Délégation Wallonie-Bruxelles à Varsovie Przedstawicielstwo ......l’Institut Decroly : Mme...

16
Juin 2014/N o 21 › Czerwiec 2014/Nr 21 „ R o k S a x ’ a , P i e r w s z a W o j n a Ś w i a t o w a 1 9 1 4 - 1 8 , b it w a o A r d e n y . .. ” Publikacja Federacji Walonia-Bruksela, Walonii i Komisji Wspólnotowej Francuskiej Regionu Brukseli – Stolicy w Polsce. Publication de la Fédération Wallonie-Bruxelles, de la Wallonie et de la Commission communautaire française de la Région de Bruxelles-Capitale en Pologne. Délégation Wallonie-Bruxelles à Varsovie › Przedstawicielstwo Walonia-Bruksela w Warszawie „ R o k S a x ’ a , P i e r w s z a W o j n a Ś w i a t o w a 1 9 1 4 - 1 8 , b it w a o A r d e n y . .. ” „ R o k S a x ’ a , P i e r w s z a W o j n a Ś w i a t o w a 1 9 1 4 - 1 8 , b it w a o A r d e n y . .. ” « A n n é e S a x , 1 4 - 1 8 , B a t a i l l e d e s A r d e n n e s . . . U n e a n n é e d e c o m m é m o r a t i o n s » « A n n é e S a x , 1 4 - 1 8 , B a t a i l l e d e s A r d e n n e s . . . U n e a n n é e d e c o m m é m o r a t i o n s » « A n n é e S a x , 1 4 - 1 8 , B a t a i l l e d e s A r d e n n e s . . . U n e a n n é e d e c o m m é m o r a t i o n s »

Transcript of Délégation Wallonie-Bruxelles à Varsovie Przedstawicielstwo ......l’Institut Decroly : Mme...

  • Juin 2014/No21 › Czerwiec 2014/Nr 21

    „Rok S

    ax’a, Pierwsza W

    ojna Światowa 1914-18, bitwa o

    Ardeny...”

    Publikacja Federacji Walonia-Bruksela, Walonii i Komisji Wspólnotowej Francuskiej Regionu Brukseli – Stolicy w Polsce.Publication de la Fédération Wallonie-Bruxelles, de la Wallonie et de la Commission communautaire française de la Région de Bruxelles-Capitale en Pologne.

    Délégation Wallonie-Bruxelles à Varsovie › Przedstawicielstwo Walonia-Bruksela w Warszawie

    „Rok S

    ax’a, Pierwsza W

    ojna Światowa 1914-18, bitwa o

    Ardeny...”

    „Rok S

    ax’a, Pierwsza W

    ojna Światowa 1914-18, bitwa o

    Ardeny...”

    « An

    née S

    ax, 14-18, Bataille des Ardennes... U

    ne année de commémoratio

    ns »

    « An

    née S

    ax, 14-18, Bataille des Ardennes... U

    ne année de commémoratio

    ns »

    « An

    née S

    ax, 14-18, Bataille des Ardennes... U

    ne année de commémoratio

    ns »

  • 2 ›› La Lettre

    W ramach Programu Wykonawczego Umowy o Współpracy między Polską i Walonią-Brukselą są organizowane liczne wizyty belgijskich partnerów w Polsce oraz polskich partnerów w Walonii i w Brukseli. Służą one realizacji różnych projektów zapisanych w Programie Wykonawczym. Przedstawiciel-stwo Walonia-Bruksela koordynuje staże, pobyty szkoleniowe i wizyty studyjne. Będziemy o nich informowali w rubryce „Dzień po dniu”, w której znajdą Państwo również wiadomości o wydarzeniach kulturalnych przygotowywanych przez nasze Przedstawicielstwo w ramach Programu Wykonawczego.

    Au jour le jour en Pologne Dzień po dniu w Polsce

    Cracovie) au Musée de la Vie wallonne, dans le cadre du projet « Migrants ».

    22 – 25/04 : Mission d’études en Pologne du Cluster Logistics in Wallonia ( J. M. Becker, B. Piette, J. Ch. Staelens, P. Struman et P. Hollen-feltz) à Varsovie, Lodz et Gdansk.

    23 – 25/04  : Trois représentations dans la salle de Bakałarz à Cracovie de la pièce « Livre et nous », créée et mise en scène par Axel De Vreese pour la troupe de théâtre francophone de l’Université Jagellonne de Cracovie «  Les Capricieuses », avec le soutien de Christophe Kiridis, lecteur Wallonie-Bruxelles à l’Université Jagellonne pour la coordination, et l’aimable collaboration de Thomas Gunzig.

    Lors de ces représentations, en première par-tie, était présenté le spectacle «  Même pas peur ! » de la compagnie « les p'tits Gibus » du Lycée XVII à Cracovie.

    23/04 – 30/04  : Séjour de Patrick Fickers et Michel Penninckx (ULB) à l’Université de Rzeszow dans le cadre d’un projet de la sous-commission scientifique (Metabolic enginee-ring of the yeast Hansenula polymorpha for increase the level of glutathione).

    24/04 : Séminaire Transgenre à l’Université de Varsovie avec la participation de Max Nisol, de l’association « Genres pluriels ».

    24 – 27/04 : Formation donnée aux profes-seurs de FLE à Sulejowek (ORE) par Mme Chris-tine Renard (UCL).

    28 – 29/04  : Séjour en Wallonie de Mme Anna Paczesniak, Université de Wroclaw – dans le cadre du séminaire que le professeur Quentin Michel (ULg) organise à Chaudfontaine avec les étudiants du master en études européennes et qui a pour objectif de finaliser leur ouvrage sur le futur de la construction européenne.

    22 – 25/05 : Foire du Livre à Varsovie avec un stand Wallonie-Bruxelles et la participation de Silvie Philippart (Attachée à la diffusion internationale des littératures belges franco-phones, Service de la Promotion des Lettres) et de Hermann Huppen, auteur de BD.

    23/05 – 30/05  : Participation de Yannick Boudeau (Compagnie de la Casquette – Bruxelles) au Congrès de l’association interna-tionale des théâtres pour l’enfance et la Jeu-nesse (ASSITEJ) à Varsovie.

    26 – 28/05 : séjour en Silésie des experts de la SPAQuE et IGRETEC (Mme Claudia Neculau, MM Nicolas Mairy et Renaud Dirijdt) dans le cadre du projet XV du programme de travail sur la réhabilitation des friches industrielles.

    20/03 : Soirée des Goûts de la Francopho-nie à l’Ambassade de Roumanie et création du Groupe des Ambassades, Délégation et Insti-tutions de la Francophonie (GADIF).

    Mois de mars : A l’occasion des Journées de la Francophonie la Délégation Wallonie-Bruxe-lles à Varsovie a proposé les projections gra-tuites de la comédie « Rien à déclarer » de Dany Boon : dans le bâtiment du Département his-torique et sociologique de l’Université de Białystok, au Centre culturel de Pszczyna (pro-jection pour les élèves des Classes francopho-nes de Silésie de Pszczyna), au Collège des Langues étrangères de l’Ecole polytechnique de Silésie à Gliwice, au cinéma Kino.Lab du Centre d’Art contemporain Zamek Ujazdowski à Varsovie.

    21/03 : Rencontre du Délégué avec les étu-diants du Collège du Sarthay à Embourg près de Liège, venus en Pologne dans le cadre d’un échange avec le lycée bilingue Zmichowska de Varsovie.

    24/03 – 30/04 : Séjour d’Alexandre Dil-met (Master Direction) et Alexandre Cabanne (Master Image), étudiants de l’INSAS, à l’Ecole de Cinéma de Lodz.

    25/03 : Conférence du Délégué donnée aux étudiants du Collège des Langues modernes de la Polytechnique de Gliwice (« Parlez-vous francophone ? »).

    31/03 – 04/04 : Séjour à Lodz des experts de l’Institut Decroly : Mme Françoise Hernalsteen et M. David Theoclis  ; et du Méridien  : Mme Hanna Radermecker et M. Yves-Luc Conreur – dans le cadre du projet de coopération avec la Cocof (affaires sociales).

    3/04  : Remise des décorations officielles belges à Mme Jolanta Chelminska, Voïvode de Lodz (Officier de l’Ordre de la Couronne) et à M. Adam Radon, directeur du Centre de la BD de Lodz (Chevalier de l’Ordre de Léopold II).

    10/04  : Séminaire donné par le Délégué à l’Université de Wroclaw aux étudiants du Département d’études européennes : « La Bel-gique, laboratoire de l’Union européenne ».

    10/04 : Conférence du Délégué : « La bande dessinée francophone en Belgique » donnée aux professeurs de français de la région de Basse Silésie (à Wroclaw).

    15 – 16/04 : Spectacle « Liberty bar » de Georges Simenon au Zamek de Poznan. Adap-té par Christophe Kauffman, le spectacle est mis en scène par Axel De  Vreese et Sophie Chéron, lectrice de Wallonie-Bruxelles à l’Uni-versité Adam Mickiewicz de Poznań avec ses étudiantes.   

    11/04 – 9/05  : Bourse de recherche pour Magdalena Zych (Musée ethnographique de

    7-22/1, puis 12-16/5  : Dans le cadre du projet «  Métamorphoses  », séjour et repré-sentations de Karine Ponties et de la troupe de danse « Dame de Pique » au Zamek de Poznan.

    27/01 – 15/02  : Participation de Aline De Pauw, Anne-Marie Dooms et Ariane Peltier (ULB), ainsi que d’Alexandra Logeot, Oksana Muzychuk et Jennifer Pecqueux (Université de Mons) aux cours d’hiver de langue polonaise au Polonicum de l’Université de Varsovie, dans le cadre du programme de coopération.

    31/01 – 02/02 : Journées d’évaluation des lecteurs WBI à Varsovie.

    14 – 15/02 : Séjour de Karolina Czerska, Uni-versité Jagellonne de Cracovie aux Archives et Musée de la Littérature (Bruxelles).

    10 – 14/03  : Séjour de Monika Klimowicz, Université de Wroclaw, à l’ULg chez le Profes-seur Quentin Michel, pour une intervention dans le cadre du cours de Master sur « Evolu-tion of the EU Regional Policy objectives in the context of the integration process in the Euro-pean Union ».

    10 – 14/03 : Séjour en Pologne du Profes-seur Jean-Marie Klinkenberg (ULg), à l’occasion des fêtes de la Francophonie, pour une série des conférences de sémiotique et de linguis-tique dans les universités de  Varsovie, Silésie à Sosnowiec, Jagellonne et Université pédago-gique à Cracovie, ainsi qu’une visite du réseau des classes francophones de Silésie à Pszczyna.

    10 – 14/03 : Tournée en Pologne de la pièce « Le Pont » de Laurent Van Wetter, auteur de Wallonie-Bruxelles, mise en scène de Nicolas Janssens et avec la participation de Raphaël Budke et Gilles Poncelet, au Centre culturel à Kęty, au Spółdzielczy Dom Kultury à Płock, au Teatr Mały à la Manufaktura à Łódź, au Teatr Polski à Poznań, au Centre culturel Świt à Varsovie.

    17 – 21/03 : Séjour en Pologne du chanteur Vincent Liben, avec deux concerts à l’occa-sion de la fête de la Francophonie à Varsovie (18/03) et à Lodz (20/03).

    19 – 22/03 : Séjour de Guy Goffette à Gdansk à l’occasion du Festival du Poète européen de la liberté. A cette occasion son recueil de poèmes « L’Adieux aux lisères » (« Pożegnania u skraju »), traduit par Anna Wasilewska a reçu le 3e prix du Prix littéraire de la ville de Gdańsk.

    17/03 – 20/03 : Mission des experts de la Voïvodie de Warmia-Mazurie (Mmes Anna Zukowska, Boguslawa Samsel, Elzbieta Jablko et M. Andrzej Bronakowski) à Bruxelles dans le cadre du projet de coopération avec la Cocof (affaires sociales).

    19/03  : Conférence du Délégué sur la BD belge au lycée bilingue Zmichowska de Varsovie.

  • La Lettre ‹‹ 3

    rok to czas uroczystości i  wspomnień, tak w  Polsce jak i  w  Walonii-Brukseli. Polska świętuje potrójnie: 25 lat demokracji, 15. rocznicę przystąpienia do NATO i  10 lat

    członkostwa w  Unii Europejskiej. W  Belgii, a  zwłaszcza w  Walonii (jak zresztą w  większości krajów europejskich) obchodzić będziemy stulecie Pierwszej Wojny Światowej (1914-1918). Szczególnym wydarze-niem będzie spotkanie Głów Państw 4 sierpnia w Liège, które ma przy-pomnieć, że z  militarnego punktu widzenia rzeczywistym początkiem wojny na froncie zachodnim była inwazja niemiecka na Belgię i  Luk-semburg 4 sierpnia 1914 roku. Bohaterski opór wojska belgijskiego na fortach Liège pozwolił wojskom francuskim i  brytyjskim na reorgani-zację sił i  odparcie ataku. Tego samego dnia po południu będzie mia-ła miejsce ważna uroczystość na cmentarzu Saint-Symphorien w  Mons. (strony 10-11)

    Zimą w  Walonii będzie obchodzona kolejna uroczystość wojskowa – 70. rocz-nica bitwy o  Ardeny. Ostatnia kontr-ofensywa Wehrmachtu z  przełomu lat 1944-1945 została zatrzymana przez oddziały amerykańskie, czego ceną były liczne ofiary wśród żołnierzy i  cywilów, szczególnie w okolicy miasta Bastogne.

    Inne obchody, tym razem w  weselszej atmosferze, skupią pasjonatów muzyki, a  dokładniej jazzu. W  2014 roku Walo-nia świętuje dwusetne urodziny geniusza muzycznego Adolphe’a  Sax’a, który wynalazł i  nazwał swoim nazwiskiem instrument, bez którego nie możemy się dziś obejść – saksofon! (strony 12-13)

    Tak jak nikt nie zaprzeczy, że saksofon to wynalazek waloński, tak na-leży podkreślić, że Polska to miejsce, gdzie Frankofonia ma się świetnie, i  gdzie język francuski zajmuje ważne miejsce – jako język kultury, ale także nauki, dostępu do zatrudnienia, język-paszport do świata. Ostatnie Dni Frankofonii w Polsce, które odbyły się w marcu tego roku, i które odznaczyły się niezapomnianymi wydarzeniami i entuzjastycznym odbiorem publiczności i partnerów po raz kolejny odniosły sukces!

    Ta frankofońska dynamika, przy okazji pamiętnego Wieczoru Smaków Frankofonii, doprowadziła do utworzenia w  dniu 20 marca Grupy Am-basad i  Instytucji frankofońskich w  Polsce (GADIF), której mam zaszczyt przewodniczyć przez rok, co napełnia mnie dumą i  jednocześnie poko-rą, ponieważ to wszystko nie byłoby możliwe bez wsparcia wszystkich naszych partnerów.

    Dynamika to słowo, które najczęściej powraca przy określaniu wszelkich relacji pomiędzy Walonią i  Federacją Walonia-Bruksela z  jednej strony, a  Polską z  drugiej, nie zapominając o  krajach bałtyckich, gdzie nasze działania są również coraz liczniejsze i nie pozostają bez echa. Oddaje-my się całkowicie do dyspozycji naszym partnerom politycznym, gospo-darczym, kulturalnym czy też uniwersyteckim i  na rzecz społeczeństwa obywatelskiego.

    Jesteśmy pewni, że ta dynamika bedzie trwać przez kolejne letnie miesiące!

    Franck Pezza Delegat

    est une année de célébrations et commémo-rations, en Pologne comme en Wallonie et à Bruxelles. La Pologne fête notamment un triple anniversaire  : 25 ans du retour à la démocra-

    tie, 15 ans d’appartenance à l’OTAN, 10 ans d’adhésion à l’Union euro-péenne. En Belgique, et singulièrement en Wallonie (comme d’ailleurs dans la plupart des pays d’Europe), on célébrera le centenaire de la Première Guerre mondiale (1914-1918) par de très nombreuses cérémonies et de multiples événements. En particulier, le 4 août, des dizaines de Chefs d’Etat se retrouveront à Liège pour rappeler que du point de vue militaire, sur le front Ouest, la guerre a réellement commencé par l’invasion allemande de la Belgique et du Luxembourg, le 4 août 1914. La résistance héroïque de l’armée belge, s’appuyant sur les forts de Liège, a permis aux armées fran-çaises et britanniques de se réorganiser et de tenir par la suite le choc de cette invasion. L’après-midi de la même journée, une importante commé-moration aura également lieu au cimetière Saint-Symphorien à Mons. (pages 10-11)

    En hiver, un autre anniversaire militaire sera célébré avec recueillement en Wallonie, à savoir le 70e anniversaire de la Bataille des Ardennes. La dernière contre-offen-sive de la Wehrmacht, au cours de l’hiver 1944-1945, fut stoppée par les troupes américaines au prix de lourdes pertes mili-taires et civiles notamment autour de la ville de Bastogne.

    Une autre commémoration, plus joyeuse celle-là, réjouira les passionnés de mu-sique, et plus précisément de jazz. En effet, en 2014 la Wallonie fête le 200e anniver-saire d’un génie musical, Adolphe Sax, qui a donné son nom à un instrument de son invention dont on se demande au-jourd’hui comment on pourrait s’en pas-ser : le saxophone ! (pages 12-13)

    Si plus personne désormais ne pourra ignorer que le saxophone est une invention wallonne, il est nécessaire de dire et répéter que la Pologne est une terre où la Francophonie se porte bien, et où la langue française a toute sa place, comme langue de culture, mais aussi comme langue scien-tifique, comme langue d’accès à l’emploi, comme langue-passeport pour le monde. Les dernières Journées de la Francophonie en Pologne, en mars dernier, marquée par d’innombrables événements et une réponse enthou-siaste du public et des partenaires, l’ont une nouvelle fois démontré  !

    Cette dynamique francophone a conduit plusieurs Ambassadeurs à créer le 20 mars, à l’occasion de la mémorable Soirée des Saveurs de la Franco-phonie, le Groupe des Ambassades, Délégation et Institutions de la Fran-cophonie, le GADIF, que j’ai l’honneur de présider pour un an, ce qui me remplit à la fois de fierté et d’humilité car rien ne sera possible sans l’appui de tous les partenaires.

    Dynamisme est le mot qui revient le plus souvent pour qualifier les relations, à tous niveaux, entre la Wallonie et la Fédération Wallonie-Bruxelles, d’un côté, la Pologne de l’autre, sans oublier les Pays Baltes où nos activités sont également de plus en plus nombreuses et recueillent un écho grandissant. Le tout au service de l’ensemble de nos opérateurs, qu’ils soient politiques, économiques, culturels, universitaires et académique ou membres de la société civile. Gageons que ce dynamisme se poursuivra tout au long de ces prochains mois d’été !

    Franck Pezza Délégué

    Editorial Przedmowa

    Hommage à Adolphe Sax © WBI

  • 4 ›› La Lettre

    Et en ce qui concerne la Délégation Wallonie-Bruxelles, nous ne pouvons que nous réjouir tant le succès aura été au rendez-vous de toutes les activités que nous avons menées ou auxquelles nous avons participé !

    C’est ainsi par exemple que les concerts du très talentueux chanteur Vincent Liben, le 18 mars, à la salle Mazowiecki, à Varsovie, et le 20 mars à Lódź ont fait salle comble, ravissant les amateurs de belle chanson française.

    Du côté du cinéma, la comédie « Rien à décla-rer  », a fait rire des centaines de spectateurs à Varsovie, Bialystok, Gliwice et Pszczyna.

    Evénement majeur du programme, la pièce de théâtre « Le Pont », de Laurent Van Wetter, mise en scène par Nicolas Janssens et avec la parti-cipation de Raphaël Budke et Gilles Poncelet, a été présentée au Centre culturel à Kęty, au Spółdzielczy Dom Kultury à Płock, au Teatr Mały à la Manufaktura à Łódź, au Teatr Polski à Poznań, au Centre culturel Świt à Varsovie. En tout, plus de 1500 spectateurs ont assisté à ces représen-tations.

    Toujours sur les scènes, le spectacle «  Liberty bar », d’après Georges Simenon, a été présenté deux fois au Zamek de Poznan. Adapté par Chris-tophe Kauffman, le spectacle est mis en scène par Axel De Vreese et Sophie Chéron, lectrice de Wallonie-Bruxelles à l’Université Adam Mic-kiewicz de Poznań avec ses étudiantes.  A Cra-covie, ce sont trois représentations de la pièce « Livre et nous », créée et mise en scène par Axel

    De Vreese qui ont été présentées dans la salle de Bakałarz pour la troupe de théâtre francophone de l’Université Jagellonne de Cracovie «  Les Capricieuses  », avec le soutien de Christophe Kiridis, lecteur Wallonie-Bruxelles à l’Université Jagellonne pour la coordination, et l’aimable col-laboration de Thomas Gunzig.

    Lors de ces représentations, en première partie, était présenté le spectacle « Même pas peur ! » de la compagnie «  les p'tits Gibus  » du Lycée XVII à Cracovie.

    La tournée de conférences du 10 au 14 mars du Professeur Jean-Marie Klinkenberg, de l’Univer-sité de Liège, dans les Universités de Varsovie, Silésie à Sosnowiec, Jagellonne et pédagogique à Cracovie, a également rencontré un remarquable succès. Il est vrai que la personnalité du profes-seur Klinkenberg, membre de l'Académie royale de Belgique et président du Conseil de la langue française, et dont les travaux en rhétorique et

    en sémiotique – particulièrement visuelle – font autorité sur la scène internationale, ne laisse personne indifférent. Ses conférences, allant de « La relation texte-image : esquisse d’une gram-maire générale  » à la «  Sémiotique cognitive  : Une théorie charnelle du sens », en passant par « Langues, luttes et lettres » ont fasciné un très nombreux public.

    Quant à la Soirée des Saveurs de la Franco-phonie, organisée le 20 mars à l’Ambassade de Roumanie avec le concours de 12 Ambassades et Délégation francophones, elle aura constitué une réussite exemplaire, réunissant plus de 300 convives attachés à la langue française et aux valeurs qu’elle porte.

    Mais c’est partout en Pologne que la Franco-phonie s’est déclinée, notamment par le biais de concours innombrables auxquels nous avons mis un point d’honneur à contribuer avec des prix parfois modestes mais toujours bienvenus. Comme chaque année, un événement majeur auront été les activités organisées dans « nos » chères classes francophones de Silésie…

    C’est là, sans aucun doute, dans ces écoles et lycées, partout en Pologne, que bat le cœur de la Francophonie polonaise, avec des élèves enthou-siastes et des professeurs de français, des Direc-teurs d’école, des Autorités qui se dépensent sans compter pour la langue française, ayant bien compris qu’elle constituait plus que jamais un passeport pour l’emploi, mais aussi un passeport pour le monde…

    La belle dynamique de la Francophonie polonaise…

    Plus encore que l’année dernière, les Journées de la Francophonie en Pologne, organisées tout au long du mois de mars par plusieurs Ambassades francophones ainsi que la Délégation Wallonie-Bruxelles, ont rencontré un très vif succès. Proposant au public un éventail d’activités particulièrement riche tant en quantité qu’en qualité, elles ont démontré que la Francophonie en Pologne est plus vivace que jamais et qu’apprendre la langue française non seulement a encore tout son sens mais aussi est de plus en plus utile…

    La délégation polonaise lors de la CMP © Jérôme Van Belle, WBI

    Création du GADIF à VarsovieLe 20 mars 2014 marquera une date impor-tante dans l’histoire de la Francophonie en Pologne. C’est en effet à l’occasion de la Soirée des Saveurs de la Francophonie, organisée à l’Ambassade de Roumanie, qu’a été annoncée la création du Groupe des Ambassades, Délégation et Institutions de la Francophonie (GADIF). Ce Groupe, qui se veut l’interlocuteur des Autorités polonaises en matière de Francophonie, a pour but notamment la promotion des valeurs de la Francophonie et de la langue française, dans le respect du plurilinguisme. Il se veut actif non seulement à l’occasion des Journées de la Francophonie, chaque année au mois de mars, mais également tout au long de l’année.

    C’est le Délégué Wallonie-Bruxelles qui assume la charge de Président du GADIF.

    La Francophonie en Silésie © DWB

    La pièce « Le Pont » © Drameducation

  • La Lettre ‹‹ 5

    Przedstawicielstwo Walonia-Bruksela jest bardzo zadowolone z tego, jak wielkim sukcesem okazały się wszystkie wydarzenia, które organizowaliśmy lub w których braliśmy udział!

    Jednym z nich, ku uciesze amatorów pięknej pio-senki francuskiej, były koncerty utalentowanego piosenkarza Vincenta Libena, które odbyły się 18 marca w Mazowieckim Centrum Kultury i Sztu-ki w Warszawie i 20 marca w Łodzi. Na obydwu koncertach publiczność wypełniła sale po brzegi.

    Jeśli chodzi o  wydarzenia kinowe, to komedia „Nic do oclenia” rozbawiła setki widzów w  War-szawie, Białymstoku, Gliwicach i Pszczynie.

    Najważniejszym wydarzeniem programu była sztu-ka teatralna „Le Pont” w  reżyserii Laurenta Van Wetter (inscenizacja Nicolas Janssens) z  udziałem Raphaëla Budke i  Gilles’a  Poncelet, która została wystawiona w  Domu Kultury w  Kętach, w  Spół-dzielczym Domu Kultury w Płocku, w Teatrze Ma-łym w  Manufakturze w Łodzi, w  Teatrze Polskim

    w Poznaniu i w Domu Kultury Świt w Warszawie. Razem spektakl obejrzało 1500 widzów.

    Pozostając w  temacie teatru, spektakl „Liberty bar” Georges’a Simenona na podstawie adaptacji Christophe’a Kauffmana oraz inscenizacji Axela De Vreese i Sophie Chéron, lektorki Walonii-Brukseli na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu, a  także jej studentek został wystawiony dwa razy w Centrum Kultury Zamek w Poznaniu. W Krako-wie odbyły się trzy inscenizacje „Livre et nous” au-torstwa Axela De Vreese w sali Bakałarz, w których udział brała trupa frankofońska „Les Capricieuses” z  Uniwersytetu Jagiellońskiego w  Krakowie przy wsparciu Christophe’a  Kiridis, lektora Walonii--Brukseli na UJ i współpracy Thomasa Gunzig.

    Podczas tych przedstawień grupa „les p'tits Gibus” z XVII Liceum w Krakowie zaprezentowała insceni-zację „Même pas peur !”.

    Wielki sukces odniosła też seria wykładów pro-fesora Jean-Marie Klinkenberga z  Uniwersytetu w Liège, które odbyły się od 10 do 14 marca na Uniwersytetach Warszawskim, Śląskim w Sosnow-cu, Jagiellońskim i  Pedagogicznym w  Krakowie. Trzeba przyznać, że osobowość profesora Klin-kenberga, członka Belgijskiej Akademii Królew-skiej i Przewodniczącego Rady Języka Francuskie-go, międzynarodowego autorytetu w dziedzinie retoryki i semiotyki, szczególnie wizualnej, nikogo nie pozostawia obojętnym. Jego wykłady, po-cząwszy od „Relacja tekst-obraz: szkic gramatyki ogólnej” poprzez „Semiotyka kognitywna: Mate-rialna teoria sensu” po „ Języki, konflikty i literatu-ra”, zainteresowały szerokie grono słuchaczy.

    Jeśli chodzi o Wieczór Smaków Frankofonii zorgani-zowany 20 marca w Ambasadzie Rumunii przy udzia-le 12 Ambasad krajów frankofońskich i Przedstawi-cielstwa Walonia-Bruksela, to odniósł on wyjątkowy sukces, gromadząc ponad 300 gości przywiązanych do języka francuskiego i wartości, które za sobą niesie.

    Należy także wspomnieć, że Frankofonia rozprze-strzeniła się w całej Polsce, szczególnie poprzez nie-zliczone konkursy, do których naszym wkładem były czasem skromne, ale zawsze mile widziane nagrody. Jak co roku, najważniejszymi wydarzeniami zdają się być te zorganizowane w „naszych” drogich klasach frankofońskich na Śląsku.

    To, bez wątpienia, właśnie we wszystkich szkołach w Polsce bije serce polskiej Frankofonii – z entu- zjastycznymi uczniami i nauczycielami języka fran- cuskiego, dyrektorami szkół, władzami, które in-westują w  język francuski, zdając sobie sprawę, że biorą większy udział niż kiedykolwiek dotąd w  osiąganiu przepustki do zatrudnienia, ale też przepustki do świata...

    Prężny rozwój Frankofonii w Polsce…

    W tym roku Dni Frankofonii w Polsce zorganizowane przez liczne Ambasady frankofońskie, a także przez Przedstawicielstwo Walonia-Bruksela i odbywające się przez cały marzec, odniosły jeszcze większy sukces niż zeszłoroczne. Proponowały one szereg ciekawych wydarzeń i pokazały, że Frankofonia w Polsce jest żywa jak nigdy dotąd, i że znajomość języka francuskiego nie tylko ma sens, ale staje się coraz bardziej przydatna...

    Utworzenie GADIF w WarszawieDzień 20 marca 2014 roku to ważna data w  historii Frankofonii w  Polsce. Przy

    okazji Wieczoru Smaków Frankofonii zorga-nizowanego w  Ambasadzie Rumunii, zosta-ło ogłoszone utworzenie Grupy Ambasad i  Instytucji frankofońskich w Polsce (GADIF). Jest to grupa, ktora ma pośredniczyć w dialo-gu z władzami polskimi w kwestii Frankofonii. Jej głównym celem jest promowanie warto-ści Frankofonii i języka francuskiego również w  aspekcie wielojęzyczności. Będzie ona działać nie tylko co roku w marcu przy okazji dni Frankofonii, ale przez cały rok.

    Przewodniczącym GADIF jest Delegat Walo-nii-Brukseli.

    Les membres du GADIF © Ambassade de Roumanie

    Vincent Liben © DWB

    La Francophonie à Studzionka © DWB

  • 6 ›› La Lettre

    Voilà plus de cinq ans que j’ai commencé ma carrière de lectrice à Varsovie où, par rapport aux autres universités polonaises qui bénéficient du programme des lecteurs de WBI (Poznan, Cracovie et Sosnowiec), la situation est un peu particulière puisque je partage mon emploi du temps entre l’Université de Varsovie et l’Ecole d’Administration publique (Krajowa Szkoła Administracji Publicznej – KSAP).

    À l’Université de Varsovie, au sein de l’Institut de philologie romane, mes acti-vités sont diverses. Tout d’abord, je partage, avec mes collègues du départe-ment de didactique, des cours d’acquisition et de perfectionnement de la langue française au niveau de la licence (premier cycle). Depuis quatre ans, nous accueillons deux types d’étudiants  : les «  débu-tants », qui n’ont en principe aucune connaissance de la langue fran-çaise, et les « avancés », qui ont suivi des cours de français au lycée, voire déjà à l’école primaire. Ils sont bien entendu partagés en des groupes distincts, et leur rythme de travail est différent – ainsi, les étudiants débutants ont douze heures de pratique de la langue par semaine contre six heures pour les étudiants avancés. Au bout de trois ans d’études, tous ces étudiants obtiennent le même diplôme de licence.

    Ensuite, j’assure un cours de civilisation belge, intitulé « La Belgique d’hier et d’aujourd’hui – point de vue interdisciplinaire », qui s’adresse aux étudiants de maîtrise (deuxième cycle). Le but de ce cours est d’introduire les étudiants dans la réalité belge, en leur fournissant un éventail d’informations sur l’histoire, la géographie, le système politique actuel, mais aussi sur les particularismes langa-giers et la gastronomie du pays ; ainsi que sur différentes formes d’art : peinture,

    littérature et BD surtout. J’espère ainsi donner aux étudiants ce que j’appellerais « le goût de la Belgique ».

    En outre, j’ai mis en place, il y a trois ans, un atelier de jeux qui s’adresse à tous les étudiants de l’Institut. Celui-ci a lieu une fois tous les quinze jours, et est entièrement libre – les étudiants ne sont pas obligés de s’inscrire ni de parti-ciper à toutes les séances. En revanche, c’est une occasion pour eux de parler français dans un cadre moins rigoureux que celui offert par les cours obliga-toires. Nous jouons principalement à des jeux de langue ou de culture, comme

    Scrabble, Taboo, Pictio-nary, Kaleidos, Nonsense, etc. Cet atelier connaît un grand succès, et procure à ceux qui y participent, moi comprise, beaucoup de joie et de détente. Enfin, grâce au soutien de la Délégation WBI de Varsovie, nous avons régulièrement la chance

    d’accueillir des conférenciers belges de différents domaines. Cette année, les étudiants et les enseignants de l’Institut ont ainsi pu écouter entre autres Mon-sieur Jean Auquier, directeur du Centre belge de la Bande dessinée  ; Mon-sieur Marc Quaghebeur, directeur des Archives et Musée de la Littérature à Bruxelles ; Monsieur Paul Emond, romancier et auteur dramatique ; Monsieur Thierry Michel, réalisateur et documentaliste, ainsi que Monsieur Jean-Marie Klinkenberg, Professeur émérite de l’Université de Liège, linguiste et sémioti-cien réputé. Toutes ces rencontres ont été très appréciées.

    À l’Ecole d’Administration publique (KSAP), mon travail possède deux volets, qui sont liés à la double vocation de cette institution : d’une part, former les agents professionnels de la Fonction publique ; d’autre part, relever les qua-lifications professionnelles des personnes employées dans l’administration publique. Dans les deux cas, les cours sont principalement basés sur l’actualité (polonaise et européenne) et sur le mode de fonctionnement des diverses organisations internationales en général, et européennes en particulier. C’est un travail passionnant, qui oblige à la fois les auditeurs, les fonctionnaires et moi-même à se tenir au courant de ce qui se passe dans le monde, et donc à s’intéresser aux différents médias, surtout francophones. La KSAP accueille régulièrement des conférenciers francophones. Ainsi, Monsieur Jean-Charles Luperto, Président du Parlement de la Fédération Wallonie-Bruxelles, a donné le 6 décembre une conférence intitulée « La Belgique fédérale d’aujourd’hui ! et de demain ? ».

    Pour conclure, je dirais que le poste de lectrice à Varsovie offre un travail à multiples facettes, extrêmement enrichissant !

    Les lectrices et lecteurs Wallonie-Bruxelles dans les Universités : au service de la langue française et de la littérature belge de langue française

    Depuis de très nombreuses années, Wal-lonie-Bruxelles International met à dis-position des Universités en Pologne, Lituanie et Estonie des lecteurs et lectrices qui sont chargés de donner des cours de langue française et de littérature belge de langue fran-çaise, et ce, dans le cadre de nos accords bila-téraux. Ce réseau de lecteurs, auquel s’ajoute la lectrice itinérante dans les classes franco-phones de Silésie, constitue un atout essen-tiel dans la promotion de Wallonie-Bruxelles à l’étranger. Pascale Peeters, lectrice à l’Univer-sité de Varsovie, se présente ici.

    Grâce au soutien de la Délégation WBI de Varsovie, nous avons régulièrement la chance d’accueillir des conférenciers belges de différents domaines.

    Conférence de Jean-Charles Luperto, Président du Parlement de la Fédération Wallonie-Bruxelles à la KSAP © DWB

    Pascale Peeters avec Hermann, auteur de BD © DWB

  • La Lettre ‹‹ 7

    Już ponad pięć lat temu zaczęłam pracę lektorki w Warszawie, gdzie w po-równaniu do innych polskich uniwersytetów, które korzystają z programu WBI dla lektorów (Poznań, Kraków i Sosnowiec) sytuacja jest dość szcze-gólna, ponieważ dzielę mój czas pomiędzy Uniwersytet Warszawski i KSAP (Krajową Szkołę Administracji Publicznej).

    Na Uniwersytecie Warszawskim w  Instytucie Romanistyki razem z  moimi kolegami z Zakładu Dydaktyki Języków Romańskich prowadzę zajęcia prak-tyczne z  języka francuskiego na poziomie licencjatu (pierwszy stopień). Od czterech lat przeprowadzamy w Instytucie rekrutację dla stu-dentów o dwóch różnych poziomach znajomości języka: „począt-kujący”, którzy w zasadzie nie znają francuskiego i „zaawansowani”, którzy uczęszczali na zajęcia w liceum, lub nawet w szkole podsta-wowej. Są oni oczywiście podzieleni na dwie oddzielne grupy, a tempo ich pracy jest różne – studenci początkujący mają dwa-naście godzin zajęć praktycznych języka tygodniowo, a studenci zaawansowani – sześć. Po 3 latach studiów wszyscy ci studenci uzyskują ten sam dyplom licencjacki.

    Ponadto prowadzę zajęcia dotyczące cywilizacji belgijskiej „Belgia wczoraj i dziś – interdyscyplinarny punkt widzenia”, które skierowane są do studen-tów drugiego stopnia (studia magisterskie). Celem tych zajęć jest wprowa-dzenie studentów w belgijską rzeczywistość, dostarczając im informacje na temat historii, geografii, obowiązującego systemu politycznego, ale także charakterystycznych cech języka i gastronomii kraju oraz różnych form sztu-ki: malarstwa, literatury, a szczególnie komiksu. Chcę w ten sposób pokazać studentom to, co nazywam „smakiem Belgii”.

    Poza tym trzy lata temu założyłam koło gier, które skierowane jest do wszystkich studentów Instytutu. Odbywa się ono co dwa tygodnie i  jest w pełni otwarte – studenci nie są zobowiązani do zapisania się na nie ani do brania udziału we wszystkich spotkaniach. Jest to jednak okazja do po-rozmawiania po francusku w mniej zobowiązującej atmosferze niż ta, która panuje na zajęciach obowiązkowych. Gramy głównie w gry językowe lub dotyczące kultury, takie jak Scrabble, Taboo, Pictionary, Kaleidos, Nonsen-se, itd. Koło to cieszy się ogromnym sukcesem i sprawia osobom biorącym w nim udział, w tym mnie, wiele radości.

    Dodam też, że dzięki Przedstawicielstwu Walonia-Bruksela w  Warszawie mamy okazję regularnie gościć prelegentów belgijskich z różnych dziedzin nauki. W tym roku studenci i wykładowcy Instytutu mogli wysłuchać wystą-pień pana Jean'a Auquier, Dyrektora Belgijskiego Centrum Komiksu, pana Marc'a Quaghebeur, Dyrektora Archiwum i Muzeum Literatury w Brukseli, pana Paul'a Emond, powieściopisarza i autora dramatów, pana Thierry'ego Michel, reżysera, a  także pana Jean-Marie Klinkenberg, emerytowanego profesora Uniwersytetu w Liège, uznanego lingwistę i semiotyka. Wszystkie te spotkania cieszyły się dużym zainteresowaniem.

    W Krajowej Szkole Administracji Publicznej (KSAP) moja praca ma charakter dwojaki, co łączy się z podwójnym powołaniem tej instytucji: z jednej stro-ny kształcenie zawodowych urzędników sektora publicznego, z drugiej zaś podnoszenie kwalifikacji zawodowych osób zatrudnionych w administracji publicznej. W obydwu przypadkach zajęcia są głównie oparte na aktualno-ściach (z Polski i z Europy) i na sposobach funkcjonowania różnych organiza-cji międzynarodowych, a szczególnie europejskich. To bardzo pasjonująca praca, która zobowiązuje jednocześnie słuchaczy, urzędników i  mnie do bycia na bieżąco na temat tego, co dzieje się na świecie, więc do zaintere-sowania się różnymi mediami, szczególnie frankofońskimi. KSAP regularnie gości prelegentów frankofońskich. Na przykład 6 grudnia pan Jean-Charles Luperto, Przewodniczący Parlamentu Federacji Walonia-Bruksela poprowa-dził wykład pod tytułem „Belgia federalna dziś! i  jutro? Miejsce Belgii na scenie międzynarodowej: Europa i frankofonia międzynarodowa”.

    Zakończyłabym stwierdzeniem, że stanowisko lektorki w Warszawie oferuje niezwykle wzbogacającą pracę na wielu płaszczyznach!

    Lektorzy Walonii-Brukseli na uniwersytetach w służbie języka francuskiego i francuskojęzycznej literatury belgijskiej

    W ramach umów dwustronnych, już od wielu lat Wallonie-Bruxelles Interna-tional kieruje do pracy na uniwersyte-tach w Polsce, na Litwie i w Estonii lektorki i lek-torów, których zadaniem jest nauczanie języka francuskiego i prowadzenie zajęć z francusko-języcznej literatury belgijskiej. Uniwersytecka sieć lektorów, którą uzupełnia lektor pracujący dla projektu Klas Frankofońskich na Śląsku, stanowi jeden z głównych sposobów promocji Walonii-Brukseli za granicą. Poniżej prezentu-jemy list od naszej lektorki Pascale Peeters, która pracuje na Uniwersytecie Warszawskim.

    Dzięki Przedstawicielstwu Walonia-Bruksela w Warszawie mamy okazję regularnie gościć prelegentów belgijskich z różnych dziedzin nauki.

    Le Professeur Klinkenberg avec les Professeurs de la Romane © DWB

    Marzena Sowa, autre invitée de l’Université © DWB

  • 8 ›› La Lettre

    L’année 2014 tient toutes ses promesses…

    Budma 2014

    Dans l’édition de janvier de la Lettre, nous annoncions une année in-tense et riche en activités pour la représentation économique et com-merciale de Varsovie. La brève rétrospective du premier semestre que nous vous livrons ci-dessous témoigne en effet de l’intérêt croissant des sociétés wallonnes pour la Pologne mais aussi du potentiel que représente la Wallonie pour des entreprises polonaises désireuses de développer leurs activités dans notre région.

    L’année 2014 a démarré sur les chapeaux de roues avec notre invita-tion de responsables du secteur médical qui a eu lieu les 4 et 5 février à Bierset, près de Liège.

    Nous avions ainsi invité le directeur de l’un des plus importants hôpi-taux privés de Varsovie ainsi le Chef du Département Achats d’une grosse entreprise pharmaceutique installée dans la région de Poznan. Il ne s’agissait pas d’une simple invitation limitée à la Pologne… Plus de 25 acheteurs issus des pays d’Europe centrale et orientale et de la CEI étaient réunis pour rencontrer une trentaine de sociétés wallonnes actives dans le secteur médical, paramédical et la pharmaceutique. En deux jours seulement, plus de 300 rencontres individuelles B2B ont été orchestrées par notre quartier général à Bruxelles dont une ving-taine pour la Pologne. De l’évaluation menée lors de cette opération, il ressort que près de 70% des entreprises wallonnes participantes se sont dites très satisfaites de l’organisation de l’opération, ainsi que du ciblage des prospects invités.

    Dans la foulée, le Bureau de Varsovie a préparé des contacts com-merciaux pour les 9 entreprises wallonnes participant au salon de la construction Budma qui se tenait à Poznan du 11 au 14 mars. Pour la première fois, nous y avions un stand commun avec nos collègues de Flanders Investment and Trade qui emmenaient de leur côté 6 entre-prises flamandes. Sur les quelque 280 m² du stand belge avait été amé-nagé un impressionnant bar ou une dizaine de bières belges au fût et en bouteilles étaient servis aux contacts commerciaux et aux visiteurs professionnels qui se sont montrés ravis de cette initiative réunissant entreprises de Flandre et de Wallonie. Le traditionnel Business Mixer organisé le mercredi sur le stand a donné l’occasion aux sociétés belges de rencontré de nouveaux prospects polonais et étrangers. L’opération

    a non seulement plu aux visiteurs mais également aux entreprises qui se sont montrées dans l’ensemble très satisfaites des contacts commer-ciaux. L’une de nos sociétés participantes a même vendu ses produits  en direct sur le salon!

    Chargé également de la compétence en matière d’attraction des inves-tissements en Wallonie, le Bureau de Varsovie a déployé de nombreux efforts pour organiser de concert avec les collègues Bruxellois de BIE (Brussels Investment and Trade) et flamands du FIT, et en collabora-tion avec l’Ambassade de Belgique à Varsovie et avec le Ministère de l’Economie polonais, un vaste forum économique consacré à l’attrac-tion des investissements étrangers. Cette opération d’envergure s’est tenue le 9 avril au siège même du Ministère de l’Economie polonais. Les quelque 170 participants au forum ont assisté aux présentations des experts belges en fiscalité et logistique belges venus tout spécia-lement à Varsovie pour l’occasion.  Pour vanter les atouts du secteur logistique en Wallonie, nous avions convié notre spécialiste Paul Stru-man. Sa présentation des infrastructures routières, portuaires et aéro-portuaires a particulièrement impressionné les participants Polonais. Ce forum était en même temps l’occasion de mettre en lumière les atouts de la Pologne en tant que terre d’investissements pour les sociétés étrangères et belges en particulier. Cette journée a également fait place à des témoignages d’entreprises belges et polonaises ayant réalisé un investissement en Pologne ou en Belgique.

    Au lendemain du Forum économique belgo-polonais, l’Ambassade de Belgique organisait la traditionnelle journée de rencontre et de networ-king avec les Consuls honoraires, la Chambre de Commerce (BBC) et les représentants de la Police fédérale. En invité cette année, notre collègue du département Invest in Wallonia, Alphi Cartuyvels, Directeur général pour l’Europe et l’Amérique du Nord Cette journée fut également l’oc-casion d’accueillir notre nouvelle Consule Honoraire à Lodz, Madame Wirginia Gostomczyk-Urbańska, CEO de la société IDES, spécialisée en gestion des ressources humaines.

    Laurence Martaux – AEC Varsovie

    Invitation d’acheteurs du secteur médical

  • La Lettre ‹‹ 9

    2014 – rok spełnionych obietnic…

    W styczniowym wydaniu Lettre zapowiadaliśmy, że dla Przedsta-wicielstwa Ekonomicznego i Handlowego Regionu Walonii w War-szawie rok 2014 będzie wyjątkowo bogaty w  wydarzenia. Krótki przegląd tych wydarzeń przedstawiony poniżej świadczy dobit-nie nie tylko o  rosnącym zainteresowaniu firm walońskich Polską, ale również o wielkim potencjale Walonii dla przedsiębiorstw pol-skich pragnących rozwijać działalność w tym regionie.

    Rok 2014 zaczął się bardzo intensywnie od zorganizowania wizy-ty studyjnej przedstawicieli sektora medycznego odbywającej się w Bierset, niedaleko Liège w dniach 4 i 5 stycznia.

    Zaprosiliśmy do udziału w tej wizycie dyrektora jednego z najważ-niejszych prywatnych szpitali w Warszawie oraz szefa działu sprze-daży dużego koncernu farmaceutycznego z okolic Poznania. Zapro-szenie nie ograniczało się jednak tylko do strony polskiej. Spotkanie zgromadziło ponad 25 nabywców z Europy Środkowo-Wschodniej oraz z  krajów zrzeszonych w  WNP. Spotkali się z  ok 30 przedsta-wicielami spółek walońskich działających w  sektorze medycznym, paramedycznym i  farmaceutycznym. W  ciągu zaledwie dwóch dni doszło do 300 spotkań indywidualnych w trybie B2B. Za organiza-cję spotkań, z  których 20 dotyczyło polskich przedsiębiorstw, od-powiadała nasza siedziba główna w Brukseli. Z przeprowadzonych w trakcie tego wydarzenia szacunków wynika, że 70 proc. biorących w nim udział przedsiębiorstw z Walonii było bardzo zadowolonych z organizacji oraz doboru zaproszonych do rozmów partnerów.

    Wkrótce potem nasze warszawskie biuro zorganizowało serię spo-tkań handlowych dla 9 walońskich firm, które wzięły udział w mię-dzynarodowych targach budownictwa Budma, odbywających się w Poznaniu w dniach 11-14 marca. Po raz pierwszy dzieliliśmy prze-strzeń wystawową z naszymi kolegami z Flandres Investment and Tra-de, którzy na targi zaprosili 6 przedsiębiorstw flamandzkich. Na obej-mującej ok 280 m² przestrzeni wystawowej postawiono imponujący bar, z którego serwowano – z beczki lub z butelki - dziesięć rodzajów

    belgijskiego piwa przedstawicielom spółek handlowych i  gościom z branży. Byli oni wyraźnie zadowoleni z tej inicjatywy przybliżającej przedsiębiorstwa z Flandrii i Walonii. Tradycyjny Business Mixer zor-ganizowany na naszym stanowisku wystawienniczym w środę umoż-liwił spółkom belgijskim nawiązanie nowych kontaktów biznesowych z  firmami z  Polski i  innych krajów. Inicjatywa ta spodobała się nie tylko odwiedzającym, ale również przedstawicielom uczestniczących firm, które wyraziły swoją satysfakcję ze zdobytych kontaktów han-dlowych. Jednej z  naszych spółek udało się wręcz sprzedać swoje produkty bezpośrednio na targach.

    Biuro w  Warszawie, odpowiedzialne również za przyciąganie in-westorów do Walonii, podjęło się zorganizowania wraz z kolegami z Brukseli z BIE (Brussels Investment and Trade) oraz z Flandrii (FIT) i  przy współpracy ambasady Belgii w  Warszawie i  polskiego Mini-sterstwa Gospodarki, forum poświęconego pozyskiwaniu kapitału zagranicznego. To ważne wydarzenie miało miejsce 9 kwietnia w biu-rach MG. Niemal 170 uczestników forum wysłuchało ekspertów z Belgii w dziedzinie podatków i logistyki, przybyłych do Warszawy specjalnie na tę okazję. Atuty walońskiego sektora logistycznego za-chwalał specjalista w tej dziedzinie – Paul Struman. Jego wykład do-tyczący infrastruktury drogowej, portowej i  lotniczej zrobił bardzo duże wrażenie na polskich uczestnikach. Forum stanowiło również okazję do zaprezentowania atutów Polski jako obszaru atrakcyjnego dla inwestorów zagranicznych, a  szczególnie belgijskich. Dzień ten był również okazją do przedstawienia sukcesów inwestycyjnych firm belgijskich w Polsce i polskich w Belgii.

    Nazajutrz po belgijsko-polskim forum gospodarczym ambasada Bel-gii zorganizowała tradycyjny dzień spotkań i sesję typu networking z konsulami honorowymi, Belgijską Izbą Gospodarczą i przedstawi-cielami policji federalnej. W tym roku gościem specjalnym był nasz kolega z  oddziału Invest in Wallonia, Alphi Cartuyvelsa, dyrektor generalny odpowiedzialny za kraje Europy i  Ameryki Północnej. Dzień ten był również okazją, żeby poznać bliżej naszą nową konsul w Łodzi, panią Wirginię Gostomczyk-Urbańską, dyrektor generalną spółki IDES specjalizującej się w zarządzaniu zasobami ludzkimi.

    Laurence Martaux Radca Ekonomiczny i Handlowy w Warszawie

    Journée Consulaire

    Le Forum économique

  • 10 ›› La Lettre

    Cimetière Saint Symphorien © WBT – M. Vander Linden

    En 2014 la Wallonie commémorera 2 grands évènements qui ont marqué l’histoire de la Belgique, de l’Europe et du monde. Il y a 100 ans, le 4 août 1914, par la vaillante résistance des troupes belges à l’invasion allemande dans les environs de Liège, le Pays et ses Alliés basculaient dans la Première Guerre Mondiale. En décembre 1944, l’Ardenne s’apprêtait à vivre l’ultime affrontement de la Seconde Guerre Mondiale sur le territoire belge, la tristement célèbre Bataille des Ardennes. Au travers de nombreux évènements, expositions, circuits, monuments et sites historiques, la Wallonie vous convie à un voyage au cœur de son histoire, au cœur de notre histoire.

    La Mémoire du Ier conflit mondial est loin d’être un fait nouveau en Wal-lonie. En effet, le patrimoine historique et touristique wallon compte déjà à ce jour une série impressionnante de sites et attractions liés à cet impor-tant chapitre de notre Histoire. Ceux-ci sont concentrés principalement autour des trois localités dont le rôle fut stratégiques au cours de la Ière Guerre Mondiale, à savoir : Liège (le Mémorial Interallié à Liège, les Forts de Barchon, Flémalle, Lantin, Loncin, la Tour d’Air et le Centre d’Interprétation Historique à Boncelles, le Mémorial-Musée du 12eme de Ligne à Spa, etc.), Mons (le Parcours du Champ de Bataille à Mons, Le Cimetière Militaire de St. Symphorien, etc. ) et Ploegsteert (Comines-Warneton) (Le mémorial britannique de Ploegsteert, le Musée Blockhaus, le chemin du Souvenir, le cimetière militaire, etc.). La Ière Guerre a néanmoins laissé des traces et souvenirs dans bien d’autres localités wallonnes, notamment à Virton (Cir-cuit de la Bataille des Frontières), Huy (Mémorial National de la Résistance), Thuin (Parcours de la mémoire en Val-de-Sambre).

    De nouveaux sites de prestige ont cependant été inaugurés à l’occasion du centenaire. C’est le cas notamment du Centre d'Interprétation de Ploegsteert, axé sur la vie des soldats et de la population civile au cours du conflit. Par ailleurs, en 2015, Mons verra l’ouverture du « Mons Memorial

    Museum », à la fois musée, lieu de réflexion, et espace de questionnement sur les réalités multiples et complexes des phénomènes guerriers.

    Les expositions de prestige Autre reflet de cet anniversaire ô combien symbolique et solennel, les dif-férentes expositions de prestige organisées à Bruxelles et à Liège avec pour objectif de nous rapprocher, de nous permettre presque de toucher, le vécu des protagonistes, population civile et militaires de cette tragique période.

    « 14-18 c’est Notre Histoire! » En ce centenaire de la Première Guerre Mondiale, en coopération avec la Sté. « Tempora », le Musée Royal de l’Armée et d’Histoire militaire pro-pose depuis février 2014 l’exposition d’envergure « 14-18, C’est Notre Histoire! ». Grâce aux très riches collections uniques du musée, celle-ci per-mettra au public de comprendre toutes les facettes d’un conflit qui laissa l’Europe exsangue.

    « La Grande Guerre »Réalisée par l’asbl. « Europa 50 » sur le site de la Gare TGV des Guille-mins, à Liège, Cette seconde exposition géante, à la fois chronologique et thématique, aborde la guerre dans son ensemble en évoquant à la fois les origines du conflit, le contexte géopolitique, les protagonistes, l’invasion, l’Yser et les tranchées, la médecine, les expressions artistiques ou encore les conséquences politiques, économiques et sociales.

    Les grandes commémorations Le 4 août 2014 marquera pour la Wallonie l’apogée des commémorations de la Grande Guerre:

    LiègeLe 4 août 1914 marque l’anniversaire officiel de l’invasion du territoire belge par les troupes allemandes, une page de l’histoire qui sera commé-morée à Liège le lundi 4 août 2014 au travers d’une cérémonie officielle prévue au Mémorial Interalliés de Cointe, à laquelle participeront plus de 50 chefs d’état, sur invitation du Roi et du Ier Ministre. Le moment fort de cette célébration, sera le dépôt d’une gerbe de fleurs par le Roi Philippe entouré de chefs d’état dont le Président allemand.

    Mons Une seconde cérémonie commémorative est prévue l’après-midi du même jour, cette fois au Cimetière Militaire de St. Symphorien, non loin de Mons, un espace partagé entre tombes de soldats du Commonwealth et de soldats Allemands. Plutôt axée sur la commémoration de l’entrée en guerre du Royaume-Uni, cette cérémonie se déroulera en la présence du couple princier britannique

    Liens intéressantswww.belgium-tourism.be, ; www.commemorer14-18.be ;www.be14-18.be/fr ; www.plugstreet1418.be

    LE 70ème ANNIVERSAIRE DE LA BATAILLE DES ARDENNES :

    Le 16 décembre 1944, vers 08h du matin, les blindés de la 6e SS Panzer Armée sous les ordres du Colonel Sepp Dietrich attaquèrent par surprise les premières positions du 12ème Groupe d’Armée sous les ordres du Général Bradley, déclenchant ainsi un des épisodes les plus violents et la sanglants de la seconde Guerre Mondiale, la « Bataille des Ardennes », dont le théâtre furent les Provinces de Luxembourg, de Namur et de Liège.

    Aujourd’hui, de nombreux monuments, vestiges, musées et expo-sitions thématiques passionnants (notamment à Bastogne, La Roche-en-Ardenne, Malmédy, etc…), témoignent encore de ces évènements tragiques. Leur découverte, tout comme celle des nombreux circuits touristiques et routes du souvenir en Wallonie permettront aux visiteurs, non seulement d’approfondir leurs con-naissances de cette page de l’Histoire, mais également d’en com-mémorer le souvenir et d’en perpétuer la mémoire.

    Premier acte des la longue série des cérémonies commémorati-ves de ce 70ème anniversaire, l’inauguration, le 21 mars dernier du « Bastogne War Museum », un nouveau lieu de mémoire de pre-stige dédié à la Seconde Guerre Mondiale et bien entendu tout particulièrement à la Bataille des Ardennes. Né de l’ancien « Ba-stogne Historical Center », c’est un haut-lieu du Tourisme Wallon.

    2014, UNE ANNEE DE MÉMOIRE POUR LA WALLONIE

    10 ›› La Lettre10 ›› La Lettre

    En 2014 la Wallonie commémorera 2 grands évènements qui ont marqué l’histoire de la Belgique, de l’Europe et du monde. Il y a 100 ans, le 4 août 1914, par la vaillante résistance des troupes belges à l’invasion allemande dans les environs de Liège, le Pays et ses Alliés basculaient dans la Première Guerre Mondiale. En décembre 1944, l’Ardenne s’apprêtait à vivre l’ultime affrontement de la Seconde Guerre Mondiale sur le territoire belge, la tristement célèbre Bataille des Ardennes. Au travers de nombreux évènements, expositions, circuits, monuments et sites historiques, la Wallonie vous convie à un voyage au cœur de son histoire, au cœur de notre histoire.

  • La Lettre ‹‹ 11

    70. ROCZNICA BITWY O ARDENY

    Dnia 16 grudnia 1944 roku około godziny 8 czołgi 6. Dywizji SS Panzer pod dowództwem pułkownika Seppa Dietricha przeprowadziły niespodziewany atak na pierwsze pozycje 12. Grupy Armii generała Omara Bradleya, co było początkiem jednego z najkrwawszych i  najbardziej brutalnych rozdziałów Drugiej Wojny Światowej. Walki toczyły się na terenie Prowincji Luksemburga, Namur i Liège.

    Liczne pomniki, pamiątki, muzea oraz pasjonujące wystawy te-matyczne (zwłaszcza w Bastogne, La-Roche-en-Ardenne, Mal-médy, itp.) przypominają o  tamtejszych wydarzeniach. Warto więc udać się na miejsce, by nie tylko uczcić pamięć tamtych wydarzeń, pokonać liczne trasy i szlaki pamięci w Walonii, ale także, by pogłębić wiedzę na temat tego rozdziału historii.

    Pierwszym aktem długiej serii wydarzeń i uroczystości związa-nych z obchodami 70. rocznicy, była inauguracja 21 marca „Ba-stogne War Museum”, czyli nowego miejsca pamięci powsta-łego z  przebudowy dawnego „Bastogne Historical Center”, poświęconego przede wszystkim Bitwie o  Ardeny. Powstałe muzeum należy dziś do najważniejszych obiektów turystycznych Walonii.

    Fort de Loncin © WBT – Fr. Mazy

    W  2014 roku Walonia obchodzić będzie okrągłe rocznice dwóch wydarzeń dziejowych, kluczo-wych dla historii nie tylko samej Belgii, ale także Europy i  całego świata. 100 lat temu bowiem, 4 sierpnia 1914 roku, dzielny opór armii belgij-skiej przed niemieckim najeźdźcą w  okolicach Liège wyznaczył dla Belgii i jej koalicjantów po-czątek Pierwszej Wojny Światowej. W  grudniu 1944 roku na terenie Arden belgijskich rozegrała się natomiast ostateczna konfrontacja II Wojny Światowej, która przeszła do historii jako „Bitwa o Ardeny”.Walonia zachęca do podróży w  głąb historii I Wojny Światowej, m. in. poprzez liczne wyda-rzenia, wystawy, trasy zwiedzania, pomniki oraz obiekty historyczne.

    Pamięć o I Wojnie Światowej nie jest nowym zjawiskiem w Walonii. Dzie-dzictwo historyczne i turystyczne tego regionu liczy już cały szereg obiek-tów i  atrakcji związanych z  tym istotnym rozdziałem naszych dziejów, skupione głównie wokół trzech miejscowości o  strategicznym znaczeniu, tj. Liège (Pomnik Wojsk Alianckich w Cointe, Forty w Barchon, Flémalle, Lan-tin, Loncin, Wieża d’Air oraz Centrum Historyczne w Boncelles, Muzeum 12-ego Regimentu Liniowego w Spa, itp.), Mons (Trasa Pola Bitwy w Mons, Cmentarz Wojskowy w St. Symphorien, itp.) oraz Ploegsteert (w Comines--Warneton : monument brytyjski w Ploegsteert, Muzeum Blockhaus, Droga Pamięci, Cmentarz Wojskowy, itp.). Pierwsza Wojna Światowa pozostawiła jednak ślady i pamiątki w wielu innych walońskich miejscowościach, zwłasz-cza w Virton (Trasa Bitwy Granicznej), Huy (Narodowy Monument Ruchu Oporu), Thuin (Trasa Pamięci w Val-de-Sambre).

    W  perspektywie uroczystości związanych ze stuleciem bitwy pojawił się jednak szereg nowych atrakcji turystycznych o dużym znaczeniu, w tym np. Centrum Interpretacji w Ploegsteert, przedstawiające życie żołnierzy i lud-ności cywilnej podczas konfliktu. W 2015 roku nastąpi w dodatku inaugu-racja tzw. « Mons Memorial Museum », obiektu łączącego zarówno funkcje muzeum i miejsca refleksji, skupiającego się na różnych złożonych realiach zjawisk wojennych.

    Prestiżowe wystawy Inną formą uczczenia tamtych wydarzeń są rożnorodne wystawy organizo-wane w Brukseli i Liège mające na celu przybliżenie nam przeżyć ludności cywilnej oraz żołnierzy związanych z tym tragicznym okresem.

    „14-18 To Nasza Historia!”Z  okazji stulecia wybuchu I  Wojny Światowej Królewskie Muzeum Armii i Historii Militarnej w Brukseli otworzyło w lutym 2014 roku prestiżową wy-stawę pt. „14-18, To Nasza Historia!”. Dzięki bardzo bogatym i unikalnym zbiorom muzeum, wystawa ta pozwoli nam lepiej zrozumieć różne oblicza konfliktu, który zrujnował Europę.

    „Wielka Wojna”Dziełem stowarzyszenia «  Europa 50  » jest wystawa pt. „Wielka Wojna”, która powstała na terenie nowoczesnego dworca kolejowego „les Guille-mins” w  Liège. Gigantyczne przedsięwzięcie ma charakter chronologicz-ny i  tematyczny. Obejmuje w  sposób całościowy samo zjawisko wojny, przedstawiając przyczyny konfliktu, kontekst geopolityczny, protagonistów, inwazje, walki nad rzeką Yser oraz okopy, leczenie, przykłady twórczości artystycznej oraz konsekwencje ekonomiczne i społeczne.

    Najważniejsze uroczystości4 sierpnia tego roku nastąpi w Walonii kulminacja obchodów setnej roczni-cy wybuchu I Wojny Światowej:

    LiègeDnia 4 sierpnia 2014 roku przypada setna rocznica wkroczenia sił niemiec-

    kich na terytorium Belgii, co stanowi ważny rozdział naszej historii. Z tej oka-zji, przy Pomniku Wojsk Alianckich w Cointe (Liège) odbędzie się uroczysta ceremonia z  udziałem ponad pięćdziesięciu europejskich i  światowych głów państw, które przybędą na zaproszenie Króla Belgów oraz Premiera rządu federalnego. Ważnym wydarzeniem uroczystosci będzie złożenie wieńca przez Króla Filipa, któremu towarzyszyć będą szefowie różnych państw, w tym Prezydent Niemiec.

    MonsKolejna uroczystość planowana jest tego samego dnia po południu, tym razem na Cmentarzu Wojskowym w St. Symphorien w pobliżu Mons, gdzie żołnierze krajów Commonwealthu spoczywają obok żołnierzy niemiec-kich. Uroczystość ta bardziej skupiona wokół udziału żołnierzy brytyjskich w I Wojnie odbędzie się w obecności Pary Książęcej Wielkiej Brytanii.

    Ciekawe linkiwww.belgium-tourism.be ; www.commemorer14-18.be ; www.be14-18.be/fr ; www.plugstreet1418.be

    2014 – ROK PAMIĘCI W WALONIIZd

    jęcie

    w tl

    e: Fo

    rt de

    Lon

    cin ©

    WBT

    – Fr

    . Maz

    y

    La Lettre ‹‹ 11

  • 12 ›› La Lettre

    Adolphe SAX, l’inventeur wallon du saxophone, aurait eu 200 ans !

    Bâtie en bord de Meuse, à la porte même des Ardennes belges, Dinant fait partie des villes wallonnes les plus pittoresques. L’image de son énigmatique Collégiale dressée dos à la roche et dont le clocher bulbeux domine le Fleuve à plus de cent mètres fait partie des quelques clichés emblématiques du Paysage Wallon. Haut-lieu patrimonial pour ses nombreux monuments et touristique pour ses abondantes attractions, Dinant est également un centre culturel d’importance, au travers notamment de ses nombreux évènements musicaux, dont la plupart restent liés essentiellement au saxophone et à son inventeur.

    Dinant est en effet la Ville d’origine d’Adolphe Sax, l’inventeur du Saxophone, dont nous fête-rons le 06 novembre prochain le Bicentenaire de la naissance.

    Un facteur d’instruments célèbreFéru de connaissances acoustiques, Antoine-Joseph Sax, que l’histoire retiendra en tant qu’Adolphe Sax, commence dès son plus jeune âge à fabriquer ses propres instruments, jusqu’à devenir par son invention du saxophone, l’un des facteurs d’ins-truments musicaux les plus célèbres de l’histoire…

    Dès l'âge de 15 ans, Adolphe Sax présentera à un concours deux flûtes et une clarinette de sa fabrication, instruments qu’il étudiera ensuite à l'École Royale de Chant de Bruxelles (au-jourd’hui Conservatoire Royal), jusqu’à devenir un tel virtuose de la clarinette qu'il se voit inter-dire de concours en Belgique. L'école terminée, Sax expérimente de nouveaux types d'instru-ments nouveaux, avec une série d’inventions importantes concernent la clarinette.

    En 1841, Sax déménage à Paris et commence à travailler sur un nouvel ensemble d'instruments, notamment des bugles à touches si perfectionnés qu’ils deviendront connus en tant que cors de Sax ou saxhorn. Sax inventera encore le « Tuba Wagnérien », à la demande de Richard Wagner lui-même, qui souhaite un instrument à la sono-rité particulière pour jouer le thème de Walhalla dans sa tétralogie L'Anneau du Nibelung.

    Son passage à la postérité, Adolphe Sax le doit néanmoins à la création du saxophone, dont le brevet fait mention des intentions de l’inventeur : "On sait que, en général, les instruments à vent sont ou trop durs ou trop mous dans leurs sonorités".

    Pour Sax, le saxophone était sensé être "Un instru-ment qui par le caractère de sa voix pût se rap-procher des instruments à cordes, mais qui possé-dât plus de force et d'intensité que ces derniers"

    Une mémoire bien vive, un souvenir toujours présentDeux siècles plus tard, la mémoire d’Adolphe Sax reste toujours bien vivante à Dinant. Outre deux monuments emblématiques, le saxophone et le banc d’Adolphe Sax, le visiteur pourra éga-lement découvrir la Maison de Monsieur Sax ou encore la Maison de la Pataphonie.

    En ce Bicentenaire qui approche à grands pas, tous s’apprêtent à rendre dignement hommage à la mémoire de Sax. L'Association Internationale Adolphe Sax prévoit notamment une série quasi ininterrompue d’évènements dédiés aux inven-tions de Sax ou à certains moments clés de sa carrière. Pour ce faire, un programme a été éla-boré associant différentes disciplines artistiques, telles que la caricature, la bande-dessinée, les arts scéniques, les animations de rue, l'archi-tecture, la vidéo, l’internet, le folklore, et bien entendu,…. La musique. 

    Une partition d’évènementsL'Association Internationale Adolphe Sax prévoit notamment d’associer saxophone et bande-dessinée, en confiant à une vingtaine de des-sinateurs de BD, caricaturistes, dessinateurs de presse, illustrateurs et autres le soin de croquer Sax et son invention. Il suffira de se balader au coeur de Dinant et de flâner le long de ses vitrines pour découvrir cette galerie dédiée au plus grand et signée par les plus grands,

    Autre évènement majeur à s’inscrire dans le cadre du Bicentenaire Sax, la présence dans la Cour de l'Hôtel de Ville, d’un imposant saxophone de verre, œuvre du maître verrier Bernard Tirtiaux. Cette sculpture originale, d’une hauteur de plus de trois mètres de haut et d’un poids avoisinant les quatre tonnes, n’est autre qu’une clepsydre qui se remplira goutte à goutte jusqu'au 06 no-vembre, assurant ainsi un décompte original du temps qui nous sépare de la date anniversaire de la naissance du père du saxophone.

    Loin de se limiter à la seule ville de Dinant, les commémorations du Bicentenaire de la nais-sance d’Adolphe Sax se répercuteront jusque dans la capitale, entre autres au travers de l’expo SAX200 organisée au Musée des Instruments de Musique, un évènement qui nous invite à revivre les grands épisodes de la vie d'Adolphe Sax ainsi qu’à découvrir cet univers qui fut le sien, un univers à la fois musical, industriel, com-mercial et personnel, un univers dont le point culminant reste son génie créatif

    A noter que la Conférence générale de l’UNESCO a officiellement retenu la proposition d'ins-crire le « 200ème Anniversaire de la naissance d'Adolphe Sax (1814-1894) » au calendrier des célébrations d’anniversaires auxquelles l’Organi-sation  s’associera en 2014-2015.

    Liens intéressantswww.belgique-tourisme.be , www.dinant.be , www.adolphesax.com , www.mim.be .

    M. JANOWSKI

    Sax et Dinant, 200 ans après !

    Dinant La Meuse – Collégiale et Citadelle © J.L.Flémal, WBT

  • La Lettre ‹‹ 13

    Adolphe SAX, waloński wynalazca saksofonu, kończyłby dziś 200 lat !

    Saxi Dinant, 200 lat później!Położone na brzegach Mozy u podnóża Arden, Dinant należy do najbardziej malowniczych miast belgijskich. Widok stojącej na tle skały majestatycznej kolegiaty, której ponad stumetrowa wieża o charakterystycznej, bulwiastej dzwonnicy góruje nad miastem i rzeką, należy do najbardziej emblematycznych widoków walońskich. Jako ważny ośrodek zarówno dla lokalnego dziedzictwa (za sprawą licznych obiektów historycznych), jak i dla turystyki (z powodu licznych atrakcji), Dinant jest również znaczącym ośrodkiem kulturalnym, m.in. dzięki ważnym wydarzeniom muzycznym, w większości związanych z saksofonem i jego wynalazcą.

    Z  Dinant bowiem pochodzi Adolphe Sax, wy-nalazca saksofonu, którego dwusetną rocznicę urodzin obchodzić będziemy w listopadzie.

    Sławny wynalazca instrumentówmuzycznychJako wybitny specjalista w  zakresie akustyki, już w latach wczesnej młodości, Antoine-Joseph Sax, którego historia zapamiętała jako Adolphe’a Saxa, poznawał kształt, budowę i technologię

    produkcji instrumentów dętych. Dzięki wynale-zieniu saksofonu, Sax stał się jednym z najsław-niejszych wynalazców instrumentów muzycz-nych w całej historii... 

    W  roku 1829, mając piętnaście lat, Sax wysłał na wystawę do Paryża własnoręcznie wykona-ne dwa flety i  klarnet z  kości słoniowej, które uznano za doskonałe. W  późniejszych latach Sax systematycznie pobierał lekcje gry na flecie i klarnecie w Królewskiej Szkole Śpiewu w Bruk-seli (dziś Konserwatorium Królewskie), aż stał się wirtuozem klarnetu tak zdolnym, że zakazano mu występów konkursowych na terenie Belgii. Po zakończeniu studiów Sax eksperymentował z nowymi rodzajami instrumentów, udoskonala-jąc przy okazji klarnet.

    W 1841 roku Sax przeniósł się do Paryża, gdzie zaczął pracować nad nową grupą instrumentów, zwłaszcza rogów klawiszowych, które przyjmą nazwę „rogów Saxa” lub „saxhorn”. Na zlecenie samego Ryszarda Wagnera Sax skonstruował tzw. „tubę wagnerowską”. Sławny kompozytor poszukiwał bowiem instrumentu wydającego dźwięki odpowiednie, by zagrać temat Wakha-kly jego trylogii pt. „Pierścień Nibelungów”.

    Adolphe Sax przeszedł do historii jednak głów-nie za sprawą wynalezienia saksofonu. Intencje wynalazcy pojawiają się w  tekście towarzyszą-cym jego patentowi, tj.: „Wiemy, że instrumenty wietrzne wydają dźwięki albo zbyt twarde, albo zbyt miękkie”. Dla Saxa saksofon miał być „instru-mentem, który przez charakter wydawanego dźwięku byłby bliższy instrumentom strunowym, ale który posiadałby więcej siły i intensywności”.

    Pamięć wciąż żywa, wspomnienia nadal obecneDwieście lat później, pamięć o Adolphie Saxie po-zostaje wciąż żywa w Dinant. Oprócz dwóch po-mników w sercu miasta, tj. „Saksofonu” oraz „Ławki Saxa”, zwiedzający mogą również złożyć wizytę w „Domu Pana Saxa” oraz w „Domu Patafonii”.

    W perspektywie zbliżającej się dwusetnej rocz-nicy, wszyscy przygotowują się do godnego złożenia hołdu na cześć pamięci Saxa. Stowa-rzyszenie Międzynarodowe im. Adolphe’a Saxa planuje m.in. ciągły program wydarzeń poświę-conych wynalazkom Saxa lub kluczowym mo-mentom jego kariery. Specjalnie opracowany

    program łączy różne dyscypliny artystyczne jak np. karykaturę, komiks, sztuki sceniczne, animacje uliczne, architekturę, wideo, internet, folklor oraz oczywiście... muzykę.

    Cała „partytura wydarzeń”Jeden z projektów Stowarzyszenia Międzynaro-dowego im. Adolphe’a Saxa zakłada połączenie saksofonu i  komiksu, powierzając grupie około dwudziestu mistrzów sztuki komiksu, karykatu-rzystów, rysowników prasowych, ilustratorów, itp. zadanie naszkicowania Saxa i jego wynalazku. Powstałe rysunki tworzą istną galerię dzieł, które liczni mistrzowie poświęcili wybitnemu wynalaz-cy. Możemy je podziwiać w  różnych witrynach sklepowych, spacerując po ulicach Dinant.

    Innym ważnym wydarzeniem związanym z dwu-setleciem Saxa jest pojawienie się na dziedzińcu miejskiego ratusza olbrzymiej klepsydry wyko-nanej ze szkła przez wybitnego szklarza Bernar-da Titriaux. Ta osobliwa rzeźba, której wysokość przekracza trzy metry a ciężar cztery tony, wy-pełniać się będzie wodą kropelka po kropelce aż do dnia 6 listopada, co stanowić będzie ory-ginalny sposób odliczenia czasu oddzielającego nas od rocznicy narodzin twórcy saksofonu.

    Dinant to nie jedyne miejsce, gdzie odbywać się będą wydarzenia związane z  upamiętnieniem dwusetnej rocznicy narodzin Adolphe’a  Saxa. W brukselskim Muzeum Instrumentów Muzycz-nych także odbędzie się wystawa pt. „SAX200”, dzięki której będziemy mogli zapoznać się nie tylko z  najważniejszymi wydarzeniami z  życia Adolphe’a  Saxa, ale także z  jego specyficznym światem, który łączył zarówno muzykę, przemysł, handel i sprawy osobiste – światem którego naj-ważniejszym elementem był jego geniusz twórczy.

    Warto również odnotować fakt, że konferencja ogólna UNESCO oficjalnie zatwierdziła propo-zycję wpisania „dwusetnej rocznicy narodzin Adolphe’a  Saxa (1814-1894)” do kalendarza uroczystości rocznicowych, w których instytucja ta będzie brała udział w latach 2014-2015.

    Ciekawe linki:www.belgique-tourisme.be, www.dinant.be, www.adolphesax.com, www.mim.be

    M. JANOWSKI

    Zdję

    cie w

    tle:

    Ado

    lphe

    Sax

    © m

    im.b

    e

    © WBI

  • 14 ›› La Lettre

    Du 22 au 23 avril 2014, s’est tenue à Riga la 4ème session de la Commission mixte perma-nente entre Wallonie-Bruxelles et la Lettonie. Un programme de travail a été conclu pour une du-rée de 3 ans. Il prévoit de coopérer notamment dans les domaines de la culture, de l’innovation et de l’environnement, par des projets concrets clairement identifiés. Ainsi, une importante ex-position Impressions et parallèles, associant des œuvres d’artistes belges et lettons de la pre-

    mière moitié du 20ème siècle, sera présentée au BAL de Liège et au Musée Ianchelevici de La Louvière à partir de novembre 2014. D’autre part, une place significative a été accordée aux technologies numériques et innovantes, par le partenariat entre les associations Rixc et Techno-cité dans le cadre du projet Café Europa, qui sera réalisé à l’occasion des capitales européennes de la culture Riga 2014 et Mons 2015. Enfin, l’environnement représente un nouveau thème de coopération avec la Lettonie, notamment dans le cadre du réseau Natura 2000.

    Le 13 mai 2014, M. Philippe Suinen, Administrateur général de WBI, et M. Tomas Gulbinas, Directeur du Département des affaires européennes du Ministère lituanien des Affaires étrangères, ont signé à Bruxelles le 3ème Programme de coopération bilatérale entre la Lituanie et Wallonie-Bruxelles. Ce Programme porte sur les années 2014 à 2016 et ouvre des pistes de coopé-ration notamment dans le domaine de la recherche et de l’innovation. Parallèlement, un premier Programme de coopération scientifique a été signé pour les années 2014 et 2015, avec notamment une coopération en ma-tière d’enseignement du français entre l’Université de Liège et l’Université de Vilnius. Le Programme de travail

    prévoit par ailleurs la poursuite de la mise à disposition par WBI d’une lectrice de langue et littérature française auprès de l’Université de Vilnius.

    Le 6 mars, Jean Auquier, Directeur du Centre belge de la Bande dessinée (Bruxelles) a inauguré à la Bibliothèque nationale de Tallinn l’exposition de couvertures du magazine Spirou réalisée à l’occasion des 75 ans de la création du célèbre héros. A l’occasion de son séjour, M. Auquier a donné à Tartu et Tallinn plusieurs conférences, autant d’événements bien repris par la télévision nationale. A noter que cette exposition, qui a également été présentée en mars à Vilnius, en Lituanie, a été de nouveau programmée en mai à Tallinn, cette fois à la Bibliothèque Paepealse (une des bibliothèques de la Bibliothèque Centrale de la ville de Tallinn).

    W  dniach 22 i  23 kwietnia 2014 odbyło się w  Rydze 4. posiedzenie Stałej Komisji Mie-szanej przy udziale przedstawicieli Walonii--Brukseli i Łotwy. Opracowany został Program Wykonawczy na kolejne 3 lata. Przewiduje on współpracę szczególnie w  dziedzinach kultu-ry, innowacji i  ochrony środowiska poprzez konkretne, jasno określone projekty. Jednym z przedsięwzięć, skupiających dzieła artystów belgijskich i łotewskich z pierwszej połowy XX wieku będzie ważna wystawa Impresje i paralele. Zostanie ona otwarta w  listopadzie 2014 roku w Muzeum Sztuk Pięknych w Liège i w Mu-zeum Ianchelevici w La Louvière. Ważną rolę będą też odgrywać tech-nologie cyfrowe i innowacyjne poprzez współpracę Rixc i Technocité w ramach projektu Café Europa, ktory zostanie zrealizowany przy okazji Europejskich Stolic Kultury Ryga 2014 i Mons 2015. Również kwestia ochrony środowiska będzie kluczowa ze względu na współpracę z Ło-twą, szczególnie w ramach sieci Natura 2000.

    13 maja 2014 roku Philippe Suinen, Dyrektor Ge-neralny WBI i Tomas Gulbinas, Dyrektor Departa-mentu Spraw Europejskich litewskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych podpisali w Brukseli 3. Pro-gram Współpracy Dwustronnej między Litwą a  Walonią-Brukselą. Dotyczy on lat 2014-2016 i otwiera drogę do współpracy szczególnie w dzie- dzinach badań naukowych i innowacji. Jednocze-śnie został podpisany Pierwszy Program Współ-pracy Naukowej na lata 2014 i 2015, ze szcze-gólnym uwzględnieniem współpracy w  kwestii nauczania języka francuskiego pomiędzy Uni-wersytetem w Liège i Uniwersytetem Wileńskim. Program Wykonawczy przewiduje poza tym dalszą pracę lektorki WBI w zakresie języka i literatury francuskojęzycznej na Uniwersytecie Wileńskim.

    Dnia 6 marca Jean Auquier, Dyrektor Belgijskiego Centrum Komik-su w  Brukseli otworzył w  Bibliotece Narodowej w  Tallinnie wystawę okładek czasopisma „Spirou” przygotowaną z okazji 75-lecia stworzenia postaci znanego bohatera. W  ramach swojego pobytu w  Estonii pan Auquier wygłosił kilka wykładów w Tartu i w Tallinnie, i gościł w telewizji estońskiej. Należy wspomnieć, że wystawa ta, która była również pre-zentowana w marcu w Wilnie, została zaplanowana na maj w Tallinnie, tym razem w Bibliotece Paepealse ( jedna z siedzib Biblioteki Głównej w Tallinnie).

    Wieści z krajów bałtyckich… Echos de la Baltique…

    Kompetencje Przedstawicielstwa Walonia-Bruksela w Warszawie rozciągają się również na Estonię, Łotwę i Litwę. W tych krajach realizowane są programy współpracy z Walonią-Brukselą (lektorzy Walonii-Brukseli pracują w Wilnie i w Tartu), a także mają tam miejsce liczne wydarzenia kulturalne, organizowane przy wsparciu miejscowych Ambasad Belgii. Poniżej zamieszczamy informacje z krajów bałtyckich.

    Sise à Varsovie, la Délégation Wallonie-Bruxelles est également compétente pour l’Estonie, la Lettonie

    et la Lituanie. Dans ces trois pays, des programmes de coopération avec Wallonie-Bruxelles se

    développent, des lecteurs de Wallonie-Bruxelles sont présents (à Vilnius et à Tartu), et de nombreuses

    activités culturelles s’y déroulent, le tout en lien et avec l’aide des Ambassades de Belgique sur place.

    Cette page de la « Lettre » en fait l’écho.

    Nowa Komisja Mieszana na Łotwie...

    ...i nowa Komisja Mieszana na Litwie!

    A tymczasem w Estonii... Sprycjan przedstawiony w Tallinnie przez Jean’a Auquier!

    Une nouvelle Commission Mixte avec la Lettonie…

    Et aussi une nouvelle Commission Mixte avec la Lituanie !

    Et pendant ce temps, en Estonie… Spirou présenté à Tallinn

    par Jean Auquier !

    M. Suinen (WBI) et Mme Ruse (MAE de Lettonie) © Ministère des Affaires Etrangères de Lettonie

    M.M. Suinen et Gulbinas © WBI

  • W ramach projektu tanecznego „Me-tamorfozy” Karine Ponties i trupa ta-neczna „Dame de Pique” przedstawiali od 7 do 22 stycznia swój spektakl w rezydencji artystycznej Centrum Kul-tury Zamek w Poznaniu. „Metamorfo-zy” (2012-2014) to projekt wspierany przez Komisję Europejską w ramach Programu Kultura. Przygotowany został przez trzy instytucje: La Briqueterie/CDC z Val de Marne (Francja), «  Les Brigittines  » (Walonia-Bruksela/Belgia) i Centrum Kultury ZAMEK (Polska). Obejmuje on międzynarodowe pro-dukcje artystyczne (spektakle taneczne, wideo, interwencje miejskie, debaty, warsztaty) podejmujące temat meta-morfozy władzy duchowej i religijnej, pracy i władzy politycznej. W dniach 12-16 maja artyści Walonii-Bruk-seli przedstawili spektakl „Tyrannus Tercet”, zrealizowany w rezydencji Centrum Kultury Zamek w Poznaniu.

    Métamorphoses, quand la danse bouleverse la société, de Poznań à Bruxelles

    Metamorfozy – kiedy taniec staje się kontrowersją, od Poznania do Brukseli

    Jak co roku Przedstawicielstwo Walo-nia-Bruksela brało udział w  programie międzynarodowego promowania litera- tury fachowej z dziedziny nauk humani-stycznych w języku francuskim napisanej lub wydanej w  Brukseli lub w  Walonii. W tym roku znowu setki publikacji z za-kresu nauk humanistycznych, a  także ekonomii, prawa, pedagogiki, socjologii czy nauk politycznych zostały przeka-zane około dwudziestu uniwersytetom i  innym placówkom szkolnictwa w  całej Polsce.

    Comme chaque année, la Délégation Wallo-nie-Bruxelles a participé au programme de promotion internationale des ouvrages de sciences humaines en langue française écrits ou publiés à Bruxelles et en Wallonie. Cette année encore ce sont en tout des centaines d’ouvrages en sciences sociales et humaines, en économie, droit, pédagogie, sociologie, ou encore sciences politiques qui ont été remis à une vingtaine d’Universités et institu-tions de savoir dans toute la Pologne.

    Remise d’ouvrages à l’Institut d’anthropologie et d’ethnographie de l’Université de Varsovie © DWB

    Przekazanie literatury fachowej z dziedziny nauk humanistycznych uniwersytetom i instytucjom polskim

    Remise d’ouvrages en sciences humaines dans les universités et institutions polonaises

    Dans le cadre du projet de danse «  Méta-morphoses », Karine Ponties et la troupe de danse «  Dame de Pique  » étaient en rési-dence chorégraphique du 7 au 22 janvier 2014 au Centre culturel Zamek de Poznań. «  Les Métamorphoses  » (2012-2014), est un projet soutenu par la Commission euro-péenne dans le cadre du Programme Culture et préparé par trois institutions : La Briquete-rie/CDC du Val de Marne (France), le Centre d’Art contemporain du Mouvement de la ville de Bruxelles «  Les Brigittines  » (Wallo-nie-Bruxelles/ Belgique) et le Centre cultu-rel ZAMEK (Pologne). Ce projet englobe des productions artistiques internationales (spectacles de danse, vidéo, rencontres en ville, débats, ateliers) qui ont pour sujet la métamorphose du pouvoir spirituel et reli-

    gieux, du travail et du pouvoir politique. Du 12 au 16 mai, les artistes de Wallonie-Bruxelles ont présenté le spectacle « Tyrannus Tercet », réalisé lors de la résidence, au Centre culturel Zamek de Poznań.

    Dame de Pique © Zamek

    Dnia 3 kwietnia 2014 roku we wspa-niałym Pałacu Herbsta w  Łodzi, Amba-sador Belgii i  Delegat Walonii-Brukseli udekorowali oficjalnymi belgijskimi od-znaczeniami panią Jolantę Chełmińską, Wojewodę Łódzkiego (Oficer Orderu Korony) i  pana Adama Radonia, dyrek-tora Centrum Komiksu i dyrektora Festi-walu Komiksu w Łodzi (Kawaler Orderu Leopolda II) za wybitne zasługi na rzecz współpracy między Walonią-Brukselą i Polską oraz w podzięce za ich wsparcie działalności Przedstawicielstwa Walonia--Bruksela w Polsce. Było to piękne świę-to, które zgromadziło licznych przyjaciół i partnerów w Łodzi.

    Le 3 avril dernier, dans le superbe Palais Herbsta de Lodz, l’Ambassadeur de Bel-gique et le Délégué Wallonie-Bruxelles ont remis des décorations officielles belges à Mme Jolanta Chelminska, Voïvode de Lodz (Officier de l’Ordre de la Couronne) et à M. Adam Radon, directeur du Centre de la BD et Directeur du Festival de la BD de Lódź (Chevalier de l’Ordre de Léopold II), en rai-son des éminents services rendus à la coo-pération entre Wallonie-Bruxelles et la Po-logne et en remerciement à leur soutien aux activités de la Délégation Wallonie-Bruxelles en Pologne. Une très belle fête qui a réuni de nombreux amis et partenaires à Lódź.

    Des amis de Wallonie-Bruxelles décorés à Lódź

    Przyjaciele Walonii-Brukseli odznaczeni w Łodzi

    Les deux Récipiendaires avec le Délégué et l’Ambassadeur © ŁUW

    La Lettre ‹‹ 15

    W skrócie… w skrócie… w skrócie… Brèves… brèves… brèves…

  • Od 22 do 25 maja na Targach Książki w  Warszawie Walonia-Bruksela pro-mowała jakość i  różnorodność francu-skojęzycznej literatury belgijskiej przy udziale pani Silvie Philippart (Attachée ds. międzynarodowej promocji francu-skojęzycznej literatury belgijskiej, dział Promocji Literatury). Pisarzy repre-zentował znany autor komiksu „Wieże Bois-Maury”, Hermann, który spotkał się z  licznie przybyłymi czytelnikami. Jeszcze inne wydarzenie zorganizowa-ne przez wydawnictwo Egmont z okazji wydania „Przygód Tintina” zgromadziło tłumy fanów znanego reportera i jego wiernego psa Milusia.

    Du 22 au 25 mai, un stand Wallonie-Bruxelles a été présenté à la Foire du Livre de Varsovie afin de mettre en valeur la qualité et la diver-sité de la littérature belge de langue française, avec la participation de Mme Silvie Philippart de Foy (Attachée à la diffusion internationale des littératures belges francophones, Service de la Promotion des Lettres). Du côté des auteurs, le célèbre auteur de la bande dessi-née « Les Tours de Bois-Maury », Hermann, était présent et a rencontré ses nombreux lecteurs. Un événement organisé par les Edi-tions Egmont à l’occasion de la parution des «  Aventures de Tintin  » a réuni les innom-brables fans du célèbre reporter et de son fidèle chien Milou.

    Mille sabords, Tintin de nouveau publié en polonais !

    Do stu baryłek, Tintin znowu ukazał się w Polsce!

    Participation de Wallonie-Bruxelles à la Foire du Livre de Varsovie

    Udział Walonii-Brukseli w Targach Książki w Warszawie

    CONTACTS/ KONTAKT:

    Publication de la Délégation Wallonie-Bruxelles à Varsovie/ Publikacja Przedstawicielstwa Walonia-Bruksela w Warszawie Editeur responsable : Franck Pezza, Délégué Wallonie-Bruxelles/ Redaktor wydania: Franck Pezza, Delegat Walonii-BrukseliPage de couverture/ Zdjęcie na stronie tytułowej: © WBI

    Délégation Wallonie-Bruxelles/ Przedstawicielstwo Walonia-BrukselaUl. Ks. I. Skorupki 5 00-546 Warszawa, POLSKATél : 0048 22 583 70 01 et 08Courriel : [email protected] : www.wbi.be/varsovieFranck Pezza, Délégué Wallonie-BruxellesSylwia Wandziuk-Obłuska, ConseillèreMartyna Sieńczewska, Assistante culturelleWładysław Czepczyk, Intendant

    Bureau économique et commercial de la Région wallonne (AWEX)Ul. Ks. I. Skorupki 5 00-546 Warszawa, POLSKATél : 0048 22 583 70 11 et 13Courriel : [email protected] : www.wallonia-international.beLaurence Martaux, Conseillère économique et commerciale de la Région wallonneJolanta Dorociak, Assistante commercialeMałgorzata Zasada-Kaczmarska, Assistante commerciale

    Wallonie-Bruxelles TourismeUl. Ks. I. Skorupki 5 00-546 Warszawa, POLSKATél : 0048 604 733 953Courriel : [email protected]  www.wallonie-tourisme.beMichel Janowski, Chargé de mission

    Ambassade de BelgiqueUl. Senatorska 3400-095 Warszawa, POLSKATél : 0048 22 551 28 00Courriel : [email protected] : www.diplomatie.be/warsawfr

    conc

    eptio

    n et

    impr

    essio

    n/ p

    roje

    kt i

    druk

    : poz

    ytyw

    .com

    .pl

    W skrócie… w skrócie… w skrócie… Brèves… brèves… brèves…

    Sur le stand © DWB

    © 2014 Hergé-Moulinsart/Casterman et Egmont

    Przy okazji Warszawskich Targów Książki Wydawnictwo Egmont zdecydowało o nowym polskim wydaniu „Przygód Tin-tina”. Pierwsze tomy, które ukażą się w księ-garniach to „Pęknięte Ucho”, „Czarna Wy-spa” i „Berło Ottokara”. Ostatecznie wszystkie tomy mają być prze-tłumaczone i wydane. Dzięki temu perypetie młodego bohatera,

    jego psa Milusia, Kapitana Baryłki i ich przyjaciół będą na wyciągnięcie ręki dla wszystkich polskich dzieci... od lat 7 do 77!

    A l’occasion de la Foire du Livre de Var-sovie, les Editions Egmont ont décidé de relancer la publication en polonais des

    « Aventures de Tintin ». Les premiers albums publiés sont «  L’Oreille cassée », « L’Ile noire » et « Le Sceptre d’Otto-kar  ». A terme tous les albums seront traduits et publiés, rendant ainsi le jeune héros, son chien Milou, le Capitaine Haddock et tous leurs amis accessibles aux enfants polonais…de 7 à 77 ans !


MAMBU ET SON AMOUR Louis Charbonneau · MAMBU ET SON AMOUR ISBN : 978-2-343-02463-9 21 € MAMBU ET SON AMOUR MAMBU ET SON AMOUR AUTREMENT MÊMES Louis Charbonneau Présentation de

MAMBU ET SON AMOUR Louis Charbonneau · MAMBU ET SON AMOUR ISBN : 978-2-343-02463-9 21 € MAMBU ET SON AMOUR MAMBU ET SON AMOUR AUTREMENT MÊMES Louis Charbonneau Présentation de

Customer Experience IV edycja - BMS · Rola marketingu sportowego w działaniach sprzedażowych na przykładzie MME U21. •Znaczenie marketingu sportowego w budowie marki Cinkciarz.pl.

Customer Experience IV edycja - BMS · Rola marketingu sportowego w działaniach sprzedażowych na przykładzie MME U21. •Znaczenie marketingu sportowego w budowie marki Cinkciarz.pl.

H MME P SHD H MME P SHD H MME P SHD H MME …...H MME P SHD H MME P SHD H MME P SHD H MME P SHD Sep 3456789 Sep 3456789 Sep 3456789 Sep 3456789 2012 10 11 12 13 14 15 …

H MME P SHD H MME P SHD H MME P SHD H MME …...H MME P SHD H MME P SHD H MME P SHD H MME P SHD Sep 3456789 Sep 3456789 Sep 3456789 Sep 3456789 2012 10 11 12 13 14 15 …

sasfióka - MME · l eg fu tó 13, Eu ró pai Bi zo ttság ál ta-l támo gato tt L IFE-Natu re pro gram közü l az el sők között záru l l t e az MME parl ag-i sas-véd el mi

sasfióka - MME · l eg fu tó 13, Eu ró pai Bi zo ttság ál ta-l támo gato tt L IFE-Natu re pro gram közü l az el sők között záru l l t e az MME parl ag-i sas-véd el mi

Hydrologie et Inclinométrie

Hydrologie et Inclinométrie

INFO -ÉCOLE ANDRÉ-GAGNON Mars et Avril 2014 · Carolina De Ciccio, Suzanne Dion et Gynette Blackburn. News from the English teacher Mrs Nathalie Du 25 mars au 23 avril 2013, Mme

INFO -ÉCOLE ANDRÉ-GAGNON Mars et Avril 2014 · Carolina De Ciccio, Suzanne Dion et Gynette Blackburn. News from the English teacher Mrs Nathalie Du 25 mars au 23 avril 2013, Mme

BIOLOGIA ET PSYCHOLOGIA - liberius.netliberius.net/livres/Cursus_Philosophiae_Thomisticae_III_000001023.pdf · BIOLOGIA ET PSYCHOLOGIA . De Vita vegetativa et sensitiva De Anima humana

BIOLOGIA ET PSYCHOLOGIA - liberius.netliberius.net/livres/Cursus_Philosophiae_Thomisticae_III_000001023.pdf · BIOLOGIA ET PSYCHOLOGIA . De Vita vegetativa et sensitiva De Anima humana

SIMATIC ET 200

SIMATIC ET 200

Internet et moi

Internet et moi

Adom et al

Adom et al

Hany et al

Hany et al

ET-BASE GSM SIM900 gsm sim900/ET-BASE GSM...ค ม อการใช งานบอร ด ET-BASE GSM SIM900 ETT CO., LTD.-2- ET-BASE GSM SIM900 ET-BASE GSM SIM900 เป นช

ET-BASE GSM SIM900 gsm sim900/ET-BASE GSM...ค ม อการใช งานบอร ด ET-BASE GSM SIM900 ETT CO., LTD.-2- ET-BASE GSM SIM900 ET-BASE GSM SIM900 เป นช

Peng et al

Peng et al

Broszura wystawy "Varsovie radieuse. Powrót Le Corbusiera Za Żelazną Bramę"

Broszura wystawy "Varsovie radieuse. Powrót Le Corbusiera Za Żelazną Bramę"

Dabrowska Et Al 2012

Dabrowska Et Al 2012

INFORMATOR - bwz.uni.lodz.plbwz.uni.lodz.pl/wp-content/uploads/2012/03/catalogue_DD_POLONAIS...Maria Koralewska, koordynator CampusFrance w Polsce, varsovie@campusfrance.org Elżbieta

INFORMATOR - bwz.uni.lodz.plbwz.uni.lodz.pl/wp-content/uploads/2012/03/catalogue_DD_POLONAIS...Maria Koralewska, koordynator CampusFrance w Polsce, [email protected] Elżbieta

OCR June 2017 Paper 5 H - MME

OCR June 2017 Paper 5 H - MME

Services Etat Maine-et-Loire · GEOM M BRANE XISÏANTE -050 A CONSERV pc 7 -03 -02 SF±O.OO TIME S EX i STA N TN DE ET MME GARAGE E EXE Section Parcelle GRAVILLONNéE. p ARCÈLLE

Services Etat Maine-et-Loire · GEOM M BRANE XISÏANTE -050 A CONSERV pc 7 -03 -02 SF±O.OO TIME S EX i STA N TN DE ET MME GARAGE E EXE Section Parcelle GRAVILLONNéE. p ARCÈLLE

Baroque et Modernísmum

Baroque et Modernísmum

"Varsovie Radieuse. Return of Le Corbusier to Za Żelazną Bramą" exhibition brochure

"Varsovie Radieuse. Return of Le Corbusier to Za Żelazną Bramą" exhibition brochure