 Hz) ograniczana jest ilość produkowanej energii. W przypadku kiedy wieczorem moc produko-wana z paneli fotowoltaicznych jest niższa od mocy od-biorników, układ pobiera brakującą część energii z banku akumulatorów. W nocy, kiedy fotowoltaika nie produkuje energii – całość zapotrzebowania energetycznego jest pobierana z banku akumulatorów. Jeśli w akumulatorach nie została zmagazynowana wystarczająca ilość energii, po wyczerpaniu banku, falownik wyspowy wyłączy od-biorniki lub wysteruje załączenie dodatkowego źródła za-silania – np. generatora diesla. Następnego dnia proces ładowania akumulatorów zaczyna kolejny cykl opisany powyżej. Ważnym jest dobór odpowiedniej mocy obu falowników oraz paneli do odbiorników. Maksymalna wielkości odbiornika powinna być określona wielkością falownika sieciowego. To właśnie falownik sieciowy jest np. w nocy samodzielnie odpowiedzialny za obsługę od-biornika. Teoretycznie maksymalne obciążenie obsługi-wane przez system będzie sumą mocy falownika siecio-wego i falownika wyspowego.

Duże realizacje opisywanych wyżej zastosowań mogą być oparte również na sieciowym falowniku trójfa-zowym. W tym przypadku należy zastosować trzy falow-niki sieciowe – każdy z nich będę generował charaktery-styką sieciową dla jednej z zasilanych faz. Duże systemy off-gridowe wpisują się w koncepcje „mini-grid”, czyli systemów wyspowych imitujących sieci energetyczne. Tego typu systemu są wykonywane np. w terenach gór-skich. Każda z kilku lub kilkunastu domostw produkuje energię, częściowo ją zużywa i magazynuje. Nadmiar produkcji przekazywany jest do najbliższego sąsiedztwa.

Tym sposobem częściowo wyczerpaliśmy temat sys-temów wyspowych od małych rozwiązań gadżetowych od dużych trójfazowych systemów imitujących sieć energetyczną. Szczególnie w sytuacjach, kiedy konwen-cjonalna siec energetyczna nie jest dostępna dla odbior-ców, niewyczerpalność i dostępność energii słonecznej stanowi atut systemu fotowoltaicznego.

mgr inż. Maciej KowalskiDyrektor ds. Fotowoltaiki Grodno S.A.

Elektryczne Hurtownie GRODNO Magazyn Centralny, Małopole 2a, 05-252 Dąbrówka tel: 604 268 006e-mail: [email protected] www.grodno.pl

Rysunek 2. – AC-coupling (Moix Pierre-Olivier, Ruchet Claude, Partial AC-coupling in Minigrids, Studer Innotec, Rue des Casernes 57, 1950 Sion Switzerland, www.studer-inno.com)


poradY ekSperta

cZY WiESZ, żE…

Napięcie – różnica potencjałów pomię-dzy przewodem lub punktem w instalacji elektrycznej a innym przewodem lub punk-tem albo ziemią. Potencjał ziemi przyjmuje się równy zeru. W instalacji napięcie między przewodem każdej z faz a ziemią wynosi 230 V (Voltów), a między przewodami różnych faz 400 V (Voltów).

Przewód fazowy, zwany też roboczym – przewód w normalnych warunkach znajdu-jący się pod napięciem i przewodzący prąd roboczy – oznaczany dużą literą L i cyframi od 1 do 3: L1, L2, L3.

Przewód neutralny – (dawna nazwa „zero-wy”) przewód w normalnych warunkach mo-gący znaleźć się pod napięciem; przewodzący prąd roboczy w obwodach jednofazowych; oznacza się dużą literą N.

Przewód ochronny – przewód w normalnych warunkach nie będący pod napięciem i nie przewodzący prądu – oznacza się dużymi literami PE.

Przewód ochronno-neutralny – przewód spełniający jednocześnie funkcję przewodu neutralnego i ochronnego; oznacza się duży-mi literami PEN.

Prąd zwarcia – prąd płynący w instalacji, gdy uszkodzona jest izolacja przewodów, osprzęt lub urządzenie elektryczne.

Styk ochronny – element gniazdka wtyczko-wego lub innego urządzenia elektrycznego, służący do przyłączenia przewodu ochronne-go lub ochronno-neutralnego.

Połączenie wyrównawcze – zespół przewo-dów i zacisków służący do wzajemnego po-łączenia ze sobą i z uziemieniem oraz z punk-tem zerowym tablicy rozdzielczej wszystkich metalowych przedmiotów.

Zasilanie jednofazowe – linia zasilająca przy napięciu 230 V 50 Hz wykonana jako 3-prze-wodowa - L, N, PE.

Zasilanie trójfazowe – linia zasilająca przy napięciu 230/400 V 50 Hz wykonana jako 5-przewodowa - L1, L2, L3, N, PE.

VademeCum elektrykaJakakolwiek ingerencja w instalację elektryczną wymaga

przynajmniej podstawowej wiedzy...

Przyłącze – odcinek lub element sieci słu-żący do połączenia urządzeń odbiorcy z sie-cią przedsiębiorstwa świadczącego usługi przesyłowe. Zgodnie z nowym prawem energetycznym nie musi on być dostawcą energii.

Złącze – punkt połączenia przyłącza z siecią lub instalacją, zawierający zabezpieczenia główne oraz często także licznik.

Moc przyłączeniowa – moc czynna, którą za-mierza pobierać odbiorca, jest to moc mniejsza od sumy mocy posiadanych odbiorników. Od-biorca określa ją we wniosku o przyłączenie.

Bezpiecznik topikowy – (popularny „korek” – wyrażenie niepoprawne, naganne) zabez-pieczenie chroniące stare instalacje przed skutkami zwarć oraz przeciążeniami – po-nowne użycie wymaga wymiany wkładki topikowej na nową o takim samym prądzie znamionowym właściwym dla wkładki danej wielkości, np. 10, 16 A itd. Przepalenie się bezpiecznika jest sygnalizowanie odpadnię-ciem kolorowego oczka widocznego przez szybkę w główce.

Wkładka topikowa – rodzaj bezpiecznika elektrycznego, w którym przez stopienie się jednego z jego elementów następuje przerwa-nie ciągłości obwodu elektrycznego. Im wyż-sza wartość prądu, tym szybciej dochodzi do nagrzania i stopienia topika.

Bezpiecznik automatyczny wkręcany – za-bezpieczenie spełniające te same funkcje co bezpiecznik topikowy; włącza się ponownie przez wciśnięcie przycisku. Jest on wkręcany w takie samo gniazdo jak główka bezpiecz-nika topikowego. Wyposażony jest w dwa przyciski. Centralny (większy) po wciśnięciu do oporu załącza obwód, zaś umieszczony obok (mały) po naciśnięciu powoduje wyłą-czenie obwodu. Optycznie jest to sygnalizo-wane „wyskoczeniem” przycisku centralnego. W przypadku zwarcia lub przeciążenia wystę-pującego w chronionym obwodzie, przycisk centralny „wyskakuje” samoczynnie. Stara konstrukcja charakterystyki prądowej L oraz rzadko występująca K.

Wyłącznik nadprądowy – (popularna „eska” – wyrażenie niepoprawne, naganne) aparat chroniący instalację przed skutkami zwarć; ponowne włączenie nie wymaga wymiany elementów, stara konstrukcja charakterystyk prądowych L, U, K dopuszczająca przeciąże-nia do 20-25% w stosunku do wyskalowania. Obecnie niezalecany.

Zadziałanie wyłącznika nadprądowego po-woduje rozłączenie chronionego obwodu. Optycznie jest to sygnalizowane „przeskocze-niem” dźwigienki umieszczonej na przedniej stronie jego obudowy – z położenia załączone (górne) w położenie wyłączone (dolne). Po-nowne włączenie następuje poprzez przesu-nięcie dźwigienki do góry.

Wyłącznik nadmiarowo-prądowy – (popular-na „eska” – wyrażenie niepoprawne, nagan-ne) aparat chroniący instalację przed przecią-żeniem i skutkami zwarć; występują w wer-sjach jedno-, dwu-, trzy- i czterobiegunowe ponowne włączenie nie wymaga wymiany elementów, nowa konstrukcja charakterystyk prądowych B, C, D nie dopuszczająca prze-ciążeń w stosunku do wyskalowania. Obecnie stosowany.

Zadziałanie wyłącznika nadmiarowo-prądo-wego powoduje rozłączenie chronionego obwodu. Optycznie jest to sygnalizowane „przeskoczeniem” dźwigienki umieszczonej na przedniej stronie jego obudowy – z położe-nia załączone (górne) w położenie wyłączone (dolne). Ponowne włączenie następuje po-przez przesunięcie dźwigienki do góry.

Wyłącznik różnicowoprądowy – aparat chroniący przed porażeniem elektrycznym; ponowne włączenie nie wymaga wymia-ny elementów, najpopularniejsze typy: AC, A i ostatnio B.

Zadziałanie wyłącznika różnicowoprądowego powoduje rozłączenie chronionego obwodu. Optycznie jest to sygnalizowane „przeskocze-niem” dźwigienki umieszczonej na przedniej stronie jego obudowy – z położenia załączone (górne) w położenie wyłączone (dolne). Po-nowne włączenie następuje poprzez przesu-nięcie dźwigienki do góry.

poradY ekSperta


cZY WiESZ, żE…

VademeCum oświetleniowCaLUMEN – najbardziej obiektywna jednostka miary ilości emitowanego światła.

W związku z pojawieniem się na rynku różnych typów ledówek, w celu ujednoli-cenia łatwych do porównania parametrów ilości emitowanego światła (jasności), za-częto określać w lumenach [lm]. Lumen to jednostka określająca ilość emitowanego światła przez dane źródło światła (niezależnie od jego mocy). Co to oznacza w praktyce? Każda lampa LED emituje określoną ilość światła – za przykład może posłużyć ledówka 900 lm. Przy tej wartości emitowanego świa-tła tradycyjna żarówka pobiera 75W energii, natomiast ledówka jedynie 10W. Obie emitu-ją zbliżoną ilość światła, różnica pojawia się przy zużyciu energii – lampa LED pobiera około 7,5 razy mniej energii. Lampa LED ma wydajność na poziomie 90 lm z 1 W, nato-miast tradycyjna jedynie około 12 lm z 1W. Kolejnym problemem przy ocenie żywotności lampy LED i ilości emitowanego światła jest klasa zastosowanych diod LED. Wielu pro-ducentów w celu osiągnięcia większej ilości światła z jak najtańszych diod, zasila je prą-dem wyższym od znamionowego, co skutkuje skróceniem ich żywotności i szybką zmianą temperatury światła na zimniejszą w wyniku degradacji luminoforu pod wpływem tem-peratury. Jeszcze częstszym przekłamaniem jest podawanie czasu życia ledówki w ilo-ści 50.000 godzin, co jest czasem życia dla diody LED w optymalnych warunkach labo-ratoryjnych, a nie w warunkach pracy w go-towym urządzeniu. Realny czas życia diody LED w warunkach „domowych” wynosi do 35.000 godzin.

Temperatura barwy światła i CRITechnologia LED w przeciwieństwie do tra-dycyjnych żarówek pozwala na dobór koloru emitowanego światła. Temperaturę barwy światła określa się w stopniach Kelvina. Przedział od 2500°K do 3000°K należy inter-pretować jako światło „ciepłe”, przedział od 3000°K do 3500°K należy interpretować jako światło „neutralne” lub światło dzienne, świa-tło powyżej 5000°K uznaje się już za światło „zimne”. Niemniej jednak postrzeganie tem-peratury barwy światła jest po części kwestią indywidualną.

Współczynnik oddawania barw (CRI) dla źródeł światła wykonanych w technologii LED waha się w skali od 60-90 CRI (RA), im wyższy jest współczynnik oddawania barw, tym bardziej światło odpowiada naturalnemu (słonecznemu).

Stopień ochrony IPKod IP (stopień ochrony), to międzynarodowy system oznaczeń informujący użytkownika o ochronie zapewnionej przez obudowę przed wnikaniem do urządzenia części niebezpiecznych i ciał obcych w postaci stałej i cieczy. Kod IP składa się z dwóch liter „IP” i dwóch cyfr.

Pierwsza cyfra oznacza zabezpieczenie przed ciałami obcymi stałymi:

Kąt rozsyłu światłaNajprościej rzecz biorąc, kąt rozsyłu światła to nic innego jak szerokość rozchodzenia się światła na boki względem źródła światła. Obrazuje to poniższy rysunek:

Najpopularniejsze trzonki:

Przykładowo kod IP63 oznacza, że urządzenie jest całkowicie zabezpieczone przed wnikaniem pyłu do jego wnętrza (informuje nas o tym pierwsza cyfra kodu – 6) oraz jest odporne przed drobnymi kroplami wody padającymi na jego obudowę pod kątem 60° od pionu (woda rozpy-lana) – (informuje nas o tym druga cyfra kodu – 3).


PORADY EKSPERTA

Czy wiesz, że…

Seria TRILUX E-Line LED obejmuje zarówno modele z podwójnie asymetrycznym, szero-kim, wąskim oraz łączącym szeroki i wąski

rozsyłem światła. Dostępne są także warianty z klo-szem pryzmatycznym z PMMA w klasie szczelności IP54. W zależności od liczby segmentów diodo-wych, oprawa charakteryzuje się poborem mocy od 32 do 162 W. Jej wydajność oświetleniowa wynosi 115 lm/W.

Dzięki modułowej konstrukcji, E-Line LED moż-na ściśle dopasować do specyficznych wymogów oświetleniowych. W związku z tym, oprawy tej serii znajdują szerokie zastosowanie w magazynach, ha-lach produkcyjnych, warsztatach i sklepach wielko-powierzchniowych.

Dodatkowym atutem produktu jest możliwość sprawnej modernizacji istniejącego w zakładzie systemu oświetlenia TRILUX E-Line w technologii

Wszechstronna linia z diodamiFirma TRILUX wprowadza na rynek przemysłową oprawę E-Line LED, pozwalającą na stworzenie diodowej linii świetlnej ściśle dostosowanej do warunków danego pomieszczenia.

T5 bądź T8. Montaż E-Line LED nie wymaga w tym wypadku żadnych narzędzi ani wymiany profili, a dzięki zastosowaniu zatrzasków ze stali szlachet-nej unowocześnienie pojedynczego modułu trwa zaledwie 45 sekund.

Źródło: TRILUX

PORADY EKSPERTA


Czy wiesz, że…

Obydwa modele składają się z dwóch zasadniczych części. Pierwsza, posiadająca precyzyjny czujnik ruchu, odpowiada za oświetlenie wybranego ob-

szaru, druga z kolei prezentuje numer domu. Elementy te są połączone, tworząc atrakcyjnie wyglądającą i spójną stylistycznie całość. Estetyka idzie tu w parze ze spraw-dzoną, zaawansowaną technologią marki Steinel, zapew-niającą wyjątkowy komfort i bezpieczeństwo użytkowania.

Olśniewające połączenieSmukła, cylindryczna obudowa pionowej części

oświetlającej oprawy L270S połączona została z pozio-mą, prostokątną powierzchnią, na której w technologii LED podświetlany jest numer domu. Zachowana rów-nowaga stylistyczna i materiały wysokiej jakości tworzą niezwykle atrakcyjną kompozycję, która stanie się ozdo-bą domu także za dnia.

W przypadku oprawy L675LED prosta, minimali-styczna forma dwóch kwadratów w aluminiowych ram-kach została urozmaicona przez wprowadzenie wypukło-ści części oświetlającej i wklęsłości części numerycznej, tworząc efekt eleganckiej, harmonijnej fali. Aluminium występuje w tym modelu w wersji srebrnej lub antracy-towej, a znajdujący się w komplecie system LED odpo-wiada zarówno za oświetlenie docelowej powierzchni, jak i części numerycznej urządzenia.

Bezpiecznie i ekologicznieDzięki opcji łagodnego włączania, modele L270S

i L675LED dyskretnie powitają każdego przybysza, stop-niowo rozświetlając otoczenie domu. Wynoszący 360° kąt wykrywania można w razie potrzeby ograni-czyć, a uzupełniony zabezpieczeniem przed podpełza-niem czujnik o zasięgu 8 m zadba o bezpieczeństwo i zauważy wizytę także nieproszonych gości.

Precyzyjne uruchamianie oświetlenia wtedy, gdy jest ono potrzebne oraz zastosowanie technologii LED, pozwalają na duże oszczędności, dochodząc nawet do 90% w porównaniu z oświetleniem konwencjonalnym.

Stylowa strona nocy zewnętrzne oprawy

z czujnikiem L270S i L675LEDTo wspaniałe, gdy jeszcze przed przestąpieniem progu można odczuć atmosferę gościnności panującą w domu. Taki efekt na pewno pomoże osiągnąć odpowiednie oświetlenie, które swoim przyjemnym bla-skiem najpierw zaprosi i dokładnie wskaże miejsce, a następnie komfortowo zaprowadzi nas pod same drzwi. Zewnętrzne oprawy z czujnikiem L270S i L675LED nie tylko doskonale spełnią swoje podstawowe funkcje, ale zrobią to także w eleganckim i pomysłowym stylu.

Energooszczędność była jednym z głównych celów firmy Steinel, gdy prawie 30 lat temu jako pierwsza na świecie rozpoczynała produkcję opraw wyposażonych w czujnik. Stosowane dziś rozwiązania pomagają racjonalnie go-spodarować energią i przyczyniają się do redukcji CO2.

Znanym symbolem dobrych pomysłów jest zapalają-ce się nad głową światełko. To, które rozświetla oprawy firmy Steinel z pewnością jest przykładem prawdziwej kreatywności. Zaproponowane rozwiązania to przykład twórczego przenikania się sfer innowacyjnych technolo-gii i wyszukanej estetyki. Najwyższa jakość zastosowa-nych komponentów jest gwarancją komfortowego i bez-problemowego użytkowania przez wiele lat, a atrakcyjny design powoduje, że opraw L270S i L675LED stają się widocznym na zewnątrz, stylowym odblaskiem światła domowego ogniska.

Producent: STEINELDystrybutor: LŁ Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością sp.k.

www.langelukaszuk.pl

Lampa L675LED, Zdjęcie: STEINEL

Oprawa L270S, Zdjęcie: STEINEL


PORADY EKSPERTA

Czy wiesz, że…

aparatury pomiarowej, specjaliści przeprowadzają regu-larne i kompleksowe badania produktów pod względem jakości, funkcjonalności, efektywności energetycznej oraz szeregu innych istotnych parametrów. Dzięki pracy laboratorium użytkownicy produktów firmy Kanlux mają pewność, że oferowany im produkt odpowiada najwyż-szym standardom.

NAGRODZONE OPRAWY OśWIETLENIOWE:

CODIA LED 6060 50W-NW Informacje o produkcie89 mała wysokość oprawy 89 obudowa: stop aluminium / panel: tworzywo sztuczne (PMMA) 89 oprawa do stropu podwieszanego 600 x 600 mm z możliwością zawieszenia na lince 89 ramka: aluminium / panel: biały

CODIA LED 8030 40W-NW Informacje o produkcie89 mała wysokość oprawy 89 obudowa: stop aluminium / panel: tworzywo sztuczne (PMMA) 89 oprawa wykorzystuje diody LED SMD 2835 89 ramka: aluminium / panel: biały 89 łatwy montaż oprawy do sufitu przy użyciu dołączo-nych linek

CODIA LED 8030 40W-NW

Oprawy CODIA LED marki Kanlux zostały wyróżnio-ne w prestiżowym konkursie Najwyższa Jakość Quality International, realizowanym pod patronatem Minister-stwa Infrastruktury i Rozwoju, Klubu Polskie Forum ISO 9000 i Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości.

Oprawy CODIA LED otrzymały Złote Godło, Certyfikat i tytuł „Najwyższa Jakość QI 2014” w kategorii „QI pro-duct – produkt najwyższej jakości”. W Warszawie odbyła się uroczysta gala, na której to wyróżnienie miał przyjem-ność odebrać nasz Product Manager, odpowiedzialny za wprowadzenie oprawy na rynek.

QI to projekt, którego celem jest wskazanie i promo-cja tych firm i instytucji, które reprezentują najwyższe standardy gwarantujące klientom i konsumentom otrzy-manie produktu lub usługi na najwyższym poziomie, a także promowanie w firmach i instytucjach, działają-cych na terytorium naszego kraju, skutecznych metod zarządzania jakością.

Wysoka jakość jest jednym z priorytetów firmy, czego najlepszym dowodem jest Laboratorium Badaw-cze Kanlux, w którym, za pomocą najnowocześniejszej

Złote godło QI 2014 dla rodziny opraw CODIA LED

CODIA LED 6060 50W-NW

PORADY EKSPERTA


Czy wiesz, że…

Firma SOLIQ wprowadziła do swojej oferty nową serię lamp typu LED HIGH BAY. Lampy o zakresie mocy od 100 do 400 WAT cechują się bardzo wysokimi parametrami ponad 100l lumenów z jedne-

go Wata. Produkt charakteryzuje się lekkością konstrukcji oraz 5-letnim okresem gwarancyjnym. Wszystkie lampy z nowej serii wyposażone są w zasilacze Mean Well. Lampy występują w 3 wariantach kąta świecenia: 25, 60 oraz 90 stopni. Pierwsze dostawy tych lamp są już instalowane w halach magazynowych, produkcyjnych i sportowych.

Źródło: SOLIq

SOLIQ - High Bay LED

Telewizor Samsung HU8500 na polskim rynku

Samsung HU8500 na polskim rynku dostępny jest w dwóch rozmiarach: 55- i 65-cali. Samsung HU8500 w standardzie Ultra HD, to najnowsza

propozycja koreańskiego koncernu, w której znajdziemy wszystkie jego najnowsze rozwiązania w dziedzinie wy-świetlania obrazu. Odbiornik posiada ekran o optymal-nym zakrzywieniu 4200R oraz wyświetla obraz w roz-dzielczości Ultra High Definition, zapewniając oglądają-cym niespotykane poczucie głębi, szersze kąty widzenia oraz ostry i żywy obraz, w tym także w technologii 3D.

O jakość prezentowanego obrazu dbają zaawansowane technologie Sam-sunga, z których wymienić można syste-my Digital Noise Filter oraz Digital Clean View – odpowiadające za eliminację za-kłóceń cyfrowych, zaś technologia Clean Motion Rate 1200 Hz, zapewnia płynny obraz bez względu na poziom dynamiki scen.

Posiada funkcję Auto Depth Enhancer, zwiększającą głębię obrazu poprzez analizę poszczególnych jego obszarów oraz dopasowania kontrastu. Ponadto posiada technologię Samsung PurColor odpowiedzialną za pełne odwzorowanie barw.

Na razie nie ma zbyt wielu źródeł obra-zu w UHD, dlatego HU8500 został wypo-

sażony w funkcję skalowania obrazu, działającą z sygnałem telewizyjnym oraz filmami, która współpracuje z technolo-gią UHD Dimming, analizującą wszystkie bloki obrazu i za-pewniającą głębszą czerń oraz lepszy kontrast. Wszystkie te mechanizmy funkcjonują w oparciu o mocny, czterordze-niowy procesor QuadCore+.

Ciekawą funkcją telewizora jest Multi Screen. Pozwa-la ona na jednoczesne wyświetlanie obrazu z czterech różnych źródeł, a dzięki wbudowanej kamerze z rozpo-znawaniem twarzy, możemy kontrolować jego funkcje poprzez gesty oraz komendy głosowe.

Jak na Smart TV przystało, odbiornik posiada dostęp do internetu oraz ulepszoną platformę SmartHUB z od-świeżonym interfejsem. Posiada również podwójny tu-ner cyfrowy, oraz kompatybilność z zestawem UHD One Connect (Evolution Kit), dzięki któremu można rozbudo-wać telewizor o funkcje, które pojawią się w przyszłości.

Źródło: Samsung


PORADY EKSPERTA

Czy wiesz, że…

Firma BEMKO wprowadziła do swojej oferty Szybkozłączki serii P031/P302. Przystosowa-ne są do wykonywania instalacji oświetlenio-

wych bądź też innych prac elektroinstalacyjnych. Od strony instalacji mamy możliwość podłączenia drutu (1x0,75÷2,5 mm2-P031 lub 2x0,75÷2,5 mm2-P032) natomiast od strony oprawy linki (0,5÷2,5 mm2). Dzięki swojej budowie możemy w szybki i bez-pieczny sposób łączyć poszczególne obwody elektryczne.

99 Obudowa w kolorze białym, wykonana z two-rzywa o klasie palności UL 94V2, wyposażona w okienko służące do kontroli fazy.

99 Zaciski wewnętrzne wykonane z niklowane-go mosiądzu pozwalają na wykorzystanie w instala-cjach z napięciem do 450 V i prądem do 24 A.

99 Szybkozłączki wykonane są zgodnie z normami PN-EN: 60998-1 i 60998-2-2.

Posiadają również certyfikat VDE.

Więcej informacji o produktach na stronie internetowej www.bemko.eu

SZYBKOZłĄCZKI

Rysunek - Typ P032 oraz P031

PLAFONIERA LED TOKAR PLD

Firma BEMKO rozszerzyła gamę swoich plafo-nier ledowych z rodziny TOKAR o serię PLD. Oprawy dostępne są w 6 wersjach:

99 Moc: 12, 24 i 36 W

99 Barwa światła: 3000 i 4000 K.

Przystosowane są do montażu wewnątrz bu-dynków. Stalowa podstawa oraz mleczny klosz z PMMA stanowią solidną konstrukcję i szeroką funkcjonalność. Idealnie nadają się do oświetlenia lokali mieszkalnych i usługowych, ciągów komu-nikacyjnych czy klatek schodowych. Plafoniery przystosowane są do współpracy z zewnętrznymi czujnikami ruchu.

Na życzenie Klienta mogą być opcjonalnie wy-posażone w wewnętrzny mikrofalowy czujnik ruchu SES z oferty BEMKO (nie dotyczy wersji 12 W).


PORADY EKSPERTA


Czy wiesz, że…

Firma BEMKO wprowadziła do swojej oferty serię nowoczesnych natynkowych downlightów typu LED. Oprawy wyróżnia nowoczesny design

oraz solidna obudowa. Rodzina obejmuje produk-ty oznaczone symbolem SLR-wersja okrągła, oraz SLS-wersja kwadratowa. Korpus oprawy wykonany jest ze stopu aluminiowego, malowanego proszko-wo w kolorze białym.

Uchwyt mocujący gwarantuje stabilne mocowa-nie oprawy i ułatwia montaż. Klosz wykonany jest z tworzywa (PMMA).

Kompaktowe wymiary, prosta konstrukcja i montaż pozwalają na wszechstronne wykorzysta-nie oprawy. Zasilacz dopasowany do źródła światła sprzedawany jest w komplecie z oprawą.

Downlighty występują w dwunastu wersjach. Każdy z kształtów dostępny jest w wersjach:

99 Mocy: 6 W, 12 W i 18 W,

99 Wymiary odpowiednio: 120 mm, 180 mm i 240 mm,

99 Dwie barwy światła: 3000 K i 4000 K,

99 Wysokość zaledwie 33 mm.

Oprawy współpracują z zewnętrznymi czujnikami ruchu typu PIR lub mikofalowymi z serii SES, z ofer-ty BEMKO.


DOWNLIGHT LED TALAR SLS SLR

Rysunek 2 - Wersja SLS (kwadratowa)

Rysunek 1- Wersja SLR (okragła)


PORADY EKSPERTA

Dom w buDowie

Za-PLAN-uj STYLE wnętrzaRealizacja nieszablonowych stylizacji wnętrz wyma-

ga dopracowania projektu w najmniejszych szczegółach. Znaczenie ma zarówno kolorystyka, struktura materiałów, jak i ich kształt oraz możliwość wkomponowania w prze-strzeń w zgodzie z pozostałymi elementami wystroju. Zadanie to jest tym trudniejsze, gdy dotyczy widocznych urządzeń i instalacji. W odpowiedzi na te oczekiwania po-wstały efektowne, modne, a przy tym praktyczne w za-stosowaniu pionowe grzejniki, z dekoracyjnym gładkim panelem czołowym firmy Stelrad.

Na szczególną uwagę zasługuje zwłaszcza model Vertex Plan. Inspiracją do jego powstania był styl mi-nimalistyczny, dający pierwszeństwo klasycznym roz-wiązaniom, ale ujętym w nowoczesnej formie. Czołowy panel dekoracyjny grzejnika pozbawiony jest jakichkol-wiek zdobień. Idealnie gładka, lakierowana powierzchnia uwypukla smukły kształt oraz precyzję wykonania urzą-dzenia. Uniwersalny design Vertex Plan daje niezwykle szerokie pole do kreacji, nie tylko we wnętrzach urządzo-nych w stylu tradycyjnym, ale także industrialnym, ultra nowoczesnym, a nawet glamour. Propozycją grzejnika od firmy Stelrad o bardziej dekoracyjnym wykończeniu jest Vertex Style. Panel czołowy tego modelu zdobią sty-lowe pionowe przetłoczenia. Efektowne, symetryczne li-nie wysmuklają powierzchnię grzejnika, podkreślają jego regularny kształt oraz nadają mu większej wyrazistości. Wyeksponowany w widocznym miejscu Vertex Style bę-dzie prawdziwą ozdobą ściany, nowatorskim, a przez to

Za-PLAN-uj STYLE wnętrzaTrzymaj aranżacyjny pion! Grzejniki Vertex Style i Vertex Plan firmy Stelrad

Czasy, w których grzejniki były jedynie funkcjonalnym elementem domowej instalacji ogrzewania minęły bezpowrotnie. Współczesne trendy architektoniczne zamiast „ukrywać” – eksponują je, jako designerski element wystroju wnętrza. Pionowe grzejniki Vertex Style i Vertex Plan firmy Stelrad, z dekoracyjnym panelem czołowym są tego najlepszym dowodem. Doskonałe parametry techniczne, efektowne wykończenie, ergonomiczny kształt oraz szeroka paleta kolorów – to tylko niektóre z powodów, dla których produkty te przykuły uwagę projektantów. Najwyższy czas pójść więc w ich ślady.

Dekoracyjne grzejniki Vertex Style firmy Stelrad umożliwiają atrakcyjną aranżację wnętrza

Zdjęcie: STELRAD

PORADY EKSPERTA


Dom w buDowie

pozostającym w zgodzie z aktualnymi trendami rozwią-zaniem aranżacyjnym.

Skomponuj swój ideałKażdy projekt wymaga indywidualnego podejścia,

a każde wnętrze zasługuje na oryginalny wyraz. Dzięki zaprojektowanej dla grzejników firmy Stelrad palecie, aż 35 wariantów kolorystycznych, nie będzie to trudne zadanie. Do wyboru mamy barwy natury oraz modne odcienie z palety RAL o matowym lub też metalicznym wykończeniu. Istotnym udogodnieniem w aranżowaniu przestrzeni przy wykorzystaniu grzejników Vertex Plan oraz Vertex Style jest również możliwość wyboru pa-

Dekoracyjne grzejniki Stelrad dostępne są w 35 wariantach kolorystycznych. Zdjęcie: STELRAD

rametrów technicznych tych urządzeń – długość: 300, 400, 500, 600, 700 mm oraz wysokość: 1600, 1800, 2000, 2200 mm.

Firma Stelrad umożliwiła każdemu z nas sprawdzenie się w roli architekta wnętrz. Decydując o kształcie i kolo-rze grzejnika możemy bowiem dopasować urządzenie do dowolnej stylistyki i charakteru wnętrza. „Niewidoczny” lub „w centrum uwagi” – tylko od nas zależy, czy ten de-signerski element instalacji grzewczej będzie harmonijnie komponował się z otoczeniem, czy też na jego tle wyraź-nie wyróżniał. W każdym z tych scenariuszy – zarówno Vertex Plan, jak i Vertex Style – nie zawiodą oczekiwań nawet najbardziej wymagającego projektanta.

Grupa Caradon z centralą w Wielkiej Brytanii jest jednym z największych producentów stalowych grzejników panelowych w Europie. W jej skład wchodzą fabryki grzejników w Belgii, Holandii, Turcji i Wielkiej Brytanii oraz kotłów w Wielkiej Brytanii.

Grzejniki Stelrad produkowane są w Europie od lat 60-tych ubiegłego wieku. Przez dziesięciolecia marka pracowała na miano „grzejników Nr 1 w Europie”. Na rynku polskim produkty Stelrad obecne są od 1995 roku. Jest to pierwszy producent panelo-wych grzejników stalowych zapewniający 10 lat gwarancji. Inwestycje realizowane z zastosowaniem grzejników Stelrad to domy jednorodzinne, budynki wielorodzinne, obiekty użyteczności publicznej, sakralne, biurowce, hotele. Najnowocześniejsze metody produkcji grzejników Stelrad i staranne kontrole wg ISO 9001 gwarantują utrzymanie sprawności i wytrzymałości produktów na stałym poziomie. Dzięki temu każdy grzejnik osiąga wysokie parametry pracy i wydajności. Stelrad jest marką, której produkty spełniają oczekiwania zarówno inwestorów i wykonawców, jak również wymagania przyszłych użytkowników.


PORADY EKSPERTA

Porady Praktyczne

Wszyscy natomiast wiemy, że instalacje elektryczne dzisiaj w 80% mieszkań w Pol-sce nie spełniają elementarnych norm bez-

pieczeństwa. Oczywiście najlepszym rozwiązaniem jest, jak już wspomniano, przeprowadzenie remon-tu generalnego mieszkania i wymiana wszystkich przewodów na nowe, miedziane, trzyżyłowe z naj-nowszymi wymaganiami, tak by instalacja służyła nam już długie lata.

Jednak zabieg ten dotychczas wiązał się z: 99 koniecznością wyprowadzenia się z miesz-

kania przynajmniej na dwa tygodnie, wyniesienia wszystkich mebli,

99 bardzo dużym bałaganem, któremu towarzy-szy kurz i brud, wynikający z kucia w żelbetono-wych ścian,

99 kolejno z rozprowadzeniem nowej instalacji elektrycznej, malowania lub tapetowania,

ELECTRIC BOXNOWA INSTALACJA ELEKTRYCZNA W 5 GODZIN!

99 bardzo dużymi kosztami, sięgającymi od 4 do ponad 10.000 złotych.

Nie zapominajmy jednak, że są takie mieszkania, gdzie lokalizacja starej instalacji elektrycznej jest niemal niemożliwa z powodu braku dokumentacji i czasów szczęśliwej beztroski w budownictwie, graniczącej z fantazją prowadzenia przewodów elektrycznych w wielkiej płycie.

NOWA INSTALACJA ELEKTRYCZNA W 5 GODZIN!

Chcielibyśmy, aby zaistniały instalacje bez-pieczne, zakładane zgodnie z przepisami. Chcemy instalacji z możliwością założenia zabezpieczenia różnicowego, by była tania i dostępna dla konsu-menta oraz by cała wymiana instalacji elektrycznej nie przerastała mieszkańca.

Do teraz nie znaliśmy rozwiązania problemu remontu instalacji elektrycznej w blokach mieszkalnych z tzw. „wielkiej płyty”. Jest to instalacja dwuprzewodowa z przewodami aluminiowymi, której wymiana wiąże się z koniecznością przeprowadzenia gruntownego remontu.

PORADY EKSPERTA


Porady Praktyczne

Firma Profile VOX Sp. z o.o. postanowiła wpro-wadzić na rynek produkt, który w prosty i ekono-miczny sposób pozwoli na rozwiązanie proble-mu przepalonych instalacji elektrycznych. Mowa o Electric Box.

ELECTRIC BOX – NOWA INSTALACJA ELEKTRYCZNA W 5 GODZIN.

Dzięki nowemu produktowi, proponowanemu przez Profile VOX, można rozprowadzić nową insta-lację elektryczną w 5 godzin. Proces ten odbędzie się:

1. Szybko: wystarczy kilka godzin na założenie nowej, bezpiecznej 3-żyłowej, miedzianej instalacji z możliwością założenia bezpieczników różnicowo prądowych. Dają one maksymalną ochronę przed porażeniem, a co za tym idzie zaoszczędzić można wiele czasu, który zaowocuje możliwością wykona-nia większej ilości zleceń.

2. Czysto: bez kucia, niszczenia tapet, bez po-trzeby wynoszenia mebli z mieszkania – to ważne, z uwagi na główną obawę klientów, sądzących że standardowa wymiana instalacji elektrycznej za-

wsze wiąże się z generalnym remontem mieszka-nia. Estetyka kanałów do prowadzenia instalacji jest niepodważalna.

3. Bezpiecznie: nowa 3-żyłowa, miedziana instalacja pozwala podłączyć urządzenia o dużym poborze prądu, bez ryzyka, przegrzewania przewo-dów. Można poprowadzić do 4 oddzielnych linii dla zwiększenia bezpieczeństwa instalacji.

4. Tanio: założenie nowej instalacji dla dwóch pomieszczeń kosztuje od 150-200 zł brutto za jeden punkt, dzięki czemu zyskać można więcej przychylnych Klientów, gotowych do wymiany in-stalacji elektrycznej.

Sprawdźcie, jak łatwy jest montaż puszki elektrycznej i zyskajcie wielu zadowolonych Klientów. Wśród mieszkańców z problemem przepalonej instalacji elektrycznej, to rekomendacja dobrego fachowca jest najważniejsza.

Polecając Electric Box, zaskoczysz Klienta nowym pomysłem, idealnie rozwiązującym jego problem!

Electric Box znaleźć można w wybranych hurtowniach elektrycznych, sieci salonów PSB oraz Bricomarche.


PORADY EKSPERTA

Porady Praktyczne

Charakteryzuje się wysoką przyczepnością do powierzchni betonowych, ceramicznych, z two-rzyw sztucznych i metalowych. Nie zmienia swoich

właściwości w całym okresie użytkowania. Nie zawiera sub-stancji szkodliwych dla zdrowia i środowiska naturalnego.

Rodzaj opakowania:Kartusz 310ml, Folia Alu 600 ml

ZASTOSOWANIE99 Uszczelnienie przepustów kablowych/rurowych w podziemnych częściach budowli przed wilgocią i wodą pod ciśnieniem.99 Doszczelnianie puszek w zewnętrznych i podziemnych instalacjach elektrycznych, teletechnicznych itp.

CECHY I ZALETY99 Syntetyczny produkt o wyjątkowych właściwościach uszczelniających.99 Nie zmienia swoich właściwości w całym okresie użytkowania (nie twardnieje).99 Właściwości antykorozyjne.99 Bardzo dobre właściwości dielektryczne.99 Wysoka przyczepność do suchych i wilgotnych

powierzchni.

MATERIAłY USZCZELNIAJĄCEANTICOR SEAL 511ANTICOR Seal 511 – syntetyczny, wyskoelastyczny, trwale plastyczny materiał, odporny na działanie wilgoci i wody pod ciśnieniem.

DANE TECHNICZNE

Parametry Jednostka WartośćTemperatura pracy °C -15 ÷ +50Temperatura aplikacji °C +10 ÷ +35Gęstość kg/dm 1,46Absorpcja wody %mas < 0,035Napięcie przebicia kV/mm 7,2Rezystywność skrośna Ωm 1,4*1012Temperatura zapłonu °C > 238

Przyczepność do betonów i tworzyw sztucznych Kohezyjna (rozrywanie w warstwie)

99 Wymagane minimalne przygotowanie powierzchni.99 Łatwa i szybka aplikacja. 99 Szczelnie wypełnia izolowane przestrzenie blokując dostęp wody, powietrza i wilgoci.99 Nie zawiera składników niebezpiecznych dla zdrowia i otoczenia.99

STOSOWANIE / UWAGI99 Przed nałożeniem materiał należy kondycjonować w temperaturze około 300°C.99 Produkt aplikować przy użyciu pistoletu do kartusza (310 ml) lub do folii Alu (600 ml).99 ANTICOR PPH Sp. z o.o. posiada certyfikat jakości ISO 9001.99 Produkt posiada Atest Higieniczny nr HK/B/1519/01/2012, wydany przez Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny w Warszawie.

PORADY EKSPERTA


Porady Praktyczne

SYNTETYCZNA MASA USZCZELNIAJĄCA ZEWNĘTRZNE I PODZIEMNE PUSZKI ELEKTRYCZNE

CECHY I ZALETY ANTICOR SEAL 511:

ZAWSZE PLASTYCZNA, WISKOELASTYCZNA MASA USZCZELNIAJĄCA,

WODOODPORNA, WYSOKA PRZYCZEPNOŚĆ DO POWIERZCHNI

BETONOWYCH, CERAMICZNYCH, METALOWYCH ORAZ Z TWORZYW SZTUCZNYCH,

ŁATWA I SZYBKA APLIKACJA, NIE ZAWIERA SKŁADNIKÓW NIEBEZPIECZNYCH

DLA ZDROWIA I OTOCZENIA, SZEROKI ZAKRES TEMPERATUR: -150C ÷ +600C, UŻYWANA RÓWNIEŻ DO USZCZELNIENIA PRZEJŚĆ

KABLOWYCH/ RUROWYCH PRZEZ ŚCIANY, FUNDAMENTY, STROPY, ITP.

OPAKOWANIE: TUBA PLASTIKOWA 310ML, FOLIA ALU 600ML.


PORADY EKSPERTA

Porady Praktyczne

Rosnąca popularność ogrzewania podłogo-wego wynika przede wszystkim z faktu, że jest to ogrzewanie niskotemperaturowe,

a więc energooszczędne, dające użytkownikowi konkretne oszczędności finansowe.

JAK POPRAWNIE EKSPLOATOWAć OGRZEWANIE PODłOGOWE?

W wielu domach miejsce tradycyjnych grzejników coraz częściej zastępuje wodne ogrzewanie podłogowe. To obecnie jedno z najbardziej popularnych rozwiązań w budownictwie mieszkaniowym, które stwarza możliwość osiągnięcia komfortu cieplnego przy jednoczesnym obniżeniu rachunków za ogrzewanie. W obliczu rosnących cen ciepła i energii takie połączenie to doskonały sposób na podreperowanie domowego budżetu. Jednak, czy zawsze?

Obniżenie temperatury powietrza o 1-2°C w stosunku do ogrzewania grzejnikowego, nie powoduje pogorszenia komfortu cieplnego, po-zwalając przy tym zaoszczędzić około 5-10% energii cieplnej. Ponadto, możliwość współpra-cy z tzw. niskotemperaturowymi źródłami ciepła powoduje, że przy zastosowaniu odpowiednich pomp ciepła ta sama instalacja może zostać uży-ta do tzw. chłodzenia powierzchniowego w okre-sie letnim. Niekwestionowaną zaletą tego typu rozwiązań jest również fakt, że równomierny roz-kład temperatury w ogrzewanym pomieszczeniu jest niemal identyczny jak idealny profil rozkładu temperatury gwarantujący użytkownikom wysoki komfort cieplny. Z kolei inny niż przy tradycyjnych grzejnikach sposób wymiany ciepła – promienio-wanie – minimalizuje ruch powietrza w ogrzewa-nych tą metodą pomieszczeniach, a co za tym idzie, eliminuje w dużej mierze zjawisko unosze-nia się kurzu.

(NIE)BEZPIECZNY ROZRUCH

Aby wykorzystać wszystkie zalety wodnego ogrzewania podłogowego niezbędna jest należy-ta eksploatacja instalacji, a przede wszystkim jej poprawne uruchomienie. Pierwsza rzecz, o której

Zdjęcie: Wodne ogrzewanie podłogowe ma w Polsce coraz więcej zwolenników, www.tece.pl

PORADY EKSPERTA


Porady Praktyczne

bezwzględnie powinniśmy pamiętać przed roz-ruchem tego typ ogrzewania to dokładne odpo-wietrzenie i wyregulowanie instalacji. Powietrze w pętlach grzewczych może znacznie spowolnić, a nawet zablokować równomierne ich rozgrzewa-nie. Z kolei brak regulacji zaworów lub przepły-womierzy spowoduje nierównomierne działanie ogrzewania. Niezwykle ważną kwestią przy rozru-chu jest również właściwa temperatura wody zasi-lającej ogrzewanie podłogowe.

Dlaczego to takie istotne?Rozruch ogrzewania podłogowego realizowany

jest etapowo. Najpierw nagrzewa się grzejnik – czyli podłoga. W zależności od temperatury obiektu, przy której rozpoczynamy rozruch oraz zawilgocenia po-sadzki i ścian może to potrwać nawet kilkanaście godzin. Dopiero później zaczyna nagrzewać się po-mieszczenie, co może zająć kolejne kilka do kilku-dziesięciu godzin!

Bardzo często, dla przyspieszenia rozgrzania pomieszczeń, w których zainstalowane jest wodne ogrzewanie podłogowe, podnoszona jest tempe-ratura wody zasilającej pętle grzewcze do tempe-ratur powyżej 55°C. Tymczasem takie działanie może wywołać efekt zupełnie odwrotny od za-mierzonego. Czujniki termiczne, których rolą jest ochrona przed przegrzaniem mogą spowodować wyłączenie pomp i w rezultacie odciąć dopływ cie-pła. W ten sposób zamiast przyspieszyć rozruch – znacznie go opóźnimy. Przy przegrzewaniu insta-lacji wodą o zbyt wysokiej temperaturze ucierpieć może także „grzejnik” – czyli podłoga. Temperatu-ry powyżej 60°C mogą spowodować uszkodzenie posadzki, jej popękanie lub uszkodzenie warstwy wierzchniej. W ten sposób zamiast generować oszczędności, narażamy się na niepotrzebne wy-datki związane nie tylko z usunięciem szkód, ale i wyższymi kosztami ogrzewania.

EFEKTYWNA WSPółPRACA

Ogrzewanie podłogowe charakteryzuje się dużą bezwładnością cieplną i wyłączenie go, np. na noc, będzie miało swoje konsekwencje w postaci wy-chłodzenia bardzo masywnego grzejnika, jakim jest podłoga. Decydując się zatem na ogrzewanie pod-łogowe pamiętajmy, że takie rozwiązanie wymaga, aby źródło ciepła pracowało w sposób ciągły, lub było gotowe w każdej chwili dostarczyć do układu żądaną ilość ciepła. Rozwiązaniem, które doskona-le współpracuje z ogrzewaniem podłogowym, nie komplikując przy tym układu grzewczego, jest ko-minek bez płaszcza wodnego, podgrzewający tylko powietrze.

Gdy temperatura w pomieszczeniu z ogrzewa-niem podłogowym podniesie się o 2oC, to ilość cie-pła przekazywanego przez ogrzewanie podłogowe zmniejszy się o ponad 40%. Najprostsza automaty-ka pomieszczenia sterująca tym ogrzewaniem wy-łączy go – bez potrzeby stosowania bardzo drogich sterowników sprzęgających to źródło ciepła z insta-lacją grzewczą.

Wodne ogrzewanie podłogowe ma w Polsce coraz więcej zwolenników. Pozwala obniżyć koszty utrzymania domu, likwiduje przyczyny powstania wilgoci, gwarantuje wysoki komfort cieplny…

Pamiętajmy jednak, że to zupełnie inny system grzewczy niż ten, opierający się na grzejnikach radiatorowych i zasady ich działania różnią się zna-cząco. Najważniejszym parametrem w systemach ogrzewania podłogowego jest temperatura wody zasilającej układ. By zapewnić prawidłowe działa-nie instalacji, nie powinniśmy przekraczać dopusz-czalnej wartości 55°C – jest to temperatura, która zapewnia podłodze ok. 30°C, czyli maksimum, po-wyżej którego robi się za ciepło, co z kolei przekłada się na złe samopoczucie domowników.

Źródło: TECE

Przedsiębiorstwo „TECE” Sp. z o.o. jest znanym producentem i dystrybutorem innowacyjnych produktów w za-kresie techniki sanitarnej i grzewczej, specjalizującym się w produkcji wysokiej jakości systemów instalacyjnych przeznaczonych do obiektów przemysłowych oraz budownictwa ogólnego. Obecnie grupa TECE posiada 20 własnych oddziałów i przedstawicielstwa handlowe w ponad 31 krajach.


poradY ekSperta

POradY PrakTYcZNE

Sztuka iluminacji obiektów architektonicznych ewoluuje wraz z rozwojem techniki świetlnej. Wykorzystując osiągnięcia w tej dziedzinie,

można precyzyjnie zaplanować sposób obrazo-wania i dynamikę oświetlenia w czasie. Iluminacja pozwala ożywić i podkreślić architekturę oraz stwo-rzyć unikalną aurę.

Elewacja, dzięki zastosowaniu odpowiedniego oświetlenia, może zmieniać swój wygląd. Nowo-czesna iluminacja nie pozostaje też bez wpływu na funkcjonalność. Zastosowanie modnych w ostat-nim czasie różnych barw czy temperatur barwo-wych światła białego daje znaczną swobodę two-rzenia, a nowoczesne technologie zapewniają nie tylko wysoki poziom i stabilność koloru, ale także energooszczędność oraz trwałość.

CEL I METODAW procesie iluminacji obiektu architektonicznego

kluczowy jest cel, któremu oświetlenie ma służyć. Różni się on w zależności od charakteru obiektu. Może być nim chęć podniesienia bezpieczeństwa w bezpo-średnim sąsiedztwie czy wyraźnego zaznaczenia na mapie nocnej miasta, czyli identyfikacja miejsca. Istot-ne może się też okazać wykreowanie nocnego wize-runku obiektu, który jest istotny dla danego miasta ze względu na wartości kulturowe, przestrzenne lub użyt-

ARCHITEKTURA W DOBRYM śWIETLENocny wygląd miast i osiedli to ważny element planu architektonicznego. Iluminacja jest w końcu prawdziwą sztuką: podkreśla linię budynku, koresponduje z otoczeniem i tworzy wyjątkową atmosferę oraz podkreśla charakter instytucji. Sprzyja jej rozwój techniki oświetlenia, dlatego dzisiejsze koncepcje opierają się na nowatorskich rozwią-zaniach. Liczy się cel, któremu ma służyć światło i metoda, którą wybierze specjalista.

kowe. Duże znaczenie może mieć również promocja obiektu. Kolejnym istotnym krokiem jest wybór me-tody oświetleniowej. – Najpopularniejsze rozwiązania to metoda zalewowa, punktowa i mieszana. Pierwsza polega na równomiernym oświetleniu obiektu, druga – stanowi swoiste „rzeźbienie światłem”, trzecia zaś – łączy elementy obu rozwiązań. Decyzja o wyborze którejś z metod uzależniona jest od formy elewacji obiektu, jego lokalizacji w otoczeniu architektonicz-nym czy funkcji – mówi Andrzej Nowak z firmy produ-kującej oświetlenie Luxan.

REALIZACJA Podczas opracowywania projektu iluminacji

trzeba uwzględnić szereg uwarunkowań mających wpływ na przyjęte rozwiązania techniczne. Wiąże się to także z koniecznością dopasowania aspektów techniczno-ekonomicznych. – Wybór odpowied-nich źródeł światła, opraw oświetleniowych, miejsc i sposobu ich montażu oraz zasilania i sterowania, mogą w znacznym stopniu przyczynić się do ob-niżenia kosztów – mówi Andrzej Nowak. Przy pro-jektowaniu iluminacji należy także przeanalizować architekturę obiektu, położenie głównych punktów oraz kierunków obserwacji. Oprócz wykorzystania wyobraźni technicznej, zasad i metod iluminacji, koniecznością jest też kierowanie się względami

poradY ekSperta


POradY PrakTYcZNE

Zdjęcie: Wrocław, Plac Nowy Targ, fot. LUXAN Inżynieria Oświetlenia

estetycznymi. Przewidywanie efektu, jaki powsta-nie, bywa jednak utrudnione ze względu na gabary-ty iluminowanych obiektów, dlatego warto zwrócić uwagę także na ten aspekt.

Sztuczne oświetlenie jest jedną z form pod-niesienia atrakcyjności i prestiżu obiektu. Może również podkreślać jego rangę, a także szczególne

znaczenie znajdującej się w nim instytucji. Może eksponować piękno, nietypowość lub być elemen-tem szlaku podświetlonych budowli. Warto jed-nak pamiętać, że iluminacja, podobnie jak każda ingerencja w elewację obiektu architektonicznego, wymaga uzgodnień z władzami odpowiedzialnymi za projekt.


poradY ekSperta

kONTraPUNkT

TROCHę PRAWDY O LED I OLEDDynamicznie rozwijającym się źródłem światła są diody święcące, zwane w skrócie LED (ang. Light Emitting Diode). LED-y reklamowane są jako źródła światła o trwałości 100.000 godzin. W praktyce trwałość diody zależy od szeregu czynników – takich jak wahania napięcia, zmiany temperatury pracy, czy jakość połączeń z układami zasilania, a także trwałość samych układów zasilających.

Żywotność LED określa się jako czas, po którym lampa utraci określony procent początkowego strumienia świetlnego. Zgodnie z wytyczny-

mi Illuminating Engineering Society (IES) aktualnie standardem do obliczania życia LED jest punkt, w którym spadek strumienia osiąga 30% w stosun-ku do strumienia początkowego (tzw. punkt L70). Chociaż tak naprawdę LED będzie działać nadal, ale strumień świetlny ulegnie stopniowo dalszemu liniowemu zmniejszaniu. Z punktu widzenia techni-ki oświetlania istotna jest użyteczna trwałość LED świecących białym światłem. średni czas życia białej diody pracującej w temperaturze otoczenia +60°C jest ok. 4 razy krótszy niż w przypadku ta-kiej samej diody pracującej w temperaturze + 20°C. W praktyce trwałość lampy ledowej dobrej jakości można szacować na 30.000 do 50.000 godzin. LED są wrażliwe na podwyższoną temperaturę. Dla-tego lampy ledowe (ledówki) dobrej jakości wypo-sażane są w radiatory lub inne środki zapewniające

skuteczne chłodzenie. Pomimo, że moc jednostko-wa „czipu” LED to maksymalnie kilka watów, pro-blemem jest efektywne odprowadzanie ciepła z bar-dzo małej powierzchni. Bardzo małe wymiary diody powodują także konieczność rozwiązywania innego problemu. W diodach świecących mamy do czy-nienia z trudną do ograniczenia, bardzo wysoką lu-minancją. Dlatego też umieszczanie nieosłoniętych lamp z diodami nad błyszczącymi powierzchniami takimi jak blat kuchenny czy też blat stołu w biurze może powodować powstawanie przeszkadzają-cych odbić o dużej jaskrawości. Nieporozumieniem jest stosowanie w takich miejscach nieosłoniętych kloszem tub (rur) ledowych w postaci długiej rury z rozmieszczonymi na niej diodami. W reklamach nie ma o tym ani słowa. Lampy tego typu są ofe-rowane jako zamienniki standardowych świetlówek rurowych mających dużo niższą luminancję. Dla porządku należy jednak stwierdzić, że oferowane są również lampy z diodami umieszczonymi w rurze ze szkła mlecznego.

Teoretycznie oprócz wysokiej trwałości LED mogą osiągnąć wysoką skuteczność świetlną prze-kraczającą w warunkach laboratoryjnych 200 lm/W. W praktyce skuteczność świetlna diod LED produ-kowanych obecnie seryjnie nie przekracza 70 lm/W. Lansowane ostatnio lampy diodowe (podobnie jak i świetlówki kompaktowe) wymagają bardzo ostroż-nego wyboru. Na rynku oferowanych jest wiele ty-pów lamp (ledówek), lecz nie wszystkie posiadają parametry prezentowane w reklamach. Sytuacja jest podobna do okresu, gdy na rynku zaczęły po-

poradY ekSperta


kONTraPUNkT

jawiać się świetlówki kompaktowe lansowane jako doskonałe zamienniki standardowych żarówek. Za-równo świetlówki kompaktowe, jak i obecnie kom-paktowe lampy ledowe / ledówki (nie należy używać nazwy: „żarówki ledowe” ponieważ w lampach tych nic się nie żarzy) oferowane są przede wszystkim jako zamienniki standardowych żarówek. Istnieje także wersja przewidziana jako zamienniki świetló-wek rurowych.

Wprowadzanie na rynek diodowych zamien-ników standardowych żarówek następuje dosyć powoli – poczynając od najmniejszych mocy do większych. Na dziś (połowa 2014 roku) w Polsce jest sporo dostępnych zamienników żarówek o mo-cach do 40 W, pomijając lampy o zafałszowanych danych. Natomiast trudno o zamienniki żarówek większych mocy. Firma PHILIPS oferuje zamiennik żarówki 60 watowej pobierający moc 12 W i dają-

cy strumień świetlny 806 lm (rys.3). W USA Fir-ma SWITCH oferuje lampę diodową SWITCH 100 o mocy 21 W i strumieniu świetlnym 1600 lm, któ-ra może być zamiennikiem żarówki o mocy 100 W. W praktyce wykorzystanie lamp ledowych w sto-sunku do innych źródeł światła należy porówny-wać przy oświetlaniu większych obiektów, takich jak budynki biurowe, handlowe, czy produkcyjne. W większości z nich oświetlenie użytkowane jest wielokrotnie dłużej w skali doby niż w mieszkaniu. W skali roku są to liczące się wielkości.

Tym niemniej przy aktualnych wysokich cenach urządzeń oświetleniowych wyposażonych w lampy ledowe / ledówki, nie zawsze ma sens zastępowanie świetlówek standardowych zamiennikami ledowymi. Z punktu widzenia efektywności energetycznej lepszy wskaźnik charakteryzuje wersję z diodami świecącymi, jednak pod względem kosztów inwe-stycyjnych jest to rozwiązanie ponad dwunastokrot-nie droższe od wersji ze świetlówkami liniowymi.

OLED MłODSZA SIOSTRA LED

Organiczne diody elektroluminescencyjne OLED są następnym krokiem na drodze w poszukiwaniu efektywnych źródeł światła. W procesie produkcji materiał organiczny może być naniesiony na ela-styczne i lekkie podłoże, co daje szereg możliwo-ści zastosowań OLED, nie tylko jako źródeł światła. W porównaniu do LED, które są punktowymi źródła-mi światła OLED – są źródłami powierzchniowymi. Dzięki temu nie występują problemy z odprowadza-niem ciepła i ograniczaniem luminancji. Prowadzo-ne aktualnie intensywne prace badawcze i wdroże-niowe rokują duże nadzieje, że niedaleki jest dzień kiedy OLED znajdą powszechne zastosowanie za-równo w oświetleniu jak i w multimediach.

Janusz Strzyżewski członek Polskiego Komitetu Oświetleniowego SEP

Artykuł z portalu: www.przewody.com.pl

z dn. 17.09.2014


REPORTAŻE

Relacje

SEMINARIUM SZKOLENIOWE dla ELEKTROINSTALATORóW

Zorganizowały w dniu 09 października 2014 rokuw Domu Technika NOT w Krakowie, przy ul. Straszewskiego 28, sala A

SEMINARIUM SZKOLENIOWE dla ELEKTROINSTALATORóWNa szkoleniu pojawiło się wielu, zarówno początkujących jak

i doświadczonych, elektryków.

Oddział Krakowski SEPSekcja Instalacji i Urządzeń

Elektrycznych

MAŁOPOLSKAOKRĘGOWAIZBA INŻYNIERÓWBUDOWNICTWA

Małopolska Okręgowa Izba Inżynierów Budownictwa Zespół ds. Ustawicznego

Doskonalenia Zawodowego

HAGER POLO PRE Edward Biel

PROGRAM

99 HAGER POLO „Obudowy, rozdzielnice wieloliczniko-we oraz bezprzerwowa wymiana liczników pod katem projektu AMI”99 PRE BIEL „Moduł fotowoltaiczny i solarny w jednym – ISIETERM – system hybrydowy”

Pierwszy panel „Obudowy, rozdzielnice wieloliczni-kowe oraz bezprzerwowa wymiana liczników pod kątem projektu AMI” poprowadził przedstawiciel firmy Hager. Na wstępie została krótko przedstawiona firma Hager oraz jej produkty.

Kolejnym omawianym tematem były wymagania do-tyczące rozdzielnic mieszkaniowych. Zgodnie z nowym

REPORTAŻE


Relacje

Rozporządzeniem Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej technologia niskonapięciowych systemów rozdzielczych musi odpowiadać ściśle okre-ślonym wymaganiom prawnym.

Następnie został przedstawiony katalog Univers Z + rozdzielnice multimedialne. Uczestnicy seminarium szkoleniowego mogli obejrzeć film dotyczący bezprze-rwowej wymiany liczników. W ostatniej części szkolenia trwał panel dyskusyjny, w której elektroinstalatorzy za-

nież reprezentanci z Niemieckich firm: Nieberle Solar oraz SolarBayern, którzy współpracują z firmą PRE Edward Biel. Prelegenci przedstawili po krótce działalność firmy oraz jej produkty. Przedstawili cha-rakterystykę systemu hybrydowego, jego funkcjonal-ność oraz zalety. Poruszony został temat jak w Pol-skich warunkach będzie sprawował się tego typu sys-tem. Niemieccy przedstawiciele opowiedzieli o swojej działalności związanej z systemami hybrydowymi oraz

dawali nurtujące ich pytania dotyczące bezprzerwowej wymiany liczników.

Po krótkiej przerwie przyszła pora na kolejny panel, który prowadzili przedstawiciele firmy PRE Edward Biel „Moduł fotowoltaiczny i solarny w jednym – ISIEtherm – system hybrydowy”. Na szkolenie przyjechali rów-

jak u nich sprawują się tego typu systemy i jak wpły-wają warunki pogodowe na hybrydy. Podczas panelu dyskusyjnego elektroinstalatorzy mieli bardzo dużo pytań dotyczących funkcjonowania budowy oraz opła-calności systemów hybrydowych. Na każde pytanie została udzielona wyczerpująca odpowiedź.


REPORTAŻE

Relacje

KANLUX rozpoczął jesienny cykl konferencji DESIGN

Po letniej przerwie znów ruszył cykl konferencji i warsztatów odbywających się na terenie całej Polski. To znakomita okazja do

zaprezentowania swojej oferty produktowej zaproszonym architektom i projektantom, którą przygotowała firma Kanlux.

Ten sezon rozpoczęto od dwóch konferen-cji DESIGN zorganizowanych przez VIRTUS STUDIO. Pierwsza z nich miała miejsce

7 października w Łodzi, druga 9 października we Wrocławiu. Uczestniczyło w nich w sumie kilkuset gości zainteresowanych najnowszymi trendami oraz technologiami w projektowaniu.

Podczas części wykładowej słuchacze mogli szerzej usłyszeć o energooszczędnych i innowa-

cyjnych oprawach marki Kanlux. W prezentacji „światło w nowoczesnej oprawie” omówiono naj-bardziej efektowne rozwiązania oparte o najnowsze technologie oświetleniowe. Wśród prezentowanych produktów znalazła się między innymi rodzina opraw CODIA LED, która została wyróżniona za najwyższą jakość Złotym Godłem „QI product”. Omówione zo-stały także zagadnienia praktycznego zastosowania energooszczędnych źródeł światła w oświetleniu

REPORTAŻE


Relacje

mieszkań, biur oraz powierzchni większego forma-tu. Dla gości konferencji organizatorzy przygotowali również niespodziankę w postaci bardzo praktycz-nych, biurkowych lampek TOKA LED, które zostały rozlosowane podczas spotkania.

Ogromne zainteresowanie wzbudziło również stoisko gospodarza, zarówno ze względu na swój ciekawy projekt, a także dzięki ciekawym rozwiąza-niom oświetleniowym przygotowanym specjalnie z myślą o architektach i projektantach.

Kolejne konferencje zostały zaplanowane przez VIRTUS STUDIO na dzień 20 listopada w Rzeszowie i 26 listopada br. w Sopocie.

Więcej na: www.kanlux.pl/pl/konferencje.

Architekci i projektanci mogą skorzystać z prak-tycznych warsztatów organizowanych z cyklu Akademia Efektywnego Projektowania, które są do-skonałą okazją do zdobycia nowych umiejętności, nawiązania cennych kontaktów, pracy pod okiem ekspertów oraz bliższego poznania szeregu cieka-wych rozwiązań oświetleniowych marki Kanlux.

Więcej na: www.kanlux.pl/pl/warsztaty


REPORTAŻE

Z pogranicZa branży

POLSKA SIę ZBROI !Plany są ambitne. Naukowcy spieszą na pomoc wojsku. Szykuje się obiecujący mariaż. To także szansa na rozwój polskiego przemysłu elektrotechnicznego.

Za kilka lat, jeśli wszystko pójdzie pomyślnie, polskie wojsko będzie jedne z najno-wocześniejszych wśród armii NATO. Do końca 2022 roku resort obrony chce wydać około 90 mld złotych. Plany polskiego resortu obrony na najbliższe lata to, m.in. zakup 70 śmigłowców, 12 nowych okrętów, wyposażenie piechoty w nowoczesne wozy pan-cerne, budowa własnej tarczy antyrakietowej i zaawansowane systemy komunikacji.

Opracowanie: Sławomir Dębowski

REPORTAŻE



Polscy naukowcy i przedstawiciele przemysłu zbrojeniowego będą ściśle ze sobą współpraco-wać, m.in. w celu stworzenia systemu rakiet krót-kiego zasięgu. Twórcami będą naukowcy i specjali-ści z Politechniki Warszawskiej, Wojskowej Akade-mii Technicznej oraz Polskiego Holdingu Obronne-go. Porozumienie daje gwarancję, że nowy system będzie stał na najwyższym poziomie technicznym. Stworzenie własnego systemu rakiet krótkiego za-sięgu to również szansa dla polskiej gospodarki i całego przemysłu zbrojeniowego.

Wojska lądowe, poza systemem przeciwrakie-towym, otrzymać mają m.in. kołowe transportery opancerzone Rosomak, produkowane na fińskiej licencji w Wojskowych Zakładach Mechanicznymi w Siemianowicach śląskich. Zamówienie obejmuje

różne rodzaje Rosomaków, w tym ze 120-milime-trowym moździerzem. Ponadto planowana jest mo-dernizacja już posiadanych wozów.

Rewolucję w polskiej armii zapowiada również TYTAN. Ten tajemniczy program modernizacji pol-skiej piechoty warty 3,1 mln zł, ma wystartować już w 2016 roku. Systemem indywidualnego wyposa-żenia i uzbrojenia obejmuje m.in. wprowadzenie do polskiej armii Modułowego Systemu Broni Strzelec-kiej. Dzięki zastosowaniu uniwersalnych modułów, przeszkolony żołnierz tylko w jednej broni, naprawi za pomocą tych samych części każdy rodzaj broni.

W ramach modernizacji, żołnierze dostaną rów-nież amunicję precyzyjną, która pozwala wywo-łać wybuch granatu w określonym czasie, a także system obrony żołnierza, który za pomocą wymia-


REPORTAŻE


ny wiązki laserowej zapobiega przypadkowemu ostrzałowi własnych sił. Żołnierze mają zostać rów-nież wyposażeni w hełmy z kamerami, które będą przesyłały obraz na żywo do sztabu.

Kolejnym sprzętem będą samoloty bezzałogowe, tzw. drony – nie tylko rozpoznawcze, obserwacyjne, czy konwojujące oddziały wojsk, ale również bojo-we, mogące razić wybrane cele. Pochodzić mogą one z gliwickiej firmy Flytronic. Polskie drony z dużą precyzją są w stanie namierzyć wrogie czołgi lub wozy opancerzone.

Z kolei rozbudowa polskiej marynarki wojennej jest szczególnie ważna, bo przez lata w nią nie in-westowano. A odpowiednio groźne okręty są po-trzebne, chociażby po to, by bronić terminalu LNG w świnoujściu i zabezpieczać trasę tankowców, które będą do niego pływały. Służyć temu ma, m.in. pochodzący ze stoczni Remontowej Shipbuilding (d. Stocznia Północna) niszczyciel min Kormoran II o długości 58 metrów i szerokości 10 metrów, zasięgu 2500 mil morskich, pływający również w drobno pokruszonym lodzie oraz zabierający na pokład do 45 osób.

REPORTAŻE



Polski sprzęt jest często tańszy od zagranicz-nego, a przy tym nie ustępuje mu pod względem jakościowym.

Zakupy sprzętu wojskowego z zagranicy to, m.in. włoskie zaawansowane technologicznie samoloty szkoleniowe Master M-346 i hiszpańskie, szybkie i ciche, łodzie podwodne Navantia S-80A.

Zobacz, jak będzie wyglądało polskie wojsko przyszłości.

Zdjęcia: Archiwum własne, Marcin Wilczak i PZL Świdnik


Z ARCHIWUM ET

Odkrywcy, Badacze, wynalazcy

DZIECIńSTWO I MłODOść

Był synem pochodzącego z Moraw i osiadłego w Sanoku, znanego drukarza, księgarza i wydawcy – Karola Pollaka (1818-1880) oraz sanockiej mieszczanki, Marii z domu Zarembianki (Zaremba). Miał brata Michała.

Uczył się w Sanoku, Stryju i Lwowie. Amatorsko studiował elektrotechnikę. W latach młodości pracował wykonując instalacje elektryczne, wykazując przy tym duże uzdolnienia techniczne. W 1882 roku zainstalował pierwszą w kraju instalację telefoniczną.

W 1883 roku rozpoczął pracę na stanowisku kie-rownika w laboratorium brytyjskiego Towarzystwa „The Patent Utilisation Co”. Mając wrodzony dar wynalazczy już w tym okresie skonstruował i opatentował kilka wy-nalazków, w tym m.in. własnego pomysłu mikrofon, maszynę do druku w kilku kolorach oraz łącznik automa-tyczny do elektrycznych lamp Jabłoczkowa (znanych też jako Świeca Jabłoczkowa, skonstruowana przez Pawła Jabłoczkowa w 1876 roku lampa łukowa elektryczna z dwiema elektrodami węglowymi ustawionymi równo-legle względem siebie i kaolinowym izolatorem między nimi, bez regulatora odstępu między elektrodami. Było to pierwsze praktyczne elektryczne źródło światła, dzia-łające ponad 1,5 godziny. Wykorzystywane było głównie w latarniach ulicznych oraz w teatrze. Szerszej publicz-ności zostało zaprezentowane podczas wystawy w Paryżu w 1878 roku).

W 1885 roku studiował elektrotechnikę na Politech-nice w Charlottenburgu (obecna dzielnica Berlina), a jed-nocześnie pracował nad nową serią wynalazków z dzie-dziny ogniw galwanicznych (ogniwo samoładujące się, pierwsze ogniwo suche, itd.).

DZIAłALNOść

W Berlinie Karol Pollak prowadził fabrykę sprzętu elektrotechnicznego „G. Wehr Telegraphen-Bau-Anstalt”, a następnie powrócił do Wielkiej Brytanii w celu eksplo-atacji swoich patentów, które przekazał pod zanglicyzo-waną formą swojego imienia, jako „Charles Pollak”.

W międzyczasie przerzucił się na kolejnictwo elektryczne, zbudował model nowego tramwaju. W 1886 roku został dyrektorem paryskiego przedsiębiorstwa eksplo-atującego tramwaje elektryczne własnego autorstwa.

KAROL FRANCISZEK POLLAKPOLSKI EDISON

Karol Franciszek Pollak urodzony 15 listopada 1859 w Sanoku, zmarł 17 grudnia 1928 roku w Białej (obecnie Bielsko-Biała) – polski elektrotechnik, przemysłowiec i wynalazca, był nazywany Polskim Edisonem.

Karol Franciszek Pollak (1859-1928)

Opracowanie: Sławomir Dębowski

Z ARCHIWUM ET



Jednocześnie pracował w laboratorium Sorbony nad budową akumulatorów, co przyniosło mu duże sukcesy i rozgłos.

Inż. Karol Pollak, którego wynalazczy umysł nie znosił próżni, zainteresował się nową dziedziną, która wówczas jeszcze była niezagospodarowana, czyli budową akumu-latora. W dziedzinie tej wynalazca zrobił bardzo wiele, zdobywając tym samym powszechne uznanie i ogólno-światowy rozgłos.

Pierwszy swój akumulator z płytami walcowanymi, Karol Pollak zademonstrował Akademii Umiejętności w Paryżu. Jednocześnie z akumulatorem zademonstro-wał elektryczną lampę bezpieczeństwa przeznaczoną dla górnictwa. Inż. Karol Pollak został dyrektorem fabryki akumulatorów w Paryżu, a na Wystawie światowej w Paryżu w 1889 roku otrzymał za swoje pomysły srebrny medal. Wziął też czynny udział w Międzynarodowej Wystawie i Kongresie we Frankfurcie nad Menem. Wynalazki Karola Pollaka wzbudzały coraz większe zainteresowanie wśród fachowców.

W 1892 roku we Frankfurcie nad Menem, Karol Pollak założył fabrykę akumulatorów (Frankfurter Accumulatorenwerke & Comp.), którą sam pokierował. Przedsiębiorstwo szybko się rozwijało, więc doprowadził je do przekształcenia w Towarzystwo Akcyjne. Dzięki „zastrzykowi” finansowemu fabryka we Frankfurcie nad Menem bardzo szybko powiększyła swój potencjał, aż czterokrotne. W następstwie rozwoju przedsiębiorstwa zbudował nową fabrykę, tym razem w austriackim w Lissing pod Wiedniem, a także udzielił licencji dwóm fabrykom, szwajcarskiej w Marly-le-Grand i francuskiej w Nancy.

Nieustanie kontynuował swoje prace w laborato-rium, gdzie realizował nowe pomysły, m.in. zbudował prostownik komutatorowy i prostownik aluminiowy do przetwarzania prądu zmiennego na prąd stały. Pokazał swoje pomysły w Akademii Umiejętności w Paryżu i na Wystawie światowej w 1893 roku, gdzie otrzymał za nie medal i dyplom uznania. W konsekwencji swego suk-cesu, wygłosił na międzynarodowym Kongresie, odczyt o prostownikach.

W latach 1983/94 Fabrykę Akumulatorów pod Frankfurtem nad Menem, połączył z miastem linią tram-wajową wg własnego pomysłu, gdzie na stacji krańco-wej (czyli na pętli tramwajowej) zastosował system szybkiego i automatycznego ładowania akumulatorów.

W 1894 roku, na Wystawie Krajowej we Lwowie otrzymał dyplom honorowy.

W czasach „szalejącego” hakatyzmu, czyli an-typolonizmu na gruncie niemieckiego nacjonalizmu (hakata (H-K-T) skrót od inicjałów nazwisk założycieli: Hansemanna, Kennemanna i Tiedemanna działała w ra-mach Ostmarkenveren „Związek Kresów Wschodnich”, szowinistycznej nacjonalizacyjnej niemieckiej organizacji założonej w 1894 roku do walki z polskością w zaborze pruskim), inż. Karol Pollak bez żadnych zahamowań pro-wadził fabrykę zbudowaną kosztem kapitałów niemiec-kich i do tego na ziemi niemieckiej. Miał odwagę cywilną akcentować na każdym kroku swą narodowość, chlubić się nią i otaczać polskimi fachowcami. W 1896 roku jed-nym z inżynierów fabrycznych był profesor Politechniki Lwowskiej, Edwid Hauswald, a chemikiem. dr. Ferdinand Eduard Polzenjus(z) z Krakowa.

W 1899 roku, inż. Karol Pollak opuścił Cesarstwo Nie-mieckie i przeniósł się na stałe do Francji, gdzie założył własne laboratorium prowadząc w nim dalsze badania. Na Międzynarodowej Wystawie w Paryżu w 1900 roku, jego akumulator został wyróżniony złotym medalem.

Na wystawie jubileuszowej Towarzystwa Politech-nicznego we Lwowie w 1902 roku otrzymuje za swoje wynalazki i prace uznanie i medal srebrny. Zbiegiem oko-liczności życie prywatne Karola Pollaka kojarzy się z dru-gim wielkim wynalazcą polskim, matematykiem i elek-trykiem inż. Abakanowiczem, który również pracował w dziedzinie akumulatorów i elektrycznych tramwajów. Karol Pollak ożenił się bowiem z panią Abakanowiczową, doktorem filozofii.

Zbyt wiele zainteresowań jakie przejawiał Karol Pollak, nie pozwalały mu na skupieniu się wyłącznie tyl-ko na jednej specjalności. I tak oto na wystawie w Nicei (Francja) otrzymał medal za model aeroplanu (dawna nazwa samolotu), również opatentował nowy zabieg me-dyczny, oparty na całym szeregu doświadczeń własnych, a podczas I wojny światowej pracował nad ulepszeniem materiałów dla przemysłu zbrojeniowego i dzielił się swoimi pomysłami z francuskim Ministerstwem Wojny.

Łącznie inż. Karol Pollak uzyskał 98 patentów na swoje

wynalazki.


Z ARCHIWUM ET


Zdjęcie: Od lewej - Aleksander Rothert, Ignacy Mościcki, Karol Pollak – fot. NAC

Zdjęcie: Akumulator konstrukcji Karola Pollaka (przed 1928 rokiem)

Gdy Polska odzyskała niepodległość w 1918 roku, wielu Polaków rozsianych po świecie zaczęło wracać do swej ojczyzny, by oddać jej swe zdolności, talenty i energię.

W 1922 roku, już 63-letni Karol Pollak, weteran europejskiej elektrotechniki zlikwidował swój dom i labo-ratorium na południu Francji, opuszczając tym samym spokojną i zaciszną pracę doświadczalną i powrócił do Polski. Tutaj, z zapałem młodego człowieka, dopiero rozpoczynającego pracę, rzucił się w organizacyjny wir pracy przemysłowej..

W 1923 roku założył fabrykę akumulatorów w Białej (obecnie Bielsko-Biała), której współzałożycielem był profesor Ignacy Mościcki, późniejszy prezydent Polski, zostając jej pierwszym dyrektorem. Zwalczał wszelkie napotykane trudności, budował fabrykę od podstaw, uru-chamiał ją i eksploatował. Firma, która istnieje do dziś, rozpoczęła swoją działalność pod nazwą „Polskie Towa-rzystwo Akumulatorowe” w skrócie PETEA, (po 1945 roku „Fabryka Akumulatorów EMA-FAK”, od IV kwartału 1999 roku „Hawker FA SA”, od końca marca 2002 roku „Fabryka Akumulatorów EnerSys Sp. z o.o.”, wchodząc w skład „EnerSys Inc.” USA).

Z ARCHIWUM ET



Dr Inż. Karol Pollak jest nazywany Polskim Edisonem.

Zdjęcie: Prostownik mostkowy w patencie Karola Pollaka (19.12.1895 r.)

W 1925 roku otrzymał tytuł doktora honoris causa

Politechniki Warszawskiej.

NAJWAŻNIEJSZE WYNALAZKI

Jego liczne wynalazki dotyczą różnych dziedzin, są wśród nich napędy elektryczne, opracowanie maszyny drukarskiej do druku w kolorze i rodzaj mikrofonu. Głów-na działalność dotyczyła jednak chemicznych źródeł energii – ogniw galwanicznych i akumulatorów elektrycz-nych. Posiadał on patent na produkcję akumulatorów ołowiowo-kwasowych.

Skonstruował także prostowniki komutatorowe i elek-trolityczne. Jako pierwszy zaproponował w 1895 roku, zastosowanie prostowniczego układu mostkowego. Karol Pollak wynalazł również kondensator elektrolityczny.

Cytat:W sprawie oceny wynalazków inż. Karola Pollaka

można zacytować zdanie współczesnego mu profesora Edwina Hauswalda:

„Miał dar wynalazczy, tudzież wytrwałość w pracy nad rozwijaniem i doskonaleniem pierwszych pomysłów.

Jak zwykle część tylko pomysłów dała się praktycznie zrealizować i do celów przemysłowych na większą skalę zużytkować. Do takich należały jego wynalazki:

99 znanego z literatury rdzenia ołowianego z żeber-kami haczykami do płyt akumulatorowych,

99 metody formownia nałożonej na takie płyty masy (ciasta) sposobem elektrolitycznym,

99 sposobu szybkiego wytwarzania wspomnianych rdzeni ołowianych za pomocą walcowania taśm ołowia-nych na gładkich i profilowanych wałkach,

99 odlewania porowatych płyt,99 różnych konstrukcji zawieszania płyt akumulato-

rowych i łączenia poszczególnych ogniw ze sobą,99 różnych konstrukcji przenośnych akumulatorów itp.,99 następnie, oryginalny, choć trudny do utrzymania,

prostownik komutatorowy z motorem synchronicznym do zamiany prądów zmiennych na jednokierunkowe, prostownik aluminiowy z kwaśnym lub zasadowym elek-trolitem i wiele innych pomysłów technicznych, rozwią-zujących liczne zagadnienia, nasuwające się w pracy przemysłowej”.


EKOLOGIA

Eco-Auto

Renault pracuje nad prototypem EOLAB, który testuje rozwiązania zapewniające ultraniskie zu-życie paliwa – 1 l paliwa/100 km, co odpowiada emisji 22 g CO2/km w cyklu mieszanym NEDC (*). Pierwsza osłona w wersji CONCEPT odbyła się

PROTOTYP EOLABtylko 1 litr na 100 km*

na ostatnim paryskim salonie samochodowym (4-19 października 2014 roku).

W celu uzyskania tak niskiego spalania, kon-struktorzy prowadzili równoległe prace w trzech następujących kierunkach: zminimalizowania

Prototyp EOLAB, będący wizytówką innowacyjnych rozwiązań Renault, stanowi odpowiedź na wyzwanie stworzenia auta o ultraniskim zużyciu paliwa.

EKOLOGIA


Eco-Auto

Dlatego też przy projektowaniu EOLAB sięgnięto do superlekkich materiałów, takich jak aluminium czy magnez, od początku projektu zakładając moż-liwość rozpoczęcia wielkoseryjnej produkcji takich aut w ciągu najbliższych 10 lat.

Blisko sto zaawansowanych rozwiązań techno-logicznych dla przyszłych modeli Renault

EOLAB to znacznie więcej niż wprawka styli-styczna czy wizytówka umiejętności marki. Ten zaprojektowany na bazie hatchbacka z segmentu B prototyp kryje w sobie niemal 100 zaawansowa-

masy, udoskonalenia aerodynamiki oraz dopra-cowania unikalnej technologii Z.E. Hybrid, umoż-liwiającej jazdę z „zerową emisją” w codziennym użytkowaniu.

Prototyp EOLAB, będący prawdziwą wizytówką innowacyjnych rozwiązań Renault na rzecz ochrony środowiska, stanowi połączenie licznych osiągnięć technologicznych, które będą stopniowo wprowa-dzane do seryjnych modeli Renault. EOLAB to do-wód zdecydowanej woli Renault, pioniera na rynku środków transportu o zerowej emisji, dysponujące-go całą gamą samochodów elektrycznych – woli kontynuowania prac nad dalszym zmniejszaniem oddziaływania pojazdów na środowisko.

Przystępne cenowo technologie zapewniające skrajnie niskie spalanie

EOLAB stanowi odpowiedź na wyzwanie, jakie postawiła sobie Grupa Renault zgodnie z warto-ściami marki. Ma na celu udostępnienie aut o skraj-nie niskim spalaniu szerokim rzeszom użytkowni-ków. Projekt wymagał zastosowania przystępnych cenowo technologii.


EKOLOGIA

Eco-Auto

nych rozwiązań technologicznych, nadających się do wdrożenia na skalę przemysłową, które będą stopniowo wprowadzane w przyszłych modelach gamy Renault.

„Przepis” na EOLAB Skrajnie niskie, wynoszące zaledwie 1 l/100 km

zużycie paliwa w prototypie EOLAB, jest efektem połączenia trzech składników: aerodynamiki, obni-żenia masy oraz benzynowo-elektrycznego napędu Z.E. Hybrid:

9 aerodynamika: kształt nadwozia maksymalnie ułatwiający rozcinanie strugi powietrza oraz rucho-me części, takie jak aktywny spojler oraz wysuwane boczne elementy aerodynamiczne;

9 obniżenie masy: „kuracja odchudzająca” po-zwoliła obniżyć masę o niemal 400 kg w porówna-niu do aut z segmentu B, w szczególności dzięki

wielomateriałowemu nadwoziu, wykonanemu z ele-mentów stalowych, aluminiowych i kompozyto-wych oraz ważącemu zaledwie 4 kg magnezowemu dachowi. Obniżenie masy korzystnie wpłynęło na kolejne elementy: pozwoliło zmniejszyć rozmiary, a w konsekwencji koszty podzespołów prototypu (silnika, akumulatora, kół, hamulców itd.), umożli-wiając jednocześnie sięgnięcie po kosztowniejsze materiały.

9 technologia Z.E. Hybrid: to nowe, kompak-towe, przystosowane do ładowania i przystępne cenowo hybrydowe rozwiązanie zapewnia skraj-nie niskie zużycie paliwa, a co najważniejsze – „zeroemisyjną” (**) jazdę na trasach o długości do 60 km, z prędkością do 120 km/h. Technologia Z.E. Hybrid będzie stanowić uzupełnienie „zeroemisyjnej” oferty Renault w najbliższych latach.

EKOLOGIA


Eco-Auto

Wkład w realizację planu „Nowej Przemysłowej Francji”

EOLAB w pełni spełnia założenia projektu opracowania „zużywającego 2l/100 km samo-chodu dla wszystkich”, przyjętego w ramach planu „Nowej Przemysłowej Francji” do roku 2020. Jed-nak tworząc prototyp EOLAB, Renault wykracza poza wyznaczony przez rząd próg zużycia paliwa, plasując swój projekt badawczy w dłuższej perspek-tywie czasowej. W ramach budowy tego prototypu, Renault pracuje nad technologiami niezbędnymi do wprowadzenia na rynek samochodu zużywającego poniżej 2 l paliwa na 100 km jeszcze przed rokiem 2020.

Dla osiągnięcia tego celu Renault współpracuje z innowacyjnymi francuskimi partnerami z branży motoryzacyjnej, takimi jak Saint-Gobain w zakresie szyb, Faurecia w zakresie siedzeń, Michelin w za-kresie opon i Continental w zakresie układów hamul-cowych. Renault współpracuje również z szeregiem innych znanych firm, takich jak Posco, w szczegól-ności w zakresie elementów magnezowych. Dzięki swojemu specjalistycznemu know-how, partnerzy ci, każdy w swoim zakresie, wnieśli cenny wkład w projekt prototypu EOLAB, który stanowi niezwy-kłe osiągnięcie technologiczne.

EOLAB Concept – samochód koncepcyjny po-budzający do marzeń

W projektowaniu EOLAB brali również udział de-signerzy, którym auto zawdzięcza swój wspaniały styl. W rezultacie ich starań powstał samochód koncepcyjny EOLAB Concept, który został zapre-zentowany na stoisku Renault na salonie samocho-dowym Mondial de l’Automobile w paryskim Expo-Porte de Versailles (04-19.10.2014 roku). W tym opracowanym na bazie prototypu pojeździe projek-tanci poszli jeszcze dalej, jeśli chodzi o kształt nad-wozia i detale, dzięki czemu sprawia wrażenie wyjąt-kowo aerodynamicznego i zwraca uwagę lekkością stylu. Mocno obniżający się dach i zwężający tył dają niezwykły efekt stylistyczny. EOLAB Concept

przyciąga uwagę płynną i aerodynamiczną linią, stanowiącą udane połączenie designu i technologii, a jednocześnie niezwykle atrakcyjną i zapewniającą doskonałe parametry. Renault pokazuje, że można połączyć szczyptę marzeń i magii z wymaganiami wysokiej sprawności, jakie musi spełniać prototyp samochodu o skrajnie niskim spalaniu.

(*) Homologowane wartości zużycia paliwa i emisji CO2 zgodnie z obowiązującymi przepisami.

(**) O zerowej emisji CO2 i innych zanieczyszczeń określonych przepisami podczas jazdy.

Źródło: renaultpolska

Czytaj bezpłatnie na selectedmag.pl

MAGAZYNTUNINGINTERNETOWY

CZAS RELAKSU


KrzyżówKa

NajwiększemiastoNigerii

Zaciętość,

zawziętość

Drzewcena statku

Dostarcza

wełny

Rowerowy

mechanizm

Rzutkulą

Kuzyn drozda

Próbnikkosmicz

ny

Urzędowe do

kumenty

DźwiękG z

krzyżykiem

Małynietoperz

Pozycjagimnastyczna

Biegrzeki

Piłka zaboiskiem

Czeskieauto

1/60minuty

Elia,słynnyreżyser

Graniczyz

Salwadorem

Zasypkaosusza

jąca

Porannaw

łazience

Oczernianie

bliźniego

Rodzajsieci

rybackiej

Szał

Kurz

Wodnyna banknocie

Zbiórpraw

Bonifikata

Cios

Prostystołek

Chwalebny

postępek

Spadająca

gwiazda

Rybiejaja

Uzdrowisko dzie

cięce

Zasiadałw

ratuszu

Międzypiętramibudynku

Linijkawiersza

Jednostka

długości

Krainaz Brnem

W parzez Sawą

Niebieska linia

namapie

Pali sięw rękachpracusia

Angielska

miaragruntu

Streszczenie,szkic

Greckibóg

miłości

Wielkipoematepicki

Szkodnikniszczą

cyubrania

Polskiewłóknopoliestrowe

Dziennikarskiptak

Rakietaświetlna

Cicharzeka

Zbiornikpaliwa

Jedenz muszkieterów

Strzelisty styl wsztuce

Naklejony na

kopercie

Niejednana wyścigach

konnych

Polowanie

Mezozoik

Zgraja,dzika

tłuszcza

Głoskobiecy

Kompletnapustka

Pled

Różnicapoziomówwody

Piesmyśliw

ski Sznurowany but

z cholewką

Suteprzyjęcie

Stolicanad

Nilem

SąsiadCzadu

Adam,skoczek Córka

Zeusai Temidy

Ponęta

Śladna

śniegu

Ptasiśpiew WiertłoDziałko

wodnePospolitychwast

Kropelkina czole

Impertynent,

zarozumialec

Wokółobrazu

Muzyczna

wprawka

Gatunekwierzby

Stopżelaza

zwęglem

Solenizantz 3 X

Zakrzywionypręt

Niebiałkowy

związekorganiczny

Głos lwa

Syberyjskiemiasto

Władysław,

generał

Uchodzido Morza Północnego

Krewzwierzęcia

Modelosiedla

Przeciwieństwopionu

Wcięciew

zboczugórskim

Końskiarystokrata

Odziedziczonaziemia

Surowiec naświece

Glinianyflet

Narzędzie

drwala,obracak

Stanpogody

Karmimłode

mlekiem

25

26

18

17

3

4

1

21

23

2

28

8

22

24

16

11

5

10

12

9

6

19

27

14

20

13

15

7

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28

Litery z pól ponumerowanych od 1 do 28 utworzą rozwiązanie przysłowie polskie.

Sponsorem nagród do naszej krzyżówki jest marka OXYLIGHT, która przeznaczyła wyjątkowe nagrody dla pierwszych 5 osób, które nadeślą nam prawidłowe rozwiązanie.adres redakcji: ElektroTrendy, ul. Narbutta 22/7, 02-541 Warszawa, z dopiskiem: krzyżówka.Wysłanie rozwiązania krzyżówki traktowane jest jako jednoczesne wyrażenie zgody na przetwarzanie danych osobowych, zgodnie z ustawą.

CZAS RELAKSU


KrzyżówKa

Greckibóg

miłości

Rówobronny,szaniec

Chuligańskie

zachowania

Sprzętlaborato

ryjny

Znakodejmowania

Roztwórdo

marynowania

Rządziw

kurniku

Chorobazakaźna

Żółty nakanapce

Głębokana zupę

Państwow

Oceanii

Grzanka

Ada,śpie

waczka

Platynowiec

Resztka

Englertlub

Kobuszewski

Małykulistyprzedmiot

Amerykańskiewoje

wództwo

Puszystau lisa

Wąsataryba

Zestawzna

czków

Hotelprzy

drodze

Ukrytadrwina

Duchowny w

wojsku

Rodzajuproszczonejuzdy

Gimnastyka

z medytacją

Pojazdna

płozach

Wklęsłaformaterenu

Lipcowywczasowicz

Rozdajeautografy

FilmRomanaPolańskiego

Atrybutsanitariusza

Gotowywyrób

Kwotado

zwrotu

Bicz

Upiór,mara

Zasiadałw

ratuszu

Zapraszanie,gromadzenie

Milczą,gdy

duszaśpiewa

Piłka zaboiskiem

Członekjednejz subkultur

Oprawca,

siepacz

Płoniena

mogile

Ogólnieprzyjętazasada

Przywódca

palestyński

Podniebny

rejs

Metodaozdabia

niatkanin

Stopieńmistrzow

ski wdżudo

Kanonmoralny

Bywaz pętelką

Obramowanie,

obwódka

Łotewska metropolia

Odcieńczerwieni

Groźnyw rzece

ImięKobieli,aktora

Kationlub

anion

StolicaPortugalii

Docedzenia

ziół

Porcjaenergii

Wzór donaśla

dowania

Ropucha olbrzymia

Kiełkujew glebie Żerdź

AtrakcjaSopotu

Porażenie

Międzysopranem a

tenorem

Jednostkamocy

Sterta Przełożony

klasztoru

Nawóznaturalny

Częśćkoła

roweru

Zawiadomienie

z poczty

Pląs

Krajewschod

nie

Biegkonia

Odżywiasię

mlekiemmatki

Powietrze

wtłaczane dopieca

Kolceprzy

butachtaternika

SamicaleśnegossakaWażna

persona

Niewielkilasek

Australijskistruś

Zakrętas Okreswstrzemięźliwości

Dotacjana projekt badawczy

Izbaklasztorna

Zawszemodnieubrany

Lubimędrko

waćManto,cięgi

Anglosaskamiara

długościSiarkowylub

octowy ImięCembrzyńskiej,

popularnej aktorki

Tajemniczalitera

LinaholowniczaWąż u

KiplingaDotkliwecierpie

nie,katusze

Zbudowałarkę

Diabeł,czart

19

27

22

7

13

9

16

11

15

23

18

21

29

12

24

2

10

14

26

20

5

6

1

4

8

17

3

25

28

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29

Litery z pól ponumerowanych od 1 do 29 utworzą rozwiązanie przysłowie polskie.

Sponsorem nagród do naszej krzyżówki jest firma ERGOM, która przeznaczyła wyjątkowe nagrody dla pierwszych 5 osób, które nadeślą nam prawidłowe rozwiązanie.adres redakcji: ElektroTrendy, ul. Narbutta 22/7, 02-541 Warszawa, z dopiskiem: krzyżówka.Wysłanie rozwiązania krzyżówki traktowane jest jako jednoczesne wyrażenie zgody na przetwarzanie danych osobowych, zgodnie z ustawą.

POMYŚL, JAKIE OSZCZĘDNOŚCI OSIĄGNIESZ, UKŁADAJĄC OD DZIŚ TRASY KABLOWE

W 48 MINUT.

WIELKI KONKURS

SZCZEGółY KONKURSU w następnych numerach ElektroTrendy lub na portalu ET

www.elektrotrendy.pl

Skuter elektryczny o pięknej stylowej linii nadwozia „new-retro”. W miarę trwania konkursu, stopniowo przybywać będzie więcej, coraz więcej stylowych dodatków tuningowych, czyniących GO jeszcze piękniejszym.

GRA O NAGRODę GłóWNĄSKUTER ELEKTRYCZNY

ElektroTrendy 16 (2014-3)

Documents

Transcript of ElektroTrendy 16 (2014-3)