Dr hab. inż. Jolanta Zielińska prof. UP
description
Transcript of Dr hab. inż. Jolanta Zielińska prof. UP
Jolanta Zielińska
Wykorzystanie osiągnięć techniki w
procesie wsparcia funkcjonowania osób z
uszkodzeniami sensorycznymi –
przykłady praktyczne
Dr hab. inż. Jolanta Zielińskaprof. UP
Jolanta Zielińska
Profesor Zygmunt Bauman socjolog, filozof, eseista, jeden z twórców koncepcji postmodernizmu, pojęcia ponowoczesności.
PYTANIE:
„Czym współczesne czasy wyróżniają się w dziejach ludzkości?”
Jolanta Zielińska
ODPOWIEDŹ:
„Do tej pory nurt rozwoju humanistycznego i inżynieryjnego człowieka biegły równolegle i niezależnie. W obecnych czasach po raz pierwszy w dziejach ludzkości przecięły się, a nawet nałożyły wzajemnie. Nie ma rozwoju humanistycznego człowieka bez inżynierii i jej osiągnięć i odwrotnie. Mamy szczęście być świadkami, uczestnikami i twórcami tego procesu.”
Jolanta Zielińska
Trzy obszary, zilustrowane praktycznymi przykładami w których
technika wpływa na jakość funkcjonowania osoby
obarczonej wadą sensoryczną:
skuteczności komunikacji, pozyskiwania i przetwarzania
informacji,
zmniejszenia lub eliminacji wady sensorycznej,
komfortu życia codziennego.
Jolanta Zielińska
Ocena wstępna:
Wada wzroku szeroka oferta kierowana do osób niewidomych i słabo
widzących, duża zmienność i dynamika w czasie.
Wada słuchu mniejszy zakres oferty kierowanej do osób
niesłyszących i słabo słyszących, mniejsza zmienność i dynamika w
czasie.
Wada wzroku i słuchu nieliczne rozwiązania techniczne
wspomagające funkcjonowanie.
Jolanta Zielińska
Ograniczenia i bariery:
przekonanie o przydatności, bariera mentalna,
cena, bariera materialna,
dostępność na rynku, bariera materialna,
informacja o produkcie i sposoby jej uzyskiwania - Internet,
bariera informacyjna,
informacja i sposób zakupu – Internet, bariera informacyjna,
umiejętność wykorzystania, bariera mentalna.
Jolanta Zielińska
Przykłady praktyczne:
Techniczne rozwiązania zwiększające efektywność
komunikacji:
komputer przeznaczony dla osób niewidomych,
komórka telefoniczna przeznaczona do użytkowania przez osoby
niesłyszące.
Jolanta Zielińska
Komputer przeznaczony dla osób niewidomych:
umożliwienie pracy ze standardowym komputerem
i oprogramowaniem,
zainstalowanie programu odczytu ekranu,
przekazywanie informacji alternatywnych ekranu za pomocą
alternatywnych kanałów komunikacji. Dźwięk-syntezator mowy.
Pismo brajla- monitor brajlowski,
klawiatura brajlowska niekonieczna , pisanie bezwzrokowe,
program uczący.
Jolanta Zielińska
Wyposażenie dodatkowe komputera dla osób
niewidomych:
karta dźwiękowa, głośniki lub słuchawki,
oprogramowanie rozpoznające druk,
skaner,
drukarka brajlowska np. Everest, oprogramowanie bezpłatne.
Jolanta Zielińska
Elektroniczne notatniki brajlowskie - mobilności
użytkownika
dwie wersje: mówiąca, brajlowska,
syntezator mowy,
monitor brajlowski: od 18 do 40 znaków,
transfer danych z komputera za pomocą łącza USB, Bluetooth lub
Pendriva,
praca z Internetem,
terminarz, kalkulator, obsługa plików audio, wykorzystanie jako
magnetofon.
Jolanta Zielińska
Wyposażenie komputera dla osoby z częściową utratą wzroku:
monitor o przekątnej powyżej 19 cali,
powiększalniki złożone z kamery i monitora. Oglądanie materiałów drukowanych dzięki kamerze przekazywanych w powiększeniu na ekran. Rodzaje: stacjonarne - 17-20-calowe monitory, przenośne do użytku indywidualnego.
Jolanta Zielińska
Komputer kieszonkowy BraillePen:
bezprzewodową łączność Bluetooth,
systemu Windows Mobile jako gwarancja rozwoju,
bezprzewodowe połączenie klawiatury brajlowskiej do standardowego palmtopa,
niewielkie rozmiary i poręczność.
Jolanta Zielińska
Komórka dla niesłyszących:
Przyczyna zakłóceń: emitujący silne pole elektromagnetyczne nadajnik telefonu komórkowego obok słuchawki telefonicznej.
Rozwiązanie: słuchawka umieszczona w otwieranej pod kątem rozwartym pokrywce, odległość między nadajnikiem aparatu a słuchawką ok.6-7 cm oraz między słuchawką a nadajnikiem bateria zasilająca: dodatkowa osłona przed zakłóceniami.
Przykłady: Motorola z serii StarTAC. Modele StarTAC 70, StarTAC 85, StarTAC Rainbow i StarTAC 130. Ponadto w pokrywce poniżej słuchawki, a więc między słuchawką a nadajnikiem i anteną, znajduje się bateria zasilająca, która również stanowi dodatkową osłonę przed zakłóceniami.
Jolanta Zielińska
Komórka dla niedosłyszących
Zestawy słuchawkowe:wyposażenie: słuchawka i mikrofonsłuchawka umieszczona przy wejściu do małżowiny usznej, w pobliżu mikrofonu aparatu słuchowego.
Pętla induktofoniczna: podłączona do aparatu telefonicznego, założona na szyję tak, aparaty słuchowe w polu elektromagnetycznym wytwarzanym przez pętlę. aparaty słuchowe przestawione na odbiór indukcyjny (T).
Przykład: Pętla Mobile Inductive Loopset LPS-1 do aparatów Nokia 5110 i Nokia 6150.
Jolanta Zielińska
Komórka z Androidem dla niesłyszących CES 2010:
telefon komórkowy do wideokonferencji dla niedosłyszących,
Vphone 1 działa na bazie 624-megahercowego procesora z serii PXA312 firmy Marvell i systemu operacyjnego Android 1.6,
zintegrowano interfejs WLAN i dwie kamery: VGA z przodu i 5-megapikselowy aparat z tyłu,
w opracowaniu jest wersja dla sieci GSM przeznaczona na rynek europejski.
Jolanta Zielińska
Przykłady praktyczne Techniczne rozwiązania zmniejszające lub eliminujące wadę sensoryczną:
bioniczne oko szansą dla niewidomych,
implanty ślimakowe szansą dla nieslyszących.
Jolanta Zielińska
Bionic Ele:
okulary za nimi kamera do widzenia kontrastów,
w oko wszczepiony procesor z odbiornikiem sygnału,
drogą radiową implant otrzymuje sygnał i wysyła go do nerwu wzrokowego,
widzenie: kontury i zmiany oświetlenia.
Jolanta Zielińska
BrainPort:
zamiana sygnału z kamery na siatkę impulsów na plastrze umieszczanym na języku,
orientacja przestrzenna, czytanie dużych liter.
Jolanta Zielińska
Bioniczne oko:
wszczepienie do wnętrza oka mikroskopijnych elektrod, które przekazują impulsy do mózgu,
system składa się z: okularów z wbudowaną kamerą, jednostki centralnej oraz elektrod,
działanie: Okulary przechwytują obraz w zasięgu obiektywu w rozdzielczości 5 megapikseli. Jednostka centralna przekształca obraz tak, aby móc go "narysować" przy pomocy 100 jednobarwnych kropek, elektrody stymulują nerwy, aby mózg "zobaczył" obraz w zasięgu okularów,
prace nad drugą generacją, obsługującą 1000 elektrod i pozwalającą na czytanie dużych czcionek, pierwsza implementacja w 2013 roku.
Jolanta Zielińska
Implanty ślimakowe:
zaawansowane urządzenie elektroniczne, wszczepiane podczas operacji chirurgicznej osobom obustronnie niesłyszacym lub z obustronnym głębokim niedosłuchem zmysłowo-nerwowym,
składa się z dwóch części: wewnętrznej, wszczepianej pod skórę, umieszczanej w loży kostnej w zagłębieniu kości czaszki, oraz części zewnętrznej, przetwarzającej sygnały akustyczne w sygnały elektryczne, przekazywane do części wewnętrznej,
elektroda części wewnętrznej umieszczona w ślimaku bezpośrednio pobudza nerw słuchowy, wywołując wrażenia słuchowe,
w Polsce stosowane są implanty firm: Advanced Bionics Ear, Cochlear oraz Medel.
Jolanta Zielińska
Przykłady praktyczne Techniczne rozwiązania wspomagające komfort życia codziennegoosób niewidomych
Aparat fotograficzny:zamiast wyświetlacza LCD na głównym panelu znajdują się tzw. niby-szpilki,zdjęcie oglądane poprzez dotyk.
Przykład: Aparat o nazwie Touch Sight zaprojektowany przez firmę Samsung, zdjęcie poprzez przyłożenie aparatu do czoła, podczas robienia 3 sekundowy dźwięk, wyposażony jest w trójwymiarowy panel Braille’a.
Jolanta Zielińska
Samochód dla niewidomych:
wykonany w ramach programu Blind Driver Challenge, na Uniwersytecie Tech College of Engineering,
korzysta on z laserowych czujników, systemu komend i informacji głosowych oraz całej gamy najnowocześniejszych,
wyposażenie to: wibrująca kamizelka, system komend głosowych, dotykowa mapa.
Jolanta Zielińska
Zegarek dla niewidomych:
otwierana koperta,
tarcza z czterema wypukłymi cyframi czterech godzin punkty pośrednie z minutami,
grube wskazówki umożliwiają odczyt palcami,
zegarki udźwiękowione, głosowo podają czas i datę.
Jolanta Zielińska
Inne przykładowe rozwiązania przydatne dla osób z wadą wzroku:
mówiąca miara: płynomierz:
identyfikator kolorów: autolektor:
wykrywacz przeszkód: elektroniczny lokalizator:
Jolanta Zielińska
Przykłady praktyczne Techniczne rozwiązania wspomagające komfort życia codziennego osób niesłyszących:
budzik dla niesłyszących:
głośniejszy alarm,
mrugająca lampka,
wibrator.
Jolanta Zielińska
Rozwiązania informujące i ostrzegawcze w postaci wibracji i świetlnych sygnałów:
urządzenie alarmowe informujące o niebezpieczeństwie przypominające wyglądem radioodbiornik,
opaska na rękę informująca o dzwoniącym telefonie,
telefon dla niesłyszacych TTY, klawiatura połączona z telefonem, wybór numeru sygnalizowany świetlnie, informacja przesyłana pisemnie,
serwis TTY Relay Servie, osoba przekazująca wiadomość łączy osobę używającą TTY z adresatem korzystającym z normalnego telefonu, przenośnie TTY firmy Apple można podpiąć do telefonu komórkowego.
Jolanta Zielińska
Przenośne urządzenie o nazwie UBIDUO:
pomaga osobom mającym problemy z mówieniem oraz pisaniem,
posiada dwa ekrany i dwie klawiatury,
w rozmowie może brać udział od dwóch do czterech osób jednocześnie.
Jolanta Zielińska
Muzyczny kołnierz: pomaga usłyszeć muzykę poprzez pobudzenie wibracjami odpowiednich partii mózgu.
„Emoti-Chair”: krzesło do słuchania muzyki oparte na technologii „sensory-substitution.
Jolanta Zielińska
TRANSMATTER mata, która informuje o ruchach osób w pomieszczeniu.
SORENSON VIDEO RELAY SERVICE bezpłatna, całodobowa usługa, pozwalająca na przekazywanie i odbieranie połączeń przy udziale tłumacza języka migowego za pomocą szybkiego łącza internetowego lub wideotelefonu.
Jolanta Zielińska
STICK-TALK:
komunikacja słyszących, niesłyszących i niewidomych,
wielkości długopisu,
na ekranie wyświetlany jest tekst mówiony,
osoba niesłysząca wstukuje tekst do urządzania.
Jolanta Zielińska
Wnioski końcowe:
bez konkretnych, technicznych rozwiązań, zastosowanych w praktyce jakość życia osób obarczonych wadą nie ulegnie wyraźnej, jakościowej zmianie,
przyszłość komfortowego, skutecznego funkcjonowania osób niepełnosprawnych, zwłaszcza z uszkodzeniami o charakterze sensorycznym to technika i inżynieria.
Jolanta Zielińska
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ