Debata nad kształtem Strategii Rozwoju Województwa

Lubuskiego 2011-2020

Jacek KwiatkowskiWojciech Odzimek

FRDL Małopolski Instytut Samorządu Terytorialnego i Administracji

Zielona Góra, 20.09.2011 r.

Plan prezentacji

Wstęp

Diagnoza stanu województwa lubuskiego

Propozycja wizji i układu celów aktualizowanej Strategii

Kierunki rozwoju województwa – dyskusja

Podsumowanie i zakończenie

Diagnoza stanu województwa lubuskiego

Diagnoza stanu województwa lubuskiego – źródła informacji

Raport „Średniookresowa ocena wpływu Strategii Rozwoju Województwa Lubuskiego na rozwój województwa lubuskiego”

Opracowanie przygotowane w ramach aktualizacji SRWL na bazie ogólnodostępnych danych statystycznych GUS, prezentujące podstawowe trendy społeczne i gospodarcze zachodzące w regionie w ostatnich latach.

Raport „Lubuska Mapa Potrzeb i Aspiracji”

Opracowanie będące wynikiem 12 warsztatów strategicznych w powiatach województwa z udziałem przedstawicieli społeczności lokalnych.

Diagnoza stanu województwa lubuskiego

Uwarunkowania przestrzenne

Sytuacja makroekonomiczna

Dostępność komunikacyjna

Infrastruktura techniczna

Przedsiębiorczość i innowacje

Kapitał ludzki

Zasoby kulturowe i przyrodnicze

Sprawność instytucjonalna

Uwarunkowania przestrzenne

Międzymetropolitalne położenie województwa;

Dwa wiodące ośrodki miejskie, duża liczba niewielkich miast;

63,5% ludności regionu zamieszkuje w miastach.

Produkt Krajowy Brutto

10 pozycja Lubuskiego w skali kraju pod względem PKB na mieszkańca w 2008 r.;

Wyższy udział podregionu zielonogórskiego (61,7% PKB regionu);

PKB per capita w podregionie gorzowskim wyniosło w 2008 r. 29062 zł, a w zielonogórskim 28493 zł.

Nakłady inwestycyjne województw

Ponad 228 mln zł. przeznaczone na inwestycje w 2010 r.

W przeliczeniu na mieszkańca daje to 226,10 zł

3 pozycja regionu w skali kraju

Nakłady inwestycyjne

powiatów

W 2010 r. najwięcej w przeliczeniu na osobę wydał powiat gorzowski ziemski (1193,54 zł);

Najmniej inwestowały powiaty żarski i wschowski (ok. 610 zł);

Udział wydatków inwestycyjnych w ogóle wydatków zawierał się w przedziale 19,3-33%.

Transport drogowy

Równomiernie rozmieszczona sieć dróg w regionie;

Zróżnicowany stan dróg – w 2008 r. 60% dróg krajowych i 29% dróg wojewódzkich w dobrym stanie, do 15% dróg obu kategorii w stanie złym;

Niewielkie potrzeby budowy nowych dróg za wyjątkiem tras szybkiego ruchu, duże potrzeby modernizacyjne, budowa przepraw mostowych.

Transport kolejowy

Zadowalający stopień rozwoju sieci kolejowej regionu;

Zły stan infrastruktury kolejowej – torów, rozjazdów, ale także dworców i peronów;

Perspektywy rozwoju sieci w związku z planami budowy kolei dużych prędkości.

Transport lotniczy i wodny

Znikomy stopień wykorzystania lotniska w Babimoście w ruchu pasażerskim;

Możliwości wykorzystania portów lotniczych w Berlinie, Poznaniu, Wrocławiu i Szczecinie;

Dogodne uwarunkowania naturalne do rozwoju transportu wodnego (rzeki: Odra, Warta, Noteć);

Przestarzała i zaniedbana infrastruktura transportu śródlądowego;

Możliwość wykorzystania dróg wodnych w turystyce.

Infrastruktura energetyczna

Największy udział zapotrzebowania na ciepło pokrywa budownictwo mieszkaniowe (ponad 60%);

Około 35% zużywanej energii elektrycznej pochodzi spoza województwa;

Obszar województwa zaopatrywany jest przez krajowy system przesyłu gazu, skroplony gaz LNG oraz import z Niemiec;

Województwo posiada dogodne warunki do produkcji tzw. zielonej energii – elektrownie wiatrowe, wodne, biomasa.

Zewnętrzną szansą budowa gazoportu w Świnoujściu.

Społeczeństwo informacyjne

Poprawie ulega dostęp do Internetu w regionie;

W 2008 r. 57% gospodarstw domowych posiadało komputer, a 45,8% dodatkowo dostęp do Internetu;

Nadal występują tzw. „białe plamy” w dostępie do Internetu.

Infrastruktura ochrony

środowiska

Niezadowalający poziom rozwoju sieci kanalizacyjnej;

Duża dysproporcja pomiędzy miastami (86,9% mieszkańców z dostępem do kanalizacji) i obszarami wiejskimi (20%);

Niedobór kompleksowych rozwiązań w zakresie gospodarki wodno-ściekowej.

Przedsiębiorczość

W 2010 r. 106,1 tys. podmiotów w REGON (2,71% wszystkich w kraju);

Bardzo dobre wyniki regionu w liczbie podmiotów w przeliczeniu na 10 tys. mieszkańców – w 2010 r. 1050 jedn. gosp., przy średniej krajowej równej 1024.;

Dominacja miast wojewódzkich.

Kapitał zagraniczny

W 2009 r. w regionie działało 765 spółek z udziałem kapitału zagranicznego (7,57 spółek na 10 tys. mieszkańców – trzeci rezultat w kraju;

Udział Lubuskiego w napływie bezpośrednich inwestycji zagranicznych w latach 2007-2010 na poziomie 2,2%

Badania i rozwój

W 2007 r. nakłady regionu na B+R wynosiły 3,2€ na mieszkańca (Eurostat);

W tym samym czasie średnia krajowa wynosiła 14€, a wydatki sąsiednich landów: Saksonii i Brandenburgii odpowiednio 293,2€ i 67,5€;

Odsetek firm uznanych za innowacyjne w ogóle sięgnął w województwie w 2009 r. 15,8% (przedostatnie miejsce w kraju);

Niska liczba udzielanych patentów w regionie – w 2009 r. jedynie 18 (1,2% wszystkich w kraju).

Strefy aktywności gospodarczej

W regionie działa jedna z największych w kraju stref ekonomicznych – Kostrzyńsko-Słubicka Specjalna Strefa Ekonomiczna (KSSSE);

W 2010 r. na terenach KSSSE działało blisko 70 firm tworząc ponad 15 tys. miejsc pracy;

Szansa na rozwój parków przemysłowych i naukowo-technologicznych.

Demografia

W 2010 r. ludność województwa stanowiła 2,7% mieszkańców kraju;

Lubuskie regionem o najmniejszej liczbie ludności;

Jeden z wyższych wskaźników przyrostu naturalnego w kraju.

Demografia

W 2010 r. w każdym z powiatów wystąpił dodatni przyrost naturalny;

Dodatnie saldo migracji jedynie w otoczeniu dużych ośrodków miejskich;

Prognozy do 2020 r. zakładają spadek przyrostu naturalnego.

Rynek pracy

W 2010 r. stopa bezrobocia w regionie wynosiła 15,6% (GUS) i 10,5% (BAEL);

Nasilenie bezrobocia i negatywnych zjawisk mu towarzyszących na obszarach wiejskich.

Edukacja

W 2010 r. na terenie województwa działało 8 szkół wyższych (przedostatnie miejsce w kraju);

Uczyło się w nich 26 tys. studentów (najmniej w kraju);

Duże szanse na rozwój wiązane z Uniwersytetem Zielonogórskim (39 kierunków i 17 tys. studentów w 2008 r.);

Wysokie wartości współczynnika skolaryzacji brutto dla lubuskich szkół podstawowych (98%) i gimnazjów (101,26%).

Ochrona zdrowia

W 2010 r. na 1 tys. osób notowano 10,8 urodzeń żywych (poziom średniej krajowej) i 5,4 zgonów niemowląt (nieco ponad średnią krajową);

Wskaźnik liczby zgonów na 1 tys. mieszkańców w latach 2006-2010 oscylował wokół wartości 9,2-9,7 promila;

Najlepsza sytuacja pod względem liczby łóżek szpitalnych na 10 tys. mieszkańców występuje w powiatach: sulęcińskim (95,7) oraz dwóch miejskich: gorzowskim (79,7) i zielonogórskim (70,7);

Jako problem zdiagnozowano rosnącą średnią wieku kadry medycznej – głównie na terenach wiejskich.

Turystyka

Duży potencjał rozwojowy regionu za sprawą walorów kulturowych i przyrodniczych;

Niedostatecznie rozwinięta baza turystyczna, niewystarczająca promocja województwa;

Największa liczba noclegów w powiatach położonych wzdłuż dróg tranzytowych;

Brak wyraźnie zaznaczonej oferty turystycznej regionu.

Kapitał przyrodniczy

Duży odsetek lasów;

Liczne akweny wodne;

Rzeki i ich doliny ze specyficznymi ekosystemami;

Czyste powietrze – mały udział uciążliwego przemysłu.

Sprawność instytucjonalna

Druga pozycja regionu w kraju pod względem sprawności wdrażania RPO;

W lubuskim wkład funduszy pomocowych w latach 2004-2015 sięgnie 3,7% PKB regionu.

Podsumowanie – potencjały rozwojowe:

Korzystne położenie geograficzne i komunikacyjne na skrzyżowaniu ważnych szlaków transportowych – osie wschód-zachód i północ-południe;Dobra (i stale poprawiająca się) dostępność komunikacyjna regionu – drogi szybkiego ruchu, linie kolejowe, bliskość portów lotniczych, drogi żeglugi śródlądowej;Walory przyrodnicze – lesistość, akweny wodne, czyste powietrze, obszary chronione, osobliwości przyrodnicze;Obszary atrakcyjne dla nowego osadnictwa;Zasoby bogactw naturalnych – możliwości rozwoju różnych branż;Bogate dziedzictwo kulturowe;

Podsumowanie – potencjały rozwojowe:

Duża liczba przedsiębiorstw na 10 tys. mieszkańców oraz duży udział spółek z kapitałem zagranicznym;Korzystna struktura zatrudnienia – najwięcej w przemyśle i budownictwie – niski odsetek zatrudnionych w rolnictwie;Aktywnie działające strefy aktywności gospodarczej;Zainteresowanie regionem ze strony inwestorów zewnętrznych;Zaznaczone specjalizacje gospodarcze w niektórych powiatach – przemysł drzewny i papierniczy, metalowy, rolno-spożywczy, branża informatyczna, motoryzacja;Możliwości rozwoju energetyki bazującej na paliwach tradycyjnych oraz źródłach odnawialnych;

Podsumowanie – potencjały rozwojowe:

Dodatni przyrost naturalny;Dobrze rozwinięta sieć szpitali;Aktywnie działający sektor pozarządowy;Dobrze rozwinięta sieć szkół;Przedsiębiorczość i zaradność mieszkańców regionu;Transgraniczne położenie;Sprawność administracyjna – wykorzystywanie środków zewnętrznych.

Podsumowanie – obszary problemowe:

Degradacja infrastruktury kolejowej i transportu rzecznego;Brak przepraw mostowych w ważnych ciągach komunikacyjnych i niewystarczająca ilość połączeń transgranicznych;Niezadowalający stan techniczny części infrastruktury drogowej;Problemy z zapewnieniem regularnych połączeń lotniczych w porcie w Babimoście;Utrudniony dostęp do szerokopasmowego Internetu na obszarach wiejskich;Nierozwinięty transport multimodalny;Potrzeby w zakresie modernizacji i rozwoju sieci elektroenergetycznych;

Podsumowanie – obszary problemowe:

Nie w pełni uregulowana gospodarka wodno-ściekowa – szczególnie na obszarach wiejskich;Niezadowalający stan urządzeń melioracyjnych i przeciwpowodziowych;Brak koncepcji wykorzystania walorów przyrodniczych województwa;Słabo rozwinięta baza turystyczna, brak spójnej regionalnej oferty turystycznej i koordynacji działań promocyjnych;Niewystarczający poziom wsparcia dla komercyjnych i społecznych inicjatyw turystycznych;Potrzeby w zakresie modernizacji obiektów dziedzictwa kulturowego;

Podsumowanie – obszary problemowe:

Problemy z zagospodarowaniem niektórych stref aktywności gospodarczej – w tym należących do SSE;Niski poziom nakładów w zakresie innowacyjności oraz sektora B+R;Wysoka stopa bezrobocia oraz niekorzystna struktura – bezrobocie długotrwałe;Ujemne saldo migracji w regionie – emigracja do większych ośr. miejskich i za granicę;Natężenie problemów społecznych na obszarach o wysokiej stopie bezrobocia;Braki kadrowe i infrastrukturalne w obszarze kształcenia zawodowego – trudności w dostosowaniu do potrzeb rynku pracy;Niekorzystne proporcje studentów kierunków humanistycznych i administracyjnych w stosunku do kierunków technicznych;

Podsumowanie – obszary problemowe:

Niewystarczająca działalność lubuskich uczelni wyższych w zakresie B+R oraz innowacyjności (współpraca z sektorem biznesowym, patenty);Niewystarczająco rozwinięte funkcje metropolitalne miast wojewódzkich, niewystarczający poziom współpracy (uzupełnianie funkcji);

Kierunki rozwoju województwa - dyskusja

Dziękujemy za uwagę