DOLNE ŹRÓDŁA CIEPŁA RAUGEO DO POMP CIEPŁA · PDF filepn-en 12201-1-3:2011 pn-en iso...

DOLNE ŹRÓDŁA CIEPŁA RAUGEO DO POMP CIEPŁANOWOCZESNE OGRZEWANIE, CHŁODZENIE I OSZCZĘDZANIE ENERGII Z WYKORZYSTANIEM CIEPŁA GEOTERMALNEGOINFORMACJA TECHNICZNA 827600 PL

Ważna od 06.2012827600 – Zastrzegamy sobie prawo do zmian technicznychwww.rehau.pl

BudownictwoMotoryzacja

Przemysł

SPIS TREŚCI

1 . . . . . . . Podstawy systemu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41.1. . . . . . Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41.2. . . . . . Wskazówki dotyczące bezpieczeństwa i zagrożeń . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41.3. . . . . . Podstawy wykorzystania ciepła geotermalnego w warstwie przypowierzchniowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51.4. . . . . . Dobór i projektowanie systemów geotermalnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51.5. . . . . . Podstawowe informacje dotyczące materiałów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

2 . . . . . . . Dolne źródło ciepła do pomp ciepła – RAUGEO. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8

3 . . . . . . . Sondy pionowe RAUGEO i osprzęt. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103.1. . . . . . Opis systemu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103.2. . . . . . Dane techniczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103.3. . . . . . Projektowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143.4. . . . . . Montaż . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163.5. . . . . . Osprzęt. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20

4 . . . . . . . Kolektory poziome RAUGEO i osprzęt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 244.1. . . . . . Opis systemu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 244.2. . . . . . Dane techniczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 244.3. . . . . . Projektowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 274.4. . . . . . Montaż . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 284.5. . . . . . Osprzęt. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30

5 . . . . . . . Kolumny geotermalne RAUGEO i osprzęt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 315.1. . . . . . Opis systemu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 315.2. . . . . . Dane techniczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 315.3. . . . . . Projektowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 325.4. . . . . . Montaż . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 335.5. . . . . . Osprzęt. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35

6 . . . . . . . Sonda spiralna RAUGEO Helix i osprzęt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 366.1. . . . . . Opis systemu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 366.2. . . . . . Specjalne wskazówki dotyczące bezpieczeństwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 366.3. . . . . . Dane techniczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 376.4. . . . . . Projektowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 386.5. . . . . . Montaż . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 396.6. . . . . . Osprzęt. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42

7 . . . . . . . Sonda współosiowa RAUGEO i osprzęt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 437.1. . . . . . Opis systemu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 437.2. . . . . . Dane techniczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 437.3. . . . . . Projektowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 447.4. . . . . . Montaż . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 447.5. . . . . . Osprzęt. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47

2

8 . . . . . . . Studnia rozdzielaczowa midi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 498.1. . . . . . Ogólny opis produktu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 498.2. . . . . . Wskazówki dotyczące bezpieczeństwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 498.3. . . . . . Dane techniczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 508.4. . . . . . Montaż . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 548.5. . . . . . Osprzęt. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56

9 . . . . . . . Studnia rozdzielaczowa large . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 579.1. . . . . . Ogólny opis produktu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 579.2. . . . . . Specjalne wskazówki dotyczące bezpieczeństwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 579.3. . . . . . Dane techniczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 579.4. . . . . . Montaż . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 639.5. . . . . . Osprzęt. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70

10 . . . . . . Rozdzielacz modułowy RAUGEO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7110.1. . . . . Ogólny opis produktu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7110.2. . . . . Dane techniczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7110.3. . . . . Montaż . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77

11 . . . . . . Osprzęt RAUGEO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7811.1. . . . . Dane techniczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7811.2. . . . . Montaż . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83

12 . . . . . . Technika połączeń typu tuleja zaciskowa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8512.1. . . . . Opis systemu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8512.2. . . . . Specjalne wskazówki dotyczące bezpieczeństwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8512.3. . . . . Dane techniczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8612.4. . . . . Montaż . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86

13 . . . . . . Zawory kulowe REHAU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8813.1. . . . . Opis produktu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8813.2. . . . . Dane techniczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88

14 . . . . . . Technika połączeń za pomocą mufy elektrooporowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8914.1. . . . . Opis ogólny. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8914.2. . . . . Specjalne wskazówki bezpieczeństwa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8914.3. . . . . Dane techniczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8914.4. . . . . Montaż . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90

Załącznik - diagramy strat ciśnienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91

Załącznik - formularz obiektowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94

Normy i przepisy prawne obowiązujące w Polsce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97

Gwarancja REHAU. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99

Warunki gwarancji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100

3

1.1 Wprowadzenie

Niniejsza Informacja Techniczna obowiązuje przy projektowaniu, ukła-daniu i podłączaniu rur instalacji RAUGEO z kształtkami, osprzętem i narzędziami w ramach opisanych poniżej obszarów zastosowania, norm i wytycznych.

Normy / przepisy prawne

1 PODSTAWY SYSTEMU

Wskazówki dotyczące bezpieczeństwa i instrukcje obsługi

- dla bezpieczeństwa własnego i innych osób przed rozpoczęciem prac montażowych należy w całości przeczytać instrukcje obsługi - instrukcje obsługi należy zachować do wglądu - w przypadku pytań i niejasności dotyczących poszczególnych wytycznych montażowych proszę się zwrócić do Biura Handlowo--Technicznego REHAU.

Zastosowanie zgodne z przeznaczeniemSystem RAUGEO może być projektowany, instalowany i użytkowany wyłącznie w sposób opisany w niniejszej Informacji technicznej. Każde inne zastosowanie jest niezgodne z przeznaczeniem i tym samym niedopuszczalne.

Należy przestrzegać wszystkich obowiązujących krajowych i między-narodowych przepisów w zakresie montażu, instalacji, BHP i bez-pieczeństwa BHP oraz wskazówek zawartych w niniejszej Informacji Technicznej.Obszary zastosowań, które wykraczają poza zakres Informacji Tech- nicznej (zastosowania specjalne) wymagają konsultacji z działem technicznym REHAU.W celu konsultacji należy się zwrócić do Biura Handlowo-Techniczne-go REHAU.Wskazówki dotyczące projektowania i montażu dotyczą bezpośrednio konkretnych produktów REHAU i odnoszą się do fragmentów ogólnie obowiązujących norm i przepisów.Należy przestrzegać aktualnie obowiązujących wytycznych, norm i przepisów. Należy stosować się do szczegółowych norm, przepisów i wytycznych dotyczących projektowania, montażu i użytkowania syste-mów geotermalnych, które nie są zawarte w Informacji technicznej.

Ogólne środki ostrożności

- Miejsce pracy należy utrzymywać w czystości i usunąć z niego zbędne przedmioty - Należy zapewnić odpowiednie oświetlenie w miejscu pracy - Nie dopuszczać do miejsca montażu dzieci i zwierząt domowych oraz nieupoważnionych osób - Należy stosować wyłącznie komponenty REHAU przeznaczone do danego systemu instalacyjnego. Zastosowanie komponentów nie na-leżących do systemu REHAU lub użycie narzędzi, które nie pochodzą z danego systemu REHAU może prowadzić do wypadków lub innych zagrożeń.

Prawo górnicze i geologicznePrawo wodneRekomendacje Techniczne COCHPN-EN 255-1:2000 PN-EN 255-2:2000 PN-EN 255-3:2000 PN-EN 255-4:2000 PN-EN 378-1:2002 PN-EN 378-2:2002 PN-EN 378-3:2002 PN-EN 378-4:2002 PN-EN 805:2002PN-EN 1254-3:2004

PN-EN 1610:2002 PN-EN 1861:2001 PN-EN 10266-1-3:2006PN-EN 12201-1-3:2011 PN-EN ISO 15875-1:2005 PN-EN ISO 15875-2:2005 PN-B-02480:1986 PN-B-03020:1981 PN-S-02205:1998 ATV-A 127VDI 4640

1.2 Wskazówki dotyczące bezpieczeństwa i zagrożeń

Objaśnienie stosowanych symboli

Wskazówki dotyczące bezpieczeństwa

Wskazówka prawna

Ważna informacja

Informacja w Internecie

Korzyści

Aktualność Informacji TechnicznejDla zachowania bezpieczeństwa i zapewnienia prawidłowego stoso-wania produktów REHAU należy regularnie sprawdzać, czy została wydana nowa wersja Informacji technicznej. Data wydania Informacji technicznej jest podana zawsze w lewym dolnym rogu strony tytułowej.Aktualna wersja Informacji technicznej jest dostępna w Biurze Han-dlowo-Technicznym REHAU oraz w wersji elektronicznej na stronie internetowej REHAU: www.rehau.pl/geotermia

4

0

Temperatura (°C)

Luty

Maj

Sierpień

Listopad

Głębsze warstwygruntu

5

0 5 10 15 20

10

15

2050

100

200

300

400

Głęb

okoś

ć (m

)dużych instalacji >30 kW zaleca się wykonanie dokładnych obliczeń na podstawie programów symulacyjnych oraz dokładnego badania geotechnicznego gruntu (Thermal Response Test – test reakcji termicznej).

Wpływ na środowisko naturalnePompy ciepła sprzężone z kolektorami gruntowymi, których wymiary zostały zaniżone, mogą wpływać miejscowo na proces wegetacji (przedłużenie okresu niskich temperatur).

Z reguły zaniżenie wydajności skutkuje mniejszymi temperaturami źró-deł ciepła, a przez to mniejszą liczbą okresów pracy w ciągu roku. W ekstremalnym przypadku temperatury źródeł ciepła mogą występować na niższych granicach zastosowania pompy ciepła.

Również w przypadku pomp ciepła sprzężonych z sondami geotermal-nymi zaniżone wydajności w trybie pełnego obciążenia mogą skutko-wać przez krótki czas bardzo niskimi temperaturami źródeł ciepła aż do dolnej granicy zastosowania pompy ciepła. W najgorszym przypadku długotrwałe użytkowanie może prowadzić do wyczerpania się źródła ciepła.

1.4 Dobór i projektowanie systemów geotermalnych

Przy projektowaniu należy wybrać najkorzystniejszą dla danej loka-lizacji formę wykorzystania ciepła geotermalnego i na tej podstawie dobrać odpowiednie komponenty systemowe. Można zastosować następujące alternatywne technologie: - sondy RAUGEO - do odwiertów pionowych na głębokości 50 – 300 m- sondy współosiowe RAUGEO - do odwiertów ukośnych (np. GRD) o długości 30 – 50 m

Rys. 1: Poziom temperatury gruntu w zależności od głębokości

Wymagania dotyczące personelu

- Nasze systemy mogą być instalowane wyłącznie przez wykwalifiko-wany i przeszkolony personel - Prace przy urządzeniach i przewodach elektrycznych mogą przepro-wadzać wyłącznie wykwalifikowane osoby z odpowiednimi upraw-nieniami.

Ubranie robocze

- Podczas montażu należy nosić odpowiednie ubranie ochronne takie jak okulary ochronne, rękawiczki, obuwie ochronne i osłonę na długie włosy - Nie należy zakładać obszernych ubrań ani biżuterii, ponieważ rucho-me elementy narzędzi i instalacji mogą o nie zawadzać - Przy wykonywaniu prac montażowych na wysokości głowy lub powyżej należy zakładać kask ochronny

Normy i przepisy prawnePrzy projektowaniu, transporcie, montażu, użytkowaniu, obsłudze i pracach konserwacyjnych należy przestrzegać:

- powszechnie obowiązujących przepisów BHP dotyczących zapobie-gania wypadkom i zasad bezpieczeństwa - przepisów dotyczących ochrony środowiska - obowiązujących ustaw, norm, wytycznych i przepisów jak np. PN, DIN, ISO, EN, DVGW, TRGI, TRF i VDE - przepisów lokalnych firm dostarczających media i energię

1.3 Podstawy wykorzystania ciepła geotermalnego w warstwie przypowierzchniowej

W geologii określenie „przypowierzchniowy” oznacza obszar rozcią-gający się od powierzchni ziemi do głębokości kilkuset metrów (do ok. 400 m). Jest to obszar, który można eksploatować za pomocą kolektorów poziomych, sond pionowych i spiralnych Helix oraz kolumn geotermalnych.

Rys. 1 przedstawia poziom temperatur na głębokości do 20 m. Zgod-nie z przedstawionym wykresem na głębokości 1,2 – 1,5 m utrzymuje się w ciągu roku temperatura w zakresie 7 °C - 13 °C, natomiast na głębokości ok. 18 m utrzymuje się przez cały rok temperatura w wy- sokości ok. 10 °C. Z reguły temperatura wzrasta co każde 100 m o 2 do 3 °C. Na głębokości 100 m temperatura wynosi zazwyczaj ok. 12 °C, na głębokości 200 m - ok. 15 °C. Ten poziom temperatur może być bardzo skutecznie wykorzystywany za pomocą pompy ciepła do celów ogrzewania lub chłodzenia (chło-dzenie aktywne wzgl. pasywne).

Podczas dokonywania obliczenia instalacji geotermalnej należy rozróż-nić między mocą cieplną wzgl. mocą chłodniczą a pracą ogrzewania wzgl. pracą chłodzenia możliwą do wykonania w ciągu roku.

W przypadku mniejszych instalacji, których moc cieplna wynosi ≤30 kW, wytyczna VDI 4640 podaje zasady dokonywania pomiarów. Dla

5

- sondy spiralne RAUGEO Helix - krótka sonda w kształcie spirali montowana pionowo na głębokości 2-5 m- kolektory geotermalne RAUGEO – poziomo montowane obwody geotermalne na głębokości ok. 1,5 m- kolumny energetyczne RAUGEO - rury obwodu geotermalnego wbudowane w palowanie fundamentowe

Wybór najbardziej odpowiedniego systemu geotermalnego jest uwa-runkowany przez:

- miejscowe warunki geologiczne (np. warstwy gruntu, poziom wód gruntowych)- wytyczne urzędowe (np. na terenach szkód górniczych, na obsza- rach objętych ochroną zasobów wodnych)- uwarunkowania budowlane (np. nowe budownictwo, renowacja istniejących budynków, rodzaj budynku)- wymaganą / dostępną powierzchnię

Przy projektowaniu systemu geotermalnego należy wziąć pod uwagę następujące kryteria techniczne dotyczące instalacji:

- zapotrzebowanie na ciepło i moc jednostkową pompy ciepła, z czego wynika moc parownika- natężenie przepływu pompy ciepła (karta charakterystyki pompy ciepła)- specyficzna wydajność poboru ciepła z ziemi- projektowana wydajność systemu odbierającego ciepło geotermalne- liczba godzin pracy systemu w ciągu roku wzgl. liczba godzin pracy przy pełnym obciążeniu - szczytowe obciążenie źródła ciepła (peak load)

Pompa ciepła musi być projektowana zawsze w oparciu o uwarunkowania dotyczące konkretnej inwestycji. Dlatego przy wymiarowaniu niezbędne jest uwzględnienie danych technicznych zastosowanej pompy ciepła, aby przyporządkować współczyn-nik wydajności cieplnej pompy ciepła do obliczonej wydajności grzewczej i rodzaju eksploatacji.

Punktem wyjścia do wymiarowania systemu geotermalnego jest zawsze wydajność parownika pompy ciepła, tj. ciepło pobierane z gruntu, wzgl. w przypadku chłodzenia ciepło odprowadzane do gruntu.

Oblicza się je na podstawie wydajności grzewczej i współczynnika wydajności cieplnej pompy ciepła:

Moc grzewcza [W] × (współczynnik wydajności cieplnej − 1)Moc parownika [W] = Współczynnik wydajności cieplnej

Współczynnik wydajności cieplnej pompy ciepła jest zawarty w do-kumentacji technicznej pompy ciepła. Na podstawie obliczonej mocy parownika wymiaruje się system geotermalny.

Obliczenia do wymiarowania zaproponowane w niniejszym opraco- waniu nadają się do urządzeń o mocy do 30kW. W przypadku instalacji grzewczych o mocy grzewczej pompy ciepła > 30 kW lub dodatkowego wykorzystywania źródła ciepła (np. chłodzenie) należy przeprowadzić dokładne obliczenia. Obejmują one np. roczny rozkład zapotrzebowania budynku na ogrzewanie i chłodzenie oraz dokładne parametry gruntu ustalone na podstawie badań Thermal Response Test. W każdym przypadku należy przestrzegać wytycznych dyrektywy VDI 4640.

REHAU chętnie udzieli Państwu wsparcia przy projektowaniu. W tym celu należy wypełnić formularz obiektowy załączony do Informacji Technicznej i przesłać do Biura Handlowo-Technicz-nego REHAU.

6

1.5 Podstawowe informacje dotyczące materiałówPE

-Xa

PE-R

CPE

100

Mat

eria

łw

ysok

ociśn

ieni

owo

siecio

wany

pol

iety

len

PE10

0-RC

(pol

yeth

ylen

resis

tant

to c

rack

) po

liety

len

z och

ronn

ą wa

rstw

ą ze

wnęt

rzną

UV

wg P

AS 1

075

Zgod

ny z

nor

mą

PN-E

N IS

O 15

875-

2 PN

-EN

1220

1-2,

wg

PAS

1075

PN-E

N 12

201-

2Ko

lor

szar

ycz

arny

Ciśn

ieni

e no

min

alne

PN 1

5PN

16

Reko

men

dacj

a Te

chni

czna

COC

HRT

/201

1-13

-000

3, R

T/20

11-1

3-00

04RT

/201

1-13

-000

3, R

T/20

11-1

3-00

04RT

/201

1-13

-000

3, R

T/20

11-1

3-00

04W

ytrz

ymał

ość

czas

owa

(wsp

ółcz

. bez

piec

z. S

F=1,

25)

Rury

SDR

11

(20

× 1

,9; 2

5 ×

2,3

; 32

× 2

,9; 4

0 ×

3,7

)20

°C

100

lat/1

5 ba

r10

0 la

t/15,

7 ba

r30

°C

100

lat/1

3,3

bar

50 la

t/13,

5 ba

r40

°C

100

lat/1

1,8

bar

50 la

t/11,

6 ba

r50

°C

100

lat/1

0,5

bar

15 la

t/9,5

bar

60 °

C50

lat/9

,5 b

ar5

lat/7

,7 b

ar70

°C

50 la

t/8,5

bar

2 la

ta/6

,2 b

ar80

°C

25 la

t/7,6

bar

-90

°C

15 la

t/6,9

bar

-Za

kres

tem

pera

tur u

żytk

owan

ia

−40

°C

do 9

5 °C

−20

°C

do 4

0 °C

Min

imal

na te

mpe

ratu

ra u

kład

ania

−

30 °

C−

10 °

CM

inim

alne

pro

mie

nie

gięc

ia

20 ×

1,9

25 ×

2,3

32 ×

2,9

40 ×

3,7

25 ×

2,3

32 ×

2,9

40 ×

3,7

20 °

C20

cm

25 c

m30

cm

40 c

m50

cm

65 c

m80

cm

10 °

C30

cm

40 c

m50

cm

65 c

m85

cm

110

cm14

0 cm

0 °C

40 c

m50

cm

65 c

m80

cm

125

cm16

0 cm

200

cmOd

porn

ość

na z

gnie

ceni

e do

skon

ała

bard

zo d

obra

dobr

a

Rozp

rzes

trzen

iani

e si

ę ry

s pr

zy F

NCT

(ful

l not

ch

cree

p te

st)

> 2

0000

h>

330

0 h

200-

2000

h

Pods

ypka

gr

unt r

odzim

y pi

asek

Chro

pow

atoś

ć ru

r 0,

007

mm

0,04

mm

Śred

ni te

rmic

zny

wsp

ółcz

yn. r

ozsz

erza

lnoś

ci li

niow

ej0,

15 m

m/(m

*K)

0,20

mm

/(m*K

)Kl

asa

mat

eria

łów

bud

owla

nych

wg

DIN

4102

B2Od

porn

ość

chem

iczn

a pa

trz Z

ałąc

znik

1 do

DIN

807

5Gę

stoś

ć 0,

94 g

/cm

³0,

95 g

/cm

³W

ytrz

ymał

ość

wys

oce

wyt

rzym

ały

(bra

k ro

zcho

dzen

ia s

ię ry

s po

wsta

łych

podc

zas

trans

portu

lub

ukła

dani

a)

bard

zo w

ytrz

ymał

y(b

ardz

o po

woln

e ro

zcho

dzen

ie s

ię ry

s po

wsta

łych

podc

zas

trans

portu

lub

ukła

dani

a)

wyt

rzym

ały

(pow

olne

rozc

hodz

enie

się

rys

pows

tałyc

h po

dcza

s tra

nspo

rtu lu

b uk

łada

nia)

Wym

ogi s

taw

iane

mat

eria

łom

dla

stre

fy in

stal

acji

rodz

imy

mat

eria

ł po

dsyp

ka p

iask

owa

geot

erm

alne

j(p

osia

da z

regu

ły w

yższ

ą pr

zewo

dnoś

ć cie

plną

niż

pods

ypka

pia

skow

a)

Abso

rbow

anie

cie

pła

nieo

gran

iczon

e og

rani

czon

e(te

mpe

ratu

ra u

żytk

owan

ia d

o 9

5 °C

)(te

mpe

ratu

ra u

żytk

owan

ia d

o 4

0 °C

)

Przy

datn

ość

przy

chł

odze

niu

agre

gate

m c

hłod

nicz

ymta

k (te

mpe

ratu

ra u

żytk

owan

ia d

o 95

°C)

ogra

nicz

ona

(tem

pera

tura

uży

tkow

ania

do

40 °

C)St

osow

ana

sola

nka

wg w

ytyc

znej

VDI

464

0W

spół

czyn

nik

płyn

ięci

a M

FR

-0,

2-0,

5 g/

10 m

inTe

chni

ka p

ołąc

zeń

złącz

ki sk

ręca

ne, m

ufa

elekt

roop

orow

a, tu

leja

zacis

kowa

złącz

ki sk

ręca

ne, m

ufa

elek

troop

orow

a, zg

rzew

anie

doc

zoło

we, z

grze

wani

e ro

tacy

jne

Tabe

la 1

Po

dsta

wow

e in

form

acje

o m

ater

iała

ch

PE-Xa plusTworzywo PE-Xa plus poza wszystkimi właściwościami PE-Xa posiada dodatkowo warstwę antydyfuzyjną EVOH, która spełnia wymagania DIN 4726.

Rur PE-Xa plus (z warstwą EVOH) nie można łączyć za pomocą muf elektrooporowych.

7

System RAUGEO służy do transportu wody lub solanki w celu wyko-rzystywania energii geotermalnej do chłodzenia, ogrzewania lub magazynowania ciepła.

Zasadniczo wyróżnić można następujące zakresy zastosowania:

- ogrzewanie pomieszczeń (za pomocą ogrzewania bazującego na grzejnikach, ogrzewania podłogowego lub ściennego oraz poprzez wykorzystanie stropów chłodząco-grzewczych)- chłodzenie pomieszczeń (za pomocą systemów chłodzenia sufitowe- go i podłogowego lub poprzez stropy chłodząco-grzewcze)- uzdatnianie wody- ogrzewanie wolnych powierzchni- sezonowe magazynowanie ciepła

Z reguły systemy ogrzewania i chłodzenia wykorzystują pompę ciepła wzgl. agregaty chłodnicze, aby uzyskać wymagane temperatury robocze. W przypadku ogrzewania płaszczyznowego, szczególnie przy systemach stropów chłodząco-grzewczych, możliwe jest również, przynajmniej przez okres przejściowy, bezpośrednie chłodzenie bez konieczności włączania w międzyczasie pompy ciepła/agregatu chłodniczego.

Korzyści z użytkowania ciepła geotermalnegoUżytkowanie ciepła geotermalnego oferuje następujące korzyści:

- ekonomiczne źródło energii, w dużym stopniu niezależne od warun- ków pogodowych oraz pory roku, które regeneruje się regularnie dzięki ciepłu z wnętrza Ziemi oraz poprzez nasłonecznienie- znaczne zmniejszenie emisji CO2

- oszczędności energii podczas ogrzewania i chłodzenia aż o 75%- w powiązaniu z ogrzewaniem płaszczyznowym istnieje możliwość zarówno chłodzenia, jak i ogrzewania za pomocą jednego systemu.- w połączeniu z kolektorami słonecznymi możliwość gromadzenia nadwyżki ciepła w gruncie

W celu optymalnego wykorzystania zalet ciepła geotermalnego system RAUGEO oferuje następujące rozwiązania:

- Sonda pionowa RAUGEO Podwójne lub pojedyncze sondy U są montowane pionowo – z reguły na głębokości do 300 m w celu efektywnego wykorzystania stałej temperatury panującej w głębszych warstwach gruntu do ogrzewa-nia i chłodzenia

- Kolektor poziomy RAUGEO Kolektor RAUGEO to system rur układanych poziomo na głębokości ok. 1,5 m. Stanowi dobrą alternatywę dla sond, kiedy przy budynku jest dostępny grunt o wystarczającej powierzchni

- Sonda spiralna RAUGEO Helix RAUGEO Helix to krótka sonda w kształcie spirali do montażu na głębokości 2-5 m, która jest stosowana w szczególności na obiek-tach z małą powierzchnią działki lub w przypadku ograniczeń w zakresie wykonywania odwiertów

- Kolumny geotermalne RAUGEO Kolumny RAUGEO to rury obwodów geotermalnych wbudowane w palowanie fundamentowe, które wspomagają ogrzewanie i chło-dzenie dużych budynków

- Sonda współosiowa RAUGEO Sonda współosiowa to rozwiązanie typu „rura-w-rurze” przezna-czone do odwiertów ukośnych o długości 30-50 m (np. GRD). Ten system idealnie nadaje się do wykorzystania w renowacji budynków mieszkalnych, ponieważ odwierty są wykonywane z jednego punktu i dzięki temu uszkodzenia powierzchni gruntu są minimalne.

Do wszystkich rozwiązań systemowych RAUGEO jest dostępny kompletny program osprzętu i komponentów począwszy od materiału wypełniającego do odwiertów poprzez różne typy studni rozdziela-czowych, przewodów przyłączeniowych i techniki połączeń aż po przejścia szczelne instalacji do budynku.

W kolejnych rozdziałach znajdą Państwo wyczerpujące informacje dotyczące wszystkich produktów, takie jak:

- szczególne wskazówki dotyczące bezpieczeństwa - dane techniczne - wytyczne do projektowania i wymiarowania - wskazówki montażowe - osprzęt

2 DOLNE ŹRÓDŁO CIEPŁA DO POMP CIEPŁA – RAUGEO

8

Rys. 2: Sonda pionowa RAUGEO Rys. 3: Kolektor poziomy RAUGEO

Rys. 4: Sonda spiralna RAUGEO Helix

Rys. 7: Kolumna geotermalna RAUGEO w budynkach wielkokubaturowychRys. 6: Sonda pionowa RAUGEO w budynkach wielkokubaturowych

Rys. 5: Sonda współosiowa RAUGEO

9

Strata ciśnienia w sondach RAUGEO (sondy U)Glikol etylenowy 23 % / -5°C

Strata ciśnienia na jeden metr odwiertu [bar/m]

Przepływ burzliwy

Stru

mie

ń ob

jęto

ści [

m3 /h

]

Sonda pojedyncza U 32

Sonda podwójna U 32

Sonda pojedyncza U 40

Sonda podwójna U 40

3.1 Opis systemu

Sondy RAUGEO zajmują mało miejsca i stanowią ekonomiczne roz- wiązanie wykorzystywania ciepła geotermalnego. Pozwalają na pozyskiwanie z wnętrza ziemi nawet 75% ciepła potrzebnego do ogrzewania.W zależności od zapotrzebowania na energię głębokość i liczba od- wiertów mogą być różne, aby osiągnąć wymaganą wydajność. Wy-magana temperatura zasilania dla systemów ogrzewania jest osiągana w połączeniu z pompą ciepła. Przy chłodzeniu pomieszczeń latem system może pracować bez pompy ciepła.

Sonda RAUGEO PE-XaGłowica sondy PE-Xa jest wykonana z wygiętej rury, która jest umieszczona w żywicy poliestrowej wzmocnionej włóknem szklanym.

W głowicy sondy nie ma połączeń spawanych. Produkcja sond jest kontrolowana zewnętrznie.System Sondy RAUGEO PE-Xa posiada Rekomendację Techniczną Centralnego Ośrodka Chłodnictwa w Krakowie COCH RT/2011-13-0003 „Instalacja geotermalna RAUGEO – sonda” z dnia 08.12.2011.

Sonda RAUGEO PE 100/PE-RCGłowica sond PE 100 i PE-RC ma bardzo małą średnicę i jest spawa-na fabrycznie. System Sondy RAUGEO PE-100/PE-RC posiada Rekomendację Techniczną Centralnego Ośrodka Chłodnictwa w Krakowie COCH RT/2011-13-0003 „Instalacja geotermalna RAUGEO – sonda” z dnia 08.12.2011.

3.2 Dane techniczne

Rys. 8: Diagram straty ciśnienia sondy U

3 SONDY PIONOWE RAUGEO I OSPRZĘT

10

Sonda RAUGEO PE-Xa 32 x 2,9Materiał: PE-XaŚrednica głowicy sondy: 110 mmForma dostawy: sonda podwójna (= dwie sondy poje-

dyncze) na palecie, owinięta folią, ze śrubami do montażu głowicy sondy

Sonda RAUGEO PE-Xa 40 x 3,7Materiał: PE-XaŚrednica głowicy sondy: 134 mmForma dostawy: sonda podwójna (= dwie sondy poje-

dyncze) na palecie, owinięta folią, ze śrubami do montażu głowicy sondy

Nr art. Długość d × s Ciężar Pojemność rury[m] [mm] [kg/sonda] [l]

11316931050 50 32 × 2,9 58 10811358731060 60 32 × 2,9 70 12911355031070 70 32 × 2,9 80 15111355131080 80 32 × 2,9 91 17311355231090 90 32 × 2,9 102 19411355331100 100 32 × 2,9 114 21611354041110 110 32 × 2,9 125 23711355531125 125 32 × 2,9 141 27011356851140 140 32 × 2,9 158 30211317031150 150 32 × 2,9 169 323


11401431050 50 40 × 3,7 88 16711401531060 60 40 × 3,7 105 20011401631070 70 40 × 3,7 122 23411401731080 80 40 × 3,7 139 26711401831090 90 40 × 3,7 155 30011401931100 100 40 × 3,7 172 33411402031110 110 40 × 3,7 189 36711402231125 125 40 × 3,7 215 41711402331150 150 40 × 3,7 257 50111402431175 175 40 × 3,7 300 58411402531200 200 40 × 3,7 343 66811402631225 225 40 × 3,7 386 75111402731250 250 40 × 3,7 429 835

11

Sonda podwójna RAUGEO PE-RC 32 x 2,9Sonda podwójna, średnica rury 32 × 2,9Materiał: PE-RCŚrednica głowicy sondy: 96 mm (podwójna) / 82 mm (pojedyncza)Forma dostawy: podwójna sonda U (= dwie sondy poje-

dyncze U) na palecie, owinięta folią

Sonda podwójna RAUGEO PE-RC 40 x 3,7Sonda podwójna, średnica rury 40 × 3,7Materiał: PE-RCŚrednica głowicy sondy: 118 mm (podwójna)/98 mm (pojedyncza)Forma dostawy: podwójna sonda U (= dwie sondy poje-



11312961050 50 32 × 2,9 55 10711313061060 60 32 × 2,9 66 12911313161070 70 32 × 2,9 77 15111313261080 80 32 × 2,9 88 17311313361090 90 32 × 2,9 99 19411313461100 100 32 × 2,9 110 21611313561110 110 32 × 2,9 121 23711316061120 120 32 × 2,9 132 25811313761125 125 32 × 2,9 138 27011313861130 130 32 × 2,9 143 28011313961140 140 32 × 2,9 154 30211314061150 150 32 × 2,9 165 323


11314461060 60 40 × 3,7 104 20011314561070 70 40 × 3,7 121 23411314661080 80 40 × 3,7 138 26711314761090 90 40 × 3,7 155 30011314861102 102 40 × 3,7 176 34111314961127 127 40 × 3,7 219 42411315061140 140 40 × 3,7 242 46711315161152 152 40 × 3,7 262 50711315261165 165 40 × 3,7 285 55111315361175 175 40 × 3,7 302 58411315461185 185 40 × 3,7 319 61811315561200 200 40 × 3,7 345 66811315661225 225 40 × 3,7 388 75111315761250 250 40 × 3,7 431 83511315861275 275 40 × 3,7 474 91811315961300 300 40 × 3,7 517 1.001

12

Sonda podwójna RAUGEO PE 32 x 2,9Sonda podwójna, średnica rury 32 × 2,9Materiał: PE 100Średnica głowicy sondy: 96 mm (podwójna) / 82 mm (pojedyncza)Forma dostawy: podwójna sonda U (= dwie sondy poje-


Sonda podwójna RAUGEO PE 40 x 3,7Sonda podwójna, średnica rury 40 × 3,7Materiał: PE 100Średnica głowicy sondy: 118 mm (podwójna)/98 mm (pojedyncza)Forma dostawy: podwójna sonda U (= dwie sondy poje-



11361461050 50 32 × 2,9 55 10711361561060 60 32 × 2,9 66 12911361661070 70 32 × 2,9 77 15111361761080 80 32 × 2,9 88 17311361861090 90 32 × 2,9 99 19411361961100 100 32 × 2,9 110 21611362061110 110 32 × 2,9 121 23711368561120 120 32 × 2,9 132 25811362261125 125 32 × 2,9 138 27011362361130 130 32 × 2,9 143 28011362461140 140 32 × 2,9 154 30211362561150 150 32 × 2,9 165 323


11362961060 60 40 × 3,7 104 20011363061070 70 40 × 3,7 121 23411363161080 80 40 × 3,7 138 26711363261090 90 40 × 3,7 155 30011363361102 102 40 × 3,7 176 34111363461127 127 40 × 3,7 219 42411363561140 140 40 × 3,7 242 46711363661152 152 40 × 3,7 262 50711363761165 165 40 × 3,7 285 55111363861175 175 40 × 3,7 302 58411363961185 185 40 × 3,7 319 61811364061200 200 40 × 3,7 345 66811364161225 225 40 × 3,7 388 75111364261250 250 40 × 3,7 431 83511364361275 275 40 × 3,7 474 91811364461300 300 40 × 3,7 517 1.001

Sondy pojedyncze RAUGEO PE-Xa, PE-RC, PE 100 powstają w wyniku rozdzielenia sondy podwójnej. Szczegóły i parametry techniczne są dostępne w aktualnym cenniku RAUGEO 827300 PL.

13

3.3 Projektowanie / wymiarowanie

Szczegółowe wytyczne dotyczące wymiarowania i montażu sond geotermalnych są zawarte w dyrektywie VDI 4640. Przy projektowaniu sond ciepła geotermalnego dla potrzeb eksploata-cji pomp ciepła miarodajna jest wydajność poboru ciepła wzgl. moc parownika. W poniższej tabeli przedstawiono wartości, które mogą być zastosowane dla małych instalacji grzewczych ≤ 30 kW z pompa-mi ciepła przy maksymalnej długości sond wynoszącej 100 m.

Rodzaj gruntu decyduje o wydajności poboru ciepła przez sondę. Informacje o rodzajach gruntu podać może urząd geologiczny lub firma wiertnicza. Firma wiertnicza może również ustalić rodzaj gruntu podczas pierwszego wiercenia.

Czas eksploatacji 1800 h 2400 h

Gruntspecyficzna wydajność poboru

w W/m sondyOgólne wskaźniki:Słabe podłoże gruntowe (suchy osad, λ < 1,5 W/mK) 25 20Normalne podłoże gruntowe - skała lita i osad nasycony wodą (λ < 3,0 W/mK) 60 50Skała lita o wysokiej przewodności cieplnej (λ > 3,0 W/mK) 84 70

Poszczególne skały:Żwir, piasek suchy < 25 < 20Żwir, piasek wodonośny 65 - 80 55 - 85Przy silnym przepływie wody gruntowej w żwirze i piasku, dla pojedynczych instalacji 80 - 100 80 - 100Ił, glina wilgotna 35 - 50 30 - 40Wapień (lity) 55 - 70 45 - 60Piaskowiec 65 - 80 55 - 65Kwaśne skały magmowe (np. granit) 65 - 85 55 - 70Zasadowe skały magmowe (np. bazalt) 40 - 65 35 - 55Gnejs 70 - 85 60 - 70Podane wartości mogą ulegać znacznym wahaniom z powodu zmian zachodzących w skałach, takich jak pękanie, łupkowatość i wietrzenie.

Tabela 2: Specyficzna wydajność poboru ciepła przez sondy (Źródło: VDI 4640)

Projektowanie dużych instalacji geotermalnychW przypadku instalacji grzewczych o mocy grzewczej pompy ciepła > 30 kW lub dodatkowego wykorzystywania źródła ciepła (np. chło- dzenie) należy przeprowadzić dokładne obliczenia. W tym celu należy określić zapotrzebowanie budynku na ogrzewanie i chłodzenie, które będzie stanowić podstawę do obliczeń. Rysunek 9 przedstawia przy-kład rocznego zapotrzebowania budynku na ogrzewanie i chłodzenie, obliczone przez program symulacyjny.

Przykład projektu:Moc parownika: 6,8 kW (6800 W)Czas eksploatacji: 2400 h/aWilgotny grunt: wydajność poboru ciepła: 50 W/m

A z tego wynika następująca wartość:

Moc parownika [W]Długość sondy [m] = Wydajność poboru ciepła [W/m]

co daje 136 m wymaganej długości sondy.

14

Zapotrzebowanie budynku na ogrzewanie i chłodzenie

0 , 0 6 -

0 , 0 4 -

0 , 0 2 -

0 , 0

0 , 0 2

0 , 0 4

0 , 0 6

0 , 0 8

0 , 0 0 1

1 0 0 8 1 0 0 7 1 0 0 6 1 0 0 5 1 0 0 4 1 0 0 3 1 0 0 2 1 0 0 1 1

OGRZEWANIE [KW]

Godziny

CHŁODZENIE [KW]

Przy ustaleniu wymiarów sondy w przypadku niepewnej sytuacji geo-logicznej i hydrogeologicznej należy przeprowadzić wiercenie próbne. Ewentualnie można wykonać test reakcji termicznej tzn. Thermal Response Test (TRT). Na podstawie otrzymanych wyników można ob-liczyć przy zastosowaniu programu symulacyjnego możliwą wydajność

Rys. 9: Przykład - charakterystyka zapotrzebowania budynku na ogrzewanie i chłodzenie

Wymagana moc Moc parownika Min. długość sondy Propozycja długości sondy grzewcza [kW] [kW] [m] RAUGEO [ilość]

4 3 60 1 sonda po 60 m 6 4,5 90 1 sonda po 90m lub

2 sondy po 50 m 8 6 120 1 sonda po 120m lub

2 sondy po 60 m10 7,5 150 1 sonda po 150m lub

2 sondy po 80 m12 9 180 1 sonda po 185m lub


2 sondy po 110m lub3 sondy po 70 m

16 12 240 1 sonda po 250m lub2 sondy po 120m lub


2 sondy po 140m lub3 sondy po 90 m

20 15 300 1 sonda po 300m lub 2 sondy po 150m lub

3 sondy po 100 m

Tabela 3: Wymagana długość sondy w zależności od mocy grzewczej i mocy parownika

poboru ciepła w ciągu roku odpowiednio dla projektowanego czasu eksploatacji instalacji. Tabela obliczeniowa dla długości sondy (głębo-kości odwiertu) przy wskaźniku COP=4 pompy ciepła (0/35) i wydajności poboru ciepła 50 W/m:

15

3.4 Montaż

Sondy wymagają uzyskania zezwolenia stosownych urzędów zgodnie z lokalnym prawem. O ile przepisy i normy obowiązujące w danym kraju nie zawierają innych wytycznych odnośnie montażu, należy stosować się do poniższych zasad.

Odległość od budynkuNależy zachować minimalną odległość od budynku wynoszącą 2 m. Nie wolno naruszyć stabilności budynku. Przy montażu sond pod budynkiem nie wolno naruszyć jego stabilności.

W przypadku zastosowania kilku sond ciepła geotermalnego o dłu- gości > 50 m minimalna odległość między nimi, zgodnie z VDI 4640, powinna wynosić 6 m (dla głębokości 50-100 m). Należy bezwzględ-nie przestrzegać wytycznych zawartych w obowiązujących ustawach i normach.

Odległość sond od pozostałych sieci zaopatrzenia powinna wynosić 70 cm. W przypadku zmniejszenia tej odległości rury należy zaopa-trzyć w odpowiednią ochronną izolację lub zastosować rury preizolo-wane.

Kontrola sondyPo dostawie należy sprawdzić, czy sondy nie zostały uszkodzone podczas transportu. Nie wolno montować sond z widocznymi uszko-dzeniami.Bezpośrednio przed wprowadzeniem sondy w odwiert należy przepro-wadzić próbę ciśnieniową, aby sprawdzić, czy sonda jest nienaruszona oraz wykluczyć uszkodzenia powstałe podczas magazynowania i transportu. Sondę można montować dopiero po uzyskaniu pozytyw-nego wyniku testu ciśnieniowego. Warunki badania oraz wyniki należy wpisać do protokołu badań.

Wprowadzanie sondy do otworu wiertniczegoAby ułatwić wprowadzanie sondy w przypadku wypełnionego wodą otworu wiertniczego, zaleca się napełnić sondę wodą. W przypadku suchych otworów wiertniczych sondę należy napełnić wodą najpóźniej przed wypełnieniem otworu wiertniczego. W celu kompensacji siły wyporu podczas wprowadzania sondy w otwór i wypełniania otworu wiertniczego należy zamontować odpowiedni obciążnik. Rury sondy muszą być szczelnie zamknięte aż do wykonania przyłącza, aby zapo-biec dostaniu się zanieczyszczeń do środka. Sonda wpuszczana jest do otworu wiertniczego za pomocą rozwijarki, która przymocowana jest do wieży wiertniczej. Rura wypełniająca wsuwana jest wraz z sondą do otworu wiertniczego. Przy większej głębokości może być potrzebna dodatkowa rura wypełniająca, aby zapewnić równomierne wypełnienie.

Sondę można wprowadzać w otwór tylko za pomocą rozwijarki!

Po wprowadzeniu całej sondy w otwór wiertniczy i przed wypełnie-niem otworu wiertniczego zaleca się przeprowadzenie próby prze-pływu i szczelności, aby wykryć ewentualne uszkodzenia powstałe podczas montażu.

Wypełnianie otworu wiertniczego

Wypełnianie otworu wiertniczego należy przeprowadzić zgodnie z VDI 4640 cz. 2 tak, aby zapewnić trwałe, stabilne fizycznie i chemicznie połączenie sondy z otoczeniem skalnym. W wypełnieniu otworu sondy nie mogą znajdować się pęcherzyki powietrzne ani puste przestrzenie. Wyłącznie należycie przeprowadzone włożenie sondy i wypełnienie otworu zgodnie z VDI 4640 zapewnia odpowiednie funkcjonowanie szczególnie głębszych sond.

W przypadku suchych otworów wiertniczych należy wypełnić sondę wodą najpóźniej przed wypełnieniem otworu. Aby nie przekroczyć dopuszczalnego ciśnienia zaleca się, szczególnie dla sond o długości powyżej 150 m, całkowite odpowietrzenie sond przed wypełnieniem otworu, dokładne uszczelnienie i użycie ciśnieniomierza do kontroli ciśnienia wewnętrznego. Podczas wypełniania otworu nie może ono przekroczyć 21 bar. Materiał do wypełnienia przestrzeni otworu wiertniczego należy wybrać uwzględniając wymagane właściwości (np. przewodność cieplną, brak szkodliwego wpływu na środowisko, gęstość, przepuszczalność wody, mrozoodporność). Zaleca się stoso-wanie wyłącznie materiałów wypełniających RAUGEO therm.

Przyłącze sondy / próba szczelnościPo wypełnieniu otworu wiertniczego przeprowadza się kontrole koń-cowe sondy napełnionej i odpowietrzonej zgodnie z VDI 4640. Wynik badania należy zapisać w protokole i przekazać inwestorowi.

Jeżeli sonda nie może zostać bezpośrednio podłączona i występuje niebezpieczeństwo zamarznięcia, należy opróżnić sondę do 2 m poniżej powierzchni terenu. Można to wykonać poprzez otwarcie na jednej stronie przyłącza sprężonego powietrza i zapewnienie niskiego ciśnienia. Wówczas na drugiej stronie dojdzie do wypłynięcia wody. Gdy zabraknie ciśnienia, słup wody ustabilizuje się na żądanym pozio-mie we wnętrzu sondy. Rury sondy muszą być szczelnie zamknięte i zabezpieczone przed zabrudzeniami aż do momentu podłączenia. Przewody zasilające i powrotne sond należy podłączyć do belki rozdzielacza. Rury należy poprowadzić do rozdzielacza w równoległych obwodach. Rozdzielacz z urządzeniem odpowietrzającym należy zain-stalować w najwyższym miejscu. Rozdzielacze można wyposażyć w przepływomierze służące do regulacji przepływu medium w sondach.

Przed uruchomieniem całego systemu należy przeprowadzić próbę szczelności, np. zgodnie z PN-EN 805. Należy również sprawdzić, czy we wszystkich sondach odbywa się równomierny przepływ i sporządzić protokół z próby szczelności.

16

Montaż sondy geotermalnej

Etap montażu 1

- Przed wprowadzeniem do otworu wiertniczego sprawdzić, czy zwoje rur nie są uszkodzone - Nałożenie bądź nawinięcie sondy na kołowrót - Zmontować głowice sond podwójnych U (PE-RC i PE100 równolegle z płaskownikiem, PE-Xa na krzyż za pomocą dołączonych śrub) - W razie potrzeby przymocować do głowicy sondy obciążnik lub przyrząd wprowadzający oraz rurę do wypełniania otworów

Rys. 10: Kontrola i przygotowywanie sondy

Rys. 11: Wprowadzanie sondy

Rys. 12: Wypełnienie otworu materiałem wypełniającym

Rys. 13: Podłączenie sondy do przewodów zasilających

Etap montażu 2

- Jeśli w otworze wiertniczym znajduje się woda, sondę należy wypeł-nić wodą, aby zapobiec jej wypłynięciu - Sondę wraz z przewodami rurowymi wprowadzić do odwiertu - Sondę wraz z przewodami rurowymi spuścić do odwiertu do planowanej głębokości

Etap montażu 3

- Przeprowadzić próbę szczelności sondy wypełnionej wodą - Całkowicie wypełnić przestrzeń odwiertu - Wypełnione wodą sondy RAUGEO poddać kontroli końcowej

Etap montażu 4

- Połączyć sondy za pomocą przewodów przyłączeniowych - Podłączyć przewody do rozdzielacza umieszczonego w najwyższym punkcie instalacji - Wykonać odpowiednią próbę ciśnieniową. Wyniki oraz warunki brzegowe należy zapisać w protokole - Po pozytywnym wyniku próby ciśnieniowej napełnić instalację roz-tworem glikolu oraz odpowietrzyć ją

17

Montaż osprzętu uzupełniającego systemu RAUGEO

Płaskownik do podwójnej sondy RAUGEO PE (zestaw 1)

- płaskownik z przyspawaną rurką umieścić w przeznaczonym do tego wyżłobieniu pojedynczej sondy U. W przypadku użycia obciążnika przyspawana rurka wystaje z sondy od dołu, a w przypadku użycia szpilki prowadzącej od góry - drugą sondę pojedynczą U ułożyć w lustrzanym obiciu - dołączone nakrętki umieścić w sześciokątnych zagłębieniach sondy - śruby sześciokątne z nakrętkami dokręcić po przeciwnej stronie. Za-stosować śruby M8 x 55 i M8 x 45 do sondy 32 mm wzgl. M8 x 60 i M8 x 55 do sondy 40 mm, przy czym dłuższa śruba musi zawsze przechodzić przez górny otwórRys. 14: Płaskownik do podwójnej sondy RAUGEO PE (zestaw 1)

Rys. 15: Szpilka prowadząca do sondy RAUGEO PE

Rys. 16: Płaskownik do pojedynczej sondy RAUGEO PE (zestaw 2)

Rys. 17: Adapter do sondy RAUGEO PE-Xa

Szpilka prowadząca do sondy podwójnej RAUGEO PE

- szpilkę prowadzącą przymocować do rurki płaskownika. Wyrównać otwory i umocować za pomocą kołka poprzecznego - płaskownik ze szpilką prowadzącą zamontować na sondzie podwój-nej tak jak opisano w punkcie „Płaskownik do podwójnej sondy (zestaw 1)

Płaskownik do pojedynczej sondy RAUGEO PE (zestaw 2)

- płaskownik umieścić w przeznaczonym do tego wyżłobieniu. Przy-spawany niecentrycznie kołek ustawić po stronie głowicy sondy - dołączone śruby wkręcić przez głowicę sondy w gwint płaskownika

Adapter do sondy RAUGEO PE-Xa (zestaw)

- kołek mocujący włożyć w środkowy otwór bloku adaptera i przymo-cować kołkiem poprzecznym - blok adaptera włożyć w głowicę sondy i wkręcić dołączone pręty gwintowane M10 x 80 (wewnętrzna śruba imbusowa) w gwint wewnętrzny bloku adaptera

18

Obciążnik do sondy RAUGEO

- obciążnik zamocować na płaskowniku i wyrównać otwory obciążnika oraz płaskownika - połączyć za pomocą dołączonego kołka poprzecznego

Głowica sondy może być dociążona obciążnikiem tylko wtedy, gdy jest on zawieszony pionowo i gdy jest całkowicie podłączony. Przy podno-szeniu sondy konieczne jest jednoczesne podpieranie i podnoszenie obciążnika. Optymalnie jest, gdy podczas podnoszenia dodatkowa osoba podtrzymuje obciążnik.Rys. 18: Obciążnik zamontowany na podwójnej sondzie PE

Rys. 19: Zestaw do łączenia obciążników sondy RAUGEO

Zestaw do łączenia obciążników sondy RAUGEO

- kołek łączący umieścić w pierwszym obciążniku, wyrównać położe-nie otworów i połączyć za pomocą kołka poprzecznego - drugi obciążnik nałożyć na kołek łączący, wyrównać położenie otworów i połączyć za pomocą kołka poprzecznego - należy przestrzegać wskazówek dotyczących podnoszenia sondy z zamontowanym obciążnikiem (patrz powyżej)

19

3.5 Osprzęt

Rura wypełniająca RAUGEO PE SDR11Do napełniania otworów wiertniczych.Dłuższa o 2 m od sondy geotermalnej.Materiał: PEKolor: czarnyŚrednice: 25 i 32 mm

Obciążnik do sondy RAUGEOObciążnik do kompensacji siły wyporu sondy. Obciążnik należy dobrać w taki sposób, aby oczekiwana siła wyporu sondy podczas wypełniania otworu wiertniczego została skompensowana.Materiał: stal (S355J)


11363871052 52 25 × 2,3 8 1711363871062 62 25 × 2,3 10 2011363871072 72 25 × 2,3 12 2411363871082 82 25 × 2,3 13 2711363871092 92 25 × 2,3 15 3011363871104 104 25 × 2,3 16 3411363871112 112 25 × 2,3 18 3711363871129 129 25 × 2,3 20 4211363871142 142 25 × 2,3 23 4611363871154 154 25 × 2,3 24 5011363871167 167 25 × 2,3 27 5511363871177 177 25 × 2,3 28 5811363871187 187 25 × 2,3 30 6111363871202 202 25 × 2,3 32 6611363871227 227 25 × 2,3 36 7411363871252 252 25 × 2,3 40 8211363871277 277 25 × 2,3 44 9111363871302 302 25 × 2,3 48 9911363991104 104 32 × 2,9 29 5611363991154 154 32 × 2,9 43 8311363991202 202 32 × 2,9 57 10811363991252 252 32 × 2,9 71 13611363991302 302 32 × 2,9 85 163

Nr art. Długość obciążnika d Ciężar Jednostka dostawy [m] [mm] [kg/sonda] [szt.]

13524001002 ok. 340 80 12,5 213504101002 ok. 670 80 25 2

20

Szpilka prowadząca do sondy RAUGEO PE i PE-RC

Szpilka prowadząca do wprowadzenia sondy w otwór wiertniczy.Przymocowanie szpilki prowadzącej do sondy podwójnej za pomocą płaskownika (zestaw 1), a do sondy pojedynczej za pomocą płasko-wnika (zestaw 2).

Materiał: stal (S195)

Nr art. Długość szpilki Ciężar Jednostka dostawy [m] [kg/sonda] [szt.]

13524201001 ok. 900 0,75 1

Płaskownik do sondy RAUGEO PE i PE-RC (zestaw 1)Do montażu obciążnika sondy lub szpilki prowadzącej; pomiędzy połówkami sondy podwójnej, razem z materiałem mocującym.

Materiał: stal (S235JR/S355J)

Nr art. Zastosowanie Ciężar Jednostka dostawy [kg/sonda] [szt.]

13524301001 Do obciążnika lub szpilki 0,2 113519171001 Wariant krótki tylko do obciążnika 0,2 1

Płaskownik do sondy RAUGEO PE i PE-RC (zestaw 2)Do montażu obciążnika sondy lub szpilki prowadzącej na sondzie pojedynczej, razem z materiałem mocującym. Materiał: stal (S235JR/S355J)

Nr art. Ciężar Jednostka dostawy [kg/sonda] [szt.]

13524401001 0,3 1

21

Adapter do sondy RAUGEO PE-Xa (zestaw)Do montażu obciążnika na sondzie RAUGEO PE-Xa, razem z materia-łem mocującym. Materiał: stal (S235JR)


13515971001 0,4 1

Zestaw do łączenia obciążników sondy RAUGEODo modułowego łączenia obciążników, razem z materiałem mocują-cym. Materiał: stal (S355J)


13524501001 0,1 1

Łącznik RAUGEO PE zasilania lub powrotuDo łączenia obu przewodów zasilania i powrotu w otworze wiertni-czym, co pozwala zaoszczędzić połowę przewodów podłączeniowych, jak również zmniejsza koszty rozdzielacza i zapotrzebowanie na miejsce. Do sond RAUGEO PE i PE-RCMożliwość połączenia za pomocą muf elektrooporowych.Materiał: PE 100

Nr art. Średnica Długość Jednostka dostawy [mm] [mm] [szt.]

13504991001 32-32-40 190 213505991001 40-40-50 210 2

22

Łącznik RAUGEO do zasilania lub powrotu z mufamiDo połączenia obu przewodów zasilania i powrotu w otworze wiertni-czym, co pozwala zaoszczędzić połowę przewodów podłączeniowych, jak również zmniejsza koszty rozdzielacza i zapotrzebowanie na miejsce. Do sond RAUGEO PE i PE-RC.Możliwość połączenia za pomocą zgrzewania doczołowego.Materiał: PE 100

Nr art. Średnica Długość Jednostka dostawy [mm] [mm] [szt.]

11354331001 32-32-40 240 211354431001 40-40-50 270 2

Dystansownik RAUGEOPrzewidziany do zapewnienia odpowiedniej odległości pomiędzy rurami sondy w otworze wiertniczym z wolną przestrzenią na ruręwypełniającą. Zapobiega bezpośredniemu przyleganiu do siebie rur sondy i ich wzajemnemu oddziaływaniu termicznemu. Dystansowniki stosujemy co 1,5 m - 2 m.Materiał: PE 100

Nr art. d × s Średnica zewn. z rurą Otwór środkowy Jednostka dostawy [mm] [mm] [mm] [szt.]

12228591001 32 × 2,9 117 45 112284291001 40 × 3,7 134 50 1

Materiał wypełniający RAUGEO thermGotowa mieszanka do wypełniania odwiertów pod sondy geoter-malne. Odporna na zamarzanie zgodnie z DIN 52104-A. Na zapy-tanie dostępna karta bezpieczeństwa i karta danych technicznych.

RAUGEO therm 2.0 RAUGEO therm 1.2 RAUGEO therm basicGęstość zawiesiny: 1,65 kg/dm³ 1,43 kg/dm³ 1,60 kg/dm³Wytrzymałość na ściskanie 28 d:

~ 5,5 N/mm² ~ 4,0 N/mm² ~ 2,7 N/mm²

Wsp. przepusz- czalności wody:

< 2 × 10−10 m/s < 1 × 10−9 m/s-

Forma dostawy: 40 worków po 25 kg na palecie

Nr art. Typ Współczynnik przewod- Zastosowanie Wydajność Ciężar Jednostka ności cieplnej [W/mK] [t/m³] [kg/paleta] dostawy [paleta]

13025091001 RAUGEO therm 2.0 ~ 2,0 uniwersalne 1,03 1000 113025191001 RAUGEO therm 1.2 ~ 1,2 podstawowe 0,68 1000 113034391001 RAUGEO therm basic ~ 1,0 podstawowe 0,94 1000 1

23

DN

DN

Strata ciśnienia w kolektorze RAUGEOGlikol etylenowy 23%, 5°C

Strata ciśnienia [bar/m]

Przepływ laminarny

Przepływ burzliwy

Natę

żeni

e pr

zepł

ywu

[m3 /h

]

4.1 Opis systemu

Kolektor geotermalny stanowi ekonomiczną i łatwą w montażu alter-natywę w stosunku do wiercenia sond. Warunkiem zastosowania kolektora jest wystarczająco duża, wolna powierzchnia.

W przeciwieństwie do sond geotermalnych do montażu kolektora nie jest potrzebny specjalistyczny sprzęt. Niezbędne prace ziemne można wykonać przy użyciu standardowych maszyn budowlanych. Również zdobycie zezwolenia na budowę jest zazwyczaj znacznie łatwiejsze. W większości przypadków wystarczy zgłoszenie inwestycji w odpo-wiedniej instytucji.

4.2 Dane techniczne

Rys. 20: Diagram straty ciśnienia w kolektorze RAUGEO

4 KOLEKTORY POZIOME RAUGEO I OSPRZĘT

Oferta RAUGEO obejmuje kolektory wykonane z PE-Xa, PE-RC i PE 100. Kolektory z PE-Xa mogą być układane bezpośrednio w gruncie rodzimym, natomiast te wykonane z PE 100 wymagają wykonania podsypki piaskowej (patrz. pkt. 4.4).

Kolektor RAUGEO wykonany z z PE-Xa, PE-RC i PE 100 posiada Rekomendację Techniczną Centralnego Ośrodka Chłodnictwa w Krakowie COCH RT/2011-13-0004 „Instalacja geotermalna RAUGEO - kolektor” z dnia 08.12.2011.

24

Kolektor RAUGEO PE-XaMateriał: PE-XaForma dostawy: zwoje 100 m

Nr art. Długość d × s Ciężar Pojemność rury[m] [mm] [kg] [l]

11352331001 100 20 × 1,9 12 2111352431001 100 25 × 2,3 18 3311352531001 100 32 × 2,9 28 5411357631001 100 40 × 3,7 42 83

Kolektor RAUGEO PE-Xa plusMateriał: PE-Xa plus, warstwa antydyfuzyjna

zgodna z DIN 4726Forma dostawy: zwoje 100 m


11356671100 100 20 × 1,9 14 2111356971001 100 25 × 2,3 19 3311356871001 100 32 × 2,9 31 5411356771001 100 40 × 3,7 47 83

25

Kolektor RAUGEO PE-RCMateriał: PE-RCForma dostawy: zwoje 100 m


11368251100 100 25 × 2,3 18 3311364951100 100 32 × 2,9 28 5411365051100 100 40 × 3,7 42 83

Kolektor RAUGEO PE 100Materiał: PE 100Forma dostawy: zwoje 100 m


11373181100 100 25 × 2,3 18 3311354951100 100 32 × 2,9 28 5411356951100 100 40 × 3,7 42 83

26


Zasady projektowania kolektorów geotermalnych są opisane w dyrektywie VDI 4640. Poniżej przedstawiono najważniejsze kwestie związa-ne z projektowaniem.

Specyficzna wydajność poboru ciepła zależy od rocznego okresu eksploatacji:

Rodzaj gruntuSpecyficzna wydajność

poboru ciepłaprzy 1800 h przy 2400 h

Grunt sypki 10 W/m² 8 W/m²Grunt spoisty, wilgotny 20-30 W/m² 16-24 W/m²Grunt nasycony wodą 40 W/m² 32 W/m²

Tabela 4: Specyficzna wydajność poboru ciepła kolektorów geotermalnych w zależności od rodzaju gruntu (Źródło: VDI 4640)

Przykład:Moc parownika: 9 kWCzas eksploatacji: 1800 h/aGrunt : spoisty, wilgotny

Wynika z tego następująca wartość:Wydajność poboru ciepła: 25 W/m²

Moc parownika [W]Powierzchnia kolektora gruntowego [m²] = Wydajność poboru ciepła [W/m]

co daje powierzchnię kolektora gruntowego 360 m².

Wybór średnicy rur uzależniony jest od możliwej wydajności poboru ciepła, które można pozyskać z ziemi:

Im wyższa jest wydajność poboru ciepła, tym wyższe natężenie prze-pływu wymagane jest w przypadku danej rozpiętości temperatur i tym większe średnice rur są wymagane:

Rodzaj gruntuŚrednica zewnętrzna

x s [mm] Grunt sypki 20 × 1,9Grunt spoisty, wilgotny 25 × 2,3Grunt nasycony wodą 32 × 2,9

Tabela 5: Średnice rur w przybliżeniu w zależności od rodzaju gruntu

Zgodnie z wytyczną VDI 4640 przy układaniu rur zaleca się zachowa-nie odstępu pomiędzy rurami wynoszącego 50-80 cm.

Przykład:Przy wybranym odstępie: 0,75 mi powierzchni kolektora = 360 m²

Powierzchnia kolektora gruntowego [m²]Ilość rur [m] = Odległość przy układaniu d [m]

uzyskujemy długość rur wynoszącą 480 m.

Przykładowe obliczenia powierzchni kolektora i długości rur kolektora przy wskaźniku COP pompy ciepła 4 (0/35), wydajności poboru ciepła 25 W/m2 i odstępach miedzy rurami 0,6 m:

Wymagana Moc Minimalna Proponowanawydajność parownika powierzch. długość rurgrzewcza kolektora RAUGEO

[kW] [kW] [m²] [m] 4 3 120 200 6 4,5 180 300 8 6 240 40010 7,5 300 50012 9 360 60014 10,5 420 70016 12 480 80018 13,5 540 90020 15 600 1000

Tabela 6: Długość rur kolektora w przybliżeniu dla różnych mocy pompy ciepła

Wskazówka: Nie należy przekraczać wydajności i okresu poboru ciepła, bowiem w przeciwnym wypadku - zasadniczo pożądane - zlodowacenie obszaru przewodów rurowych będzie zbyt duże i dojdzie do zrośnięcia się promieni lodowych. W czasie odwilży na początku roku utrudnione jest wsiąkanie wody deszczowej i wody pochodzącej z roztopów, która przyczynia się w znacznym stopniu do ocieplenia gruntu. Ponieważ umieszczenie kolektora w ziemi zmienia poziom temperatur panujący w gruncie, rury należy układać przy zachowaniu wystarcza-jącej odległości od drzew, krzewów i delikatnych roślin. Odległość od pozostałych sieci zaopatrzenia i budynków powinna wynosić 70 cm. W przypadku zmniejszenia tej odległości przewody należy zaopatrzyć w odpowiednią ochronną izolację. Kolektory gruntowe nadają się do bezpośredniego chłodzenia budynków tylko przy spełnieniu określonych wymogów:- płynąca woda gruntowa - odległość < 0,5 m w gruncie o dobrej przewodności cieplnej 2,5 - 3 W/mK- temperatura wody gruntowej w lecie < 12 °CSzczytowe obciążenia chłodnicze mogą być przejmowane przez agregat chłodniczy.Długość obwodu rur nie powinna przekroczyć 100 m ze względu na niebezpieczeństwo zbyt dużej straty ciśnienia.

27

Odstęp układania 0,5-0,8 m

4.4 Montaż

Rury kolektora należy układać na głębokości 1,2 - 1,5 m i przy zachowaniu odstępów 0,5 – 0,8 m, zgodnie z wytyczną VDI 4640. Nale-ży zapewnić odstęp 70 cm od innych instalacji przy budynku, aby wykluczyć wpływ jednej instalacji na drugą. W przypadku zmniejszenia tej odległości przewody należy zaopatrzyć w odpowied-nią ochronną izolację. Regenerację kolektorów umożliwia przede wszystkim nasłonecznienie oraz opady. W porównaniu z tym przepływ ciepła geotermalnego jest niewielki. Z tego względu kolektorów nie należy ani zabudowywać ani umieszczać pod powierzchnią pokrytą warstwą uszczelniającą. Wyjątki od tej reguły muszą być potwierdzone przez projekt.

Przygotowanie

Kolektor RAUGEO można układać zarówno w wykopach, jak i na przygotowanej powierzchni. W przypadku układania rur w wykopach (korytka) wykop wykonywany jest za pomocą koparki. W wykonanym wykopie układana jest rura, która zasypywana jest następnie ziemią znajdującą się na brzegu wykopu. W przypadku pełnopowierzchniowego układania rur należy przygotować równą powierzchnię. Typowe formy układania to układ w formie ślimaka (rys. 27), podwójnego meandra (rys. 28) i układ Tichelmanna (rys. 29).

Rys. 21: Montaż kolektora

Rys. 22: Układanie rur w wykopach

UkładaniePrzed rozpoczęciem układania należy poddać rury kontroli optycznej. Montaż rur z widocznymi uszkodzeniami jest niedozwolony.

Rury z PE 100 wymagają podsypki piaskowej (por. rozdział 1.5 i DVGW W 400-2).

Rur kolektora RAUGEO nie wolno układać w warstwie żwiru lub tłucz- nia, ponieważ pęcherzyki powietrzna zmniejszają przewodność. Przy zastosowaniu rur PE-Xa nie ma konieczności zwracania uwagi na występujące w tym gruncie kamienie. Rury RAUGEO dostępne są w zwojach po 100 m. Powierzchnia prze-widziana pod ułożenie rur musi być tak wykonana, aby każdy obwód rur posiadał tę samą długość. W ten sposób zapobiega się kosztownej regulacji przy rozdzielaczu.Podczas układania rur na przygotowanej powierzchni rury można przytrzymać za pomocą uchwytu do montażu REHAU. Pozwoli to na łatwe drabinkowe ułożenie rur.

Próba szczelnościPo ułożeniu rur na całej powierzchni kolektora należy przeprowadzić odpowiednią próbę szczelności, np. zgodnie z PN-EN 805. Obwody geotermalne można sprawdzać razem po podłączeniu do rozdzielacza lub pojedynczo. Po przeprowadzeniu próby szczelności można przy-stąpić do wypełniania wykopu.

Wypełnianie wykopuGrunt rodzimy można użyć ponownie do wypełnienia wykopu tylko w przypadku kolektorów PE-Xa, PE-Xa plus lub PE-RC oraz przy odpo-wiedniej podatności na zagęszczanie. Przed rozpoczęciem wypełniania i zagęszczania materiału wypełnia-jącego rury muszą być całkowicie przykryte. Rury PE 100 wymagają zgodnie z DVGW W 400-2 podsypki i przykrycia z piasku. W przy-padku rur PE-Xa można użyć do wypełnienia grunt rodzimy, o ile ma odpowiednią spoistość. Użyte paliki do unieruchomienia rur można wyciągnąć, jeśli odcinki rur są już odpowiednio umocowane przez materiał obsypki. Przed rozpoczęciem zagęszczania należy wykonać warstwę przykrywającą sięgającą minimum 0,3 m ponad poziom rur kolektora.

Do zagęszczania można użyć tylko lekkich urządzeń zagęszczających!

Cały grunt nad i wokół rur musi być wystarczająco zagęszczony. Miejsca, w których grunt jest źle zagęszczony mają negatywny wpływ na wydajność energetyczną kolektora.

Próby końcowePo wykonaniu wszystkich połączeń należy przeprowadzić odpowiednią próbę szczelności na całym systemie, np. wg PN-EN 805. Wyniki należy zapisać w protokole, który zostanie przekazany inwestorowi.

28

Montaż kolektora geotermalnego RAUGEO

Etap montażu 1

- Wybrać lokalizację rozdzielacza w najwyższym punkcie instalacji kolektora. - Przed montażem należy sprawdzić, czy rury nie są uszkodzone - Podczas montażu końce rur muszą być szczelnie zamknięte, aby do wnętrza nie dostały się zanieczyszczenia

Rys. 23: Studnia rozdzielacza w najwyższym punkcie instalacji

Rys. 24: Układanie i mocowanie rur

Rys. 25: Wymagana podsypka piaskowa dla kolektorów PE 100

Etap montażu 2

- Rury rozłożyć, wyrównać i unieruchomić za pomocą palików - Rury kolektora PE 100 należy układać w podsypce piaskowej zgodnie z DVGW W 400-2 - Należy przestrzegać promieni gięcia rur PE-Xa, PE-RC i PE-100 (patrz rozdział 1.5) - Rury podłączyć do rozdzielacza i kolektora zgodnie z regułą Tichelmanna

Etap montażu 3

- Napełnić rury gotowym nośnikiem cieplnym - Przepłukać przewody rurowe poprzez otwarte naczynie aż do usu-nięcia z nich powietrza - Przeprowadzić próbę ciśnieniową

Etap montażu 4

- Po przykryciu rur gruntem rodzimym/piaskiem paliki należy wycią-gnąć - Wykop należy wypełnić odpowiednim materiałem i zagęścić grunt - Rury i inne elementy systemu (rozdzielacze, przewody przyłączenio-we itd.) należy poddać próbie ciśnieniowej. Protokół z próby ciśnieniowej pozostaje u inwestora

Rys. 26: Wypełnienie wykopu gruntem rodzimym dla kolektorów PE-Xa

29

Sposoby układania rur kolektora

Rys. 27: Układ w formie ślimaka Rys. 28: Układ w formie podwójnego meandra

Rys. 29: Układ wielorurowy (w formie Tichelmann’a)

Uchwyt do montażu kolektorów RAUGEO

Do mocowania rur RAUGEO lub rur podejścia w wykopie oraz w punktach nawrotów. Dzięki zastosowaniu uchwytu, rury RAUGEO mogą pozostać w gruncie aż do wypełnienia wykopów. Następnie uchwyt zostaje wyciągnięty i może być ponownie użyty.

Materiał: stal/PE

Nr art. Długość d Jednostka dostawy [mm] [mm] [szt.]

12228691001 200 10 25

4.5 Osprzęt

30

DN

DN

Strata ciśnienia kolumny RAUGEOGlikol etylenowy 23%, 5°C

Strata ciśnienia [bar/m]

Natę

żeni

e pr

zepł

ywu

[m3 /h

]

Przepływ laminarny

Przepływ burzliwy

5.1 Opis systemu

W nowoczesnym budownictwie inżynieryjnym stosuje się w przypadku gruntów nienośnych lub słabonośnych pale wiercone służące do fundamentowania budynku. Kolumnami geotermalnymi RAUGEO nazywamy pale wiercone, zaopatrzone w przewody rurowe, przezna-czone do wykorzystywania ciepła geotermalnego z warstwy przypo-wierzchniowej.

Zgodnie z geologicznymi warunkami przez umieszczone w palu rury przepływa medium, które może pobierać z gruntu ciepło do ogrzewa-

nia budynku lub oddawać ciepło w celu chłodzenia budynku. Rura kolektora RAUGEO PE-Xa doskonale nadaje się również do wbudowania w pale fundamentowe. Podczas montażu obok dużej wy-trzymałości szczególną zaletą są małe promienie gięcia. Alternatywnie może być użyta także rura kolektora RAUGEO PE-Xa plus. Zintegro-wana w tej rurze warstwa antydyfuzyjna zapobiega korozji elementów stalowych wchodzących w skład całego systemu.

Instalacje należy układać wzdłuż kosza zbrojeniowego w formie U-kształtnej, zawracając je na końcach kolumny w celu zachowania ich ciągłości. Rury mocowane są do kosza zbrojeniowego za pomocą drutów wiązałkowych EP REHAU lub opasek kablowych REHAU.

5.2 Dane techniczne

Rys. 30: Diagram strat ciśnienia kolumny RAUGEO

5 KOLUMNY GEOTERMALNE RAUGEO

31

Kolumna RAUGEO PE-XaMateriał: PE-XaForma dostawy: zwoje 100 m


11352331001 100 20 × 1,9 12 2111352431001 100 25 × 2,3 18 33

Kolumna RAUGEO PE-Xa plusMateriał: PE-Xa plus, plus z warstwą antydyfuzyj-

ną wg DIN 4726Forma dostawy: zwoje 100 m

Nr art. Długość zwoju d × s Ciężar Pojemność rury[m] [mm] [kg] [l]

11356671100 100 20 × 1,9 14 2111356971001 100 25 × 2,3 19 33


Dokładne zasady projektowania kolumn ciepła geotermalnego opisano w wytycznej VDI 4640. Projektowanie dla kolumny RAUEGO przeprowadzane jest tak samo jak w przypadku sond geotermalnych, patrz pkt. 3.3.

Wskazówka:Kolumny nie mogą być eksploatowane w obszarze zamarzania. Fakt ten należy uwzględnić przy obliczeniach. Należy zaprojektować system wyłączania regulowany temperaturą.

Z przyczyn ekonomicznych uwzględnia się jedynie taką liczbę pali, która jest wymagana przez statykę. Koszty poniesione przy instalo-waniu dodatkowych pali nie byłyby uzasadnione. Dodatkowe zapo-trzebowanie na ogrzewanie lub chłodzenie pokrywane jest przez inne niezależne systemy (np. sondy geotermalne). Eksploatacja może stać

się ekonomiczna w przypadku długości pali wynoszącej min. 6 m. Dlatego przy projektowaniu i wymiarowaniu kolumn geotermalnych, inaczej niż w przypadku innych systemów geotermalnych, nie wychodzi się od założonej mocy parownika, lecz od dostępnych pali funda-mentowych.

Przykład

Długość kolumn geotermalnych: 20 mIlość kolumn geotermalnych: 100 szt.Wydajność poboru ciepła: 45 W/mWydajność poboru ciepła kolumny geotermalnej: 900 W

Możliwa do osiągnięcia wydajność poboru ciepła:100 kolumn x 900 W/kolumnę = 90.000 W = 90 kW

Z reguły pale fundamentowe znajdują się w obszarze wód gruntowych. Przy eksploatacji jako system chłodzący temperatura wody gruntowej ulega podwyższeniu. Należy to wyjaśnić z właściwymi urzędami.

32

5.4 Montaż i instalacja

Przed montażem w koszu zbrojeniowym należy sprawdzić, czy rury nie są uszkodzone. Rury z widocznymi uszkodzeniami w żadnym wypadku nie mogą być zamontowane.

Rury układane są w koszu zbrojeniowym w formie U-kształtnej. Ten rodzaj ułożenia rur gwarantuje skuteczne odpowietrzenie przewodów rurowych. Podłączenie przewodów zasilania i powrotu odbywa się na górze kolumny za pomocą sprawdzonej i szczelnej techniki połą- czeniowej typu tuleja zaciskowa REHAU. Tuleje zaciskowe i inne me-talowe elementy połączeniowe w kolumnach geotermalnych wymagają ochrony przed korozją za pomocą taśmy zimnokurczliwej RAUGEO lub innych środków.

Następnie należy obciąć przewody podłączeniowe zasilania i powrotu, oznaczyć je i zamontować rurę ochronną. Przed zabetonowaniem należy przeprowadzić próbę szczelności rur. Jeśli próba szczelności nie przebiegnie pomyślnie, kosz zbrojeniowy z zamontowanymi rurami nie może być zainstalowany.

Po wprowadzeniu w odwiert i zabetonowaniu kosza zbrojeniowego, należy przeprowadzić kolejną próbę szczelności, zanim przewody podłączeniowe zostaną połączone z całym systemem.

Podczas projektowania i eksploatacji kolumn geotermalnych należy pamiętać, że mogą one pracować w temperaturze solanki od min. +2 °C do maks. +40 °C. Temperatury spoza tego zakresu oraz silne wahania temperatury mogą uszkodzić beton dookoła i tym samym pal fundamentowy oraz wpłynąć negatywnie na jego statykę.

Po zakończeniu montażu całego systemu należy przeprowadzić osta-teczną próbę szczelności i zapisać w protokole jej wynik i warunki, w jakich była przeprowadzona.

Rys. 31: Układanie rur w koszu zbrojeniowym w formie U-kształtnej

33

Montaż kolumn RAUGEO

Etap montażu 1

- Układanie rur w formie U-kształtnej wzdłuż dostarczonego przez inwestora kosza zbrojeniowego. Rury należy układać w koszu z zachowaniem odstępów 0,2 – 0,4 m. - Rury przymocowywane są na ścisk do konstrukcji zbrojeniowej za pomocą drutów wiązałkowych EP REHAU w odstępie 0,5 m oraz w obszarze zmiany kierunku instalacji geotermalnej. Do mocowania zalecane jest stosowanie opasek kablowych lub drutów wiązałko- wych REHAU.

- Metalowe elementy techniki połączeń wewnątrz kolumny geotermalnej wymagają ochrony antykorozyjnej za pomocą dozwolonych środkówRys. 32: Układanie rur w koszu zbrojeniowym

Rys. 33: Obcięcie i oznaczenie rur

Rys. 34: Próba szczelności przed zabetonowaniem

Rys. 35: Próba szczelności po zabetonowaniu

Etap montażu 2

- Obcięcie zbędnych odcinków rur - Zaopatrzenie rur w górnym obszarze kolumny w rurę ochronną w taki sposób, aby wykluczyć uszkodzenie podczas wprowadzania w otwór wiertniczy i betonowania. Zaleca się zamontowanie rury ochronnej o długości ok. 1 m tak, aby wewnątrz i na zewnątrz kosza zbrojeniowego znajdował się odcinek 0,5 m. - Wyraźne oznaczenie rur

Etap montażu 3

- Przed wprowadzeniem w otwór wiertniczy należy przeprowadzić odpowiednią próbę szczelności zgodną z obowiązującymi normami - Wynik i warunki brzegowe przeprowadzenia próby szczelności należy zapisać w protokole

Etap montażu 4

- Podczas betonowania należy zwrócić uwagę na to, aby nie uszkodzić rur - Po zakończeniu betonowania należy przeprowadzić odpowiednią pró- bę szczelności. Warunki przeprowadzenia próby i jej wynik należy zapisać w protokole - Podłączenie przewodów rurowych do przewodów rozdzielczych lub do rozdzielacza. Po instalacji całego systemu należy przeprowadzić odpowiednią, ostateczną próbę szczelności

34

Drut wiązałkowy EP REHAUSłuży do przymocowania przewodów do konstrukcji zbrojeniowejpala fundamentowego. Materiał: drut w płaszczu z tworzywa sztucznegoŚrednica drutu: 1,4 mmDługość: 140 mmKolor: czarny

Nr art. Ciężar Ilość sztuk Jednostka dostawy [kg/100 szt.] w worku / kartonie [szt.]

12468991001 0,15 100/5000 100

5.5 Osprzęt

Wiązałka do drutu REHAUWiązałka REHAU wykonana z metalu w płaszczu z tworzywa sztucz-nego przeznaczona jest do prawidłowego i szybkiego skręcaniadrutów wiązałkowych EP REHAU. Stosowana jest podczas mocowa-nia przewodów do konstrukcji zbrojeniowej pala fundamentowego.Materiał: stalDługość: 310 mmŚrednica wiązałki: 30 mmKolor: czarny

Nr art. Ciężar Forma dostawy Jednostka dostawy [kg/szt.] [szt.] [szt.]

12573041003 0,44 1 1

Opaski kablowe REHAUZalecana technika mocowania rur do kosza zbrojeniowego.Służą do mocowania przewodów do konstrukcji zbrojeniowej pala fundamentowego.Materiał: PADługość: 178 mmSzerokość: 4,8 mmKolor: naturalny

Nr art. Ciężar Ilość sztuk Jednostka dostawy [kg/100 szt.] w opakowaniu [szt.]

17244481100 0,14 100 100

Odpowiednią ochronę antykorozyjną, jak taśmę zimnokurczliwą do tulei zaciskowych i innych metalowych elementów techniki połączeń w kolumnach RAUGEO znajdą Państwo w rozdziale 11.

35

6.1 Opis systemu

Sonda RAUGEO Helix stanowi optymalne rozwiązanie wszędzie tam, gdzie do dyspozycji jest działka o małej powierzchni niewystarczająca do montażu kolektora poziomego oraz gdzie wykluczone są odwierty pod sondy pionowe np. z powodu przepisów geologicznych lub trud-nych warunków gruntowych.Ze względu na łatwy montaż sondy RAUGEO Helix z PE-Xa doskonale nadają się do zastosowania w nowym budownictwie, przede wszystkim w domach niskoenergetycznych, jak również do renowacji star-szych budynków.

Konieczne prace ziemne mogą być z reguły wykonane przy użyciu standardowych maszyn budowlanych. Nie trzeba korzystać z usług firm specjalistycznych. Zastosowanie tworzywa PE-Xa pozwala na wykorzystanie rodzimego gruntu, o ile ma on odpowiednie właści-wości do wypełnienia wykopu sondy RAUGEO Helix. Oba te aspekty powodują, że montaż sond RAUGEO Helix jest wyjątkowo ekonomiczny.

Ze względu na to, że w porównaniu z sondami geotermalnymi głę- bokość montażu sond spiralnych RAUGEO Helix jest znacznie mniej-sza, ich stosowanie nie wymaga tylu pozwoleń. W zależności od obo- wiązujących norm i wytycznych do montażu sond Helix wystarczy tylko zgłoszenie w odpowiedniej instytucji. Jeśli ze względu na uwarunkowania geologiczne przypuszcza się, że podczas montażu dojdzie do zetknięcia z wodą gruntową, należy skonsultować dalsze postępo-wanie z właściwym urzędem.

6.2 Specjalne wskazówki dotyczące bezpieczeństwa

TransportPrzewóz sond RAUGEO Helix PE-Xa odbywa się w opakowaniu, w którym sonda jest skrócona do długości transportowej i owinięta dwiema taśmami. Po trzy sondy RAUGEO Helix są owinięte folią stretch. Na drewnianej palecie mieści się pięć takich paczek, tj. 15 sond na palecie. Przy zachowaniu odpowiednich środków ostrożno-ści można układać piętrowo maksymalnie 2 palety jedna na drugiej. Sondy RAUGEO Helix należy zabezpieczyć do transportu zgodnie z obowiązującymi przepisami transportowymi w danym kraju.

Przy transporcie pojedynczych sond RAUGEO Helix pasy zabezpie-czające nie mogą być przymocowane do wiązań lub taśm dystanso-wych sond RAUGEO Helix. Sondy muszą być zawsze przewożone w opakowaniach.

Załadunek i rozładunekDo załadunku i rozładunku sond RAUGEO Helix PE-Xa można używać tylko odpowiednich i dozwolonych środków. Pojedyncze sondy można rozładowywać ręcznie, jeśli są dotrzymane określone prawem pracy wytyczne dotyczące podnoszenia i przenoszenia ciężarów. Do załadunku i rozładunku palet można stosować tylko sprawdzone, dopuszczone i odpowiednie urządzenia, które może obsługiwać tylko wykwalifikowany personel. Sondy RAUGEO Helix PE-Xa wzgl. palety należy odpowiednio zabezpieczyć przy podnoszeniu.

Rys. 36: Sonda spiralna RAUGEO Helix w opakowaniu

Rys. 37: 15 szt. sond RAUGEO Helix na drewnianej palecie

6 SONDA SPIRALNA RAUGEO HELIx I OSPRZĘT

36

szt.

szt.

szt.

Strata ciśnienia sondy spiralnej RAUGEO HelixGlikol etylenowy 23%, - 5°C

Strata ciśnienia [bar / sonda spiralna Helix]

Natę

żeni

e pr

zepł

ywu

[m3 /h

]

Przepływ laminarny

Przepływ burzliwy

Należy przestrzegać odpowiednich przepisów dotyczących zapobie-gania wypadkom przy podnoszeniu. Zrzucanie lub przewracanie sond RAUGEO Helix PE-Xa jest niedopuszczalne.

SkładowanieSondy spiralne można składować na płaskiej powierzchni. Należy zwrócić uwagę na to, aby na powierzchni przeznaczonej do składo-wania nie było żadnych ostrych i wystających przedmiotów, które mogłyby uszkodzić rury.

Zaleca się ochronę sond RAUGEO Helix PE-Xa przed bezpośrednim działaniem promieni słonecznych.

Możliwe jest układanie maksymalnie dwóch palet jedna na drugiej. Piętrowanie palet jest możliwe, jeśli sondy są ułożone poziomo. Sondy nie mogą być składowane bezpośrednio przy wykopach.

6.3 Dane techniczne

Sonda spiralna RAUGEO Helix PE-XaMateriał: PE-XaŚrednica (zewnętrzna): 0,36 mmWysokość (wersja monta-żowa):

3 m

Pojemność rury: 13 lForma dostawy: paleta drewniana (HRV)

Nr art. d × s Długość rury Długość Ciężar Jednostka dostawy [mm] [m] [m] [kg/szt.] [szt./paleta]

11501181001 25 × 2,3 40 1,1 7,5 15

Rys. 38: Diagram straty ciśnienia sondy spiralnej RAUGEO Helix

37


Przy projektowaniu i wymiarowaniu sond RAUGEO Helix należy postę- pować zgodnie z wytycznymi VDI 4640. Zgodnie z wytyczną VDI 4640 sondę spiralną RAUGEO Helix PE-Xa należy traktować jako specjalną formę kolektora.

W przypadku większych instalacji grzewczych o mocy grzewczej/ chłodniczej > 30 kW należy zawsze przeprowadzić dokładne obli-czenia i wymiarowanie instalacji w formie symulacji na podstawie dokładnych danych o gruncie.

Przybliżone obliczenia są zależne od różnych parametrów. Rozróżnia się parametry elastyczne, które można modelować oraz parametry nieelastyczne (bez możliwości wpływu).

Parametry zadane Parametry do wyboru(nieelastyczne) (elastyczne)Lokalizacja Strumień objętości**Pogoda (temperatura, opady) Długość rury**Materiał gruntu* Średnica ruryZawartość wody w gruncie* Materiał ruryStruktura gruntu Głębokość montażowaPowierzchnia do wykorzystania Odstępy od budynków /

innych instalacjiPoziom (wahania) wody gruntowej Sposób eksploatacjiObciążenie grzewcze / chłodnicze budynku* parametry trudne do zmiany** częściowo określone w projekcie

Tabela 7: Parametry do obliczeń

Przybliżone obliczenia dla małych instalacji do 30 kWPodstawą do projektowania sond Helix jest zapotrzebowanie budynku na ciepło. W poniższej tabeli zaprezentowano wydajność sond RAUGEO Helix w zależności od rodzaju gruntu i zawartości wody przy 1800 godzinach pracy przy pełnym obciążeniu:

Rodzaj gruntu Specyficzna wydajność poboru ciepła wW/sondę Helix

Piasek (suchy) < 5 % zaw. H2O 100 - 200Piasek (suchy) < 14 % zaw. H2O 200 - 300Piasek (mokry, w wodzie gruntowej) 300 - 700Glina / muł suchy < 19 % zaw. H2O 200 - 300Glina / muł suchy < 40 % zaw. H2O 300 - 400Glina / muł (mokry, w wodzie gruntowej) 400 - 650Ił / twarda glina 250 - 350Ił pyłowy < 26 % zaw. H2O 300 - 400Ił pyłowy < 43 % zaw. H2O 400 - 500Ił pyłowy (mokry, w wodzie gruntowej) 500 - 700

Tabela 8: Specyficzna wydajność poboru ciepła. Wariant grzewczy przy zapotrze-bowaniu na ciepło do 30 kW i 1800 h eksploatacji rocznie

W zależności od liczby godzin pełnego obciążenia, odstępów, warun-ków klimatycznych i wpływu wód gruntowych wartości przedstawione w powyższej tabeli podlegają pewnym wahaniom. Na dalszym etapie projektowania zaleca się przeprowadzenie indywidualnych obliczeń w oparciu o miejscowe uwarunkowania.

W celu określenia rodzaju gruntu, który w znacznym stopniu wpływa na wydajność sond RAUGEO Helix, można zwrócić się do instytucji dysponującej danymi geologicznymi lub wykonać odwiert próbny. Informacje dotyczące warunków związanych z wodą gruntową również można uzyskać w instytucjach dysponujących danymi geologicznymi.Szczególnie głębokość i spadek poziomu wody gruntowej mają istot- ny wpływ na wydajność sond RAUGEO Helix. Aby móc zapewnić niezawodne i długotrwałe funkcjonowanie systemu, konieczne jest określenie w dalszym etapie projektowania dokładnych danych o gruncie.

Przykład:Moc parownika: 7,5 kWCzas eksploatacji: 1800 h/aGrunt: glina piaszczysta (woda gruntowa od głębokości 3 m)Głębokość montażu: 4,2 m (poniżej górnej rzędnej terenu)Wydajność poboru ciepła: 500 W/sonda

Ilość sond może być obliczona w przybliżeniu w oparciu o podane parametry w następujący sposób:

Moc parownika* (W)Ilość sond [szt.] = Wydajność poboru ciepła (W/sonda)

co daje 15 szt. sond RAUGEO Helix.

Wychodząc od parametrów podanych w przykładzie można użyć poniższej tabeli do określenia liczby potrzebnych sond RAUGEO Helix PE-Xa.

Wymagana wydajność Moc parownika Liczba sondgrzewcza [kW] [kW] Helix [szt.]

4 3 6 6 4,5 9 8 6 1210 7,5 1512 9 1814 10,5 2116 12 2418 13,5 2720 15 30

Tabela 9: Wstępne obliczanie wymaganej liczby sond RAUGEO Helix PE-Xa

Wartości w tabeli odnoszą się wyłącznie do podanych wyżej para-metrów. W przypadku zmiany jednego lub więcej parametrów należy odpowiednio dopasować wartości.

38

ChłodzenieZasadniczo wykorzystywanie energii geotermalnej do ogrzewania i chłodzenia stanowi optymalną formę eksploatacji systemu. Dodatko-we obciążenie chłodnicze zapewnia lepszą regenerację gruntu. To dodatkowe „ładowanie” gruntu może prowadzić do różnych zmian wydajności poboru ciepła w zależności od czasu, rodzaju i okresu ładowania.

Sondy spiralne RAUGEO Helix PE-Xa mogą być stosowane również do chłodzenia. W tym przypadku przy połączeniu ogrzewania i chłodzenia należy przeprowadzić dokładne obliczenia.

Obliczenia dla dużych instalacji > 30 kWW przypadku instalacji o wymaganym zapotrzebowaniu na ciepło powyżej 30 kW zazwyczaj jest wymagana większa powierzchnia w porównaniu z mniejszymi instalacjami. Tym samym zwiększa się także wpływ na grunt na podstawie wzajemnego oddziaływania sond RAUGEO Helix PE-Xa podczas eksploatacji systemu.

Przy zastosowaniu sond RAUGEO Helix PE-Xa dla zapotrzebowania na ciepło powyżej 30 kW należy koniecznie przeprowadzić dokładne obliczenia w formie symulacji na podstawie dokładnych danych geolo-gicznych i hydrologicznych.

6.5 Montaż

Zasadniczo należy przestrzegać lokalnych przepisów prawnych.

Podczas montażu sond RAUGEO Helix PE-Xa należy zachować nastę-pujące odstępy, o ile inne normy i wytyczne nie stanowią inaczej:- granice działki / budynki: 1,5 m- instalacje wodne / gazowe oraz kanały: 1,5 – 2m- inne instalacje: 0,5 mNie wolno naruszać stabilności istniejących kanałów, instalacji i bu-dynków. Należy zapewnić, że przewody instalacji zaopatrujących w media nie zamarzną. W razie potrzeby należy zastosować odpo-wiednie środki ochronne. Odstęp między osiami sond powinien wynosić 3-4 m. Przy bardzo dobrych warunkach związanych z wodą gruntową odstępymiędzy sondami mogą być mniejsze.

Montaż sond RAUGEO Helix może odbywać się na różne sposoby w zależności od warunków gruntu i od ilości dostępnego miejsca. W celu zapewnienia minimalnej straty ciśnienia w całym systemie, przewody sond Helix powinny być prowadzone do rozdzielacza w dwóch równoległych obwodach. Możliwy jest montaż zespołów do 3 sond Helix, które mogą być zainstalowane w szeregu.

Najlepiej jest, gdy rozdzielacz jest zamontowany w najwyższym punkcie systemu, aby zapewnić optymalne odpowietrzanie. Jeśli nie jest to możliwe, w najwyższym punkcie systemu należy zaprojektować odpowietrzacz, aby było możliwe całkowite odpowietrzenie.

UkładanieSondy RAUGEO Helix PE-Xa powinien montować profesjonalny instala-tor, który posiada wymagane narzędzia, wiedzę i umiejętności.Należy przestrzegać przepisów prawa pracy, zapobiegania wypadkom oraz innych obowiązujących norm, wytycznych i przepisów.

PrzygotowanieW oparciu o plan wykonywania otworów w gruncie należy oznaczyć miejsca montażu sond spiralnych i studni. Minimalne odstępy należy sprawdzić na miejscu. Zmiany należy zaznaczyć w projekcie i przeka-zać inwestorowi. Jeśli grunt rodzimy nie nadaje się do wypełnienia wykopu ze względu na wielkość ziaren, inwestor musi dostarczyć wymaganą ilość piasku (mniej więcej 1 m3 na jeden otwór, wielkość ziaren 0-3 mm). Oprócz tego do wypełnienia jest wymagane przyłącze wodne i wystarczająco długi wąż (min. ½”). Powierzchnie składowania i drogi dojazdowe muszą być dostępne.

Wykonanie wykopuZalecane jest wykonanie otworu wiertniczego w przygotowanym wykopie. Alternatywnie można wykonać odwiert od poziomu górnej rzędnej terenu po zebraniu warstwy humusu.

W tym przypadku najpierw trzeba wykonać wykop, którego dno będzie położone w miejscu wolnym od ujemnych temperatur. Zaleca się głębokość ok. 1,2 m.

Wykonanie otworu wiertniczegoMontaż sond RAUGEO Helix można przeprowadzić za pomocą standardowych narzędzi i maszyn, do których może być podłączony świder. Minimalna średnica świdra zależy od zastanego na miejscu gruntu rodzimego.

Średnica otworu wiertniczego powinna wynosić co najmniej 0,42 m. Otwór w wykopie powinien sięgać 3 m w dół, tak aby głębokość całkowita wynosiła ok. 4,2 m poniżej górnej rzędnej terenu. Głębo-kość odwiertu należy kontrolować za pomocą odpowiednich narzędzi pomiarowych i protokołować.W przypadku bardzo piaszczystego gruntu lub silnego wpływu wody gruntowej może być konieczne zastosowanie rur osłonowych. Zapobiegają one opadaniu wzgl. samoistnemu szlamowaniu otworu wiertniczego. Jeśli podczas wykonywania odwiertu napotka się na wodę gruntową, należy powiadomić odpowiedni urząd i skonsultować z nim dalsze postępowanie.

Przygotowanie sondy RAUGEO Helix PE-XaPrzed montażem sond należy sprawdzić, czy nie są uszkodzone. Produkty z widocznymi uszkodzeniami nie mogą być zamontowane.

Przed wprowadzeniem sondy RAUGEO Helix PE-Xa w otwór należy rozpakować sondę i rozciągnąć sondę do długości montażowej ok. 3 m. Za pomocą przyrządu montażowego o długości 4 – 5 m lub listwy drewnianej sondę Helix należy zamontować tak jak pokazano na rys. 39 i wykonać węzeł mocujący.

39

Wprowadzanie sondy w otwórSondę układa się w wywierconym otworze. Należy przy tym zwrócić uwagę, aby sonda RAUGEO Helix mieściła się całą długością w otworze i dotykała bezpośrednio dna otworu. W ten sposób można zapewnić, że sonda jest wprowadzona na odpowiednią głębokość i nie tworzą się puste przestrzenie u podstawy sondy, które mogą spowo-dować znaczne pogorszenie przewodności cieplnej. W celu obciążenia sondy Helix i jej umocowania na dnie otworu, moż-na np. wsypać łopatą piasek do środka sondy. Nie można obciążać taśm podtrzymujących służących do zachowania odstępów między rurami.

Wypełnianie otworuPo odpowiednim ułożeniu sondy Helix w otworze, można rozpocząć ręczne wykonywanie obsypki.Najpierw należy wprowadzić wąż na dno odwiertu i polać otwór wodą. Krok po kroku wykonuje się obsypkę piaskiem. W celu zapewnienia dobrego związania sondy Helix z podłożem, podczas wykonywania ob-sypki zaleca się polewanie wodą materiału obsypki za każdym razem po ułożeniu warstwy o wysokości 0,5 m. Należy przy tym wyciągać krok po kroku wąż ku górze. Przy wykonywaniu obsypki należy zwrócić uwagę, aby między prze-wodami sondy a ściankami otworu nie powstawały puste przestrzenie.

Do wykonania obsypki można użyć grunt rodzimy, o ile nadaje się do wiązania po podlaniu wodą. Jeśli udział drobnych ziaren w materiale podłoża jest zbyt duży, wówczas należy zmieszać go z piaskiem o średniej wielkości ziaren. Z energetycznego punktu widzenia opty-malnym materiałem na obsypkę jest piasek gliniasty. Po wykonaniu całej obsypki można wyciągnąć przyrząd montażowy. W tym celu należy przeciąć węzeł mocujący i ponownie zalać otwór wodą. Jeśli było stosowane rury osłonowe w otworze, należy je wyciągnąć i jeszcze raz uzupełnić wykop piaskiem / gruntem oraz zalać wodą, aby wypełnić pozostałą przestrzeń.

Połączenie sond RAUGEO Helix PE-XaPo zdjęciu zaślepek należy oczyścić końcówki rur i połączyć je z przewodem podłączeniowym. Zalecane techniki połączeń to tuleja zaciskowa REHAU z nakładaną następnie ochroną antykorozyjną (np. taśmą zimnokurczliwą) lub mufy elektrooporowe. Zasilanie jest ozna-czone na niebiesko, powrót na czerwono. Połączenie należy wykonać zgodnie z wytycznymi, normami i aktual-nymi wskazówkami w informacji technicznej Technika grzewcza i instalacyjna RAUTITAN.

Próba szczelnościPo prawidłowym umieszczeniu sondy w otworze należy przeprowadzić próbę ciśnieniową i próbę pracy instalacji, np. zgodnie z PN-EN 805. Próbę można przeprowadzać osobno na poszczególnych sondach spiralnych lub na szeregu połączonych sond.

W przypadku zagrożenia ujemną temperaturą, sondę należy opróżnić do głębokości 2 m. Można to zrobić za pomocą jednostronnego pod-łączenia przewodu sprężonego powietrza przy niskim ciśnieniu.

Podłączenie do rozdzielacza Po udanej próbie szczelności sondy należy podłączyć do rozdzielacza.

Wypełnienie wykopuPo udanym montażu całego systemu należy stosownie wypełnić wykop wokół studni rozdzielaczowej.Przy tym należy zwrócić szczególną uwagę na użycie odpowiedniego materiału do wypełnienia oraz na wystarczające zagęszczenie gruntu, aby uniknąć późniejszych przemieszczeń.

Wypełnienie, próba szczelności, regulacjaPrzed uruchomieniem systemu należy przeprowadzić jeszcze jedną, ostateczną próbę szczelności wg PN-EN 805. Protokół należy przeka-zać inwestorowi.

Na koniec należy napełnić instalację gotowym medium (np. glikolem etylenowym). Należy ustawić zabezpieczenie przed zamarzaniem do ok. -15 °C. Równomierność przepływu w sondach RAUGEO Helix PE-Xa należy kontrolować przy rozdzielaczu np. za pomocą przepływomierzy i w razie potrzeby regulować.

Roślinność Przy projektowaniu ogrodu należy zwrócić uwagę, aby nad sondami spiralnymi nie było roślin głęboko korzeniących. Dzięki temu unik-niemy negatywnego wpływu na funkcjonowanie sond i na wegetację roślin.

Rys. 39: Rozkładanie sondy spiralnej do długości montażowej

40

Montaż sond RAUGEO Helix PE-Xa

Etap montażu 1

- Wykonać wykop lub usunąć humus w miejscu, w którym nie ma zagrożenia zamarznięcia - Zalecana głębokość wykopu: 1,2 m - Przy głębokościach od 1,25 m należy zastosować szeroki wykop

Etap montażu 2

- Wykonanie w wykopie otworu wiertniczego o głębokości 3 m za pomocą świdra, tak aby dno odwiertu znajdowało się na głębokości ok. 4,2 m poniżej górnej rzędnej terenu - Średnica otworu wiertniczego jest zależna od rodzaju gruntu, jednak powinna wynosić minimum 0,42 m - W zależności od rodzaju podłoża należy zastosować rury osłonowe, zwłaszcza w gruncie piaszczystym i w kontakcie z wodą gruntową

Etap montażu 3

- Sprawdzić, czy sonda spiralna nie jest uszkodzona. Dozwolony jest wyłącznie montaż sond bez uszkodzeń! - Rozpakować i rozciągnąć sondę na długość 3 m. Przymocować przyrząd montażowy o długości 4-5 m do taśmy podtrzymującej - Wprowadzić sondę spiralną w otwór. Upewnić się, że sięga do dna otworu i że jest maksymalnie rozciągnięta - Do obciążenia podstawy sondy można użyć obsypki z piasku, w żadnym wypadku nie wolno wieszać na taśmach podtrzymujących jakichkolwiek obciążników!

Etap montażu 4

- Polać otwór wiertniczy wodą i zasypywać go warstwami o grubości 0,5 m gruntem rodzimym (jeśli się do tego nadaje) lub piaskiem. Ko-lejne warstwy polewać wodą. Nie dopuszczać do powstania pustych przestrzeni! - Po całkowitym wypełnieniu otworu wyciągnąć przyrząd montażowy (obciąć taśmy mocujące, jeśli to konieczne) i rurę osłonową, jeśli została użyta. Zasypać i polać wodą powstałe puste przestrzenie

Rys. 40: Wykonanie wykopu

Rys. 41: Wiercenie otworu

Rys. 42: Wprowadzenie sondy do otworu i dociążenie

Rys. 43: Wypełnienie otworu wiertniczego

41

Etap montażu 5 - Wykonanie próby szczelności i przepływu na każdej sondzie spiralnej - W razie potrzeby możliwy jest montaż zespołów do trzech sond spiralnych - Podłączenie obwodów geotermalnych do rozdzielacza - Przeprowadzenie końcowej próby szczelności wg PN-EN 805. Wa-runki próby szczelności i jej wynik zapisać w protokole. - Po udanej końcowej próbie szczelności zasypać wykop gruntem rodzimym. Napełnić instalację gotową mieszanką wody i glikolu.

Łuk prowadzący REHAU 90°Do prowadzenia rury RAUGEO 25x2,3Materiał: poliamidKolor: czarny

Nr art. Średnica rury Ciężar Jednostka dostawy[d] [kg/szt.] [szt.]

12391931001 25 0,11 25

6.6 Osprzęt

Rys. 44: Zasypywanie wykopu

42

DNSonda

Sonda DN

Przepływ burzliwy

Przepływ laminarny

Strata ciśnienia sondy współosiowej RAUGEO Glikol etylenowy 23%, - 5°C

Strata ciśnienia na jeden metr odwiertu [bar / m]

Natę

żeni

e pr

zepł

ywu

[m3 /h

]

7.1 Opis systemu

Sonda współosiowa RAUGEO jest przeznaczona specjalnie do zastosowania w otworach wierconych promieniowo od centralnie umiejscowionej studni (odwierty w technologii GRD). Ta technika

7.2 Dane techniczne

Rys. 45: Diagram straty ciśnienia sondy współosiowej RAUGEO

7 SONDA WSPÓŁOSIOWA RAUGEO I OSPRZĘT

montażu dobrze sprawdza się szczególnie na już zagospodarowanych powierzchniach oraz w trudno dostępnych miejscach, jak np. przy renowacji obiektów położonych w mieście.

43


Możliwa do osiągnięcia wydajność poboru ciepła geotermalnego son-dy współosiowej zależy tak jak w przypadku sond geotermalnych od parametrów gruntu, patrz rozdział 3.3. Dodatkowo należy uwzględnić kąt, pod jakim będzie wykonany odwiert oraz głębokość każdej sondy współosiowej. Do wstępnych szacunków można zastosować sposób obliczeń podany w wytycznej VDI 4640. Do dokładnych obliczeń zaleca się przeprowa-dzenie symulacji, jak zostało to opisane w wytycznej VDI 4640.

7.4 Montaż

We właściwych urzędach należy zdobyć informacje, jakie zezwolenia są konieczne do montażu sond współosiowych.

Wymagane odstępyOtwór na sondę powinien znajdować się w odległości co najmniej 2 m od budynków. W przypadku montażu pod budynkiem sondy nie mogą naruszać stabilności konstrukcji budynku.

Zgodnie z VDI 4640 między sondami geotermalnymi muszą być za-chowane odpowiednie odstępy, aby sondy nie oddziaływały na siebie wzajemnie. Należy przestrzegać wymagań zawartych w krajowych normach i wytycznych oraz przepisach ustawowych.

Odległość od innych instalacji zaopatrujących w media powinna wyno-sić co najmniej 0,7 m. Jeśli ta odległość będzie mniejsza, konieczna jest odpowiednia izolacja rur.

Kontrola sondyPo dostawie należy sprawdzić, czy sonda nie ma widocznych uszko-dzeń. Sondy z widocznymi uszkodzeniami nie mogą być zamontowane.

Bezpośrednio przed wprowadzeniem w otwór sondę należy poddać odpowiedniej próbie ciśnieniowej, aby upewnić się, że jest nienaruszo-na i wykluczyć uszkodzenia powstałe w trakcie składowania i trans-portu. Sondę można zamontować tylko po udanej próbie ciśnieniowej. W protokole należy zapisać warunki i wynik próby ciśnieniowej.

Wprowadzenie sondy w otwór wiertniczyNajpierw wprowadza się w otwór rurę zewnętrzną sondy za pomocą odpowiedniej rozwijarki. Jeśli wykop jest wilgotny lub wypełniony wodą zaleca się dla ułatwienia napełnienie rury zewnętrznej wodą. Jeśli wykop jest suchy sonda powinna być napełniona wodą najpóźniej przed wypełnieniem wykopu. Rurę napełniającą należy wprowadzić w otwór razem z rurą zewnętrzną, a w przypadku głębokich odwier-tów można zastosować drugą rurę napełniającą, aby wypełnienie było równomierne. Rury sondy muszą być szczelnie zamknięte aż do momentu podłączenia, aby nie dopuścić do ich zanieczyszczenia.

Sondę można wprowadzać w otwór tylko za pomocą odpowiedniej rozwijarki!

Po wprowadzeniu całej sondy w otwór wiertniczy i przed jego wypeł-nieniem zaleca się przeprowadzenie próby szczelności wg PN-EN 805 i przepływu, aby wykryć uszkodzenia, które mogły powstać podczas montażu.

Wypełnienie otworu wiertniczegoWypełnienie otworu z sondami musi zapewnić zgodnie z VDI 4640 cz. 2 trwałe pod względem fizycznym i chemicznych związanie sondy z otaczającym gruntem. Wypełnienie nie może mieć pęcherzy powie-trza ani pustych przestrzeni. Tylko takie wypełnienie otworu wiert-niczego, wykonane należycie i zgodnie z VDI 4640 może zapewnić prawidłowe funkcjonowanie systemu.

Sonda współosiowa RAUGEOFabrycznie złożona sonda z przyspawaną głowicą poddaną próbie szczelności i z zamontowaną głowicą do podłączenia rur zasilania i powrotu. Produkcja zgodna z SKZ HR 3.26 (nadzór zewnętrzny przez SKZ).Materiał rury zewnętrznej: PE-RCMateriał rury wewnętrznej: PE 100Forma dostawy: pięć sond na palecie owiniętej folią

Nr art. Długość Rura zewnętrzna Rura wewnętrzna Ciężar Pojemność rury[m] [d × s] [d × s] [kg/sonda] [l]

11601331001 30 63 × 5,8 32 × 2,9 41 5411601431001 40 63 × 5,8 32 × 2,9 55 7211601531001 50 63 × 5,8 32 × 2,9 68 9011380351001 30 50 × 4,6 25 × 2,3 26 3411380451001 40 50 × 4,6 25 × 2,3 34 4611380551001 50 50 × 4,6 25 × 2,3 42 57

44

Materiał wypełniający otwór wiertniczy należy dobrać uwzględniając właściwości takie jak przewodność cieplna, wpływ na środowisko, gęstość, przepuszczalność wody oraz mrozoodporność. Zaleca się stosowanie wyłącznie materiałów wypełniających RAUGEO therm.

Podłączenie sondy i końcowa próba szczelności całego systemuPo wypełnieniu otworu wiertniczego należy wprowadzić rurę we-wnętrzną sondy w rurę zewnętrzną i połączyć za pomocą śrubunku w głowicy sondy. Zmontowaną, napełnioną i odpowietrzoną sondę nale-ży poddać końcowej próbie ciśnieniowej. Wynik próby należy zapisać w protokole i przekazać go inwestorowi.

Jeśli sonda nie może być podłączona bezpośrednio i istnieje niebez-pieczeństwo zamarznięcia, należy opróżnić sondę do głębokości 2 m poniżej górnej rzędnej terenu. Można to zrobić poprzez podłączenie przewodu sprężonego powietrza pod małym ciśnieniem do sondy, wówczas woda wylewa się z drugiego końca sondy. Aż do ostateczne-go podłączenia sondy końce rur muszą być szczelnie zamknięte i zabezpieczone przed uszkodzeniem.

Przewody zasilania i powrotu sond współosiowych są podłączane do rozdzielacza pojedynczo za pomocą elementów podłączeniowych

RAUGEO. Rozdzielacz powinien być zamontowany w najwyższym punkcie instalacji, aby umożliwić całkowite odpowietrzenie, w przeciw-nym razie należy zaplanować odpowiedni odpowietrzacz. Rozdzielacze mogą być wyposażone w przepływomierze i regulatory przepływu medium w sondach.

Przed uruchomieniem systemu należy przeprowadzić próbę szczel-ności, np. zgodnie z PN-EN 805. Należy sprawdzić równomierność przepływu w sondach i sporządzić protokół z próby.

45

© by Tracto-Technik



Montaż sond współosiowych RAUGEO w technologii GRD

Etap montażu 1

- Osadzenie studni w centralnym punkcie odwiertów - Wywiercenie otworu w studni - Wprowadzenie w otwór rury zewnętrznej sondy razem z rurą napeł-niającą - Szczelne zamknięcie wystających końców rur, aby zapobiec przedostaniu się zanieczyszczeń do wnętrza

Etap montażu 2

- Wypełnienie otworu wiertniczego odpowiednim materiałem wypeł-niającym - Montaż kolejnych sond współosiowych w ten sam sposób

Etap montażu 3

- Wprowadzenie rury wewnętrznej sondy w rurę zewnętrzną. Nie dopuścić do przedostania się zanieczyszczeń! - Połączenie rury wewnętrznej i zewnętrznej przy głowicy sondy - Wykonanie próby szczelności i przepływu na każdej sondzie zgodnie z obowiązującymi normami

Etap montażu 4

- Podłączenie wszystkich przewodów zasilania i powrotu sond przy rozdzielaczu - Wykonanie końcowej próby szczelności wg PN-EN 805 i przepływu systemu

Rys. 47: Wiercenie otworu w studni

Rys. 46: Maszyna wiertnicza podczas pracy

Rys. 48: Wprowadzanie rury wewnętrznej sondy współosiowej

Rys. 49: Gotowa instalacja sond współosiowych

46

Elementy podłączeniowe do sond współosiowych RAUGEORura falista ze stali nierdzewnej oraz kształtki do połączenia sond współosiowych z rozdzielaczem modułowym w studni.

Nr art. Opis artykułu Materiał Ciężar Jednostka dostawy [kg]

13547641001 Rura falista ze stali nierdzewnej V4A/1.4404 2 zwój 10 m

13547741001Złączka do podłączenia sondy współosio-

wej (przejście DN 20 – GZ R 1”) CuZn 36Pb2 As

mosiądz specjalny 0,28 10 szt.

13547841001Złączka do podłączenia rozdzielacza

(przejście DN 20 – GW Rp 1”)CuZn 36Pb2 As

mosiądz specjalny 0,28 10 szt.

Studnia rozdzielcza RAUGEO do sond współosiowychPierścień studni wykonany z polipropylenu ze stopniami złazowymi i uszczelką.Materiał: RAU-PP 2300Średnica wewnętrzna: DN 1000Kolor: pomarańczowyForma dostawy: jedna studnia na palecie

Pierścień studni bez podstawyNr art. Wysokość robocza N Wysokość H Ciężar Jednostka dostawy

[mm] [mm] [kg/szt.] [szt.]11903131001 125 220 19,7 111904901100 250 345 22,0 111905001100 500 595 36,0 111904361001 750 845 48,0 111909001100 1000 1095 65,0 1

Pierścień studni z podstawąNr art. Wysokość robocza N Wysokość H Ciężar Jednostka dostawy

[mm] [mm] [kg/szt.] [szt.]11904851001 475 605 59 111904951001 975 1105 89 1

Na zapytanie dostępne są włazy z tworzywa sztucznego.

7.5 Osprzęt

47

Betonowa płyta odciążającaKwadratowa pokrywa do powszechnie stosowanych włazów żeliw-nych wg PN-EN 124.Materiał: betonKolor: szarySzer./głębokość (u góry): 1240 mmSzer./głębokość (na dole): 1260 mmWysokość: 270 mmForma dostawy: na palecie

Zestaw elementów do mocowania rozdzielacza w studniZestaw do montażu rozdzielacza modułowego 40 mm do ścian-ki studni. Obejmy rur są mocowane do studni za pomocą śrub z podwójnym gwintem.Forma dostawy: - 4 obejmy rur, 72-76 mm

- 4 śruby z podwójnym gwintem, ocynkowane, M10 × 120

Nr art. Do włazu o średnicy Ciężar Jednostka dostawy DN [kg] [szt.]

11902171001 625 715 111902271001 800 685 1

Nr art. Ciężar Jednostka dostawy [kg/zestaw] [szt.]

13549991001 1,7 1

Stosowny do sond współosiowych rozdzielacz modułowy znajdą Państwo w roz. 10.Odpowiedni materiał wypełniający znajdą Państwo w roz. 3.

48

8.1 Opis produktu

Fabrycznie zmontowana studnia rozdzielaczowa z polietylenu do podłączenia obwodów solanki instalacji geotermalnej.Gotowy rozdzielacz z PE 100 jest zintegrowany w studni rozdzielaczo-wej. Przy każdym przyłączu przewodów zasilania rozdzielacz posiada polimerowy zawór kulowy DN 32 do odcinania przepływu, a przy prze-wodach powrotu przepływomierz z możliwością odcięcia i regulacji lub zawór kulowy.Do optymalnego napełniania, płukania i odpowietrzania służy zawór kulowy DN 25 zamontowany na górze rozdzielacza. Do przyłączy obwodów solanki i przyłączy głównych przewodów pro-wadzą króćce ze studni, które są przyspawane do ścianki studni. W przypadku studni do 6 odejść na zapytanie są dostępne polimerowe zawory kulowe w przewodach głównych.Studnia rozdzielaczowa ma uszczelkę w pokrywie. Rozdzielacz jest fa-brycznie poddany próbie ciśnieniowej, a studnia rozdzielaczowa próbie szczelności. Pokrywę studni rozdzielaczowej można zamykać.

8.2 Wskazówki dotyczące bezpieczeństwa

Zastosowanie zgodne z przeznaczeniem

- Studnia rozdzielaczowa jest przeznaczona wyłącznie do podłączania systemów geotermalnych - Studnia rozdzielaczowa jest przeznaczona do montażu w gruncie - Zastosowane medium musi być zgodne ze specyfikacją podaną w rozdziale 12

Prace wewnątrz studni rozdzielaczowejPrace w studni rozdzielaczowej mogą wykonywać tylko wykwalifiko-wane osoby. Po zakończeniu prac w studni rozdzielaczowej należy zamknąć pokry-wę i zabezpieczyć przed wchodzeniem do studni niepowołanych osób za pomocą śrub.

- W studni istnieje ryzyko uduszenia- Należy zadbać o odpowiednią wentylację- Na zewnątrz studni musi być obecna przynajmniej jedna osoba dla bezpieczeństwa- Studnia wytrzymuje ruch pieszy do 200 kg, ruch kołowy jest niedozwolony. Poprzez zastosowanie odpowiedniego zwieńczenia studnia może być stosowna pod obciążeniem ruchem kołowym

Rys. 50: Studnia rozdzielaczowa RAUGEO midi – wnętrze

8 STUDNIA ROZDZIELACZOWA MIDI

Rys. 51: Studnia rozdzielaczowa RAUGEO midi

49

Strata ciśnienia w rozdzielaczu RAUGEO DN 63 z odejściem DN 32 z regulatorem

Strata ciśnienia [bar ]

2 obwody

3 obwody

4 obwody

5 obwodów

6 obwodów

7 obwodów

8 obwodów

Natę

żeni

e pr

zepł

ywu

[m3 /h

]

Strata ciśnienia w rozdzielaczu DN 63 z odejściem DN 32 bez regulatora


2 obwody

3 obwody

4 obwody

5 obwodów

6 obwodów

7 obwodów

8 obwodów

Natę

żeni

e pr

zepł

ywu

[m3 /h

]

8.3 Dane techniczne

Rys. 52: Diagram strat ciśnienia w rozdzielaczu DN 63 z odejściem DN 32 bez regulatora

Rys. 53: Diagram strat ciśnienia w rozdzielaczu DN 63 z odejściem DN 32 z regulatorem

50

Strata ciśnienia w rozdzielaczu RAUGEO DN 63 z odejściem DN 40 z regulatorem


2 obwody

3 obwody

4 obwody

5 obwodów

6 obwodów

7 obwodów

8 obwodów

Natę

żeni

e pr

zepł

ywu

[m3 /h

]

0,1 1,00,011

10

100

Strata ciśnienia w rozdzielaczu DN 63 z odejściem DN 40 bez regulatora


2 obwody

3 obwody

4 obwody

5 obwodów

6 obwodów

7 obwodów

8 obwodów

Natę

żeni

e pr

zepł

ywu

[m3 /h

]

Rys. 54: Diagram strat ciśnienia w rozdzielaczu DN 63 z odejściem DN 40 bez regulatora

Rys. 55: Diagram strat ciśnienia w rozdzielaczu DN 63 z odejściem DN 40 z regulatorem

51

Studnia rozdzielaczowa RAUGEO midi 32 x 2,9 Szerokość: 765 mmDługość: 960 mmWysokość: 1175 mmNośność pokrywy: 200 kgMateriał studni: polietylenMateriał rozdzielacza PE 100Śr. belki rozdzielacza 63 mmŚrednica przyłączy 32 × 2,9 mmTemperatura robocza −20 °C do 40 °CMaks. ciśnienie robocze rozdzielacza

6 bar

Maks. ciśnienie podczas próby szczelności rozdzielacza:

6 bar

Dozwolone medium: woda i roztwór woda-glikol do 40% zawartości glikolu*

Forma dostawy: paleta 1200 × 1200 × 1350 mm* W stosowanym medium nie mogą być zawarte żadne substancje szkodliwe dla PE i PP. Stosowanie środków antykorozyjnych i prze- ciwzamrożeniowych, innych dodatków, kwasów lub ługów wymaga uzyskania pisemnej zgody producenta.

Nr art. Opis artykułu Liczba obwodów Przepływomierz Ciężar nettogeotermalnych [kg/szt.]

13543851001 Skrzynka rozdzielaczowa midi 2 × 32 S 2 brak 50,213543951001 Skrzynka rozdzielaczowa midi 3 × 32 S 3 brak 52,313544051001 Skrzynka rozdzielaczowa midi 4 × 32 S 4 brak 53,413544151001 Skrzynka rozdzielaczowa midi 5 × 32 S 5 brak 55,513544251001 Skrzynka rozdzielaczowa midi 6 × 32 S 6 brak 57,613544351001 Skrzynka rozdzielaczowa midi 7 × 32 S 7 brak 59,813544451001 Skrzynka rozdzielaczowa midi 8 × 32 S 8 brak 61,913541451001 Skrzynka rozdzielaczowa midi 2 × 32 D 2 tak 5-42l/min 50,813541551001 Skrzynka rozdzielaczowa midi 3 × 32 D 3 tak 5-42l/min 52,913541651001 Skrzynka rozdzielaczowa midi 4 × 32 D 4 tak 5-42l/min 54,013541751001 Skrzynka rozdzielaczowa midi 5 × 32 D 5 tak 5-42l/min 56,113541851001 Skrzynka rozdzielaczowa midi 6 × 32 D 6 tak 5-42l/min 58,213541951001 Skrzynka rozdzielaczowa midi 7 × 32 D 7 tak 5-42l/min 60,413542051001 Skrzynka rozdzielaczowa midi 8 × 32 D 8 tak 5-42l/min 62,5

52

Studnia rozdzielaczowa RAUGEO midi 40 x 3,7 Szerokość 765 mmDługość 960 mmWysokość 1175 mmNośność pokrywy 200 kgMateriał studni polietylenMateriał rozdzielacza PE 100Śr. belki rozdzielacza 63 mmŚrednica przyłączy 40 × 3,7 mmTemperatura robocza −20 °C do +40 °CMaks. ciśnienie robocze rozdzielacza:

6 bar

Maks. ciśnienie podczas próby szczelności rozdzielacza

6 bar

Dozwolone medium: woda i roztwór woda-glikol do 40% zawartości glikolu*

Forma dostawy: paleta 1200 × 1200 × 1350* W stosowanym medium nie mogą być zawarte żadne substancje szkodliwe dla PE i PP. Stosowanie środków antykorozyjnych i prze- ciwzamrożeniowych, innych dodatków, kwasów lub ługów wymaga uzyskania pisemnej zgody producenta

Nr art. Opis artykułu Liczba obwodów Przepływomierz Ciężar nettogeotermalnych [kg/szt.]

13544651001 Skrzynka rozdzielaczowa midi 2 × 40 S 2 brak 50,513544751001 Skrzynka rozdzielaczowa midi 3 × 40 S 3 brak 52,613544851001 Skrzynka rozdzielaczowa midi 4 × 40 S 4 brak 53,713544951001 Skrzynka rozdzielaczowa midi 5 × 40 S 5 brak 55,813545051001 Skrzynka rozdzielaczowa midi 6 × 40 S 6 brak 57,913545151001 Skrzynka rozdzielaczowa midi 7 × 40 S 7 brak 60,113545251001 Skrzynka rozdzielaczowa midi 8 × 40 S 8 brak 62,213542251001 Skrzynka rozdzielaczowa midi 2 × 40 D 2 tak 5-42l/min 51,113542351001 Skrzynka rozdzielaczowa midi 3 × 40 D 3 tak 5-42l/min 53,213542451001 Skrzynka rozdzielaczowa midi 4 × 40 D 4 tak 5-42l/min 54,313542551001 Skrzynka rozdzielaczowa midi 5 × 40 D 5 tak 5-42l/min 56,413542651001 Skrzynka rozdzielaczowa midi 6 × 40 D 6 tak 5-42l/min 58,513542751001 Skrzynka rozdzielaczowa midi 7 × 40 D 7 tak 5-42l/min 60,713542851001 Skrzynka rozdzielaczowa midi 8 × 40 D 8 tak 5-42l/min 62,8

53

Wbudowany rozdzielaczKażdy obwód solanki jest wyposażony w polimerowy zawór odcinający na zasilaniu i powrocie. Przy zamówieniu rozdzielacza z przepływomie-rzami zawór kulowy na powrocie jest zastąpiony przez przepływomierz z możliwością regulacji i odcięcia przepływu.Przepływomierze i zawory kulowe montuje się za pomocą wymien- nych śrubunków płasko-uszczelniających.Króćce na obwody geotermalne i przewody główne wychodzące ze studni są przyspawane do ściany studni.Jeśli do odejść rozdzielacza będą podłączane obwody geotermalne o innej średnicy, można je dopasować za pomocą muf redukcyjnych do wymaganej średnicy rury.

W przypadku użytkowania na zewnątrz rozdzielacz nie może być wystawiony na bezpośrednie działanie promieni słonecznych!

8.4 Montaż

Wykonanie wykopuWykop musi na tyle duży, aby odstęp między studnią rozdzielaczową a ścianą wykopu wynosił 30 cm. Konieczna jest odpowiednia prze- strzeń do podłączenia obwodów geotermalnych bez naprężeń. Odstęp między istniejącymi i planowanymi drzewami musi wynosić co naj-mniej tyle, co maksymalna średnica korony drzewa, aby korzenie nie uszkodziły instalacji.Na studnię nie mogą oddziaływać obciążenia pochodzące od funda-mentów. Dno wykopu musi być poziome i mieć odpowiednią nośność. Głębokość wykopu należy obliczyć z uwzględnieniem podsypki pod studnię o grubości 10-15 cm. Należy przestrzegać wytycznych do- tyczących budowy studni zawartych w arkuszach roboczych DVGW W 400-2 i ATV-A 127 oraz PN-EN 805, o ile nie ma innych obowiązują-cych przepisów krajowych.Po ułożeniu studni na podsypce należy wyrównać jej położenie. Studnia powinna znajdować się w środku wykopu.

Podłączanie obwodów geotermalnych

Rury podłączone do odejść rozdzielacza należy zainstalować w taki sposób, aby nie powodowały one żadnych długotrwałych sił rozciąga-jących i ściskających na rozdzielacz!

Zgodnie z wytyczną DVS wykonuje się dopuszczoną metodą zgrzewa-nia połączenie na zewnątrz studni pomiędzy króćcem a obwodem geotermalnym. Zalecane jest zgrzewania elektrooporowe i zgrzewanie doczołowe.Metodą zgrzewania elektrooporowego można wykonywać połączenia RAUGEO PE, PE-RC i PE-Xa z króćcem (por. rozdział 15 „Technika połączeń typu mufa elektrooporowa”).Jeśli obwody geotermalne mają mniejszą średnicę niż króćce, należy wykonać połączenie za pomocą muf redukcyjnych.Aby zapewnić montaż wszystkich przyłączy bez naprężeń, przy każ-dym odejściu należy zamontować ramię kompensacyjne. Zalecane jest wykonanie podsypki o szerokości 0,5 m od ścianki studni i wysokości 10 cm od górnej rzędnej najwyższego obwodu przy użyciu chudego betonu. Przewody główne należy podłączyć analogicznie jak obwody geoter-malne. Przy zastosowaniu przepływomierzy trzeba koniecznie zwrócić uwagę na kierunek przepływu.

Napełnienie instalacji i próba szczelnościRozdzielacz można płukać i napełniać wyłącznie zgodnie kierunkiem przepływu w instalacji. Po całkowitym odpowietrzeniu systemu należy wykonać próbę szczelności i przepływu, np. zgodnie z PN-EN 805. Nie można przy tym przekroczyć maksymalnego dopuszczalnego ciśnienia 6 bar.

Wypełnienie wykopuWykop należy wypełnić materiałem G1-G2 wg ATV 127 jak np. po- spółką lub żwirem o średnicy ziaren do 32 mm (np. 0/32 lub 2/16).Materiał wypełniający musi być mrozoodporny, łatwy do zagęszczania, przepuszczalny i odporny na kruszenie. Zagęszczanie należy wyko- nać zgodnie z PN-EN 1610. Nie wolno zagęszczać materiału wypeł-niającego ciężkimi maszynami. Szczególnie starannie należy wykonać wypełnienie między ściankami studni i wykopu, nie pozostawiając żadnych pustych przestrzeni.

Studnia rozdzielaczowa midi jest dopuszczona do ruchu pieszego do max. ciężaru 200 kg. Ruch kołowy nie jest dozwolony. Maszyny budowlane i inne pojazdy nie mogą przejeżdżać po zakopanej studni! Ruch pojazdów może być dozwolony po dodatkowym wyposażeniu studni w odpowiednie zwięczenie drogowe.

54

Montaż studni rozdzielaczowej RAUGEO midi

Etap montażu 1

- Wykonać wykop. Wymagany odstęp od drzew odpowiada co naj-mniej maksymalnej średnicy korony drzewa, dotyczy to także jeszcze nie posadzonych drzew. - W celu podłączenia obwodów geotermalnych bez naprężeń zaleca się wykonanie wykopu o takich rozmiarach, aby z każdej strony studni odstęp od ścian wykopu wynosił 30 cm. - Głębokość wykopu należy obliczyć z uwzględnieniem podsypki pod studnię o grubości 10-15 cm

Etap montażu 2

- Na wyrównane dna wykopu o odpowiedniej nośności nanieść war-stwę piasku o grubości 10-15 cm. - Studnię osadzić na podsypce piaskowej. - Wypoziomować studnię. Zachować możliwie równe odstępy od ścian wykopu

Etap montażu 3

- Wykonać połączenia króćców studni z rurami jedną z dozwolonych metod zgrzewania. - Jeśli obwody geotermalne mają mniejszą średnicę niż króćce, należy wykonać połączenie za pomocą muf redukcyjnych. - Aby zapewnić montaż wszystkich przyłączy bez naprężeń, przy każdym odejściu należy zamontować ramię kompensacyjne. - Zalecane jest wykonanie podsypki odchodzących przewodów przy użyciu chudego betonu o szerokości 0,5 m od ścianki studni i wysokości 10 cm od górnej rzędnej najwyższego obwodu. - Przewody główne należy podłączyć tak samo jak obwody geotermalne - Przy zastosowaniu przepływomierzy należy zwrócić uwagę na kierunek przepływu!

Etap montażu 4

- Rozdzielacz można płukać i napełniać wyłącznie zgodnie kierunkiem przepływu w instalacji. - Odpowietrzyć instalację poprzez zawór kulowy - Wykonać próbę szczelności i przepływu, zwracając przy tym uwagę na maksymalne dopuszczalne ciśnienie 6 bar. - Prawidłowo wypełnić wykop przy użyciu odpowiedniego materiału wypełniającego - Nie wolno zagęszczać materiału przy użyciu ciężkich maszyn. - Starannie wykonać wypełnienie przestrzeni między ściankami studni i wykopu

Rys. 56: Studnia rozdzielaczowa zamontowana w najwyższym punkcie instalacji

Rys. 57: Przyłącze z użyciem mufy redukcyjnej, np. z sondami RAUGEO Helix

55

Pierścień betonowy studni RAUGEO midiSłuży do ochrony przed wyporem. Wymagany przy wysokim zwiercia-dle wody.Forma dostawy: paleta

Nr art. Ciężar[kg/szt.]

13551251001 146

8.5 Osprzęt

Rura wznośna studni RAUGEO midiPodwyższa studnię o 40 cm.Średnica 600 mmWysokość 400 mmZakres dostawy: - rura wznośna

- uszczelka- pokrywa dopuszczona na ruch pieszy

Forma dostawy: Przy zamówieniu ze studnią RAUGEO midi rura wznośna jest już zamontowa-na, w przeciwnym razie jest dostarcza-na na palecie owiniętej folią.

Nr art. Ciężar[kg/szt.]

13551451001 7

56

9.1 Opis produktu

Fabrycznie zmontowana, szczelna na wody opadowe polimerowa stud-nia rozdzielaczowa do podłączenia obwodów geotermalnych instalacji geotermalnych z wodoszczelnymi przejściami.Studnia ma wbudowany na dwóch uchwytach rozdzielacz z tworzywa wzmocnionego włóknem szklanym, odpornego na wysokie i niskie temperatury. Każde przyłącze rozdzielacza jest wyposażone w zawór odcinający na zasilaniu i w przepływomierz z możliwością regulacji i odcięcia przepływu na powrocie. Do odpowietrzania służy zintegro-wany odpowietrzacz. Do podłączenia obwodów solanki służą króćce rozdzielacza, które przechodzą przez ściankę studni. Opcjonalnie można dodatkowo zamówić mosiężne zawory kulowe do odcinania przepływu w przewodach głównych. Studnia jest wyposażona w zamykaną pokrywę.Wysoka odporność rozdzielacza na temperaturę sprawia, że studnia idealnie nadaje się do odprowadzania ciepła do gruntu, na przykład w celu magazynowania energii.


Zastosowanie zgodne z przeznaczeniem

- Studnia rozdzielaczowa jest przeznaczona wyłącznie do podłączania systemów geotermalnych - Studnia rozdzielaczowa jest przeznaczona do montażu w gruncie

Prace w studni rozdzielaczowejPrace w studni rozdzielaczowej mogą wykonywać tylko wykwalifiko-wane osoby. Po zakończeniu prac w studni rozdzielaczowej należy zamknąć po-krywę i zabezpieczyć za pomocą śrub przed wchodzeniem do studni niepowołanych osób.

- W studni istnieje ryzyko uduszenia- Należy zadbać o odpowiednią wentylację- Na zewnątrz studni musi być obecna przynajmniej jedna osoba dla bezpieczeństwa- Studnia wytrzymuje ruch pieszy do 200 kg, ruch kołowy jest niedozwolony. Poprzez zastosowanie odpowiedniego zwieńczenia studnia może być stosowana pod obciążeniem ruchem kołowym

9.3 Dane techniczne

Diagram straty ciśnienia został określony na odcinku pomiarowym (rys. 59) w oparciu o następujące parametry:

- maksymalnie otwarte zawory na zasilaniu i przepływomierze na powrocie - zawory na zasilaniu i powrocie są połączone za pomocą prostych odcinków rur 1” o długości ok. 100 mm - medium: woda o temperaturze 18 °C

Rys. 59: Wykres pomiaru strat ciśnienia w rozdzielaczu

9 STUDNIA ROZDZIELACZOWA LARGE

Rys. 58: Studnia rozdzielaczowa RAUGEO large Rys. 60: Wnętrze studni rozdzielaczowej RAUGEO large

57

Strata ciśnienia w studni RAUGEO largeBelka rozdzielacza 40 mm


obwodów

obwody

obwód

Prze

pływ

[l/h

]

Strata ciśnienia w studni RAUGEO largeBelka rozdzielacza 60 mm


Prze

pływ

[l/h

]

8 obwodów

4 obwody

3 obwody

2 obwody

1 obwód

Rys. 61: Studnia rozdzielaczowa RAUGEO large z belką rozdzielacza 40 mm

Rys. 62: Studnia rozdzielaczowa RAUGEO large z belką rozdzielacza 60 mm

58

Studnia rozdzielaczowa RAUGEO large 25 x 2,3Szerokość 1200 mmDługość 1100 mmWysokość 1150 mmNośność pokrywy 150 kgMateriał studni: polietylenMateriał rozdzielacza: tworzywo sztuczne wzmocnione włók-

nem szklanym

Śr. belki rozdzielacza 40 mmŚrednica przyłączy 25 × 2,3 mmŚrednica przewodu głów-nego

50 × 4,6 mm

Kolor przepływomierza: żółty

Temperatura robocza −20 °C do +50 °CMaks. ciśnienie robocze rozdzielacza

6 bar

Maks. ciśnienie podczas próby szczelności rozdzielacza;

10 bar

Dozwolone medium: glikol etylenowy RAUGEO, TYFOCOR L, TYFOCOR, TYFO-Spezial, Thermera, Fernox HP-15c, Sentinel R500C*

Forma dostawy: paleta owinięta folią* W stosowanym medium nie mogą być zawarte żadne substancje szkodliwe dla PE i PP. Stosowanie środków antykorozyjnych i prze-ciwzamrożeniowych, innych dodatków, kwasów lub ługów wymaga uzyskania pisemnej zgody producenta.

Nr art. Liczba obwodów Ciężar Układ rozdzielaczy Możliwość zamontowania geotermalnych [kg/szt.] zaworu kulowego

na przewodzie głównym13550311003 3 70 1 × 3-obw. tak13550411004 4 71 1 × 4-obw. tak13550511005 5 72 1 × 5-obw. tak13550611006 6 74 1 × 6-obw. tak13550711007 7 75 1 × 7-obw. tak13550811008 8 76 1 × 8-obw. tak13550911009 9 81 1 × 5-obw. 1 × 4-obw. tak13551011010 10 83 2 × 5-obw. tak13551111011 11 84 1 × 6-obw. 1 × 5-obw. tak13551211012 12 86 2 × 6-obw. tak13551311013 13 87 1 × 7-obw. 1 × 6-obw. tak13551411014 14 88 2 × 7-obw. tak13551511015 15 90 1 × 8-obw. 1 × 7-obw. tak13551611016 16 91 2 × 8-obw. tak13551711017 17 92 1 × 9-obw. 1 × 8-obw. nie13551811018 18 93 2 × 9-obw. nie

59

Studnia rozdzielaczowa RAUGEO large 32 × 2,9Szerokość: 1200 mmDługość: 1100 mmWysokość: 1150 mmWytrzymałość na obciążenie 150 kgMateriał studni: polietylenMateriał rozdzielacza: tworzywo sztuczne wzmocnione

włóknem szklanymŚr. belki rozdzielacza 40 mm wzgl. 60 mmŚrednica przyłączy 32 × 2,9Średnica przewodu głównego 50 × 4,6 wzgl. 63 × 5,8Kolor przepływomierza: żółty


6 bar

Maks. ciśnienie podczas pró-by szczelności rozdzielacza:

10 bar

Dozwolone medium: glikol etylenowy RAUGEO, TYFOCOR L, TYFOCOR, TYFO-Spezial, Therme-ra, Fernox HP-15c, Sentinel R500C*

Forma dostawy: paleta owinięta folią* W stosowanym medium nie mogą być zawarte żadne substancje szkodliwe dla PE i PP. Stosowanie środków antykorozyjnych i prze- ciwzamrożeniowych, innych dodatków, kwasów lub ługów wymaga uzyskania pisemnej zgody producenta.

Nr art. Liczba obw. Śred. belki roz- Ciężar Układ Średnica przewodu Możliwość zamontowa- geotermal. dzielacza [mm] [kg/szt.] rozdzielaczy głównego [mm] nia zaworu kulowego

na przewodzie głównym13550321003 3 40 70 1 × 3-obw. 50 × 4,6 tak13550421004 4 40 71 1 × 4-obw. 50 × 4,6 tak13550521005 5 40 72 1 × 5-obw. 50 × 4.6 tak13550621006 6 40 74 1 × 6-obw. 50 × 4.6 tak13550721007 7 40 75 1 × 7-obw. 50 × 4.6 tak13550821008 8 40 80 2 × 4-obw. 50 × 4.6 tak13550921009 9 40 81 1 × 5-obw. 1 × 4-obw. 50 × 4.6 tak13551021010 10 40 83 2 × 5-obw. 50 × 4.6 tak13551121011 11 40 84 1 × 6-obw. 1 × 5-obw. 50 × 4.6 tak13551221012 12 40 86 2 × 6-obw. 50 × 4.6 tak13551321013 13 40 87 1 × 7-obw. 1 × 6-obw. 50 × 4.6 tak13551421014 14 40 87 2 × 7-obw. 50 × 4.6 tak13551521015 15 60 98 1 × 8-obw. 1 × 7-obw. 63 × 5,8 tak13551621016 16 60 100 2 × 8-obw. 63 × 5,8 tak13551721017 17 60 102 1 × 9-obw. 1 × 8-obw. 63 × 5,8 nie13551821018 18 60 104 2 × 9-obw. 63 × 5.8 nie

60

Studnia rozdzielaczowa RAUGEO large 40 x 3,7Szerokość: 1200 mmDługość: 1100 mmWysokość: 1150 mmWytrzymałość na obcią-żenie:

150 kg

Materiał studni: polietylenMateriał rozdzielacza: tworzywo sztuczne wzmocnione włók-

nem szklanymŚr. belki rozdzielacza: 60 mmŚrednica przyłączy 40 × 3,7 mmŚrednica przewodu głów-nego

63 × 5,8 mm

Kolor przepływomierza: czarny

Temperatura robocza: −20 °C do +50 °CMaks. ciśnienie robocze rozdzielacza:

6 bar

Maks. ciśnienie podczas próby szczelności rozdzielacza:

10 bar


Forma dostawy: paleta owinięta folią*W stosowanym medium nie mogą być zawarte żadne substancje szkodliwe dla PE i PP. Stosowanie środków antykorozyjnych i prze- ciwzamrożeniowych, innych dodatków, kwasów lub ługów wymaga uzyskania pisemnej zgody producenta.


na przewodzie głównym13550331003 3 71 1 × 3-obw. tak13550431004 4 73 1 × 4-obw. tak13550531005 5 76 1 × 5-obw. tak13550631006 6 78 1 × 6-obw. tak13550731007 7 80 1 × 7-obw. tak13550831008 8 82 1 × 8-obw. tak13550931009 9 82 1 × 9-obw. nie13551031010 10 89 2 × 5-obw. tak13551131011 11 91 1 × 6-obw. 1 × 5-obw. tak13551231012 12 93 2 × 6-obw. tak13551331013 13 94 1 × 7-obw. 1 × 6-obw. tak13551431014 14 96 2 × 7-obw. tak13551531015 15 98 1 × 8-obw. 1 × 7-obw. tak13551631016 16 100 2 × 8-obw. tak13551731017 17 102 1 × 9-obw. 1 × 8-obw. nie13551831018 18 104 2 × 9-obw. nie

61

Studnia rozdzielaczowa RAUGEO large 50 x 4,6Szerokość: 1200 mmDługość: 1100 mmWysokość: 1150 mmWytrzymałość na obcią-żenie:

150 kg

Materiał studni: polietylenMateriał rozdzielacza: tworzywo sztuczne wzmocnione włók-

nem szklanymŚr. belki rozdzielacza 60 mmŚrednica przyłączy 50 × 4,6 mmŚrednica przewodu głów-nego

63 × 5,8 mm

Kolor przepływomierza: czarny


6 bar

Maks. ciśnienie podczas próby szczelności rozdzie-lacza

10 bar


Forma dostawy: paleta owinięta folią*W stosowanym medium nie mogą być zawarte żadne substancje szkodliwe dla PE i PP. Stosowanie środków antykorozyjnych i prze- ciwzamrożeniowych, innych dodatków, kwasów lub ługów wymaga uzyskania pisemnej zgody producenta.


na przewodzie głównym13550341003 3 74 1 × 3-obw. tak13550441004 4 76 1 × 4-obw. tak13550541005 5 78 1 × 5-obw. tak13550641006 6 80 1 × 6-obw. nie13550741007 7 87 1 × 4-obw. 1 × 3-obw. tak13550841008 8 90 2 × 4-obw. tak13550941009 9 92 1 × 5-obw. 1 × 4-obw. tak13551041010 10 95 2 × 5-obw. tak13551141011 11 97 1 × 6-obw. 1 × 5-obw. nie13551241012 12 99 2 × 6-obw. nieW przypadku studni ze śr. przyłączy 50 x 4,6 wielkość rozdzielacza jest ograniczona do układu 2 x 6, ponieważ między poszczególnymi modu-łami odejść muszą być zamontowane dystansowniki.

62

Wbudowany rozdzielacz

Rozdzielacza nie wolno montować w miejscach, w których występuje amoniak lub jego pochodne.

W zależności od liczby i średnicy obwodów geotermalnych w studni jest zainstalowany jeden lub dwa rozdzielacze, które mogą mieć róż- ne średnice rur i króćców. W przypadku dwóch rozdzielaczy są one zamontowane w studni naprzeciwlegle, a króćce przechodzą przez ścianki studni. Jeśli dla jednego obwodu solanki jest wymagana duża ilość odejść, można połączyć przewody główne obu rozdzielaczy na zewnątrz stud-ni. Dzięki temu podwaja się liczba wolnych odejść. Do podłączenia do budynku należy użyć rury o odpowiednio większej średnicy.Do belki rozdzielacza z maks. 8 odejściami są dostępne opcjonal-nie mosiężne zawory kulowe do odcięcia przepływu w przewodzie głównym, które przy zamówieniu razem z rozdzielaczem są już na nim zainstalowane.Przy temperaturze otoczenia i temperaturze roboczej poniżej punktu zamarzania rozdzielacz można zamontować wyłącznie w suchym miejscu. Do odejść rozdzielacza można stosować wyłącznie śrubunki z tworzyw sztucznych. Odpowiednie śrubunki są już wmontowane.Śrubunki należy uszczelnić. Do uszczelnienia zalecane jest stosowa-nie wyłącznie włókien uszczelniających gwint LOCTITE-55. Należy przestrzegać wytycznych producenta dotyczących zastosowania. Zastosowanie taśmy teflonowej i pakułów nie jest zalecane.

Rys.63: Rozdzielacz modułowy RAUGEO w studni RAUGEO large

9.4 Montaż

Studnia posiada po obu stronach uchwyty do łatwego przenoszenia na budowie. Do podłączenia obwodów geotermalnych służą króćce przechodzące przez ściankę studni przez uszczelnione otwory. Przej-ścia przez ściankę studni do podłączenia przewodów głównych są na-wiercone i wyposażone w uszczelnienia. Jeśli przewody główne będą podłączone na zewnątrz, służą do tego odpowiednie króćce studni.Studnia nie jest wyposażona w stopnie złazowe. Jeśli są wymagane, należy je wykonać na budowie. Studnia jest dostarczana z przykręco-ną pokrywą.

Rys. 64: Forma dostawy studni

Rys. 65: Forma dostawy studni

63

Rys. 66: Otwieranie pokrywy

Wykonanie wykopu

Wykop musi być na tyle duży, aby odstęp między studnią rozdziela- czową a ścianą wykopu wynosił 30 cm:

Wymiary w mm A B CSzerokość wykopu ok. 1.800 ok. 1.700 ok. 1.300Szerokość studni ok. 1.200 ok. 1.100 ok. 1.150rozdzielaczowej(Podane wymiary studni rozdzielaczowej są zależne od produkcji i należy je traktować jako przybliżone!)

Tabela 10 Wymiary wykopu i studni rozdzielaczowej

- Obwody geotermalne muszą być podłączane do studni rozdzielaczo-wej bez powstawania żadnych naprężeń. - Odstęp między istniejącym i planowanym drzewostanem musi odpo-wiadać co najmniej maksymalnej średnicy korony drzewa, aby korzenie nie uszkodziły instalacji. - Dno wykopu musi być wyrównane w poziomie i mieć odpowiednią nośność. - Głębokość wykopu należy obliczyć z uwzględnieniem podsypki pod studnię o grubości 10-15 cm

Rys. 67: Wymiary studni

Montaż wstępny

- Śruby pokrywy przekręcić w lewo co najmniej 10 razy (rys. 66) - Podważyć z jednej strony i otworzyć pokrywę

Montaż króćca do przewodu głównego zasilającego

- Króciec wprowadzić z zewnątrz przez przejście uszczelnione. W razie potrzeby nałożyć silikon, aby ułatwić wprowadzenie króćca. - Śrubunki zaciskowe lekko odkręcić i włożyć króciec do oporu. Dokręcić ręcznie śrubunki zaciskowe. Nie używać narzędzi.

Montaż studni

- Na wyrównane dno wykopu o odpowiedniej nośności nanieść war-stwę piasku o grubości 10-15 cm. - Przymocować liny do bocznych uchwytów studni. - Położyć studnię na podsypce w wykopie. - Wyrównać położenie studni! Należy zwrócić uwagę na zachowanie równych odstępów studni i ścian wykopu

64

Przyłącze obwodów geotermalnych i przewodu zasilającegoObwody geotermalne można podłączyć do studni na dwa sposoby:

Połączenie na zewnątrz studni

- Wykonać połączenie króćca i obwodu geotermalnego metodą zgrze-wania dozwoloną przez wytyczne DVS. - Zalecane metody to zgrzewnie elektrooporowe i zgrzewanie doczo-łowe

Rys. 68: Połączenie wykonane na zewnątrz studni

Połączenie wewnątrz studni

- Bezpośrednie podłączenie obwodów geotermalnych do rozdzielacza. - Po wyciągnięciu króćca należy wprowadzić przewody z solanką przez otwory z przejściem uszczelnionym. W razie potrzeby dla łatwiejszego wsunięcia nałożyć silikon na końce przewodów. - Lekko odkręcić śrubunki zaciskowe i włożyć przewody z solanką do oporu. - Na koniec dokręcić ręcznie śrubunki zaciskowe. Nie używać narzędzi

Rys. 69: Połączenie wykonane wewnątrz studni

Podłączenie przewodów zasilających

- Przewody zasilające należy podłączyć analogicznie do przewodów geotermalnych wewnątrz (bezpośrednie podłączenie rury do rozdzie-lacza) lub na zewnątrz studni (z zastosowaniem króćców fabrycznie zgrzewanych) - Należy zwrócić uwagę na kierunek przepływu (Rys. 70): Górna belka rozdzielacza = powrót = do pompy ciepła (czerwony) Dolna belka rozdzielacza = zasilanie = od pompy ciepła (zielony) - Śrubunki zaciskowe należy dokręcić siłą o momencie dokręcania 18 Nm

Rys. 70: Połączenie wykonane wewnątrz studni

Aby zapewnić szczelność przejść uszczelnionych, rury sondy i przyłą-cza muszą wychodzić ze studni poziomo i bez żadnych naprężeń!

Rury podłączone do belki rozdzielacza należy zainstalować tak, aby nie wywierały długotrwałych sił wyciągających i ściskających na rozdzielacz!

65

Pierwsze przyłącze sondy do rozdzielacza

z zaworem kulowym

Pierwsze przyłącze sondy do rozdzielacza bez zaworu kulowego

Belka powrotu = do pompy ciepłaBelka zasilania = od pompy ciepła

Nałożyć pokrętło z zasilania na przepływomierz i ustawić odpowiednią wartość przepływu

Rurka z tworzywa sztucznego

Wskaźnik

- Rozdzielacz można płukać i napełniać wyłącznie zgodnie z kierun-kiem przepływu - Odpowietrzyć instalację - Wykonać próbę ciśnieniową i szczelności, np. zgodnie z PN-EN 805 - Nie przekraczać maksymalnych wartości ciśnienia!

Napełnienie instalacji i próba szczelności

Rys. 71: Zasilanie i powrót w studni rozdzielaczowej RAUGEO large

Wypełnienie wykopu

- Wykop należy wypełnić materiałem G1-G2 wg ATV 127 jak np. po- spółką lub żwirem o średnicy ziaren do 32 mm (np. 0/32 lub 2/16). - Nie wolno zagęszczać materiału wypełniającego ciężkimi maszyna-mi. Zagęszczanie należy wykonać zgodnie z PN-EN 1610 - Szczególnie starannie należy wykonać wypełnienie między ścianka-mi studni i wykopu, nie pozostawiając żadnych pustych przestrzeni

Zamknięcie studni

Rys. 72: Zamykanie pokrywy studni

- Nałożyć pokrywę na studnię - Śrubunek pokrywy przekręcić w prawo (patrz rys. 72) - Pręt zamknięcia musi się znajdować pod krawędzią

Maszyny budowlane i inne pojazdy nie mogą jeździć po zamontowanej studni!

Hydrauliczne zrównoważenie

OpisPoszczególne obwody instalacji powinny być ze sobą tak zestrojone i wyregulowane, że w każdym obwodzie znajdzie się strumień objęto-ści odpowiadający wymaganej wydajności ogrzewania lub chłodzenia.Za pomocą wbudowanego przepływomierza na powrocie rozdzielacza można w łatwy i szybki sposób ustawić wymagany strumień objętości.

Sposób postępowaniaPrzed regulacją instalację należy całkowicie napełnić i odpowietrzyć. W instalacji musi być ciśnienie robocze.

- Zamknąć wszystkie regulatory przepływu na belce powrotu i otwo-rzyć wszystkie zawory na belce zasilania - Zgodnie z obliczonym zapotrzebowaniem na ciepło ustawić natęże-nie przepływu w pierwszym obwodzie przekręcając przezroczystą rurkę z tworzywa sztucznego (użyć pokrętła zaworu zasilania, patrz rys. 73) - Wskaźnik w rurce podnosi się do góry. Kręcić rurką tak długo, aż wskaźnik pokaże żądaną wartość - Wyregulować przepływ w następnym obwodzie zgodnie z powyż-szym opisem. Ponieważ obwody oddziałują na siebie wzajemnie, może być konieczna ponowna regulacja w celu skorygowania wartości przepływu - Chronić ustawienia przepływu przed zmianami przez niepowołane osoby. Zamknąć przepływomierz przeznaczoną do tego zaślepką i nakleić plombę

Rys. 73: Regulacja przepływu

66

Złączka elektrooporowa


Wskaźnik czarny żółtyWskaźnik 1 500 l/h 200 l/hWskaźnik 2 800 l/h 400 l/hWskaźnik 3 1.100 l/h 550 l/hWskaźnik 4 1.400 l/h 700 l/hWskaźnik 5 1.780 l/h 1.050 l/h

Tabela 11: Kreski na skali przepływomierza i odpowiadające im wartości przepływu. Wartości dotyczą wody w temp. 20 °C

Rys. 74: Zaślepka na przepływomierzu na belce powrotu

Podłączenie dwóch rozdzielaczy do rury zasilającej z PE

Średnica rury zasilającej do pompy ciepła taka sama jak średni-ca w króćcach przewodów rozdzielacza

Złączki potrzebne do wykonania zasilania i powrotu rozdzielacza:

Ilość Złączka/rura Uwagi2 szt. Kolano 90°2 szt. Trójnik2 szt. Łączniki do trójnika potrzebne tylko w przypadku

użycia złączek elektrooporowych2 m Rura PE można użyć materiału z rury

zasilającej

Tabela 12: Materiał potrzebny do wykonania połączenia

Rys. 75: Schemat podłączenia do rury zasilającej z PE za pomocą kształtek elektrooporowych o takiej samej średnicy jak przewody rozdzielacza

Rys. 76: Schemat podłączenia do rury zasilającej z PE za pomocą muf elektro-oporowych o średnicy większej niż średnica przyłączy rozdzielacza

Złączki potrzebne do zasilania i powrotu rozdzielacza:

Ilość Złączka/rura Uwagi4 szt. Redukcja4 szt. Kolano 90°2 szt. Trójnik2 szt. Łączniki do trójnika potrzebne tylko w przypadku

użycia złączek elektrooporowych2 m Rura PE można użyć materiału z rury

zasilającej


Średnica rury zasilającej do pompy ciepła większa niż średnica króćców przewodów rozdzielających

67



Rys. 77: Schemat przyłączy do rury głównej PE-Xa o takiej samej średnicy jak przyłącza rozdzielacza za pomocą muf elektrooporowych

Złączki potrzebne do zasilania i powrotu rozdzielacza:

Ilość Złączka/rura Uwagi4 szt. Kolano 90°2 szt. Trójnik2 szt. Łączniki do trójnika potrzebne tylko w przypadku

użycia złączek elektrooporowych2 m Rura PE-Xa można użyć materiału z rury

głównej


Podłączenie dwóch rozdzielaczy do rury głównej PE-Xa

Średnica rury głównej do pompy ciepła taka sama jak średnica w króćcach przewodów głównych przy rozdzielaczu, przyłącze z zastosowaniem mufy elektrooporowej

Tuleja zaciskowa

Tuleja zaciskowa

Rys. 78: Schemat przyłącza do rury głównej PE-Xa o takiej samej lub większej średnicy jak średnica przyłączy rozdzielacza za pomocą tulei zaciskowej

Średnica rury głównej do pompy ciepła taka sama lub większa jak średnica króćców przewodów głównych przy rozdzielaczu, przyłącze z zastosowaniem tulei zaciskowych

Złączki potrzebne do podłączenia zasilania i powrotu rozdzielacza:

Ilość Złączka/rura Uwagi1 szt. Redukcja w przypadku większej średnicy

rury głównej2 szt. Kolano 90°2 szt. Trójnik2 m Rura PE-Xa można użyć materiału z rury

głównej

Tabela 15 Materiał potrzebny do wykonania połączenia

68

Oznaczonepunkty na śruby

Montaż rury wznośnej studni

- Otworzyć i zdjąć pokrywę - Nałożyć rurę wznośną na studnię i przymocować do czterech zazna-czonych na dole punktów za pomocą 4 śrub - W razie potrzeby uszczelnić szczelinę między rurą wznośną studni a studnią za pomocą środka uszczelniającego (np. silikonu) - Rozciągnąć rurę wznośną na żądaną długość i przymocować do czterech zaznaczonych u góry punktów za pomocą 4 śrub Spax. - W razie potrzeby uszczelnić szczelinę między górną i dolną częścią rury wznośnej studni za pomocą środka uszczelniającego (np. silikonu) - Nałożyć i zamknąć pokrywę studni - Wypełnić przestrzenie wokół studni i rury wznośnej przy użyciu materiału G1-G2, np. pospółką lub żwirem o średnicy ziaren do 32 mm (np. 0/32 lub 2/16) - Nie zagęszczać materiału wypełniającego ciężkim sprzętem!

Rys. 79: Montaż rury wznośnej studni

69

Rura wznośna studni RAUGEO large dla ruchu pieszego

Rura wznośna z możliwością zmiany wysokości rury.

Forma dostawy: Przy zamówieniu ze studnią rozdziela- czową RAUGEO large rura wznośna jest już zamontowana. W przeciwnym razie jest dostarczana na palecie owiniętej folią.

Nr art. Typ Wysokość Maks. obciążenie Ciężar[mm] [kg] [kg/szt.]

13551341001 ruch pieszy 390-690 150 18

9.5 Osprzęt

Rura wznośna studni RAUGEO large dla ruchu kołowego Rura wznośna wytrzymała na ruch kołowy, z możliwością zmiany wysokości rury.Forma dostawy: Przy zamówieniu ze studnią rozdziela-

czową RAUGEO large rura wznośna jest już zamontowana. W przeciwnym razie jest dostarczana na palecie owiniętej folią.

Nr art. Typ Wysokość Maks. obciążenie Ciężar[mm] [kg] [kg/szt.]

13551441001 ruch kołowy 550-750 600 21

Zestaw mosiężnych zaworów kulowych do studni RAUGEO large2 mosiężne zawory kulowe niklowane, do rur głównych, uszczelnione i zamontowane na rozdzielaczu

Nr art. Średnica przewodów Średnica Ciężar głównych [mm] [kg/zestaw]

13551541001 50 × 4,6 1 ½“ 1,613551641001 63 × 5,8 2“ 3

70

10 ROZDZIELACZ MODUŁOWY RAUGEO

10.1 Opis produktu

System modułów do łatwego montażu rozdzielaczy systemów geoter-malnych z możliwością rozbudowy. Dostępne są belki rozdzielacza o średnicy 40 mm i 60 mm. Rozdzielacze mogą być dostarczone jako gotowe zmontowane zespoły lub jako pojedyncze moduły do samo- dzielnego montażu.Pojedyncze moduły rozdzielacza są zbudowane ze strukturalnego tworzywa wzmocnionego włóknem szklanym i są odporne na tempe-raturę od -20 °C do + 50 °C.

10.2 Dane techniczne

Wykresy strat ciśnienia zostały określone na odcinku pomiarowym (rys. 91) w oparciu o następujące parametry:

- maksymalnie otwarte zawory na zasilaniu i przepływomierze na powrocie - zawory na zasilaniu i powrocie są połączone za pomocą prostych odcinków rur G1” o długości ok. 100 mm - medium: woda o temperaturze 18 °C

Rys. 80: Odcinki pomiaru strat ciśnienia w rozdzielaczu

Rozdzielacza nie wolno montować w miejscach, w których występuje amoniak lub jego pochodne.

Do odejść rozdzielacza można stosować wyłącznie śrubunki z tworzyw sztucznych. Odpowiednie śrubunki są już wmontowane.Śrubunki należy uszczelnić. Do uszczelnienia zalecane jest stosowa-nie wyłącznie włókien uszczelniających gwint LOCTITE-55. Należy przestrzegać wytycznych producenta dotyczących zastosowania. Zastosowanie taśmy teflonowej i pakułów nie jest zalecane.W przypadku studni ze śr. podejść 50 x 4,6 między poszczególnymi modułami odejść są zamontowane dystansowniki.

Do zastosowania w rozdzielaczu modułowym są dopuszczone nastę-pujące solanki: - glikol etylenowy RAUGEO, - TYFOCOR L, - TYFOCOR, - TYFO-Spezial, - Thermera, - Fernox HP-15c, - Sentinel R500C*

W stosowanym medium nie mogą być zawarte żadne substancje szkodliwe dla PE i PP. Stosowanie środków antykorozyjnych i prze- ciwzamrożeniowych, innych dodatków, kwasów lub ługów wymaga uzyskania pisemnej zgody producenta.

Rozdzielacz modułowy RAUGEO można zamontować tylko w odpo-wiednim miejscu, np. w studni szczelnej na wody opadowe piwnicy lub w kotłowni. Montaż na zewnątrz (np. w studniach włazowych) jest możliwy, jeśli rozdzielacz jest chroniony przed światłem słonecz-nym (promieniowaniem UV) i przed wilgocią (w temperaturze poniżej punktu zamarzania).

71

Strata ciśnienia w rozdzielaczu modułowym RAUGEOBelki rozdzielacza o średnicy 40 mm

Strata ciśnienia [bar]

Prze

pływ

[l/h

]

8 obwodów

2 obwody

1 obwód

8 obwodów

4 obwody

3 obwody

2 obwody

1 obwód

Strata ciśnienia w rozdzielaczu modułowym RAUGEOBelka rozdzielacza o średnicy 60 mm

Strata ciśnienia [bar]

Prze

pływ

[l/h

]

Rys. 81: Rozdzielacz modułowy RAUGEO o średnicy belki rozdzielacza 40 mm

Rys. 82: Rozdzielacz modułowy RAUGEO o średnicy belki rozdzielacza 60 mm

72

Rozdzielacz modułowy RAUGEO 40 mm (1 1/4“)Nr art. Ilość obwodów Średnica belki Długość belki Ciężar Jednostka

geotermalnych rozdzielacza rozdzielacza [kg] dostawy [szt.]13543591001 2 40 mm 288 mm 4,2 113543691001 3 40 mm 388 mm 5,2 113543791001 4 40 mm 488 mm 6,2 113543891001 5 40 mm 588 mm 7,3 113543991001 6 40 mm 688 mm 8,3 113544091001 7 40 mm 788 mm 9,3 113544191001 8 40 mm 888 mm 10,3 113544291001 9 40 mm 988 mm 11,4 113544391001 10 40 mm 1088 mm 12,4 113544491001 11 40 mm 1188 mm 13,4 113544591001 12 40 mm 1288 mm 14,5 1

Rozdzielacz modułowy RAUGEO 60 mm (2“)Nr art. Ilość obwodów Średnica belki Długość belki Ciężar Jednostka

geoermalnych rozdzielacza rozdzielacza [kg] dostawy [szt.]13544691001 2 60 mm 280 mm 5,9 113544791001 3 60 mm 380 mm 7,0 113544891001 4 60 mm 480 mm 8,3 113544991001 5 60 mm 580 mm 9,4 113545091001 6 60 mm 680 mm 10,7 113545191001 7 60 mm 780 mm 12,0 113545291001 8 60 mm 880 mm 13,1 113545391001 9 60 mm 980 mm 14,3 113545491001 10 60 mm 1080 mm 15,5 113545591001 11 60 mm 1180 mm 16,7 113545691001 12 60 mm 1280 mm 17,7 1

Rozdzielacz modułowy RAUGEO Gotowy zmontowany rozdzielacz (belka zasilania i powrotu) składa-jący się z pojedynczych modułów (odległość między osiami modułów 100 mm), wykonany z tworzywa sztucznego wzmocnionego włók-nem szklanym (odporność termiczna od -20 ° do +70 °C), ze zinte-growanymi komorami powietrznymi służącymi do izolacji termicznej. Belka zasilania ze zintegrowanym zaworem odcinającym. Belka powrotu ze zintegrowanym zaworem regulacyjno-odcinającym oraz koł- nierzem ochronnym z pętelką do plombowania. Kołnierz podłącze-niowy z mosiądzu o gwincie wewnętrznym Rp 1 1/4“ lub Rp 2“ wraz z odpowietrznikiem ręcznym 9 mm (3/8“). Kołnierz zamykający z mosiądzu, ze zintegrowanymi zaworami napełniająco-opróżniającymi 12 mm x 18 mm (1/2“ x 3/4“). Podłączenie do rozdzielacza możliwe z lewej lub prawej strony, podłączenie obwodów geotermalnych z gwintem wewnętrznym o długości 40 mm Rp 1“ z tworzywa sztucznego.

Forma dostawy: rozdzielacz dostarczany na gotowo, zmontowany i sprawdzony pod wzglę-dem szczelności.

Przeznaczony dla: maks. ciśnienia próbnego 10 bar, maks. ciśnienia roboczego 6 bar

73

Nr art. Średnica Ciężar Jednostka dostawy rozdzielacza [kg] [zestaw]

13548191001 40 mm 4,3 113548291001 60 mm 5,7 1

Rozdzielacz modułowy RAUGEO - budowa modułowaModułowa budowa, łatwy montaż i rozszerzenie o pojedyncze moduły.Pojedyncze moduły (odległość między osiami modułów 100 mm) wykonane z tworzywa sztucznego wzmocnionego włóknem szklanym (odporność termiczna od -20 ° do +70 °C), ze zintegrowanymi komo-rami powietrznymi służącymi do izolacji termicznej. Moduł zasilania ze zintegrowanym zaworem odcinającym. Moduł powrotu ze zintegrowa-nym zaworem regulacyjno-odcinającym oraz kołnierzem ochronnym z pętelką do plombowania. Kołnierz podłączeniowy z mosiądzu o gwincie wewnętrznym Rp 1 1/4“ lub Rp 2“ wraz z odpowietrznikiem ręcznym 9 mm (3/8“). Kołnierz zamykający z mosiądzu, ze zintegro-wanymi zaworami napełniająco-opróżniającymi 12 mm x 18 mm (1/2“ x 3/4“). Podłączenie do rozdzielacza możliwe z lewej lub prawej strony, podłączenie obwodów geotermalnych o gwincie wewnętrznym Rp 1“ z tworzywa sztucznego. Kompletny rozdzielacz montuje się z pakietu podstawowego, modułów zasilania i powrotu w odpowiedniej ilości, z łączników gwintowanych oraz ze śrubunków zaciskowych niezbęd-nych do podłączenia obwodów geotermalnych.

Pakiet podstawowy rozdzielacza modułowego RAUGEOJednostka bazowa do montażu rozdzielacza przez klienta, składająca się z zasilania i powrotu. Nie zawiera łączników gwintowanych.Zakres dostawy: - 2 kołnierze podłączeniowe z gwintem

wewnętrznym Rp 1 ¼“ (IG) lub Rp 2“ z odpowietrznikiem ręcznym 9 mm (⅜“)- 2 kołnierze zamykające z zaworami napeł- niająco-opróżniającymi 12 mm × 18 mm (½“ × ¾“)- 1 zestaw uchwytów mocujących rozdzielacz do ściany

Nr art. Średnica Typ Przepływomierz Ciężar Jednostka Opakowanie modułu modułu [kg] dostawy [szt.] [szt.]

13545791001 40 mm zasilanie nie 0,4 1 1013545891001 40 mm powrót tak 0,4 1 1013546491001 60 mm zasilanie nie 0,5 1 1013546591001 60 mm powrót tak 0,5 1 10

Pojedynczy moduł rozdzielacza RAUGEOModuł do belki powrotu ze zintegrowanym zaworem regulacyjno-odci-nającym, kołnierzem ochronnym z pętelką do plombowania, uszczelką płaską, sprawdzony pod względem szczelności.Moduł do belki zasilania ze zintegrowanym zaworem odcinającym, uszczelką płaską, sprawdzony pod względem szczelności.Długość modułu: 100 mm

74

Nr art. Długość Ciężar Opakowanie [mm] [kg/szt.] [szt.]

13547291001 1000 0,3 5013547391001 2000 0,6 1013547491001 nakrętki 0,5 100

Zestaw łączników gwintowanych do rozdzielacza modułowego RAUGEODo montażu rozdzielacza modułowego. Gwint M8.Materiał: stal nierdzewna

Nr art. Średnica Ciężar Jednostka dostawy modułu [kg/zestaw] [zestaw]

13546291001 40 mm 0,7 113546991001 60 mm 0,7 1

Zestaw uchwytów mocujących rozdzielacz RAUGEODo montażu rozdzielacza do ściany.Zakres dostawy: - 2 × ocynkowany wspornik montażowy

- 4 × obejma do rury 75-80 mm (przy 40 mm rozdzielaczu) lub 4 × obejma do rury 101-108 mm (przy 60 mm rozdzielaczu)- materiał mocujący (śruby, nakrętki, kołki)

Zawory kulowe RAUGEO do rozdzielacza modułowegoZestaw składa się z 2 zaworów do podłączenia przewodu głównego do belek rozdzielacza o średnicy 40 mm lub 60 mm.

Nr art. Całkowita Długość po Średnica Ciężar Opakowanie długość [mm] skręceniu [mm] [kg/szt.] [szt.]

13546391001 75 65 R 1 ¼“ × Rp 1 ¼“ 0,8 213547091001 120 100 R 2“ × Rp 2“ 1,5 2

75

Osprzęt dodatkowy do rozdzielacza modułowego RAUGEO

Nr art. Opis artykułu Ciężar Jednostka dostawy [kg/szt.] [szt.]

13546191001 Dystansownik 50 mm do rozdzielacza 40 mm 0,2 1013546891001 Dystansownik 50 mm do rozdzielacza 60 mm 0,3 1213547191001 Zawór napełniająco-opróżniający 12 mm × 18 mm (½“ × ¾“) 0,1 2/5013547591001 Tabliczka znamionowa 0,01 10/100

Śrubunki zaciskowe do rozdzielacza modułowego RAUGEODo podłączania obwodów geotermalnych i przewodów zasilających do belki zasilania i powrotu rozdzielacza.Wskazówka: Pomiędzy obwodami geotermalnymi o śr. 50 x 4,6 należy zamontować dodatkowo dystansownik o długości 50 mm!Zakres temperatury: do +50 °C

Przyłączanie obwodu geotermalnegoNr art. Przyłącze obwodu Przyłącze rozdzielacza Ciężar Jednostka dostawy

geotermalnego [mm] [kg/szt.] [szt.]13537421001 25 × 2,3 R 1“ płaskouszczelniające 0,079 113537431001 32 × 2,9 R 1“ płaskouszczelniające 0,122 113537441001 40 × 3,7 R 1“ płaskouszczelniające 0,126 113537451001 50 × 4,6 R 1“ płaskouszczelniające 0,208 1

Przyłączanie przewodu głównegoNr art. Przyłącze obwodu Przyłącze rozdzielacza Ciężar Jednostka dostawy

głównego [mm] [kg/szt.] [szt.]13547231001 40 × 3,7 R 1 ¼“ 0,191 113547281001 50 × 4,6 R 1 ¼“ 0,265 113547321001 63 × 5,8 R 1 ¼“ 0,283 113547271001 40 × 3,7 R 2“ 0,198 113547311001 50 × 4,6 R 2“ 0,276 113547331001 63 × 5,8 R 2“ 0,461 113547421001 75 × 6,8 R 2“ 0,737 1

Manometr termiczny RAUGEOPołączenie termometru i manometru do pomiaru temperaturyi ciśnienia na zasilaniu i powrocie.Zakres temperatury: −20 °C do +60 °CZakres ciśnienia: 0 - 6 barŚrednica: 12 mm (½“) osiowoDo montażu na rozdzielaczu potrzebna jest złączka redukcyjna R ⅜“ × Rp ½“.

Nr art. Opis artykułu Ciężar Jednostka dostawy [kg/szt.] [szt.]

13537741001 Manometr termiczny 0,125 113547521001 Złączka redukcyjna R ⅜“ × Rp ½“ 0,05 1

76

10.3 Montaż

Montaż rozdzielacza

Podczas montażu rozdzielacza bardzo ważne jest zachowanie czystoś- ci. Uszczelnienia nie mogą zostać zabrudzone olejem lub smarem.

- Obciąć łączniki gwintowane i wkręcić w blok podłączeniowy - Blok montażowy z łącznikiem gwintowanym ułożyć pionowo na stabilnym podłożu - Nasunąć uszczelkę płasko uszczelniającą a następnie moduł rozdzielacza. Czynność powtarzać aż do nasunięcia wszystkich modułów. - Za ostatnim modułem nasunąć uszczelkę płasko uszczelniającą, a następnie kołnierz zamykający. - Dokręcić nakrętki do oporu, tak by moduły przylegały do siebie ściśle (moment siły dokręcającej 8 Nm)

Ilość obwodów 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12Dł. rozdzielacza 40 mm 288 388 488 588 688 788 888 988 1088 1188 1288Dł. rozdzielacza 60 mm 280 380 480 580 680 780 880 980 1080 1180 1280Długość łącznika gwinto-wanego

230 330 430 530 630 730 830 930 1030 1130 1230

Tabela 16: Długość rozdzielacza modułowego w zależności od liczby obwodów

Rys. 83: Montaż rozdzielacza

Montaż manometru termicznego

- Wkręcić z boku płyty mosiężnej redukcję R 3/8” x Rp ½” - Manometr termiczny wkręcić w redukcję - Należy zwrócić uwagę na prawidłowy moment dokręcania i uszczelnienie!

Rys. 84: Zamontowana redukcja Rys. 85: Zamontowany manometr termiczny

77

Glikol etylenowyDo zastosowania jako nośnik ciepła. Klasa bezpieczeństwa 1(WGK1). Koncentrat do zmieszania z wodą wg proporcji zamieszczonych w poniższej tabeli. Karta charakterystyki preparatu niebezpiecznego dostępna na zapytanie.

Ochrona przed zama-rzaniem

Glikol etylowy Woda

−10 °C 22 % 78 %−15 °C 29 % 71 %−20 °C 35 % 65 %

Nr art. Ciężar Opakowanie Jednostka dostawy [kg/szt.] Kanister [l]

12228791001 12 1 1012228891001 34 1 3013504791001 68 1 6013504891001 230 1 200

11 OSPRZĘT RAUGEO

Przyrząd pomiarowy RAUGEODo sprawdzenia ochrony przed zamarzaniem mieszanki glikolu z wodą.Zakres pomiarowy: −5 °C do −40 °C

Nr art. Ciężar Opakowanie Jednostka dostawy [kg/szt.] [szt.] [szt.]

12229191001 0,2 1 1


78

Przewód podłączeniowy RAUGEO PE-Xa SDR 11Do wykonania połączenia pomiędzy rozdzielaczem a pompą ciepła,z wysokociśnieniowo sieciowanego polietylenu (RAU-PE-Xa) wgPN-EN ISO 15875, odporny na promieniowanie UV, kolor naturalny, z szarą warstwą ochronną z RAU-PEMateriał: PE-XaTemperatury użytkowania: -40 °C do +95 °CForma dostawy: zwoje

Nr art. d × s Jednostka dostawy Ciężar[mm] [m] [kg/m]

11357631030 40 × 3,7 30 0,4211357631050 40 × 3,7 50 0,4211357631001 40 × 3,7 100 0,4211364071030 50 × 4,6 30 0,6711364071050 50 × 4,6 50 0,6711364071100 50 × 4,6 100 0,6711364171030 63 × 5,8 30 1,0611364171050 63 × 5,8 50 1,0611364171100 63 × 5,8 100 1,0611364271030 75 × 6,8 30 1,4811364271050 75 × 6,8 50 1,4811364271100 75 × 6,8 100 1,48

Przewód podłączeniowy RAUGEO PE-RC SDR 11Do wykonania połączenia pomiędzy rozdzielaczem a pompą ciepła,z polietylenu z PE 100-RC zgodnie z PAS 1075, wg PN-EN 12201stabilizowanego UV, kolor czarnyMateriał: PE-RCTemperatury użytkowania: -20 °C do +30 °CForma dostawy: zwoje


11365051030 40 × 3,7 30 0,4211365051050 40 × 3,7 50 0,4211365051100 40 × 3,7 100 0,4211368351030 50 × 4,6 30 0,6711368351050 50 × 4,6 50 0,6711368351100 50 × 4,6 100 0,6711368551030 63 × 5,8 30 1,0611368551050 63 × 5,8 50 1,0611368551100 63 × 5,8 100 1,0611368651030 75 × 6,8 30 1,4811368651050 75 × 6,8 50 1,4811368651100 75 × 6,8 100 1,48

79

Przewód podłączeniowy RAUGEO PE100 SDR 11Do wykonania połączenia pomiędzy rozdzielaczem a pompą ciepła,z polietylenu wg normy PN-EN 12201, stabilizowanego UV, kolor: czarny.Materiał: PE100Temperatury użytkowania: -20 °C do +30 °CForma dostawy: zwoje


11356951030 40 × 3,7 30 0,4211356951050 40 × 3,7 50 0,4211356951100 40 × 3,7 100 0,4211363881030 50 × 4,6 30 0,6711363881050 50 × 4,6 50 0,6711363881100 50 × 4,6 100 0,6711364581030 63 × 5,8 30 1,0611364581050 63 × 5,8 50 1,0611364581100 63 × 5,8 100 1,0611364681030 75 × 6,8 30 1,4811364681050 75 × 6,8 50 1,4811364681100 75 × 6,8 100 1,48

Przejście szczelne RAUGEO

Chroniące przed wodą gruntową pod ciśnieniem do maks. 2 bar.Do uszczelnienia rur RAUGEO, które przechodzą jako podejścia przezfundamenty, stropy, itp. Zastosowanie w rurach osłonowych RAU-GEO PVC wykonanych z tworzywa sztucznego lub w otworach pod gwint. Tarcze naciskowe ze stali szlachetnej/V2A (1.4301). Śruby mocujące, podkładki U-kształtne, nakrętki ze stali szlachetnej V2A. Gazo- i wodoszczelny wg DIN 1988, 18336/37, DIN 18195,DVGW G 459/l i VP 601. Przejście szczelne RAUGEO nie może służyć jako element mocujący przewody w ścianie, tylko jako elastyczne uszczelnienie tych przewo-dów. Delikatne przesunięcia poziome przewodów są dopuszczone.

Szerokość: 40 mmRozmiar klucza: 10 mmMoment siły dokręcającej: 5 Nm

Nr art. Średnica rury nośnika Średnica otworu Tolerancja Ciężar pasująca ruraciepła OD [mm] [mm] otworu [kg/szt.] osłonowa PVC

12855611001 20-28 100 98/103 0,60 222864-00112855711001 32-40 100 98/103 0,59 222864-00112855811001 50 100 98/103 0,50 222864-00112855911001 63 100 98/103 0,51 222864-00112854911001 75 125 123/127 0,69 222774-001

80

Rura osłonowa RAUGEO PVC

Jako osłona przy wprowadzaniu do budynku rur RAUGEO, uszczel-niana jest uniwersalną uszczelką wewnętrzną lub kapilarną/wciskaną uszczelką chroniącą przed wniknięciem gazu i wody.Zewnętrzna strona silnie chropowata.

Nr art. ID OD Długość Ciężar Jednostka [mm] [mm] [mm] [kg/szt.] dostawy [szt.]

12228641001 100 106 400 0,81 112227741001 125 131 600 1,19 1

Zaślepka RAUGEO

Dla rur osłonowych RAUGEO PVC (do montażu w środku otworu).Zaślepka RAUGEO umożliwia dokładne umocowanie rur osłonowych do drewnianego deskowania, a następnie ich zabetonowanie.

Środki do uszczelniania otworów dla instalacji RAUGEOZestaw składa się z dwuskładnikowej żywicy epoksydowej. Dopuszczalny wg zalecenia KTW (Zalecenie dotyczące kontaktu tworzyw sztucznych z wodą pitną) do zamykania powierzchni betonu lub muru. W zestawie znajduje się pędzel (długość ok. 40 cm) i para rękawi-czek lateksowych. Do zestawu dołączona jest instrukcja montażu. Należy przestrzegać wskazówek dotyczących bezpieczeństwa. Karta charakterystyki preparatu niebezpiecznego dostępna na zapytanie.

Nr art. ID Ciężar Jednostka dostawy [mm] [kg/szt.] [szt.]

12228741001 100 0,035 112228141001 125 0,067 1

Nr art. Zawartość/puszka Jednostka dostawy [kg] [szt.]

12228541001 1,1 1

81

Nr art. Długość Szerokość Jednostka dostawy [m] [mm] [szt.]

12229291001 250 40 1

Taśma zabezpieczająca RAUGEODo oznaczania trasy rur RAUGEO w gruncie.Taśma układana jest ok. 40 cm nad biegnącymi rurami.Napis: Uwaga – przewody z solankąKolor: zielony

Taśma zimnokurczliwa RAUGEOPrzeznaczona do owinięcia łączeń tuleja zaciskowa oraz stalowych części w celu ich ochrony przed korozją zachodzącą w gruncie lub w kolumnach geotermalnych.

Nr art. Długość Szerokość Jednostka dostawy [m] [mm] [szt.]

12234491001 5 50 1

Zaślepki uszczelniająceDo uszczelnienia rur sond i kolektorów np. podczas wypełniania otworu wiertniczego lub zasypywania wykopu.Odporność na ciśnienie 0,5 barMateriał: RAU-POMKolor: szary

Nr art. Średnica rury Ciężar[mm] [g]

12855871001 25 3012392441001 32 3512392241001 40 4012392341001 50 60

82

Taśma ostrzegawcza 30-40 cm ponad rurą

50-80 cm granica strefy przemarzania

W przypadku rur PE 100 min. 30 cm piasku Rury RAUGEO

min. 70 cm

Przewód zasilający

pomiędzy 1,2 m a 1,5 m

11.2 Montaż

Nośnik ciepła – glikol

W przypadku instalacji pomp ciepła do wody dodawana jest odpo-wiednia ilość glikolu, aby zapobiec zamarznięciu nośnika ciepła.W przypadku instalacji, które nie są eksploatowane w obszarzezamarzania, do wody nie trzeba dodawać glikolu, jeżeli rury ułożonezostały na terenie wolnym od przemarzania. Udział glikolu etylenowe-go w medium powinien być dobrany tak, aby punkt zamarzania leżał co najmniej 7 °C poniżej temperatury parowania właściwej dla pompy ciepła. Środek przeciw zamarzaniu dostarczany jest przez firmę REHAU jako koncentrat i może być zmieszany z wodąw stosunku podanym w roz. 11.1.

Uwaga: Woda przeznaczona do zmieszania z koncentratem nie powin-na zawierać więcej niż 100 mg/kg chloru, wg DIN 2000.

Glikole firmy REHAU zawierają inhibitory korozji, co zapewnia ochro- nę stalowych części instalacji. Aby glikol zawierał wystarczającą ilość inhibitorów korozji, udział środków przeciw zamarzaniu w przy-padku glikolu etylenowego nie może być mniejszy niż 20%.

Uwaga: Glikol należy zmieszać z wodą w osobnym naczyniu jeszcze przed wypełnieniem instalacji. W przypadku napełnienia instalacji osobno wodą i osobno glikolem nie uzyska się dobrego zmieszania, co w konsekwencji może doprowadzić do powstania szkód na skutek zamarznięcia.

Ustawioną temperaturę należy sprawdzić przy użyciu przyrządu do pomiaru temperatury zamarzania.

Uwaga: W przypadku glikolu etylenowego należy użyć odpowiedniegoprzyrządu do pomiaru temperatury zamarzania.

Każdy obwód rurowy przepłukuje się aż do usunięcia z niego powie-trza. W tym celu stosuje się powszechnie używaną pompę ssącą orazotwarte naczynie.

Napełnianie instalacji geotermalnychSondy montuje się po ich wcześniejszym wypełnieniu najczęściejwodą. Dlatego przy wypełnieniu sondy mieszanką wody i glikolunależy zwrócić uwagę, aby przed wprowadzeniem do sondy solankiusunąć z niej całkowicie wodę. Gdy nie jest to możliwe, należyzwiększyć odpowiednio stężenie solanki.

Wskazówka: Mieszankę glikolu i wody należy sprawdzić raz w roku pod kątem odpowiedniej zawartości środka chroniącego przed zama-rzaniem i wartości pH. Wartość pH powinna znajdować się w neutralnym zakresie 7.

Mieszanina woda/glikol ma większą lepkość i gęstość niż czysta woda. Dlatego przy obliczaniu strat ciśnienia należy uwzględnić stężenie glikolu w wodzie. Te dane można znaleźć w diagramach strat ciśnienia w załączniku niniejszej informacji technicznej.

Instalacje poziome Przy układaniu rur instalacji geotermalnych poziomo (w kolektorach, przewodach przyłączeniowych lub zasilających) należy przestrzegać następujących zasad (patrz rys. 86):

- układanie poza strefą zamarzania (w Polsce zgodnie z PN-B-03020 od 1,1 m do 1,85 m) - odstęp między rurami układanymi poziomo 50-80 cm ze względu na zagrożenie oblodzeniem - odległość od innych instalacji zaopatrujących w media minimum 70 cm - odległość od budynków i granic działki zgodnie z wytycznymi usta-wowymi - oznaczenie ułożonych rur za pomocą taśmy ok. 30-40 cm nad rurą - w przypadku montażu rur PE 100 konieczna jest podsypka z piasku dla ochrony przed obciążeniami punktowymi

Przejście instalacji do budynkuPrzejście instalacji do budynku składa się z przejścia szczelnego, które może być stosowane również przy naporze wód gruntowych. Uszczelnienie rur następuje przy zewnętrznej ścianie (patrz rys. 87) za pomocą rury osłonowej lub środka do uszczelniania otworów. Przy większej ilości przejść instalacji umiejscowionych obok siebie należy zachować odstępy pomiędzy nimi min. 30 mm. Następnie należy w otwór wsunąć przewód geotermalny z nałożonym przejściem szczelnym. Przejście szczelne dokręcane jest przy użyciu momentu siły zaciskowej (patrz roz. 11.1). Położenie przewodu nale-

Rys. 86: Zasady układania rur

83

Przewód geotermalny

Rura izolacyjna

Rura ochronna lub otwór ze środkiem uszczelniającym

Przejście szczelne

ży ustabilizować centrycznie w otworze. Przy zastosowaniu rury osło-nowej z tworzywa sztucznego zaleca się użyć dodatkowy uchwyt rury osłonowej w celu do zamocowania i ustabilizowania rury osłonowej. Przy otworze uszczelnianym środkiem uszczelniającym należy zala- kierować tym środkiem całą powierzchnię wewnętrzną otworu, tak żeby uszczelnić wszystkie możliwe rysy powstałe podczas prac budowlanych. Rury należy wprowadzić do budynku zgodnie z DIN 4140. Zgodnie z obowiązującą normą rurę przechodzącą przez ścianę należy wypo-sażyć w izolację chroniącą ją przed wodą kondensacyjną. W tym celu należy od wewnątrz budynku nasunąć na przewód geotermalny rurę izolacyjną aż do przejścia szczelnego. Rurę izolacyjną należy posma-rować od strony przejścia szczelnego klejem, aby zapewnić solidne połączenie.

IzolacjaPonieważ nośnik ciepła posiada zazwyczaj niższą temperaturę niż temperatura panująca w pomieszczeniu, w którym ustawiona jest pompa ciepła, należy znajdujące się tam rury zaopatrzyć w paro- szczelną izolację chroniącą je przed powstaniem wody kondensa-cyjnej, oraz izolację termiczną zgodnie z „Wytycznymi technicznymi jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie” MI. z dnia 06.11.2008. Złączki izolacyjne i obejmy muszą być wyposażone w mocowanie spełniające funkcje elementu izolującego. W ten sposób zapobiega się powstawaniu mostka cieplnego między obejmą a izolacją.

Rys. 87: Przejście instalacji do budynku

84

12.1 Opis systemu

Technika połączeń typu tuleja zaciskowa to opatentowana przez RE-HAU metoda wykonywania szybkich, pewnych, trwale szczelnych i natychmiast gotowych do obciążenia ciśnieniem połączeń rur PE-Xa i PE-Xa plus.

Technika połączeń typu tuleja zaciskowa wyróżnia się następującymi właściwościami:

- jest odporna i sprawdza się w trudnych warunkach budowlanych - nie wymaga dodatkowych uszczelnień (samouszczelniający materiał rury) - łatwa kontrola wzrokowa połączenia - możliwość natychmiastowego obciążenia ciśnieniem instalacji - może być stosowana w każdych warunkach atmosferycznych - specjalne narzędzie RAUTOOL REHAU

Program złączekOferta obejmuje program złączek przejściowych, trójników, redukcji, kolan, zaworów kulowych i innych.

Dostępne są niemal wszystkie złączki do rur PE-Xa i PE-Xa plus SDR 11 o średnicach 20, 25, 32, 40, 50 i 63 mm. Na zapytanie dostępne są wszystkie złączki o większej średnicy.

Oprócz złączek redukcyjnych i trójników z różnymi odgałęzieniami dostępne są również złączki i trójniki do połączeń gwintowych.


Uwaga!Montaż nieodpowiednich złączek może spowodować szkody!

Montaż niewłaściwych złączek może spowodować uszkodzenie lub zniszczenie złączek.- Należy zwrócić uwagę na oznaczenie średnicy na złączce. Musi się ono zgadzać z oznaczeniem rury.- W aktualnym cenniku można znaleźć informacje o przyporządko- waniu programu złączek do typów rur

Uwaga! Korozja może spowodować szkody!

Korozja może prowadzić do zniszczenia złączek.

- Należy chronić złączki i tuleje zaciskowe przed kontaktem z mu- rem wzgl. jastrychem, cementem, gipsem, zaprawą agresywnymi substancjami, gruntem i innymi materiałami i substancjami powodu-jącymi korozję. W przypadku montażu w gruncie zalecamy ochronę połączenia typu tuleja zaciskowa za pomocą taśmy zimnokurczliwej RAUGEO. - W środowisku agresywnym (np. w budynkach dla zwierząt, betonie, wodzie morskiej, środkach czyszczących) należy zapewnić ochronę antydyfuzyjną rur i złączek (np. przeciw przenikaniu gazów agresyw-nych lub fermentacyjnych). - Należy chronić złączki, rury i tuleje zaciskowe przed wilgocią. - Upewnić się, że stosowane środki uszczelniające, czyszczące, pianki montażowe itd. nie zawierają składników powodujących powstawa-nie rys naprężeniowych, np. amoniaku lub substancji zawierających amoniak

Uwaga! Niebezpieczeństwo uszkodzeń z powodu przeciążenia podczas montażu!

Niedopuszczalnie wysokie naprężenia materiału mogą prowadzić do uszkodzenia złączek.

- Należy unikać zbyt silnego dokręcania połączeń gwintowanych. - Stosować odpowiedni klucz montażowy. Przy wkładaniu w imadło nie wolno uszkodzić ani zniekształcić złączki. - Używając kluczy do rur nie uszkodzić złączek. - W przypadku zastosowania pakułów nie owijać za bardzo połączeń gwintowanych. Końce gwintów muszą być widoczne. Zalecamy sto-sowanie włókien uszczelniających do gwintów LOCTITE-55. Należy stosować się do wytycznych producenta dotyczących zastosowania. - Nie wolno zniekształcać złączek np. uderzając młotkiem. - Stosować tylko gwinty zgodne z ISO 7-1, PN-EN 10226-1 i PN-EN 228. Inne rodzaje gwintów są niedozwolone

12 TECHNIKA POŁĄCZEŃ TYPU TULEJA ZACISKOWA

85

Uwaga! Niebezpieczeństwo szkód materialnych spowodowanych zabrudze-niem i uszkodzeniami!

Zabrudzone i uszkodzone elementy systemu, rury, złączki, tuleje zaci-skowe i uszczelki mogą mieć negatywny wpływ na połączenia. - Nie wolno stosować zabrudzonych lub uszkodzonych komponentów systemu, rur, złączek, tulei zaciskowych lub uszczelek. - Po demontażu połączeń z uszczelką płaską (lub inną) należy przed wykonaniem nowego połączenia sprawdzić, czy powierzchnia uszczelniająca jest nienaruszona i w razie potrzeby użyć nowej uszczelki

Uwaga! Niebezpieczeństwo związane z użyciem niewłaściwego narzędzia!

Używanie nieodpowiedniego narzędzia do wyrównania położenia złączki może prowadzić do uszkodzenia gwintu lub korozji w wyniku rys naprężeniowych.Złączki można ustawiać tylko za pomocą odpowiedniego narzędzia, np. klucza montażowego lub nypla.

Przy montażu złączek gwintowanych obowiązują następujące zasady:

- Stosować wyłącznie dozwolone środki uszczelniające (np. zgodnie z certyfikatem DVGW).- Nie wydłużać ramienia dźwigni narzędzia np. za pomocą rury.- Połączenia gwintowane należy dokręcać w taki sposób, aby koniec gwintu pozostał widoczny.- Przed dokręceniem połączenia sprawdzić możliwości połączenia różnych typów gwintów (wg ISO 7-1, PN-EN 10226-1, i PN-EN 228) np. pod względem pozycji tolerancji, dopasowania. Nie wolno stosować innych rodzajów gwintów.- W przypadku stosowania długich gwintów zwrócić uwagę na maksymalną długość dokręcenia oraz wystarczającą głębokość gwintu w złączce z gwintem wewnętrznym.

Dostępne są następujące rodzaje gwintów:

- gwint wg ISO 7-1 i PN-EN 10226-1 - Rp = gwint cylindryczny - R = gwint stożkowy - gwint wg PN-EN 228 - G = gwint cylindryczny, bez uszczelnienia w gwincie

Do uzupełnienia systemu REHAU zaleca się stosowanie złączek gwintowanych z mosiądzu odpornego na odcynkowanie i mosiądzu czerwonego.


MateriałZłączki techniki połączeń typu tuleja zaciskowa są wykonane z mosią- dzu odpornego na odcynkowanie wg PN-EN 12164, PN-EN 12165 i PN-EN 12168 stopień A (najwyższy poziom wymagań) lub mosiądzu czerwonego. Tuleje zaciskowe są wykonane z mosiądzu rozprężonego termicznie wg PN-EN 12164, PN-EN 12165 i PN-EN 12168. Szczegó-łowe specyfikacje materiałów są zawarte w programie dostaw REHAU.

Tuleje zaciskowe montowane w gruncie należy izolować za pomocą taśmy zimnokurczliwej!

12.4 Montaż

REHAU oferuje instalatorom szereg narzędzi do montażu połączeń typu tuleja zaciskowa. Różne warianty narzędzi pozwalają na wybór przez instalatora optymalnego rozwiązania do konkretnej instalacji. Wszystkie narzędzia zostały zaprojektowane tak, aby dobrze spraw-dzały się w warunkach budowlanych. Instalator musi zdecydować, które narzędzie stanowi optymalne rozwiązanie dla jego instalacji.

Zakres dostawy poszczególnych narzędzi RAUTOOL jest zawarty w cenniku.

Stosując narzędzia RAUTOOL należy stosować się do następujących wskazówek:

- Przed rozpoczęciem montażu należy przeczytać wskazówki bezpie- czeństwa i instrukcję obsługi danego narzędzia RAUTOOL i postępo-wać zgodnie z nimi. - Jeśli przy danym narzędziu nie ma już instrukcji obsługi, należy się w nią zaopatrzyć. - Nie wolno stosować uszkodzonych lub nie w pełni działających narzędzi i należy je odesłać do naprawy do Biura Handlowo Tech-nicznego

W niniejszej informacji technicznej montaż połączenia typu tuleja zaciskowa przedstawiono tylko ogólnie. Szczegółowe wskazówki dotyczące konkretnych narzędzi RAUTOOL są zawarte w instrukcjach obsługi.

86

Montaż połączenia typu tuleja zaciskowa

Etap montażu 1Obciąć rurę na żądaną długość za pomocą nożyc do rur. Powierzchnia w miejscu obcięcia musi być czysta, gładka i prostopadła do osi rury.

Rys. 88: Obcięcie rury

Rys. 89: Nasunięcie tulei zaciskowej na rurę

Rys. 90: Kielichowanie rury

Rys. 91: Zaciśnięcie połączenia złączki i tulei

Rys. 92: Gotowe połączenie typu tuleja zaciskowa

Etap montażu 2Nałożyć tuleję zaciskową na rurę. Sfazowana krawędź tulei jest skie-rowana w kierunku połączenia.

Etap montażu 3Kielichować rurę dwukrotnie, przesuwając ekspander o ok. 30°. Tuleja zaciskowa musi się znajdować poza kielichowatym odcinkiem rury. Głowicę kielichującą należy całkowicie wsunąć w rurę.

Etap montażu 4Złączkę umieścić w rurze. Po chwili złączka tkwi w rurze na stałe, po-nieważ rura samoistnie się kurczy. Jeśli nie starczy czasu na całkowite wciśnięcie złączki w rurę, można ponownie kielichować rurę.

Etap montażu 5Przesunąć tuleję zaciskową w kierunku złączki. Przyłożyć narzędzie do tulei i nasunąć tuleję na złączkę. Połączenie jest gotowe i może być od razu obciążone ciśnieniem. W przypadku montażu w gruncie należy na koniec ochronić połączenie przed korozją np. stosując taśmę zimnokurczliwą.

87

13 ZAWORY KULOWE REHAU

13.1 Opis produktu

Zawory kulowe wykonane są z mosiądzu odpornego na odcynkowanie wg PN EN od 12164 do 12168, z uszczelkami z PTFE. Kula zaworu jest wykonana z mosiądzu chromowanego, dźwignia ze stali ocynko-wanej pokrytej tworzywem sztucznym.


Z odejściem typu tuleja zaciskowa SDR 11 dla rur RAUGEO PE-Xa

Wszystkie artykuły z tego rozdziału są dostępne na zapytanie w większych rozmiarach.

Nr art. Średnice A H L S Ciężar Zawartość w Jednostka [mm] [mm] [mm] [mm] [kg/szt.] kartonie [szt.] dostawy [szt.]

12331431001 20 × 1,9 - 20 × 1,9 85 39 81 18 0,210 1 112331631001 25 × 2,3 - 25 × 2,3 104 54 92 26 0,344 1 112331831001 32 × 2,9 - 32 × 2,9 128 58 92 31 0,553 1 112332131001 40 × 3,7 - 40 × 3,7 148 66 127 34 0,998 1 112332331001 50 × 4,6 - 50 × 4,6 173 72 127 41 1,597 1 112332531001 63 × 5,8 - 63 × 5,8 204 82 142 50 2,815 1 1

Nr art. Średnice A H L S G WK* Ciężar Zawartość w Jednostka [mm] [mm] [mm] [mm] [mm] [kg/szt.] kartonie [szt.] dostawy [szt.]

12331531001 20 × 1,9 - R ¾“ 79 54 92 18 17 28 0,267 1 112331731001 25 × 2,3 - R 1“ 98 58 92 26 20 35 0,393 1 112331931001 32 × 2,9 - R 1“ 104 58 92 31 20 35 0,466 1 1* WK = wymiar klucza

Zawór kulowy z odejściem typu tuleja zaciskowa, SDR 11Zawór kulowy REHAU z dźwignią ręczną, z obustronnymi wytłoczo-nymi pierścieniami oporowymi, do połączenia z rurami RAUGEO SDR 11 i tuleją zaciskową SDR 11Korpus: Mosiądz specjalny, odporny na odcyn-

kowanie wg PN-EN od 12164 do 12168Uszczelki: PTFEKula zaworu: mosiądz chromowanyDźwignia ręczna: stal ocynkowana, powlekana tworzy-

wem sztucznym

Zawór kulowy z odejściem typu tuleja zaciskowa i gwintem zewnętrznym, SDR 11Zawór kulowy REHAU z dźwignią ręczną, z jednostronnie wytłoczonymipierścieniami oporowymi i z gwintem zewnętrznym po drugiej stronie, do połączenia z rurami RAUGEO SDR 11 i tulejami zaciskowymi SDR 11Korpus: Mosiądz specjalny, odporny na odcyn-

kowanie wg PN-EN od 12164 do 12168Uszczelki: PTFEKula zaworu: mosiądz chromowanyDźwignia ręczna: stal ocynkowana, powlekana tworzy-

wem sztucznym

88

14.1 Opis ogólny

W kształtkach elektrooporowych REHAU zatopiony jest drut elektrooporowy. Na skutek przepływu prądu drut elektrooporowy zostaje podgrzany do wymaganej temperatury i następuje proces zgrzewania rury. Każda kształtka wyposażona jest również w zintegrowany czujnik oporności, który umożliwia automatyczne ustawienie parametrów zgrzewania na zgrzewarce REHAU. Kod identyfikacyjny, znajdujący się na wszystkich kształtkach elektrooporowych, umożliwia zastosowanie dostępnych na rynku zgrzewarek z czytnikiem. Dzięki bolcom, które w trakcie zgrzewania wychodzą nad powierzchnię, można sprawdzić wzrokowo, czy zgrzewanie zostało wykonane prawidłowo. W przypad-ku rur z polimerowych tworzyw sztucznych może dojść do utlenienia warstwy zewnętrznej pod wpływem warunków atmosferycznych. Dlatego też bezpośrednio przed zgrzewaniem należy usunąć warstwę zewnętrzną poprzez zeskrobanie lub wykrojenie.

Mufy elektrooporowe są przeznaczone do wykonywania połączeń rur z PE 100, PE-RC i PE-Xa. Rur z warstwą antydyfuzyjną PE-Xa plus nie można łączyć za pomocą zwykłych muf elektrooporowych.

14.2 Specjalne wskazówki bezpieczeństwa

- Należy zapoznać się z instrukcją obsługi stosowanego narzędzia montażowego i zawsze jej przestrzegać. - Skrobaki i nożyce do rur REHAU mają ostre krawędzie. Należy je przechowywać i obsługiwać w taki sposób, aby wykluczyć ryzyko zranienia. - Przy obcinaniu rur należy zachować odstęp bezpieczeństwa między ręką a narzędziem tnącym. - Podczas obcinania rury nie sięgać do strefy pracy narzędzia lub w pobliże ruchomych części. - Przy pracy z uniwersalnymi uchwytami mocującymi REHAU istnieje niebezpieczeństwo powstania urazów. - Podczas prac konserwacyjnych, naprawczych, wymiany narzędzi oraz podczas zmiany miejsca montażu należy wyjmować wtyczkę narzędzi z gniazda elektrycznego i zabezpieczać je przed przypadko-wym włączeniem.


Mufy elektrooporowe REHAU wykonane są z czarnego, stabilizowane-go przeciw promieniowaniu UV polietylenu (PE 100).Wskaźnik płynięcia MFI 190/5 wynosi 0,3 – 1,7 g/10 min. wg normyPN-EN ISO 1133. Za pomocą muf elektrooporowych można wykonywać połączenia rur z PE 63, PE 80, PE 100, PE-RC i PE-Xa.Ta technika połączeń nie nadaje się do rur z warstwą antydyfuzyjną EVAL.Żywotność w zależności od temperatury i ciśnienia roboczego:

Temperatura Maks. ciśnienie Czas eksploatacji20 °C 16,0 bar 50 lat30 °C 12,8 bar 50 lat40 °C 9,6 bar 50 lat50 °C 6,4 bar 15 latWspółczynnik bezpieczeństwa: 1,25; medium: woda i powietrze

Tabela 17: Zakres stosowania muf elektrooporowych PN 16 z PE 100

Standardowa oferta obejmuje mufy elektrooporowe do średnic 20, 25, 32, 40, 50 i 63. Wszystkie złączki są dostępne także w większych średnicach na zapytanie.

Program złączek obejmuje mufy, trójniki z odgałęzieniami rozszerzonymi i zredukowanymi, złączki redukcyjne, kolana 45° i 90° oraz mufy i kola-na przejściowe na gwint wewnętrzny i zewnętrzny z mosiądzu i PE 100.

Rys. 93: Przekrój połączenia typu mufa elektrooporowa

Rys. 94: Wtopiony drut elektrooporowy

14 POŁĄCZENIE TYPU MUFA ELEKTROOPOROWA

89

14.4 Montaż

Rys. 95: 1. Przyciąć rurę na żądaną długość pod kątem prostym i z zachowaniem gładkich krawędzi

Rys. 96: 2.Zaznaczyć odcinek rury, z którego zostanie usunięta powłoka wg tabeli 19

Tabela 18: Odcinek rury, z którego należy usunąć warstwę zewnętrzną w zależności od średnicy rury.

Rys. 97: 3. Dokładnie usunąć wierzchnią warstwę za pomocą ręcznego skrobaka. Nie wychodzić poza zaznaczony obszar

Średnica Powłoka do usu- nięcia na odcinku

20 30 mm 25 30 mm 32 35 mm 40 39 mm 50 44 mm 63 53 mm 75 56 mm 90 66 mm110 67 mm125 80 mm160 81 mm

Rys. 98: 4. W przypadku stosowania skrobaka automatycznego nie trzeba zaznaczać powierzchni do usunięcia. Powierzchnię rury skrobać tylko raz!

Rys. 99: 5. Obszar zgrzewany należy oczyścić z tłuszczu i kurzu. W razie po-trzeby użyć środka czyszczącego Tangit

Rys. 100: 6. Mufy elektrooporowe należy rozpakować z worków PE. W razie potrze-by wyczyścić mufy środkiem Tangit

Rys. 101: 7. Nasunąć mufę elektroopo-rową na końcówkę rury

Rys. 102: 8. Koniec drugiej rury wsunąć w mufę, tak aby odcinek rury bez powłoki był całkowicie wsunięty w mufę

Rys. 103: 9. Podłączyć zgrzewarkę; czerwony przewód włożyć do czerwonego styku. Parametry zgrzewania ustawiane są automatycznie

Rys. 104: 10. Nacisnąć przycisk „Start” zgrzewarki

Porównać parametry na wyświe-tlaczu z wartościami podanymi na kształtce elektrooporowej.

Rys. 105: 11. Sprawdzić ustawienie, a w przypadku gdy część rury bez powłoki jest

widoczna, ponownie wsunąć rurę do mufy

Podczas zgrzewania w rurach i w połączeniu nie może być żadnych naprężeń. W razie potrzeby należy zastosować uchwyty mocujące.

Rys. 106: 12. Ponowne naciśnięcie przycisku „Start” rozpoczyna proces zgrzewania

Rys. 107: 13. Po zakończeniu zgrze-wania włączy się sygnał dźwiękowy. Na wyświetlaczu pojawi się napis „OK”. Wyjąć przewody z gniazd

Średnica Czas chłodzenia

20 - 63 20 min.

75 – 110 30 min.

125 45 min.

160 70 min.

Tabela 19: Czasy chłodzenia muf elektrooporowych

W czasie chłodzenia podanym na kształtce elektrooporowej „cool… min” połączenie nie może być obciążone mechanicznie. Dopiero po upły-wie czasu chłodzenia instalacja może być obciążona pełnym ciśnieniem roboczym:

90

Diag

ram

stra

t ciś

nien

ia m

iesz

anki

wod

a / g

likol

ety

leno

wy

(25%

)

Prze

pływ

w [l

/s]

Tem

pera

tura

cie

czy

5°C

Prze

pływ

bur

zliw

y

Prze

pływ

la

min

arny

Spadek straty ciśnienia R w [Pa/m]

ZAŁĄCZNIK - DIAGRAMY STRAT CIŚNIENIA

Rys. 108: Diagram straty ciśnienia mieszanki woda / glikol etylenowy (25%)

91

Diag

ram

stra

t ciś

nien

ia m

iesz

anki

wod

a / g

likol

pro

pyle

now

y (3

0%)

Prze

pływ

w [l

/s]


Prze

pływ

bur

zliw

y

Prze

pływ

la

min

arny

Tem

pera

tura

cie

czy

5°C

Rys. 109: Diagram straty ciśnienia mieszanki woda / glikol propylenowy (30%)

92

Diag

ram

stra

t ciś

nien

ia w

wod

zie

Prze

pływ

w [l

/s]

Tem

pera

tura

cie

czy

5°C

Prze

pływ

bur

zliw

y

Prze

pływ

la

min

arny


Rys. 110: Diagram straty ciśnienia w wodzie

93

ZAŁĄCZNIK FORMULARZ OBIEKTOWY RAUGEO (>30 KW)

Biuro Handlowo-Techniczne: ______________________________ Doradca handlowo-techniczny: ________________________________

Nazwa projektu: ____________________________

Dane klienta:

Nazwisko: Ulica: Miejscowość: Kraj: Kod pocztowy:

Tel./Fax: E-mail: Dział:

Instalator Projektant Firma budowlana Inwestor Inne

Dane dotyczące wydajności ogrzewania / chłodzenia:

Wydajność ogrzewania: _______ [kW] Wydajność chłodzenia: _______ [kW]

Czas użytkowania: _______ [h] Czas użytkowania: _______ [h]

Opcjonalnie

Roczna strata ciepła: _______ [MWh/rok] Roczny zysk cieplny: _______ [MWh/rok]

Maks. miesięczna strata ciepła: _______ [MWh/miesiąc] Maks. miesięczny zysk cieplny: _______ [MWh/miesiąc]

Czas mocy szczytowej: _______ [h] Czas mocy szczytowej: _______ [h]

Temp. zasilania systemu grzewczego: _______ [°C] chłodzenie bezpośrednie chłodzenie pośrednie

Dane dotyczące miesięcznego zapotrzebowania na ogrzewanie / chłodzenie:

Opcjonalnie

Zapotrzebowanie na ciepło [kW/h]

Zapotrzebowanie na chłodzenie [kW/h]

Moc szczytowa ogrzewanie [kW]

Liczba godzin [h] Moc szczytowa chłodzenie [kW]

Liczba godzin [h]

Styczeń

Luty

Marzec

Kwiecień

Maj

Czerwiec

Lipiec

Sierpień

Wrzesień

Październik

Listopad

Grudzień

94

Wybór systemu:

Sondy geotermalneMaksymalna dopuszczalna głębokość odwiertu Odległość sonda-rozdzielacz (długość sondy) _______ [m] (najdłuższy odcinek): _______ [m]

Odległość sonda-rozdzielacz Odległość rozdzielacz-pompa ciepła: (całkowita długość rur): _______ [m] _______ [m]

Opcjonalnie

Maksymalny możliwy odstęp między sondami: _______ [m] Maksymalna powierzchnia do dyspozycji* _______ [m2]

Promień otworu wiertniczego: _______ [m] Opór otworu wiertniczego: _______ [mK/W]

Temperatura powierzchni gruntu (średnia temperatura roczna): _______ [°C]

Kolektor geotermalnyDostępna powierzchnia*: _______ [m2] Odległość studnia rozdzielaczowa-budynek _______ [m]Odległość budynek-pompa ciepła: _______ [m]

Sonda spiralna HelixGł. odwiertu (maks. możliwa głębokość montażu): _______ [m] Odległość sonda-rozdzielacz (całkowita długość): _______ [m]Odległość rozdzielacz-pompa ciepła: _______ [m]

Kolumna geotermalnaŚrednica pala: _______ [m] Głębokość montażu pala: _______ [m]

Odstępy między osiami pali: _______ [m] Liczba pali: _______ [szt.]

Odległość pal-rozdzielacz Odległość rozdzielacz-pompa ciepła:(całkowita długość rur): _______ [m] _______ [m]* Załączyć schemat / rysunek CAD, jeśli jest dostępny!

Lokalizacja źródła ciepła: powierzchnia niezabudowana powierzchnia zabudowana Rodzaj zabudowy: __________________________________________________________ pod budynkiem* Załączyć schemat / rysunek CAD, jeśli jest dostępny!

Ocena gruntu*: Żwir, piasek suchy Ił, glina sucha Gnejs Żwir, piasek wilgotny Ił, glina wilgotna Granit Piaskowiec Wapień Bazalt

Opcjonalne dane o materiale:

Gęstość gruntu: _______ [kg/m3] Przewodność cieplna: _______ [W/m K]

Specyficzna pojemność cieplna: _______ [MJ/m3K] Rodzaj gruntu: _________________

Obecność wody gruntowejSpadek wody gruntowej: _______ [%] Poziom wody gruntowej _______ [m]* Załączyć badanie geotechniczne, jeśli jest dostępne! pod powierzchnią gruntu:

95

Praca pompy ciepła wzgl. systemów dodatkowych:

monowalentna biwalentna-równoległa Rodzaj: ________________________________________

monoenergetyczna biwalentna-alternatywna Rodzaj: ________________________________________

Dane pompy ciepła:

Producent: __________________________________________ Typ: _______________________________________

Moc grzewcza (B0/W35): _______ [kW] COP - (B0/W35): ____________

Czas przestoju EVU (2,4 lub 6 h/dobę): _______ [h] Udział glikolu w solance: _______ [%]

Temperatura solanki na zasilaniu (temperatura robocza pompy ciepła): _______ [°C] Temperatura solanki na powrocie: _______ [m]

Uwagi / uzupełnienia:

_________________________________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________________________________

Data: _________________________ Formularz sporządził/sporządziła: ___________________________________________________ Pieczątka / podpis

Należy zwrócić uwagę, że nasze doradztwo i projekty bazują na danych przekazanych przez Państwa i na właściwych przepisach budowlanych. Należy sprawdzić, czy dane i wyniki

pasują do Państwa inwestycji. Proszę stosować się do wytycznych aktualnej informacji technicznej dotyczącej stosowanych produktów. Usługi projektowania są dla Państwa nieod-

płatne i zostały wykonane zgodnie z warunkami dostaw i płatności REHAU, które są dostępne na naszej stronie internetowej.

96

NORMY I PRZEPISY PRAWNE OBOWIĄZUJĄCE W POLSCE

Prawo górnicze i geologiczneNależy przestrzegać przepisów zawartych w Ustawie „Prawo Geolo-giczne Dz.U. 163 z dnia 9 czerwca 2011Rozporządzenie Ministra środowiska z dnia 23.czerwca 2005 roku w sprawie określania przypadków, w których konieczne jest sporządze-nie innej dokumentacji geologicznej. Prawo wodneUstawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne.

Prawo energetyczneUstawa „ Prawo energetyczne „ z dnia 10.04.1997( Dz. U. nr 54, poz.348 )

Dyrektywy Unii EuropejskiejDyrektywa Europejska 2002/91/WE- Jakość energetyczna budynków

Rekomendacje Techniczne Centralnego Ośródka Chłodnictwa w Krakowie:

Rekomendacja Techniczna Centralnego Ośrodka Chłodnictwa w Kra- kowie COCH RT/2011-13-0004 „Instalacja geotermalna RAUGEO - kolektor” z dnia 08.12.2011Rekomendacja Techniczna Centralnego Ośrodka Chłodnictwa w Kra- kowie COCH RT/2011-13-0003 „Instalacja geotermalna RAUGEO - sonda” z dnia 08.12.2011

Normy PN-EN ISO 228-1:2005 Gwinty rurowe połączeń ze szczelnością nie uzyskiwaną na gwincie - Część 1: Wymiary, tolerancje i oznaczenie

PN-EN ISO 228-2:2005 Gwinty rurowe połączeń ze szczelnością nie uzyskiwaną na gwincie - Część 2: Weryfikacja sprawdzianami granicznymi

PN-EN 255-1:2000 Klimatyzatory, ziębiarki cieczy i pompy ciepła ze sprężarkami o na- pędzie elektrycznym - Funkcja grzania - Terminy, definicje i oznacze-nia

PN-EN 255-2:2000 Klimatyzatory, ziębiarki cieczy i pompy ciepła ze sprężarkami o na- pędzie elektrycznym - Funkcja grzania - Badanie i wymagania doty-czące oznakowania zespołów do ogrzewania pomieszczeń

PN-EN 255-3:2000 Klimatyzatory, ziębiarki cieczy i pompy ciepła ze sprężarkami o na- pędzie elektrycznym - Funkcja grzania - Badanie i wymagania doty-czące oznakowania zespołów do ogrzewania pomieszczeń i ciepłej wody użytkowej

PN-EN 255-4:2000 Klimatyzatory, ziębiarki cieczy i pompy ciepła ze sprężarkami o na- pędzie elektrycznym - Funkcja grzania - Wymagania dotyczące zespo-łów do ogrzewania pomieszczeń i ciepłej wody użytkowej

PN-EN 378-1:2002 Instalacje ziębnicze i pompy ciepła - Wymagania dotyczące bezpie-czeństwa i ochrony środowiska - Część 1: Wymagania podstawowe, definicje, klasyfikacja i kryteria wyboru

PN-EN 378-2:2002 Instalacje ziębnicze i pompy ciepła - Wymagania dotyczące bezpie-czeństwa i ochrony środowiska - Część 2: Projektowanie, budowanie, sprawdzanie, znakowanie i dokumentowanie

PN-EN 378-3:2002 Instalacje ziębnicze i pompy ciepła - Wymagania dotyczące bezpie-czeństwa i ochrony środowiska - Część 3: Usytuowanie instalacji i ochrona osobista

PN-EN 378-4:2002 Instalacje ziębnicze i pompy ciepła - Wymagania dotyczące bezpie-czeństwa i ochrony środowiska - Część 4: Obsługa, konserwacja, naprawa i odzysk

PN-EN 805:2002 Zaopatrzenie w wodę - Wymagania dotyczące systemów zewnętrz-nych i ich części składowych

PN-EN 1254-3:2004 Miedź i stopy miedzi - Łączniki instalacyjne - Część 3: Łączniki do rur z tworzyw sztucznych z końcówkami zaciskowymi

PN-EN 1610:2002 Budowa i badania przewodów kanalizacyjnych

PN-EN 12201-1:2011 Systemy przewodów rurowych z tworzyw sztucznych do przesyłania wody - Polietylen (PE) - Część 1: Wymagania ogólne

97

PN-EN 12201-2:2011 Systemy przewodów rurowych z tworzyw sztucznych do przesyłania wody - Polietylen (PE) - Część 2: Rury

PN-EN 12201-3:2011 Systemy przewodów rurowych z tworzyw sztucznych do przesyłania wody - Polietylen (PE) - Część 3: Kształtki

PN-EN 1861:2001 Instalacje ziębnicze i pompy ciepła - Schematy ideowe i montażowe instalacji, rurociągów i przyrządów - Układy i symbole

PN-EN 10226-1:2006 Gwinty rurowe połączeń ze szczelnością uzyskiwaną na gwincie - Część 1: Gwinty stożkowe zewnętrzne i gwinty walcowe wewnętrzne - Wymiary, tolerancje i oznaczenie PN-EN 10226-2:2007 Gwinty rurowe połączeń ze szczelnością uzyskiwaną na gwincie - Część 2: Gwinty stożkowe zewnętrzne i gwinty stożkowe wewnętrzne - Wymiary, tolerancje i oznaczenie

PN-EN 10226-3:2006 Gwinty rurowe połączeń ze szczelnością uzyskiwaną na gwincie - Część 3: Weryfikacja sprawdzianami granicznymi

PN-EN ISO 15875-1:2005 Systemy przewodów rurowych z tworzyw sztucznych do instalacji wody ciepłej i zimnej - Usieciowany polietylen (PE-X) - Część 1: Wymagania ogólne

PN-EN ISO 15875-2:2005 Systemy przewodów rurowych z tworzyw sztucznych do instalacji wody ciepłej i zimnej - Usieciowany polietylen (PE-X) - Część 2: Rury

PN-B-02480:1986 Grunty budowlane - Określenia, symbole, podział i opis gruntów

PN-B-03020:1981 Grunty budowlane - Posadowienie bezpośrednie budowli - Obliczenia statyczne i projektowanie

PN-S-02205:1998 Drogi samochodowe - Roboty ziemne - Wymagania i badania

98

GWARANCJA REHAUNA WYPRODUKOWANĄ(E) I DOSTARCZONĄ(E) PRZEZ REHAU SONDĘ(Y) RAUGEO PE-XA

*) wypełnia REHAU.

Oryginał: pozostaje u wykonawcy robót wiertniczychKopia: pozostaje we właściwym Biurze Handlowo-Technicznym REHAU

Oświadczenie gwarancyjne nr *)

Data *):

Inwestor:

Inwestycja / liczba sond:

Wykonawca robót wiertniczych:

Montaż dnia:

Wykonawca robót wiertniczych potwierdza niniejszym, że sonda(y) RAUGEO PE-XA została(y) zamontowana(e) w ramach wskazanej obok inwestycji zgodnie z uznanymi regułami techniki oraz aktualnie obowiązującą „Informacją Techniczną REHAU RAUGEO”.

REHAU udziela na zasadach określonych w poniższych Warunkach Gwarancji 10-letniej gwarancji na sprawne działanie zamontowanej(ych) sond(y) RAUGEO PE-Xa. Niniejsze oświadczenie gwarancyjne jest ważne, o ile zostało ono kompletnie wypełnione i podpisane przez wykonawcę robót wiertniczych, a właściwe Biuro Handlowo-Techniczne REHAU przyznało numer gwarancji.

Miejscowość, data

Pieczątka i podpis wykonawcy robót wiertniczych

W celu przyznania przez REHAU numeru gwarancji niniejsze oświad--czenie gwarancyjne należy przesłać do właściwego Biura Handlowo--Technicznego REHAU w terminie 3 miesięcy po zakończeniu montażu sondy. Oświadczenie gwarancyjne zostanie następnie uzupełnione i zwrócone przez REHAU..

Podpis Biura Handlowo-Technicznego REHAU *)

99

1. Zakres gwarancji1.1 REHAU gwarantuje, że sonda RAUGEO PE-Xa została wyproduko-

wana z najwyższą starannością przy użyciu materiałów o należytej jakości.

1.2 REHAU gwarantuje niezawodne działanie sondy RAUGEO PE-Xa

2. Treść oraz wykonanie świadczeń objętych gwarancją2.1 Gwarancja REHAU obejmuje bezpłatną wymianę sondy RAUGEO

PE-Xa oraz wykonanie niezbędnych robót wiertniczych i montażowych.

2.2 Świadczenia gwarancyjne ograniczone są do kwoty 40.000 PLN na każdą sondę.

2.3 Skorzystanie z uprawnień objętych gwarancją w okresie gwarancji nie wydłuża łącznego okresu obowiązywania gwarancji.

2.4 REHAU zastrzega sobie prawo do zlecenia wykonania świadczeń gwarancyjnych wybranym przez siebie specjalistycznym przedsię-biorstwom.

2.5 Umowne lub prawne roszczenia gwarancyjne pozostają nienaru-szone przez niniejszą gwarancję.

3. Warunki gwarancji Korzystanie ze świadczeń gwarancyjnych jest możliwe w przypadku spełnienia następujących warunków:

- zakłócenia działania sondy wystąpią w okresie 10 lat od zakoń-

czenia montażu.

- przedstawienie niniejszej karty gwarancyjnej, która zgodnie z wy--mogiem określonym na poprzedniej stronie została kompletnie wypełniona i w terminie 3 miesięcy po zakończeniu montażu odesłana do REHAU. Świadczenia gwarancyjne mogą być docho-dzone alternatywnie przez wykonawcę robót wiertniczych, przez projektanta albo inwestora, jednakże w odniesieniu do danej szkody jednocześnie tylko przez jednego z wyżej wskazanych uprawnio-nych. W przypadku sprzedaży nieruchomości uprawnienia z gwa-rancji mogą być dochodzone także przez nabywcę nieruchomości.

- odwiert oraz wprowadzenie sondy zostały wykonane przez przed-siębiorstwo wiertnicze o udokumentowanych kwalifikacjach i up- rawnieniach oraz zgodnie z uznanymi regułami techniki i aktualnie obowiązującą „Informacją Techniczną REHAU RAUGEO”.

- przyłącze sondy RAUGEO PE-Xa zostało wykonane przy użyciu narzędzi oraz złączek REHAU.

- ewentualne zakłócenia działania sondy nie wynikają z błędów lub uszkodzeń powstałych w trakcie montażu sondy.

- zachowane zostały warunki eksploatacji (ciśnienie oraz tempera-tura eksploatacji).

- REHAU miał możliwość zbadania szkody w terminie 14 dni od jej odkrycia.

- przyczyną zakłóceń w działaniu sondy nie są zjawiska tektoniczne (np. trzęsienie ziemi, przesunięcia lub obniżenie pokładów skalnych).

WARUNKI GWARANCJI

100

EFEKTYWNOŚĆENERGETYCZNA

www.rehau.pl 827600 PL 06.2012

NOWOCZESNE ROZWIĄZANIA DLA BUDOWNICTWAWIĘKSZA WARTOŚĆ – NIżSZE KOSZTY ROZWIĄZANIA DO BUDOWNICTWA ENERGOOSZCZĘDNEGO I TERMOMODERNIZACJI

DOLNE ŹRÓDŁA CIEPŁA RAUGEO DO POMP CIEPŁA · PDF filepn-en 12201-1-3:2011 pn-en iso...

Documents

Transcript of DOLNE ŹRÓDŁA CIEPŁA RAUGEO DO POMP CIEPŁA · PDF filepn-en 12201-1-3:2011 pn-en iso...