Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpocz cia egzaminu.

MGE

2015

Uk ad graficzny © CKE 2015

MGE

2015

WPISUJE ZDAJ CY

KOD PESEL

EGZAMIN MATURALNY Z GEOGRAFII

POZIOM ROZSZERZONY

PRZYK ADOWY ARKUSZ EGZAMINACYJNY DATA: 18 grudnia 2014 r.

CZAS PRACY: 180 minut

LICZBA PUNKTÓW DO UZYSKANIA: 60

Instrukcja dla zdaj cego

1. Sprawd , czy arkusz egzaminacyjny zawiera 24 strony (zadania 1–45) oraz barwny materia ród owy (strony I IV). Ewentualny brak zg o przewodnicz cemu zespo u nadzoruj cego egzamin.

2. Odpowiedzi zapisz w miejscu na to przeznaczonym przy ka dym zadaniu. 3. Pisz czytelnie. U ywaj d ugopisu albo pióra tylko z czarnym

tuszem/atramentem. 4. Nie u ywaj korektora, a b dne zapisy wyra nie przekre l. 5. Pami taj, e zapisy w brudnopisie nie b d oceniane. 6. Podczas egzaminu mo esz korzysta z linijki, lupy i kalkulatora prostego. 7. Barwny materia ród owy mo esz oderwa , ale po zako czeniu pracy

w ó go do arkusza egzaminacyjnego. 8. Na karcie odpowiedzi wpisz swój numer PESEL i przyklej naklejk

z kodem. 9. Nie wpisuj adnych znaków w cz ci przeznaczonej dla egzaminatora.

miejsce

na naklejk

pobr

ano

z w

ww

.sql

med

ia.p

l

Strona 2 z 24

Zadania od 1. do 8. rozwi , korzystaj c z barwnej mapy nie nickiego Parku Krajobrazowego, po o onego w Sudetach. Zadanie 1. (0–1)

Na fotografii przedstawiono stok Czarnej Góry (E2) z narciarskimi trasami zjazdowymi.

Na podstawie: www.czarnagora.info

Zaznacz nazw szczytu, z którego wykonano powy sze zdj cie.

A. Smrekowiec (E4)

B. Przednia (C2)

C. Stroma (G4)

D. Rudka (G2)

Zadanie 2. (0–1)

Podaj:

– cech rodowiska przyrodniczego, która sprzyja lokalizacji narciarskich tras

zjazdowych na stokach Czarnej Góry

– skutek dla rodowiska przyrodniczego, który mo e wynika z tworzenia tras

narciarskich na stokach Czarnej Góry.

Cecha rodowiska przyrodniczego

......................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................... Skutek dla rodowiska przyrodniczego

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

pobr

ano

z w

ww

.sql

med

ia.p

l

Strona 3 z 24

Zadanie 3. (0–2)

Oblicz redni spadek wyci gu krzese kowego na stoku Czarnej Góry, je eli górna stacja

wyci gu znajduje si na wysoko ci 1170 m n.p.m., a dolna na wysoko ci 810 m n.p.m.

Zapisz obliczenia. Wynik podaj w promilach.

Obliczenia Odpowied ..............................

Zadanie 4. (0–2)

Przedstaw trzy przyk ady wp ywu rodowiska przyrodniczego na dzia alno cz owieka

na obszarze obj tym map .

1. ..................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

2. ..................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

3. ..................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

Zadanie 5. (0–1)

Zaznacz poprawne doko czenie zda 1. i 2.

1. Wej cie do Jaskini Nied wiedziej (G3/4) znajduje si na wysoko ci oko o

A. 800 m n.p.m.

B. 1200 m n.p.m.

2. Dzia wodny mi dzy zlewniami Kle nicy i Morawki przebiega

A. wzd u grzbietu wzniesie Zawada i Stromy (J3).

B. wzd u grzbietu masywu M y sko (H3).

Wype nia

egzaminator

Nr zadania 1. 2. 3. 4. 5.

Maks. liczba pkt 1 1 2 2 1

Uzyskana liczba pkt

pobr

ano

z w

ww

.sql

med

ia.p

l

Strona 4 z 24

Materia ród owy do zada 6.–7.

Na rysunku przedstawiono profil topograficzny wykonany wzd u równole nika przechodz cego przez ni szy szczyt masywu M y sko (H3), na odcinku od 16°50 E do 16°55 E. Profil wymaga uzupe nienia.

Zadanie 6. (0–1)

Wpisz w puste pola na rysunku numery, którymi oznaczono trzy obiekty wybrane

z podanych poni ej.

1. Sztolnia 2. Muzeum Ziemi 3. Przystanek autobusowy w Kletnie 4. Szlak rowerowo-narciarski na wschodnim stoku M y ska Zadanie 7. (0–1)

Zaznacz liter (A–D), któr oznaczono rysunek przedstawiaj cy brakuj cy fragment

profilu.

Zadanie 8. (0–1)

Wska i uzasadnij, która z dwóch miejscowo ci: Sienna czy Kletno, jest bardziej

atrakcyjna pod wzgl dem turystycznym. W uzasadnieniu podaj dwa argumenty.

Miejscowo ............................................. Uzasadnienie: 1. ..................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

2. ..................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

pobr

ano

z w

ww

.sql

med

ia.p

l

Strona 5 z 24

Zadanie 9. (0–2)

W obserwatorium astronomicznym zmierzono wysoko górowania S o ca w pierwszym dniu jednej z astronomicznych pór roku. Wynik przeprowadzonego pomiaru przedstawiono na rysunku.

Oblicz szeroko geograficzn obserwatorium, w którym zmierzono wysoko górowania

S o ca. Zapisz obliczenia.

Obliczenia

Szeroko geograficzna .............................................

Zadania 10.–11. rozwi na podstawie barwnej mapy, na której przedstawiono redni roczn amplitud temperatury powietrza na Ziemi (strona II barwnego materia u ród owego).

Zadanie 10. (0–1)

Sformu uj dwie prawid owo ci dotycz ce rozk adu redniej rocznej amplitudy

temperatury powietrza na Ziemi.

1. ...................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

2. ...................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................... Zadanie 11. (0–2)

Wyja nij, uwzgl dniaj c zwi zek przyczynowo-skutkowy, dlaczego na obszarze

oznaczonym na mapie liter X rednia roczna amplituda temperatury powietrza jest

mniejsza ni na obszarze Y, cho oba obszary po o one s w tych samych szeroko ciach

geograficznych.

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

Wype nia

egzaminator

Nr zadania 6. 7. 8. 9. 10. 11.

Maks. liczba pkt 1 1 1 2 1 2

Uzyskana liczba pkt

pobr

ano

z w

ww

.sql

med

ia.p

l

Strona 6 z 24

Zadanie 12. (0–2)

Na mapie Ameryki Pó nocnej numerami od 1. do 5. oznaczono wybrane stacje meteorologiczne.

Na podstawie: Atlas geograficzny wiata, Warszawa 2003.

W tabeli podano dane klimatyczne dla czterech stacji meteorologicznych wybranych spo ród oznaczonych numerami na mapie Ameryki Pó nocnej.

Numer stacji

I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Rok

t 21,3 22,8 23,1 24,5 26,2 27,4 27,7 27,2 26,3 25,2 23,7 22,3 24,8

o 75 40 45 45 130 145 110 110 130 180 80 60 1150

t 12,3 12,9 14,0 15,1 16,6 18,9 20,9 21,4 20,3 18,2 15,7 13,4 16,7

o 78 84 70 26 11 2 0 0 4 17 30 66 388

t -0,4 -0,7 4,4 9,7 15,6 20,3 23,4 22,3 19,3 13,5 7,1 1,3 11,3

o 79 89 85 89 78 89 106 110 81 93 61 90 1050

t -13,6 -10,5 -4,3 4,6 10,4 14,1 16,7 11,4 10,1 6,1 -3,5 -10,1 2,6

o 25 17 19 21 48 84 89 65 34 18 20 20 460

t – temperatura powietrza w ºC o – opady atmosferyczne w mm

Na podstawie: B. Pydzi ski, S. Zaj c, Klimatologia w szkole, Warszawa 1990.

Przyporz dkuj do danych klimatycznych przedstawionych w tabeli stacje

meteorologiczne, dobieraj c je spo ród zaznaczonych na mapie. Wpisz do tabeli

numery, którymi oznaczono stacje na mapie.

pobr

ano

z w

ww

.sql

med

ia.p

l

Strona 7 z 24

Zadanie 13. (0–1)

Poni szy klimatogram zosta sporz dzony dla miejscowo ci Quibdo (5º41 N; 76º39 W), po o onej niedaleko wybrze a Pacyfiku w zachodniej cz ci Kolumbii.

Na podstawie: J. Staszewski, F. Uhorczak, Geografia fizyczna w liczbach, Warszawa 1966.

Zaznacz poprawne doko czenie zdania.

Najwi kszy wp yw na rozk ad i sum rocznych opadów atmosferycznych na stacji meteorologicznej w Quibdo ma

A. nap yw zwrotnikowych mas powietrza znad po udniowego Pacyfiku.

B. utrzymywanie si wy u zwrotnikowego z centrum nad po udniowym Pacyfikiem.

C. cz ste wyst powanie cyklonów tropikalnych na wybrze u pacyficznym Kolumbii.

D. dzia anie mi dzyzwrotnikowej strefy zbie no ci, wzd u której zachodzi wst puj cy ruch mas powietrza.

Zadania 14.–16. rozwi na podstawie barwnej mapy, na której przedstawiono uj cie Gangesu i Brahmaputry (strona II barwnego materia u ród owego).

Zadanie 14. (0–1)

Oce prawdziwo poni szych informacji dotycz cych Bangladeszu. Wpisz znak X

w odpowiednie komórki tabeli.

Informacja Prawda Fa sz

1. W Bangladeszu s dogodne warunki do rozwoju energetyki wodnej ze wzgl du na du y spadek wielkich rzek.

2. Wi kszo obszaru po udniowej cz ci Bangladeszu zajmuj gleby astrefowe.

3. W pó nocnej cz ci Bangladeszu wyst puj lasy namorzynowe.

Wype nia

egzaminator

Nr zadania 12. 13. 14.

Maks. liczba pkt 2 1 1

Uzyskana liczba pkt

pobr

ano

z w

ww

.sql

med

ia.p

l

Strona 8 z 24

Zadanie 15. (0–2)

Podaj po dwie cechy rodowiska przyrodniczego Bangladeszu, które w tym kraju:

– sprzyjaj rozwojowi rolnictwa

1. ..................................................................................................................................................

2. ..................................................................................................................................................

– utrudniaj rozwój rolnictwa

1. ..................................................................................................................................................

2. ..................................................................................................................................................

Zadanie 16. (0–2)

Na wykresach przedstawiono rozk ad opadów atmosferycznych w ci gu roku w miejscowo ciach Czerrapund i i Guwahati.

Czerrapund i Guwahati

opady atmosferyczne w mm

Na podstawie: www.klimadiagramme.de

Wyja nij, dlaczego Czerrapund i i Guwahati ró ni si wielko ci rocznej sumy opadów

atmosferycznych. Przedstaw dwa argumenty.

1. ..................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

2. ..................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

pobr

ano

z w

ww

.sql

med

ia.p

l

Strona 9 z 24

Zadanie 17. (0–1)

Na mapie przedstawiono redni roczny bilans wodny w wybranych regionach hydrograficznych Polski.

Na podstawie: L. Starkel, Geografia Polski. rodowisko przyrodnicze, Warszawa 1999.

Przyporz dkuj do ka dego z opisów bilansu wodnego region, do którego dany opis si

odnosi. Wpisz do tabeli obok ka dego opisu liter , któr oznaczono region na mapie.

Opis bilansu wodnego

Region

1. Odp yw, który jest mniejszy od parowania, ograniczany jest wyst powaniem licznych szczelin wykszta conych w ska ach w glanowych i u atwiaj cych migracj wody opadowej w g b pod o a.

2. Du e nachylenie terenu decyduje o wysokim odp ywie wody, który w tym regionie przewa a nad parowaniem.

3. Bardzo ma e ilo ci paruj cej i odp ywaj cej wody maj zwi zek z po o eniem tego regionu w cieniu opadowym wzgórz morenowych.

Wype nia

egzaminator

Nr zadania 15. 16. 17.

Maks. liczba pkt 2 2 1

Uzyskana liczba pkt

pobr

ano

z w

ww

.sql

med

ia.p

l

Strona 10 z 24

Zadanie 18. (0–2)

Na wykresach przedstawiono zmienno przep ywów wody trzech rzek: Gangesu, Kongo i Wo gi.

1 2 3

Na podstawie: E. Czaya, Rzeki kuli ziemskiej, Warszawa 1987.

Podaj numer wykresu, na którym przedstawiono przep ywy Wo gi. Wyja nij

wyst powanie wezbra i ni ówek w tej rzece w ci gu roku.

Numer wykresu ………

Wyja nienie

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

Zadania 19.–20. wykonaj na podstawie barwnej mapy, na której przedstawiono budow geologiczn Europy (strona III barwnego materia u ród owego). Zadanie 19. (0–1)

Oce prawdziwo poni szych informacji. Wstaw znak X w odpowiednie komórki

tabeli.

Informacja Prawda Fa sz

1. Struktury fa dowe po udniowej Europy powsta y wcze niej ni struktury geologiczne pó nocnej cz ci kontynentu.

2. Ska y masywu prekambryjskiego, tworz cego znaczn cz Skandynawii, wyst puj tak e pod ska ami osadowymi platformy wschodnioeuropejskiej.

3. Wi kszo obszaru Polski przykryta jest pokryw ska osadowych, zalegaj cych we wschodniej cz ci kraju na prekambryjskim trzonie krystalicznym.

pobr

ano

z w

ww

.sql

med

ia.p

l

Strona 11 z 24

Zadanie 20. (0–1)

Zaznacz poprawne doko czenie zdania.

W cz ci Europy obj tej najm odszym fa dowaniem nie wyst puj A. rowy tektoniczne.

B. strefy ryftowe.

C. obszary sejsmiczne.

D. zapadliska ródgórskie.

Zadanie 21. (0–1)

Na wykresie przedstawiono rozk ad g boko ci ognisk trz sie ziemi na jednym z kontynentów.

Na podstawie: www.scielo.org.mx

Zaznacz poprawne doko czenie zdania.

Przedstawione na wykresie zró nicowanie g boko ci ognisk trz sie ziemi jest konsekwencj A. kolizji dwóch p yt kontynentalnych.

B. odsuwania si p yty oceanicznej od kontynentalnej.

C. podsuwania si p yty oceanicznej pod kontynentaln .

D. poziomego przesuwania si p yt kontynentalnych wzgl dem siebie.

Wype nia

egzaminator

Nr zadania 18. 19. 20. 21.

Maks. liczba pkt 2 1 1 1

Uzyskana liczba pkt

pobr

ano

z w

ww

.sql

med

ia.p

l

Strona 12 z 24

Materia ród owy do zada 22.–23. Na rysunku przedstawiono przebieg Pradoliny Warszawsko-Berli skiej na tle wspó czesnej sieci rzecznej oraz zasi g jednego z l dolodów w okresie plejstocenu.

Na podstawie: www.zycieaklimat.edu.pl

Zadanie 22. (0–1)

Wyka zwi zek mi dzy wspó czesnym uk adem sieci rzecznej regionu przedstawionego

na rysunku a przebiegiem Pradoliny Warszawsko-Berli skiej.

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

Zadanie 23. (0–2)

Wyja nij, w jaki sposób na obszarze nizin Polski w plejstocenie powstawa y pradoliny.

Uwzgl dnij dwie przyczyny.

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

pobr

ano

z w

ww

.sql

med

ia.p

l

Strona 13 z 24

Zadania 24.–25. rozwi na podstawie poni szej mapy oraz barwnych fotografii, na których przedstawiono wybrane zbiorowiska ro linne wyst puj ce w Polsce (strona III barwnego materia u ród owego). Na mapie zaznaczono granic zasi gu jednego z gatunków drzew rosn cych w Polsce. Literami (A–D) oznaczono charakterystyczne obszary wyst powania wybranych zbiorowisk ro linnych.

Na podstawie: Geograficzny atlas Polski, Warszawa 2000.

Zadanie 24. (0–1)

Uzupe nij poni sze zdanie.

Na mapie przedstawiono zasi g wyst powania ............. – drzewa, które dominuje w zbiorowisku ro linnym przedstawionym na fotografii oznaczonej numerem ............. . Zadanie 25. (0–1)

Przyporz dkuj do ka dego z przedstawionych na fotografiach (1.–3.) zbiorowisk

ro linnych charakterystyczne dla niego obszary wyst powania, które oznaczono

na mapie literami A–D. Wpisz przy numerze fotografii w a ciw liter dobran z mapy.

Fotografia 1. ............. Fotografia 2. ............. Fotografia 3. .............

Wype nia

egzaminator

Nr zadania 22. 23. 24. 25.

Maks. liczba pkt 1 2 1 1

Uzyskana liczba pkt

pobr

ano

z w

ww

.sql

med

ia.p

l

Strona 14 z 24

Zadania 26.–29. rozwi na podstawie barwnej mapy, na której przedstawiono g sto zaludnienia na Ziemi (strona IV barwnego materia u ród owego). Zadanie 26. (0–1)

Wyja nij, dlaczego na obszarach oznaczonych na mapie liter A du a wysoko nad

poziomem morza jest czynnikiem sprzyjaj cym zaludnieniu tych obszarów.

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

Zadanie 27. (0–1)

Zaznacz czynnik, który ma najwi kszy wp yw na g sto zaludnienia obszarów

wskazanych na mapie liter B.

A. yzne gleby.

B. Zasoby surowców.

C. Ma a odleg o od oceanu.

D. Gor cy klimat o cechach morskich.

Zadanie 28. (0–1)

Uzupe nij zdania (1.–2.). Wpisz w ka dym z nich nazw jednego z obszarów, na którym

podany czynnik decyduje o g sto ci zaludnienia. Nazwy obszarów dobierz z podanych

poni ej.

Jawa Tybet po udniowo-zachodnie wybrze e Morza ródziemnego

Wielki Basen Artezyjski delta Nigru

1. Wysoko nad poziomem morza decyduje o ma ej g sto ci zaludnienia (poni ej 10 osób/1 km2)

na obszarze ......................................................................................................................................................

2. Warunki klimatyczne s najwa niejszym czynnikiem decyduj cym o du ej g sto ci zaludnienia (powy ej 100 osób/1 km2 ) na obszarze

......................................................................................................................................................

pobr

ano

z w

ww

.sql

med

ia.p

l

Strona 15 z 24

Zadanie 29. (0–2)

Na podstawie mapy sformu uj trzy wnioski dotycz ce zró nicowania g sto ci

zaludnienia na obszarze Azji.

1. ..................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

2. ..................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

3. ..................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................... Materia ród owy do zada 30.–32.

Na wykresach przedstawiono struktur wieku i p ci ludno ci Polski oraz Nigru w 2012 roku.

Polska Niger

Na podstawie: www.census.gov

Zadanie 30. (0–1)

Doko cz zdanie – wybierz i zaznacz odpowied A albo B oraz jej uzasadnienie spo ród

odpowiedzi 1–3.

Spo ecze stwo Nigru znajduje si

A. w I fazie rozwoju demograficznego,

która charakteryzuje si

1. wysokim wspó czynnikiem urodze i równoczesnym wysokim wspó czynnikiem zgonów.

2. spadkiem wspó czynnika zgonów przy utrzymuj cym si wysokim wspó czynniku urodze .

B. w II fazie rozwoju demograficznego, 3.

spadkiem wspó czynnika urodze przy utrzymuj cym si wysokim wspó czynniku zgonów.

Wype nia

egzaminator

Nr zadania 26. 27. 28. 29. 30.

Maks. liczba pkt 1 1 1 2 1

Uzyskana liczba pkt

pobr

ano

z w

ww

.sql

med

ia.p

l

Strona 16 z 24

Zadanie 31. (0–1)

Na podstawie wykresów podaj trzy demograficzne ró nice pomi dzy Polsk i Nigrem.

1. ..................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

2. ..................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

3. ..................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

Zadanie 32. (0–2)

Podaj po dwa przyk ady dzia a w zakresie polityki demograficznej Polski i Nigru,

które powinny by podejmowane w celu uzyskania znacz cej zmiany udzia u ludno ci

w wieku przedprodukcyjnym w ogólnej liczbie ludno ci tych krajów.

Polska 1. ..................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

2. ..................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

Niger 1. ..................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

2. ..................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

pobr

ano

z w

ww

.sql

med

ia.p

l

Strona 17 z 24

Zadanie 33. (0–2)

Na mapie oznaczono literami A, B, C wybrane regiony wiata.

Na podstawie: Atlas geograficzny wiata, Warszawa 2010.

Uszereguj oznaczone regiony wed ug podanych kryteriów. Wpisz w puste pola litery

odpowiadaj ce regionom na mapie.

Kryteria: – intensywno wietrzenia chemicznego

najwi ksza najmniejsza

– yzno gleb

najwi ksza najmniejsza – wielko plonów uprawianych zbó

najwi ksza najmniejsza

Wype nia

egzaminator

Nr zadania 31. 32. 33.

Maks. liczba pkt 1 2 2

Uzyskana liczba pkt

pobr

ano

z w

ww

.sql

med

ia.p

l

Strona 18 z 24

Materia ród owy do zada 34.–35. W tabeli przedstawiono liczb pracuj cych oraz ich udzia w ca kowitej liczbie ludno ci Polski w latach 1950–2011.

Rok 1950 1960 1970 1980 1990 2000 2011

Pracuj cy (w tys.)

10 186 12 401 15 175 17 334 16 484 15 489 14 233

Udzia (w %)

40,7 41,6 46,4 48,6 43,3 40,1 37,0

Na podstawie: J. K dzio ka, K. Kocimowski, E. Wo onciej, wiat w liczbach 2013, Warszawa 2013.

Zadanie 34. (0–1)

Podane poni ej informacje dotycz ce udzia u pracuj cych w ca ej populacji Polski

przyporz dkuj do lat, do których si one odnosz . Wstaw znak X w odpowiednie

komórki tabeli.

Informacje 1950 1960 1980 2011

1. Udzia osób pracuj cych by wynikiem bezrobocia oraz starzenia si populacji, co skutkowa o przej ciem w wiek poprodukcyjny du ej grupy ludno ci.

2.

Udzia osób pracuj cych by wynikiem du ej liczby osób w wieku produkcyjnym na skutek wysokiego przyrostu naturalnego, który zaznaczy si ponad 20 lat wcze niej.

Zadanie 35. (0–1)

Podaj rok, w którym udzia pracuj cych w ca kowitej liczbie ludno ci Polski by

najbardziej korzystny dla gospodarki. Uzasadnij odpowied .

Rok ..............................

Uzasadnienie ...............................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

pobr

ano

z w

ww

.sql

med

ia.p

l

Strona 19 z 24

Zadanie 36. (0–1)

W tabeli przedstawiono struktur zatrudnienia wed ug dzia ów gospodarki w Polsce w 1992 roku. W prawej kolumnie tabeli przy ka dym sektorze gospodarki wpisz znak „+”, je li

lata 1992–2013 r. charakteryzuj si tendencj wzrostow udzia u danego sektora

w zatrudnieniu, albo znak „–”, je li charakteryzuj si tendencj spadkow .

Wyszczególnienie Udzia zatrudnionych (w %)

1992 r. 2013 r.

Rolnictwo, le nictwo, rybo ówstwo 26,8

Przemys i budownictwo 32,0

Us ugi 41,2

Na podstawie: J. K dzio ka, K. Kocimowski, E. Wo onciej, wiat w liczbach 2004/2005, Warszawa 2005. Zadanie 37. (0–2)

Podaj trzy przyczyny zmian w strukturze zatrudnienia ludno ci Polski, które zachodz

od 1992 roku.

1. ..................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

2. ..................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

3. ..................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................... Zadanie 38. (0–2)

W tabeli, w ka dym wierszu, podano cechy rolnictwa wspólne dla trzech krajów spo ród wymienionych. Podkre l w ka dym zestawieniu kraj, do którego dana cecha rolnictwa si nie odnosi.

Cechy rolnictwa Kraje

Intensywna i pracoch onna uprawa zbó .

Chiny Mongolia Wietnam Filipiny

Chów zwierz t w formie okresowej w drówki ze stadami w poszukiwaniu pastwisk.

Sudan Kongo Mali Niger

Wysoki udzia du ych gospodarstw w strukturze wielko ciowej, prowadz cych ekstensywn upraw zbói ekstensywny chów zwierz t.

Kanada Australia Japonia Brazylia

Wype nia

egzaminator

Nr zadania 34. 35. 36. 37. 38.

Maks. liczba pkt 1 1 1 2 2

Uzyskana liczba pkt

pobr

ano

z w

ww

.sql

med

ia.p

l

Strona 20 z 24

Materia ród owy do zada 39.–40.

W tabeli przedstawiono udzia powierzchni upraw wybranych ro lin w ca kowitej powierzchni upraw w Polsce w latach 1960–2011.

Ro liny uprawne 1960 1970 1980 1990 2000 2011

% ca kowitej powierzchni upraw

A. yto 33,4 22,8 20,9 16,3 17,2 10,3

B. Owies 10,7 10,2 6,9 5,2 4,6 5,2

C. Ziemniaki 18,8 18,5 17,0 12,9 10,4 3,7

D. Rzepak 0,7 2,0 2,2 3,5 3,5 7,8

Na podstawie: J. K dzio ka, K. Kocimowski, E. Wo onciej, wiat w liczbach 2013, Warszawa 2013.

Zadanie 39. (0–1)

Poni ej przedstawiono przyczyny zmian udzia u trzech z wymienionych w tabeli ro lin uprawnych w ca kowitej powierzchni upraw w Polsce. Przyporz dkuj do ka dej z podanych przyczyn ro lin uprawn . Dobierz j

z wymienionych w tabeli. Wpisz liter (A–D), któr oznaczono dan ro lin .

Przyczyny Ro lina uprawna

1. Zmiana udzia u powierzchni upraw tej ro liny w du ym stopniu uzale niona jest od pog owia koni w Polsce.

2. Na zmian udzia u powierzchni upraw tej ro liny w ostatnich latach ma wp yw zastosowanie otrzymywanego z niej produktu w przemy le paliwowym.

3. Zmiana udzia u powierzchni upraw tej ro liny wi e si m.in. ze zmianami pog owia trzody chlewnej oraz kondycj przemys u gorzelniczego w Polsce.

Zadanie 40. (0–2)

Poni ej zawarto informacje odnosz ce si do trzech ro lin uprawianych w Polsce, wymienionych w tabeli. Rozpoznaj, do których ro lin uprawnych odnosz si podane w tabeli informacje. Wpisz

znak X w odpowiednie komórki tabeli.

Informacja yto Owies Ziemniaki Rzepak Spo ród wymienionych jest to ro lina o najwi kszych wymaganiach glebowych oraz najwi kszej koncentracji upraw na Dolnym l sku i Kujawach.

Du a cz upraw tej ro liny koncentruje si w rejonach górskich oraz na Podlasiu.

Jest to ro lina przemys owo-pastewno- - ywieniowa, której znaczenie spo ywcze w ostatnim czasie zmala o.

pobr

ano

z w

ww

.sql

med

ia.p

l

Strona 21 z 24

Zadanie 41. (0–1)

Na fotografii przedstawiono centrum magazynowo-produkcyjne, które powsta o na terenach wiejskich w okolicach Poznania.

Na podstawie: www.swarzedz.pl

G ówn funkcj wsi jest wytwarzanie ywno ci i surowców rolniczych. Obecnie w Polsce na wsi obok rolnictwa cz sto rozwija si pozarolnicza dzia alno gospodarcza, czego ilustracj jest powy sza fotografia. Podaj dwie korzy ci, które mieszka cy terenów wiejskich mog odnosi z rozwoju

nowych funkcji wsi. 1. ..................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

2. ..................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

Zadanie 42. (0–1)

W 2007 roku Polska podpisa a pakiet 3x20, który zak ada , e do 2020 r. w Polsce 20% energii b dzie pochodzi ze róde odnawialnych, o 20% zredukowana zostanie emisja CO2 i o 20% zostanie podniesiona efektywno energetyczna kraju. Obecnie polska energetyka zu ywa rocznie oko o 50 mln ton w gla kamiennego i 65 mln ton w gla brunatnego, dla którego ci gle nie ma alternatywy, zw aszcza e cz opartych na w glu bloków energetycznych by a lub jest modernizowana.

Na podstawie: K. Ró ycki, Popió czy diament, „Angora” nr 48/2013.

Podaj przyk ad korzy ci ekologicznej i gospodarczej, które Polska mog aby odnie ,

gdyby zrealizowa a za o enia zawarte w pakiecie 3x20.

Korzy ekologiczna ...................................................................................................................

...................................................................................................................................................... Korzy gospodarcza ...................................................................................................................

......................................................................................................................................................

Wype nia

egzaminator

Nr zadania 39. 40. 41. 42.

Maks. liczba pkt 1 2 1 1

Uzyskana liczba pkt

pobr

ano

z w

ww

.sql

med

ia.p

l

Strona 22 z 24

Zadanie 43. (0–1)

W tabeli przedstawiono przyk adowe wska niki rozwoju spo eczno-gospodarczego w 2012 r. dla wybranych pa stw.

Nazwa pa stwa HDI PKB na

1 mieszka ca w tys. dol. USA

Oczekiwana d ugo ycia

w chwili urodzenia

Oczekiwane lata nauki

dla dzieci zaczynaj cych

edukacj

Nowa Zelandia 0,92 24,4 80,8 19,7

Irlandia 0,92 28,7 80,7 18,3

Zjednoczone Emiraty Arabskie

0,82 42,7 76,7 12,0

Katar 0,83 87,5 78,5 12,2

Na podstawie: www.hdr.undp.org

Na podstawie analizy danych zawartych w tabeli podaj, który z dwóch wska ników:

HDI czy PKB na 1 mieszka ca, jest bardziej miarodajny w ocenie rozwoju spo eczno-

-gospodarczego pa stw. Uzasadnij odpowied , pos uguj c si przyk adami pa stw

wymienionych w tabeli.

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

Zadanie 44. (0–1)

Uszereguj chronologicznie wydarzenia dotycz ce przyczyn i przebiegu konfliktu

w rejonie Zatoki Perskiej w latach 1990–1991. Wpisz na osi czasu odpowiednie litery.

A. Rada Bezpiecze stwa ONZ przyj a rezolucje: pot piaj c agresj i nak adaj c embargo gospodarcze oraz wzywaj c wojska irackie do wycofania si z Kuwejtu.

B. Wojska irackie wkroczy y na terytorium Kuwejtu, og oszono aneksj Kuwejtu. C. Powsta a koalicja antyiracka, upowa niona przez Rad Bezpiecze stwa do u ycia

wszelkich dost pnych rodków w celu zmuszenia Iraku do przestrzegania rezolucji ONZ. D. W adze Iraku oskar y y Kuwejt o bezprawn eksploatacj pola naftowego le cego

na granicy iracko-kuwejckiej. E. Rozpocz a si operacja „Pustynna Burza”.

VII 1990 I 1991

E

pobr

ano

z w

ww

.sql

med

ia.p

l

Strona 23 z 24

Zadanie 45. rozwi na podstawie barwnych zdj satelitarnych, na których przedstawiono terytorium Kuwejtu (strona IV barwnego materia u ród owego). Zadanie 45. (0–1)

Doko cz zdanie – wybierz i zaznacz odpowied A albo B oraz jej uzasadnienie spo ród

odpowiedzi 1–3.

Po ugaszeniu po arów szybów naftowych, w porównaniu z sytuacj sprzed konfliktu, warto albedo powierzchni pustyni

A. spad a

na skutek

1. zmiany temperatury piasków podczas po arów.

2. wycieku p on cej ropy naftowej do Zatoki Perskiej.

B. wzros a 3. osadzenia si py u podczas po arów.

Wype nia

egzaminator

Nr zadania 43. 44. 45.

Maks. liczba pkt 1 1 1

Uzyskana liczba pkt

pobr

ano

z w

ww

.sql

med

ia.p

l

Strona 24 z 24

BRUDNOPIS (nie podlega ocenie)

pobr

ano

z w

ww

.sql

med

ia.p

l