O języku psychomanipulacji

dr inŜ. Paweł BaranowskiOtwarta Grupa Twórcza

ARTELUX Styczeń 2010

O projekcie

Bazując de facto na intersubiektywnej inercji systemu, sytuuje relewantne bipolarne modalności, zarówno w strukturze inherentnych relacji stymulujących jak i modelowym układzie inhibitorów.

Przykład

„Specjalista” w białym kitlu i okularach, przedstawiony, występuje w eleganckim gabinecie i zapewnia, Ŝe polecany lek naleŜy do wiodących, usuwa równocześnie kilka objawów, jest łagodny dla Ŝołądka. Dostępny bez recepty w kaŜdej aptece, posiada atest.... Zalecany przez ....

Odbiorca otrzymuje informacje implikowane –uznaje, Ŝe lek polecał kompetentny specjalista farmakologii, Ŝe lek jest uwaŜany za najlepszy w swej klasie i Ŝe jest nieszkodliwy dla organizmu.Reklama nie zawiera kłamstw, a nieprawdziwe informacje implikowane

Manipulacja

Kiedy kompromis okazuje się nierealny i rozmówca nie przyjmuje argumentów, które są sprzeczne z jego interesem, jedyną drogądo osiągnięcia celu pozostaje uzyskanie formalnego przyzwolenia (mimo braku faktycznej zgody)Działanie takie nie są akceptowane społecznie i często są sprzeczne z prawem!

Najprostsza manipulacja

kłamstwo!

kłamstwo

NiebezpieczeństwoWiększość relacji międzyludzkich wymaga pewnego poziomu zaufania do wypowiedzianych słów. W świecie ludzi inteligentnych nie stosuje się formy zwykłego kłamstwa. Aby było skuteczne musi spełniaćdwa warunki:

Brzmi prawdopodobnieJest niemoŜliwe do sprawdzenia

Wypowiedź – ingerencja

w świadomość!- to wypowiedzenie zdania lub ciągu zdań, ale równieŜ wydrukowanie artykułu, rozpowszechnienie filmu, ulotki a nawet wyraŜenie uczucia wyrazem twarzy lub pozycjąciała.

Jeśli słuŜy manipulacji, to jej celem jest1) spowodowanie u odbiorcy pewnego stanu lub zachowania, leŜącego w interesie nadawcy i niekoniecznie w interesie odbiorcy.2) wywołanie u odbiorcy fałszywego przekonania

Warunki poprawności

wypowiedzi

Warunek wspólnego

języka

Przykład „kandydat na radnego nie jest godny zaufania, bo jest cyrenaikiem”

Świadome uŜycie słów, o których nadawca wie, Ŝe będąniezrozumiałe lub rozumiane nieprawidłowo.

Ludzie niechętnie przyznają się do niezrozumienia zdania lub nieznajomości jakiegoś słowa

Warunek

nieoczywistości

Nadawca wypowiedzi jest w stanie odpowiedziećna pytanie po co mówi to, co mówi.

Przykład – mąŜ wyjeŜdŜa na delegację i obiecuje Ŝonie, Ŝe nie będzie jej zdradzałZapraszamy znajomych na imieniny i prosimy, aby zachowywali się przyzwoicie

Przykład z Dziennika Poznańskiego

Zasada rewelancji

Rewelancja – ten składnik wypowiedzi, który powoduje, Ŝe wypowiedź ma coś do rzeczy w danym kontekście językowym i sytuacyjnym.Przykład – do którego pytania odnosi sięstwierdzenie Ŝony: DZIECI BYŁY RANO W TWOIM POKOJU?1) Która godzina?2) Kto grzebał w moich rzeczach?Odbiorca przyjmuje, Ŝe skoro zgodnie z regułami języka treść jest poprawna, to jest prawdziwa i przyjmuje ją do wiadomości

Manipulacja zawartością

znaczeniową słów

Przykład – REKLAMA – szampon zawiera proteiny.... Proszek z systemem TAEDLaik odniesie wraŜenie, Ŝe proteiny to jakieś szczególne substancje, a nie zwykłe białka. Kojarzy się to z nauką, a więc czymś, czego nie moŜna zrozumieć, ale trzeba zaufać

Manipulacja zawartością

znaczeniową słów

Przykład z dziedziny polityki: śYD –doskonale nadaje się do manipulacji nacjonalistycznych. Podobnie negatywny wydźwięk ma „wywodzący się z partii komunistycznej...”, bo następuje skojarzenie z totalitaryzmem, zniewoleniem, kolejkami, cenzurą itp.Podobnie określenia „zamieszany w sprawę...” „polecany przez specjalistów...”

Precyzja wypowiedzi

MnoŜenie szczegółów słuŜy często manipulacji zmierzającej do zaciemnienia kwestii zasadniczych.KAśDY POMIAR DOKONYWANY JEST Z PEWNĄ DOKŁADNOŚCIĄWzrost mierzy się z dokładnością do centymetra, wysokość góry do metra, odległość w kilometrach

Jakie stare są te góry?

... dwa miliony lat i trzy miesiące!!!

Dane „na oko”

W przypadku niemoŜności policzenia podaje się wynik pomiaru szacunkowego:„niewielka grupka, nieliczne grupki wyrostków, setki ludzi, tłumy protestujących”Odbiorca oceni liczbę protestujących, zgodnie z intencja nadawcy

Przykład inny

Partia ekologiczna ogłasza, Ŝe rzeka jest zatruta, gdyŜ centymetr sześcienny wody zawiera aŜ 7,67 mg pewnej substancji o trudnej do powtórzenia nazwie.

Precyzja stwarza wraŜenie dokonanie niezwykle rzetelnych badań, co nakazuje powaŜne potraktowanie informacji

Przykład

Organizator wiecu wyborczego SLD spodziewał się tysięcy uczestników, a przyszło dokładnie 198 osób.

Jaką liczbę poda dla prasy?

Ile minut trwa ZARAZ?

ZARAZBardzo poŜyteczny okolicznik, przydatny

do manipulacji czasem

Relewancja precyzji

odpowiedzi

Odbiorca wypowiedzi zakłada, Ŝe precyzja jest relewantna – czyli ma coś do rzeczy w danym kontekście

Przykład mój syn skończył 7767 dni.Prezes będzie dysponował czasem między 13

55 a 14.35 (tu precyzja sugeruje, Ŝe jest to osoba zorganizowana, zajęta i pracowita)

Dane statystyczne

MoŜna nimi dowolnie Ŝonglować.

Przykład: 68,4% Polaków uŜywa pasty XY

Z języka kobiet: „wszystkie” oznacza nie 100%, ale ułamek na tyle duŜy, Ŝe juŜ denerwujący:

Wszystkie moje koleŜanki juŜ mają autoGdy jesteś potrzebny, nigdy ciebie nie ma

Ty zawsze musisz mieć racjęWszyscy się z ciebie śmieją

ZałoŜenie niskiej kultury

logicznej

- k.l. To zdolność do wnioskowania, dostrzegania konsekwencji lub nie całkiem oczywistych związków. Dotyczy równieŜ dokładnego słuchania i zwracania uwagi na wszystko, co naleŜy do wypowiedzi. Większości ludzi ma niewysoką k.l.

Ramy decyzyjne

Decyzje są zaleŜne od ram, czyli sposobu sformułowania problemu decyzyjnego.

Przykład:Na 100 osób po zabiegu chirurgicznym 90 doŜywa okresu pooperacyjnego, 68 Ŝyje po roku a 34 po pięciu latachNa 100 osób poddanych zabiegowi, 10 umiera w czasie operacji, 32 przed upływem roku a 66 przed upływem pięciu lat

ZałoŜenie niskiej kultury

logicznej

Manipulacje polegają na:1) UŜywaniu spójników, wskazujących na

wynikanie (zatem, z tego wynika, skutkiem tego...) w sytuacji, gdy takiego związku nie ma

2) UŜywaniu rozmytych kwantyfikatorów (większość, niemal wszyscy, prawie nikt,...)

3) Stymulowanie błędów rozumowania (o tym za chwilę)

Zaciemnianie obrazu

KaŜda wypowiedź łatwo zaciemnić, za pomocą odpowiednio długich, wielokrotnie złoŜonych zdań, podawania mnóstwa nieistotnych informacji i uŜywania mało znanych obcych słów.Jeśłi na takim tle pojawi się jasna, zrozumiała teza, zostanie odebrana jako treść wypowiedzi i ostateczny wniosek

ZałoŜenie snobizmu

intelektualnego

Wielu ludzi pragnie uchodzić za bardziej wykształconych i udają , Ŝe wszystko rozumieją. Wystarczy wygłosić tezę zawierającąmało znane słowo i zobaczyć reakcję.

O projekcie

Bazując de facto na intersubiektywnej inercji systemu, sytuuje relewantne bipolarne modalności, zarówno w strukturze inherentnych relacji stymulujących jak i modelowym układzie inhibitorów

Wykorzystanie

mechanizmu stresu

Stres uruchamia w organizmie człowieka program przetrwania za wszelką cenę. Następuje wyłączenie płatów czołowych mózgu (odpowiedzialnych za racjonalne myślenie, wyobraźnię, wnioskowanie...), uruchomienie odruchów bezwarunkowych i działanie instynktowne

STRES

To nie tylko zdenerwowanie, ale równieŜ złość, strach, zachwyt, rozkosz, poŜądanie itp.

Odbiorca nie przyzna się, ze myśli wolniejDowodzenie będzie nieskładne i kompromitująceOdbiorca, który zauwaŜy, Ŝe myśli nieskładnie

jeszcze bardziej się zdenerwujeDecyzje są podejmowane pochopnie

KONIEC