EKOLOGIA

Poziom troficzny - to grupa organizmów zajmująca taką samą pozycję w łańcuchu pokarmowym. Wyróżniamy poziom: producentów, konsumentów, reducentów.

Producenci - to organizmy autotroficzne, zdolne do wytwarzania materii organicznej.

Konsumenci - to organizmy heterotroficzne, przystosowane do pobierania materii organicznej od innych organizmów. Są to np.: roślinożercy, drapieżcy, pasożyty.

Reducenci - to organizmy, które rozkładają, redukują substancje organiczne powodując ich mineralizację.

Organizmy należące do różnych poziomów troficznych ustawione w takiej kolejności, że każdy poprzedni jest pokarmem dla następnego, tworzą łańcuch troficzny.

Wyróżniamy dwa typy łańcuchów:łańcuch spasania - rozpoczyna się od

producentów, następne ogniwa tworzą roślinożercy, drapieżcy, np.

- liście ziemniaka - stonka - bażant - człowieklub liście drzew - larwa owada (gąsiennica) -

szpak - kunałańcuch detrytusowy - rozpoczyna się od

martwej materii organicznej (detrytusu), kolejne ogniwa tworzą reducenci oraz konsumenci, np.

-detrytus - bakterie - pierwotniaki - skorupiaki - ryby - człowiek

Strukturę troficzną biocenozy można przedstawić graficznie w postaci piramidy.

Wyróżniamy:piramidę liczebności - przedstawiającą ilość

osobników w poszczególnych poziomach troficznych

piramidę biomas - przedstawiającą masę organizmów poszczególnych poziomów troficznych

piramidę energii - przedstawiającą przepływ energii i produktywność poszczególnych poziomów troficznych. Ilość energii przepływającej z jednego poziomu na następny zawsze maleje. Powodem jest jej rozproszenie jako ciepła oraz zużycie dla potrzeb organizmów na niższym poziomie.

Relacje międzygatunkoweRelacje międzygatunkowe

bocian i sikorka.bocian i sikorka.

Neutralizm

- jedna z nieantagonistycznych zależności międzygatunkowych (choć w niektórych źródłach zaliczana jest jako osobna grupa zależności), w której jeden gatunek nie wpływa w żaden sposób na drugi inny gatunek. W zasadzie neutralizm jest brakiem oddziaływań między gatunkami

Symbioza

to zjawisko ścisłego współżycia przynajmniej dwóch gatunków, które przynosi korzyść wszystkim stronom (mutualizm) lub jednej, a drugiej nie szkodzi (komensalizm). Symbiozy przygodnej (nieprzymusowej)- protokooperacja

rekin i podnawkarekin i podnawkaowady w ptasich gniazdachowady w ptasich gniazdach

Komensalizm

- typ zależności o charakterze symbiozy między dwoma lub więcej gatunkami, przy czym jeden z gatunków czerpie z tej zależności wyraźne korzyści, nie szkodząc pozostałym

jamochłonów z krabamijamochłonów z krabami

Protokooperacja

- oddziaływanie międzygatunkowe w przyrodzie, polegające na współpracy dwóch populacji odnoszących wzajemne korzyści, lecz mogących żyć także samodzielnie. Protokooperacja jest rodzajem symbiozy przygodnej (nieprzymusowej). Często występuje okresowo .

Grzyby i glonyGrzyby i glony

Mutualizm

- symbioza obligatoryjna, związek ścisły i konieczny

mikoryzamikoryza

powszechnie spotykanym rodzajem symbiozy

- współżycie korzeni roślin i grzybów, gdzie grzyb wspomaga pobieranie wody i soli mineralnych stanowiąc "przedłużenie" systemu korzeniowego rośliny, a sam pobiera substancje odżywcze z korzenia powstające w drodze fotosyntezy.

Oddziaływania Oddziaływania antagonistyczneantagonistyczne

Pasożytnictwo

to forma współżycia dwóch organizmów, z których jeden czerpie korzyści ze współżycia, a drugi ponosi z tego tytułu szkody. Osobnika, który czerpie korzyści z pasożytnictwa nazywamy pasożytem, a tego, który ponosi szkody - żywicielem. Istnieją dwa rodzaje pasożytnictwa - pasożytnictwo zewnętrzne i wewnętrzne

Pasożytnictwo zewnętrznePasożytnictwo zewnętrzne

Pasożyt przyczepiony do skóry żywiciela pobiera z organizmu substancje odżywcze niezbędne mu do życia. Pasożyty zewnętrzne nie pasożytują zwykle tak długo, jak pasożyty wewnętrzne.

Przykłady:· pchły,· kleszcze,· pijawki,· wszy.

Pasożytnictwo wewnętrznePasożytnictwo wewnętrzne

Pasożyt przyczepiony do organu wewnątrz organizmu żywiciela pobiera substancje niezbędne mu do życia. Ten typ pasożytów pasożytuje zwykle przez dłuższy okres, lub nawet przez całe życie żywiciela.

Przykłady:· tasiemce,· glista ludzka,· owsiki.

Pasożytnictwo czasowePasożytnictwo czasowe

Występuje u mrówek.

Polega ono na wniknięciu do rozwiniętego mrowiska królowej innego gatunku, zabiciu istniejącej królowej i przejęciu całej kolonii. Przez pewien czas istnieje kolonia mieszana, składająca się z osobników należących do jednego i drugiego gatunku. Po pewnym czasie gospodarze wymierają a kolonia już jednego tylko gatunku mrówek rozwija się dalej.

DrapieżnictwoDrapieżnictwo

To metoda pobierania pokarmu polegająca na zjadaniu innych osobników. W potocznym znaczeniu drapieżnikami są jedynie mięsożercy, zaś w ścisłym znaczeniu drapieżnikami są także roślinożercy, wszystkożercy i pasożyty.

Drapieżnictwo jest jedną z form oddziaływań antagonistyczych korzystną dla drapieżnika, a niekorzystną dla ofiary; może mieć charakter międzygatunkowy lub wewnątrzgatunkowy (kanibalizm).

KonkurencjaKonkurencja

Jedna z antagonistycznych interakcji międzypopulacyjnych, w której dwie populacje tego samego lub różnych gatunków, zazwyczaj o podobnych wymaganiach środowiskowych, rywalizują o tę samą niszę ekologiczną.

Dochodzi do współzawodnictwa o ograniczone zasoby środowiska, np. o pożywienie, miejsce do życia. W wyniku tego oddziaływania obie populacje tracą.

AmensalizmAmensalizm

Jedna z antagonistycznych zależności międzygatunkowych, w której obecność i czynności życiowe jednego gatunku wpływają niekorzystnie na gatunek drugi, przy czym jest to relacja jednostronna tj. obecność tego drugiego gatunku dla pierwszego jest obojętna. Przykładem amensala jest pędzlak - grzyb, który produkując antybiotyk (penicylinę) - ogranicza rozwój bakterii

AllelopatiaAllelopatia

Szkodliwy lub korzystny wpływ substancji chemicznych wydzielanych przez rośliny danego gatunku lub pochodzących z rozkładu tych roślin. Allelopatia odnosi się głównie do substancji chemicznych wydzielanych do podłoża, które wpływają na wzrost innych organizmów w bezpośrednim otoczeniu, głównie roślin i bakterii. Substancje mogą pobudzać lub hamować kiełkowanie, a także wzrost i rozwój innych gatunków roślin żyjących w bliskim sąsiedztwie, lub zajmujących bezpośrednio po nich to samo miejsce

SukcesjaSukcesja

- rozwój ekosystemów,

- to proces kierunkowych zmian prowadzący do stopniowego przekształcania się ekosystemów.

Stadia seralneStadia seralne

- przejściowe stadia sukcesji, a całkowity szereg to SERA

KlimaksKlimaks

Ostateczna postać ekosystemu, która wykształciła się w określonych warunkach klimatyczno - geologicznych.

Sukcesja pierwotnaSukcesja pierwotna

Zarastanie odsłoniętego zbocza klifowego, stoków wulkanu pokrytych popiołami wulkanicznymi.

Sukcesja wtórnaSukcesja wtórna

Biocenoza rozwija się na terenie zajętym wcześniej przez inną.

Np:- wyręby,- ugory,- pożarzyska