F, z f

DW UTYGO

I s?

Kampania jesienna

1939 roku

•

W 40. roczni najazdu

hitlerowskiego

•

Obrona wybrzeża

w 1939 roku

•

Oddział Muzeum PiT w Gdańsku

•

Najładniejszy znaczek polski

1978 r.

Jeden ze znaCzków emisji ,10. rocznica napaści N,een inc hitlerowskich na Polskę" (szczegóły wewnątrz numeru)

WARSZAWA, 16-31 SIERPNIA 1979

Cena E.—

W NUMERZE

• 4S Vi4ZUZ •

Zbigniew Sierpiński

Kampania jesienna 1939 roku w filatelistyce W DNIU 1 września 1979 roku anija

40. rocznica agresji Niemiec hitle-rowskich na Polskę. 1.IX.1939 r. o godzi-nie 4.45, bez wypowiedzenia wojny, woj-ska niemieckie przekroczyły granice Pol-ski, lotnictwo rozpoczęło naloty, a pan-cernik Schleswig-Holstein otworzył ogień na polską placówkę wojskową w Gdań-sku — Westerplatte.

Do walki z liczebnie przeważającą ar-mią niemiecką stanęła dowodzona przez marszałka Rydza Bmiglego (nr 298 i in.). słaba armia polska, gorzej uzbrojona i niedostatecznie wyposażona pomimo o-fiarności społeczeństwa świadczącego znaczne sumy na dozbrojenie armii i o-bronę przeciwlotniczą (stemple od nr 39 108-39 116).. Naród polski podejmował walkę w tragicznie trudnych warunkach, otoczony z trzech stron, osamotniony, bez pomocy, którą zapowiedziały złączone z Polską wojskowym sojuszem Francja i Wielka Brytania. Polska- w tej wojnie ulegla, ale „veto" polskiego narodu nie było jedynie symbolicznym wyrazem sprzeciwu i protestu. Każdy krok armii hitlerowskiej na naszej ziemi znaczony byt stratami nieprzyjaciół.

Wojna obronna 1939 roku znalazła, nie-stety, jak dotychczas, słabe odbicie w fi-latelistyce.

Najwięcej uwagi poświęcono bohater-skim obrońcom Westerplatte. Licząca 182 żołnierzy załoga Wojskowej Składnicy Tranzytowej, położonej nad Zatoką Gdań-ską, na terenie ówczesnego Wolnego Mia-sta Gdańska, przez 7 dni zaciekle bro-niła się przed atakami hitlerowców z po-wietrza, morza i „lądu. Piękny znaczek nr 374 obrazuje obronę tej placówki. W miejscu walk, w 1966 roku, na wy-sokim kopcu wzniesiony został monumen-talny pomnik Bohaterów Westerplatte, u-widoczniony na maczku nr 1385 i na stemplach okolicznościowych (74 207, 66 294, 66 295, 64 149).

1.IX,1971 roku stosowano w Gdańsku stempel okolicznościowy nr 71 222 z po-dobi,zną majora H. Sucharskiego, do-wódcy bohaterskiej załogi, który zmarł w.1.945 roku we Włoszech, a w roku 1971 urnę z jego prochami sprowadzono do kraju i złożono na Westerplatte, obok grobów jego podkomendnych.

• W opracowaniu podano numery znaczków wg Katalogu Popularnego znaków pocztowych slem polaki" a numery stempli okolicznościo-wych wg Katalogu Polskich Stempli Okolic.-ilościowych A. Myślicklego.

Nazwa Westerplatte wymieniana była kilkakrotnie na stemplach okolicznościo-wych, m.in. nr 64 148 i 70 545.

Na znakach pocztowych kilkakrotnie upamiętniana była także obrona Polskie-go Urzędu Pocztowego nr 1 w Gdańsku. Załoga poczty W liczbie 51 osób broniła gmachu przez kilka godzin. Część obroń-ców poległa lub zmarła wskutek odnie-sionych ran, a 39 osób Niemcy wzięli do niewoli i 5.X.1939 r. rozstrzelali. Obrona Poczty Polskiej była patriotycznym, krót-kim, lecz pięknym zrywem nielicznej gru-py jej pracowników w obronie niepodleg-łości. Obrońcom Poczty Polskiej w Gdań-sku poświęcono znaczki nr 411 i 915 oraz stemple okolicznościowe 45010, 87185, 70 464, 71 073, 72 083 i inne. Stempel nr 46 053 poświecony - jest rocznicy obrońców Gdańska.

W 40, rocznicę obrony Poczty zostanie odsłonięty w Gdańsku pomnik dla uczcze-nia pocztowców polskich. Ministerstwo Łączności wprowadzi do obiegu blok z dopłatą na budowę pomnika; stosowane będą stemple okolicznościowe.

Do dnia 19.IX. krwawe walki obronne toczyły oddziały wchodzące w skład tzw. Lądowej Obrony Wybrzeża. W walkach tych brało udział nie tylko wojsko, ale i ochotnicze oddziały Obrony Narodowej oraz tzw. Czerwoni Kosynierzy. Ci ostat-ni, z braku broni strzeleckiej uzbrojeni w piki i kosy, uwidocznieni zostali na ten-1phi okol. n, 69244. Tereth walk pro-

wadzonych na wybrzeżu przedstawiony został na stemplu nr 57 054 (fot. 1).

`OntlITIMIMEMPO,V

fot. 1

Obrońcom Helu, którego broniło około 3000 żołnierzy przed atakami z lądu, mo-rza i powietrza poświęcony jest stempel nr 69288. Załoga Helu skapitulowała do-piero 2.X.1939 r.

423

wv X ROCZIN

Ei0HA TE R oBRQ—•-• KATOWYC

lowicE1,?3, 969 09.196so

••••••~111111~111~1.1.1

Znacznie .mniej miejsca poświęcono walkom prowadzonym w głębi kraju. Tyl-ko na znaczku nr 1725 przedstawiony za-stal oddział kawalerii polskiej z 1939 ro-ku, która tak dzielnie stawiała Niemcom czoła, m.in. w walkach Pod Mokrą i Kna-janiami (fot. 2). Na wydanym w obozie jenieckim IIC w Woldenbergu znaczku nr JW16 i na całostce Cp JW2, przedsta-wiona została piechota polska w ataku.

fot. 2

Bohaterką postawą1 załogi twierdz Mocilin, k dra oblegana była od 10 d 29.IX. upamiętnia stempel okol. nr 64 900

Blok JG7, wydany w obozie jenieckim IID Gross Born, poświęcony został bo-haterskiej obronie Warszawy, która bro-niła się od 8 do 28.IX.1939 r. Z pomocą wojsku pospieszyli mieszkańcy miasta. m.in. zgrupowani 552 tzw. Robotniczych Batalionach Obrony Warszawy. W obro-nie stolicy walczył m.in. olimpijczyk

Kusociński, uwidoczniony na bloku nr 33 i karcie pocztowej Cp 650. Wrześ-niowemu bohaterstwu i zniszczeniom sto-licy poświęcono znaczki wydania emigra-cyjnego nr E 1, 2, 4.

Udział ' .powstańców śląskich i harcerzy walczących w Katowicach z oddzialami dywersji, a później — regularnej armii niemieckiM, upamiętnia stempel nr 69 224 (fot. 3), a cywilną samoobronę miasta Klocka — stempel nr 68 206 (fot. 4). W obu wymienionych miastach osoby po-dejrzane o udział w obronie zostały roz-strzelane lub uwięzione.

fot. 4 W dniu 3.IX., podczas wycofywania się

z Bydgoszczy, Wojsko Polskie zaatako-wane zostało przez niemieckich dywer-santów. W akcji przeciwko nim wzięły udział oddziały wojskowe oraz ludność cywilna. W odwet za stłumienie dywer-sji i rzekome prześladowanie mniejszości niemieckiej przez mieszkańców Bydgosz-czy i wojsko, Niemcy po wkroczeniu do miasta zamordowali w masowych egze-kucjach ulicznych około 1500 Polaków. Pomnik poświęcony ofiarom mordów po-kazany został na znaczku nr 1386 oraz na karcie pocztowej Cp 693.

fol. 5

fot. I

Na znaczkach nr 1834 i 1836 uwidocz-nione są postacie pisarza L. Kruczkow-skiego (fot. 5) i'poety K. I. Gałczyńskiego (iot. 6), którzy w szeregach Wojska Pol-skiego walczyli przeciwko najeźdźcom, a później — znaleźli sig w obozach jeniec-kich. Nazwiska kilku innych obrońców Ojczyzny, w tym m.in. majora D. Do-brzańskiego — legendarnego „Hubala" i wspomnianego już J. Kusocińskiego, za-mieszczone zostały na karcie pocztowej Cp 692, na której przedstawionych zo-stało 29 nazwisk polskich olimpijczyków, którzy zginęli w latach wojny i okupa-cji. tor. 3

424

Podczas wojny 1939 roku szczególnie dały się we znaki naloty lotnicze doko-nywane niemal bezkarnie przez Niemców nad całym terytorium kraju. Zarys bom-by lotniczej zamieszczony został na stem-plu okol. nr 69 330.

Hitlerowskiej Luftwaffe przeciwstawia-ły się słabe polskie siły lotnicze. Zadania bojowe wykonywane były przez około 400 samolotów, w tym przez myśliwce PI1C (nr 1972, fot. 7), samoloty Urnowe PZL, 23A „Karaś" (nr 1873, fot. 8) i bom-bowce PZL 37B „Łoś" (tir 1974, fot. 9). W Upt. Warszawa 1 stosowano stempel okolicznościowy pierwszego dnia nr 71 322 z napisem ,,Lotnictwo polskie w wojnie Obronnej 1939".

Bardzo ograniczone działania wojenne prowadziła Polska Marynarka Wojenna. W wyniku porozumienia polsko-brytyj-skiego już 30.VIII.1939 roku do Wielkiej Brytanii skierowane zostały niszczyciele Grom, Błyskawica (nr 1733) i Burza. Po-zostałe na Bałtyku jednostki, wchodzące w skład Morskiej Obrony Wybrzeża, wzięły udział w walkach obronnych. Trzy okręty podwodne oraz żaglowiec szkolny „Dar Pomorza" (nr 1903) internowano w Szwecji. Okręt podwodny „Orzeł" (nr 1833, ES), który początkowo pełnik służbę dozorową w pobliżu Helu, dnia 14.IX. wszedł do portu w Taninie, by wysadzić na ląd chorego dowódcę i tam został podstępnie internowany, częściowo roz-brojony, pozbawiony map i innego wy-posażenia. 18.IX. uszedł z Tanina i po kilkutygodniowym krążeniu po Bałtyku przedarł się do Anglii, gdzie przybył 14.3[1839 r. Daty te zostały odnotowane na stemplu okolicznościowym nr 69 219.

W czasie trwającej ponad miesiąc woj-ny obronnej straty polskie wyniosły oko-ło 200 tysięcy zabitych i rannych. Na znaczkach JW1—TW5, wydanych w obo-zie jenieckim DC Woldenberg, przedsta-wiono postać wdowy z dzieckiem po po-ległym żołnierzu polskim. Ten sam raso-tyw zamieszczony został na wydanej w

-tym obozie całostce Op JW1. W innym obozie jenieckim, VIIA Mur-

nau, wydano znaczek upamiętniający święto zmarłych (JM9). Widoczne są na

nim postacie przy grobie żołnierskim o-znaczonym brzozowym krzyżem.

Wysiłek zbrojny żołnierzy tragicznego września 1939 roku upamiętniony został m.in. w symbolu palnięci narodowej, ja-kim jest Grób Nieznanego Żołnierza w Warszawie. W urnach zgromadzono zie-mię z pól bitewnych II wojny światowej, w tym także z miejsc walki we wrześniu i październiku 1.938 roku. Grób Niezna-nego Zołnierza widoczny jest na znaczku nr 1739, karcie pocztowej Cp 418 i stem-plu nr 69221. Na stemplu 69 627 znaj-duje się wzmianka o cmentarzu wojen-nym w Melnie k. Grudziądza, gdzie po-chowano także żołnierzy Września.

Lotnikom polskim, wychowankom „Szkoty Orląt' biorącym m.in. udział - w walkach na polskim niebie w 1939 roku, poświęcono pomnik odsłonięty w 1969 ro-ku w Debili/lie, co upamiętnia stempel nr 68382.

Po zakończeniu drugiej wojny świato-wej wśród innych kombatantów, także liczni żołnierze września 1939 r. zostali członkami Związku Bojowników o Woi-nośó. i Demokrację. Organizacji tej Po-święconych jest kilka stempli okoliczno-ściowych (m.in. nr 49 061, 59 009, 59 065, 64178, 69258, 70032), znaczków i całostek.

W Zbiorze filatelistycznym na temat II wojny światowej Celowe będzie za-mieszczenie także stempla 66 243 stoso-wanego z okazji wojewódzkiego zlotu kombatantów H wojny światowej w Po-znaniu, stempli okolicznościowych (nr 71 368 i 72297) dla uczczenia zjazdu de-legatów Związku Inwalidów Wojennych, stempli poświęconych pamięci narodowej (m.in. 68 508, 69 027 i 75 328) i wreszcie —stempla okolicznościowego nr 69 227 sto-sowanego podczas trwania Wystawy Fila-telistycznej w Warszawie dla przypom-nienia trzydziestej rocznicy napaści Nie-miec hitlerowskich na Polskę. Stempel ten ma tekst „Nigdy więcej wojny" i przedstawia gołąbka pokoju.

Po pierws ej częściowej mobilizacji, ja-ką ,w wyniku groźby Wojny przeprowa-dzono w Polsce w marcu 1939 roku, i po skierowaniu na zagrożoną granicę polsko--niemiecką 'ednostek wojskowych, aro-

fot. 7 fot. Z

for. 9

411

fot, 10

chomiono pocztę polową, za pośredni-ctwem której przesyłana była korespon-dencja żołnierska (fot. 10). W okresie póź-niejszym, poprzedzającym na krótko wy-buch wojny i w początkowym okresie jej trwania, korespondencja żołnierska zna-kowana była trójkątny-mi sto.mpelkami cenzorów (fot. 11). Korespondencja ta, trudna jut do uzyskania, powinna sta-nowić cenne uzupełnienie i ozdobę zbio-rów poświęconych kampanii jesiennej 1939 roku.

Zbliżająca się 40. rocznica tragicznych wydarzeń stwarza okazję do tego, ażeby upamiętnić bohaterstwo żołnierza polskie-go poprzez wydanie bądź stosowanie od-powiednich znaków pocztowych zwłasz-

Jerzy Blach

tot. n

cna w tych miejscowościach, w których Boczyły się szczególnie zacięte boje, a na-zwy ich przeszły na trwale do historii Polski. Na upamiętnienie takie zasługują m.in. Działdowo, Mława, Krojanty k.Ghoj-nic, Mokra It.Kłobucka, Węgierska Górka, Pszczyna, Bydgoszcz, Katowice, Tomaszów Maz., Iłża, Warszawa, Kutno, Łowicz, So-chaczew i Piątek, Nowogród Łomżyński, Winna, Kaluszyn, Przemyś l, Biłgoraj, To-maszów Lubelski, Modlin, Kock i wiele, wiele innych.

Okazany przejaw pamięci z pewnością zostanie przyjęty z uznaniem nie tylko przez filatelistów, ale i uczestników woj-ny oraz ich rodziny.

W 40. ROCZNICĘ NAJAZDU HITLEROWSKIEGO

A każdy listonosz w tym Gdanska, obmytym borni,

Niósł Polskę w czapce z orzełkiem, niósł Polskę w torbie z listami

Bo każdy człowiek prosty, nie rycerz tam, czy generał,

Gdy trzeba, pracuje dla Polski, gdy trzeba, dla Polski umiem! „

(fragment z wiersza Malwiny Szczepkowskiej pt. .polska Poczta w Gdańsku'. — luty 1940 r.)

,T ATO 1939 roku było sloneczne i upal- ne. Do Gdańska przyjeżdżali z Nie-

miec liczni „turyści", którzy wkrótce wchodzili w skład SS „Heimwehr Dan-zig". Jawnie odbywające się ćwiczenia tych oddziałów byty wyraźnymi oznaka-mi zbliżającej się wojny.

25 sierpnia wpłynął do portu gdańskie-go, z oficjalną „kurtuazyjną" wizytą, pancernik „Schleswig-Holstein". W usta-lonym terminie nie opuścił jednak portu, ale 1 września O godzinie 4,45 rozpoczął ostrzeliwanie stanowisk polskiej załogi na

Westerplatte. Pierwsza salwa z okrętu była też sygnałem alarmowym dla 50 obrońców poczty, bowiem o tej godzinie rozppczą1 się też atak oddziałów hitlerow-skiej policji na gmach 'Poczty Polskiej.

,,...Obrońcy Poczty dopuścili hitlerow-ców pod drzwi wejściowe gmachu. Wów-czas na napastników posypały się z okien pociski z karabinów maszynowych i pi-stoletów a jednocześnie obrzucono hitle-rowców granatami ręcznymi" — pisze Franciszek Bogacki w książce „Poczta Polska w Gdańsku"*. Imponując innym odwagą i spokojem ppor, „Konrad" orga-nizuje obronę, która kcnczy się dopiero po 14 godzinach walk, gdy brakuje już amunicji, a Niemcy miotaczami płomieni podpalają budynek, Pocztowcy prowadząc dramatyczną walkę odparli wiele ataków wroga, by wreszcie ulec przemocy. Obro-na Westerplatte i Poczty Polskiej w Gdańsku stała się symbolem bohater-stwa i poświęcenia, patriotyzmu i męstwa

° „KPN", Warszawa, kwiecień liro r.

426

żołnierzy i pocztcwców, którzy — odcięci od reszty kraju i pozbawieni jakiejkol-wiek pomocy — trwali na posterunkach, symbolizujących tu, na obszarze Wolnego Miasta Gdańska, wolną Polskę. Rozpo-częli walkę, która dla całego narodu ste-la się początkiem czynu zbrojnego Pola-ków w latach II wojny światowej.

1 września 1946 r. pod gmachem Pocz-ty Polskiej odsłonięta została granitowa płyta pamiątkowa z napisem: „Obrońcom Poczty Polskiej w Gdańsku — 1.9.1939 r."

Trochę historii-.

Walki o pocztę w Gdańsku, o czym zapewne nie wszyscy wiedzą, sięgają cza-sów panowania Jana Kazimierza, który był pierwszym fundatorem w 1654 r. Poczty Polskiej w Gdańsku, zwanej kró-lewską, a patent na królewskiego pocz-mistrza otrzymał genueńczyk Franciszek de Gratta. Uprawnienie to król Polski rozszerzył jeszcze w 1661 r., mianując de Gratta generalnym królewskim pocz-mistrzem dla Prus Królewskich, Kurlan-dii i Inflant, z siedzibą w Gdańsku. Elektorzy brandenburscy wielokrotnie u-siłowali wyrugować Pocztę Polską 2 Gdańska i na jej miejsce ustanowić w tym mieście swoją. Zawsze jednak spo-tykali się z ostrym odporem królów pol-skich, bowiem już wtedy poczta symbo-lizowała suwerenną obecność Polski w Gdańsku.

Zatargi polsko-niemieckie o pocztę na-brały ponownie ostrości w międzywojen-nym dwudziestoleciu. Senat WolnegoMia-sta Gdańska starał aię pomniejszyć pol-skie prawa pocztowe, zagwarantowane w umowach międzynarodowych. Znane są spory o polskie skrzynki pocztowe w Gdańsku, sortownie listów, znaczki pol-skie i granice polskiego obszaru poczto-wego. Zarząd poczt I telegrafów Wolnego Miasta Gdańska nie uznawał nazwy „Dy-

rekcja Poczt i Telegrafów Rzeczypospo-litej Polskiej w Gdańsku" i pisma do niej adresował: „Zarząd Poczty Polskiej w Porcie Gdańskim".

Dla Poczty Polskiej w Gdańsku wy-dano specjalną emisję znaczka poczto-wego. Byt to znaczek wydany w kraju w 1924 r., zaopatrzony w dodatkowy na-druk „PORT GDANSK", Nadruk ten no-sity i inne znaczki pocztowe będące w obiegu, a dla celów filatelistycznych ze-zwolono na sprzedaż wszystkich znacz-ków pocztowych z tym nadrukiem po cenach nominalnych także w urzędzie pocztowym Warszawa 1.

Nowy konflikt o polskie znaczki w Gdańsku powstał w 13 lat po zakończe-niu sporu o polskie skrzynki pocztowe w tym mieście. Jako uzupetnienie serii wydanej z okazji dwudziestej rocznicy odzyskania niepodległości państwa pol-skiego, w dniu 11 listopada 1938 r. Mi-nisterstwo Poczt i Telegrafów wydało również dla Poczty Polskiej w Gdańsku nową serię znaczków pocztowych o war-tościach: 5, 15, 25 i 55 ‚groszy, przedsta-wiających fragment portu gdańskiego z XVI w. z sylwetką gdańskiego kupca zbożowego, zawierającego transakcję ze swymi dostawcami — szlachcicami pol-skimi. U góry znaczka widniał napis: „Poczta Polska — Port Gdańsk". Te na we znaczki pocztowe nie podobały się władzom gdańskim. Senat Wolnego Mia-sta zaprotestował przeciwko umieszcze-niu na nich motywów gdańskich z czasu, kiedy Gdańsk należał do Polski. W krót-kim czasie po odrzuceniu przez Polskę protestu senatu, władze gdańskie znów zaoponowały przeciwko umieszczeniu mie-czy krzyżackich na 15-groszowym znacz-ku z polskiej serii historycznej, które przypominały światu triumf oręża pol-skiego i klęskę Krzyżaków pod Grunwal-dem. W tym też czasie, na rozkaz z Ber-lina, senat Wolnego Miasta wydal tzw.

G,,,.,ch Yoczly

G"N"= zota ł toany fz°'okii napaścią nae pl:tte, świciedn1 września ]939 roku równolegle

427

odwetowe znaczki pocztowe o warto-ściach: 5, 10, 15 i 25 fenigów, przy czym ostatni znaczek z tej serii przedstawiał klęskę Stefana Batorego pod Wisloujściem w 1577 r. — jawnie prowokacyjny, go-dzący w godność Rzeczypospolitej Polskiej. Po wycofaniu przez rząd Polski znaczka historycznego z mieczami (zastąpiono je ornamentem z herbami Polski i Litwy) 30 czerwca 1939 r. Wolne Miasto Gdańsk wycofało z obiegu serię odwetową. Tak zakończyła się „wojna znaczkowa".

W 40. ~nice

W Gdańsku, dla podniesienia rangi miejsca pamięci narodowej, w 40. roczni-cę przeciwstawienia się hitlerowskiej na-wale przez pracowników poczty i tele-komunikacji, przypieczętowanej przelaną krwią i życiem obrońców, zostanie od-sloniety pomnik. Projekt monumentu ku czci poległych obrońców Poczty Polskiej w Gdańsku sktadać się będzie z dwóch części: z pomnika przed budynkiem Pocz-ty Polskiej oraz z epitafium martyrolo-gii — rzeźby na murze, przy którym po raz ostatni widziano polskich pocztow-ców z podniesionymi w górę rękami idą-cych w niewolę hitlerowską. Pomnik za-projektowany przez krakowskiego artystę — Wincentego Kilowie przedstawia bogi-nię zwycięstwa Nike, przejmującą kara-bin z rąk ranionego pocztowca. Piesko-rzęślnę zaprojektowali gdańscy rzeźbiarze - Maria i Zygfryd Korpalscy.

Inicjatywie tej towarzyszą wielce inte-resujące przedsięwzięcia. Będzie tu m.in. czynny urząd pocztowo-telekomunikacyj-ny z działem nadawczym i służbą dorę-czycielską, która swe obowiązki pełnić będzie w mundurach sprzed 40 lat. Zor-ganizowana tu będzie filia wrocławskiego Muzeum PiT. Przewiduje się też odpi: wiedmą aranżację wnętrz oraz utworzenie Izby Pamięci Narodowej, gromadzącej dokumenty i pamiątki przypominające udział łącznościowców ss walkach II woj-ny światowej, a walczyli oni w Powsta-niu Warszawskim, na terenie Wielkopol-ski, na Śląska czy na Lubelszczyźnie ra-

Projekt pomnika Obrohdaw Poczty Polskie] w Gdańsku

zem z wyzwalającymi kraj spod okupacji niemieckiej wojskami radzieckimi i Pol-skimi.

Ministerstwo Lączności przygotowuje również na 40. rocznicę napaści Niemiec hitlerowskich na Polskę nowe emisje. Będzie to blok ze znaczkiem 10+5 zł (do-płata na pomnik), pr,zedstawiającym Pom-nik Obrońców Poczty Polskiej w Gdań-sku, jaki 1.IX. br. odsłonięty zostanie na byłym placu Heweliusza przed bu-dynkiem tej poczty w Gdańsku. Ten sam motyw pokazany będzie także na znaczku pocztowym o wartości 1,50 zł. Ponadto wydano 2 kartki pocztowe z jednakowym znaczkiem przedstawiającym motyw pom-nika.

W części ilustracyjnej jednej kartki za-mieszczono fragment cytowanego na wstę-pie wiersza M. Szczepkowskiej. Ilustracja drugiej kartki przedstawia fronton Domu Filatelisty, który nosić będzie imię Obroń-ców Poczty Polskiej.

Autorem znaczka pocztowego, bloku i obydwu kart jest artysta-plastyk Andrzej Heidrich. Wydana też będzie odrębna kartka pocztowa ze znaczkiem, na któ-rym przedstawiono pomnik na Wester-platte. Jej autorem jest artysta-plastyk Witold Surowieeki. Stosowane też będą stemple okolicznościowe. Wszystkie te wydania będą na pewno ozdobą niejed-nego obioru filatelistycznego.

ZMIANY W SKŁADZIE GŁÓWNEGO SĄDU KOLEŻEŃSKIEGO PZF

W dniu 27 maja 1979 roku w Warsza-wie odbyło się I Plenarne posiedzenie Głównego Sądu Koleżeńskiego PZF. Na zebraniu tym kol. Stanisław Sadowski z powodu bardzo dutego obciążenia spra-wami służbowymi: złoży] rezygnację ze stanowiska przewodniczącego GSK.

Plenum GSK przyjęto rezygnację i wy-

bralo na przewodniczącego Głównego Są-du Koleżeńskiego PZF kol. Jana Zabo-rowskiego z Warszawy. Sekretarzem GSK — pozostaje nadal kol. Jan Murek z Ka-towic.

Plenum zatwierdziło plan pracy GSK na 1979/1980 r, i omówiło szereg bieżą-cych spraw.

428

Klemens Hejmowski

OBRONA WYBRZEŻA W 1939 ROKU

SALWY Pancernika „Schleswig-Hol-stein" — przybytego pod pretekstem

„wizyty kurtuazyjnej" do Gdańska —oddane 1 września 1939 roku o godzinie 4.45 na Westerplatte zapoczątkowały II wojnę światową, która ogarnęła swoim zasięgiem 61 państw z 1,7 mld ludności (co stanowiło wówczas 800/0 ogółu miesz-kańców świata) oraz pochłonęła około 55 mln ofiar i trwała 6 lat.

Równolegle z napaścią na Westerplatte bojówki hitlerowskie zaatakowały Pocztę Polską w Gdańsku i placówki polskiej obrony lądowej w Małym Kacku i Orło-wie. Również nad ranem 1 września 1939 roku zostały zbombardowane: baza Mor-skiego Dywizjonu Lotniczego w Pucku, cywilne lotnisko w Rumli k.Gdyni, port w Gdyni, baza morska na Helu itd.

Obrońcy Westerplatte, Kępy Oksyw-skiej i Helu Obok obrońców Warszawy i Modlitw, żołnierzy grupy, operacyjnej „Polesie", oddziału Majora Henryka Do-brzańskiego „Hubala" na trwale zapisali się w historii kampanii wrześniowej 1989 roku.

Znaczek pocztowy o 'nominale 40 gr (nr 1725.) wydany w 1968 roku z okazji 25-lecia ludowego Wojska Polskiego we-dług obrazu Michała Byliny pt. „Wrze-sień 1939" oraz okolicznościowe datow-niki (m 57 054 i 59 063) poświęcone XVIII i XX rocznicy obrony Wybrzeża przypo-minają nam Polakom tragiczne i odlegle, ale wiecznie tywe heroiczne zmagania obrońców z hitlerowskim najeźdźcą ł ma-sowe bohaterstwo żołnierza polskiego w obronie wolności I niezawisłości narodu polskiego.

Wydarzenia ie zostały odnotowane nie tylko w raportach wojskowych, kroni-kach i na kartach historii, ale .alazly również odzwierciedlenie i poczesne miej-sce w polskiej filatelistyce.

WESTERPLATTE

W Okresie międzywojennym znajdowa-ła się na Westerplatte polska Wojskowa Składnica Tranzytowa, której kompania wartownicza w dniu 1.IX.1939 r. liczyła 182 ludzi i wyposażona bela w nastę-pującą ciężką broń piechoty: 4 moździe-rze, 2 działka ppanc. 37 mm, 1 działo polowe 75mm. 41 karabinów maszyno-wych, 160 karabinów i 40 pistoletów. Do-wódcą zalogi Westerplatte był mjr Hen-

• Numeracja znaczków według Katalogu Po-pularnego 1419, a oko licznościowych datowni-ków według Katalogu Polskich Stanieli Oko licznogelowych — Andrzeja MySlIcklego.

•

ryk Sucharski, a jego zastępcą kpt. Fran-ciszek Dąbrowski. Niemiecki pancernik „Schleswig-Holstein" 1 września 1938 noku otworzył ogień na Westerplatte z: 4 dział 280 mm, 10 dział 150 mm t dział plot. 88 man. Oprócz pancernika „Schleswig--Holstein" dowództwo niemieckie wpro-wadziło do walki różne oddziały sztur-mowe i lotnictwo w sile okolo 3400 żoł-nierzy i 65 dział różnego kalibru. Straty polskie wyniosły 15 zabitych i 50 ran-nych i kontuzjowanych, a straty nie-mieckie 300-400 zabitych i rannych.

7.IX.1939 r. o godzinie 10.15, po nie-przerwanej 7-dniowej walce załoga Wes-terplatte skapitulowała.

Jut 1.121.1945 r., w pól roku po wyzwo-leniu Wybrzeża, Poczta Polska wprowa-dziła do Obiegu jeden znaczek wartości 1+9 zł (nr 374) dla upamiętnienia rocz-nicy walk o Westerplatte w 1939 roku. Rysunek znaczka przedaawia grupę wal-czących żołnierzy polskich na tle widocz-nego w perspektywię niemieckiego pan-cernika „Schleswig-EfoLstein". Dopłata 9 z/ przeznaczona była na domy sanatoryjne i wypoczynkowe Zw. Zaw. Pracowników Pocztowych, Telegrafów, Telefonów i Ra-dia. Pierwotnie znaczek mial posiadać napis „Polskie Termopile", który jednak został zmieniony na: Westerplatte LIX. 1939.

Kolejny znaczek o nominale 40 gr (nr 1385) poświęcony Westerplatte ukazuje się w 1964 roku w serii „Walka i Mę-czeństwo Narodu Polskiego w latach 1939-1945" wydanej na 25 rocznicę na-paści hitlerowskiej na Polskę, na którym przedstawiono Pomnik Bohaterów Wes-terplatte o wysokości 25 m, wzniesiony na 22,5-metrowym kopcu według pro-jektu Franciszka Duszenki i Adama Ha-upta. Pomnik ten jest zarazem pomni-kierń wszystkich Polaków walczących na

fot. I

429

Suitte7541

A

.N• IE 19/1

fot. 3

nika przedstawia sylwetkę majora Hen-ryka Sucharskiego i Pomnik Bohaterów Westerplatte oraz napis: Mjr HenrykSu-

"chamki 30.08.1946 Casarnassima — 1939 Westerplatte 1971. Data 30 sierpnia 1946

wszystkich frontach II wojny światowej. Natomiast koło PZF przy Okręgowym Klubie Oficerskim Marynarki Wojennej w Gdyni z okazji 25 rócznicy wybuchu II wojny światowej wydało pamiątkową kopertę, a upt. Gdańsk 1 stosował oko-licznościowy datownik (nr 84149) przed-stawiający makietę Pomnika Bohaterów Westerplatte i napis: Chwata Bohater-skim Obrońcom Wybrzeża 1939 (fot. 1).

Odsłonięcie Pomnika Bohaterów Wes-terplatte W 1986 roku było okazją do sto-sowania dwóch Okolicznościowych datow-ników w dniu 9.X.: upt. Gdańsk 1 z syl-wetką pomnika i herbem Gdańska oraz napisem partiątkowym: „Odsłonięcie Pom-nika Bohaterów Westerplatte" (nr 66294) oraz upt. Gdańsk 30 (Westerplatte) z syl-wetką pomnika i sceną walki na bagnety oraz napisem: Odsłonięcie Pomnika Bo-haterów Westerplatte 1939-1945 (nr 66 295 — fot. 2).

fot. 2

W 1971 roku z inicjatywy kola PZF przy Okręgowym Klubie Oficerskim Ma-rynarki Wojennej w Gdyni przy współ-udziale Tygodnika Marynarki Wojennej „Bandera", upt. Gdańsk 1 stosował 1.IX. okolicznościowy datownik (nr 71222) z o-kazji sprowadzenia do kraju prochów majora Henryka Sucharskiego i złożenia ich przed C.aolgiem-Pomnikiem, w niszy wspólnej żołnierskiej mogił» poległych obrońców Westerplatte. Rysunek datow-

roku uwidocznina w datowniku jest data śmierci majora Henryka Sucharskiego (fot. 3),

CHWAEA 5,41Euszli OHPnafnH WIE,PzEżA

15;9

!1913 9

t 'e fot. 4

W 1974 roku sezonowa placówka ()Ocz-towa na Westerplatte została wyposażona w ozdobny datownik pocztowy (nr 74207) przedstawiający sylwetkę Pomnika Bo-haterów Westerplatte, z napisem pamiąt-kowym: Chwata Bohaterskim Obrońcom Wybrzeża 1939 (fol 4).

OBRONA POCZTY POLSKIEJ W GDAŃSKU

Polski Urząd Pocztowy Ar 1 urucho-miony 5,1.1925 r. — po 132-letniej przerwie od chwili zamknięcia w Gdańsku Kró-lewskiej Poczty na skutek rozbiorów Pol-ski — mieścił się w przebudowanym bu-dynku szpitala garnizonowego przy pl. Heweliusza (obecnie pl. Obrońców Poczty , Polskiej). Mieściła się tutaj również Dy-rekcja Okręgu Poczt i Telegrafów w Gdańsku. Ponadto na terenie W.M.Gdań-ska byty czynne wówczas jeszcze dwa inne polskie urzędy pocztowe: przy dwor-cu głównym PKP i w porcie.

RównoCześnie z napaścią na Westerplat-te bojówki hitlerowskie zaatakowały bu-dynek Poczty Polskiej w Gdańsku. Pra-cownicy poczty stoczyli zaciętą walkę, w której zginęło 12 osób, ulegli po 14 go-dzinach bohaterskiej obrony, dopiero po podpaleniu budynku miotaczami ognia. Dowódcą obrony byl ppor. rez. inż. Kon-rad Guderski „Konrad", który zginął już w pierwszej fazie walki. Pozostała przy życiu grupa 39 pocztowców stanęła 2 paź-dziernika 1939 roku na Biskupiej Górce w Gdańsku przed sądem polowym gene-rała Friedricha Eberhardta. Obrońców nie uznano za kombatantów, choć byli zmo-bilizowani — skazano ich na śmierć i rozstrzelano w Gdańsku na Zaspie 5 paź-dziernika 1939 roku. Spośród obrońców poczty ocalały 4 osoby, które zbiegły w trakcie kapitulacji i przetrwały oku-pację. Obrona Poczty Polskiej była pa-triotycznym zrywem nielicznej grupy jej pracowników w obronie niepodleglości.

Dla upamiętnienia 6 rocznicy obrony Poczty Polskiej w Gdańsku upt. Gdańsk 1 w dniu 1.1X.1945 roku stosował okolicz-nościowy datownik (nr 45010) o treści:

490

Dzień bohaterskich obrońców Poczty Pol-skiej W Gdańsku 1.9.1939-1.9.1945.

W 1946 roku z okazji 7 rocznicy obrony Poczty • Polskiej z, Gdańsku został wy-dany znaczek o nominale 3+12 zł (nr 411) przedstawiający postać listonosza odda-' jącego hołd poległemu obrońcy na tle dźwigów portowych i Żurawia Gdańskie-go. Dopłatę 12 zł przeznaczono na rzecz Komitetu Opieki nad Obrońcami Poczty Polskiej w Gdańsku i Zw. Zaw. Pracow-ników Poczt i Telegrafów. Ponadto upt. Gdańsk 1 stosował okolicznościowy da-townik (nr 46 053) z tekstem: Rocznica Obrońców Gdańska — 1.9.1939.

fot. 5

Kolejny znaczek poświęcony obronie Poczty Polskiej w Gdańsku wartości 60 gr (nr 915) został wprowad2ony do obiegu w 1958 roku. Przedstawia on umunduro-wanego pracownika Poczty Polskiej w Gdańsku z karabinem w ręku na tle polskiej skrzynki pocztowej z 1939 roku, nad którą widnieje znamienny napis: „Oni byli pierwsi". Koperty pierwszego dnia obiegu były stemplowane przez upt. Gdańsk 1 datownikiem (nr 58 044 — fot. 5) z symbolicznymi karabinami i napi-sem 1.IX.1939 Obrona Poczty, a przez upt. Warszawa 1 — okolicznościowym da-townikiem (nr 58043) przedstawiającym trąbkę pocztową i karabin.

W serii , Walka i Męczeństwo Narodu Polskiego w latach 1939-1945" wydanej w 1964 r. jeden ze znaczków o nominale 40 gr (nr 1384)) przedstawia Srebrny Krzyż, Orderu Virtuti Militari nadany w 1945 roku obrońcom Poczty Polskiej w Gdańsku za bohaterską walkę i obronę w dniu 1 września 1939 roku.

Placówka pocztowa Gdańsk 31, .miesz-cząca się na terenie Technikum Łącz-ności w dawnym budynku Poczty Pol-skiej w Gdańsku stosowała sezonowo pa-miątkowy datownik pocztowy (nr 67185) przedstawiający skrzyżowany -karabin z trąbką pocztową i herb Gdańska, z na-pisem pamiątkowym: Chwała Obrońcom Poczty Polskiej,

OBRONA KĘPY OKSYWSKIEJ

Po przełamaniu polskich linii obron-nych w rejonie Wejherowa, Koleczkowa, Łężyc, Chwarzna i Kacka — dowódca Lądowej Obrony Wybrzeża, płk Stanisław Dąbek, zarządził 12.IX.1939 roku wycofa-nie wszystkich sil na Kępę Oksywską, stanowiącą tzw. rejon umocniony. Jako ostatnie wycofały się z Gdyni oddziały gdyńskich kosynierów, utworzone z ini-cjatywy sekretarza komitetu miejskiego PPS — Kazimierza Rusinka. Opuściły one miasto 14 września.

Obrona Kępy Oksywskiej trwała od 10 do 19 września i była •potwierdzeniem odwagi i bohaterstwa żołnierza polskiego i mieszkańców tej ziemi. W ostatnich godzinach obrony Oksywia ciężkie walki • rozegrały się o koszary Kadry Marynarki Wojennej i okoliczne wzgórza. Hitlerow-skie oddziały poniosły duże straty z rąk marynarzy i gdyńskich kosynierów bro-niących się dosłownie na piętrach po-szczególnych budynków. Jednak i oni wobec artylerii, moździerzy, czołgów i sa-mochodów pancernych — musieli ulec przewadze wroga. Ostatni akt obrony Oksywia rozegrał się w Babich Dolach, gdzie pik Stanisław Dąbek, broniąc się do końca z grupą oficerów i żołnierzy, zamiast niewoli wybrał śmierć.

Z inicjatywy kola PW" przy Garnizo-nowym Klubie Oficerskim w Gdyni-OksY-wiu i staraniem Dowództwa Garnizonu Gdynia-Oksywie w dniu 10./X.1969 r. upt. Gdynia 19 stosował okolicznościowy datownik (nr 69 244), poświęcony heroicz-nej i celnej poświecenia obronie Kępy Oksywskiej. Rysunek datownika przed-stawia sylwetki kosyniera, żołnierza i ma-rynarza i nosiada napis: XXX rocznica bohaterskiej obrony Kępy Oksywskiej 10-19.IX.1939 (fot 6).

fot. fi

431

HEL—OSTATNIA REDUTA WRZESNIA NA WYBRZEZ11

Hel — osada rybacka z XIV wieku, obecnie miasto położone na półwyspie helskim znane jest każdemu Polakowi przede wszystkim z bohaterskiej obrony we wrześniu. 1939 roku. W okresie mię-dzywojennym Hel był m.in. portem ry-backim i kąpieliskiem morskim, portem wojennym i tzw. rejonem umocnionym — na skromnym skrawku Wybrzeża przy-znanego Polsce traktatem wersalskim z 1919 roku.

Obronie półwyspu helskiego trwającej od 1 września do --2 ,października 1939 roku został poświęcony okolicznościowy datownik (nr M 286), który był stosowany w dniu 2.X.1969 roku przez upt. Hel 1 — dla uczczenia obrońców Helu. Datow-

44--- nik przedstawia żołnierzy strzela-jących do samo-lotu „junkers 87" i sylwetkę ORP „Wicher" na tle konturu półwyspu

fot. 7 helskiego (fot. 7). Helska latarnia morska widniejąca na

naczku o nominale 20 gr (nr 1558) ze-tata wybudowana w 1942 roku, gdyż sta-a latarnia ze względów wojskowych na mira. dowódcy Rejonu Umocnionego

Hel — kmdra Włodzimierza Steyera zo-tała 19.IX.1939 r. wysadzona w po-

wietrze. Podczas obchodów 30 rocznicy obrony

Helu mocą uchwały Rady Państwa gar-nizonowi helskiemu nadany zastal za bohaterską postawę w wojnie z Niem-cami w 1939 roku Srebrny Krzyż Orderu Virtuti Militari.

ODYSEJA ORP „ORZEŁ"

Wybuch II wojny światowej przerwał zaledwie półroczny okres pokojowej służ-by na morzu okrętu podwodnego ORP Orzeł". LIX. opuścił on port wojenny na

Oksywiu i rozpoczął służbę patrolową w wyznaczonym sektorze Zatoki Gdańskiej. Liczne ataki samolotów i okrętów Ale-Mieckich zmuszają dowódcę okrętu —kmdra ppor. H. Kłoczkowskiego do pod-jęcia decyzji o opuszczeniu wyznaczonego sektora i odejściu na północ, w rejon Gotlandii. W tym czasie pogarsza się stan zdrowia kmdra ppor. H. KIoczkow-skiego i za zgodą Mach estońskich „O-rzeł" zawinął do Tallina, w celu wyokrę-towania kmdra ppor. H. Kłoczkowskiego do szpitala. W Tallinie „Orzeł" wpadł w pułapkę i został 15.1X.1939 r. internowany przez władze estońskie. Rozbrojony, po-zbawiony urządzeń nawigacyjnych i map,

nocą z 17 na 18 września,pod dowództwem , kpt. mar. J. Grudzińskiego uchodzi z Tanina, zadziwiając świat swoją brawu-rową ucieczką. Po kilkutygodniowym krą-żeniu po Bałtyku przedarł się przez Sund i 14.X. spotkał się z brytyjskim okrętem HMS „Valorous", który doprowadził go do bazy Rosyth w Szkocji.

ORP „Orzeł" został przydzielony do II Flotylli Okrętów Podwodnych i z nu-merem taktycznym 85-A pełnił służbę na Morzu Półnoonyin. 8.V1.1940 r, okręt nie powróci! w oznaczonym terminie do bazy i został uznany za zaginiony. Za oficjalną datę zaginięcia „Orla" przyjmuje się dzień 11.V1.1940 r. podany w komunika-cie Kierownictwa Marynarki Wojennej.

Wydanie 15.X11.1941 r. przez rząd na emigraCji w Londynie w ramach pierw-szej serii znaczków ,pocztowych — znacz-ka o nominale 1,50 zł (nr E8) z sylwetką ORP„Orzeł” było doniosłym wydarze-niem. Nigdy bowiem dotąd żaden polski okręt wojenny nie posłużył jako motyw znaczka pocztowego. Znaczek wykonano według autentycznego zdjęcia „Orla" za-wijającego do bazy w W. Brytanii.

Część wycofanych znaczków nr El—E13, a wśród nich i znaczek z „Orłem" w dniu 15.X1.1M3 r. przedrukowano dla upamięt-nienia zdobycia przez II Korpus klasztoru Monte Cassino tekstem: Monte Cassino-18.V.1944, przy czym górny napis oraz poprzedni nominał znaczka został zadru-kowany poziomymi liniami. Nominał znaczka z „Orłem" (nr E20) po Przedru—kowaniu wynosił 1,20 zł (fot. 8).

ZOPrrk9 4'

tlic t 01 9 'W

fot. 8 fot. 9

1.1X.1969 r. upi. Gdynia 1 stosował oko-licznościowy datownik (nr 69219) Przed-stawiający sylwetkę okrętu podwodnego ORP „Orzeł" i napis: 30-lecie bohater-skiej odysei ORP „Orzeł" 1.9.-14.10.1939 (fot. B).

W wprowadzonej do obiegu w 1970 ro-ku serii „Polska na morzu 1939-1945" znaczek o nominale 80 gr (nr 1883) przed-stawia sylwetkę okrętu podwodnego ORP „Orzeł" wraz z jego numerem taktycz-nym 85-A z okresu H wojny światowej.

Prezentowany Materiał filatelistyczny jest świadectwem tego, co rozegrało się we wrześniu 1939 roku na brzegach i wo-dach Bałtyku.

432

Stefan Fijas Dyrektor

'elt=1:17C.'a CJT'C"y i

Oddział Muzeum PiT w Gdańsku

W DNIU 1 września 1979 r. urucho-miony zostanie w Gdańsku, w bu-

dynku przy pl. Obrońców Poczty Pol-skiej 1-2 (dawniej pl. Heweliusza 1-2), Oddział Muzeum Poczty i Telekomuni-kacji. W budynku tynt od 5 stycznia 1925 r. do września 1939 r. mieścił się Polski Urząd Pocztowo-Telegraficzny nr 1 w Gdańsku oraz Dyrekcja Okręgu Poczt i Telegrafów Rzeczypospolitej Polskiej w Gdańsku.

Do zadań Oddziału Muzeum będzie na-leżało upamiętnienie historycznego roz-woju poczty i telekomunikacji na ziemi gdańskiej. W szczególności Oddział pro-wadzić będzie działalność muzealną, obej-mującą:

I. Działalność poczty i telekomunikacji w Gdańsku od zarania jej powstania aż po czasy współczesne, ze szczególnym uwzględnieniem:

— dziejów poczty i telekomunikacji polskiej w Wolnym Mieście Gdańsku w okresie międzywojennym,

— bohaterskiej obrony Poczty Polskiej w.Gdańsku w dniu 1 września 1939 r.,

— martyrologii obrońców Poczty Pol-skiej w Gdańsku w okresie okupacji,

— rozwoju poczty i telekomunikacji ną ziemi gdańskiej w Polsce Ludowej.

2. Udziel ›acznościowców w walce o wyzwolenie narodowe i społeczne, a W szczególności:

— udział w powstaniach narodowo-wyzwoleńczych w XIX wieku przeciw zaborcom,

— ud2ial w wystąpieniach rewolucyj-nych w XIX i XX wieku,

— udziel w walce z najazdem hitle-rowskim i terrorem okupacyjnym oraz w ofensywie narodowowyzwoleńczej w latach 1944-1945.

3. Popularyzowanie osiągnięć, jak rów-nież wzbudzanie szerszego społecznego zainteresowania problemami poczty mor-skiej.

Pierwsza ekspozycja przygotowywana na 1 września 1979 r. przez mgr Romual-da Bukowskiego na podstawie opracowa-nego przez siebie scenariusza obejmuje wyłącznie tematykę dotycząca dziejów Poczty Gdańskiej.

Ekspozycja dotyczy następujących te-matów:

I. Związek Gdańska z resztą kraju do II rozbioru.

II. Poczta Polska w Wolnym Mieście Gdańsku.

III. Napad hitlerowski i obrona Poczty' Polskiej.

IV. Polska Ludowa oddaje bold poleg-łym pocztowcom.

Na wystawę złożą się teksty informa-cyjne, materiały ikonograficzne, modele, oryginalne rekwizyty, obrazy, rzeźby, do-kumenty oraz odpowiedni wystrój wnę-trza.

Szczególnie rozbudowany jest temat obrony poczty jako wydarzenie najbar-dziej zastugujące na uwiecznienie.

Ekspozycja zlokalizowana jest w ze-spole 3 wnętrz (hall, korytarz i sala nr 1), znajdujących się w lewym skrzydle na parterze budynku.

W hallu odtworzono dawny Urząd Pocztowo-Telegraficzny nr l, czynny w tym miejscu, od 5 stycznia 1925 r. do 1 września 1939 r. Okienka pocztowe zlo-kalizowano analogizmie jak przed wojną, pomiędzy filarami po stronie prawej. W ścianie lewej zaprojektowano wnękę o obrysie dawnego okienka. We wnęce tej zostanie umieszczona plansza graficz-na, ilustrująca sposób zagospodarowania Polskiego Urzędu Pocztowo-Telegraficz-nago nr 1 w Wolnym Mieście Gdańsku.

Dalszymi elementami tawiązującyrni do tej tradycji będą: skrzynka na listy, usta-wiona we wnęce ściany czołowej oraz aparat telefoniczny z okresu przedwo-jennego, ustawiony na zabytkowym me-blu w części - ekspedycyjnej poczty. Miej-sce to 1 września 1939 r. było terenem szczególnie ciężkiej walki obronnej.

Ekspozycja dotycząca obrony poczty u-sytuowana jest w sali nr 1. Elementami decydującymi o właściwej percepcji to-motyki i zaistnieniu pożądanego nastroju jest zaprogramowana zmiana oświetlenia od jasnego do stopniowo wyciemnionego oraz emisja specjalnie skomponowanego dźwięku. Wnętrze jest tak ukształtowane, że pozwala widzowi ogarnąć jednym rzu-tem oka wszystkie istotne elementy eks-pozycji. Odsłonięte dwa pierwsze okna umożliwiają wgląd na plac z pozycji obrońcy; umieszczone naprzeciw nich o-brazy wyobrażające sceny z walki po-zwalają uzmysłowić jednocześnie grozę i bohaterstwo. Całe wnętrze utrzymane w poważnej gamie kolorystycznej.

Plansza graficzna umieszczona na tle ściany obok wejścia przedstawia plan na-padu na Pocztę Polską z odpowiednim tekstem i ilustracją wycinka planu dziel-

433

nicy, z zaznaczeniem budynku Poczty Polskiej i usytuowaniem grup uderzenio-wych, sprzętu i broni. W gablocie pozio-mej faksynnile plany napadu na Pocztę Polską wraz z tłumaczeniem. Umieszczony jest tu także obraz olejny na płótnie o wym. 415X255 cm, przedstawiający sce-nę z obrony, wykonany przez Romualda Bukowskiego, dalej rzeźba głowy Kop-rada Guderskiego (autor rzeźby: Sławoj Ostrowski), Następna plansza dotyczy przygotowania samoobrony, ilustrowana jest zdjęciami Alfonsa Flisykowskiego i Konrada Guderskiego.

Zestaw 3 przeźroczy o wymiarach 160X100 cm przedstawia:

— grupę pocztowców w mundurach na zbiórce,

— atak grupy uderzeniowej policji nie-mieckiej na gmach Poczty Polskiej,

— niemiecki samochód pancerny.

W gablocie poziomej umieszczono do-kumenty i pamiątki po obrońcach.

Trzecia plansza graficzna nosi tytuł: Obrona Poczty Polskiej. Tekst informuje o całym przebiegu bohaterskiej obrony. Przebieg obrony ilustrowany jest zesta-wem 6 przeźroczy:

— działo niemieckie ostrzeliwujące Pocztę PalSką,

— samochód . pancerny w akcji, — atak grupy uderzeniowej od strony

placu, — biała flaga, — grupa obrońców pod murem, — obrońcy odprowadzani-do niewoli.

Prócz tych ilustracji przewidziany jest ekran do projekcji zestawu 50 przeźroczy — kadrów z filmu Wolne Miasto.

W gablotach umieszczono: — oryginalny mundur pracownika pocz-

towego z 1938 r., • — broń i amunicję pocztowców.

Kończy ten temat plansza graficzna o tytule: Polegli Obrońcy Poczty Pol-skiej, okwiecająca spis nazwisk z uwzględ-nieniem poległych w walce, zmarłych na skutek odniesionych ran i rozstrzelanych.

Korytarz szerz/kogo' 250 cm przebiega-jący obok hallu i sali nr 1, łączący hall z biurem muzeum i schodami prowadzą-cymi na dziedziniec do epitafium, wy-korzystany będzie do eksponowania te-matyki ogólnej, związanej z powstaniem i problematyka poczty w Gdańsku.

Za pomocą plansz graficznych z odpo-wiednimi tekstami, ilustracjami, fotogra-fiami, mapami połączeń pocztowych, prOedstawione są:

— początki Poczty Gdańskiej, datujące się już od końca XV wieku,

— działalność Poczty Królewskiej aż do II rozbioru Polski,

— Poczta Polska w Wolnym Mieście Gdańsku,

— placówki pocztowe na terenie Wol-nego Miasta,

— plan Gdańska z zaznaczeniem obsza-ru obsługiwanego przez Pocztę Polską, zniszczone skrzynki pocztowe, serie znacz-ków wydanych dla Poczty Polskiej w Gdańsku,

— pracownicy Poczty Polskiej.

Gablota pozioma zawiera reprodukcję aktu erekcyjnego Polskiego Urzędu Pocz-Mwo-Telegraticznego Gdańsk 1, oryginal-ny list nadany w dniu otwarcia urzędu (5.1.1925 r.), Złotą Księgę oraz pamiątki po obrońcach i pracownikach Poczty Pol-skiej.

Ekspozycję kończy temat: Polska Lu-dowa oddaje hołd poległym pocztowcom.

Dalsza rozbudowa Oddziału Muzeum w Gdańsku następować będzie w miarę wzbogacania się zbiorów o pamiątki, szczególnie po łącznościowcach zaangażo-wanych w czynną walkę z okupantem.

Poczta dyliżansowa szlakiem obrony wybrzeża ]Ministerstwo Łączności w porozumieniu

z DOPiT Gdańsk i Muzeum PiT orga-nizuje pocztę dylizansową z okazji od-stanięcia Pomnika Obrońców Poczty Polskiej w Gdańsku.

Dyliżans będzie przyjmować przesyłki zwykłe i polecone, krajowe i zagraniczne, stemplując je kasownikami okolicznościo-wymi w miejscach postoju, w dniach: 2-4.1X. — Gdańsk 1, 2.1X. — Gdańsk 30,

3.IX. — Gdynia 1, 3.IX. — Gdynia 3, 4,DC.•— Władysławowo, 4.ix, — Hel I.

Komplet ostemplowań na kartach emi-sji 40. rocznica napaści Niemiec hitlerow-skich na Polskę można nabyć przesyłając pisemne zamówienia do końca września br. pod adresem: Centrala Zaopatrzenia PiT, Grochowska 23/32, 00-942 Warszawa, Cena kompletu wynosi 6 zł + opłata ta-ryfowa dla listów poleconych za zwrot-nym poświadczeniem odbioru.

434

NAJŁADNIEJSZY ZNACZEK POLSKI Z 1978 R. 1. Swiatowa Wystawa Filatelistyczna „Praga 1978" — nr 2428 2. Swiatowa Wystawa Filatelistyczna „Capex 78" — nr 2413 3. Dzieli Znaczka 1978 — nr 2434

Tak typowali Czytelnicy w 19. konkur-sie-plebiscycie na najładniejszy znaczek 1978 roku, emitowany przez Pocztę Pol-ska.

Tegoroczny konkurs pobił dwa rekor-dy: rekord frekwencji i rekord pod względem liczby prawidłowych odpowie-

- dzi. Czytelnicy nadesłali 4002 odpowiedzi (2605 w roku ubiegłym, który byt znacz-nie lepszy od poprzednich). Cieszy nas wzrost zainteresowania konkursem, gdyż świadczy o tym, że Czytelnikom naszym nieobojętna jest „uroda" polskich znacz-ków. Jak nigdy dotąd, aż 37 osób wyty-powale prawidłowo 3 maczki, które uzy-skały największą liczbę punktów. Nie zmienił się tylko gust uczestników kon-kursu. Znów 1 i 3 miejsce zajęły znacz-ki „malarskie". Tym razem są to repro-dukcje: fragmentu obrazu Jana Matejki — Bitwa pod Grunwaldem, przedstawia-jącego Jana Ziżkę z Trocnowa (1 miej-sce) i Portretu miodzietica — Rafaela Santi (3 miejsce).

Zgodnie z regulaminem, 3 najładniejsze znaczki roku 1978 zostały wyłonione w drodze 'podsumowania wszystkich nade-słanych głosów. Kolejność ustalono przy-znając za maczek typowany w odpowie-dziach na pierwszym miejscu — 3 punkty, na drugim -miejscu — 2 punkty i na trzecim miejscu — 1 punkt.

Czytelnicy glosowali na 59 znaczków• które weszły do obiegu w 1978 roku; 3 znaczki nie otrzyrnaly ani jednego gło-su, a 12 maczków uzyskało ponad 500 punktów:

Ii.«J-1%

Nazwa emisji Lizaku

1 2421 SWF „Praga 19/8" 4774 2 2413 SWF „Capek 78" 9175 3 2494

Dzień Znaczka 1978 2494 4 2417 Pierwszy Polak w kosmo-

sie 8,90 as 2111 5 2418 Pierwszy Polak w kaem..

sie 1,50 al 1250 8 2410 30 rocznica 2jedn. Ruchu

atkodz. 914 7 2435 100-lecie urodzin T. Kor-

zaka 832 B 2421 IV Miedz. Kongres Para- 9 2427 zytelOgów B Ol 204

Ochrona arodowlaka — brzoza 6 Ol 725 Festiwal ~dzieży w Ha- 10 2418 wanie 572 Polemik kombatantów pol- 11 2410 skich w Parytn 554 Mundial-W 0.95 31 541 12 2411

Sąd Konkursowy, yr skład którego we-szli przedstawiciele: Ministerstwa Łącz-ności — Irena Zielińska, Z. Gt. PZF —Helene Typrowicz, Przedsiębiorstwa Fi-latelistycznego — Bożena Dziudziek i re-dakcji „Filatelisty" — Wiesława Kawa-cka, otrzymał do dyspozycji:

Z nagrody honorowe ministra łączno-ści prof. dra Edwarda Kowalczyka

10 nagród regulaminowych Przedsię-biorstwa Filatelistycznego RSW „Prasa--Książka-Ruch" o zwiększonej w br. war-tości łącznej do 10 tys. z/ (wartości na-gród od 1 do 10 — p. pkt 5 regulaminu ogłoszonego w nr 7/79)

10 'nagród regulaminowych Młodzieżo-wej Agencji Wydawniczej RSW „Prasa--Książka-Ruch" po ok. 1000 zł każda

5 nagród Zarządu Głównego Polskiego Związku Filatelistów, także w zwiększo-nej w br. wysokości do ok. 400 z1 każda.

Losowano wyłącznie spośród odpowie-dzi zawierających 3 znaczki, które uzys-kały największą liczbę punktów, w ukła-dzie 1-2-3.

Wylosowali:

Nagrody Ministra Łączności:

— Tomasz Kowalczyk., ul. Strubiczów 4A/ /1, 02-138 Warszawa

— Konstantin P. Gonmarenko, Czerepa-nowo, ZSRR

Nagrody Przedsiębiorstwa Filatelistycz-nego:

1. Urszula Malik, ul. Sobieskiego 12, 47-110 Fosowskie, Staniszcze Wlk.

2. Eugeniusz Sobota, ul. Modrzejewskiej 11/32, 41-712 Ruda Sl.

3. Elżbieta Kielczak, ul. Pułaskiego 51, 07-200 Wyszków n.Bugiem

4. Bronisław Bieroński, ul. Rymarska 3/ /1 40-425 Katowice

5. Elżbieta Urbaniak, Al. Wojska Pol-skiego 36B/8, 08-100 Pułtusk

6. Jan Wyderka, ul. Tomaszowaka 10A/ /27, 96-200 Rawa Maz.

7. Joachim Chmielarz, ul. 15 Grudnia 37, 47-123 Kielcza

8. Mariola Wojewoda, ul. Zielona 19B/ /18, 81-113 Gdynia

9. Władysław Pszczółka, ul. Matejki 6/1, 56-400 Oleśnica

10. Jan Pawel Smolainzuk, ul. Armii Czerwonej 29/67, 19-300 Elk

435

— Ryszard Swieeh, ul. Czołgistów 38/9, 81-378 Gdynia

Nagrody Młodzieżowej Agencji Wydaw-niczej:

— Barbara Juszczak, ul. Dietla 7/3, Kra-ków

— Marek Opalach, ul. Siemi•radzklego 17/ /2, 01-630 Warszawa

— Micha iła Suczkowa, Czerepanowo, • ZSRR

— Tadeusz Wilkos, ul. Jasnogórska 61/28, 42-200 Częstochowa

— Ewa Rychlik, Al. Wojska Polskiego 36C/2, 06-100 Pułtusk

— Jadwiga. Jaworska, ul. Sowińskiego 38/ /18, 07-200 Wysz.ków

— Przemysław Radek, ul. Opolska 47/78, 31-277 Kraków

— Krzysztof Guzy, ul. Leśna 2A, 47-114 Kolonowskie

— Anna Wiatrowska, ul. Jędrzychowska 23, 65-385 Zielona Góra

Nagrody Zarządu Głównego PZF:

— Krzysztof Fiolcza, ul. Sandomierska 24/13, 26-800 Radom

— Stanisław Majniewizz; Rynek 1/7, O-pole

— Antoni Kaczkowski, ul. Boh. Warsza-wy 76/1, 74-300 Myślibórz

— Wacław Koniarski, ul. Ładna 4, 07-500 Radomsko

— Maryla Kuczyńska, ul. Lipowa 9/28, 12-200 Pisz

Nagrody w postaci walorów filatelis-tycznych zostały już rozesłane. Fundato-rom nagród serdecznie dziękujemy i gra-tulujemy tym Czytelnikom, do których w tym roku los się uśmiechnął. Zapra-szamy do przyszłorocznego konkursu.

nowości Q POLSKIE W 40. rocznicę napaści Niemiec hitle-

rowskich na Polskę zostanie odsłonięty pomnik Obrońców Poczty Polskiej w Gdańsku dłuta artysty rzeźbiarza Win-centego KuSmy. Z tej okazji Minister-stwo Łączności w dniu 1 września 1979 r. wprowadzi do obiegu dwa znaczki pocz-towe przedstawiające pomnik.

Pierwszy znaczek o wartości nominal-nej 1,50 zł w nakładzie 10 mln sztuk drukowany jest w arkuszach dużych po 50 sztuk. Wokół znaczka znajduje się napis — Pomnik Obrońców Poczty Pol-skiej w Gdańsku. Drugi znaczek o war-tości nominalnej 10+5 zł drukowany jest w formie bloku w nakładzie 1,2 mln sztuk. Na marginesie bloku przedstawio-no Srebrny Krzyż Orderu Virtuti Militari V klasy nadany obrońcom poczty pol-skiej w Gdańsku. Na bloku znajdują się napisy: „40 rocznica napaści Niemiec hi-tlerowskich na Polskę" i „Pomnik Obroń-ców Poczty Polskiej w Gdańsku".

Dopłata do bloku w wysokości 5 zł przeznaczona jest na pomnik.

Obydwa znaczki wydrukowano techni-ką rotograwiurową na papierze kredo-wanym w formacie 31,25X39,5 mns. For-mat bloku — 79X62,5 mm.

W dniu wprowadzenia znaczków do obiegu znajdą się w sprzedaży koperty FDC opatrzone okolicznościowym datow-nikiem stosowanym w upt. Gdańsk 1.

New Polish Issom§ On the fortieth anniversary of hitlerite

Germany aggression against Poland, a monument to the Defenders of the Polish Post Office in Gdańsk is to be unveiled. The monument has been sculptured by the sculptor, Wincenty Knónla.

On this occasion, on lst September 1979, the Ministry of Posts and Telecommuni-cation is going to issue two postage stamps representing the monument.

The first stamp, of zi 1.50 Pace value (quantity printed 10 million) has been printed in larga sheets of 50 stamps each. The outer part of the stamp's picture bears the Polish inscription: ,,The Mo-nument to the Defenders of the Polish Post Office in Gdańsk".

The other stamp, of zł 10 + 5 zł —Pace value, has been printed in form of a miniatura sheet (quantity printed 1.2 million). On the margin of the Sheet a reproduction is printed of the Silver Cross of the Order „VIRTUTI MILITARI" 5th Class that has been awarded to the de-fenders of the Polish Post Office in Gdańsk. The sheet bears the inscriptions: „Fortieth Anniversary of hitlerite Ger-many Aggression against Poland" and „The Monument to the Defenders of the Polish Post Office in Gdańsk".

The 5 zł surcharge to the Sheet is intended to increase the fund of the Me-nument,

438

Autorem projektów znaczków, bloku, kopert i datownika jest artysta plastyk Andrzej Heidrich.

*

Dla upamiętnienia 50-lecia • Międzyna-rodowego Radiokomunikacyjnego Komite-tu Doradczego (Oomite Consultatif Inter-national des Radiocommunications), dzia-łającego w ramach Międzynarodowego Związku Telekomunikacyjnego (UIT) Mi-nisterstwo Łączności wprowadzi do obie-gu we wrześniu br. znaczek pocztowy o wartości nominalnej 1,50 21, przedsta-wiający maszt-antenę Warszawskiej Ra-diostacji -Centralnej oraz znak X Swiato-wago Dnia Telekomunikacji „Radiokomu-nikacja". Na znaczku podano również pa-rametry techniczne: częstotliwość — f = = 227 KHz, moc — P = 2 MW, wyso-kość — h = 646 m oraz umieszczono znak UIT, którego Polska jest członkiem.

Znaczek zaprojektował art. plastyk Wojciech Freudenreich, a wydrukowano go wielobarwną techniką rotograwiurową na papierze kredowanym w formacie 39,5X31,25 mm, w nakładzie 8 mln sztuk.

W dniu wprowadzenia znaczka do obie-gu znajdą się w sprzedaży koperty FDC opatrzone okolicznościowym datownikiem, stosowanym w upt. Warszawa I.

Arkusz sprzedażny zawiera 50 sztuk znaczków.

Kopertę i datownik opracowal także art. plastyk W. Freudenreich.

Termin wprowadzenia do obiegu 24.IX.

3tr

W październiku 1979 roku w Lublinie odbywać się będzie Konkurs Młodych Skrzypków. Lublin. jest bowiem miastem rodzinnym wielkiego muzyka i kompo-zytora — Henryka Wieniawskiego.

Dla upamiętnienia Konkursu Minister-stwo Łączności wprowadzi do obiegu w dniu 25 września br. znaczek pocztowy wartości 1,50 zł przedstawiający w spo-sób symboliczny skrzypće.

Znaczek zaprojektował art. plastyk Woj-ciech Freudenreich, a wydrukowano go wielobarwną technika offsetową na pa-pierze znaczkowym, w formacie 39,5X X31,25 mm w nak ładzie 10 mln sztuk.

W dniu wprowadzenia znaczka do obie-gu znajdą się w ,sprzedaży koperty FDC opatrzone okolicznościowym datownikiem stosowanym w upt. Lublin 1. •

Kopertę i datownik opracował również art. plastyk W. Freudenreich.t-

Arkusz sprzedażny zawiera 30 sztuk znaczków.

Both these stamps have been printed in rotogravure technique, on coated pa-per, in 31.25X39.5 mm size. The dimen-sions of the Sheet are 79X62.5 mm.

On the day of issue First Day Covers will be on sale, bearing the cancellation with a commemorative postrnerk used at the Post Office Gdańsk 1.

The stamps, the sheet, covers and post-mark have been designed by the artist, Andrzej Heidrich.

* To cornmernorate the 50th anniversary

of International Consultative Radiorom-munication Committee (CCIR) acting In-side the International Telecommunication Union (UIT) the Ministry of Posts and Telecommunication is going to issue in September 1979 one postage stamp of zł 1.50 dacz value depicting an aerial mast of the Warsaw Central Broadcasting Station and a sign of the 10th World Telecommunication Day „Radiocomrnuni-cation".

On the stamp also given are the tech-nice! parameters: frequency — f = 227 KHz, power — P = 2 MW, heigt —h = 646 ns and a sign of UIT which Poland is a member of.

The stamp lias been designed by the artist Wojciech Freudenreich and printed in multichronse rotogravure technique on coated paper, in 39,5X31,25 mm size, quantity printed 8 million.

On the day of issue FDC's will be on sale with a commemorative postmark used at the Post Office Warszawa 1.

Commercial panes of 50 stamps. The cover and postmark have alsó

been designed by the artist, W. Freuden-reich.

Date od issue 24.IX.1979.

In October 1979 a Competition of Young Violinists is to be held in Lublin. Lublin is a home-toron of the great musician and composer — Henryk Wieniawski.

To commemorate the Competition the Ministry of Posta and Telecommunication is going to issue on 25th September 1979 one postage stamp of zł 1.50 face value depicting a otolit, in a symbolical way.

The stamp kas lizen designed by the artist, Wojciech Freudenreich and printed in multicoloured offset technique, in 39,5X31,25 mm size, quantity printed 10

On the day of issue FDC's will be on sale postmarked with a commemorative cancellation used at the Post Office Lu-blin I.

The COver and postmark have also been designed by the artist, W. Freuden-reich. Commercial panes of 30 stamps.

437

GDAŃSKI ODO

o 1939 979

-1•IX•1979 era

Stemple pierwszego dnia obiegu znaCzków: „Europejskie Wystawy Filatelistyczne" 1 „40. rocznica napaści Nie-miec hitlerowskich na

Polskę"

'Ukazały się

ZNACZKI

LVII. wprowadzono do obiegu 1 zna-czek „Pomnik Tadeusza Kościuszki w Fi-ladelfii" —1p. zapowiedź w nr 13 (Pismo okólne Min. Łączności z 28.VI.).

14.VII. weszły do Obiegu 2 mamki „Ko-palnia soli w Wieliczce" — p, zapowiedź w nr 12 (Pismo okólne Min. Łączności

28.VI.). 21.VII. wprowadzono do obiegu 2 macz-

ki stanowiące emisję „35-lecie PRL" — p. zapowiedź w nr 13 (Pismo okólne Min. Łączności z 20.VII.).

KARTKI

18.VII. weszła do obiegu kartka poczto-wa ze znaczkiem 1 zł z okazji XIII"Og61-nopolskiej Wystawy Filatelistycznej Ka-towice '79 (Pismo okólne Min. Łączności z 18.VII.).

25.VII. ukazała się kartka pocztowa ze znaczkiem 1 11 z okazji XV Międzyna-rodowego Festiwalu Szachowego im. PKWN ur Natęczowle (Pismo okólne Min. Łączności z 23.VII.).

Stemple okolicznościowe

Za zgodą Min. Łączności, DOPIT zawiada-miają o stosowaniu:

8.3.3111. w Upt. Sopot 1 — datownika: XI Mi-strzostwa Europy w tenisie (pismo z 7.vIlL).

10.VIII. w Upt. Lubań 3 — datownika: Miej-sce Pamięci Narodowej — byty obóz karno-„flecimy Tablkowo (pisma z (LVIII.).

MAMI. w Upt. Zabiszyzi — datownika: „Pre-zenWeje 79” (pisma z D.VID.).

1.M. w Upt. Gdańsk i — datownika: 90. rocz-nica obrony Poczty koiskiej w Gdańsku.

1.1X. w Upt. ujście — datownika: 179 lat szklarstwa w Ujściu.

LIX. W Upt. Warszawa 1 (stoisko pt. w awa-nsu NOT) — datownika: Chrześcijanie a odpo-wiedzialność za pokój.

Ltalgaidki.grOp.: Slowo Ludu — Twoja Gazetą

1-30.1X. w Upt. Warszawa 1 — nakładki prop.: 59 lat Banku PKO.

FUL W Upt. Kazań NoWy datownika: Ju-bileuM XXX-lecia 2. Warszawskiej Brygady saperów.

ILIX. w Upt. Podedwórze — datownika: Na-danie Krzyża Grunwaldu III klasy gminie Po- dedwórue. woj. bialskopodlaskle— uznaniu patriotycznej postawy mieszkańców w walce E hitlerowskim okupantem oraz dążeniu do umocnienia wiedzy ludowej.

8.1X. w Upt. Lądek Zdrój 1 — datownika: XV Festiwal Muzyki Rosyjskiej t Radzieckiej.

9.IX. w Upt. Piła P — datownika: Nadnotec-kie nadęto Kwiatów.

9.IX. w Upt. Warszawa 1 — datownika: 40. rocznica bohaterskiej obrony Warszawy.

13.172. w Upt. Kraków 1 — datownika: 50 lat instytutu Ekspertyz Sadowych.

15.0X. w Upt. SwInoujścle ł — datownika: Manifestacja Przyjaźni 1 Pokoju PRL—NRD. Nigdy więcej wojny.

15.I.X.-15.X. w Upt Warszawa 1 — naklejki prop.: 25-lecle czasopisma „Filatelista".

16.13X. w Iipt. Melona Góra 1 — datownika: Winobranie.

22.132. w tipi. Kielce I — datownika: Mowo Ludu w Shiśble Partii I Spoleezedstwa.

254.3ar. dAt o121.3.,ik: r. Rai 52.

LX. w Upt. Warszawa I — datownika: 25-1e-Me dwutygodnika „Filatelista".

ZAGRANICZNE nowości

AFRYKI PD. REP. (ASA). 25.17. — 3 maczki „Walki Zu-lusów": 4, 15, 20 e (fragmenty z bitew).

ANGUILLA. 2I.V. — 8 zna-czków i blok „Lotnictwo": 5, 32, ta, 22 c, 1.50 dol., 2.50 dol. (przegląd aparatów lotniczychod samolotu WrIghtów, po-

blok sterowiec, do Concorde),

lok (wszystkie a —z 1a AUSTRIA. ].V1. — 1 znaczek

„200-lecie InnvierteL": s sa (herby miast: Riad im Ino-

krels, somecung i Eiraunau am Ino).

LVI. — 1 znaczek „Ochrona wód": 2.50 m (symb. ukaza-nie problematyki pobrany wód).

22.VI. — 1 znaczek serii o-biegowej „Krajobrazy Aust-rii": 9.20 zz (Hirschegg/Klein-walsertal).

33.771. — 1 znaczek „790-1ó-lin miasta Rottenmann": 3 sx (herb miaSta).

nut. — 1 znaczek „50-lecie śmierci polityka Jednia Fin-ka": 3 m (portret).

BELGIA. ZLP. — 1 znaczek „175-lecie izby Handlu i Prze-myski w Oeurters": 8 f (symb. MM.).

BERLIN ZACII. 12.VII. — 2 znaczki obiegowe „Przemysł i Technika": 150 I (koparka lyikowa), 180 f (ładowarka).

IZYD. — 1 znaczek „XXX Mistrzostwa Swiata w stme-

438

ludu z luku" - VII. Berlin Zach.) 50 f (tarcze, otrzall)•

BOLIWIA, E3.HI. - S znacz-ków „Roeznice i wydarzenia") 0.50 b, I b, 1.50 b (100-lecie utraty wybrzeża Oceanu Spo-kolnego ona rzecz Chile -

eranie poczt. miejmoweitei a wybrzeżu), 2 b (Wyst. Fil. n

„Ezfilmar" - X1.1979), 2.50 b („Philaserdica 79" - znaczek bulgamil).

MULOARIA. 2.1V. - I blok „Sofia - sto lat stolicą Buł-garii" (5 znaczków 1 I przy-Wleczka): 2+5 1-13-1-23-1-25M (fragmenty pomników sofij-/erich).

11.1V. - 3 znaczki l blok „Wspólny lot kosmiczny ZSRR-Bulgaria": 12 st (wy-strzelenie statku kosmicznego), 25 st (potoczenie z baza na orbicie), 35 st (lądowanie na Ziemi).

CYPR. 25.VI. - 4 znaczki „Flora i fauna":

rn 25 in (ryba

wargacz). 50 (ptak). 75 m (cedr), 125 in (mul).

PANEL 14.V1. - 2 znaczki „Wyroby ozdobne wikingów, 1.10 kr (wisiorek), 2 kr (klu-czyk).

DOMINIKA. VI. - 4 znaCz-ki „511-lecie skautingu żeń-skiego") 10 c (gotawani. ognisku), 20 e (rozbijanie na- miotu), 50 c (podnoszenie fla-gi), 2.50 dol. (muzyka

muzyka Śpiew).

DZIEWICZE WYSPY. 1.X. - znaczkii blok „IN-lecie

śmierci sir Rowlanda Hilla") 5, 13, 75 c (reprodukcje 2 znaczków Wysp i 1 W. RW-ranię , blok 1 dol. (rept. zna-czka Wysp z 18138 r.).

FILIPINY. 30.1V. - 3 znacz-ki .25-lecie towarzystwa spe-cjalnyeh bibliotek fpkte

30, 75 5, 1 P (emble-mat).

- 2 znaczki „Konfe-rencja ONZ dla handlu 1roz-woju (UNCTAD) w Manili": 1.20, 2.30 p (emblemat).

FRANCJA. 13.V111. - 4 zna-czki uprzednio kasowane do przesylek masoh „Pomni-ki historii - bud

wycowle": 0.68

fr (wieża latarni w La Ro-chelle), 0.88 fr (wieże katedry

Chartres). 1.40 fr (wie*a katedry w Smug«). 2.35 fr (wiece katedry w Amiens).

GWATEMALA. 18.1V. - 5 znaczków lotn. „Ochrona la-u": o c (sadzenie drzewka),

5 (pogorzellako tafta), 9 C (nawadnianie mlodego lasu). 10 c (tartak), 29 c (krajobraz - Las, strumień, tarasowe za-drzewianie wzgórza). . GWINEA ROWNLILOWA. II. - 7 znaczków i Y bloki „Ró-że": 0.50, E, 9, 3.50, 4, 25, 50 e (różne gatunki rót). bloki 130 1 200 e (zawieraj, po i znacz-ku - 652a).

HISZPANIA. 17.V. - 2 zna-CMI ,.SwiatOWY DZIeR Łącz-noici") 5 pt (styl. rya.), 8 pt (satelita komunikacyjny, sta-cja odbiorem).

HOLANDIA. Y.V. -2 znacz-ki „Europa" (CEPY): 55 c au-Pa, mamki), 75 e (Iączno00 na

morzu - statek, fragment a parski i tekst alfabetu mer-seia „Soheveningen radio".

HONDURAS. 1.1V. - 4 zna-czki lotn. „100-lecie mlonko-stenw TOPU") 0.02 1, 0.15 1, 0.25 1, 0.50 1 (emblematy Po-czty Hondurasu I TJPU oraz portrety dawnych dzialaczy pocztowYCM.

HONGKONG. X. - 3 znacz ki „Transport kolejowy": KM (pociąg na stacji). 1.30 dol. (wagon kolejowy), 2 dol. Mleć kolejowa w Hongkongu).

INDIE. I.V. - I znaczek po-święcony Rajarshl Mleku Chhatrapatl: 25 p (portret działacza państwowego 1 pro-pagatora reform socjainyCh).

IRAK, 1SW. - 3 znaczki „WloSenay FeStiwal w Mem-lo") M, 22, 35 f (dziewezynka z fujarkrd.

22.W. - 3 znaczki ..50-loele ezIonkostwa w UPU": M, 35, 75 f (flaga Iraku. emblemat UPIJ).

IRAN. 26.1V. - 2 mamki serii obiegowej z nadrukiem „Rewolucja islamska") 15 i 19 r (gloWe szacha ue prawym górnym rogu zakreskowano pionowymi liniami).

JAPONIA. 26.V. - 1 maczek „Krajowa akcja zalesiania": 50 yen (krajobraz).

30.V. - 2 znaczki „Nowo-Czcisz Sztuka JaPonsa": 50 yen (obraz malarza Kano No-

mada828-8883 50 yen (Obraz rza Aoki Shigeru, 1882-

-1911). JUGOSŁAWIA. 28.V. - ł

znaczek „100-lecie urodzin ma-tematyka, astronoma t geofi-zyka milutina milankowleia") 4.93 dln. (portret pędzla Faja Joga nowina).

29.V. - 1 maczek „100-leCle urodzin poety Kraty Abrase-eltia": Y Slim (Portret).

KANADA. 11.V. - 2 znacz-ki drukowane obok siebie w jednym arkuszu „Pionierzy": 17 c (900-lecie urodzin Char-lesa Michela de Saiaberry -portret), 17 c (220-lecieuro-dzin Johna By - portret).

KOREA PD. 28.171. - 1 zna-czek „Mistrzostwa świata w koszykówce kobiet": 20 w (2 zawodniczki w walce).

KUBA. 17.IV. - 3 anemii „Vi Konferencja na szczycie krajów niezaangażowanych": 3, 13, 90 c (emblematy).

LIBIA. 23.111. - 3 znaczki Swlatowy Dzień Meteorolo-

gie': 13, 30, 50 dh emblemat WMO, wie2a radarowa).

7.IV. - 1 znaczek „Swiato-wy Dzień Zdrowia": 40 Mu (emblemat W110, ruchomy ambulans lekarski).

MALEDIWY. VI. - S znacz-ków 1 blok „25-lecie Mitem' Henri Matisseia": 15, 25, 301, 1.50 r, 5 r, blok 4 r (obrazy Matisseia).

MALTA. B.V. - 2znaczki „Europa" (CEPIE 7 (Poe.t• Matek żaglowy, mmolot, ko-mora listu), 25 c (latarnia

ka, radio).

t.c9141,4. 11.15, - 1 zna-czek ,,10-lecie wprowadzenia krajowej oissingi fliateliHycz-nej'') 5 k (Miopie° nad kla-mrami • •

NIVE. MV. - 2 maczki lotniczej serii obiegowej: 5 dol. (rozbijanie hów ko- kosowych), 8.35 dol. (planta-cjzechów kokmoWyOlD•

RDIor

. 5.VI. - 1 znaczek „Wystawa Rolnicza NRD - Akra 79 - w Markkleeberg k.Lipska": 10 f (emblemat „Akra").

- 2 znaczki „Rehabi-litacja": 10 f (rehabilitacja pedagogiczna), 95 f (rehabi- litacja .W0dowe). •

Myr. - 2 znaczki z przy-wieszką „t0-lecie potoczenia promem kolejowym Samnitz--Trelleborg": 20 1 (prom ko-

ko lej

lejowowy

y „It „ROWOM"),tigen"). 35 f (Prom

N RF. 12.VIL - 2 znaczki serb obiegowej „Przemysł i lechnika") 150 f (koparka We-kowa), 180 f dadowarka)•

- 1 znaczek ,How-mechna Konferencja Zarządów Radiowych w Genewie": M f (skala aparatu radiowego i rę-ka radioopera(ora).

OMAN (Sultanat). 22311. -2zaczki „Arabowie": 40, MO b (otwarty koran na tle wschodzącego Gońca).

PERU. S.V. - 1 znaczek „MO-lecie Czerwonego Krzy-ża": II a (emblemat Czerwo-nego Krzyża).

PORTUGALIA. LVI. - 1 znaczek „Dzień Portugalii", pamięci poety Lula Vaz de Camom (1525-1580): 5.50 esc. (symb. rys.).

RUMUNIA. LV. - 2 znacz-ki ,.Kulturalna i ekonomie.- na póipraca europejska": 1.30 1 (konny dyliżans poczto-wy). 3.90 1 (współczesny trans-port poczty - samolot, sa-mochód, mot0Cykl).

SRI LANKA. 3.V. - 3 zna-czki „Rocznica urodzin Bud-dy": 25 c, 1, 10 r (malowidła Solenne ze świątyni Kelanlya).

ST. HELENA. 20.37111. - 4 znaczki „MO-lecie śmierci Olr Rowlanda Ffilla") 5, 8, 20, 32 p (na 5 p - portret Hillsna pozostałych - znaczki Wyspy z różnych okresów).

SURM" 30.V. - 3 znacz-Icclow.o:1%by:: I. 2, 3, 5. 35,

SYRYJSKA REP. ARABSKA. STIL - 1 znaczek „18 roczni-ca rewolucji 8 marca": WO P (Men,. r3v.).

sRODKOw0AFRYKAŃSKLE CESARSTWO. V. - 8 znacz-ków i blok „Seria przedolim-pijska": 40 f (skok wzwy2). 50 f (kolarstwo). 60 f (podno-szenie ciężarów). 80 f Halv-ml. IM f (bieg przez plotkę. 200 f (skok w dal). blok 500 f Miewanie).

TOGO. VI. - E znaczki ,.Dzień sadzenia drzew": 50 f (sadzenie). M f (podlewanie].

TRYNIDAD i TOBAGO. I.V111. - e znaczków 1 blok „IM-lecie znaczka Tobago": 10, ze, 35. 45, 70 e, I dol. (re-produkcje meszków pierwszej

439

Serii Tobago), blok (wszystkie 6 znaczków).

TUNEZJA. B.V. — i znaczek z <kipiani „Tunezyjski Czar-Wony Pólkaiętyc"; 50+10 (dłoń z palcami ulotonymi w kształt gołębia).

USA. 7.VI. — 4 anaczki, dru-kowane kolo siebie w czwo-robloku, w jednym arkuszu „Olsom rośliny": 15c X 4.

WALLIS 1 FUTUNA. 7.V. —4 znaczki lotu. „100-lecie śmierci sir Rowlanda Hilla": 5, 70, 90, 100 f (na poszczegól-nych znaczkach — repr. aria-

wirów różnych państw arko satelita Zimni, portret Hilla. kwiat, ptaki).

WIETNAMU REP. SOCJALI-STYCZNA. 20.1II. — 8znaz-ków ,,Rogate zwierzęta do-mowe": 10 mi (baran), 12 (wól), 20 xu pauza z jagnię-ciem), 04 xu (blaty .bawól), 40 xu (krowa), 50 xu (kozioł), 80 xu (bawolica z małym), 1 dong (ko910•

WŁOCHY. 23.IV. — 5 znacz-ków „Wiciny Wkisi", portre-ty": 170 1 X 5 (Carlo mader-

no, architekt, 1558-1029; Las-SpaIlanzanl, przyrodnik.

1729-1799; Irgo Pascala, poeta i filolog, 1778-1927; Massimo

1:8684)?°eF% 1 n' casco Seyeri, matematyk, 1878-1881).

ZSRR. 15.V. — 4 znaczki _Samoloty radzieckie": Okop. (A19-28). 3 kop. (Jak-42), 15 kap. (IŁ-76), 92 kop. (IŁ-80).

2A.V. — 1 znaczek „50 lat Magnitogorska.: 4 koli. (frag-menty miasta i zakładów hut-niczym).

NAGRODY ZA PUBLIKACJE W CZASOPISMACH FILATELISTYCZNYCH ZA 1978 r. Sąd Konkursowy, powołany przez Pre-

zydium ZG PZF, w składzie: Stanisław J. Zólkiewski (przewodniczący), Włady-sław Alexiewicz (nieobecny uspr.), Ma-rian Chabowski, Władysław Farbotko, An-drzej My-ślicki, w obecności przewodni-czącego Komisji ds. Czytelnictwa i Publi-kacji Zbigniewa Cieślikowskingo, na po-siedzeniu w dniu 5 sierpnia 1979 r. do-konał oceny opracowań, zamieszczonych w 1978 r. w czasopismach filatelistycz-nych.

Regulamin konkursu był ogłoszony w nr 1/1 Biuletynu Informacyjnego PZF, w nr 13/14 ,,Filatelisty" i w nr 4/66 Hi-storyczno-Badawczego Biuletynu Filateli-stycznego.

Wpłynęły na piśmie następujące wnio-ski: Tygodnika Marynarki Wojennej „Bandera'', „Filatelisty", Historyczno-Ba. dawczego Biuletynu Filatelistycznego.

Jury stwierdziło, że wniosek Tygodnika „Bandera" w części nie odpowiada wa-runkom konknrsu.

Jury postanowiło przyznać następujące nagrody:

w grupie prac historyczno-badawczych

— pierwszą nagrodę przyznano Lesła-wowi Schm u tz owi za 4 opracowania umieszczone w „Filateliście" — „Klisza do druku znaczka na pocztówce Warsza-wa Walczy", „Podwójny nadruk i roz-ważania ogólne o znaczku 1,35 zł/90 gr", „Rodzaj druku i rysunku drugiego wyda-nia znaczków getta", „Typy nadruków na Trauguele",

- drugą nagrodę przyznano Francisz-kowi Jakubowskiemu za artykuł „Ignacy Zajączek — generalny dyrektor poczt Księstwa Warszawskiego", zamiesz-czony w Historyczno-Badawczym Biule- tynie Filatelistycznym,

— trzecią nagrodę przyznano Januszo-wi Ksi ęskiemu i Franciszkowi Fe-

d o r ow icz owi za opracowanie„Cen-zura przesyłek podczas Powstania Wiel-kopolskiego”, umieszczone w „Filateliś-cie";

— postanowiono także wyróżnić opra-cowania Olafa Luc Icn er a, Zbigniewa Sierpińskiego i Jana Daniel-sk ieg o, dotyczące korespondencji więź-niów, opublikowane w „Filateliście"; •

w grupie opracowań tematycznych

— pierwszej nagrody postanowiono nie przyznawać,

— drugą nagrodę przyznano Bronisła-wowi J a si c kie nz u za opracowanie „Zbiory regionalne ze szczególnym omó-wieniem zbioru Poznań", zamieszczone w Filateliście-Tematyku D,

— trzy trzecie nagrody przyznano: Wi-toldowi Żurawskiemu za opracowa-nie „Znaczki, flagi i historia", zamiesz-czone/w Historyczny-Badawczym Biulety-nie Filatelistycznym,. Jerzemu G rus z-ez yńskiemu za artykuł „Pomta po-larna w dokumentacji filatelistycznej", zamieszczony w „Filateliście" oraz Jerze-mu Zadur owiczowi za opracowanie „Rozwój kolejnictwa na ziemiach pol-skich", zamieszczone w Filateliście-Tema-tyku B.

w grupie organizacyjnej Jury wyróżniło pracę Henryka Bia ł ka „Perspektywy wzrostu Ilościowego PZF", zamieszczoną w Biuletynie Informacyjnym PZ.F, pracę Władysława F a r bot ko „Łódzki Ruch Filatelistyczny 1976-77" zamieszczoną w FIBBF i pracę Michała Andr u s z c z y-s. y na „Młodzi&owy Ruch Filatelistycz-ny w Polsce — stan i perspektywy jego rozwoju", zamieszczoną w Biuletynie In-formacyjnym PZF — jednak z uwagi na pełnione przez autorów funkcje w ZG PZF oraz czlonkostwo w Jury postano-wiono nagród nie przyznawać.

440

I Międzynarodowa Wystawa Filatelistyczna „ZSRR-POLSKA" w Kiszyniowie.

Współpraca filatelistów polskich i ra-dzieckich ma już długą tradycję. Trwa nieprzerwanie od początkti lat pięćdzie-siątych. Formy współpracy były różno-rodne; od bezpośredniej wymiany znacz-ków poprzez wzajemne konsultacje i wy-mianę doświadczeń, po organizację wys-taw. Ta ostatnia forma cieszy się szcze-gólną popularnością, ponieważ jest naj-bardziej widoczny-m przejawem działal-ności, a ponadto stwarza okazję do koleżeńskich spotkań.

Dotychczasowe wystawy były organizo-wane w ramach dwustronnej współpracy okręgów i miast. Stąd i zasięg wystaw ograniczony był tylko do pewnych grup filatelistycznych, wywodzących się ze współpracujących ze sobą miast i okrę-gów; Gdańsk—Leningrad, Warszawa—Mo-skwa, Kraków—Baku i Kijów, Szczecin--Ryga, Łódź—Mińsk.

Zarówno Polski Związek Filatelistów jak i Wszechzwiązkowe Stowarzyszenie Filatelistów ZSRR (WOF) uznaje dotych-czasowe formy współpracy za bardzo istotny element w dziedzinie propagandy filatelistyki, a także działalności społecz-no-kulturalnej filatelistów obu krajów. Tym niemniej dostrzegane są potrzeby rozszerzenia i pogłębienia kontaktów, aby mogły objąć więcej okręgów CM` i od-działów WOF, aby umożliwiały wymianę doświadczeń i konsultacje na centralnych szczeblach obu organizacji. Jednym sło-wem, aby dotychczasowa, ograniczona współpraca stela się bardziej powszech-na i wszechstronna. Takie właśnie nowe szersze formy przeWiduje podpisana w roku ubiegłym umowa między Tolskim Związkiem Filatelistów i Wszechzwiązko-wym Towarzystwem Filatelistów ZSRR (WOF).

Właśnie w wyniku jej realizacji zo-stała Zorganizowana przez WOF, pierw-sza w historii wzajemnych kontaktów, Międzynarodowa Wystawa Filatelistyczna „ZSRR—Polska" poświęcona 35 rocznicy Polski Ludowej.

Wystawa odbyła się w dniach od B do 14 czerwca br. w Kiszyniowie, stolicy Mołdawskiej Republiki Socjalistycznej. Otwarcia jej dokonał Minister Łączności 1VIRS, tow. W. G. Russu.

Organizując wystawę w Kiszyniowie koledzy radzieccy umożliwili nam pre-zentację polskiej filatelistyki w regionie, z którym dotychczas nie mieliśmy kon-taktów, a przez odpowiedni dobór ekspo-natów mogliśmy zaprezentować mieszkań-

com Kiszyniowa duży fragment historii i dnia dzisiejszego naszej Ojczyzny.

Propagandową rolę wystawy i jej zna-czenie w życiu kulturalnym Kiszyniowa wielokrotnie podkreślali w rozmowach z delegacją PZF przedstawiciele władz partyjnych i administracyjnych republiki i miasta, a także organizacji realizują-cych politykę współpracy społeczno-kul-turalnej z zagranicą.

Umajać wystawa za ważny przyczynek w dziele zacieśnienia przyjaźni między narodami polskim i radzieckim, Miejska Rada Narodowa Kiszyniowa wyróżniła Polski Związek Filatelistów dużym me-dalem pamiątkowym miasta Kiszyniowa. Wręczenia medalu dokonała Z-ca Prze-wodniczącego MRN, tow. K. P. Zurawle-Wa.

Interesująco wypadła wystawa również od strony filatelistycznej. Pokazano 49 zbiorów, w tym 19 z Polski. Obie strony staraly się przedstawić zbiory dobre, uka-zujące przekrój zainteresowań ' filatelis-tycznych oraz ilustrujące historię, kulturę i gospodarkę obu krajów, co w pełni się udało. Oceny zbiorów dokonało sześcio-osobowe jury, w sklad którego wchodził również niżej podpisany.

Ogółem przyznano 12 medali zlotych, 5 pozłacanych, 15 srebrnych, 5 posrebrza-nych i 11 brązowych. Wystawcy polscy otrzymali następujące wyróżnienia:

Medale złote:

Zbigniew Kruszczyński z Bydgoszczy za zbiór specjalizowany Polski Ludowej,

Eugeniusz Kuś z Warszawy za zbiór specjalizowany Polski Ludowej,

Zygmunt Baranowski z Warszawy za zbiór „List żołnierski",

Bolesław Drzewiecki z Wrocławia za zbiór generalny znaczków ZSRR,

Ryszard Kutmicki z Łodzi za zbiór „Poczta lotnicza w Polsce".

Medal pozłacany:

Sławomir Olek z Olsztyna za zbiór „Maria Curie-Skłodowska".

Medale srebrne:

Lucjan Węgrzyn z Gdańska za zbiór „Polska na morzu", • Leonard Kokoszka z Wrocławia za zbiór ',Osiągnięcia kosmiczne ZSRR",

Władysław Kraska z Warszawy za zbiór „Dzień Znaczka",

Janusz Mikulski z Olsztyna za zbiór „Esperanto łączy narody",

441

„BW” za żbiór „Polska—ZSRR. Przy-jażń i Współpraca".

Medale posrebrzane: Roman Babut z Warszawy za zbiór

„Na sportowych wodnych szlakach", Stanisław Góra z Wrocławia za zbiór

„Kultura Polska", Antoni Kurczyński z Warszawy za zbiór

„Kultura Słowian Południowych", Jerzy Parfiniewicz z Warszawy za zbiór

„Kino i telewizja ZSRR", Zbigniew Stasilowicz z Koszalina za

zbiór „Z iskry rozgorzał płomień", Janusz Tomkalski z Wrocławia za zbiór

„Polski ruch robotniczy".

Medale brązowe: Antoni Osiał z Warszawy za zbiór „O-

pera, operetka, balet", Zbigniew Sierpiński z Warszawy za

zbiór „Wielka Wojna Ojczyźniana 1941--1945".

Wystawcom polskim przyznano również 11 nagród honorowych. Przedstawiona o-cena biorąc pod uwagę proporcje zbio-rów i medali poszczególnych stopni, jest dla filatelistów polskich korzystna, a za-pewne byłaby jeszcze korzystniejsza, gdy-by nie powtarzające się w naszych zbio-rach ciągle te same błędy. Wysłuchałem wielu uwag i opinii krytycznych, szcze-gólnie w odniesieniu do zbiorów tema-tycznych. Zgodnie twierdzono np., że w naszych zbiorach znajduje się dobry i ciekawy materiał, ale jest nieumiejętnie eksponowany. W wielu zbiorach tema-tycznych pokazywany jest materiał na pewno wartościowy, ale bez znaczenia dla rozwinięcia danego tematu (np. znacz-ki lub koperty bez jednego koloru, albo z kolorem odwróconym, podwójna perfo-racja itp.). Zbiory takie sprawiają ujem-ne wrażenie, co ma wpływ na końcową ocenę. Te stale powtarzające się błędy niezbyt dobrze świadczą o rozumieniu istoty filatelistyki tematycznej.

Kilka pozytywnych słów należy się wystawcom radzieckim. Zbiory ich są na ogół budowane poprawnie i trudno niecka znaleźć słabe strony w technice opracowania. W wielu przypadkach są tek zaprzeczeniem poglądów, że zbiór mo-że być dobry tylko wówczas, kiedy znaj dują się w nim dute rzadkości, listy z okresów przedznaczkowych itp.

Okazuje się, że i bez takich materia-łów można opracować dobry zbiór dający sporo satysfakcji. Nie wszystkie przecież zbiory muszą od razu odpowiadać kry-teriom FIP-u, tak jak nie wszyscy spor-towcy muszą startować w mistrzostwach świata czy na olimpiadzie. Potwierdze-niem tej tezy były właśnie zbiory ra-dzieckie. I jeszcze jedno. Z satysfakcją myta się tytuły zbiorów radzieckich. Jest

w nich jakaś oryginalność i świeżość, próba odejścia od schematu i powiela-nia. Przykłady: „Słowo o lesie", ;,Prze-pisy dla- wszystkich" (ruch drogowy), „Skrzydlata dynastia" (zbiór o historii lotnictwa radzieckiego), „Etapy wielkiej drogi" (historia i rozwój gospodarczy Związku Radzieckiego), „Tak zaczynala się legenda" (o początkach podboju kos-mosu). Przykładów jest więcej, ale i u nas dają się zauważyć zmiany, jak cho-ciażby tytuł zbioru kol. Zbigniewa Sta-silowicza „Z iskry rozgorzał płomień". Może zbyt wiele uwagi poświęcam spra-wie tytułów. Wydaje mi się jednak, że nie można tego lekceważyć w filatelisty-ce tematycznej. Właściwie dobrany tytuł znacznie ułatwia i podpowiada opraco-wanie planu i koncepcji zbioru. A to jest już polową sukcesu.

Z satysfakcją można było obejrzeć na wystawie zbiory poświęcone Polsce. By-ły to: „Historia Polski" D. N. Lysogoro-wa z Leningradu. Zbiór zaprezentowany w siedmiu gablotach ukazał Polskę od czasów przedmieszkowych po dzież dzi-siejszy i gdyby nie kilka „usterek", to mógłby otrzymać zloty medal. Uzyskał medal srebrny. Inne zbiory to „Adam Mickiewicz" A. D. Gdalina z Leningradu (m. srebrny), „Pod polską banderą" F. E. Zinki z Gocki oraz zbiór polskich kart pocztowych B. G. Ziuzina z Odessy. Dla tego ostatniego wystawcy delegacja PZF ufundowała specjalną nagrodę w postaci 100 polskich kart pocztowych. Nagrodę ufundowaną przez Zarząd Główny PZF jury przyznało S. M. Blechmanowi za zbiór „Poczta lotnicza ZSRR".

Z okazji wystawy Ministerstwo LIC - ności ZSRR wydalo kopertę pamiątkową i datownik okolicznościowy. Organizato-rzy natomiast wykonali pamiątkowy zna-czek do klapy oraz medal. Katalog wy-stawy, oprócz tradycyjnych już dla ta-kich wydawnictw materiałów, zawiera ponadto obszerną historię Kiszyniowa, a także artykuł pt. „Przyjaźń zapisana na znaczkach pocztowych". Oba artykuły są bogato ilustrowane radzieckimi znaczka- mi pocztowymi. ity.ard Rzepko

442

cCL€7.----%~ INNI Ravensbrilck — nie tylko obozem kobiecym

Hitlerowski obóz koncentracyjny Ra-vensioriick znany jest niemal wyłącznie jako miejsce pobytu, zbrodniczych ekspe-rymentów i zagłady kobiet. Ale w obozie tym — poczynając od roku 1938 at do końca wojny — przebywali także męż-czyźni, oczywiście w specjalnych blokach. Dzieje męskiej części KL RavensbrRek oraz listy pisane przez więźniów omawia w nr 11/79 praskiej „natalie" Karel Kratky.

Stemple poczty kosmicznej

Josef Suva omawia w nr 11/79 „Fila-talie" dotychczasowe kasowniki poczty kosmicznej: ZSRR, CSRS, Polski i NRD. Oprócz wielu znanych także z innych źródeł szczegółów, podaje on, te stempel czechosłowacki stosowany był przede wszystkim do ostemplowania na orbicie 3 listów — specjalnych pamiątkowych kopert Federalnego Ministerstwa Łączno-ścś. Ponadto jednak, jak poinformował kosmonauta V. Ramek, ostemplował on sobie na pamiątkę kilka innych kopert (jedną z nieh, znajdującą się w Polsce z autografami V. Remka i A. Gubariewa, reprodukowaliśmy w nr 2/79 na str. 47) a po powrocie na ziemię jeszcze niewiei-kg ilość dalszych. Zdaniem J. Suvy na-wet grzecznościowo użyty czechosłowacki stempel kosmiczny (z obiegu istnieją tyl-ko 3 oficjalne koperty) będzie bardzo cen-14:,vzbiorach filatelistycznych.

O czcicielach gumy

W numerze czerwcowym francuskiego „L'Echo de la Timbrologie" Bernard L'Ermite zwraca uwagę na ogromne róż-nice cen za znaczki z idealną gumą i znaczki ze śladem podlepki lub z jedną podlepką. Jako przykład podajemy ceny jednej z serii Wielkiej Brytanii: 550 i 125 funtów. Obniżenie ceny o 420 funtów za ślad , podlepki prowadzi oczywiście do tego, że znajdują się fachowcy, którzy za odpowiednią opłatą podejmują się przywrócić znaczkowi idealny stan gumy. Od momentu, gdy przyznano gumowaniu tak wielkie znaczenie, 'poświęcono wiele czasu na studia nad właściwościami fizycznymi, chemicznymi i estetycznymi gumy. Efekt tych badań jest taki, że ostatnio Komitet Ekspertów American Philatelic Society ogłosił, że nie będzie wydawał gwarancji na autentyczność gu-my na znaczkach.

W czasopismach filatelistycznych ogła-szają się — zupełnie otwarcie — fa-chowcy od reperowania gumy na znacz-kach. Czy warto lamentować z tego po-wodu? — pyta autor artykułu. Czy moż-na mówić o reperacji w przypadku, gdy specjalnymi zabiegami przywrócono o-biektowi stan poprzedni? Wada niewi-dzialna, wada wyglądu gumy przestaje być wadą po odnowieniu!

gach antyfaszystowski o, Niemczech

W cyklu publikacji „Z naszej 30-letniei historii" Samarder Express. zamieścił w nr 11/79 zestawienie znaczków poczto-wych NRD poświęconych ruchowi antyfa-szystowskiemu w Niemczech i napiętno-wanie: zbrodni faszyzmu. Wykaz obejmu-je znaczki z pomnikami walki i męczeń-stwa znajdującymi się na terenie NRD jak i w innych krajach.

Twe...0 Wita Stwosza

Obszerny artykuł na temat odzwiercie-dlenia w filatelistyce twórczości Wita Stwosza, pióra Emila Fiali, uzupeł niony przez Miroslava Angera zamieścił w nr 3/79 czechosłowacki biuletyn tematyczny „Vytvarne um6ni a pośtovni znainka". Przypomniano w nim drogę twórczą rzeź-biarza, a następnie zestawiono rnaterial, posługując się m.in. rysunkiem — makie-tą Ołtarza Mariackiego i odsyłając po-szczególne znaczki i całostki do naniesio-nych na ten schemat numerów scen i fragmentów ołtarza. W tym samym nume-rze biuletynu znalazły się także artykuły na temat zasad budowy i cceny ekspona-tów filatelistycznych, sztuki francuskiej w filatelistyce i liczne informacje.

(c)

pociągi czerwonoktayskie 1918-182I

W nr 4 „Berner Briefmarken Zeitung" ukazał się artykuł o konwojowanych przez wojsko szwajcarskie pociągach transportowych Czerwonego Krzyża, prze-wożących towary do Austrii, Czechosło-wacji, Polski, Węgier, Jugosławii i Ru-munii. W dniu 22 lipca 1919 r. pociąg oznaczony nr 5 z eskortą 34 wojskowych wyruszył z Berna do Warszawy z towa-rami i 19 sierpnia wyjechał w drogę powrotną z Warszawy, zabierając trans-port jaj. Korespondencja przewieziona tym pociągiem z Warszawy do Szwajca-rii była zaopatrzona w nalepki czerwo-nokrzyskie, drukowane (w arkuszach po

X Z znaczki) w Warszawie. Artykuł opisuje także dokumentację pocztową 16 innych pociągów, kierowanych do Ru-munii.

493

IN-lecie bułgarskiej poczty.

W 5/8 numerze „Beriier Briefmarken Zeitung't, miesięczniku firmy Zurnstein, zamieszczono całostronicowy artykuł, po-święcony stuleciu bułgarskiej poczty. A oto ciekawsze dane liczbowe, obrazujące rozwój poczty w Ludowej Republice Bul. garii: do 1944 r. były 1003 placówki pocz-towe, obecnie jest ich 2779. Na jedną placówkę przypada 40 kosi powierzchni i 3145 mieszkańców. Pocztę doręcza Się w miastach 7 razy tygodniowo, na wsiach — 6 razy tygodniowo. 70% listów krajowych dociera do adresata w „ciągu doby, 97% czytelników otrzymuje co-dzienną prasę w dniu jej ukazania się. Rocznie doręcza się 300 milionów listów, 1100 milionów gazet, 5,6 miliona przeka-zów pieniężnych i 5 milionów paczek.

60-lecie Słowackiej Republiko Rad

16 czerwca 1919 r. na wielkim zgroma-dzeniu ludowym w Preszowie proklamo-wano powstanie Slowackiej Republiki Rad. Przetrwała ona niewiele ponad 2 ty-godnie, ale znalazła odbicie m.in. w ary-

' ginalnej korespondencji, a także w zna-kach pocztewych upamiętniających rocz-nicę tego wydarzenia. O Słowackiej Re-publice Rad w aspekcie poczty i filatelis-tyki pisze w nr 11/79 dwutygodnika ,,Pi-latelie" Sęverin Zrubec.

Pocztowe kody adresowe

Pocztowe kody adresowe reklamowane są nie tylko przez wirniki, ale także za pośrednictwem specjalnie poświęconych temu tematowi znaczków i całostek. Uka-zało się ich już sporo, w tym niemal we wszystkich krajach socjalistycznych. W nr VII/79 węgierskiego miesięcznika „Fila-teliai Szemle" La.10 Hrabal omawią i kataloguje te wydawnictwa. Wśród ilu-stracji czołowe miejsce zajmuje polska całostka z roku 1973 (Cp 570).

(c) Błędy na znaczkach

W czerwcowym numerze „L'Echo de la Timbrologie" E. Leipert kontynuuje opis błędów na znaczkach poszczególnych krajów. Na znaczkach belgijskich (nr Zu 230-234) łódź ratunkowa jest bez wio-seł, na znaczku belgijskim (nr Zu 659) z serii wydanej z okazji 80-lecia Belgij-skiego Czerwonego Krzyża, poświęconej malarstwu van Dycka obraz został na-malowany nie przez van Dycka, lec-z przez Jacoba Jordeansa (oryginał znajduje się w Polsce). I jeszcze dwa błędy na znacz-kach belgijskich: na znaczku nr Zu 1329 data urodzin J. Destree jest błędna (1863 a nie 1864), na znaczku nr Zu 1393 —

w herbie miasta Poperinghe pierścień biskupi jest na rriewlasciwym palcu. Na maczkach hiszpańskich poświęconych ma-larstwu są następujące błędy: na znaczku nr Zu 1111 portret Isabel Cobos de Por-cel wg Goyi jest w odbiciu zwierciadla-nym (oryginał obrazu w londyńskiej Na; tional Gallery), na znaczku nr Zu 1231 na obrazie El Greno brak gołębia przed-stawiającego Ducha Świętego. Na znacz-ku włoskim nr Zu 968 wydanym z oka-zji 50-lecia tunelu Simplońskiego mamy aż 3 błędy: z tunelu wyjeżdża lokomo-tywa parowa, podczas gdy na linii ko-lejowej. przez tunel trakcja byle zawsze elektryczna, droga przy tunelu znajduje się z przeciwnej strony, a drugi tunel, którego wylot widać na znaczku, został zbudowany 15 lat póżniej. Na znaczku włoskim nr Zu 991 umieszczono czerwo-ny sygnał na dole semaforu, zamiast na górze. m

2523 ROCZNICA URODZIN BUDDY Z ambasady PRL w Katmandu otrzy-

maliśmy ciekawą informację o uroczy-stościach 2523 rocznicy urodzin Buddy, które odbywały się w miejscu jego uro-dzenia — Lumbini.

Z tej okazji poczta Królestwa Nepalu emitowała w dn. 12.V. znaczek okolicz-nościowy wart. 1 r.

W obecności ministra pełnomocnego PRL Andrzeja Wawrzyniaka, który re-prezentował nasz kraj — pierwszego sksi sowania znaczka stemplem pierwszego dnia obiegu dokonał własnoręcznie pre-mier rządu Nepalu Kirthi Nidi Bista.

Reprodukujemy jedną stronę specjal-nego karnetu z -naklejonym znaczkiem

444

psu 32 LUR

i stempiern oraz osobistą dedykację Pr0-miera rządu Nepalu dla naszych czytel-ników.

Zainteresowanych znaczkami Królestwa Nepalu informujemy, że dzięki staraniom ministra Wawrzyniaka spory zestaw znaczków tego państwa został przesiany do zbiorów Muzeum Azji i Pacyfiku, Warszawa, Grochowska 64.

sek

Polish Philatelis ts Association in United Kingdom

Nowe polonijne stowarzyszenie filate-listyczne powstałe w Londynie wiosnę br. rozpoczęło działalność od malej, ale do-brze zorganizowanej Wystawy Filatelis-tycznej pod hasłem: 3.5ilecie bitwy o Monte Cassino (fot. 1). Stowarzyszenie to założyli byli członkowie Związku Filate-

to,.

fot. 2

listów Polskich w Wielkiej Brytanii, któ-e w 25 rocznicę bitwy, w 1969 roku, rów-

nież zorganizowało Wystawę Filatelistycz-ną (fot. 2). Honorowym. prezesem PPA est M. A. BojanOwicz, znany zbieracz ondyński specjalizujący się w znakach pocztowych Królestwa Polskiego, wice-prezesem — Marina S. S. Dąbrowska a sekretarzem — Wiesław Z. J. Nowicki.

notatki ze świata

Echa międzynarodowych aukcji

Wielkie firmy filatelistyczne, specjali-zujące się w organizacji aukcji odnoto-wały z końcem kwietnia duże sukcesy finansowe. Prawie wszystkie pozycje zo-staly wykupione, niektóre nawet z kil-' kakrotną zwyżką. Obserwuje się stale rosnące zainteresowanie . przesyłkami rzadką frankaturą, starymi stemplami, listami poczty lotniczej z okresu 1918--1930.

Firma szwajcarska RAPP ogłosiła w dzienniku Nene Zgrcher Zeitung z dnia 17 maja br. rezultat swej aukcji wiz-. sennej, w której wzięto udział kilkanaście tysięcy osób. Oferowany materiał aukcyj-ny wartości wywoławczej 9 095 600.— fr. sprzedany został za 25 082 670.— fr.; to znaczy ponad 175% drożej.

A oto kilka przykładów z aukcji orga-nizowanej przez firmę LOTH w RFN: za pierwszy znaczek W. Brytanii na liżcie z 1840 r. zapłacono 3000.—Mk, gdy cena katalogowa znaczka stemplowanego wy- nosi 120.— Mk. Sensacyjna seria RFN „trąbki" z 1951 r. przyniosła właścicie-lowi stanę 6000.— Mk (kat. 4000.— Mk), seria Heuss z 1954 r. na FDC —10 000 311c, prowizorium Vineta na wycinku 16500.—Mk (kat. 12000.— Mk). Bawaria nr 1, część arkusza obejmującego 45 znaczków — 80 000.— Mk.

Bloki o motywie EUROPA

Poczty Bulgarii, Rumunii i Węgier e-mitują bloki z motywem EUROPA, zbie-ranym głównie w zachodnich krajach europejskich. Niestety, w każdej emisji odmiany bloków mają bardzo niski na-kład i odpowiednio wysoką cenę. Ta akcja spotkała się z krytyką zachodniej prasy filatelistycznej, zalecającej dużą rezerwę w stosunku do emisji o posmaku spekulacyjnym.

JERPHILEX '80"

Bardzo żywoMe jest stowarzyszenie te-matyczne Kolejnictwo z siedzibą w Luk-semburgu. Corocznie organizowane są sympozja i spotkania wymienne o zakre-sie międzynarodowym. Ten kierunek ko-lekcjonerstwa znajduje dobrego mecena-sa w Związkach Zawodowych Kolejarzy, ułatwiających i wspierających organiza-cje wystaw. W Luksemburgu po raz je-denasty zorganizowana zostanie między-

445

narodowa wystawa PerphilexMO w dniach od 6 do 8 września 1980 r. natomiast w RFN zorganizowana będzie krajowa wystawa Bahnphilex '79 w dniach 19--21.X.1979, w Monachium. Także w tym roku . podobną wystawę organizują Au-striacy w Wolfsbesg z okazji 100-lecia linii kolejowej Wolfsberg—Lavamilnd.

Temat kolejnictwa jest coraz częściej wykorzystywany na znaczkach poczto-wych wielu zarządów poczt.

50 lat pierwszego lotu nad Antarktydą

W końcu czerwca Poczta Australii u-pamiętniła 2 znaczkami 50-lecie pierw-szego lotu R. Byrda nad Biegunem Po-łudniowym, który odbył się 29.11.1929 r. Jubileusze historycznych lotów stanowią bardzo wdzięczny i coraz bardziej po-pularny temat w dziedzinie historii roz-woju lotnictwa.

Nie ząbkowany Kopernik z 1943 r.

Pismo DBZ podaje, że znaczek nie ząbkowany z Kopernikiem, wydany w 1943 r. na 400-setną rocznicę śmierci przez pocztę Generalnej Guberni, zaofe-rowany został na wielkiej aukcji wio-sennej w Monachium. Nie ząbkowany arkusik, obejmujący 10 znaczków, okre-ślony jest jako próba druku i wyceniony w katalogu Michel 1978-79 na 3500.—Mk. Na aukcji znalazły się trzy arkusiki w stanie nienadzwyczajnym z ceną wy-' wolawczą 1250.— Mk. Najlepszy arkusik sprzedany został za 1250.— Mir plus 15% prowizji czyli za 1437.— Mir. Pozostałe dwa arkusze z powodu złego stanu nie znalazły przy tej cenie nabywców.

01./Fa

JESZCZE O NAISPEACH POLECENIA Pan Jan Szorek z Warszawy zwraca

uwagę na błędnie wydrukowane nazwy placówek na niektórych emisjach nale-pek polecenia. Do takich błędów należy napis Golub-Dobrzyn zamiast Goluils-Do-brzyń (nalepka z 1979 r. z numerem kodu pocztowego) lub Kwidzyn 1 zamiast Kwi-dzyn 1 (nalepka z 1971 r.). W tym ostat-nim przypadku- początkowo, ss 1945 r. wprowadzono nazwę Kwidzyń, a następ-nie została ona zmieniona na Kwidzyn (i tak figuruje już w Spisie placówek pocztowo-telekomunikacyjnych wg stanu na 1 'luty 1959 r.).

Wielu czytelników informuje nas o przypadkach stosowania „erek" bez wy-drukowanej nazwy placówki, na których nazwa jest wpisywana odręcznie lub przy użyciu stempelka. Czytelnicy podają tak-że przypadki stosowania nalepek pole-cenia z wydrukowaną nazwą placówki —w innych placówkach, z naniesioną od-ręcznie lub za pomocą stempelka nazwą placówki właściwej. Przypadków tych jest tak wiele, że nie jesteśmy w stanie ich wszystkich opisywaó. Dla przykładu pre-zentujeniy nalepki z Suwalk i Edku, uży-te w .01ecku o czym poinformował nas również p. Szorek.

!pgtosszenia Kupię znaczki. ł calostki ka-

sowane — literatura eurOpej-ska, filozofia, leniniana oraz czyste serie — motyle. Odstę-pie znaczki PRL I ISDL. Ro-muald Kończyk, ul. Conrada 4 ni 58, 01.901 warszawa.

(D-53)

Wymienię: malarstwo, kos-mos, Kennedy, Kopernik czy-ste niepoiude7ane za takie sa-me: Aurtralii, Anglii, Nowej Zelandii, USA, Belgii, Holan-dii. cnrster Milanowski, Box 112, Gar/ield N.J. MU USA.

(D-77)

Partzywe znaczki — do pra- ły badawcze]; biuletyny, cza- sopisma, książki filatelistyrt-ne stale kiwnie. KuirkB.r..• Mokotowska 48 in ak War- szawa. (DM)

Poszukuję calostek — koper-ty lub kart

ey pocztowe] „Port

Gelansk" z znaczkiem 1 al. (Nr katalogu polskiego Z 57). B. M, Rruszczydski, ul. Wia-trakowa tę, 85-tis Bydgoszcz.

(F-83) Kupię lepsze pozycje PRI..

Bartmak, Lipowa 4/010, 88-R0 (F-89)

PoSZukulę ONZ, 0/30y-lecla ONZ, M. Gandhi gnacgki FDC. Stanisław Fmus, ul. Pia-stowska 1, 57410 Polanica Zdrój- (F.84)

Poszukuję PDC lata 1956/59 Cp, Cli rzadsze, z dodrukami, stemple: flora 1 fauna, Ko-pernik; walory do tematów flora i faum Europy, Koper-nik, Egipt Starożytny. Janusz Bartel, ul. Składowa 3/19, 18-400 Suwalki. (F-101)

Kupię maczki Write, Stani-ole, całostki, nowirtel do te-matu „Dziczko" — zawsze aktualne. Strippentow, Os. Kaszubskie 1/75, 84.300 Wejhe- rowo. (F-100)

Za stare stemple, loty, Ga-licję, Cp, znaczki Polski, PRL, dam obraz, narabords, JoSe-smetana 3, 08-119 Siedlce.

(P-111)

446

* CAPT. CALEC BREWSTER*

.; .

WASHINGTON'5 MASTER SPY

SZPIEGOSTWO W FILATELISTYCE

Zdawać by się mogło, że filatelistyka mrczerpals już wszystkie możliwe tematy. A jednak nie. Dotychczas nie przedsta-wiano (w każdym razie bez ogródek i bez ludnych upiększeń) szpiegów i szpiego-stwa, I dopiero Poczta Stanów Zjedno-czonych wydała zgodę na użycie w dniach 8-7 stycznia 1979 roku w khsowniku oko-licznościowym z okazji Wystawy Filate-listycznej FAIRPEX 79 w Fairfield, Con-necticut (Kod 06430) słowa ,,szpieg" a do-tyczącego jednego z głównych szpiegów armii Waszyngtona, Kpt. Kaleba Braw-stera (co za zbieg imion — Kalań 63, 1 przecież głównym szpiegiem Izraelitów, przed podbojem przez nich Palestyny za czasów mojżemowych).

Minęlibyśmy się z prawdą twierdząc, te temat ten jest po raz pierwszy prezen-towany w filatelistyce. Były już znaczki, a L okolicznościowe kasowniki poświęcone znanym asom szpiegostwa, ale unikano Mowa „szpieg", zastępując je słowami „a-gent", „as wywiadu". Katan Kale, przed-stawiony na półcentowym znaczku USA z serii obiegowej 1922-1923, został przez Anglików stracony, jako szpieg Waszyng-tona. Dr Sorge byt wielkim asem wy-wiadu II wojny światowej (znaczki ZSRR, NRD), ale w tadnej z tych emisji nie utyto nazwy „szpieg". Po raz pierwszy bez

żenady nazwa ta figuruje w kasowniku FAIRPEX 79 Mieczysław Upióskl

WIATRAKI NA ZNACZKACH

14 maja poczta francuska wprowadziła nowy znaczek o nominale 1,20 fr, z ilu-stracją XVI-wiecznego wiatraka z Steen-vorde. Z tej okazji czasopismo L'Echo de la Timbrologie w majowym numerze za-mieściło artykuł o wiatrakach w filatelis-tyce. Na okładce pisma i w tekście arty-kułu przedstawiono — oprócz nowego znaczka — dwa inne francuskie znaczki z wiatrakami- z 1936 r. (Z-305) I z 1971 r. (Z-1743), sześcioznaczkową serię portugal-ską z 1971 r. (Z-1120-1125), dwa znaczki greckie z serii widokowej 1942/44 (Z-579 i Z-595), różniące się tylko nominałem (jeden z tych znaczków był dodatkowe w 1944 T. przedrukowany); Holandię re-prezentuje znaczek z 1932 r. (Z-255) z se-rii propagującej turystykę I pięcioznacz-kowa seria z 1969 r. (Z-806-910), HISzpa• nię — tylko jeden znaczek (Z-2061). Nie ma znaczka poświęconego walce Don Ki-szota z wiatrakiem)

Autor artykułu nie wiedział zapewne że- wiatraki stanowiły także charakterys-tyczny rodzaj ludowego budownictwa w Polsce. Wiatrak (Sobienie Jeztory) przed-stawiony jest na naszym znaczku nr 2158 z serii ,,Polskie budownictwo drewniane" Wiatrak holenderski umieszczono na stemplu 59 031 stosowanym z okazji inau-guracyjnego lotu Warszawa—Amsterdam. wiatrak z parku etnograficznego w Ol-sztynku przedstawiony jest na stemplach 66 428 i 68 107, wiatrak jest również na stemplu 68 053 z XI Wiosennego Zlana Politechniki Poznańskiej. AM

Redaguje zespól w MM-MI*: Pabian Bura, Wlesla-wa Kaweeka (redaktor na-mehly), Andrzej myinicai, Dosuw Raszko (Do. sekre-tarza redakcji). Cenozy ~Wózki. Zygmunt SW-

m Adres Redlikejl. W. M- doli 22, 00-023 Warszawa, tel. 57-30-I3. Artykułów nie zarniswionych Redakcja nie zwraca -

Wydawca: RSW „Pc.* -Książka-Ruch- — Miodzie-sowa Agencja Wydawnicza, W. Koszykowa M, M-Sal Warszawa. Telefony 28-0S-73; D-21.29. Odlewania Przyj-muje Biuro Reklamy Pra-sowej t Propagandy, m. Mokotowska 5 in k II p., 00-1390 Warsmwa, telefon

K 25-39-05. konto PO 1 OM W-wa. nr 1531-1195

Cena ogłoszeni 10 R za Mowo w ogłoszeniach drob-nych.

Cena prenumeraty kraje-wet: kwartalnie — el ~ocznie — roez- nie — al 155,—.

Prenumeratę na kraj przyjmuj.dzaly RW „PrasaiKsistka

od-Riuch" oraz

ff:eiZe terminach d'›% 25.XI. na 1 kwartal, I pbd-ro.. roku nastę go I Cały rok; do 10 ka

pneMego

miesinea peprzedzająCeM okres prenumeraty na po-zostałe okresy roku.

Jednostki gospodarki u. spoteczolonel, Instytucje oisanioacie sookezno-Pell. tyczne w miejscowościach, w których ole ma oddzia-łów RSW „Presa-ksiązka--mien". oraz prenumerato-

my indywidualni zamawia-ją prenutneratO

luburm-

daeh pocztowych u do- ręczycieli. Prenumeratę x¢ zlecentein

wysytki za granicę, która jest drobiu o 50% od pre-numeraty krajowe], przY2-mule RSW ,,PressiiKslailia-„Ruch”, Centrala Kolporta-tu Praso i Wydawnictw — 00-1.8 Warszawa, ul. To-warowa M konto PKO nr I52I-71, terminach jak ala prenumeraty krajowej.

Egzemplarze zdezaktuali-zowane as uPMetilnie pi-semne zamówienie prowa-dzi CKPIW, 00-857 Warsza-wa, ul. Towarowa M.

Nakład 20.355. Ob I 1/2 ark. Format B0.

jętoś Pa-ć

pier 'lustr. V kl., 70 g. 10X100. RSW Zakl. Graf

ul Srebrna li, Oarn 8 2.78/0 C-109 INDEKS 35804