Dwadzieścia lat literatury polskiej 1989–2009

Tom 1, część 2

Życie literackie po roku 1989

NR 2864

Dwadzieścia lat literatury polskiej

1989–2009

Tom 1, część 2

Życie literackie po roku 1989

pod redakcją

Dariusza Nowackiego i Krzysztofa Uniłowskiego

Redaktor serii: Historia Literatury PolskiejMarek Piechota

Recenzent:Andrzej Skrendo

KorektorAleksandra Gaździcka

Projektant okładkiTomasz Gut

Copyright © 2011by Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego

Wszelkie prawa zastrzeżone

ISSN 1644-0552ISBN 978-83-226-2028-1

WydawcaWydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego

ul. Bankowa 12B, 40-007 Katowicewww.wydawnictwo.us.edu.ple-mail: wydawus@us.edu.pl

Wydanie I. Ark. druk. 20,0. Ark. wyd. 19,0. Pa-pier offset. kl. III, 90 g Cena 22 (+ VAT) złŁamanie: Pracownia Składu Komputerowego

Wydawnictwo Uniwersytetu ŚląskiegoDruk i oprawa: P.P.H.U. TOTEM

M. Rejnowski, J. Zamiaraul. Jacewska 89, 88-100 Inowrocław

SpiS treści

Dariusz Nowacki: Wstęp

Bernadetta Darska: Reklamować czy polecać? O towarze jakim jest literatura

Adam Poprawa: Prawa natury i inne względy. O recepcji tomiku Ryszarda Kapuścińskiego

Marek Bodusz: Teksty i style romantyczne we współczesnej prze-strzeni literackiej – strategie i formy obecności

Iwona Gralewicz-Wolny: Radość czytania – radość posiadania Fetysz książki we współczesnej świadomości literackiej

Wojciech Rusinek: Mit realizmu w świadomości literackiej lat dzie-więćdziesiątych i pierwszych

Paulina Małochleb: Literatura lat dziewięćdziesiątych o PRL-u w oczach krytyki

Jolanta Pasterska: Praktykant wolności. Rozrachunek z obrazem Polaka-patrioty w prozie Janusza Andermana

Justyna Cembrowska: Mistrz kontra fabulator. Przypadek Stefana Chwina

Agata Juziuk: Pisarz i jego dzieło. O artystycznej prozie Andrzeja Stasiuka

Elżbieta Dutka: Nieoczywistość i wciąż nieoswojona przestrzeń – proza Andrzeja Stasiuka jako głos w dyskusji na temat Europy Środkowej

Anna Jamrozek-Sowa: Człowiek i historia. O serii wydawniczej „Inna Europa, Inna Literatura”

Urszula Glensk: Fikcja autobiografiiMagdalena Rabizo-Birek: Piosenki prozą – o narodzinach nowego

gatunku?

7

13

27

43

62

74

90

105

123

137

151

172194

210

6 Spis treści

Tomasz Mizerkiewicz: Wnuki Darwina. Życie literackie po roku 1989 oczami młodych (pisarzy)

Arleta Galant: W instytucjach… Na marginesie literackiej aktywno-ści autorek najmłodszych

Krzysztof Uniłowski: Lord Dukaj albo fantasta wobec mainstreamu Wacław Forajter: Steampunk i slapstick: o dwóch wizjach nowoczes-

ności w najnowszym komiksie polskim

Indeks osobowy

232

247258

276

291

Dariusz Nowacki

Uniwersytet Śląski

WStęp

Niniejsza publikacja jest dopełnieniem książki zbiorowej Dwadzieścia lat literatury polskiej 1989–2009. Życie literackie po roku 1989. W pierwszym tomie znalazło się trzynaście studiów i szkiców, drugi wypełnia siedemnaście artykułów. Charakter obu tomów jest zbliżony, obydwie odsłony, które łączy ten sam tytuł, cechuje różnorodność problemowa. Tak w części pierwszej, jak i drugiej mamy do czynienia z wypowiedziami dotyczącymi szero-kiego spektrum zjawisk literackich i kulturalnych. We wprowadze-niu do tomu pierwszego sformułowałem przypuszczenie, które wy-pada i w tym miejscu powtórzyć. Otóż ów wielogłos wziął się stąd, iż podejmowane przez autorów zagadnienia są odzwierciedleniem ich osobistych zainteresowań i fascynacji, a te, jak wiadomo, by-wają rozmaite, krążą po najróżniejszych orbitach, rzadko się zazębia-jąc czy wzajemnie oświetlając. O owej różnorodności zdecydowała także centralna kategoria – pojęcie, a właściwie metafora „życia li-terackiego”, niezwykle pojemna, płynna i nieostra.

Książkę otwiera szkic Bernadetty Darskiej poświęcony mechani-zmom rynkowym i promocyjnym, które – do pewnego stopnia – de-cydują o sposobach funkcjonowania tekstów literackich, o tym jak są czytane i komentowane. Nie sposób nie zauważyć, że autorka, opisując zjawisko z perspektywy socjologicznej, ma niezwykle krytyczny stosunek do dzisiejszych praktyk reklamowych i pusto-słowia, jakim posługują się osoby działające na rynku książki. W ja-kiejś mierze autorka nawiązuje do – szeroko komentowanej w ostat-nich latach – sytuacji krytyki literackiej, a konkretnie do presji marketingowej, z którą krytyka została skonfrontowana. Z wystą-pieniem Darskiej współgra artykuł Adama Poprawy. Wrocławski badacz również demaskuje niepokojące zjawisko z obszaru kry-

8 Dariusz Nowacki

tyki – opowiada o zafałszowej, jego zdaniem, recepcji tomu poetyc-kiego Ryszarda Kapuścińskiego. Admiracja dla lirycznych dokonań wybitnego reportażysty jawi mu się jako nieuzasadniona. O tym, dlaczego doszło do przeszacowania książki Kapuścińskiego, szcze-gółowo powiadamia błyskotliwy szkic Poprawy.

Artykuł Marka Bodusza zawiera przegląd nawiązań do romanty-zmu w literaturze najnowszej. Autor, odwołując się do obszernego materiału, tropi cytaty, aluzje, reminiscencje, które poświadczają siłę tradycji romantycznej i zarazem przeczą obiegowym przekona-niom, że literatura po roku 1989 całkowicie zanurzyła się w żywiole nowoczesności i ponowoczesności. Tę samą polemiczną nutę można wydobyć z tekstu Iwony Gralewicz-Wolny. W zasobach współczes- nej literatury polskiej autorka znalazła temat, wydawałoby się, staroświecki: poświadczoną na różne sposoby miłość do książki i pochwałę bez mała codziennej lektury. Badaczka próbuje nam wy-ja śnić, skąd wziął się ów „książkowy hedonizm”, dlaczego współ-cześni pisarze tak często i tak żarliwie manifestują swoje przywią-zanie do książki i biblioteki.

Wojciech Rusinek zajął się kapitalną kwestią. Zapytał o jedną z najważniejszych koniunktur w prozie lat dziewięćdziesiątych i pierwszych – o wielki i zaskakujący powrót poetyki realistycznej. Problem tej repetycji jest niezwykle skomplikowany. Rusinek za-stanawia się, czy mieliśmy do czynienia z powrotem dyskursu re-alistycznego (w powieściach, które ongiś nazywano społeczno-oby-czajowymi), czy raczej z tęsknotą za „zwierciadłami przechadza-jącymi się po gościńcu”. Czy była to praktyka literacka, czy może pogoń za fantazmatem?

Szkic Pauliny Małochleb traktuje o dyskusjach krytycznoliterac-kich poświęconych sposobom przedstawiania Polski Ludowej w pro-zie. Nieprzypadkowo autorka koncentruje się na dyskusjach z lat dzie-więćdziesiątych. W kolejnej dekadzie bowiem dynamika sporu o li-terackie przedstawienia PRL-u wyraźnie spadła. W owym szkicu zaprezentowane czy raczej zrekonstruowane zostały różnorakie strate-gie krytycznoliterackie, którymi posługiwali się opiniodawcy rozpra-wiający o obrazach PRL-u zawartych w powieściach i opowiadaniach.

9Wstęp

Artykuł Jolanty Pasterskiej przynosi wartościowy i pożyteczny przegląd najważniejszych tematów i problemów prozy Janusza Andermana (po roku 1989). Autorkę interesują przede wszyst-kim kwestie rozrachunkowe – w tym sprawa najważniejsza, którą można by zawrzeć w pytaniu o sposoby zagospodarowania wolności w nowej Polsce. W ujęciu Pasterskiej Anderman to pisarz „gorzki”, mówiący swoim czytelnikom wyłącznie prawdy niemiłe, i zarazem jeden z najbardziej przenikliwych analityków naszego życia zbio-rowego.

Justyna Cembrowska przedstawia „przygody” prozy i eseistyki Stefana Chwina w latach 2004–2006. W ciągu tych trzech lat uka-zały się dwie powieści gdańskiego pisarza (Żona prezydenta, Dolina Radości) oraz obszerny tom prywatnych zapisków Kartki z dzien-nika. Autorka szkicu pyta o publiczne role, w jakie za sprawą tych – ale też i wcześniejszych – publikacji wszedł Chwin. Użyteczna okazuje się znana opozycja kapłan – błazen. Cembrowska pokazuje, jak te dwie ni to maski, ni to postawy intelektualno-artystyczne na-wzajem się warunkują i uzupełniają.

Dwa teksty obecne w tym tomie w całości zostały poświęcone prozie Andrzeja Stasiuka. Agata Juziuk omawia poetykę prozy au-tora Dukli, dąży do skatalogowania ulubionych chwytów literackich pisarza, jego skłonności kompozycyjnych i stylistycznych. Interesują ją zwłaszcza relacje zachodzące między fabularnymi i niefabular-nymi narracjami Stasiuka. Z kolei Elżbieta Dutka skoncentrowała się na wymiarze ideowym Stasiukowego dzieła. Zgodnie z tytułem ar-tykułu badaczka chce wydobyć z utworów beskidzkiego pisarza jego mniemania na temat Europy Środkowej, jej tożsamości i metafizyki (miejsca). Autorka rekonstruuje ewolucję poglądów Stasiuka, a więc to, w jaki sposób pisarz ten w kolejnych dziełach (zwłaszcza dyskur-sywnych) rozwija i uzupełnia swoją koncepcję Europy Środkowej, a także konfrontuje ów autorski projekt z wcześniejszymi koncep-cjami (np. Milana Kundery).

Anna Jamrozek-Sowa omawia serię Wydawnictwa Czarne „Inna Europa, inna literatura”. Autorka odwołuje się do ponad dwudziestu pozycji wydanych w ramach tej kolekcji. Są to książki przyswojone

10 Dariusz Nowacki

polszczyźnie, w oryginale napisane – jeśli dobrze policzyłem – aż w jedenastu językach. Jamrozek-Sowa poniekąd „sprawdza”, na ile owe pozycje z importu mieszczą się w założeniach programowych serii oraz jak zostały przyjęte przez polską krytykę literacką.

Urszula Glensk zwróciła się ku współczesnym opowieściom, w których pojawia się wyraźny „gest autobiograficzny”. Jego obec-ność nie przesądza jednak o przynależności komentowanych przez Glensk dzieł do prozy autobiograficznej. Badaczkę interesują wy-powiedzi artystyczne, w których świadomie zatarto granicę mię-dzy fikcją i nie-fikcją (np. w Murach Hebronu A. Stasiuka, Gnoju W. Kuczoka).

Magdalena Rabizo-Birek zajęła się problematyką muzyczną w pro-zie najnowszej. Interesują ją zarówno odwołania do piosenek (głów-nie rockowych), jak i wpływ muzyki na kształt narracyjny tekstów li-terackich. Autorka zastanawia się, czy można by wyznaczyć figurę „ekfrazy” (muzycznej). Dociekania te są o tyle istotne, o ile łączą się z intuicją badaczki, zgodnie z którą niektóre współczesne wypowie-dzi prozatorskie są poniekąd – w sensie kompozycyjnym i genologicz-nym – „modelowane” przez przeróżne realizacje muzyczne.

Punktem wyjścia szkicu Tomasza Mizerkiewicza jest prowoka-cyjne pytanie: co by się stało, gdyby metaforę życia literackiego potraktować dosłownie? Z jakimi modelami życia tyleż społecz-nego, co biologicznego mielibyśmy do czynienia w dwudziestole-ciu 1989–2009? Autor rozpatruje trzy takie modele, które oczywi-ście także (jak np. „życie na wyspach” C. Miłosza) są metaforami. Operację tę można rozumieć jako próbę dookreślenia pojęcia zbyt pojemnego i nieużytecznego (życie literackie). Ujawnia się tu także zarys atrakcyjnej perspektywy badawczej (rozpatrywanie wielu róż-nych, niejako konkurujących ze sobą modeli życia literackiego).

Szkic Arlety Galant powiadamia o obecności feminizmu w życiu kulturalnym oraz w najmłodszej literaturze. Artykuł ten jest w dużej mierze polemiczny – autorka tropi i krytycznie komentuje roz-liczne przykłady niezrozumienia założeń projektu feministycznego, zwłaszcza w kręgu autorek i krytyków tworzących środowisko kra-kowskiego „Ha!artu”.

11Wstęp

Artykuł Krzysztofa Uniłowskiego przynosi całościowy opis do-konań twórczych Jacka Dukaja. Precyzyjniej mówiąc, oparty jest na dostępnym w chwili pisania tekstu korpusie dzieł tego prozaika (od książki debiutanckiej z roku 1997 do Lodu z roku 2007). Autor skupia się na niezwykle ciekawym procesie wychodzenia Dukaja z „getta fantastyki” ku rejonom literatury wysokiej, na jego awan-sie literackim. Uniłowski nie rozpatruje jednak przypadku autora Extensy w kategoriach indywidualnego doświadczenia czy pojedyn-czej kariery. W pierwszej kolejności zastanawia się nad ogólnymi warunkami, jakie przesądziły o kierunku i charakterze owej eman-cypacji, pyta, co casus Dukaja może nam powiedzieć o dzisiejszym życiu literackim i społecznym funkcjonowaniu literatury.

Tom, który oddajemy w ręce Czytelnika, zamyka szkic Wacława Forajtera traktujący o kondycji polskiego komiksu (po roku 1989). Autorowi zależy głównie na wydobyciu założeń estetycznych i swo-istego światopoglądu twórców współczesnych historii obrazkowych. Kluczową kwestią wydaje się próba uchwycenia związków z kulturą modernistyczną i – w opozycji do niej – estetyką ponowoczesności.

iNDeKS OSOBOW Y

bramowska Janina 49Alner Juraj 163Anderman Janusz 9, 103, 107–121Andersen Hans Christian 52Anderson Laurie 218Andruchowycz Jurij 139, 151, 152, 178,

189Andrzejewski Jerzy 103, 207Arendt Hannah 114Armstrong Louis 36Arsenijević Vladimir 179, 187, 189Augustyn, św. 36

Bach Jan Sebastian 211, 217, 224Bagłajewski Arkadiusz 130Balbus Stanisław 46, 47, 49, 51Balcerzan Edward 43, 51, 54, 60, 202, 216Baluch Jacek 154, 176Barańczak Stanisław 27, 222Barth John 126, 279Barthelme Donald 279Barthes Roland 62, 200, 220Bartosik Katarzyna 15Bartoszyński Kazimierz 75, 77Bauer Zbigniew 147Bauman Zygmunt 144, 147, 271, 276Bazdulj Muharem 178, 191Bánk Zsuzsa 178, 179, 181, 187, 190Beckham David 219Beethoven Ludwig van 211Benjamin Walter 289Berent Wacław 211Bernhard Thomas 201Białoszewski Miron 162, 216, 217, 222,

224, 226, 229

Biedrzycki Krzysztof 93Biedrzycki Miłosz 49Bieńczyk Marek 176Bieńkowska Katarzyna 64Bilal Enki 278Błoński Jan 143, 219Bobkowski Andrzej 153Bodor Ádám 174, 175, 179, 180, 182,

187–191Bodusz Marek 8, 43Boia Lucian 183Bojarska Anna 106Bolecki Włodzimierz 43, 92Borges Jorge Luis 70Brakoniecki Kazimierz 169Bratkowska Katarzyna 25, 255Bratny Roman 197Brodersen Ingke 155Brodzik Joanna 23Browarny Wojciech 75Brown Dan 14Broz Josip (pseud. Tito) 186Brussig Thomas 174, 179, 181, 187, 191Brzozowska Dorota 60Buczek Marta 156Bugalski Dariusz 210–213, 215, 218,

220, 222–224, 226–229, 231Bukowski Jacek 186Bulatović Miodrag 159Bunsch Wilhelm 279Burek Tomasz 92, 95Bursa Andrzej 55Burska Lidia 168Buś Marek 59

A

indeks osobowy

292 indeks osobowy

Calin-Mihailescu Andrei 189Cărtărescu Mircea 181, 182, 189, 190Ceauşescu Nicolae 180, 183Cembrowska Justyna 9, 123Chaciński Bartłomiej 60Chaplin Charlie (wł. Charles Spencer

Chaplin) 288Chojnowski Zbigniew 34, 35, 38Chopin Fryderyk 211Choromański Michał 211Chrzanowski Maciej 55Chutnik Sylwia 257Chwin Stefan (pseud. Maks Lars) 9, 59,

123–136, 205, 206, 280 Cichy Michał 47Cieplińska Joanna 207Cieślak Tomasz 51, 81Cieślak-Sokołowski Tomasz 25, 92Cieślikowska Teresa 276Cioch Agnieszka 282Cioran Emil 159, 173Cuber Marta 80, 175Cygielska Elżbieta 185Cyranowicz Maria 58–59Czabanowska-Wróbel Anna 289Czacharowski Krzysztof 49Czachowska Agnieszka 142Czapik-Lityńska Barbara 156Czapliński Przemysław 13, 17–19, 42,

45, 68, 75, 76, 78, 83, 85, 87, 88, 91, 93–95, 97–99, 101, 105, 106, 110, 117–121, 141, 147, 151, 161, 166, 176, 180, 181, 249, 250, 267, 273, 277

Czepiel Edyta 23Czermińska Małgorzata 59Czerska Tatiana 17, 175Czeszewski Maciej 60Czyżewski Krzysztof 173

Ćirlić Dorota Jovanka 15, 70, 185, 189, 191

Cirlić-Straszyńska Danuta 186, 189, 191Ćosić Bora 179, 186

Dammann Rüdiger 155Darska Bernadetta 7, 13, 25Davenport-Hines Richard 282Dąbrowska Elżbieta 51, 141Dąbrowski Tadeusz 49Delaperriere Maria 198Derdowski Krzysztof 29Dijk Teun A. Van 142Dobroczyński Bartłomiej 213, 214, 218Dobroch Bartek 162Dominquez Carlos Maria 64, 66, 67Doubrovsky Serge 196Doyle Arthur Conan, sir 280Dragomán György 179, 181, 182, 185,

189Drzewucki Janusz 37, 38Duchamp Marcel 40, 229Duda Maciej 40Dudajew Dżochar Musajewicz 261, 262Dukaj Jacek 11, 258–275Dunin Kinga 19, 24, 25, 75, 78, 84, 85,

94, 96, 98–100Dunin-Wąsowicz Paweł 212, 218, 262,

273, 274Dutka Elżbieta 9, 151Dumas Aleksander (ojciec) 279Dygat Stanisław 120, 229Dziadek Adam 211, 226Dziamski Grzegorz 158Dzido Marta 14, 22, 24, 200, 202, 254,

255

Eco Umberto 280Eliade Mircea 159, 173Engelking Leszek 154Ensor James Sidney 288Eörsi István 166Erpenbeck Jenny 178, 189Escarpit Robert 67, 68

Faber Michel 71Fadiman Anne 62, 64, 65Felis Paweł T. 201Fellini Federico 278

293indeks osobowy

Fert Józef 44Féval Paul 279Fiałkowski Tomasz 16, 59, 166Fiedorczuk Julia 53Filipiak Izabela 22, 99, 249Fielding Helen 14Fiut Aleksander 105, 106, 116, 117, 153,

157, 161–163, 165, 170Florian Filip 179Florian Matei 179Foks Darek 49Fokkema Douwe W. 219Forajter Wacław 11, 276Franaszek Andrzej 16, 59Franciszek Józef I 186Freud Sigmund 132

Gajda Stanisław 60, 138Galant Arleta 10, 247Galant Jan 81Garliński Józef 124Geertz Clifford 221Genet Jean 197Genette Gerard 52, 194Gettlich Anna 67Giedroyc Jerzy 153Giraud Jean Henri Gaston (pseud.

Moebius) 278Gizella Jerzy 121Glensk Urszula 10, 194Głowiński Michał 56, 142, 211, 216Goerke Natasza 49Gołąbowski Wojciech 265Gołoburda Paweł 40Gombrowicz Witold 38, 57, 120, 130,

277Gondowicz Jan 63Gontarz Beata 195Gosk Hanna 119, 149, 196Górnicka-Boratyńska Aneta 46Górska Krystyna 56Górski Konrad 223Górzański Jerzy 31Graff Agnieszka 24, 248, 255

Gralewicz-Wolny Iwona 8, 62Gretkowska Manuela 59Grodziński Łukasz 130Greenblatt Stephen 28, 30Gretkowska Manuela 59, 235, 252Grinberg Daniel 114Grochola Katarzyna 14, 19Grochowski Grzegorz 53Grodecki Michał 34Grupiński Rafał 105Gruszczyk Tomasz 214, 220, 227Gstrein Norbert 179Gutowski Wojciech 222

Haggart Henry Rider 282, 286Hamon Philippe 283Handke Ryszard 143Hašek Jaroslav 159Haupt Zygmunt 139Havel Vaclav 154, 158, 176Hearst William Randolph 279Hegel Georg Wilhelm Friedrich 49Hejmej Andrzej 215, 224Hen Józef 197Hendrix Jimi (wł. James Marshall

Hendrix) 215Herbert Zbigniew 44, 261Hernas Czesław 71Herodot z Helikarnasu 28Hłasko Marek 196Hnatiuk Ola 154, 182Hoppe Felicitas 179, 191Hopper Edward 168Hornby Nick 231Hölderlin Johann Christian Friedrich 49,

53Hrabal Bohumil 154, 158, 159, 176, 204,

205Hrycenko Ołeksandr 154Huelle Paweł 49, 204, 205, 274Hutcheon Linda 56

Ibrahim ibn Jakub 166Iwasiów Inga 17, 241–244, 248–250

294 indeks osobowy

Iwaszkiewicz Jarosław 211Izdryk Jurij 154

Jachowicz Genowefa 49Jameson Fredric 277, 278Jamrozek-Sowa Anna 9, 10, 172Jamrozik Zbigniew 283Jan Paweł II zob. Wojtyła Karol Janaszek-Ivančiková Halina 220Jančar Drago 159Janicz Krzysztof 280Janion Maria 23, 57, 106, 153, 167, 203Jankun-Dopart Mariola 116Janowska Katarzyna 157, 177Jarzębski Jerzy 25, 41, 85, 90, 92, 97,

102, 108, 266Jaskułke Sławomir 217Jastrun Tomasz 22Jaworski Krzysztof 49Jaworski Roman 287Jaworski Stanisław 143, 149Jergović Miljenko 179Jezus Chrystus 127Johnson Barbara 45, 46Joyce James Augustine Aloysius 216,

217, 276Jurkowska Maja 43, 46Juszczak Włodzimierz 139Juziuk Agata 9, 137

Kaczmarek Michał 148Kaczmarski Jacek 120Kaczorowski Aleksander 22, 158Kafka Franz 155, 163Kalaga Wojciech 151Kałuża Anna 41Kalinowska Elżbieta 187, 190, 191Kalinowski Grzegorz 41Kant Immanuel 36Kapelański Maksymilian 221Kapuściński Ryszard 8, 27, 42, 147Karasek Krzysztof 29, 31, 49Karpowicz Klementyna 28Katz Daniel 179, 180, 189

Kądziela Paweł 262Kertész Imré 175Kerouac Jack 168Kęder Cezary Konrad 24Kiec Izolda 105Kierzek Paulina 222Kipling Joseph Rudyard 282Kisielewski Stefan 200Kiš Danilo 159, 179–181, 186, 189Kleist Heinrich von 58, 59Klejnocki Jarosław 49, 149, 199Klęczar Aleksandra 269Klimko-Dobrzaniecki Hubert 21Kłosiński Krzysztof 124Kochanowski Jacek 255Koehler Krzysztof 49–51Kołakowski Leszek 35, 36, 135Kofta Krystyna 21, 212Kofta Piotr 245Kołyszko Anna 57Komorowska-Fotek Małgorzata 188Kongoli Fatos 178Konrád György 155Konwicki Tadeusz 115, 120, 151, 197,

203Kornaś-Warwas Joanna 182Kotyńska Katarzyna 154Kowalczyk Andrzej Stanisław 153, 162Kowalczykowa Alina 47Kowalewska Hanna 54Kowalska Michalina 147, 162Kowalski Piotr 14Kozicka Dorota 161, 162Kozierski Daniel 23Kozioł Urszula 49Kracauer Siegfried 289Krakowiak Małgorzata 195Krasiński Janusz 99Krasiński Zygmunt 43, 218Krasuski Krzysztof 154Krawczyk-Łaskarzewska Anna 32Kroutvor Josef 158, 159Krynicki Ryszard 59, 60Kubisiowska Katarzyna 124, 201

295indeks osobowy

Kubisz Marzena 165Kuczok Wojciech 10, 200–202, 253Kuhn Wojciech 15Kujawińska-Courtney Krystyna 28Kundera Milan 154, 158, 166, 176, 192Kunz Tomasz 46, 96Kuroń Jacek 106Kuszewska Marta 23Kuśniewicz Andrzej 229Kuźmiński Michał 172Kwaśniewski Tomasz 23

Lalak Mirosław 46Lalewicz Janusz 67Larek Michał 130Lars Maks zob. Chwin StefanLedzewicz Grażyna 25Legeżyńska Anna 163Lejeune Philippe 196Lenartowicz Teofil 49Lewandowski Roman 81Lewandowski Tomasz 270Lewańska Ariadna 62Lewicz Piotr 39Limanowska Barbara 248Linda Bogusław 23Lipska Ewa 38Lloyd Harold Clayton 288, 289Lubas-Bartoszyńska Regina 149, 195,

202Lynch Scott 113Lyotard Jean-François 220, 230

Łopieńska Barbara N. 66Łubieński Tomasz 16Łukasiewicz Jacek 85Łukowska Maria 28Łuszczak Małgorzata 46, 47Łuszczykiewicz Piotr 36–38

Machulski Juliusz 23Mackiewicz Paweł 38, 82, 83Maćkowiak Tomasz 158Madeyska Ewa 21

Magris Claudio 34Majakowski Władimir Władimirowicz 36Majewska Ewa 255Majewski Tomasz 289Makowiecki Tadeusz 211Malicki Maciej 216Małochleb Paulina 8, 90Man Paul de 194Manaro Milo 278Manea Norman 183Manguel Albert 62Mann Thomas 113Marecki Piotr 253Marcinkiewicz Paweł 48, 58Markiewicz Henryk 52, 60, 67, 138Markowski Michał Paweł 92, 220Martuszewska Anna 14Masłoń Krzysztof 201Masłowska Dorota 13, 236–238Masternak Zbigniew 239, 243, 246Materska Dominika 271Matywiecki Piotr 188Mazurkiewicz Adam 273Mentzel Zbigniew 135Michalski Cezary 95Michnik Adam 106, 111Mickiewicz Adam 43, 45–47, 49–51,

54–56, 218Mikołajewski Jarosław 31, 32, 34, 38Miller Maciek 21, 22Miłosz Czesław 10, 34, 35, 37, 38, 49,

124, 125, 134, 136, 153, 155, 156, 165, 207, 216, 233, 236

Mirska-Lasota Halina 183Mitosek Zofia 75–77, 86Mizerkiewicz Tomasz 10, 133, 134, 232Mizuro Marta 127Modrzejewski Filip 182Moebius zob. Giraud Jean Henri GastonMonet Claude 139Moore Alan 280–281, 285Mora Terézia 176, 178Morrison Van (wł. George Ivan Morrison)

224

296 indeks osobowy

Mucharski Piotr 157, 177Mueller Joanna 49Musil Robert 129, 159Müller Herta 174, 178, 179, 181, 182,

184Myśliwski Wiesław 24

Nabokov Vladimir 69Nasierowski Jerzy 22Nasiłowska Anna 106, 115Nęcka Agnieszka 255Niedźwiecki Marek 212Niemczyńska Małgorzata I. 174Nietzsche Friedrich 38, 127Niewiadomski Andrzej 49Norton Charles Eliot 70Norwid Cyprian Kamil 43, 44, 48, 49,

59–61Nowacki Dariusz 7, 16, 17, 19, 21, 80, 82–

85, 88, 90, 94, 97–100, 102, 129, 130, 155, 168, 174, 202, 242, 265, 269, 285

Nowak Katarzyna T. 23Nowakowski Marek 106, 120Nowicka-Jeżowa Alina 53Nycz Ryszard 54, 118, 141, 195, 197,

211, 216, 220, 277

Odojewski Włodzimierz 229Okoniewska Magdalena 22Olczak-Ronikier Joanna 205Olejniczak Józef 153, 155, 164Olszański Tadeusz 43Olszewski Michał 16, 80Opalski Józef 215Orbitowski Łukasz 21Orliński Wojciech 262, 270Orski Mieczysław 46, 102, 107, 149Orwell George (wł. Eric Arthur Bell) 69Ostaszewski Robert 16, 80, 82, 152, 269Owczarz Ewa 222Owczarek Bogdan 142

Pankovčín Vaclav 178, 186, 190, 191Parker Charlie (wł. Charles Parker Jr.) 37

Pasewicz Edward 196Passer Łucja 273Pasterska Jolanta 9, 105Pawletko Beata 156Pawluśkiewicz Joanna 21, 203Paźniewski Włodzimierz 153Pąkciński Marek 273Pennac Daniel 64, 66Petryk Michał 190, 191Petryńska Magdalena 187Piasecki Paweł 63Piątek Jerzy 20Piątkowski Tobiasz 280Picasso Pablo 276Pietrasik Zdzisław 38, 39Pietrych Krystyna 51, 81Pietrzak Przemysław 175Pięczka Bogdan 150Pięta Iwona 195Pilipiuk Andrzej 280Pilch Jerzy 63, 64, 71, 99, 101, 120, 203, 204Piłsudski Józef 283, 285Piwowarczyk Krystian 120Podsiadło Jacek 47–49, 58Poe Edgar Allan 280Pollack Martin 152Pomorska Joanna 187Popescu Simona 179, 181, 182, 184Poprawa Adam 7, 8, 27, 78, 85, 216–219,

226, 229Pratt Hugo Eugenio 282Preis-Smith Agata 32Prilepin Zachar 179Prochaśko Taras 175, 178, 187, 189, 190Prokopiuk Jerzy 132Prońko Krystyna 213Przybylski Ryszard Kazimierz 276Przychodniak Zenon 43Przyboś Julian 37Przylipiak Jerzy 277Przylipiak Mirosław 116Pustuła Hanna 63Pynchon Thomas 279Pyszny Joanna 14

297indeks osobowy

Raabe Katharine 155Rabizo-Birek Magdalena 10, 210Radziwon Marek 168Reed Lou 215, 226Remiezowicz Eryk 265Renner Rolf Günter 168Reszke Robert 132Rimbaud Arthur 282Robaczewski Grzegorz 267Robotycki Czesław 166Rosenau Alicja 187Rostocki Andrzej 16, 65, 66Roth Joseph 159Różewicz Tadeusz 34, 36, 46, 49, 227Różycki Tomasz 55, 56Rudnicki Adolf 197Ruiz Zafon Carlos 62Rusinek Wojciech 8, 21, 74, 80, 164Rusnak Renata 187, 190Rybałko Alicja 191Ryłko Łukasz 288, 290Rymkiewicz Jarosław Marek 49, 216

Sadaj Ryszard 22Said Edward 32, 33, 39Saussure Ferdinand de 68Schafer Raymond Murray 221Schiller Johann Christoph Friedrich von 49Schilling Ewa 22Schlattner Eginald 179, 180, 182, 184,

187Scholes Robert 130Schmitt Eric-Emmanuel 71Schubert Ryszard 103Schulz Bruno 159, 214Schwitters Kurt 229Seldes Gilbert Vivian 289Sendyka Roma 129Shakespeare William 27Shuty Sławomir 14, 253Siemion Piotr 78, 79, 82–89Sieniewicz Mariusz 82, 274Sienkiewicz Henryk 57, 285Sieradzki Ignacy 130

Skrendo Andrzej 4, 76Slaska Ewa Maria 106Sławek Tadeusz 41Sławiński Janusz 59, 138, 143, 276Słowacki Juliusz 36, 43, 49Sobol-Jurczykowski Andrzej 64Sobolewska Elżbieta 175, 176, 188Sołtys Edyta 39Sommer Piotr 216Sosnowski Andrzej 52, 53Sosnowski Jerzy 90, 100Sowa Izabela 14Sowa Jan (Janek) 80–82Sowińska Renata 152Springsteen Bruce 215Stabro Stanisław 120, 167Stachowski Jan 158Stachura Edward 36Staff Leopold 36Stanišić Sasa 179Stasińska Beata 15, 16, 18Stasiuk Andrzej 9, 10, 80, 98, 137–152,

154–172, 177, 192, 197, 199, 209, 235, 267

Stefanowska Lidia 154Stempowski Jerzy 162, 167Stoessel Marleen 155Stoker Bram (wł. Abraham Stoker) 286Stokfiszewski Igor 78–80Struzińska Justyna 182, 185Strzałka Jan 166Sue Eugeniusz 279Szymańska Adriana 49Szczuka Kazimiera 24Szekspir zob. Shakespeare WilliamSzewc Piotr 17Szklarski Alfred 272Szlosarek Artur 49Sznajderman Monika 152, 182Szyma Rafał 269Szymanowski Karol 211Szymańska Adriana 49Szymborska Wisława 34Szymczak Mieczysław 62

298 indeks osobowy

Virk Jani 178, 181, 186Vidovic Muha Ada 138Vincenz Stanisław 153Vorpsi Ornela 179

Wangin Jacek 240–243Warkocki Błażej 256Wasilenko Swietłana 178, 189Wat Aleksander 197, 211Wells Herbert George 272, 280, 281Wereśniak Piotr 23Widmański Adam 15Wilde Oscar Fingal O’Flahertie 286Wilengowska Joanna 203Wilk Mariusz 166Winiarski Jakub 83Wiśniewski Janusz Leon 14Wiśniewski Radosław 210, 211, 213Witkacy zob. Witkiewicz Stanisław

IgnacyWitkiewicz Stanisław Ignacy 29, 219Witkowski Michał 14, 80, 202, 207Wittlin Józef 153Wojaczek Rafał 34Wojciechowski Piotr 120Wojtkiewicz Witold 287, 288Wojtyła Karol (Jan Paweł II) 36, 220Wolny-Hamkało Agnieszka 253Woźniak-Łabieniec Marzena 51Wróbel Łukasz 271Wyka Kazimierz 59, 75Wyrzykowski Janusz 280Wysłouch Seweryna 51Wyspiański Stanisław 211

Zadura Bohdan 53Zahaczewski Wojciech 189Zaimoglu Feridun 179Zaleski Marek 54, 82, 85, 90, 91, 96Zawadzki Andrzej 162Zawrotny Przemysław 280Zegadłowicz Emil 153

Śliwiński Piotr 13, 47, 50, 85, 118, 243Śmietana Urszula 149Świderski Bartek 23Świetlicki Marcin 59Świerkocki Maciej 70

Serelytė Renata 178, 180, 189–191Škvorecký Josef 155

Taborski Bolesław 49Targosz Kamil 130, 172Tasso Torquato 71Tatarkiewicz Władysław 47Tazbir Janusz 71Terakowska Dorota 24Terlecki Władysław Lech 229Tito (pseud.) zob. Broz JosipToeplitz Krzysztof Teodor 279Tokarczuk Olga 24, 155, 206, 209, 249,

265, 267Tokarski Jan 63Tomkowski Jan 63Topol Jachym 154Töppfer Rudolf 279Toscanini Arturo 211Trojanowska Zofia 43Trznadel Jacek 200Tulli Magdalena 66Tuszyńska Agata 205

Ugresić Dubravka 15, 16, 62, 159, 179, 191

Uniłowski Krzysztof 11, 13, 17, 78, 80–85, 88, 97, 99–103, 123–127, 129, 130, 133, 145, 249, 254, 258, 277

Urbanowski Maciej 93

Varga Krzysztof 199, 215, 227, 229–231, 234

Veličković Nenad 178, 185, 191Vennemann Kevin 178, 189Verne Jules Gabriel 272, 279, 280

ˇ

299indeks osobowy

Zeidler-Janiszewska Anna 276Zenge Wilhemine von 58Ziątek Zygmunt 170Zieniewicz Andrzej 199, 200, 203, 204

Ziomek Jerzy 59Zygmunt Michał 20, 196

Żadan Serhij 175, 178, 186, 189–191