Dr hab. Piotr Skubała Uniwersytet Śląski, Katedra Ekologii

Dr hab. Piotr SkubałaUniwersytet Śląski, Katedra Ekologii

Przyroda – dlaczego i jak mamy ją chronić?

„Kto chce naprawdę odnaleźć samego siebie, musi nauczyć się obcować z przyrodą”Jan Paweł II

Czym jest dla Ciebie przyroda?

Czym jest dla Ciebie natura?Natura jest pełna pytań i odpowiedzi, cudownych snów i niezwykłych opowieści. Potrafi malować, komponować muzykę, pisać poematy i wiersze. Jest najlepszym filozofem i mędrcem, ale także najpowszedniejszą, najprostsza mądrością. Stojąc z boku kpi sobie z naszych niezliczonych błędów i pomyłek. Potrafi krzyczeć, tańczyć, płakać i dawać ci znaki, jakich tylko pragniesz. Wszystko zależy od twojej wrażliwości, umiejętności słuchania i patrzenia. W Naturze mieści się wszystko, bez wyjątku. Natura jest niewinna i piękna, i chociaż człowiek zadał jej tyle cierpienia i bólu i wciąż je zadaje, ona nie obraża się na niego. Jak można gniewać się na kogoś, czyj umysł jest w stanie takiego pomieszania i tak chory, że choruje cała jego istota?Jerzy Oszelda

Ludzie i przyroda w prawodawstwieŚwiatowa Karta Przyrody

ZGROMADZENIE Ogólne potwierdzając podstawowe cele Narodów Zjednoczonych, w szczególności utrzymanie pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego, rozwój przyjaznych stosunków między narodami i realizację współpracy międzynarodowej w rozstrzygnięciu problemów międzynarodowych w dziedzinach ekonomicznej, społecznej, kulturalnej, intelektualnej lub humanitarnej.

Światowa karta przyrody(przyjęta w październiku 1982 przez Zgromadzenie ONZ)

świadome, że

a. ludzkość jest częścią przyrody i życie zależy od nieprzerwanego funkcjonowania systemów naturalnych, które są źródłem energii i środków żywności.

b. cywilizacja ma swoje korzenie w przyrodzie, która kształtowała kulturę ludzką i wpływała na wszelkie dzieła artystyczne i naukowe, a człowiek żyjąc w harmonii z przyrodą ma najlepsze możliwości rozwijania swojej twórczości i organizowania wolnego czasu.


przekonane, że

a. każda forma życia jest wyjątkową i zasługuje na szacunek, jakakolwiek byłaby jej użyteczność dla człowieka, i aby uznać istotną wartość innych organizmów żyjących, człowiek powinien kierować się kodeksem moralnym postępowania.

b. człowiek może, przez swoje czyny lub przez ich następstwa, przekształcać przyrodę i wyczerpywać jej zasoby i dlatego powinien w pełni uznać, że pilne jest utrzymanie równowagi i jakości przyrody oraz chronienie zasobów naturalnych.


OGÓLNE ZASADY

Przyjmuje w tych celach niniejszą Światową Kartę Przyrody, która proklamuje następujące zasady ochrony, zgodnie z którymi powinien być kierowany i oceniany każdy czyn człowieka, naruszający przyrodę.



OGÓLNE ZASADY

1. Przyroda powinna być szanowana, a jej istotne procesy nie mogą być zakłócane.

2. Genetyczny potencjał życia na Ziemi nie może być zagrożony; liczebność populacji wszystkich form życia, dzikich i oswojonych, musi zapewnić przynajmniej ich przetrwanie, a warunki służące temu celowi muszą być spełnione.

3. Wszystkie obszary, zarówno lądy, jak i morza, muszą podlegać ochronie według niniejszych zasad; specjalną ochroną należy objąć obszary unikalne oraz obszary właściwe dla różnych ekosystemów i rzadkich, zagrożonych gatunków.


OGÓLNE ZASADY

4. Ekosystemy i organizmy, jak również zasoby lądowe, morskie i atmosferyczne użytkowane przez człowieka, mają być zarządzane w sposób umożliwiający osiągnięcie i utrzymanie optymalnego, zrównoważonego rozwoju, lecz nie kosztem zagrożenia integralności innych ekosystemów czy gatunków, z którymi te ekosystemy i organizmy współistnieją.

5. Natura winna być zabezpieczona przed degradacją spowodowaną działaniami wojennymi bądź innymi wrogimi poczynaniami.

Cenne obszary przyrodnicze w moim regionie

Mapa Dzikiej Polski

http://pracownia.org.pl/mapa-dzikiej-polski

NATURA 2000, rezerwaty przyrody, parki krajobrazowe i inne obszary chronione w województwie śląskim

Śląski Urząd Wojewódzki w Katowicachhttp://www.katowice.uw.gov.pl/urzadkatowice.php?wojewodztwo/rezerwaty_i_parki

Wikipedia - Rezerwaty przyrody w województwie śląskimhttp://pl.wikipedia.org/wiki/Rezerwaty_przyrody_w_województwie_śląskim

Przyroda województwa śląskiego (Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska)

http://www.przyroda.katowice.pl/

Czego potrzebuję aby żyć?

I. To czego potrzebuję aby żyć

drzewa, zwierzęta, słońce, proszki do prania, powietrze, książki, komputer, słodycze, owoce, warzywa, chleb, owady, cukier, Coca-cola, samochód, rower, pies, cyrk, ZOO, McDonald, powietrze, woda, papier, kwiaty, miłość, przyjaźń, złość, rzeka, kuchenka mikrofalowa, alkohol, papierosy, energia elektryczna, telefon komórkowy, dżdżownice, wycieczki, spacery, lody, mikroorganizmy

III. To co mam, ale bez czego mogę żyć

II. To co mogę ograniczyć w swoim życiu

Ludzie w obronie przyrodyMoja Opinia

sekwoja „LUNA” (55 metrów wysokości, 800 lat)

Julia "Butterfly" Hill

10 grudnia 1997 - 18 grudnia 1999

Drewniana platforma o wymiarach 1,8 na 2,5 metra

Julia "Butterfly" Hill

To, co robię absolutnie nie jest moją pracą i nie muszę od tego być odrywana. Gdybym była, byłabym odrywana od siebie - od Ziemi, wody, piasku i marmurowych skał (...) Pragnę, aby działanie trwało przez całą resztę mojego życia. Na zawsze dedykowałam swoje życie większemu dobru.

FILM Luna• 2009

Reżyser: Deepa Mehta

Główna rola: Rachel Weisz („Mumia”. Mumia wraca”)

http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Luna_%28film%29&action=edit

http://en.wikipedia.org/wiki/Rachel_Weisz

http://en.wikipedia.org/wiki/Rachel_Weisz

Strajk głodowy franciszkańskiego biskupa w obronie rzeki

http://www.lebenshaus-alb.de/magazin/aktionen/003268.html

26 września 2005 r. - Friar Luis Flávio Cappio OFM, biskup diecezji Barra w Brazylii

Rzeka San Francisco

- trzecia największa rzeka w Brazylii

http://es.wikipedia.org/wiki/Imagen:Bacia_sao_francisco.jpg

"Una Vita per la Vita" (Życie za życie)

„... deklaruję chęć kontynuowania protestu aż do swej śmierci głodowej, chyba że brazylijskie władze zmienią swe decyzje zniszczenia rzeki św. Franciszka”

Kapitan Paul Watson

Założyciel i prezydent Sea Shepherd Conservation Society

Sea Shepherd Conservation Society

Sea Shepherd Conservation Society

Http://www.seashepherd.org/index.html

http://www.seashepherd.org/index.html




„Focus”, luty 1994: „Wielu twierdzi, że to, co pan robi to zwykła przemoc”

Watson: „Jest mi to obojętne. Gatunek ludzki nie jest zbyt inteligentny. To, co robię, to mój dar dla wielorybów. Gdybyśmy kogoś zabili lub ranili, to byłaby to przemoc. Jednak gdy chodzi o to, by chronić ostatniego przedstawiciela gatunku i trzeba w tym celu kogoś zabić, byłoby to bardziej uzasadnione, jak mordować kogoś w imię ropy w Zatoce Perskiej. Problem wynika z tego, że na tej planecie jest wojna przeciw zwierzętom”

Dr Jerzy ParuselDyrektor Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska

http://images.google.pl/imgres?imgurl=http://www.katowice.lasy.gov.pl/uimages/10/katowice/ochr/rez2_ �

„Przyroda nie ma głosu, więc to my, ludzie, powinniśmy być jej rzecznikami”

Rezerwat „Ochojec” w Katowicach

Zakaz fotografowania. Czy fotografowanie drzew może być niebezpieczne?

Pracownicy gliwickiego zarządu zieleni oskarżają Andrzeja Pieczyraka (biolog, dziennikarz) i jego żonę Katarzynę Lisowska o utrudnianie pracy (biolog)

•Fotografują prace przy wycinkach•Liczą wycięte drzewa•Sprawdzają, czy były chore

„Część drzew jest wycinana bezkarnie i właśnie z tym walczymy. Nie chcemy, żeby Gliwice stały się betonową pustynią”Andrzej Pieczyrak

Andrzej Wajda

“By ratować Dolinę Rospudy, przykuję się do drzewa”

Artur Barciś

“Dolinę Rospudy po prostu trzeba uratować. Nie chcę się czerwienić ze wstydu przed moim przyszłym wnukiem, kiedy mnie zapyta, dlaczego nic nie zrobiłem”

Beata Tyszkiewicz

“Ja nie wspieram swoim głosem obrońców doliny Rospudy, ja czuję się obrońcą doliny Rospudy”

Ruch ogrodnictwa partyzanckiego (guerilla gardening)

http://duckside.mandarinaduck.com/wp-content/gallery/guerrillagardening/guerilla_gardening_2.jpg

(spontaniczne urządzanie terenów zielonych)


http://cubeme.com/blog/wp-content/uploads/2008/06/guerilla-gardening-tokyo-2.jpg


http://farm2.static.flickr.com/1240/770540730_1ff6cc71d8_o.jpg


http://farm3.static.flickr.com/2262/1869911835_7f1e829162_o.jpg


http://www.basschutte.nl/mt/images/guerilla_gardening_vb.jpg

Katalog działań w obronie lokalnej przyrody

Moja Opinia

Jakie znaczenie mają nasze działania w obronie pojedynczego gatunku?


http://serwisy.gazeta.pl/kraj/1,34318,3492673.html

Dolina Rospudy

Miodokwiat krzyżowy (Herminium monorchis)


Rezerwatu „Ochojec” w Katowicach

http://images.google.pl/imgres?imgurl=http://www.katowice.lasy.gov.pl/uimages/10/katowice/ochr/rez2_ �

Liczydło górskie (Streptopus amplexifolius)


Fiołek bagienny (Viola uliginosa)

Wieś Rząska pod Krakowem


http://www.samoloty.ow.pl/str003l1.htm

Hipoteza wypadających nitów

Paul R. i Anne H. Ehrlich (1981)

Paul R. i Anne H. Ehrlich (1981)

Hipoteza wypadających nitów

http://cudaswiata.pl/photos/sydney_harbour_bridge01.jpg

Młody człowiek zbierał jakieś przedmioty na plaży i wrzucał je do morza …Fiseley

Jakie znaczenie mają nasze działania w obronie pojedynczego gatunku?


Co zrobić, aby do naszego parku zawitała dzika przyroda?



http://www.co.rock.wi.us/Dept/PublicWorks/parks/images/Deadwood%20buildup.jpg

Martwe drewno w parku


http://farm2.static.flickr.com/1112/1371516847_856e41d1ac_o.jpg



http://farm2.static.flickr.com/1112/1371516847_856e41d1ac_o.jpg


Austria (Wiedeń), Holandia, Niemcy: martwe Austria (Wiedeń), Holandia, Niemcy: martwe drewno w parkach miejskichdrewno w parkach miejskich

USA: martwe drewno na polach golfowychUSA: martwe drewno na polach golfowych

USA: uśmiercanie drzew, wycinanie dziupliUSA: uśmiercanie drzew, wycinanie dziupli

http://www.ecosystems.sk/gal_pages/hroncecky_grun_porast1_v3.jpg_tn.html

Mity o martwym drewnieMity o martwym drewnie

Mit 1. Martwe drewno trzeba usunąć by las był Mit 1. Martwe drewno trzeba usunąć by las był czysty i zdrowyczysty i zdrowy

Mit 2. Martwe drzewa są źródłem chorób dla Mit 2. Martwe drzewa są źródłem chorób dla lasulasu

Mit 4. Martwe drewno stanowi zagrożenie dla Mit 4. Martwe drewno stanowi zagrożenie dla odwiedzających lasodwiedzających las

Mit 3. Martwe drewno może być przyczyną Mit 3. Martwe drewno może być przyczyną pożarówpożarów

Dokarmiać czy nie dokarmiać?




http://www.bialystok.lasy.gov.pl/drygaly/var/resources/14/26/24/Fot._A._Myka



http://www.mspnr1.republika.pl/kolo_lowieckie.jpg



http://lh3.ggpht.com/_QlTe-OlqPRs/Ru7GrVKn5ZI/AAAAAAAAAVs/VReEJNNuGfg/barca+098.jpg



http://img103.imageshack.us/img103/1350/dsc0005tn0.jpg



http://images.google.pl/imgres?imgurl=http://bi.gazeta.pl/im/3/

Grabić czy nie grabić liście?



http://www.reszel.pl/img/duze/kaszt034.jpg



http://lh5.ggpht.com/_T6cqCSdvjCA/R2QqTlI6AxI/AAAAAAAAB5w/gjSdKt3DOLU/


Czy żaby potrzebują naszej pomocy?

http://klienci.platinestudio.pl/blog/zaba1.jpg


Litoria aurea

Australia - Sydney - Letnie Igrzyska Olimpijskie 2000

1993 - opuszczona cegielnia - planowana budowa kortów tenisowych

Ornitolodzy odnajdują „golden bell frog”

Australia postawiona na nogi

- żabka pod ochroną

- 2 lata więzienia albo 150 tys. dolarów grzywny

Litoria aurea

Plan przeniesienia żabek

* 20 nowych sadzawek + system korytarzy

* żabki nie chcę się przenieść

2 lata później poznano przyczynę porażki

* bały się rybki sprowadzonej w 1925 r., która miała przetrzebić larwy komara

Litoria aurea

Pozostawiono cegielnię i tam przeniesiono wszystkie żabki

„Zaglądasz pod ładny kamień, i nic. Potem podnosisz porysowany kawał plastiku, a tam siedzi pięć żabek i rechocze: hej, połóż to na miejsce”Barbara Sanders, „The Wall Street Journal”

„Teren doświadczalny Uniwersytet Sydney. Nie ruszać”

Czy potrzebne nam są przydrożne drzewa?


http://images.google.pl/imgres?imgurl=http://d.wiadomosci24.pl/g2/69/48/fe/48437

http://www.rawicz.psp.wlkp.pl/gfx/chojno005.jpg


STOP ŚMIERCI NA PRZYDROŻNYCH DRZEWACH !!!

Apel o dostosowanie zieleni przydrożnej do wymogów bezpieczeństwa współczesnego ruchu drogowego.

http://d.wiadomosci24.pl/g2/69/48/fe/48437_1193402881_f568_p.jpeg

„W ostatnich latach obserwujemy nasilającą się dewastację krajobrazu Polski. Szczególnie widoczne jest to w regionach turystycznych takich jak Warmia i Mazury, gdzie wycinane są tysiące drzew przydrożnych. Piękne aleje stanowiące istotny element krajobrazu kulturowego są zagrożone”

Fragment listu do premiera, sejmu, senatu i władz samorządowych, podpisany m.in. przez: Krzysztof Penderecki, Andrzej Wajda, Olga Lipińska, Wojciech Malajkat, Marek Nowicki, Kazimierz Orłośczerwiec 2006


„Z barbarzyńska wycinka drzew wojuje od dawna. Świadczy ona o bezdusznym i niehumanitarnym traktowaniu materii przyrodniczej, która stawia się niżej od potrzeb komunikacji. Pod pretekstem udogodnień w komunikacji wyrządza się ogromną krzywdę ojczystej przyrodzie”

Prof. Andrzej Strumiłło


Czy zwalczać szkodniki w obszarach chronionych?

Czy zwalczać szkodniki w obszarach chronionych?

Opiętek dwuplamkowy (Agrilus biguttatus)

http://images.google.pl/imgres?imgurl=http://www.hlasek.com/foto/

Kornik drukarz (Ips typographus)

http://www.zin.ru/Animalia/coleoptera/images/foto/GDI123.jpg


Co chronimy w rezerwatach?

Opiętek dwuplamkowy (Agrilus biguttatus)

http://images.google.pl/imgres?imgurl=http://www.hlasek.com/foto/

Kornik drukarz (Ips typographus)

http://www.zin.ru/Animalia/coleoptera/images/foto/GDI123.jpg

Gatunki czy procesy?


Czy możemy pomóc motylom?


http://www.proeurasiamedwriter.com/sitebuilder/images/PM14-424x312.jpg

Danaidae - Tajwan


Danaidae - Tajwan

W listopadzie nowe pokolenie motyli migruje z południa na północ (300 km) i przecinają autostradę w okręgu Yunlin


Danaidae - Tajwan

„Ludzie muszą nauczyć się współżyć z innymi gatunkami, nawet jeśli są to tylko małe motyle”Lee Thay-ming z Narodowej Dyrekcji Autostrad

Jakiej rzeki chcemy?


http://images.google.pl/imgres?imgurl=http://www.skanska.pl/files/graphics/

http://img441.imageshack.us/img441/8466/showphpzw3.jpg

http://www.gmina.klodzko.pl/pliki4/_aaa.jpg

Czy polskie rzeki zamienią się w tory bobslejowe z wybetonowanymi brzegami? Na tym m.in. polega wydawanie setek milionów euro na ochronę przed powodzią.Gazeta Wyborcza, 20 lipiec 2004

Katastrofa czy katharsis?


http://www.sme.sk/clanok.asp?cl=1831030

Tatry Słowackie - listopad 2004



Ekologiczna katastrofa czy katharsis?



„Piękna katastrofa”

Adam Wajrak, „Gazeta Wyborcza”, 30 listopada 2004

Co mogę zrobić dla przyrody?

VI. 1. Czynności w naszym codziennym życiu, które obciążają środowisko

VI. 2 Czynności w naszym codziennym życiu, które nie obciążają środowiska

Życzenia dla przyrody

Jestem kołemChcę uleczyć Cię Jesteś kołemChcesz uleczyć mnieJesteśmy razem my to jeden krąg Jesteśmy razem my to jedno

(Indiańska pieśń i taniec uzdrowienia, Ameryka Północna)


Jestem kołemChcę uleczyć Cię Jesteś kołemChcesz uleczyć mnieJesteśmy razem my to jeden krąg Jesteśmy razem my to jedno

(Indiańska pieśń i taniec uzdrowienia, Ameryka Północna)


Życzę Ci przyrodo, aby ….

Dziękuję Ci człowieku

Dr hab. Piotr Skubała Uniwersytet Śląski, Katedra Ekologii

Documents

Transcript of Dr hab. Piotr Skubała Uniwersytet Śląski, Katedra Ekologii