5 lat 5 lat członkostwa Polski członkostwa Polski

w w Unii Europejskiej Unii Europejskiej

– najważniejsze efekty – najważniejsze efekty członkostwa dla członkostwa dla

obszarów wiejskich obszarów wiejskich

Dr Zofia Krzyżanowska – Radca Generalny

Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi

Zakres prezentacji Zakres prezentacji

Co pozytywnegoCo pozytywnego przynosiło przynosiło członkostwo w UE rolnictwu i członkostwo w UE rolnictwu i obszarom wiejskim po 5 latach ? obszarom wiejskim po 5 latach ?

Co mogliśmy zrobić lepiejCo mogliśmy zrobić lepiej w ramach w ramach WPR ? z czego się mniej cieszymy ? WPR ? z czego się mniej cieszymy ?

Koszty, ogromny wysiłek Koszty, ogromny wysiłek legislacyjno-administracyjny .legislacyjno-administracyjny .

JJakie wnioski i doświadczeniaakie wnioski i doświadczenia na na przyszłość ? 5 lat i co dalej ?przyszłość ? 5 lat i co dalej ?

Pozytywne efekty Pozytywne efekty członkostwaczłonkostwa

w handlu zagranicznym w handlu zagranicznym w dochodach rolniczych w dochodach rolniczych w zmniejszeniu bezrobocia – wzrost w zmniejszeniu bezrobocia – wzrost

aktywizacji na obszarach wiejskich aktywizacji na obszarach wiejskich w nowych inwestycjach na wsi w nowych inwestycjach na wsi w zmianie postaw i zachowań rolników i w zmianie postaw i zachowań rolników i

administracji – nowe umiejętności administracji – nowe umiejętności doświadczenia doświadczenia

jak oceniają akcesję rolnicy i inne grupy jak oceniają akcesję rolnicy i inne grupy społeczne ?społeczne ?

BILANS HANDLU BILANS HANDLU ROLNO-ROLNO-SPOŻYWCZEGO(SPOŻYWCZEGO(mmlnln USD USD))

Źródło: Zestawienie własne w oparciu o dane EUROSTAT (2009)

-3000

-2000

-1000

0

1000

2000

3000

4000

2000

2003

2007

DOCHÓD GOSPODARSTWA ROLNEGO DOCHÓD GOSPODARSTWA ROLNEGO BRUTTO NA HEKTAR BRUTTO NA HEKTAR (euro/ha)(euro/ha)

Źródło: Zestawienie własne w oparciu o FADN (2009)

0

200

400

600

800

1000

1200

CZ EE HU LT LV PL SK SI

2004 2005 2006

PRODUKCJA ROLNA PRODUKCJA ROLNA (euro/ha)(euro/ha)

0

500

1000

1500

2000

2500

BG CZ EE HU LT LV PL RO SI SK

2003 2007

Źródło: Zestawienie własne w oparciu o dane Eurostat (2009)

CENY-DOCHODYCENY-DOCHODY

Wzrost nominalnych cen producentaWzrost nominalnych cen producenta Realne ceny producenta poniżejRealne ceny producenta poniżej

poziomów zpoziomów z U UEE-15-15 Dostosowania cen większe w Dostosowania cen większe w

krajach o niższym poziomie cen w krajach o niższym poziomie cen w okresie przedakcesyjnym okresie przedakcesyjnym

Znaczny wzrost dochodów rolników Znaczny wzrost dochodów rolników przy utrzymujących się przy utrzymujących się początkowych różnicach poziomówpoczątkowych różnicach poziomów

BezrobocieBezrobocie

Koszty związane z Koszty związane z akcesją akcesją

nierówne warunki konkurencji dla nierówne warunki konkurencji dla polskich rolników, wobec niepełnych polskich rolników, wobec niepełnych płatności bezpośrednich , wysokie płatności bezpośrednich , wysokie obciążenie dla budżetu krajowego obciążenie dla budżetu krajowego

spóźnione i niewystarczające reakcje spóźnione i niewystarczające reakcje na potrzeby bieżące rynków rolnych na potrzeby bieżące rynków rolnych

kary za mleko i nadmierne zapasy kary za mleko i nadmierne zapasy reforma rynku cukru –reforma rynku cukru – jak rozwijałaby się gospodarka bez jak rozwijałaby się gospodarka bez

akcesji? akcesji?

Wydajność i wsparcie WPRWydajność i wsparcie WPRReference yield and SAPS payments per ha in 2013 in the NMS

Source: EC

Otoczenie ekonomiczneOtoczenie ekonomiczne

Rozwój cen w otoczeniu Rozwój cen w otoczeniu rynkowym był i jest niekorzystny rynkowym był i jest niekorzystny zarówno dla rolników, jak i zarówno dla rolników, jak i przetwórców. Wskaźniki wzrostu przetwórców. Wskaźniki wzrostu cen produktów rolnych i cen cen produktów rolnych i cen żywności były i są niższe od żywności były i są niższe od wskaźników inflacji i od dynamiki wskaźników inflacji i od dynamiki cen środków produkcji dla cen środków produkcji dla rolnictwa.rolnictwa.

Tabela. Poparcie dla integracji Polski z UE sprzed i po akcesji. luty 2003 rok, kwiecień 2008. (w%)

Stosunek do obecności Polski w UE Popieram Jestem

przeciw Trudno

powiedzieć

Opinie ogółu respondentów, mieszkańców wsi i rolników. 2003 2008 2003 2008 2003 2008 Polska 60 88 25 7 15 5 Mieszkańcy wsi 47 85 35 9 18 6 Rolnicy 45 79 48 12 7 9

CBOS kwiecień 2008, BS/66/2008 [N:1001], luty 2003, BS/39/2003 [N:1005]

Do której z Do której z grup grup zaliczyłby się zaliczyłby się Pan (i) ze Pan (i) ze względu na względu na swoją swoją sytuację? sytuację? (próba (próba wiejska)wiejska)

Czy w ciągu ostatnich trzech lat (od 2004 roku) materialne Czy w ciągu ostatnich trzech lat (od 2004 roku) materialne warunki bytu Pana (i) gospodarstwa domowego poprawiły warunki bytu Pana (i) gospodarstwa domowego poprawiły

się, czy też nie zmieniły się? (w %)się, czy też nie zmieniły się? (w %)

Bardzo się Bardzo się poprawiłypoprawiły

Trochę się Trochę się poprawiłypoprawiły

Nie Nie zmieniły zmieniły

sięsię

Trochę Trochę się się

pogorszypogorszyłyły

Bardzo Bardzo się się

pogorszypogorszyłyły

LiczebnoLiczebnośćść

Kadra Kadra kierowniczakierownicza

8,68,6 44,944,9 39,939,9 6,66,6 -- 100100

Właściciele Właściciele prywatnych prywatnych firmfirm

7,57,5 35,235,2 47,447,4 7,47,4 2,42,4 335335

Pracownicy Pracownicy adm.-biurowiadm.-biurowi

9,69,6 37,037,0 42,242,2 8,98,9 2,22,2 612612

Pracownicy Pracownicy fiz.-umysłowifiz.-umysłowi

2,42,4 38,238,2 48,248,2 9,29,2 2,02,0 908908

Robotnicy Robotnicy wykwalifikowawykwalifikowanini

3,43,4 36,436,4 50,650,6 7,47,4 1,91,9 1 0431 043

NauczycieleNauczyciele 6,06,0 40,140,1 42,542,5 8,78,7 2,72,7 220220

Tabela. Ocena zmian w sytuacji materialnej mieszkańców wsi po Tabela. Ocena zmian w sytuacji materialnej mieszkańców wsi po akcesji (w %)akcesji (w %)

Do której z grup Do której z grup zaliczyłby się zaliczyłby się Pan(i) ze Pan(i) ze względu na względu na swoją sytuację? swoją sytuację? (próba wiejska)(próba wiejska)

Czy w ciągu ostatnich trzech lat (od 2004 roku) Czy w ciągu ostatnich trzech lat (od 2004 roku) materialne warunki bytu Pana (i) gospodarstwa materialne warunki bytu Pana (i) gospodarstwa

domowego poprawiły się, czy też nie zmieniły się? (w %)domowego poprawiły się, czy też nie zmieniły się? (w %)

Bardzo Bardzo się się

poprawiłpoprawiłyy

Trochę Trochę się się

poprawiłpoprawiłyy

Nie Nie zmieniłzmienił

y sięy się

Trochę Trochę się się

pogorszypogorszyłyły

Bardzo się Bardzo się pogorszyłypogorszyły

LiczebnośLiczebnośćć

RobotnicyRobotnicy

niewykwalifikowniewykwalifikowaniani

3,83,8 27,527,5 55,855,8 9,69,6 3,33,3 622622

EmeryciEmeryci 0,50,5 12,912,9 63,763,7 17,017,0 5,95,9 3 2633 263

RolnicyRolnicy 2,52,5 29,529,5 52,752,7 11,711,7 3,43,4 1 4551 455

BezrobotniBezrobotni 1,71,7 19,519,5 50,050,0 18,018,0 10,810,8 1 0671 067

Średnia dla wsi*Średnia dla wsi* 2,92,9 25,325,3 53,653,6 13,213,2 4,94,9 12 76212 762

Średnia dla Średnia dla Polski**Polski**

4,04,0 25,225,2 50,850,8 14,314,3 5,65,6 38 73038 730Dane: CBOS 26/2007 Jak nam się żyje?Dane: CBOS 26/2007 Jak nam się żyje?

Tabela. Ocena zmian w sytuacji materialnej mieszkańców wsi po akcesji Tabela. Ocena zmian w sytuacji materialnej mieszkańców wsi po akcesji (w %) cd.(w %) cd.

Przyszła polityka rolna? Przyszła polityka rolna? Jaka polityka rolna , cele , Jaka polityka rolna , cele ,

wyzwaniawyzwania Jak pogodzić efekty polityki Jak pogodzić efekty polityki

produkcyjne produkcyjne (bezpieczeństwo żywności(bezpieczeństwo żywności) )

i środowiskowe (dobra i środowiskowe (dobra publiczne: klimat , woda , publiczne: klimat , woda , zanieczyszczenia )zanieczyszczenia )

WPR a przyszły budżetWPR a przyszły budżet

Uproszczenie polityki , Uproszczenie polityki , konieczność , czy jest możliwe ?konieczność , czy jest możliwe ?

Czy istnieje możliwość , jeśli tak to Czy istnieje możliwość , jeśli tak to w jaki sposób wyrównania szans w jaki sposób wyrównania szans rozwojowych w Europie, rozwojowych w Europie,

czy dokonuje się proces czy dokonuje się proces przyspieszanie rozwoju - doganiania przyspieszanie rozwoju - doganiania do grupy lepiej rozwiniętych krajów, do grupy lepiej rozwiniętych krajów, czy dysproporcje te się pogłębiają czy dysproporcje te się pogłębiają

Dziękuję za uwagęDziękuję za uwagę