Dziedziczenie. Podatek od spadków i darowizn.

Dziedziczenie.Dziedziczenie.Podatek od spadków Podatek od spadków i darowizn.i darowizn.

Uwaga!!!Uwaga!!!

Treści niniejszej prezentacji mają charakter ogólny. Treści niniejszej prezentacji mają charakter ogólny.

W szczególności należy pamiętać, iż każdy przypadek W szczególności należy pamiętać, iż każdy przypadek należy rozpatrywać indywidualnie.należy rozpatrywać indywidualnie.

Przedstawione informacje mogą nie mieć Przedstawione informacje mogą nie mieć zastosowanie do zdarzeń przeszłych, bowiem w tym zastosowanie do zdarzeń przeszłych, bowiem w tym czasie przepisy, a także praktyka właściwych organów czasie przepisy, a także praktyka właściwych organów mogły ulec zmianie.mogły ulec zmianie.

Zawarte w prezentacji informacje mogą również Zawarte w prezentacji informacje mogą również stracić aktualność ze względu na stały proces zmiany stracić aktualność ze względu na stały proces zmiany prawa i jego interpretacji.prawa i jego interpretacji.

Zdolność do Zdolność do dziedziczeniadziedziczenia

Spadkobiercą może być osoba fizyczna lub osoba Spadkobiercą może być osoba fizyczna lub osoba prawna, z wyjątkiem:prawna, z wyjątkiem:

Osoby fizycznej, która nie żyje w chwili otwarcia Osoby fizycznej, która nie żyje w chwili otwarcia spadku;spadku;Wyjątek:Wyjątek: dziecko dziecko poczętepoczęte w chwili otwarcia spadku może w chwili otwarcia spadku może

być spadkobiercą, pod warunkiem, że być spadkobiercą, pod warunkiem, że urodzi się żyweurodzi się żywe

Osoby prawnej, która nie istnieje w chwili otwarcia Osoby prawnej, która nie istnieje w chwili otwarcia spadku;spadku;

Fundacji stanowionej przez spadkodawcę w Fundacji stanowionej przez spadkodawcę w testamencie, jeżeli nie zostanie wpisana do rejestru w testamencie, jeżeli nie zostanie wpisana do rejestru w ciągu 2 lat od ogłoszenia testamentu.ciągu 2 lat od ogłoszenia testamentu.

Spadkobierca Spadkobierca niegodny (1)niegodny (1) Z dziedziczenia zostaje wyłączony (w sposób, jak Z dziedziczenia zostaje wyłączony (w sposób, jak

gdyby nie dożył otwarcia spadku) spadkobierca gdyby nie dożył otwarcia spadku) spadkobierca uznany za niegodnego.uznany za niegodnego.

Uznania za niegodnego dokonuje sąd.Uznania za niegodnego dokonuje sąd.

Uznania spadkobiercy za niegodnego może żądać Uznania spadkobiercy za niegodnego może żądać każdy, kto ma w tym interes.każdy, kto ma w tym interes.

Czas na wystąpienie z ww. żądaniem ograniczony jest Czas na wystąpienie z ww. żądaniem ograniczony jest do roku od dnia, w którym wnioskodawca dowiedział do roku od dnia, w którym wnioskodawca dowiedział się o przyczynie niegodności, lecz nie później niż przed się o przyczynie niegodności, lecz nie później niż przed upływem 3 lat od dnia otwarcia spadku.upływem 3 lat od dnia otwarcia spadku.

Spadkobierca Spadkobierca niegodny (2)niegodny (2)Sąd może uznać spadkobiercę za niegodnego, jeżeli:Sąd może uznać spadkobiercę za niegodnego, jeżeli: dopuścił się umyślnie ciężkiego przestępstwa wobec dopuścił się umyślnie ciężkiego przestępstwa wobec

spadkodawcy;spadkodawcy;

podstępem lub groźbą nakłonił spadkodawcę do podstępem lub groźbą nakłonił spadkodawcę do sporządzenia lub odwołania testamentu albo w taki sam sporządzenia lub odwołania testamentu albo w taki sam sposób przeszkodził mu w dokonaniu jednej z tych sposób przeszkodził mu w dokonaniu jednej z tych czynności;czynności;

umyślnie ukrył bądź zniszczył testament spadkodawcy, umyślnie ukrył bądź zniszczył testament spadkodawcy, podrobił bądź przerobił jego testament albo świadomie podrobił bądź przerobił jego testament albo świadomie skorzystał z testamentu podrobionego bądź przerobionego skorzystał z testamentu podrobionego bądź przerobionego rzez inną osobę.rzez inną osobę.

Uwaga:Uwaga: spadkobierca nie może być uznany za niegodnego, spadkobierca nie może być uznany za niegodnego, jeżeli spadkobierca mu jeżeli spadkobierca mu przebaczył.przebaczył.

DziedziczenieDziedziczenie

Dziedziczenie:Dziedziczenie: testamentowetestamentowe ustawoweustawowe

Pierwszeństwo Pierwszeństwo testamentutestamentu

Spośród dziedziczenia testamentowego i ustawowegoSpośród dziedziczenia testamentowego i ustawowego pierwszeństwo ma testamentpierwszeństwo ma testament, co oznacza, że , co oznacza, że dziedziczenie ustawowe:dziedziczenie ustawowe:

co do całości spadku następuje wtedy, gdy co do całości spadku następuje wtedy, gdy spadkodawca nie powołał spadkobiercy albo gdy spadkodawca nie powołał spadkobiercy albo gdy żadna z osób, które powołał, nie chce lub nie może żadna z osób, które powołał, nie chce lub nie może być spadkobiercą;być spadkobiercą;

co do części spadku następuje wtedy, gdy co do części spadku następuje wtedy, gdy spadkodawca nie powołał do tej części spadkobiercy spadkodawca nie powołał do tej części spadkobiercy albo gdy którakolwiek z kilku osób, które powołał do albo gdy którakolwiek z kilku osób, które powołał do całości spadku, nie chce lub nie może być całości spadku, nie chce lub nie może być spadkobiercą (czyli gdy zostanie część spadku spadkobiercą (czyli gdy zostanie część spadku „niezagospodarowana” testamentem).„niezagospodarowana” testamentem).

Dziedziczenie Dziedziczenie ustawoweustawowe

Dziedziczenie ustawowe Dziedziczenie ustawowe – spadkobiercy i ich – spadkobiercy i ich części (1)części (1)

W pierwszej kolejności W pierwszej kolejności do spadku powołani są do spadku powołani są małżonek i dzieci. małżonek i dzieci. Dopiero jeżeli nie ma Dopiero jeżeli nie ma dzieci do dziedziczenia dzieci do dziedziczenia mogą być powołane inne mogą być powołane inne osoby.osoby.Dzieci + małżonekDzieci + małżonek – po – po równo, ale małżonek równo, ale małżonek minimum 1/4. Jeżeli minimum 1/4. Jeżeli dziecko nie dożyło – to dziecko nie dożyło – to dzieci tego dziecka (czyli dzieci tego dziecka (czyli wnuki spadkodawcy) wnuki spadkodawcy) dziedziczą jego udział po dziedziczą jego udział po równo (dotyczy też równo (dotyczy też dalszych zstępnych).dalszych zstępnych).

SPADKODAWCA

MAŁŻONEK 1/3

DZIECKO ZMARŁEDZIECKO

1/3

WNUKPOŁOWA Z 1/3=1/6

WNUKPOŁOWA Z 1/3=1/6


Gdy nie ma dzieciGdy nie ma dzieci, to , to małżonek + rodzice + małżonek + rodzice + rodzeństwo, ale rodzeństwo, ale małżonek minimum ½, małżonek minimum ½, a każdy z rodziców ¼ a każdy z rodziców ¼ tego, co przypada tego, co przypada łącznie rodzicom i łącznie rodzicom i rodzeństwu, reszta po rodzeństwu, reszta po równo między równo między rodzeństwo:rodzeństwo:

SPADKODAWCA

MAŁŻONEK1/2

BRAT1/2 z 1/2=1/4

OJCIEC1/4 z 1/2=1/8

MATKA1/4 z 1/2=1/8


Jeżeli Jeżeli któryś z któryś z rodziców nie rodziców nie dożyłdożył, to jego , to jego udział po połowie udział po połowie dla drugiego dla drugiego małżonka i całego małżonka i całego rodzeństwa:rodzeństwa:

SPADKODAWCA

MATKA1/4

OJCIEC ZMARŁBRAT

1/4

MATKAPołowa z1/4=1/8

BRATPołowa z 1/4 =1/8


Jeżeli do spadku Jeżeli do spadku powołani są powołani są obok obok małżonka tylko rodzice małżonka tylko rodzice albo tylko rodzeństwoalbo tylko rodzeństwo, , dziedziczą oni w dziedziczą oni w częściach równych to, częściach równych to, co przypada łącznie dla co przypada łącznie dla rodziców i rodzeństwa.rodziców i rodzeństwa.

SPADKODAWCA

MAŁŻONEK1/2

BRAT1/4

SIOSTRA1/4

Małżeńska wspólność Małżeńska wspólność majątkowamajątkowa

Uwaga:Uwaga:

Ze względu na Ze względu na wspólność majątkowąwspólność majątkową małżeńskąmałżeńską majątek spadkodawcy majątek spadkodawcy jest z reguły w połowie własnością jest z reguły w połowie własnością jego współmałżonka. Dziedziczeniu jego współmałżonka. Dziedziczeniu podlega jedynie udział ½ w majątku podlega jedynie udział ½ w majątku wspólnym; reszta to własność wspólnym; reszta to własność małżonka małżonka nienie objęta spadkiem. objęta spadkiem.

Małżonek – zasady Małżonek – zasady szczególneszczególne Małżonek dziedziczący z ustawy w zbiegu z Małżonek dziedziczący z ustawy w zbiegu z

innymi spadkobiercami, innymi spadkobiercami, z wyjątkiemz wyjątkiem zstępnych spadkodawcy, którzy mieszkali z zstępnych spadkodawcy, którzy mieszkali z nim razem w chwili jego śmierci, może żądać nim razem w chwili jego śmierci, może żądać ze spadku ze spadku ponadponad swój udział spadkowy swój udział spadkowy przedmiotów urządzenia domowegoprzedmiotów urządzenia domowego, z , z których za życia spadkodawcy korzystał których za życia spadkodawcy korzystał wspólnie z nim lub wyłącznie sam. wspólnie z nim lub wyłącznie sam.

Uprawnienie to nie przysługuje małżonkowi, Uprawnienie to nie przysługuje małżonkowi, jeżeli wspólne pożycie małżonków ustało za jeżeli wspólne pożycie małżonków ustało za życia spadkodawcy.życia spadkodawcy.

Małżonek – zasady szczególneMałżonek – zasady szczególneseparacjaseparacja

Regulacje odnośnie do Regulacje odnośnie do dziedziczenia ustawowego dziedziczenia ustawowego nienie dotyczą małżonka pozostającego dotyczą małżonka pozostającego w separacji.w separacji.

Małżonek – zasady szczególneMałżonek – zasady szczególnewystąpienie o rozwód/separacjęwystąpienie o rozwód/separację

Małżonek jest wyłączony od dziedziczenia, jeżeli Małżonek jest wyłączony od dziedziczenia, jeżeli spadkodawca spadkodawca wystąpiłwystąpił o orzeczenie rozwodu lub o orzeczenie rozwodu lub separacji z jego separacji z jego winywiny, a żądanie to było , a żądanie to było uzasadnione.uzasadnione.

Wyłączenie małżonka od dziedziczenia następuje Wyłączenie małżonka od dziedziczenia następuje na mocy orzeczenia sądu. na mocy orzeczenia sądu.

Wyłączenia może żądać każdy z pozostałych Wyłączenia może żądać każdy z pozostałych spadkobierców ustawowych powołanych do spadkobierców ustawowych powołanych do dziedziczenia w zbiegu z małżonkiem w terminie dziedziczenia w zbiegu z małżonkiem w terminie 6 miesięcy od dnia, w którym spadkobierca 6 miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o otwarciu spadku, nie więcej dowiedział się o otwarciu spadku, nie więcej jednak niż jeden rok od otwarcia spadku.jednak niż jeden rok od otwarcia spadku.

PrzysposobieniePrzysposobienie

Przysposobienie pełne:Przysposobienie pełne: przysposobiony dziedziczy po przysposabiającym i jego krewnych tak, przysposobiony dziedziczy po przysposabiającym i jego krewnych tak, jak by był jak by był

dzieckiem przysposabiającegodzieckiem przysposabiającego, a przysposabiający i jego krewni dziedziczą po , a przysposabiający i jego krewni dziedziczą po przysposobionym tak, jak by przysposabiający był przysposobionym tak, jak by przysposabiający był rodzicem przysposobionegorodzicem przysposobionego..

przysposobiony przysposobiony nie dziedziczy po swoich wstępnych naturalnych i ich krewnychnie dziedziczy po swoich wstępnych naturalnych i ich krewnych, a , a osoby te nie dziedziczą po nim. osoby te nie dziedziczą po nim.

w wypadku gdy jeden z małżonków przysposobił dziecko drugiego małżonka, w wypadku gdy jeden z małżonków przysposobił dziecko drugiego małżonka, zasady tej nie stosuje się względem tego małżonka i jego krewnych, a jeżeli takie zasady tej nie stosuje się względem tego małżonka i jego krewnych, a jeżeli takie przysposobienie nastąpiło po śmierci drugiego z rodziców przysposobionego, także przysposobienie nastąpiło po śmierci drugiego z rodziców przysposobionego, także względem krewnych zmarłego, których prawa i obowiązki wynikające z względem krewnych zmarłego, których prawa i obowiązki wynikające z pokrewieństwa zostały w orzeczeniu o przysposobienie utrzymane.pokrewieństwa zostały w orzeczeniu o przysposobienie utrzymane.

Przysposobienie częściowe”Przysposobienie częściowe” przysposobiony dziedziczy po przysposabiającym na równi z jego dziećmi, a przysposobiony dziedziczy po przysposabiającym na równi z jego dziećmi, a

zstępni przysposobionego dziedziczą po przysposabiającym na tych samych zstępni przysposobionego dziedziczą po przysposabiającym na tych samych zasadach co dalsi zstępni spadkodawcy;zasadach co dalsi zstępni spadkodawcy;

przysposobiony i jego zstępni nie dziedziczą po krewnych przysposabiającego, a przysposobiony i jego zstępni nie dziedziczą po krewnych przysposabiającego, a krewni przysposabiającego nie dziedziczą po przysposobionym i jego zstępnych;krewni przysposabiającego nie dziedziczą po przysposobionym i jego zstępnych;

rodzice przysposobionego nie dziedziczą po przysposobionym, a zamiast nich rodzice przysposobionego nie dziedziczą po przysposobionym, a zamiast nich dziedziczy po przysposobionym przysposabiający; poza tym przysposobienie nie dziedziczy po przysposobionym przysposabiający; poza tym przysposobienie nie narusza powołania do dziedziczenia wynikającego z pokrewieństwa.narusza powołania do dziedziczenia wynikającego z pokrewieństwa.

DziadkowieDziadkowie

Dziadkowie spadkodawcy, Dziadkowie spadkodawcy, jeżeli znajdą się w jeżeli znajdą się w niedostatku i nie mogą otrzymać należnych im niedostatku i nie mogą otrzymać należnych im środków utrzymania od osób, na których ciąży środków utrzymania od osób, na których ciąży względem nich ustawowy obowiązek alimentacyjnywzględem nich ustawowy obowiązek alimentacyjny, , mogą żądać od spadkobiercy nie obciążonego takim mogą żądać od spadkobiercy nie obciążonego takim obowiązkiem środków utrzymania w stosunku do obowiązkiem środków utrzymania w stosunku do swoich potrzeb i do wartości jego udziału spadkowego. swoich potrzeb i do wartości jego udziału spadkowego.

Spadkobierca może uczynić zadość temu roszczeniu Spadkobierca może uczynić zadość temu roszczeniu także w ten sposób, że zapłaci dziadkom spadkodawcy także w ten sposób, że zapłaci dziadkom spadkodawcy sumę pieniężną odpowiadającą wartości jednej sumę pieniężną odpowiadającą wartości jednej czwartej części swojego udziału spadkowego.czwartej części swojego udziału spadkowego.

Brak testamentu i Brak testamentu i spadkobierców spadkobierców ustawowychustawowych

Uwaga:Uwaga:

W braku testamentu i spadkobierców W braku testamentu i spadkobierców ustawowych (małżonka, dzieci i ich ustawowych (małżonka, dzieci i ich dzieci, rodziców i rodzeństwa) dzieci, rodziców i rodzeństwa) dziedziczy dziedziczy Skarb PaństwaSkarb Państwa, , nienie dalsza dalsza rodzina. rodzina.

Osoby samotne powinny więc zadbać o Osoby samotne powinny więc zadbać o pozostawienie testamentu.pozostawienie testamentu.

Dziedziczenie Dziedziczenie testamentowetestamentowe

Testament tylko jednej Testament tylko jednej osobyosoby

Testament może zawierać Testament może zawierać rozrządzenia tylko rozrządzenia tylko jednegojednego spadkodawcy. spadkodawcy.

To oznacza, że małżonkowie ani To oznacza, że małżonkowie ani dwie inne osoby nie mogą dwie inne osoby nie mogą sporządzić testamentu sporządzić testamentu wspólnego.wspólnego.

Osoba sporządzająca Osoba sporządzająca testamenttestament Sporządzić, a także odwołać Sporządzić, a także odwołać

testament może tylko osoba testament może tylko osoba mająca pełną zdolność do mająca pełną zdolność do czynności prawnych.czynności prawnych.

Uwaga:Uwaga: Testamentu nie można Testamentu nie można sporządzić ani odwołać przez sporządzić ani odwołać przez przedstawiciela, pełnomocnika, przedstawiciela, pełnomocnika, opiekuna itp.opiekuna itp.

Nieważność Nieważność testamentutestamentuTestament jest Testament jest nieważnynieważny, jeżeli został sporządzony:, jeżeli został sporządzony: w stanie wyłączającym świadome albo swobodne w stanie wyłączającym świadome albo swobodne

powzięcie decyzji i wyrażenie woli;powzięcie decyzji i wyrażenie woli;

pod wpływem błędu uzasadniającego przypuszczenie, pod wpływem błędu uzasadniającego przypuszczenie, że gdyby spadkodawca nie działał pod wpływem że gdyby spadkodawca nie działał pod wpływem błędu, nie sporządziłby testamentu tej treści;błędu, nie sporządziłby testamentu tej treści;

pod wpływem groźby.pod wpływem groźby.

Na nieważność testamentu z powyższych przyczyn nie Na nieważność testamentu z powyższych przyczyn nie można się powołać po upływie 3 lat od dnia, w którym można się powołać po upływie 3 lat od dnia, w którym osoba mająca w tym interes dowiedziała się o osoba mająca w tym interes dowiedziała się o przyczynie nieważności, a w każdym razie po upływie przyczynie nieważności, a w każdym razie po upływie 10 lat od otwarcia spadku.10 lat od otwarcia spadku.

Odwołanie i zmiana Odwołanie i zmiana testamentu (1)testamentu (1) Spadkodawca może w każdej chwili odwołać zarówno Spadkodawca może w każdej chwili odwołać zarówno

cały testament, jak i jego poszczególne postanowienia.cały testament, jak i jego poszczególne postanowienia.

Odwołanie testamentu może nastąpić bądź w ten sposób, Odwołanie testamentu może nastąpić bądź w ten sposób, że:że:– spadkodawca sporządzi nowy testament, spadkodawca sporządzi nowy testament, – w zamiarze odwołania spadkodawca testament zniszczy lub w zamiarze odwołania spadkodawca testament zniszczy lub

pozbawi go cech, od których zależy jego ważność, pozbawi go cech, od których zależy jego ważność, – Spadkodawca dokona w testamencie zmian, z których Spadkodawca dokona w testamencie zmian, z których

wynika wola odwołania jego postanowień.wynika wola odwołania jego postanowień.

Jeżeli spadkodawca sporządzi nowy testament, nie Jeżeli spadkodawca sporządzi nowy testament, nie zaznaczając w nim, że poprzedni odwołuje, ulegają zaznaczając w nim, że poprzedni odwołuje, ulegają odwołaniu tylko te postanowienia poprzedniego odwołaniu tylko te postanowienia poprzedniego testamentu, których nie można pogodzić z treścią testamentu, których nie można pogodzić z treścią nowego testamentu.nowego testamentu.

Odwołanie i zmiana Odwołanie i zmiana testamentu (1)testamentu (1) Odwołanie lub zmiana testamentu Odwołanie lub zmiana testamentu

sporządzonego w jednej formie sporządzonego w jednej formie może nastąpić w drodze może nastąpić w drodze sporządzenia testamentu w innej sporządzenia testamentu w innej formie, tzn. testament notarialny formie, tzn. testament notarialny może być mieniony również inną może być mieniony również inną formą testamentu.formą testamentu.

Rodzaje testamentówRodzaje testamentów

Polskie prawo dopuszcza następujące Polskie prawo dopuszcza następujące rodzaje testamentów:

testamenty zwykłe: testamenty zwykłe: – testament własnoręczny (holograficzny); testament własnoręczny (holograficzny); – testament notarialny; testament notarialny; – testament allograficzny;testament allograficzny;

testamenty szczególne; testamenty szczególne; – testament ustny; testament ustny; – testament na statku / w samolocie; testament na statku / w samolocie; – testament wojskowy.testament wojskowy.

Testamenty Testamenty szczególneszczególne Uwaga:Uwaga: testament szczególny może testament szczególny może

być sporządzony tylko w być sporządzony tylko w okolicznościach szczególnych. okolicznościach szczególnych.

Jest ważny tylko Jest ważny tylko 6 miesięcy6 miesięcy od daty od daty ustania tych szczególnych okoliczności. ustania tych szczególnych okoliczności. Dlatego w tym czasie należy Dlatego w tym czasie należy sporządzić nowy testament, jeden z sporządzić nowy testament, jeden z trzech tzw. zwykłych testamentów.trzech tzw. zwykłych testamentów.

Testament Testament własnoręczny własnoręczny (holograficzny) - 1(holograficzny) - 1

Testament własnoręczny czyli holograficzny to testament:Testament własnoręczny czyli holograficzny to testament: napisany napisany w całości pismem ręcznym osobiściew całości pismem ręcznym osobiście przez spadkodawcę; przez spadkodawcę; podpisany podpisany własnoręczniewłasnoręcznie przez spadkodawcę; przez spadkodawcę; opatrzony opatrzony datądatą..

Uwaga:Uwaga: Nie będzie ważny testament napisany na maszynie, a Nie będzie ważny testament napisany na maszynie, a jedynie podpisany ręcznie. jedynie podpisany ręcznie. Cały tekst powinien być napisany Cały tekst powinien być napisany odręcznie i to osobiście przez spadkodawcę.odręcznie i to osobiście przez spadkodawcę.

Tekst powinien być również podpisany własnoręcznie przez Tekst powinien być również podpisany własnoręcznie przez spadkodawcę. Podpis obejmuje co prawda imię i nazwisko i najlepiej, spadkodawcę. Podpis obejmuje co prawda imię i nazwisko i najlepiej, aby był czytelny, to bowiem wykluczy potrzebę dokonywania aby był czytelny, to bowiem wykluczy potrzebę dokonywania jakichkolwiek czynności interpretacyjnych i zapewni bezpieczeństwo jakichkolwiek czynności interpretacyjnych i zapewni bezpieczeństwo rozporządzeniu testamentowemu. rozporządzeniu testamentowemu.

Testamentem może być również list napisany i podpisany Testamentem może być również list napisany i podpisany własnoręcznie przez spadkodawcę, w którym zawarto całościowe własnoręcznie przez spadkodawcę, w którym zawarto całościowe albo częściowe rozporządzenie majątkiem na wypadek śmierci.albo częściowe rozporządzenie majątkiem na wypadek śmierci.

Testament Testament własnoręczny własnoręczny (holograficzny) - 2(holograficzny) - 2 W pewnym wypadkach możliwe jest podpisanie testamentu nieczytelnie czy W pewnym wypadkach możliwe jest podpisanie testamentu nieczytelnie czy

samym imieniem (gdy np. z treści testamentu wynika tożsamość testatora: samym imieniem (gdy np. z treści testamentu wynika tożsamość testatora: „ja, niżej podpisany Jan Kowalski...” albo gdy testator w obrocie prawnym „ja, niżej podpisany Jan Kowalski...” albo gdy testator w obrocie prawnym występował właśnie pod samym imieniem, a z treści testamentu nie wynikają występował właśnie pod samym imieniem, a z treści testamentu nie wynikają wątpliwości w tym zakresie). Warto jednak podpisać się czytelnie i pełnym wątpliwości w tym zakresie). Warto jednak podpisać się czytelnie i pełnym imieniem i nazwiskiem.imieniem i nazwiskiem.

Uwaga:Uwaga: Podpis powinien znaleźć się Podpis powinien znaleźć się pod testamentempod testamentem. Jeżeli znajdzie się w . Jeżeli znajdzie się w innym miejscu, niezbędna będzie interpretacja testamentu, aby stwierdzić, innym miejscu, niezbędna będzie interpretacja testamentu, aby stwierdzić, czy podane tam imię i nazwisko to rzeczywiście podpis, bowiem cały czy podane tam imię i nazwisko to rzeczywiście podpis, bowiem cały dokument jest pisany ręcznie i może się okazać, że podanie imienia i dokument jest pisany ręcznie i może się okazać, że podanie imienia i nazwiska nie oznacza podpisu. Podpis w innym miejscu, niż pod nazwiska nie oznacza podpisu. Podpis w innym miejscu, niż pod rozporządzeniem, występuje często, gdy testator pisze, iż zamierza rozporządzeniem, występuje często, gdy testator pisze, iż zamierza rozporządzić mieniem w następujący sposób (tu podpis), a następnie rozporządzić mieniem w następujący sposób (tu podpis), a następnie przytaczane są poszczególne postanowienia testamentu. Dlatego nie przytaczane są poszczególne postanowienia testamentu. Dlatego nie wystarczy napisać „Ja, Jan Kowalski przekazuję mój majątek…’wystarczy napisać „Ja, Jan Kowalski przekazuję mój majątek…’

Brak daty Brak daty nienie powoduje nieważności testamentu, powoduje nieważności testamentu, o ile nie powoduje to o ile nie powoduje to wątpliwości co do daty sporządzenia testamentuwątpliwości co do daty sporządzenia testamentu (wątpliwość tę usuwa się w (wątpliwość tę usuwa się w postępowaniu sądowym). Dopuszczalne jest zatem wpisanie daty maszynowo postępowaniu sądowym). Dopuszczalne jest zatem wpisanie daty maszynowo po podpisie.po podpisie.

Testament notarialnyTestament notarialny

Testament przygotowany w formie aktu notarialnego zawiera Testament przygotowany w formie aktu notarialnego zawiera wszelkie elementy przewidziane dla aktu notarialnego, zna je zatem wszelkie elementy przewidziane dla aktu notarialnego, zna je zatem bardzo dobrze notariusz. bardzo dobrze notariusz.

Spadkodawca powinien złożyć przed notariuszem Spadkodawca powinien złożyć przed notariuszem oświadczenie oświadczenie swojej woliswojej woli..Uwaga;Uwaga; jeżeli spadkodawca podpisze jedynie tekst przygotowany jeżeli spadkodawca podpisze jedynie tekst przygotowany przez notariusza i spadkobiercę, to taki testament będzie przez notariusza i spadkobiercę, to taki testament będzie nieważnynieważny; ;

jeżeli spadkodawca nie umie lub nie może się podpisać, notariusz jeżeli spadkodawca nie umie lub nie może się podpisać, notariusz powinien uczynić powinien uczynić wzmiankęwzmiankę na ten temat w treści testamentu pod na ten temat w treści testamentu pod rygorem jego nieważności; rygorem jego nieważności;

Uwaga:Uwaga: odpis aktu notarialnego zawierającego testament nie jest odpis aktu notarialnego zawierającego testament nie jest testamentem; testamentem; jedynie oryginał pozostający u notariusza jest jedynie oryginał pozostający u notariusza jest testamentemtestamentem, i tylko , i tylko wypiswypis jest z nim równoznaczny. jest z nim równoznaczny.

Niekiedy podaje się możliwość sporządzenia testamentu Niekiedy podaje się możliwość sporządzenia testamentu notarialnego przez konsula.notarialnego przez konsula.

Testament Testament allograficznyallograficznyTestament allograficzny to testament sporządzony:Testament allograficzny to testament sporządzony: poprzez złożenie oświadczenia ustnego; poprzez złożenie oświadczenia ustnego; w obecności min. dwóch świadków (mogą to być również osoby wymienione w w obecności min. dwóch świadków (mogą to być również osoby wymienione w

testamencie); testamencie); wobec: wobec:

– wójta, burmistrza, prezydenta miasta; wójta, burmistrza, prezydenta miasta; – starosty; starosty; – marszałka województwa; marszałka województwa; – sekretarza powiatu albo gminy; sekretarza powiatu albo gminy; – kierownika USC;kierownika USC;

spisany w protokole; spisany w protokole; z podaniem daty sporządzenia; z podaniem daty sporządzenia; odczytany spadkodawcy w obecności świadków; odczytany spadkodawcy w obecności świadków; podpisany przez świadków oraz spadkodawcę (jeżeli spadkodawca nie może podpisać, podpisany przez świadków oraz spadkodawcę (jeżeli spadkodawca nie może podpisać,

trzeba podać to w protokole ze wskazaniem przyczyny).trzeba podać to w protokole ze wskazaniem przyczyny).

Testamentu allograficznego Testamentu allograficznego nienie mogą sporządzić osoby mogą sporządzić osoby głuche i niemegłuche i nieme..

Uprawnionym do przyjęcia oświadczenia spadkodawcy jest każdy podmiot wchodzący w Uprawnionym do przyjęcia oświadczenia spadkodawcy jest każdy podmiot wchodzący w skład zarządu gminy: wójt albo burmistrz czy prezydent miasta, także ich zastępcy i skład zarządu gminy: wójt albo burmistrz czy prezydent miasta, także ich zastępcy i pozostali członkowie zarządu.pozostali członkowie zarządu.

W praktyce oświadczenie składane jest w drodze dyskusji, wymiany zdań, wyjaśnień itp. W praktyce oświadczenie składane jest w drodze dyskusji, wymiany zdań, wyjaśnień itp. Nikt nie wymaga, aby spadkodawca oświadczył bezbłędnym językiem i płynnie swoją wolę, Nikt nie wymaga, aby spadkodawca oświadczył bezbłędnym językiem i płynnie swoją wolę, nie posiada bowiem stosownego wykształcenia ani doświadczenia w tym zakresie.nie posiada bowiem stosownego wykształcenia ani doświadczenia w tym zakresie.

Testament ustnyTestament ustny

Testament ustny to testament sporządzony jeżeli zachodzą Testament ustny to testament sporządzony jeżeli zachodzą okoliczności okoliczności szczególneszczególne::

obawa rychłej śmierci spadkodawcy („obawa rychłej śmierci” a nie tylko obawa rychłej śmierci spadkodawcy („obawa rychłej śmierci” a nie tylko „obawa śmierci”, nie dotyczy zamiaru samobójczego, chorób prowadzących „obawa śmierci”, nie dotyczy zamiaru samobójczego, chorób prowadzących nieuchronnie do śmierci gdy brak jest dodatkowych oznak nagłego nieuchronnie do śmierci gdy brak jest dodatkowych oznak nagłego pogorszenia stanu zdrowia, niezbędne są obiektywne okoliczności, nie tylko pogorszenia stanu zdrowia, niezbędne są obiektywne okoliczności, nie tylko subiektywne przekonanie spadkodawcy) subiektywne przekonanie spadkodawcy)

wskutek szczególnych okoliczności wskutek szczególnych okoliczności zachowanie zwykłej formy testamentu nie zachowanie zwykłej formy testamentu nie jest możliwe lub jest bardzo utrudnione.jest możliwe lub jest bardzo utrudnione.

Ta forma testamentu pozwala na złożenie oświadczenia ustnego w obecności Ta forma testamentu pozwala na złożenie oświadczenia ustnego w obecności minimumminimum trzech trzech świadków. świadków.

Treść testamentu ustnego powinna być później stwierdzona w ten sposób, że:Treść testamentu ustnego powinna być później stwierdzona w ten sposób, że: jeden ze świadków albo osoba trzecia spisze oświadczenie spadkodawcy jeden ze świadków albo osoba trzecia spisze oświadczenie spadkodawcy

przed upływem roku od jego złożenia, z podaniem miejsca i daty przed upływem roku od jego złożenia, z podaniem miejsca i daty oświadczenia oraz miejsca i daty sporządzenia pisma, a pismo to podpiszą oświadczenia oraz miejsca i daty sporządzenia pisma, a pismo to podpiszą spadkodawca i dwaj świadkowie albo wszyscy świadkowie, albo spadkodawca i dwaj świadkowie albo wszyscy świadkowie, albo

w ciągu sześciu miesięcy od dnia otwarcia spadku wszyscy świadkowie złożą w ciągu sześciu miesięcy od dnia otwarcia spadku wszyscy świadkowie złożą przed sądem zgodne zeznanie; jeżeli przesłuchanie jednego ze świadków nie przed sądem zgodne zeznanie; jeżeli przesłuchanie jednego ze świadków nie jest możliwe lub napotyka trudne do przezwyciężenia przeszkody, sąd może jest możliwe lub napotyka trudne do przezwyciężenia przeszkody, sąd może poprzestać na zgodnych zeznaniach dwóch świadków.poprzestać na zgodnych zeznaniach dwóch świadków.

Testament na statku/w Testament na statku/w samolociesamolocieTestament taki można sporządzić:Testament taki można sporządzić: podczas podróży na polskim statku morskim lub powietrznym; podczas podróży na polskim statku morskim lub powietrznym; przed dowódcą statku lub jego zastępcą;przed dowódcą statku lub jego zastępcą;

w ten sposób, że:w ten sposób, że: spadkodawca oświadcza swą wolę dowódcy statku lub jego spadkodawca oświadcza swą wolę dowódcy statku lub jego

zastępcy; zastępcy; w obecności dwóch świadków; w obecności dwóch świadków; dowódca statku lub jego zastępca spisuje wolę spadkodawcy, dowódca statku lub jego zastępca spisuje wolę spadkodawcy,

podając datę jej spisania, podając datę jej spisania, pismo to w obecności świadków odczytuje spadkodawcy, pismo to w obecności świadków odczytuje spadkodawcy, po czym pismo podpisują spadkodawca, świadkowie oraz po czym pismo podpisują spadkodawca, świadkowie oraz

dowódca statku lub jego zastępca. dowódca statku lub jego zastępca. Jeżeli spadkodawca nie może podpisać pisma, należy w piśmie Jeżeli spadkodawca nie może podpisać pisma, należy w piśmie

podać przyczynę braku podpisu spadkodawcy. Jeżeli zachowanie podać przyczynę braku podpisu spadkodawcy. Jeżeli zachowanie tej formy nie jest możliwe, można sporządzić testament ustny. tej formy nie jest możliwe, można sporządzić testament ustny. Możliwy jest podpis elektroniczny kwalifikowany (np. wysłanie Możliwy jest podpis elektroniczny kwalifikowany (np. wysłanie maila).maila).

Testamenty wojskoweTestamenty wojskowe

Testament wojskowy może być sporządzony tylko w czasie:Testament wojskowy może być sporządzony tylko w czasie: mobilizacji; mobilizacji; wojny; wojny; przebywania w niewoli.przebywania w niewoli.

Testamenty wojskowe mogą sporządzać:Testamenty wojskowe mogą sporządzać: żołnierze Sił Zbrojnych pełniący czynną służbę wojskową; żołnierze Sił Zbrojnych pełniący czynną służbę wojskową; pracownicy cywilni zatrudnieni w Siłach Zbrojnych; pracownicy cywilni zatrudnieni w Siłach Zbrojnych; osoby cywilne towarzyszące Siłom Zbrojnym, a mianowicie: osoby cywilne towarzyszące Siłom Zbrojnym, a mianowicie:

– członkowie personelu stowarzyszenia "Polski Czerwony Krzyż" i innych stowarzyszeń udzielających pomocy wojskowej służbie zdrowia; członkowie personelu stowarzyszenia "Polski Czerwony Krzyż" i innych stowarzyszeń udzielających pomocy wojskowej służbie zdrowia; – osoby wykonujące czynności duszpasterskie w Siłach Zbrojnych, osoby wykonujące czynności duszpasterskie w Siłach Zbrojnych, – członkowie służb pomocniczych i inne osoby wykonujące świadczenia osobiste na rzecz Sił Zbrojnych.członkowie służb pomocniczych i inne osoby wykonujące świadczenia osobiste na rzecz Sił Zbrojnych.

również inne osoby cywilne niż wymienione wyżej, jeżeli znajdują się na obszarze będącym pod wyłącznym zarządem organów wojskowych również inne osoby cywilne niż wymienione wyżej, jeżeli znajdują się na obszarze będącym pod wyłącznym zarządem organów wojskowych albo na jednostce pływającej Marynarki Wojennej lub na statku powietrznym należącym do Sił Zbrojnych.albo na jednostce pływającej Marynarki Wojennej lub na statku powietrznym należącym do Sił Zbrojnych.

Testament wojskowy może być sporządzony według jednej z następujących form:Testament wojskowy może być sporządzony według jednej z następujących form: spadkodawca oświadcza swą ostatnią wolę ustnie sędziemu wojskowemu, który spisuje ją w protokole z podaniem miejsca i daty jego spadkodawca oświadcza swą ostatnią wolę ustnie sędziemu wojskowemu, który spisuje ją w protokole z podaniem miejsca i daty jego

sporządzenia, odczytuje protokół spadkodawcy i sporządza o tym wzmiankę; następnie protokół podpisują spadkodawca i sędzia, a jeżeli sporządzenia, odczytuje protokół spadkodawcy i sporządza o tym wzmiankę; następnie protokół podpisują spadkodawca i sędzia, a jeżeli spadkodawca nie może się podpisać, sędzia wojskowy powinien zamieścić w protokole uwagę wyjaśniającą powód braku podpisu spadkodawca nie może się podpisać, sędzia wojskowy powinien zamieścić w protokole uwagę wyjaśniającą powód braku podpisu spadkodawcy; spadkodawcy;

spadkodawca oświadcza swą ostatnią wolę ustnie w obecności dwóch świadków jednocześnie obecnych, z których jeden spisuje wolę spadkodawca oświadcza swą ostatnią wolę ustnie w obecności dwóch świadków jednocześnie obecnych, z których jeden spisuje wolę spadkodawcy, podając miejsce i datę jej spisania, a następnie tak sporządzony testament podpisują spadkodawca i dwaj świadkowie; spadkodawcy, podając miejsce i datę jej spisania, a następnie tak sporządzony testament podpisują spadkodawca i dwaj świadkowie;

jeżeli spadkodawca nie może się podpisać, oświadcza ustnie swą ostatnią wolę w obecności trzech świadków jednocześnie obecnych, z których jeżeli spadkodawca nie może się podpisać, oświadcza ustnie swą ostatnią wolę w obecności trzech świadków jednocześnie obecnych, z których jeden spisuje wolę spadkodawcy podając miejsce i datę jej spisania wraz z wyjaśnieniem powodu braku podpisu spadkodawcy; tak sporządzony jeden spisuje wolę spadkodawcy podając miejsce i datę jej spisania wraz z wyjaśnieniem powodu braku podpisu spadkodawcy; tak sporządzony testament po odczytaniu go spadkodawcy i dokonaniu o tym wzmianki podpisują wszyscy trzej świadkowie; testament po odczytaniu go spadkodawcy i dokonaniu o tym wzmianki podpisują wszyscy trzej świadkowie;

w razie obawy rychłej śmierci spadkodawcy wskutek odniesionych ran lub choroby albo jeżeli wskutek szczególnych okoliczności zachowanie w razie obawy rychłej śmierci spadkodawcy wskutek odniesionych ran lub choroby albo jeżeli wskutek szczególnych okoliczności zachowanie formy testamentu określonej wyżej jest niemożliwe lub bardzo utrudnione, testament wojskowy może być sporządzony również w tej formie, że formy testamentu określonej wyżej jest niemożliwe lub bardzo utrudnione, testament wojskowy może być sporządzony również w tej formie, że spadkodawca oświadcza swą ostatnią wolę ustnie wobec dwóch (a nie trzech jak przy testamencie niewojskowych) świadków, choćby spadkodawca oświadcza swą ostatnią wolę ustnie wobec dwóch (a nie trzech jak przy testamencie niewojskowych) świadków, choćby niejednocześnie obecnych.niejednocześnie obecnych.

Stwierdzenie treści testamentu sporządzonego w obawie rychłej śmierci następuje później w ten sposób, że:Stwierdzenie treści testamentu sporządzonego w obawie rychłej śmierci następuje później w ten sposób, że: jeden ze świadków albo osoba trzecia spisze oświadczenie spadkodawcy przed upływem roku od jego złożenia, z podaniem miejsca i daty jeden ze świadków albo osoba trzecia spisze oświadczenie spadkodawcy przed upływem roku od jego złożenia, z podaniem miejsca i daty

oświadczenia oraz miejsca i daty sporządzenia pisma, a pismo to podpiszą spadkodawca i dwaj świadkowie albo wszyscy świadkowie, albo oświadczenia oraz miejsca i daty sporządzenia pisma, a pismo to podpiszą spadkodawca i dwaj świadkowie albo wszyscy świadkowie, albo w ciągu sześciu miesięcy od dnia otwarcia spadku wszyscy świadkowie złożą przed sądem zgodne zeznanie; jeżeli przesłuchanie jednego ze w ciągu sześciu miesięcy od dnia otwarcia spadku wszyscy świadkowie złożą przed sądem zgodne zeznanie; jeżeli przesłuchanie jednego ze

świadków nie jest możliwe lub napotyka trudne do przezwyciężenia przeszkody, sąd może poprzestać na zgodnych zeznaniach dwóch świadków nie jest możliwe lub napotyka trudne do przezwyciężenia przeszkody, sąd może poprzestać na zgodnych zeznaniach dwóch świadków.świadków.

W sytuacjach, gdy można sporządzić testament wojskowy, można równie dobrze sporządzić testament w formie niewojskowej, np. testament W sytuacjach, gdy można sporządzić testament wojskowy, można równie dobrze sporządzić testament w formie niewojskowej, np. testament własnoręczny itp.własnoręczny itp.

ZapisZapis

Zapis i dalszy zapisZapis i dalszy zapis

Spadkodawca może przez rozrządzenie Spadkodawca może przez rozrządzenie testamentowe zobowiązać testamentowe zobowiązać spadkobiercę ustawowego lub spadkobiercę ustawowego lub testamentowego do testamentowego do spełnienia spełnienia określonego świadczenia majątkowego określonego świadczenia majątkowego na rzecz oznaczonej osobyna rzecz oznaczonej osoby (zapis). (zapis).

Spadkodawca może obciążyć zapisem Spadkodawca może obciążyć zapisem także zapisobiercę (dalszy zapis).także zapisobiercę (dalszy zapis).

Zapis a słownictwo w Zapis a słownictwo w testamencietestamencie

Uwaga:Uwaga: ponieważ zapis stanowi ponieważ zapis stanowi odrębną instytucję prawną, nie odrębną instytucję prawną, nie należy posługiwać się w należy posługiwać się w testamencie zwrotami typu testamencie zwrotami typu „zapisuję mojej córce, Annie „zapisuję mojej córce, Annie Kowalskiej…”, mając na myśli fakt Kowalskiej…”, mając na myśli fakt przekazania do dziedziczenia.przekazania do dziedziczenia.

Zakres zapisuZakres zapisu

Jeżeli spadek przypada kilku Jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, zapis obciąża ich spadkobiercom, zapis obciąża ich w stosunku do wielkości ich w stosunku do wielkości ich udziałów spadkowych, chyba że udziałów spadkowych, chyba że spadkodawca postanowił inaczej. spadkodawca postanowił inaczej.

Tę samą zasadę stosuje się Tę samą zasadę stosuje się odpowiednio do dalszego zapisu. odpowiednio do dalszego zapisu.

Zwolnienie z Zwolnienie z obowiązku zapisuobowiązku zapisu Jeżeli osoba, na której rzecz został uczyniony Jeżeli osoba, na której rzecz został uczyniony

zapis, nie chce lub nie może być zapisobiercą, zapis, nie chce lub nie może być zapisobiercą, obciążony zapisem zostaje zwolniony od obciążony zapisem zostaje zwolniony od obowiązku jego wykonania, powinien jednak w obowiązku jego wykonania, powinien jednak w braku odmiennej woli spadkodawcy wykonać braku odmiennej woli spadkodawcy wykonać dalsze zapisy. dalsze zapisy.

Zapisobierca obciążony obowiązkiem Zapisobierca obciążony obowiązkiem wykonania dalszego zapisu może zwolnić się wykonania dalszego zapisu może zwolnić się od tego obowiązku także w ten sposób, że od tego obowiązku także w ten sposób, że dokona bezpłatnie na rzecz dalszego dokona bezpłatnie na rzecz dalszego zapisobiercy przeniesienia praw otrzymanych zapisobiercy przeniesienia praw otrzymanych z tytułu zapisu albo przelewu roszczenia o jego z tytułu zapisu albo przelewu roszczenia o jego wykonanie. wykonanie.

Szczególne formy Szczególne formy zapisuzapisu

Zapis może być uczyniony pod Zapis może być uczyniony pod warunkiem lub z zastrzeżeniem warunkiem lub z zastrzeżeniem terminu. terminu.

Przedmiot zapisuPrzedmiot zapisu

Jeżeli przedmiotem zapisu jest Jeżeli przedmiotem zapisu jest rzecz oznaczona co do tożsamościrzecz oznaczona co do tożsamości, do roszczeń , do roszczeń zapisobiercy o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy, o zwrot pożytków lub o zapisobiercy o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy, o zwrot pożytków lub o zapłatę ich wartości, jak również do roszczeń obciążonego zapisem o zwrot zapłatę ich wartości, jak również do roszczeń obciążonego zapisem o zwrot nakładów na rzecz stosuje się odpowiednio przepisy o roszczeniach między nakładów na rzecz stosuje się odpowiednio przepisy o roszczeniach między właścicielem a samoistnym posiadaczem rzeczy.właścicielem a samoistnym posiadaczem rzeczy.

Jeżeli przedmiotem zapisu jest Jeżeli przedmiotem zapisu jest rzecz oznaczona co do tożsamościrzecz oznaczona co do tożsamości, obciążony , obciążony zapisem ponosi względem zapisobiercy odpowiedzialność za wady rzeczy jak zapisem ponosi względem zapisobiercy odpowiedzialność za wady rzeczy jak darczyńca.darczyńca.

Jeżeli przedmiotem zapisu są Jeżeli przedmiotem zapisu są rzeczy oznaczone tylko co do gatunkurzeczy oznaczone tylko co do gatunku, , obciążony powinien świadczyć rzeczy średniej jakości, uwzględniając przy tym obciążony powinien świadczyć rzeczy średniej jakości, uwzględniając przy tym potrzeby zapisobiercy.potrzeby zapisobiercy.

Jeżeli przedmiotem zapisu są Jeżeli przedmiotem zapisu są rzeczy oznaczone tylko co do gatunkurzeczy oznaczone tylko co do gatunku, do , do odpowiedzialności obciążonego względem zapisobiercy za wady fizyczne i odpowiedzialności obciążonego względem zapisobiercy za wady fizyczne i prawne rzeczy stosuje się odpowiednio przepisy o rękojmi przy sprzedaży. prawne rzeczy stosuje się odpowiednio przepisy o rękojmi przy sprzedaży. Jednakże zapisobierca może żądać od obciążonego zapisem tylko Jednakże zapisobierca może żądać od obciążonego zapisem tylko odszkodowania za nienależyte wykonanie zapisu albo dostarczenia zamiast odszkodowania za nienależyte wykonanie zapisu albo dostarczenia zamiast rzeczy wadliwych rzeczy takiego samego gatunku wolnych od wad oraz rzeczy wadliwych rzeczy takiego samego gatunku wolnych od wad oraz naprawienia szkody wynikłej z opóźnienia.naprawienia szkody wynikłej z opóźnienia.

Przedawnienie Przedawnienie roszczeń z tytułu roszczeń z tytułu zapisuzapisu

Roszczenie z tytułu zapisu Roszczenie z tytułu zapisu przedawnia się z upływem przedawnia się z upływem 5 lat5 lat od dnia wymagalności zapisu. od dnia wymagalności zapisu.

PoleceniePolecenie

PoleceniePolecenie

Spadkodawca może w Spadkodawca może w testamencie włożyć na testamencie włożyć na spadkobiercę lub na zapisobiercę spadkobiercę lub na zapisobiercę obowiązek obowiązek oznaczonego działania oznaczonego działania lub zaniechanialub zaniechania, nie czyniąc , nie czyniąc nikogo wierzycielem (polecenie).nikogo wierzycielem (polecenie).

Zwolnienie z poleceniaZwolnienie z polecenia

Jeżeli osoba, na której rzecz został Jeżeli osoba, na której rzecz został uczyniony zapis z obowiązkiem uczyniony zapis z obowiązkiem wykonania polecenia, nie chce lub nie wykonania polecenia, nie chce lub nie może być zapisobiercą, spadkobierca może być zapisobiercą, spadkobierca zwolniony od obowiązku wykonania zwolniony od obowiązku wykonania zapisu powinien w braku odmiennej zapisu powinien w braku odmiennej woli spadkodawcy polecenie wykonać. woli spadkodawcy polecenie wykonać.

Zasadę tę stosuje się odpowiednio w Zasadę tę stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy polecenie obciąża wypadku, gdy polecenie obciąża dalszego zapisobiercę. dalszego zapisobiercę.

Żądanie wykonania Żądanie wykonania poleceniapolecenia Wykonania polecenia może żądać Wykonania polecenia może żądać każdy każdy

ze spadkobiercówze spadkobierców, jak również , jak również wykonawca testamentuwykonawca testamentu, chyba że , chyba że polecenie ma wyłącznie na celu korzyść polecenie ma wyłącznie na celu korzyść obciążonego poleceniem. obciążonego poleceniem.

Jeżeli polecenie ma na względzie interes Jeżeli polecenie ma na względzie interes społeczny, wykonania polecenia może społeczny, wykonania polecenia może żądać także właściwy żądać także właściwy organ państwowyorgan państwowy. .

Wykonawca Wykonawca testamentutestamentu

Wykonawca Wykonawca testamentutestamentu Spadkodawca może w Spadkodawca może w

testamencie powołać testamencie powołać wykonawcę wykonawcę testamentutestamentu..

Nie może być wykonawcą Nie może być wykonawcą testamentu, kto testamentu, kto nienie ma ma pełnej pełnej zdolności do czynności prawnych.zdolności do czynności prawnych.

Zwolnienie z Zwolnienie z wykonania testamentuwykonania testamentu Jeżeli osoba powołana jako Jeżeli osoba powołana jako

wykonawca testamentu nie chce wykonawca testamentu nie chce tego obowiązku przyjąć, powinna tego obowiązku przyjąć, powinna złożyć odpowiednie złożyć odpowiednie oświadczenie oświadczenie przed sądemprzed sądem..

Z Z ważnychważnych powodów sąd może powodów sąd może

zwolnić wykonawcę testamentu.zwolnić wykonawcę testamentu.

Zadania wykonawcy Zadania wykonawcy testamentutestamentu Jeżeli spadkodawca nie postanowił inaczej, Jeżeli spadkodawca nie postanowił inaczej,

wykonawca testamentu powinien:wykonawca testamentu powinien:– zarządzać majątkiem spadkowym, zarządzać majątkiem spadkowym, – spłacić długi spadkowe, w szczególności wykonać spłacić długi spadkowe, w szczególności wykonać

zapisy i polecenia, zapisy i polecenia, – wydać spadkobiercom majątek spadkowy zgodnie z wydać spadkobiercom majątek spadkowy zgodnie z

wolą spadkodawcy i z ustawą.wolą spadkodawcy i z ustawą.

Wykonawca testamentu może pozywać i być Wykonawca testamentu może pozywać i być pozywany w sprawach wynikających z pozywany w sprawach wynikających z zarządu spadkiem. Może również pozywać w zarządu spadkiem. Może również pozywać w sprawach o prawa należące do spadku i być sprawach o prawa należące do spadku i być pozwany w sprawach o długi spadkowe.pozwany w sprawach o długi spadkowe.

Koszty związane z Koszty związane z wykonywaniem wykonywaniem testamentutestamentu

Koszty zarządu majątkiem Koszty zarządu majątkiem spadkowym oraz wynagrodzenie spadkowym oraz wynagrodzenie wykonawcy testamentu należą do wykonawcy testamentu należą do długów spadkowych. długów spadkowych.

ZachowekZachowek

ZachowekZachowek

Zstępnym, małżonkowi oraz rodzicomZstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należy się ustawy, należy się zachowek:zachowek:– jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli

zstępny uprawniony jest małoletni - zstępny uprawniony jest małoletni - dwie trzeciedwie trzecie wartości wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, dziedziczeniu ustawowym,

– w innych wypadkach - w innych wypadkach - połowa połowa wartości tego udziału.wartości tego udziału.

Jeżeli uprawniony nie otrzymał należnego mu Jeżeli uprawniony nie otrzymał należnego mu zachowku bądź w postaci uczynionej przez zachowku bądź w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny, bądź w postaci powołania spadkodawcę darowizny, bądź w postaci powołania do spadku, bądź w postaci zapisu, przysługuje mu do spadku, bądź w postaci zapisu, przysługuje mu przeciwko spadkobiercy roszczenie o zapłatę sumy przeciwko spadkobiercy roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia.jego uzupełnienia.

Ustalne udziału Ustalne udziału spadkowego dla spadkowego dla obliczenia zachowkuobliczenia zachowku

Przy ustalaniu udziału spadkowego Przy ustalaniu udziału spadkowego stanowiącego podstawę do obliczania stanowiącego podstawę do obliczania zachowku zachowku uwzględnia sięuwzględnia się także: także:– spadkobierców niegodnych spadkobierców niegodnych – spadkobierców, którzy spadek odrzucili,spadkobierców, którzy spadek odrzucili,

natomiast natomiast nie uwzględnia sięnie uwzględnia się::– spadkobierców, którzy zrzekli się spadkobierców, którzy zrzekli się

dziedziczeniadziedziczenia– Spadkobierców którzy zostali Spadkobierców którzy zostali

wydziedziczeni. wydziedziczeni.

Obliczenie zachowkuObliczenie zachowku

Przy obliczaniu zachowku Przy obliczaniu zachowku nienie uwzględnia się: uwzględnia się:– zapisów i poleceń, zapisów i poleceń, – drobnych darowizn, zwyczajowo w danych stosunkach przyjętych, drobnych darowizn, zwyczajowo w danych stosunkach przyjętych, – dokonanych przed więcej niż 10 laty, licząc wstecz od otwarcia spadku, dokonanych przed więcej niż 10 laty, licząc wstecz od otwarcia spadku,

darowizn na rzecz osób nie będących spadkobiercami albo uprawnionymi darowizn na rzecz osób nie będących spadkobiercami albo uprawnionymi do zachowku.do zachowku.

natomiast dolicza się do spadku:natomiast dolicza się do spadku:– darowizny uczynione przez spadkodawcę.darowizny uczynione przez spadkodawcę.

Przy obliczaniu zachowku należnego Przy obliczaniu zachowku należnego zstępnemuzstępnemu nie dolicza sięnie dolicza się do do spadku darowizn uczynionych przez spadkodawcę w czasie, kiedy spadku darowizn uczynionych przez spadkodawcę w czasie, kiedy nie miał zstępnych. Nie dotyczy to jednak wypadku, gdy darowizna nie miał zstępnych. Nie dotyczy to jednak wypadku, gdy darowizna została uczyniona na mniej niż 300 dni przed urodzeniem się została uczyniona na mniej niż 300 dni przed urodzeniem się zstępnego.zstępnego.

Przy obliczaniu zachowku należnego Przy obliczaniu zachowku należnego małżonkowimałżonkowi nie dolicza sięnie dolicza się do do spadku darowizn, które spadkodawca uczynił przed zawarciem z nim spadku darowizn, które spadkodawca uczynił przed zawarciem z nim małżeństwa.małżeństwa.

Obliczenie zachowku – Obliczenie zachowku – cd.cd. Darowiznę uczynioną przez spadkodawcę Darowiznę uczynioną przez spadkodawcę

uprawnionemu do zachowku zalicza się na należny mu uprawnionemu do zachowku zalicza się na należny mu zachowek. zachowek.

Jeżeli uprawnionym do zachowku jest Jeżeli uprawnionym do zachowku jest dalszy zstępnydalszy zstępny spadkodawcy, zalicza się na należny mu zachowek spadkodawcy, zalicza się na należny mu zachowek także darowiznę uczynioną przez spadkodawcę także darowiznę uczynioną przez spadkodawcę wstępnemu uprawnionego.wstępnemu uprawnionego.

Jeżeli uprawnionym do zachowku jest Jeżeli uprawnionym do zachowku jest zstępnyzstępny spadkodawcy, zalicza się na należny mu zachowek spadkodawcy, zalicza się na należny mu zachowek poniesione przez spadkodawcę koszty wychowania poniesione przez spadkodawcę koszty wychowania oraz wykształcenia ogólnego i zawodowego, o ile oraz wykształcenia ogólnego i zawodowego, o ile koszty te przekraczają przeciętną miarę przyjętą w koszty te przekraczają przeciętną miarę przyjętą w danym środowisku.danym środowisku.

Odpowiedzialność Odpowiedzialność uprawnionego do uprawnionego do zachowkuzachowku Jeżeli uprawniony do zachowku jest powołany do Jeżeli uprawniony do zachowku jest powołany do

dziedziczenia, ponosi on odpowiedzialność za zapisy i dziedziczenia, ponosi on odpowiedzialność za zapisy i polecenia tylko do wysokości nadwyżki przekraczającej polecenia tylko do wysokości nadwyżki przekraczającej wartość udziału spadkowego, który stanowi podstawę wartość udziału spadkowego, który stanowi podstawę do obliczenia należnego uprawnionemu zachowku.do obliczenia należnego uprawnionemu zachowku.

Zasadę tę stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy Zasadę tę stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy zapis na rzecz uprawnionego do zachowku został zapis na rzecz uprawnionego do zachowku został obciążony dalszym zapisem lub poleceniem albo obciążony dalszym zapisem lub poleceniem albo uczyniony pod warunkiem lub z zastrzeżeniem uczyniony pod warunkiem lub z zastrzeżeniem terminu.terminu.

Jeżeli spadkobierca obowiązany do zapłaty zachowku Jeżeli spadkobierca obowiązany do zapłaty zachowku jest sam uprawniony do zachowku, jego jest sam uprawniony do zachowku, jego odpowiedzialność ogranicza się tylko do wysokości odpowiedzialność ogranicza się tylko do wysokości nadwyżki przekraczającej jego własny zachowek.nadwyżki przekraczającej jego własny zachowek.

Roszczenie Roszczenie uprawnionego do uprawnionego do zachowkuzachowku Jeżeli uprawniony nie może otrzymać od spadkobiercy Jeżeli uprawniony nie może otrzymać od spadkobiercy

należnego mu zachowku, może on żądać od osoby, która należnego mu zachowku, może on żądać od osoby, która otrzymała od spadkodawcy darowiznę doliczoną do spadku, otrzymała od spadkodawcy darowiznę doliczoną do spadku, sumy pieniężnej potrzebnej do uzupełnienia zachowku. sumy pieniężnej potrzebnej do uzupełnienia zachowku. Jednakże obdarowany jest obowiązany do zapłaty powyższej Jednakże obdarowany jest obowiązany do zapłaty powyższej sumy tylko w granicach wzbogacenia będącego skutkiem sumy tylko w granicach wzbogacenia będącego skutkiem darowizny.darowizny.

Jeżeli obdarowany sam jest uprawniony do zachowku, ponosi Jeżeli obdarowany sam jest uprawniony do zachowku, ponosi on odpowiedzialność względem innych uprawnionych do on odpowiedzialność względem innych uprawnionych do zachowku tylko do wysokości nadwyżki przekraczającej jego zachowku tylko do wysokości nadwyżki przekraczającej jego własny zachowek.własny zachowek.

Obdarowany może zwolnić się od obowiązku zapłaty sumy Obdarowany może zwolnić się od obowiązku zapłaty sumy potrzebnej do uzupełnienia zachowku przez wydanie potrzebnej do uzupełnienia zachowku przez wydanie przedmiotu darowizny.przedmiotu darowizny.

Zachowek a zapisy i Zachowek a zapisy i poleceniapolecenia Spadkobiercy obowiązani do zaspokojenia roszczenia z tytułu zachowku mogą żądać stosunkowego Spadkobiercy obowiązani do zaspokojenia roszczenia z tytułu zachowku mogą żądać stosunkowego

zmniejszenia zapisów i poleceń.zmniejszenia zapisów i poleceń.

Zmniejszenie zapisów i poleceń następuje w stosunku do ich wartości, chyba że z treści testamentu wynika Zmniejszenie zapisów i poleceń następuje w stosunku do ich wartości, chyba że z treści testamentu wynika odmienna wola spadkodawcy.odmienna wola spadkodawcy.

W razie zmniejszenia zapisu obciążonego dalszym zapisem lub poleceniem, dalszy zapis lub polecenie W razie zmniejszenia zapisu obciążonego dalszym zapisem lub poleceniem, dalszy zapis lub polecenie podlega stosunkowemu zmniejszeniu.podlega stosunkowemu zmniejszeniu.

Jeżeli spadkobierca obowiązany do zaspokojenia roszczenia z tytułu zachowku sam jest uprawniony do Jeżeli spadkobierca obowiązany do zaspokojenia roszczenia z tytułu zachowku sam jest uprawniony do zachowku, może on żądać zmniejszenia zapisów i poleceń w takim stopniu, ażeby pozostał mu jego własny zachowku, może on żądać zmniejszenia zapisów i poleceń w takim stopniu, ażeby pozostał mu jego własny zachowek.zachowek.

Jeżeli zapisobierca sam jest uprawniony do zachowku, zapis uczyniony na jego rzecz podlega zmniejszeniu Jeżeli zapisobierca sam jest uprawniony do zachowku, zapis uczyniony na jego rzecz podlega zmniejszeniu tylko do wysokości nadwyżki przekraczającej jego własny zachowek.tylko do wysokości nadwyżki przekraczającej jego własny zachowek.

Jeżeli zmniejszeniu podlega zapis, którego przedmiot nie da się podzielić bez istotnej zmiany lub bez Jeżeli zmniejszeniu podlega zapis, którego przedmiot nie da się podzielić bez istotnej zmiany lub bez znacznego zmniejszenia wartości, zapisobierca może żądać całkowitego wykonania zapisu, uiszczając znacznego zmniejszenia wartości, zapisobierca może żądać całkowitego wykonania zapisu, uiszczając odpowiednią sumę pieniężną.odpowiednią sumę pieniężną.

Roszczenia uprawnionego z tytułu zachowku oraz roszczenia spadkobierców o zmniejszenie zapisów i poleceń Roszczenia uprawnionego z tytułu zachowku oraz roszczenia spadkobierców o zmniejszenie zapisów i poleceń przedawniają się z upływem lat trzech od ogłoszenia testamentu.przedawniają się z upływem lat trzech od ogłoszenia testamentu.

Roszczenie przeciwko osobie obowiązanej do uzupełnienia zachowku z tytułu otrzymanej od spadkodawcy Roszczenie przeciwko osobie obowiązanej do uzupełnienia zachowku z tytułu otrzymanej od spadkodawcy darowizny przedawnia się z upływem lat trzech od otwarcia spadku.darowizny przedawnia się z upływem lat trzech od otwarcia spadku.

Wydziedziczenie (1)Wydziedziczenie (1)

Spadkodawca może w testamencie pozbawić zstępnych, małżonka i Spadkodawca może w testamencie pozbawić zstępnych, małżonka i rodziców zachowku (wydziedziczenie), jeżeli uprawniony do zachowku:rodziców zachowku (wydziedziczenie), jeżeli uprawniony do zachowku:

wbrew woli spadkodawcy postępuje wbrew woli spadkodawcy postępuje uporczywieuporczywie w sposób w sposób sprzeczny z sprzeczny z zasadami współżycia społecznegozasadami współżycia społecznego;;

dopuścił się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu dopuścił się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolnościumyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo albo rażącej obrazy czci;rażącej obrazy czci;

uporczywieuporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków obowiązków rodzinnychrodzinnych..

Uwaga:Uwaga: W treści testamentu powinna być zawarta przyczyna W treści testamentu powinna być zawarta przyczyna wydziedziczenia.wydziedziczenia.

Spadkodawca nie może wydziedziczyć uprawnionego do zachowku, jeżeli Spadkodawca nie może wydziedziczyć uprawnionego do zachowku, jeżeli mu przebaczył.mu przebaczył.

Uwaga:Uwaga: Zstępni wydziedziczonego zstępnego są uprawnieni do zachowku, Zstępni wydziedziczonego zstępnego są uprawnieni do zachowku, chociażby przeżył on spadkodawcę, tzn. wydziedziczenie osoby nie chociażby przeżył on spadkodawcę, tzn. wydziedziczenie osoby nie powoduje automatycznie wydziedziczenia zstępnych tej osoby.powoduje automatycznie wydziedziczenia zstępnych tej osoby.

Wydziedziczenie (2)Wydziedziczenie (2)

Uwaga:Uwaga: Wydziedziczenie dotyczy Wydziedziczenie dotyczy wyłączniewyłącznie osób uprawnionych do osób uprawnionych do zachowku, bowiem jego skutkiem zachowku, bowiem jego skutkiem jest jedynie pozbawienie praw do jest jedynie pozbawienie praw do zachowku.zachowku.

Przyjęcie i odrzucenie Przyjęcie i odrzucenie spadkuspadku

Przyjęcie lub Przyjęcie lub odrzucenie spadku - odrzucenie spadku - rodzajerodzajeSpadkobierca może spadek:Spadkobierca może spadek: przyjąć bez ograniczenia przyjąć bez ograniczenia

odpowiedzialności za długi odpowiedzialności za długi ((przyjęcie prosteprzyjęcie proste), ),

przyjąć z ograniczeniem tej przyjąć z ograniczeniem tej odpowiedzialności (odpowiedzialności (przyjęcie z przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarzadobrodziejstwem inwentarza),),

odrzucićodrzucić. .

Przyjęcie lub Przyjęcie lub odrzucenie spadku - odrzucenie spadku - tytułytytuły Przyjęcie lub odrzucenie udziału spadkowego Przyjęcie lub odrzucenie udziału spadkowego

przypadającego spadkobiercy z tytułu przypadającego spadkobiercy z tytułu podstawieniapodstawienia może nastąpić niezależnie od może nastąpić niezależnie od przyjęcia lub odrzucenia udziału spadkowego, przyjęcia lub odrzucenia udziału spadkowego, który temu spadkobiercy przypada z innego który temu spadkobiercy przypada z innego tytułu.tytułu.

Spadkobierca może odrzucić udział spadkowy Spadkobierca może odrzucić udział spadkowy przypadający mu z tytułu przypadający mu z tytułu przyrostuprzyrostu, a przyjąć , a przyjąć udział przypadający mu jako spadkobiercy udział przypadający mu jako spadkobiercy powołanemupowołanemu..

Poza ww. wypadkami spadkobierca nie może Poza ww. wypadkami spadkobierca nie może spadku częściowo przyjąć, a częściowo odrzucić.spadku częściowo przyjąć, a częściowo odrzucić.

Oświadczenie o Oświadczenie o przyjęciu lub przyjęciu lub odrzuceniu spadku (1)odrzuceniu spadku (1) Oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku Oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku

może być złożone w ciągu 6 miesięcy od dnia, w może być złożone w ciągu 6 miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania.powołania.

Brak oświadczenia spadkobiercy w powyższym Brak oświadczenia spadkobiercy w powyższym terminie jest jednoznaczny z terminie jest jednoznaczny z prostymprostym przyjęciem przyjęciem spadku. Jednakże gdy spadkobiercą jest osoba nie spadku. Jednakże gdy spadkobiercą jest osoba nie mająca pełnej zdolności do czynności prawnych albo mająca pełnej zdolności do czynności prawnych albo osoba, co do której istnieje podstawa do jej osoba, co do której istnieje podstawa do jej całkowitego ubezwłasnowolnienia, albo osoba prawna, całkowitego ubezwłasnowolnienia, albo osoba prawna, brak oświadczenia spadkobiercy w terminie jest brak oświadczenia spadkobiercy w terminie jest jednoznaczny z przyjęciem spadku jednoznaczny z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem z dobrodziejstwem inwentarzainwentarza..

Oświadczenie o Oświadczenie o przyjęciu lub przyjęciu lub odrzuceniu spadku (2)odrzuceniu spadku (2)

Jeżeli jeden ze spadkobierców Jeżeli jeden ze spadkobierców przyjął spadek z dobrodziejstwem przyjął spadek z dobrodziejstwem inwentarza, uważa się, że także inwentarza, uważa się, że także spadkobiercy, którzy nie złożyli w spadkobiercy, którzy nie złożyli w terminie żadnego oświadczenia, terminie żadnego oświadczenia, przyjęli spadek z dobrodziejstwem przyjęli spadek z dobrodziejstwem inwentarza. inwentarza.

Oświadczenie o Oświadczenie o przyjęciu lub przyjęciu lub odrzuceniu spadku (3)odrzuceniu spadku (3) Jeżeli przed upływem terminu do Jeżeli przed upływem terminu do

złożenia oświadczenia o przyjęciu lub złożenia oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku spadkobierca zmarł odrzuceniu spadku spadkobierca zmarł nie złożywszy takiego oświadczenia, nie złożywszy takiego oświadczenia, oświadczenie o przyjęciu lub o oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku może być złożone odrzuceniu spadku może być złożone przez jego przez jego spadkobiercówspadkobierców..

Termin do złożenia tego oświadczenia Termin do złożenia tego oświadczenia nie może się skończyć wcześniej aniżeli nie może się skończyć wcześniej aniżeli termin do złożenia oświadczenia co do termin do złożenia oświadczenia co do spadku po zmarłym spadkobiercy.spadku po zmarłym spadkobiercy.

Oświadczenie o Oświadczenie o przyjęciu lub przyjęciu lub odrzuceniu spadku (4)odrzuceniu spadku (4) Uwaga:Uwaga: Oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu Oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu

spadku złożone pod warunkiem lub z zastrzeżeniem spadku złożone pod warunkiem lub z zastrzeżeniem terminu jest terminu jest nieważne.nieważne.

Oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku Oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku nie nie może być odwołane.może być odwołane.

Oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku Oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku składa się przed sądem lub przed notariuszem. Można składa się przed sądem lub przed notariuszem. Można je złożyć ustnie lub na piśmie z podpisem urzędowo je złożyć ustnie lub na piśmie z podpisem urzędowo poświadczonym. Pełnomocnictwo do złożenia poświadczonym. Pełnomocnictwo do złożenia oświadczenia o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku oświadczenia o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku powinno być pisemne z podpisem urzędowo powinno być pisemne z podpisem urzędowo poświadczonym.poświadczonym.

Oświadczenie o Oświadczenie o przyjęciu lub przyjęciu lub odrzuceniu spadku (1)odrzuceniu spadku (1) Jeżeli oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku Jeżeli oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku

zostało złożone pod wpływem zostało złożone pod wpływem błędu błędu lub lub groźbygroźby, stosuje się , stosuje się przepisy o wadach oświadczenia woli z następującymi przepisy o wadach oświadczenia woli z następującymi zmianami:zmianami:– uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia powinno uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia powinno

nastąpić przed sądemnastąpić przed sądem– spadkobierca powinien jednocześnie oświadczyć, czy i jak spadkobierca powinien jednocześnie oświadczyć, czy i jak

spadek przyjmuje, czy też go odrzuca.spadek przyjmuje, czy też go odrzuca.

Spadkobierca, który pod wpływem błędu lub groźby nie złożył Spadkobierca, który pod wpływem błędu lub groźby nie złożył żadnego oświadczenia w terminie, może w powyższy sposób żadnego oświadczenia w terminie, może w powyższy sposób uchylić się od skutków prawnych niezachowania terminu.uchylić się od skutków prawnych niezachowania terminu.

Uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia o przyjęciu Uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku wymaga lub o odrzuceniu spadku wymaga zatwierdzenia przez sądzatwierdzenia przez sąd..

Odrzucenie spadkuOdrzucenie spadku

Spadkobierca, który spadek Spadkobierca, który spadek odrzucił, zostaje wyłączony od odrzucił, zostaje wyłączony od dziedziczenia, tak dziedziczenia, tak jakby nie dożył jakby nie dożył otwarcia spadku.otwarcia spadku.

Odrzucenie i przyjęcie Odrzucenie i przyjęcie spadkuspadku

Spadkobierca powołany do Spadkobierca powołany do spadku zarówno z mocy spadku zarówno z mocy testamentu, jak i z mocy ustawy testamentu, jak i z mocy ustawy może spadek odrzucić jako może spadek odrzucić jako spadkobierca testamentowy, a spadkobierca testamentowy, a przyjąć spadek jako spadkobierca przyjąć spadek jako spadkobierca ustawowy. ustawowy.

Skarb Pastwa i gmina – Skarb Pastwa i gmina – odrzucenie spadkuodrzucenie spadku Skarb Państwa ani gmina Skarb Państwa ani gmina nie nie mogą mogą

odrzucić spadku, który im przypadł z mocy odrzucić spadku, który im przypadł z mocy ustawy.ustawy.Uwaga:Uwaga: oznacza to, że w braku testamentu oznacza to, że w braku testamentu oraz spadkobierców ustawowych spadek oraz spadkobierców ustawowych spadek nigdy nie przejdzie na dalszą rodzinęnigdy nie przejdzie na dalszą rodzinę..

Skarb Państwa ani gmina nie składają Skarb Państwa ani gmina nie składają oświadczenia o przyjęciu spadku, a spadek oświadczenia o przyjęciu spadku, a spadek uważa się za przyjęty uważa się za przyjęty z dobrodziejstwem z dobrodziejstwem inwentarzainwentarza..

Odrzucenie spadku z Odrzucenie spadku z pokrzywdzeniem pokrzywdzeniem wierzycieliwierzycieli Jeżeli spadkobierca odrzucił spadek z Jeżeli spadkobierca odrzucił spadek z

pokrzywdzeniem wierzycieli, każdy z pokrzywdzeniem wierzycieli, każdy z wierzycieli, którego wierzytelność istniała w wierzycieli, którego wierzytelność istniała w chwili odrzucenia spadku, może żądać, ażeby chwili odrzucenia spadku, może żądać, ażeby odrzucenie spadku zostało uznane za odrzucenie spadku zostało uznane za bezskuteczne w stosunku do niego według bezskuteczne w stosunku do niego według przepisów o ochronie wierzycieli w razie przepisów o ochronie wierzycieli w razie niewypłacalności dłużnika.niewypłacalności dłużnika.

Uznania odrzucenia spadku za bezskuteczne Uznania odrzucenia spadku za bezskuteczne można żądać w ciągu 6 miesięcy od chwili można żądać w ciągu 6 miesięcy od chwili powzięcia wiadomości o odrzuceniu spadku, powzięcia wiadomości o odrzuceniu spadku, lecz nie później niż przed upływem 3 lat od lecz nie później niż przed upływem 3 lat od odrzucenia spadku.odrzucenia spadku.

Stwierdzenie nabycia Stwierdzenie nabycia spadkuspadku

Stwierdzenie nabycia Stwierdzenie nabycia spadkuspadku Sąd na wniosekSąd na wniosek osoby mającej w tym interes osoby mającej w tym interes

stwierdza nabycie spadku przez stwierdza nabycie spadku przez spadkobiercę.spadkobiercę.

Domniemywa się, że osoba, która uzyskała Domniemywa się, że osoba, która uzyskała stwierdzenie nabycia spadku, jest stwierdzenie nabycia spadku, jest spadkobiercą.spadkobiercą.

Stwierdzenie nabycia spadku nie może Stwierdzenie nabycia spadku nie może nastąpić przed upływem 6 miesięcy od nastąpić przed upływem 6 miesięcy od otwarcia spadku, chyba że wszyscy znani otwarcia spadku, chyba że wszyscy znani spadkobiercy złożyli już oświadczenia o spadkobiercy złożyli już oświadczenia o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku.przyjęciu lub o odrzuceniu spadku.

Procedury sądoweProcedury sądowe

Postępowanie przed sądem cywilnym jest niezbędne w Postępowanie przed sądem cywilnym jest niezbędne w czterech przypadkach:czterech przypadkach:

gdy przedmiotem spadku są gdy przedmiotem spadku są składniki majątku składniki majątku rejestrowanerejestrowane (nieruchomości , samochody, zabytki itp), (nieruchomości , samochody, zabytki itp), gdyż bez postanowienia sądu w sprawie nabycia spadku gdyż bez postanowienia sądu w sprawie nabycia spadku nie będzie możliwe zarejestrowanie nowych właścicieli; nie będzie możliwe zarejestrowanie nowych właścicieli;

gdy przedmiotem spadku są gdy przedmiotem spadku są wierzytelnościwierzytelności, gdyż dłużnicy , gdyż dłużnicy mogą nie chcieć uregulować długów do rąk osób, co do mogą nie chcieć uregulować długów do rąk osób, co do których nie ma pewności, że są spadkobiercami; których nie ma pewności, że są spadkobiercami;

gdy gdy spadek podlega opodatkowaniu i jego wartość nie spadek podlega opodatkowaniu i jego wartość nie mieści się w kwocie wolnej od podatkumieści się w kwocie wolnej od podatku; ;

gdy gdy spadkobierca zamierza spadek odrzucićspadkobierca zamierza spadek odrzucić (tzn. nie chce (tzn. nie chce go w ogóle przyjąć).go w ogóle przyjąć).

Wniosek o Wniosek o stwierdzenie nabycia stwierdzenie nabycia spadkuspadku Wniosek o stwierdzenie nabycia spadku wnosi Wniosek o stwierdzenie nabycia spadku wnosi

się przed się przed sąd właściwy dla ostatniego miejsca sąd właściwy dla ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcyzamieszkania spadkodawcy. .

Od wniosku pobierana jest opłata.Od wniosku pobierana jest opłata.

Wniosek należy złożyć wraz z załącznikami:Wniosek należy złożyć wraz z załącznikami:– Odpis skrócony aktu zgonu spadkodawcyOdpis skrócony aktu zgonu spadkodawcy– Odpisy skrócone aktów urodzenia spadkobierców;Odpisy skrócone aktów urodzenia spadkobierców;

należy dołączyć po jednym komplecie należy dołączyć po jednym komplecie kserokopiikserokopii wniosku i załączników dla każdego wniosku i załączników dla każdego z uczestników postępowania.z uczestników postępowania.

Inne procedury Inne procedury sądowesądoweW związku ze spadkiem może wystąpić potrzeba wszczęcia większej ilości postępowań, np.:W związku ze spadkiem może wystąpić potrzeba wszczęcia większej ilości postępowań, np.: postępowanie w/s zabezpieczenia spadku,postępowanie w/s zabezpieczenia spadku, gdy z jakiejkolwiek przyczyny grozi naruszenie rzeczy lub gdy z jakiejkolwiek przyczyny grozi naruszenie rzeczy lub

praw pozostałych po spadkodawcy, zwłaszcza przez usunięcie, uszkodzenie, zniszczenie albo nie praw pozostałych po spadkodawcy, zwłaszcza przez usunięcie, uszkodzenie, zniszczenie albo nie usprawiedliwione rozporządzenie; zabezpieczenie następuje przez spis inwentarza, oddanie pod dozór, w usprawiedliwione rozporządzenie; zabezpieczenie następuje przez spis inwentarza, oddanie pod dozór, w depozyt, ustanowienie zarządu tymczasowego; depozyt, ustanowienie zarządu tymczasowego;

postępowanie w/s złożenia oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku,postępowanie w/s złożenia oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku, gdy oświadczenie to jest gdy oświadczenie to jest składane przed wszczęciem postępowania w sprawie stwierdzenia nabycia spadku; składane przed wszczęciem postępowania w sprawie stwierdzenia nabycia spadku;

postępowanie w/s otwarcia i ogłoszenia testamentu,postępowanie w/s otwarcia i ogłoszenia testamentu, gdy ktoś złożył w sądzie testament osoby po jej gdy ktoś złożył w sądzie testament osoby po jej śmierci; śmierci;

postępowanie w/s wyjawienia przedmiotów spadkowych,postępowanie w/s wyjawienia przedmiotów spadkowych, gdy po sporządzeniu spisu inwentarza gdy po sporządzeniu spisu inwentarza zachodzi wątpliwość, czy zostały w nim zamieszczone wszystkie przedmioty należące do spadku lub czy zachodzi wątpliwość, czy zostały w nim zamieszczone wszystkie przedmioty należące do spadku lub czy zamieszczone w spisie inwentarza długi istnieją; zamieszczone w spisie inwentarza długi istnieją;

postępowanie w/s przesłuchania świadków testamentu ustnegopostępowanie w/s przesłuchania świadków testamentu ustnego w przypadku śmierci spadkodawcy, w przypadku śmierci spadkodawcy, który taki testament sporządził; który taki testament sporządził;

postępowanie w/s wykonawcy testamentupostępowanie w/s wykonawcy testamentu, który ma obowiązek zgłosić się w sądzie, i ma możliwość , który ma obowiązek zgłosić się w sądzie, i ma możliwość uzyskania stosownego zaświadczenia o swojej funkcji, może również wnieść o zwolnienie z tego obowiązku; uzyskania stosownego zaświadczenia o swojej funkcji, może również wnieść o zwolnienie z tego obowiązku;

postępowanie w/s działu spadku,postępowanie w/s działu spadku, gdy spadkobiercy rozdzielają pomiędzy siebie różne przedmioty gdy spadkobiercy rozdzielają pomiędzy siebie różne przedmioty majątkowe wchodzące w skład spadkumajątkowe wchodzące w skład spadku..

Stwierdzenie nabycia spadku Stwierdzenie nabycia spadku wobec nie-spadkobiercywobec nie-spadkobiercy

Jeżeli ten, kto uzyskał stwierdzenie nabycia spadku, lecz spadkobiercą Jeżeli ten, kto uzyskał stwierdzenie nabycia spadku, lecz spadkobiercą nie jest, rozporządza prawem należącym do spadku na rzecz osoby nie jest, rozporządza prawem należącym do spadku na rzecz osoby trzeciej, osoba, na której rzecz rozporządzenie następuje, nabywa trzeciej, osoba, na której rzecz rozporządzenie następuje, nabywa prawo lub zostaje zwolniona od obowiązku, chyba że działa w złej prawo lub zostaje zwolniona od obowiązku, chyba że działa w złej wierze.wierze.

Spadkobierca może żądać, ażeby osoba, która włada spadkiem jako Spadkobierca może żądać, ażeby osoba, która włada spadkiem jako spadkobierca, lecz spadkobiercą nie jest, wydała mu spadek. To samo spadkobierca, lecz spadkobiercą nie jest, wydała mu spadek. To samo dotyczy poszczególnych przedmiotów należących do spadku.dotyczy poszczególnych przedmiotów należących do spadku.

Do roszczeń spadkobiercy o wynagrodzenie za korzystanie z Do roszczeń spadkobiercy o wynagrodzenie za korzystanie z przedmiotów należących do spadku, o zwrot pożytków lub o zapłatę ich przedmiotów należących do spadku, o zwrot pożytków lub o zapłatę ich wartości, jak również o naprawienie szkody z powodu zużycia, wartości, jak również o naprawienie szkody z powodu zużycia, pogorszenia lub utraty tych przedmiotów oraz do roszczeń przeciwko pogorszenia lub utraty tych przedmiotów oraz do roszczeń przeciwko spadkobiercy o zwrot nakładów stosuje się odpowiednio przepisy o spadkobiercy o zwrot nakładów stosuje się odpowiednio przepisy o roszczeniach między właścicielem a samoistnym posiadaczem rzeczy.roszczeniach między właścicielem a samoistnym posiadaczem rzeczy.

Zasady powyższe stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy żąda Zasady powyższe stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy żąda wydania swego majątku osoba, co do której zostało uchylone wydania swego majątku osoba, co do której zostało uchylone orzeczenie o uznaniu jej za zmarłą.orzeczenie o uznaniu jej za zmarłą.

Długi spadkowe - Długi spadkowe - odpowiedzialnośćodpowiedzialność

Odpowiedzialność za długi Odpowiedzialność za długi spadkowespadkowe

Do chwili przyjęcia spadku Do chwili przyjęcia spadku spadkobierca ponosi spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi odpowiedzialność za długi spadkowe spadkowe tylko ze spadkutylko ze spadku. .

Od chwili przyjęcia spadku ponosi Od chwili przyjęcia spadku ponosi odpowiedzialność za te długi odpowiedzialność za te długi z z całego swego majątkucałego swego majątku. .

Przyjęcie spadku Przyjęcie spadku prosteproste W razie W razie prostegoprostego przyjęcia spadku przyjęcia spadku

spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe spadkowe bez ograniczeniabez ograniczenia..

W razie przyjęcia spadku W razie przyjęcia spadku z dobrodziejstwem z dobrodziejstwem inwentarzainwentarza spadkobierca ponosi spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe odpowiedzialność za długi spadkowe tylko do tylko do wartości ustalonego w inwentarzu stanu wartości ustalonego w inwentarzu stanu czynnego spadkuczynnego spadku. . Powyższe ograniczenie odpowiedzialności Powyższe ograniczenie odpowiedzialności odpada, jeżeli spadkobierca podstępnie nie odpada, jeżeli spadkobierca podstępnie nie podał do inwentarza przedmiotów należących podał do inwentarza przedmiotów należących do spadku albo podał do inwentarza nie do spadku albo podał do inwentarza nie istniejące długi.istniejące długi.

Przyjęcie spadku z Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarzadobrodziejstwem inwentarza

Jeżeli spadkobierca, który przyjął spadek z Jeżeli spadkobierca, który przyjął spadek z dobrodziejstwem inwentarza, spłacił niektóre długi dobrodziejstwem inwentarza, spłacił niektóre długi spadkowe, spadkowe, nie wiedzącnie wiedząc o istnieniu innych długów, o istnieniu innych długów, ponosi on odpowiedzialność za nie spłacone długi ponosi on odpowiedzialność za nie spłacone długi tylko tylko do wysokości różnicy między wartością ustalonego w do wysokości różnicy między wartością ustalonego w inwentarzu stanu czynnego spadku a wartością inwentarzu stanu czynnego spadku a wartością świadczeń spełnionych na zaspokojenie długów, które świadczeń spełnionych na zaspokojenie długów, które spłaciłspłacił..

Jeżeli spadkobierca, który przyjął spadek z Jeżeli spadkobierca, który przyjął spadek z dobrodziejstwem inwentarza, spłacając niektóre długi dobrodziejstwem inwentarza, spłacając niektóre długi spadkowe spadkowe wiedział wiedział o istnieniu innych długów o istnieniu innych długów spadkowych, ponosi on odpowiedzialność za te długi spadkowych, ponosi on odpowiedzialność za te długi ponad wartość stanu czynnego spadku, jednakże ponad wartość stanu czynnego spadku, jednakże tylko tylko do takiej wysokości, w jakiej byłby obowiązany je do takiej wysokości, w jakiej byłby obowiązany je zaspokoić, gdyby spłacał należycie wszystkie długi zaspokoić, gdyby spłacał należycie wszystkie długi spadkowe.spadkowe.

Odpowiedzialność za długi Odpowiedzialność za długi spadkowe do chwili działu spadkowe do chwili działu spadkuspadku Do chwili działu spadku spadkobiercy Do chwili działu spadku spadkobiercy

ponoszą ponoszą solidarną odpowiedzialnośćsolidarną odpowiedzialność za za długi spadkowe. Jeżeli jeden ze długi spadkowe. Jeżeli jeden ze spadkobierców spełnił świadczenie, spadkobierców spełnił świadczenie, może on żądać zwrotu od pozostałych może on żądać zwrotu od pozostałych spadkobierców w częściach, które spadkobierców w częściach, które odpowiadają wielkości udziałów.odpowiadają wielkości udziałów.

Od chwili działu spadku spadkobiercy Od chwili działu spadku spadkobiercy ponoszą odpowiedzialność za długi ponoszą odpowiedzialność za długi spadkowe spadkowe w stosunku do wielkości w stosunku do wielkości udziałówudziałów..

Dział spadkuDział spadku

Rozporządzanie Rozporządzanie udziałemudziałem Spadkobierca może za zgodą pozostałych Spadkobierca może za zgodą pozostałych

spadkobierców rozporządzić udziałem w spadkobierców rozporządzić udziałem w przedmiocie należącym do spadku. przedmiocie należącym do spadku.

W braku zgody któregokolwiek z W braku zgody któregokolwiek z pozostałych spadkobierców pozostałych spadkobierców rozporządzenie jest bezskuteczne o tyle, rozporządzenie jest bezskuteczne o tyle, o ile naruszałoby uprawnienia o ile naruszałoby uprawnienia przysługujące temu spadkobiercy na przysługujące temu spadkobiercy na podstawie przepisów o dziale spadku.podstawie przepisów o dziale spadku.

Dział spadku - formyDział spadku - formy

Dział spadku może nastąpić:Dział spadku może nastąpić:– na mocy na mocy umowy między wszystkimi spadkobiercamiumowy między wszystkimi spadkobiercami

Umowny dział spadku może objąć cały spadek lub być Umowny dział spadku może objąć cały spadek lub być ograniczony do części spadkuograniczony do części spadku

– na mocy na mocy orzeczenia sądu na żądanie orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek ze spadkobiercówktóregokolwiek ze spadkobierców

Sądowy dział spadku powinien obejmować cały spadek. Sądowy dział spadku powinien obejmować cały spadek. Jednakże z ważnych powodów może być ograniczony Jednakże z ważnych powodów może być ograniczony do części spadku.do części spadku.

Jeżeli do spadku należy Jeżeli do spadku należy nieruchomośćnieruchomość, , umowa o dział powinna być zawarta w formie umowa o dział powinna być zawarta w formie aktu notarialnego.aktu notarialnego.

Darowizny a scheda Darowizny a scheda spadkowaspadkowa Jeżeli w razie dziedziczenia ustawowego dział spadku następuje między Jeżeli w razie dziedziczenia ustawowego dział spadku następuje między

zstępnymi albo między zstępnymi i małżonkiem, spadkobiercy ci są zstępnymi albo między zstępnymi i małżonkiem, spadkobiercy ci są wzajemnie zobowiązani do zaliczenia na schedę spadkową otrzymanych od wzajemnie zobowiązani do zaliczenia na schedę spadkową otrzymanych od spadkodawcy darowizn, chyba że z oświadczenia spadkodawcy lub z spadkodawcy darowizn, chyba że z oświadczenia spadkodawcy lub z okoliczności wynika, że darowizna została dokonana ze zwolnieniem od okoliczności wynika, że darowizna została dokonana ze zwolnieniem od obowiązku zaliczenia.obowiązku zaliczenia.

Spadkodawca może włożyć obowiązek zaliczenia darowizny na schedę Spadkodawca może włożyć obowiązek zaliczenia darowizny na schedę spadkową także na spadkobiercę ustawowego nie wymienionego w paragrafie spadkową także na spadkobiercę ustawowego nie wymienionego w paragrafie poprzedzającym.poprzedzającym.

Nie podlegają zaliczeniu na schedę spadkową drobne darowizny zwyczajowo Nie podlegają zaliczeniu na schedę spadkową drobne darowizny zwyczajowo w danych stosunkach przyjęte.w danych stosunkach przyjęte.

Jeżeli wartość darowizny podlegającej zaliczeniu przewyższa wartość schedy Jeżeli wartość darowizny podlegającej zaliczeniu przewyższa wartość schedy spadkowej, spadkobierca nie jest obowiązany do zwrotu nadwyżki. W spadkowej, spadkobierca nie jest obowiązany do zwrotu nadwyżki. W wypadku takim nie uwzględnia się przy dziale spadku ani darowizny, ani wypadku takim nie uwzględnia się przy dziale spadku ani darowizny, ani spadkobiercy zobowiązanego do jej zaliczenia.spadkobiercy zobowiązanego do jej zaliczenia.

Dalszy zstępny spadkodawcy obowiązany jest do zaliczenia na schedę Dalszy zstępny spadkodawcy obowiązany jest do zaliczenia na schedę spadkową darowizny uczynionej przez spadkodawcę jego wstępnemu.spadkową darowizny uczynionej przez spadkodawcę jego wstępnemu.

Zaliczenie a schedę Zaliczenie a schedę spadkowąspadkową Zaliczenie na schedę spadkową przeprowadza się w ten sposób, że Zaliczenie na schedę spadkową przeprowadza się w ten sposób, że

wartość darowizn podlegających zaliczeniu dolicza się do spadku lub wartość darowizn podlegających zaliczeniu dolicza się do spadku lub do części spadku, która ulega podziałowi między spadkobierców do części spadku, która ulega podziałowi między spadkobierców obowiązanych wzajemnie do zaliczenia, po czym oblicza się schedę obowiązanych wzajemnie do zaliczenia, po czym oblicza się schedę spadkową każdego z tych spadkobierców, a następnie każdemu z spadkową każdego z tych spadkobierców, a następnie każdemu z nich zalicza się na poczet jego schedy wartość darowizny nich zalicza się na poczet jego schedy wartość darowizny podlegającej zaliczeniu.podlegającej zaliczeniu.

Wartość przedmiotu darowizny oblicza się według stanu z chwili jej Wartość przedmiotu darowizny oblicza się według stanu z chwili jej dokonania, a według cen z chwili działu spadku.dokonania, a według cen z chwili działu spadku.

Przy zaliczaniu na schedę spadkową nie uwzględnia się pożytków Przy zaliczaniu na schedę spadkową nie uwzględnia się pożytków przedmiotu darowizny.przedmiotu darowizny.

Zasady zaliczenia darowizn na schedę spadkową stosuje się Zasady zaliczenia darowizn na schedę spadkową stosuje się odpowiednio do poniesionych przez spadkodawcę na rzecz odpowiednio do poniesionych przez spadkodawcę na rzecz zstępnego kosztów wychowania oraz wykształcenia ogólnego i zstępnego kosztów wychowania oraz wykształcenia ogólnego i zawodowego, o ile koszty te przekraczają przeciętną miarę przyjętą zawodowego, o ile koszty te przekraczają przeciętną miarę przyjętą w danym środowisku.w danym środowisku.

Wydzielenie schedy Wydzielenie schedy spadkowejspadkowej

Na Na żądanieżądanie dwóch lub więcej dwóch lub więcej spadkobierców spadkobierców sąd sąd może wydzielić może wydzielić im schedy spadkowe w całości lub im schedy spadkowe w całości lub w części w taki sposób, że przyzna w części w taki sposób, że przyzna im pewien przedmiot lub pewne im pewien przedmiot lub pewne przedmioty należące do spadku przedmioty należące do spadku jako współwłasność w określonych jako współwłasność w określonych częściach ułamkowych.częściach ułamkowych.

Błąd – uchylenie się od skutków Błąd – uchylenie się od skutków umowy o dział spadkuumowy o dział spadku

Uchylenie się od skutków Uchylenie się od skutków prawnych umowy o dział spadku prawnych umowy o dział spadku zawartej pod wpływem błędu zawartej pod wpływem błędu może nastąpić tylko wtedy, gdy może nastąpić tylko wtedy, gdy błąd dotyczył stanu faktycznego, błąd dotyczył stanu faktycznego, który strony uważały za który strony uważały za niewątpliwy.niewątpliwy.

RękojmiaRękojmia

Po dokonaniu działu spadku Po dokonaniu działu spadku spadkobiercy są wzajemnie spadkobiercy są wzajemnie obowiązani do rękojmi za wady obowiązani do rękojmi za wady fizyczne i prawne według przepisów o fizyczne i prawne według przepisów o rękojmi przy sprzedaży. rękojmi przy sprzedaży.

Rękojmia co do wierzytelności Rękojmia co do wierzytelności spadkowych rozciąga się także na spadkowych rozciąga się także na wypłacalność dłużnika. wypłacalność dłużnika.

Umowy dotyczące Umowy dotyczące spadkuspadku

Umowa o spadek po Umowa o spadek po osobie żyjącejosobie żyjącej

Umowa o spadek po osobie Umowa o spadek po osobie żyjącej jest nieważnażyjącej jest nieważna. Oznacza . Oznacza to, iż dwie lub więcej osób nie to, iż dwie lub więcej osób nie mogą dokonać podziału spadku mogą dokonać podziału spadku po innej osobie, jeśli osoba ta po innej osobie, jeśli osoba ta jeszcze żyje.jeszcze żyje.

Zrzecznie się Zrzecznie się dziedziczeniadziedziczenia Spadkobierca Spadkobierca ustawowyustawowy może przez umowę z przyszłym może przez umowę z przyszłym

spadkodawcą zrzec się dziedziczenia po nim. Umowa taka spadkodawcą zrzec się dziedziczenia po nim. Umowa taka powinna być zawarta w formie aktu notarialnego.powinna być zawarta w formie aktu notarialnego.

Uwaga:Uwaga: Zrzeczenie się dziedziczenia obejmuje również Zrzeczenie się dziedziczenia obejmuje również zstępnych zrzekającego się (inaczej niż przy zstępnych zrzekającego się (inaczej niż przy wydziedziczeniu), chyba że umówiono się inaczej.wydziedziczeniu), chyba że umówiono się inaczej.

Zrzekający się oraz jego zstępni, których obejmuje Zrzekający się oraz jego zstępni, których obejmuje zrzeczenie się dziedziczenia, zostają wyłączeni od zrzeczenie się dziedziczenia, zostają wyłączeni od dziedziczenia, tak jakby nie dożyli otwarcia spadku.dziedziczenia, tak jakby nie dożyli otwarcia spadku.

Zrzeczenie się dziedziczenia może być uchylone przez Zrzeczenie się dziedziczenia może być uchylone przez umowę między tym, kto zrzekł się dziedziczenia, a tym, po umowę między tym, kto zrzekł się dziedziczenia, a tym, po kim się dziedziczenia zrzeczono. Umowa powinna być kim się dziedziczenia zrzeczono. Umowa powinna być zawarta w formie aktu notarialnego.zawarta w formie aktu notarialnego.

Zbycie spadku/udziału Zbycie spadku/udziału spadkowegospadkowego Spadkobierca, który spadek przyjął, może spadek ten zbyć w Spadkobierca, który spadek przyjął, może spadek ten zbyć w

całości lub w części. To samo dotyczy zbycia udziału całości lub w części. To samo dotyczy zbycia udziału spadkowego.spadkowego.

Umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa Umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do zbycia spadku przenosi spadek na zobowiązująca do zbycia spadku przenosi spadek na nabywcę, chyba że strony inaczej postanowiły.nabywcę, chyba że strony inaczej postanowiły.

Jeżeli zawarcie umowy przenoszącej spadek następuje w Jeżeli zawarcie umowy przenoszącej spadek następuje w wykonaniu zobowiązania wynikającego z uprzednio zawartej wykonaniu zobowiązania wynikającego z uprzednio zawartej umowy zobowiązującej do zbycia spadku, ważność umowy umowy zobowiązującej do zbycia spadku, ważność umowy przenoszącej spadek zależy od istnienia tego zobowiązania.przenoszącej spadek zależy od istnienia tego zobowiązania.

Umowa zobowiązująca do zbycia spadku powinna być Umowa zobowiązująca do zbycia spadku powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. To samo dotyczy umowy zawarta w formie aktu notarialnego. To samo dotyczy umowy przenoszącej spadek, która zostaje zawarta w celu wykonania przenoszącej spadek, która zostaje zawarta w celu wykonania istniejącego uprzednio zobowiązania do zbycia spadku.istniejącego uprzednio zobowiązania do zbycia spadku.

Odpowiedzialność Odpowiedzialność nabywcy spadkunabywcy spadku Nabywca spadku ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe Nabywca spadku ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe

w tym samym zakresie co zbywca. Ich odpowiedzialność w tym samym zakresie co zbywca. Ich odpowiedzialność względem wierzycieli jest solidarna.względem wierzycieli jest solidarna.

W braku innej umowy nabywca ponosi względem zbywcy W braku innej umowy nabywca ponosi względem zbywcy odpowiedzialność za to, że wierzyciele nie będą od niego odpowiedzialność za to, że wierzyciele nie będą od niego żądali spełnienia świadczeń na zaspokojenie długów żądali spełnienia świadczeń na zaspokojenie długów spadkowych.spadkowych.

W przypadku zbycia spadku spadkobierca nie ponosi W przypadku zbycia spadku spadkobierca nie ponosi odpowiedzialności z tytułu rękojmi za wady fizyczne i prawne odpowiedzialności z tytułu rękojmi za wady fizyczne i prawne poszczególnych przedmiotów należących do spadku.poszczególnych przedmiotów należących do spadku.

Korzyści i ciężary związane z przedmiotami należącymi do Korzyści i ciężary związane z przedmiotami należącymi do spadku, jak również niebezpieczeństwo ich przypadkowej spadku, jak również niebezpieczeństwo ich przypadkowej utraty lub uszkodzenia przechodzą na nabywcę z chwilą utraty lub uszkodzenia przechodzą na nabywcę z chwilą zawarcia umowy o zbycie spadku, chyba że umówiono się zawarcia umowy o zbycie spadku, chyba że umówiono się inaczej.inaczej.

Podatek od spadków i Podatek od spadków i darowizndarowizn

Przedmiot Przedmiot opodatkowaniaopodatkowania

Podatkowi od spadków i darowizn podlega Podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności:nabycie przez osoby fizyczne własności:– rzeczyrzeczy znajdujących się na terytorium Polski lub znajdujących się na terytorium Polski lub

praw majątkowych wykonywanych na terytorium praw majątkowych wykonywanych na terytorium Polski, tytułem spadku czy zachowku; Polski, tytułem spadku czy zachowku;

– rzeczy znajdujących się za granicą lub praw rzeczy znajdujących się za granicą lub praw majątkowych wykonywanych za granicą, jeżeli w majątkowych wykonywanych za granicą, jeżeli w chwili otwarcia spadku (śmierci spadkodawcy) chwili otwarcia spadku (śmierci spadkodawcy) spadkobierca był obywatelem polskim lub miał spadkobierca był obywatelem polskim lub miał miejsce stałego pobytu na terytorium Polski.miejsce stałego pobytu na terytorium Polski.

Wyłączenia z opodatkowania Wyłączenia z opodatkowania podatkiem od spadków i podatkiem od spadków i darowizndarowizn

Opodatkowaniu Opodatkowaniu nie podleganie podlega:: nabycie własności rzeczy ruchomych znajdujących się na terytorium Polski nabycie własności rzeczy ruchomych znajdujących się na terytorium Polski

lub praw majątkowych podlegających wykonaniu na terytorium Polski, lub praw majątkowych podlegających wykonaniu na terytorium Polski, jeżeli w dniu otwarcia spadku jeżeli w dniu otwarcia spadku ani spadkobierca, ani też spadkodawca nie ani spadkobierca, ani też spadkodawca nie byli obywatelami polskimi i nie mieli miejsca stałego pobytu na terytorium byli obywatelami polskimi i nie mieli miejsca stałego pobytu na terytorium PolskiPolski; ;

nabycie w drodze spadku nabycie w drodze spadku praw autorskich i praw pokrewnych, praw do praw autorskich i praw pokrewnych, praw do projektów wynalazczych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych oraz projektów wynalazczych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych oraz wierzytelności wynikających z nabycia tych prawwierzytelności wynikających z nabycia tych praw (jednak roszczenie o (jednak roszczenie o wypłatę należnego wynagrodzenia podlega opodatkowaniu); wypłatę należnego wynagrodzenia podlega opodatkowaniu);

nabycie nabycie środków z pracowniczego programu emerytalnegośrodków z pracowniczego programu emerytalnego (PPE) na (PPE) na podstawie rozrządzenia dokonanego przez uczestnika na wypadek jego podstawie rozrządzenia dokonanego przez uczestnika na wypadek jego śmierci lub w drodze spadku; śmierci lub w drodze spadku;

nabycie w drodze spadku środków zgromadzonych na rachunku zmarłego nabycie w drodze spadku środków zgromadzonych na rachunku zmarłego członka członka otwartego funduszu emerytalnego otwartego funduszu emerytalnego (OFE); (OFE);

nabycie w drodze spadku środków zgromadzonych na nabycie w drodze spadku środków zgromadzonych na indywidualnym indywidualnym koncie emerytalnym koncie emerytalnym (IKE).(IKE).

Zwolnienia Zwolnienia przedmiotowe - przedmiotowe - rolnictworolnictwo Nabycie Nabycie własności i prawa użytkowania wieczystego własności i prawa użytkowania wieczystego gospodarstwa rolnegogospodarstwa rolnego lub jego części oraz innych lub jego części oraz innych

praw do takiego gospodarstwa lub jego części, jak również działki przyzagrodowejpraw do takiego gospodarstwa lub jego części, jak również działki przyzagrodowej, , z wyjątkiemz wyjątkiem::– budynków mieszkalnych, budynków mieszkalnych, – budynków zajętych na cele specjalistycznego chowu i wylęgu drobiu lub specjalistycznej hodowli zwierząt wraz z budynków zajętych na cele specjalistycznego chowu i wylęgu drobiu lub specjalistycznej hodowli zwierząt wraz z

urządzeniami i ze stadem hodowlanym, urządzeniami i ze stadem hodowlanym, – urządzeń do prowadzenia upraw specjalnych, jak: szklarnie, inspekty, pieczarkarnie, chłodnie, przechowalnie urządzeń do prowadzenia upraw specjalnych, jak: szklarnie, inspekty, pieczarkarnie, chłodnie, przechowalnie

owoców.owoców.

Nabycie Nabycie własności w ramach gospodarstwa rolnegowłasności w ramach gospodarstwa rolnego::– budynkówbudynków zajętych na cele specjalistycznego chowu i wylęgu drobiu lub specjalistycznej hodowli zwierząt wraz z zajętych na cele specjalistycznego chowu i wylęgu drobiu lub specjalistycznej hodowli zwierząt wraz z

urządzeniami i ze stadem hodowlanym, urządzeniami i ze stadem hodowlanym, – urządzeńurządzeń do prowadzenia upraw specjalnych, jak: szklarnie, inspekty, pieczarkarnie, chłodnie, przechowalnie do prowadzenia upraw specjalnych, jak: szklarnie, inspekty, pieczarkarnie, chłodnie, przechowalnie

owoców.owoców.przez zstępnych lub małżonka pod warunkiem, że te budynki i urządzenia będą wykorzystywane przez przez zstępnych lub małżonka pod warunkiem, że te budynki i urządzenia będą wykorzystywane przez nabywcę nadal w stanie niepogorszonym i zgodnie z ich przeznaczeniem w ramach gospodarstwa rolnego nabywcę nadal w stanie niepogorszonym i zgodnie z ich przeznaczeniem w ramach gospodarstwa rolnego przez okres co najmniej 5 lat od dnia przyjęcia spadku lub darowizny. Niedotrzymanie tych warunków przez okres co najmniej 5 lat od dnia przyjęcia spadku lub darowizny. Niedotrzymanie tych warunków powoduje utratę zwolnienia od podatku, z wyjątkiem niemożności dalszego prowadzenia tej działalności na powoduje utratę zwolnienia od podatku, z wyjątkiem niemożności dalszego prowadzenia tej działalności na skutek zdarzeń losowych; w wypadkach tych podatek obniża się proporcjonalnie do okresu prowadzenia skutek zdarzeń losowych; w wypadkach tych podatek obniża się proporcjonalnie do okresu prowadzenia działalności przez spadkobiercę lub obdarowanego.działalności przez spadkobiercę lub obdarowanego.

Nabycie Nabycie budynków mieszkalnychbudynków mieszkalnych nadanych na podstawie przepisów o osadnictwie rolnym nadanych na podstawie przepisów o osadnictwie rolnym..

Nabycie Nabycie praw do wkładów w praw do wkładów w rolniczej spółdzielni produkcyjnejrolniczej spółdzielni produkcyjnej lub w lub w spółdzielni kółek rolniczychspółdzielni kółek rolniczych..

Nabycie Nabycie własności własności budynków gospodarczychbudynków gospodarczych służących bezpośrednio produkcji rolniczej służących bezpośrednio produkcji rolniczej prowadzonej na prowadzonej na użytkach rolnych o powierzchni do 1 ha, a nabywcą jest osoba prowadząca gospodarstwo rolne zaliczona do I użytkach rolnych o powierzchni do 1 ha, a nabywcą jest osoba prowadząca gospodarstwo rolne zaliczona do I grupy podatkowej.grupy podatkowej.

Nabycie Nabycie przez rolnika przez rolnika pojazdów rolniczych i maszyn rolniczychpojazdów rolniczych i maszyn rolniczych oraz części do tych pojazdów i maszyn oraz części do tych pojazdów i maszyn pod warunkiem, że te pojazdy i maszyny rolnicze w ciągu 3 lat od daty otrzymania nie zostaną przez nabywcę pod warunkiem, że te pojazdy i maszyny rolnicze w ciągu 3 lat od daty otrzymania nie zostaną przez nabywcę sprzedane lub darowane osobom trzecim; niedotrzymanie tego warunku powoduje utratę zwolnienia.sprzedane lub darowane osobom trzecim; niedotrzymanie tego warunku powoduje utratę zwolnienia.

Gospodarstwo rolne a Gospodarstwo rolne a inne rzeczy i prawa inne rzeczy i prawa

Uwaga:Uwaga: Zwolnienie z Zwolnienie z opodatkowania dotyczy opodatkowania dotyczy gospodarstw rolnych w gospodarstw rolnych w rozumieniu przepisów o podatku rozumieniu przepisów o podatku rolnym, a zatem nabycie rolnym, a zatem nabycie inwentarza żywegoinwentarza żywego czy czy narzędzi narzędzi rolniczychrolniczych podlegać będzie podlegać będzie opodatkowaniu.opodatkowaniu.

Zwolnienie Zwolnienie przedmiotowe - rzeczy przedmiotowe - rzeczy osobisteosobiste

Nabycie przez Nabycie przez osoby zaliczone do I i osoby zaliczone do I i II grupy podatkowejII grupy podatkowej przedmiotów przedmiotów wyposażenia mieszkania, pościeli, wyposażenia mieszkania, pościeli, odzieży, bielizny oraz narzędzi pracy odzieży, bielizny oraz narzędzi pracy przeznaczonych do użytku w przeznaczonych do użytku w gospodarstwie domowymgospodarstwie domowym; jeżeli w ; jeżeli w skład wyposażenia mieszkania skład wyposażenia mieszkania wchodzą meble zabytkowe - powinny wchodzą meble zabytkowe - powinny być wpisane do rejestru zabytków.być wpisane do rejestru zabytków.

Zwolnienia Zwolnienia przedmiotowe - przedmiotowe - twórczośćtwórczość

Nabycie Nabycie dzieł sztuki i rękopisówdzieł sztuki i rękopisów będących przedmiotem będących przedmiotem twórczości spadkodawcy oraz twórczości spadkodawcy oraz materiałów bibliotecznychmateriałów bibliotecznych, jeżeli , jeżeli spadkodawca zajmował się spadkodawca zajmował się twórczością lub działalnością twórczością lub działalnością naukową, oświatową, artystyczną, naukową, oświatową, artystyczną, literacką lub publicystyczną.literacką lub publicystyczną.

Zwolnienia Zwolnienia przedmiotowe - przedmiotowe - zabytkizabytki Nabycie Nabycie zabytków ruchomych i kolekcji wpisanych do zabytków ruchomych i kolekcji wpisanych do

rejestru zabytkówrejestru zabytków, a także , a także zabytków użyczonych zabytków użyczonych muzeum muzeum w celach naukowych lub wystawienniczych na w celach naukowych lub wystawienniczych na okres nie krótszy niż 2 lata.okres nie krótszy niż 2 lata.

Nabycie przez Nabycie przez osoby zaliczone do I i II grupy podatkowejosoby zaliczone do I i II grupy podatkowej zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytkówzabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków, , jeżeli nabywca zabezpiecza je i konserwuje zgodnie z jeżeli nabywca zabezpiecza je i konserwuje zgodnie z obowiązującymi przepisami. Zwolnienie dotyczy obowiązującymi przepisami. Zwolnienie dotyczy nieruchomości wpisanych bezpośrednio do rejestru nieruchomości wpisanych bezpośrednio do rejestru zabytków, a nie stanowiących fragment całości - zabytków, a nie stanowiących fragment całości - założenia urbanistyczno-architektonicznego - wpisanego założenia urbanistyczno-architektonicznego - wpisanego do tego rejestru.do tego rejestru.

Uwaga:Uwaga: wpis do rejestru musi występować wpis do rejestru musi występować w dniu w dniu śmierciśmierci. Nie wystarczy dokonanie wpisu przez . Nie wystarczy dokonanie wpisu przez spadkobiercę.spadkobiercę.

Zwolnienia Zwolnienia przedmiotowe - przedmiotowe - przedsiębiorstwoprzedsiębiorstwo

Nabycie przez Nabycie przez małżonka lub zstępnychmałżonka lub zstępnych w drodze w drodze spadku spadku zakładuzakładu (w tym udziału w s.c. czy (w tym udziału w s.c. czy sp.j.) wytwórczego, budowlanego, handlowego, sp.j.) wytwórczego, budowlanego, handlowego, usługowego lub jego części, pod warunkiem, że usługowego lub jego części, pod warunkiem, że zakład ten będzie prowadzony przez nabywcę w zakład ten będzie prowadzony przez nabywcę w stanie niepogorszonym przez okres co najmniej stanie niepogorszonym przez okres co najmniej 5 lat5 lat od dnia przyjęcia spadku lub darowizny; od dnia przyjęcia spadku lub darowizny; niedotrzymanie tych warunków powoduje utratę niedotrzymanie tych warunków powoduje utratę zwolnienia od podatku, z wyjątkiem niemożności zwolnienia od podatku, z wyjątkiem niemożności dalszego prowadzenia tej działalności na skutek dalszego prowadzenia tej działalności na skutek zdarzeń losowych; w wypadkach tych podatek zdarzeń losowych; w wypadkach tych podatek obniża się proporcjonalnie do okresu obniża się proporcjonalnie do okresu prowadzenia działalności przez spadkobiercę lub prowadzenia działalności przez spadkobiercę lub obdarowanego.obdarowanego.

Ulga mieszkaniowa (1)Ulga mieszkaniowa (1)

W W przypadku nabycia własności (współwłasności) budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, spółdzielczego prawa do domu jednorodzinnego albo udziału w takim prawie:

w drodze dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu, polecenia testamentowego, darowizny lub polecenia darczyńcy przez osoby zaliczane do I grupy podatkowej,

w drodze dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu lub polecenia testamentowego przez osoby zaliczane do II grupy podatkowej,

w drodze dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu lub polecenia testamentowego przez osoby zaliczane do III grupy podatkowej, które sprawowały opiekę nad wymagającym takiej opieki spadkodawcą, na podstawie pisemnej umowy z podpisem notarialnie poświadczonym, przez co najmniej dwa lata od dnia poświadczenia podpisów przez notariusza

- nie wlicza się do podstawy opodatkowania ich czystej wartości do łącznej wysokości nieprzekraczającej 110 m2 powierzchni użytkowej budynku lub lokalu. W przypadku nabycia części (udziału) budynku mieszkalnego lub lokalu albo udziału w spółdzielczym prawie do budynku mieszkalnego lub lokalu ulga przysługuje stosownie do wielkości udziału.


Ulga mieszkaniowa przysługuje osobom, które łącznie spełniają następujące warunki: nie są właścicielami innego budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną

nieruchomość bądź będąc nimi przeniosą własność budynku lub lokalu na rzecz zstępnych, Skarbu Państwa lub gminy w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego albo zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego;

nie przysługuje im spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego lub wynikające z przydziału spółdzielni mieszkaniowej: prawo do domu jednorodzinnego lub prawo do lokalu w małym domu mieszkalnym, a w razie dysponowania tymi prawami przekażą je zstępnym lub przekażą do dyspozycji spółdzielni, w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego albo zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego;

nie są najemcami lokalu lub budynku lub będąc nimi rozwiążą umowę najmu w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego albo zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego;

będą zamieszkiwać będąc zameldowanymi na pobyt stały w nabytym lokalu lub budynku i nie dokonają jego zbycia przez okres 5 lat:

– a) od dnia złożenia zeznania podatkowego lub zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego - jeżeli w chwili złożenia zeznania lub zawarcia umowy darowizny nabywca mieszka i jest zameldowany na pobyt stały w nabytym lokalu lub budynku,

– b) od dnia zamieszkania potwierdzonego zameldowaniem na pobyt stały w nabytym lokalu lub budynku - jeżeli nabywca zamieszka i dokona zameldowania na pobyt stały w ciągu roku od dnia złożenia zeznania podatkowego lub zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnegoWarunek ten uważa się za spełniony również wtedy, gdy budynek lub lokal mieszkalny (udział w budynku lub lokalu) albo spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego (udział w takim prawie) został zbyty przed rozpoczęciem zamieszkiwania, ze względu na konieczność zmiany warunków lub miejsca zamieszkania, a przeznaczenie środków uzyskanych ze sprzedaży na nabycie innego budynku lub lokalu mieszkalnego (udziału w budynku lub lokalu), albo spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego (udziału w takim prawie), albo budowę innego budynku lub lokalu nastąpiło w całości w okresie dwóch lat od dnia zbycia.


Za powierzchnię użytkową budynku (lokalu) w rozumieniu ustawy uważa się powierzchnię mierzoną po wewnętrznej długości ścian pomieszczeń na wszystkich kondygnacjach (podziemnych i naziemnych, z wyjątkiem powierzchni piwnic i klatek schodowych oraz szybów dźwigów).

Powierzchnie pomieszczeń lub ich części oraz część kondygnacji o wysokości w świetle od 1,40 m do 2,20 m zalicza się do powierzchni użytkowej budynku w 50 %, a jeżeli wysokość jest mniejsza niż 1,40 m - powierzchnię tę pomija się.


Nie stanowi podstawy do wygaśnięcia decyzji lub ustalenia zobowiązania podatkowego:

zbycie udziału w budynku lub lokalu mieszkalnym stanowiącym odrębną nieruchomość, albo spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego na rzecz innego ze spadkobierców lub obdarowanych, albo

zbycie budynku lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość (udziału w budynku lub lokalu), albo spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego (udziału w takim prawie), jeżeli było ono uzasadnione koniecznością zmiany warunków lub miejsca zamieszkania, a przeznaczenie środków uzyskanych ze sprzedaży na nabycie innego budynku lub lokalu mieszkalnego (udziału w budynku lub lokalu) albo spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego (udziału w takim prawie), albo budowę innego budynku lub lokalu nastąpiło w całości w okresie dwóch lat od dnia zbycia i łączny okres zamieszkiwania w zbytym i nabytym budynku lub lokalu, potwierdzonego zameldowaniem na pobyt stały, wynosi 5 lat.

Obywatelstwo polskie Obywatelstwo polskie warunkiem zwolnieniawarunkiem zwolnienia Brak obywatelstwa Brak obywatelstwa nienie chroni przed chroni przed

podatkiem od spadków. podatkiem od spadków.

Wyłącznie obywatele polscyWyłącznie obywatele polscy mogą skorzystać mogą skorzystać ze ze zwolnień podatkowychzwolnień podatkowych wymienionych na wymienionych na wcześniejszych slajdach. wcześniejszych slajdach.

Osoby posiadające dwa lub więcej Osoby posiadające dwa lub więcej obywatelstw również mogą korzystać z tych obywatelstw również mogą korzystać z tych zwolnień pod warunkiem, że jednym z ich zwolnień pod warunkiem, że jednym z ich obywatelstw jest obywatelstwo polskie.obywatelstw jest obywatelstwo polskie.

Wysokość podatkuWysokość podatku

Wysokość podatku ustala się Wysokość podatku ustala się w w zależności od zależności od grupy podatkowejgrupy podatkowej, do , do której zaliczony jest nabywca. której zaliczony jest nabywca.

Zaliczenie do grupy podatkowej Zaliczenie do grupy podatkowej następuje według następuje według osobistego osobistego stosunkustosunku spadkobiercy do spadkobiercy do spadkodawcy. spadkodawcy.

Grupy podatkoweGrupy podatkowe

Grupa Grupa II

małżonekmałżonek zstępni (dzieci, wnuki itd.)zstępni (dzieci, wnuki itd.) wstępni (rodzice, dziadkowie itd.)wstępni (rodzice, dziadkowie itd.) pasierbpasierb rodzeństworodzeństwo zięć i synowazięć i synowa macocha i ojczymmacocha i ojczym teściowieteściowie

Grupa Grupa IIII

zstępni rodzeństwazstępni rodzeństwa rodzeństwo rodzicówrodzeństwo rodziców zstępni i małżonkowie pasierbówzstępni i małżonkowie pasierbów małżonkowi rodzeństwamałżonkowi rodzeństwa rodzeństwo małżonkówrodzeństwo małżonków małżonkowie rodzeństwa małżonkówmałżonkowie rodzeństwa małżonków rodzeństwo rodzicówrodzeństwo rodziców małżonkowie innych zstępnychmałżonkowie innych zstępnych

Grupa Grupa IIIIII

pozostałe osobypozostałe osoby

Podatek od spadków - Podatek od spadków - definicjedefinicje Za Za rodzicówrodziców w rozumieniu ustawy uważa się również w rozumieniu ustawy uważa się również

przysposabiającychprzysposabiających, a za zstępnych także przysposobionych , a za zstępnych także przysposobionych i ich zstępnych.i ich zstępnych.

Źródłem Źródłem powinowactwapowinowactwa jest stosunek rodzinny powstały w jest stosunek rodzinny powstały w następstwie zawarcia małżeństwa, chwilą zaś powstania następstwie zawarcia małżeństwa, chwilą zaś powstania powinowactwa jest chwila zawarcia małżeństwa. powinowactwa jest chwila zawarcia małżeństwa. Konsekwencje prawne powinowactwa trwają mimo ustania Konsekwencje prawne powinowactwa trwają mimo ustania małżeństwa. małżeństwa.

Jedynie w przypadku unieważnienia związku małżeńskiego Jedynie w przypadku unieważnienia związku małżeńskiego następuje ustanie stosunku powinowactwa ex tunc (z mocą następuje ustanie stosunku powinowactwa ex tunc (z mocą wsteczną). wsteczną).

Uwaga:Uwaga: w przypadku ustania małżeństwa wskutek śmierci, w przypadku ustania małżeństwa wskutek śmierci, uznania za zmarłego lub orzeczenia rozwodu powinowactwo uznania za zmarłego lub orzeczenia rozwodu powinowactwo między jednym z małżonków i krewnymi drugiej między jednym z małżonków i krewnymi drugiej istnieje nadalistnieje nadal..

Podstawa Podstawa opodatkowaniaopodatkowania Podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po

potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Jeżeli przed dokonaniem wymiaru podatku nastąpi ubytek rzeczy spowodowany siłą wyższą, do ustalenia wartości przyjmuje się stan rzeczy w dniu dokonania wymiaru, a odszkodowanie za ubytek należne z tytułu ubezpieczenia wlicza się do podstawy wymiaru.

Jeżeli spadkobierca i zapisobierca lub obdarowany został obciążony obowiązkiem wykonania polecenia lub zapisu, wartość obciążenia z tego tytułu stanowi ciężar spadku (zapisu) lub darowizny, o ile polecenie zostało wykonane.

Do długów i ciężarów zalicza się również:– koszty leczenia i opieki w czasie ostatniej choroby spadkodawcy, jeżeli nie zostały pokryte za jego

życia i z jego majątku, – koszty pogrzebu spadkodawcy, łącznie z nagrobkiem, w takim zakresie, w jakim koszty te odpowiadają

zwyczajom przyjętym w danym środowisku, jeżeli nie zostały pokryte z majątku spadkodawcy, z zasiłku pogrzebowego lub nie zostały zwrócone w innej formie,

– koszty postępowania spadkowego, – wynagrodzenie wykonawcy testamentu, – obowiązki wykonania zapisów i poleceń zamieszczonych w testamencie, – wypłaty z tytułu zachowku– inne obowiązki wynikające z przepisów Kodeksu cywilnego dotyczących spadków.

Wysokość Wysokość opodatkowania- kwota opodatkowania- kwota wolna od podatkuwolna od podatku

Opodatkowaniu Opodatkowaniu nie podlega nie podlega spadek spadek (darowizna), jeżeli (darowizna), jeżeli nie przekracza nie przekracza tzw. kwoty wolnej tzw. kwoty wolnej od podatku, innej od podatku, innej dla każdej z grup dla każdej z grup podatkowychpodatkowych

9.637 zł9.637 zł Osoby zaliczone Osoby zaliczone do I grupy do I grupy podatkowejpodatkowej

7.276 zł7.276 zł Osoby zaliczone Osoby zaliczone do II grupy do II grupy podatkowejpodatkowej

4.902 zł4.902 zł Osoby zaliczone Osoby zaliczone do III grupy do III grupy podatkowejpodatkowej

Obliczenie podatkuObliczenie podatku

Przy obliczeniu podatku stosuje się zasadę, w myśl Przy obliczeniu podatku stosuje się zasadę, w myśl której przy nabyciu majątku po (od) tej samej osobie z której przy nabyciu majątku po (od) tej samej osobie z różnych tytułów odlicza się różnych tytułów odlicza się jedną kwotę wolną od podatkujedną kwotę wolną od podatku (i (i dla spadków, i dla wcześniejszych darowizn).dla spadków, i dla wcześniejszych darowizn).

Zatem jeżeli nabycie własności rzeczy i praw majątkowych Zatem jeżeli nabycie własności rzeczy i praw majątkowych od tej samej osoby następuje więcej niż jeden raz od tej samej osoby następuje więcej niż jeden raz (darowizna, spadek), do wartości rzeczy i praw majątkowych (darowizna, spadek), do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych dolicza się wartość rzeczy i praw ostatnio nabytych dolicza się wartość rzeczy i praw majątkowych nabytych od tej osoby lub po tej samej osobie majątkowych nabytych od tej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie. Od podatku obliczonego od łącznej ostatnie nabycie. Od podatku obliczonego od łącznej wartości nabytych rzeczy i praw majątkowych potrąca się wartości nabytych rzeczy i praw majątkowych potrąca się podatek przypadający od opodatkowanych poprzednio podatek przypadający od opodatkowanych poprzednio nabytych rzeczy i praw majątkowych. Nabywcy obowiązani nabytych rzeczy i praw majątkowych. Nabywcy obowiązani są w zeznaniu podatkowym wymienić rzeczy i prawa są w zeznaniu podatkowym wymienić rzeczy i prawa majątkowe nabyte w podanym wyżej okresie pięcioletnim.majątkowe nabyte w podanym wyżej okresie pięcioletnim.

Wartość podatkuWartość podatku

Kwota nadwyżki ponad Kwota nadwyżki ponad kwotę wolną od podatku kwotę wolną od podatku

w złw zł

Podatek wynosiPodatek wynosi

PonadPonad DoDo

Nabywcy zaliczeni do I grupy podatkowejNabywcy zaliczeni do I grupy podatkowej

10.27610.276 3%3%

10.27610.276 20.55620.556 308,30 zł i 5% nadwyżki ponad 10,276 zł308,30 zł i 5% nadwyżki ponad 10,276 zł

20.55620.556 822,20 zł i 7% nadwyżki ponad 20.556 zł822,20 zł i 7% nadwyżki ponad 20.556 zł

Nabywcy zaliczeni do II grupy podatkowejNabywcy zaliczeni do II grupy podatkowej

10.27610.276 7%7%



Nabywcy zaliczeni do III grupy podatkowejNabywcy zaliczeni do III grupy podatkowej

10.27610.276 12%12%



Zwolnienie dla Zwolnienie dla wybranych osób (1)wybranych osób (1)

Uwaga: Zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:

zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia w terminie miesiąca od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku,

oraz udokumentują - w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub

polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę 9.637 zł - ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek bankowy nabywcy albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym.

Uwaga: Jeżeli nabywca dowiedział się o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych po upływie terminów, o których mowa wyżej, zwolnienie, o którym mowa w ust. 1, stosuje się, gdy nabywca zgłosi te rzeczy lub prawa majątkowe naczelnikowi urzędu skarbowego nie później niż w terminie miesiąca od dnia, w którym dowiedział się o ich nabyciu, oraz uprawdopodobni fakt późniejszego powzięcia wiadomości o ich nabyciu.

Zwolnienie dla Zwolnienie dla wybranych osób (2)wybranych osób (2) Uwaga: W przypadku niespełnienia

powyższych warunków nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych podlega opodatkowaniu na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej.

Uwaga: zwolnienie to nie dotyczy wszystkich osób z I grupy podatkowe (np. zięcia, synowej)

Obowiązek podatkowy Obowiązek podatkowy (2)(2)

Obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

Oznacza to, że nie może uiścić podatku osoba trzecia.

Obowiązek podatkowy Obowiązek podatkowy (2)(2)Obowiązek podatkowy powstaje:Obowiązek podatkowy powstaje: Przy nabyciu w drodze Przy nabyciu w drodze dziedziczenia dziedziczenia – –

z chwilą z chwilą przyjęcia spadkuprzyjęcia spadku;; Przy nabyciu w drodze Przy nabyciu w drodze zapisu, zapisu,

dalszego zapisudalszego zapisu lub lub polecenia polecenia testamentowegotestamentowego – z chwilą – z chwilą wykonaniawykonania zapisu, dalszego zapisu lub polecenia;zapisu, dalszego zapisu lub polecenia;

Przy nabyciu tytułem Przy nabyciu tytułem zachowkuzachowku – z – z chwilą chwilą zaspokojenia roszczeniazaspokojenia roszczenia lub lub jego częścijego części

Płatność podatkuPłatność podatku

Data powstania obowiązku podatkowego wyznacza jedynie obowiązek złożenia zeznania Data powstania obowiązku podatkowego wyznacza jedynie obowiązek złożenia zeznania podatkowego. Zobowiązanie podatkowe w podatku od spadków powstaje dopiero z chwilą podatkowego. Zobowiązanie podatkowe w podatku od spadków powstaje dopiero z chwilą doręczenia decyzji ustalającej wysokość podatkudoręczenia decyzji ustalającej wysokość podatku od spadków i darowizn. Zatem w tym też od spadków i darowizn. Zatem w tym też dniu przypada dniu przypada termin zapłaty podatkutermin zapłaty podatku, a ewentualne wniesienie odwołania od decyzji nie , a ewentualne wniesienie odwołania od decyzji nie wstrzymuje jej wykonania.wstrzymuje jej wykonania.

Jeżeli nabycie własności rzeczy i praw majątkowych od tej samej osoby następuje więcej Jeżeli nabycie własności rzeczy i praw majątkowych od tej samej osoby następuje więcej niż jeden raz (darowizna, spadek), do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio niż jeden raz (darowizna, spadek), do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych dolicza się wartość rzeczy i praw majątkowych nabytych od tej osoby lub po tej nabytych dolicza się wartość rzeczy i praw majątkowych nabytych od tej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie. Od samej osobie w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie. Od podatku obliczonego od łącznej wartości nabytych rzeczy i praw majątkowych potrąca się podatku obliczonego od łącznej wartości nabytych rzeczy i praw majątkowych potrąca się podatek przypadający od opodatkowanych poprzednio nabytych rzeczy i praw podatek przypadający od opodatkowanych poprzednio nabytych rzeczy i praw majątkowych. Nabywcy obowiązani są w zeznaniu podatkowym wymienić rzeczy i prawa majątkowych. Nabywcy obowiązani są w zeznaniu podatkowym wymienić rzeczy i prawa majątkowe nabyte w podanym wyżej okresie pięcioletnim.majątkowe nabyte w podanym wyżej okresie pięcioletnim.

Zapłata podatku może się okazać niezbędna dla skorzystania z majątku spadkodawcy. Zapłata podatku może się okazać niezbędna dla skorzystania z majątku spadkodawcy. Pisemnej zgody naczelnika urzędu skarbowego Pisemnej zgody naczelnika urzędu skarbowego wymaga bowiem:bowiem:

– zapłata spadkobiercy długu przez dłużnika spadkodawcy; zapłata spadkobiercy długu przez dłużnika spadkodawcy; – wypłata należności przypadających z tytułu zapisu, dalszego zapisu, polecenia testamentowego; wypłata należności przypadających z tytułu zapisu, dalszego zapisu, polecenia testamentowego; – wypłata należności ponad kwotę wolną od podatku, przypadających z tytułu: wypłata należności ponad kwotę wolną od podatku, przypadających z tytułu:

wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładcy na wypadek jego śmierci; wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładcy na wypadek jego śmierci; umorzenia jednostek uczestnictwa funduszu inwestycyjnego otwartego lub specjalistycznego funduszu umorzenia jednostek uczestnictwa funduszu inwestycyjnego otwartego lub specjalistycznego funduszu

inwestycyjnego otwartego na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo inwestycyjnego otwartego na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci.specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci.

Podwójne Podwójne międzynarodowe międzynarodowe opodatkowanieopodatkowanie

Uwaga:Uwaga:

Polski spadkobierca, który zapłacił Polski spadkobierca, który zapłacił podatek od spadku w kraju podatek od spadku w kraju spadkodawcy, (za granicą), zapłaci go spadkodawcy, (za granicą), zapłaci go po raz drugi w Polscepo raz drugi w Polsce. .

Umowy w sprawie zapobieżenia Umowy w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu podwójnemu opodatkowaniu nienie dotyczą bowiem w zasadzie podatku dotyczą bowiem w zasadzie podatku od spadków.od spadków.

Spadek zza granicy - Spadek zza granicy - deklaracjadeklaracja Przychód z tytułu spadku należy wykazać w zeznaniu Przychód z tytułu spadku należy wykazać w zeznaniu

podatkowym SD-3 "o nabyciu własności rzeczy i praw podatkowym SD-3 "o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych tytułem spadku, darowizny, zasiedzenia, majątkowych tytułem spadku, darowizny, zasiedzenia, nieodpłatnego zniesienia współwłasności, zachowku nieodpłatnego zniesienia współwłasności, zachowku oraz nabyciu praw do wkładów oszczędnościowych na oraz nabyciu praw do wkładów oszczędnościowych na podstawie dyspozycji wkładcy". Nie należy go podstawie dyspozycji wkładcy". Nie należy go wykazywać w rocznym zeznaniu podatkowym PIT, gdyż wykazywać w rocznym zeznaniu podatkowym PIT, gdyż zgodnie z art. 2 ust.1 pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca zgodnie z art. 2 ust.1 pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000r., Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) U. z 2000r., Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) przychody ze przychody ze spadków nie podlegają opodatkowaniu tym podatkiemspadków nie podlegają opodatkowaniu tym podatkiem..

W przypadku, gdy spadkobierca może korzystać z ulgi W przypadku, gdy spadkobierca może korzystać z ulgi nielimitowanej w przypadku spadkobrania po nielimitowanej w przypadku spadkobrania po najbliższych krewnych, składa jedynie zgłoszenie SD-Z1najbliższych krewnych, składa jedynie zgłoszenie SD-Z1

Nierezydent Nierezydent spadkobiercąspadkobiercą

Gdy obcy rezydent podatkowy (osoba zagraniczna) Gdy obcy rezydent podatkowy (osoba zagraniczna) dziedziczy majątek znajdujący się w Polsce, płaci dziedziczy majątek znajdujący się w Polsce, płaci podatek od spadku:podatek od spadku:

w swoim kraju (jezeli jego prawo tak stanowi) w swoim kraju (jezeli jego prawo tak stanowi)

OrazOraz

w Polsce (jeżeli spadkodawca miał miejsce w Polsce (jeżeli spadkodawca miał miejsce zamieszkania w Polsce, był polskim rezydentem zamieszkania w Polsce, był polskim rezydentem podatkowym). podatkowym).

Jeżeli w skład spadku wchodzą nieruchomości Jeżeli w skład spadku wchodzą nieruchomości położone w Polsce - podatek trzeba rozliczyć również położone w Polsce - podatek trzeba rozliczyć również w Polsce bez względu na miejsce zamieszkania w Polsce bez względu na miejsce zamieszkania spadkodawcy.spadkodawcy.

Dziękuję za uwagę!Dziękuję za uwagę!

Dziedziczenie. Podatek od spadków i darowizn.

Documents

Transcript of Dziedziczenie. Podatek od spadków i darowizn.