D20011545 - fem.put.poznan.plfem.put.poznan.pl/poli-admin/didactics/8389165Kodeks morski.pdf ·...

Dziennik Ustaw Nr 138 — 10762 — Poz. 1545

1545

USTAWA

z dnia 18 wrzeÊnia 2001 r.

Kodeks morski.

TYTU¸ I

PRZEPISY OGÓLNE

Art. 1. § 1. Kodeks morski reguluje stosunki praw-ne zwiàzane z ˝eglugà morskà.

§ 2. W stosunkach cywilnoprawnych zwiàzanychz ˝eglugà morskà stosuje si´ — w braku odpowiednichprzepisów Kodeksu morskiego — przepisy prawa cy-wilnego.

§ 3. Stosunki pracy na statkach morskich, sprawybezpieczeƒstwa morskiego, zapobieganie zanieczysz-

czaniu morza przez statki oraz inne sprawy w zakresienieuregulowanym przepisami Kodeksu morskiego re-gulujà odr´bne przepisy.

Art. 2. § 1. Statkiem morskim jest ka˝de urzàdzeniep∏ywajàce przeznaczone lub u˝ywane do ˝eglugi mor-skiej, zwane dalej „statkiem”.

§ 2. Statkiem morskim w budowie jest statek, któ-rego st´pk´ po∏o˝ono lub wykonano równorz´dnà pra-c´ konstrukcyjnà w miejscu wodowania, a˝ do zakoƒ-czenia budowy.

Art. 3. § 1. Kodeks morski stosuje si´ do morskichstatków handlowych.

§ 2. Morskim statkiem handlowym jest statek prze-znaczony lub u˝ywany do prowadzenia dzia∏alnoÊcigospodarczej, a w szczególnoÊci do: przewozu ∏adun-ku lub pasa˝erów, rybo∏ówstwa morskiego lub pozy-skiwania innych zasobów morza, holowania, ratownic-twa morskiego, wydobywania mienia zatopionegow morzu, pozyskiwania zasobów mineralnych dna mo-rza oraz zasobów znajdujàcego si´ pod nim wn´trzaZiemi.

Art. 4. Do statków morskich u˝ywanych wy∏àczniedo celów naukowo-badawczych, sportowych lub re-kreacyjnych stosuje si´ Kodeks morski z wyjàtkiemprzepisów o przewozie ∏adunku lub pasa˝erów orazprzepisów o awarii wspólnej.

Art. 5. § 1. Do statków morskich pe∏niàcych wy∏àcz-nie specjalnà s∏u˝b´ paƒstwowà stosuje si´ Kodeksmorski z wyjàtkiem przepisów o przewozie ∏adunku lubpasa˝erów, o awarii wspólnej i o przywilejach na statku.

§ 2. Do statków pe∏niàcych specjalnà s∏u˝b´ paƒ-stwowà zalicza si´ w szczególnoÊci statki: hydrogra-ficzne, dozorcze, po˝arnicze, telekomunikacyjne, celne,sanitarne, szkolne, pilotowe, statki u˝ywane wy∏àczniedo ratowania ˝ycia na morzu lub do ∏amania lodów.

Art. 6. § 1. Z zastrze˝eniem wyjàtków przewidzia-nych w ustawie, nie stosuje si´ Kodeksu morskiego dojednostek p∏ywajàcych Marynarki Wojennej, Stra˝yGranicznej oraz Policji.

§ 2. Przepisów Kodeksu morskiego o przewozie ∏a-dunku lub pasa˝erów nie stosuje si´ do transportówwojskowych morskimi statkami handlowymi, chyba ̋ estrony umowy przewozu morskiego postanowià ina-czej.

Art. 7. Armatorem jest ten, kto we w∏asnym imie-niu uprawia ˝eglug´ statkiem morskim w∏asnym lubcudzym.

Art. 8. § 1. Terminy przedawnienia roszczeƒ ze sto-sunków regulowanych Kodeksem morskim mogà byçprzed∏u˝ane umowà stron zawartà na piÊmie po zaist-nieniu zdarzenia, z którego wynik∏o roszczenie.

§ 2. Przepis § 1 nie dotyczy roszczeƒ stwierdzonychprawomocnym orzeczeniem sàdu lub wyrokiem sàdupolubownego, a tak˝e ugodà zawartà przed tymi sàdami.

TYTU¸ I I

STATEK MORSKI

DZIA¸ I

P o l s k a p r z y n a l e ˝ n o Ê ç s t a t k u

Art. 9. § 1. ̊ eglug´ pod polskà banderà mo˝e upra-wiaç tylko statek o polskiej przynale˝noÊci.

§ 2. Z zastrze˝eniem § 3 sta∏y przewóz pasa˝erówlub ∏adunku pomi´dzy portami polskimi mo˝e upra-wiaç tylko statek o polskiej przynale˝noÊci.

§ 3. Terenowy organ administracji morskiej, na któ-rego obszarze dzia∏ania znajduje si´ port rozpocz´ciapodró˝y, mo˝e, w uzasadnionych przypadkach, zezwo-liç na wykonywanie przez czas oznaczony sta∏ego prze-wozu pomi´dzy portami polskimi przez statek o obcejprzynale˝noÊci.

Art. 10. § 1. Statkiem o polskiej przynale˝noÊci jest:

1) statek stanowiàcy polskà w∏asnoÊç, o którym mo-wa w art. 73 § 1 i 2,

2) statek uwa˝any za stanowiàcy polskà w∏asnoÊç,o którym mowa w art. 73 § 3,

3) statek niestanowiàcy polskiej w∏asnoÊci, który cza-sowo uzyska∏ polskà przynale˝noÊç, o którym mo-wa w art. 13 § 1.

§ 2. Przepisy niniejszego dzia∏u dotyczàce statkustanowiàcego polskà w∏asnoÊç stosuje si´ do statkówuwa˝anych za stanowiàce polskà w∏asnoÊç.

Art. 11. § 1. Statek o polskiej przynale˝noÊci jestobowiàzany podnosiç polskà bander´.

§ 2. Minister w∏aÊciwy do spraw gospodarki mor-skiej mo˝e, w drodze rozporzàdzenia, zwolniç niektórerodzaje statków o polskiej przynale˝noÊci z obowiàzkupodnoszenia bandery. Zwolnienie nie mo˝e dotyczyçstatków uprawiajàcych ˝eglug´ poza terytorium Rze-czypospolitej Polskiej.

Art. 12. § 1. Statek o polskiej przynale˝noÊci ozna-cza si´ nazwà na dziobie, z ka˝dej burty i na rufie. Podnazwà na rufie powinna byç uwidoczniona nazwa por-tu macierzystego statku.

§ 2. W∏aÊciciel nadaje statkowi nazw´ i wskazujeport morski jako port macierzysty statku. Nazwa pod-lega zatwierdzeniu przez dyrektora urz´du morskiegow∏aÊciwego dla portu macierzystego statku w drodzedecyzji administracyjnej.

§ 3. Minister w∏aÊciwy do spraw gospodarki mor-skiej okreÊli, w drodze rozporzàdzenia, tryb post´po-wania w sprawach nadawania i zatwierdzenia nazwystatku, uwzgl´dniajàc koniecznoÊç jego indywidualiza-cji.

§ 4. Minister w∏aÊciwy do spraw gospodarki mor-skiej mo˝e okreÊliç, w drodze rozporzàdzenia, inny ni˝wskazany w § 1 sposób oznaczania niektórych statków,majàc na wzgl´dzie ich rodzaj, przeznaczenie i rodzaj˝eglugi.

Art. 13. § 1. Statek niestanowiàcy polskiej w∏asno-Êci mo˝e uzyskaç polskà przynale˝noÊç na czas ozna-czony, je˝eli wnioskodawca ∏àcznie spe∏ni nast´pujàcewymogi:

1) jest osobà prawnà majàcà w Rzeczypospolitej Pol-skiej siedzib´ lub oddzia∏ bàdê jest osobà fizycznàzamieszka∏à w Rzeczypospolitej Polskiej lub majà-cà w Rzeczypospolitej Polskiej oddzia∏,


2) przedstawi umow´ najmu lub dzier˝awy statkubàdê innà umow´, na podstawie której b´dziemóg∏ uprawiaç ˝eglug´ statkiem we w∏asnymimieniu,

3) zobowià˝e si´, ˝e b´dzie prowadzi∏ dzia∏alnoÊç ar-matorskà w Rzeczypospolitej Polskiej,

4) z∏o˝y urz´dowo poÊwiadczony odpis lub wyciàg zesta∏ego rejestru statków, zawierajàcy opis statku,oznaczenie w∏aÊciciela oraz inne dane z tego reje-stru, a w szczególnoÊci wpisane prawa zastawui ograniczenia w rozporzàdzaniu statkiem,

5) przedstawi pisemnà zgod´ w∏aÊciwych organówpaƒstwa sta∏ego rejestru statków, w∏aÊciciela stat-ku i wszystkich wierzycieli hipotecznych na nada-nie statkowi polskiej przynale˝noÊci oraz zapew-nienie w∏aÊciwych organów paƒstwa sta∏ego reje-stru statku, ˝e w czasie trwania polskiej przynale˝-noÊci statek nie b´dzie uprawniony do podnosze-nia bandery tego paƒstwa,

6) wska˝e port macierzysty statku w RzeczypospolitejPolskiej.

§ 2. Statek niestanowiàcy polskiej w∏asnoÊci uzy-skuje czasowà polskà przynale˝noÊç przez wpis do re-jestru okr´towego, na podstawie postanowienia izbymorskiej stwierdzajàcego okres przynale˝noÊci.

Art. 14. Armator prowadzàcy w RzeczypospolitejPolskiej dzia∏alnoÊç za poÊrednictwem oddzia∏u podle-ga, w zakresie spraw zwiàzanych z uprawianiem ̋ eglu-gi statkiem, który uzyska∏ czasowà polskà przynale˝-noÊç, polskiemu prawu i jurysdykcji sàdów polskichw takim zakresie, w jakim podlega im osoba majàcaw Rzeczypospolitej Polskiej siedzib´ lub miejsce za-mieszkania.

Art. 15. Armator, którego statek uzyska∏ czasowàpolskà przynale˝noÊç, jest obowiàzany obsadziç statekza∏ogà zgodnie z polskimi przepisami i poddaç statekpolskim przepisom, w szczególnoÊci w zakresie: po-miaru, bezpieczeƒstwa morskiego, dokumentów stat-ku i ochrony Êrodowiska.

Art. 16. Nazwa statku, który uzyska∏ czasowà polskàprzynale˝noÊç, mo˝e byç zmieniona tylko za zgodàw∏aÊciwych w∏adz paƒstwa sta∏ego rejestru statku orazjego w∏aÊciciela i wierzycieli hipotecznych.

Art. 17. § 1. Statek niestanowiàcy polskiej w∏asnoÊcitraci uzyskanà czasowà polskà przynale˝noÊç, je˝eli:

1) przestanie byç spe∏niany którykolwiek z wymogówwymienionych w art. 13 § 1,

2) up∏ynie okres, na jaki uzyska∏ przynale˝noÊç, i okresten nie zostanie przed∏u˝ony,

3) wniesie o to armator statku,

4) armator statku nie przestrzega przepisów niniejsze-go dzia∏u,

5) zostanie wydana decyzja w trybie art. 18.

§ 2. Utrata przez statek czasowej polskiej przynale˝-noÊci nast´puje z dniem wykreÊlenia statku z polskie-go rejestru okr´towego, na podstawie postanowieniaizby morskiej.

Art. 18. Minister w∏aÊciwy do spraw gospodarkimorskiej mo˝e wydaç decyzj´ o utracie czasowej pol-skiej przynale˝noÊci statku, je˝eli wymaga tego interespaƒstwa, a w szczególnoÊci interes polskiej gospodar-ki morskiej. Z tych samych wzgl´dów minister w∏aÊci-wy do spraw gospodarki morskiej mo˝e wydaç decy-zj´ sprzeciwiajàcà si´ uzyskaniu przez statek czasowejpolskiej przynale˝noÊci.

Art. 19. § 1. Polska przynale˝noÊç statku stanowià-cego polskà w∏asnoÊç mo˝e byç zawieszona na wnio-sek w∏aÊciciela.

§ 2. W∏aÊciciel statku wskazuje we wniosku okreszawieszenia, rejestr, do którego statek b´dzie wpisany,oraz przedstawia pisemnà zgod´ wierzycieli hipotecz-nych na zawieszenie polskiej przynale˝noÊci statku.

§ 3. Postanowienie o zawieszeniu wydaje izba mor-ska, ustalajàc okres zawieszenia.

§ 4. Wpis stwierdzajàcy zawieszenie staje si´ sku-teczny z dniem zawiadomienia izby morskiej przez w∏a-Êciciela statku o uzyskaniu przez statek obcej przyna-le˝noÊci.

§ 5. W okresie zawieszenia polskiej przynale˝noÊcistatek nie mo˝e podnosiç polskiej bandery.

Art. 20. Nazwa statku stanowiàcego polskà w∏a-snoÊç, którego polska przynale˝noÊç zosta∏a zawieszo-na, nie mo˝e byç zmieniona w okresie zawieszenia bezzgody jego w∏aÊciciela i wierzycieli hipotecznych. Por-tem macierzystym takiego statku powinien byç portpaƒstwa czasowej przynale˝noÊci statku.

Art. 21. § 1. Zawieszenie polskiej przynale˝noÊcistatku stanowiàcego polskà w∏asnoÊç ustaje po up∏y-wie okresu zawieszenia lub, na wniosek w∏aÊciciela,przed up∏ywem tego okresu albo na skutek utraty przezstatek czasowej przynale˝noÊci obcego paƒstwa, z za-strze˝eniem § 2.

§ 2. Minister w∏aÊciwy do spraw gospodarki mor-skiej mo˝e, ze wzgl´dów okreÊlonych w art. 18, wydaçdecyzj´ o ustaniu zawieszenia polskiej przynale˝noÊcistatku lub sprzeciwiajàcà si´ zawieszeniu.

§ 3. Ustanie zawieszenia polskiej przynale˝noÊcistatku stanowiàcego polskà w∏asnoÊç nast´pujez dniem wykreÊlenia w sta∏ym rejestrze okr´towymwpisu o zawieszeniu, na podstawie postanowienia izbymorskiej.

Art. 22. Ilekroç w przepisach niniejszego dzia∏u mó-wi si´ o sta∏ym rejestrze statku, rozumie si´ przez to re-jestr prowadzony w paƒstwie, do którego przynale˝-noÊç zosta∏a zawieszona, w którym wpisany jest w∏a-Êciciel statku oraz prawa zastawu i ograniczenia w roz-porzàdzaniu statkiem.


DZIA¸ II

R e j e s t r o k r ´ t o w y

Art. 23. § 1. Statek stanowiàcy polskà w∏asnoÊçpodlega obowiàzkowi wpisu do polskiego rejestruokr´towego prowadzonego przez izb´ morskà w∏aÊci-wà dla portu macierzystego statku, z zastrze˝eniem § 2i 3.

§ 2. Minister w∏aÊciwy do spraw gospodarki mor-skiej okreÊli, w drodze rozporzàdzenia, rodzaje statkówstanowiàcych polskà w∏asnoÊç niepodlegajàcych obo-wiàzkowi wpisu do rejestru okr´towego. Zwolnienienie mo˝e dotyczyç statków uprawiajàcych ˝eglug´ po-za terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

§ 3. Statek morski stanowiàcy polskà w∏asnoÊç,u˝ywany wy∏àcznie do celów sportowych lub rekre-acyjnych, o d∏ugoÊci kad∏uba do 24 m, podlega obo-wiàzkowi wpisu do polskiego rejestru jachtów prowa-dzonego przez w∏aÊciwy zwiàzek sportowy o zasi´gukrajowym.

§ 4. Statek, który nie podlega obowiàzkowi wpisudo rejestru okr´towego, a tak˝e statek w budowie, mo-˝e byç wpisany do rejestru okr´towego na wniosekw∏aÊciciela.

§ 5. Statek, o którym mowa w art. 73, wpisuje si´do rejestru okr´towego na wniosek w∏aÊciciela lubwszystkich wspó∏w∏aÊcicieli.

§ 6. Statek budowany w Rzeczypospolitej Polskiejmo˝e byç wpisany do rejestru okr´towego, je˝eli po∏o-˝ona zosta∏a jego st´pka lub wykonana zosta∏a równo-rz´dna praca konstrukcyjna w miejscu wodowania. Do-tyczy to równie˝ statku w budowie niestanowiàcegopolskiej w∏asnoÊci. Rejestr okr´towy statku w budowieprowadzi izba morska w∏aÊciwa dla miejsca budowystatku.

Art. 24. § 1. Statek niestanowiàcy polskiej w∏asno-Êci ani nieuwa˝any za stanowiàcy polskà w∏asnoÊç wpi-suje si´ do rejestru okr´towego, na wniosek armatora,po spe∏nieniu wymogów okreÊlonych w art. 13 § 1.

§ 2. Rejestr okr´towy statków, o których mowaw § 1, prowadzi izba morska w∏aÊciwa dla portu pol-skiego wskazanego przez armatora jako port macierzy-sty statku.

Art. 25. Rejestr okr´towy sk∏ada si´ z ksiàg rejestro-wych prowadzonych odr´bnie dla statków:

1) stanowiàcych polskà w∏asnoÊç i uwa˝anych za sta-nowiàce polskà w∏asnoÊç (rejestr sta∏y),

2) które uzyska∏y czasowà polskà przynale˝noÊç (re-jestr tymczasowy),

3) w budowie (rejestr statków w budowie).

Art. 26. § 1. Za czynnoÊci rejestrowe, o których mo-wa w art. 23 § 1, pobiera si´ op∏aty rejestrowe, które

stanowià dochód bud˝etu paƒstwa, natomiast op∏atyza czynnoÊci, o których mowa w art. 23 § 3, stanowiàdochód w∏aÊciwego zwiàzku sportowego prowadzàce-go rejestr jachtów.

§ 2. Minister w∏aÊciwy do spraw gospodarki mor-skiej okreÊli, w drodze rozporzàdzenia, sposób i trybprowadzenia polskiego rejestru jachtów, z uwzgl´dnie-niem odpowiednio przepisów art. 29.

Art. 27. § 1. Statek wpisany do rejestru sta∏ego zagranicà mo˝e byç wpisany do rejestru sta∏ego w Rze-czypospolitej Polskiej dopiero po wykreÊleniu z reje-stru zagranicznego.

§ 2. Statek wpisany do rejestru sta∏ego za granicàmo˝e byç wpisany do rejestru tymczasowego w Rze-czypospolitej Polskiej dopiero po zawieszeniu jego do-tychczasowej przynale˝noÊci.

§ 3. Wpis do rejestru zagranicznego statku stano-wiàcego polskà w∏asnoÊç lub statku uwa˝anego za sta-nowiàcy polskà w∏asnoÊç nie wywo∏uje skutków praw-nych przed wykreÊleniem tego statku z polskiego reje-stru okr´towego.

§ 4. Czasowe nadanie statkowi, o którym mowaw § 3, obcej przynale˝noÊci nie wywo∏uje skutkówprawnych przed dokonaniem w polskim rejestrze okr´-towym wpisu zawieszajàcego polskà przynale˝noÊç.

Art. 28. Rejestry, o których mowa w art. 23 i 39 § 1,sà jawne. Osoby zainteresowane mogà ˝àdaç po-Êwiadczonych wyciàgów i odpisów z rejestrów.

Art. 29. § 1. W rejestrze sta∏ym wpisuje si´:

1) kolejny numer rejestrowy statku i dat´ dokonaniawpisu,

2) nazw´ lub oznaczenie identyfikacyjne i numer iden-tyfikacyjny nadany przez mi´dzynarodowà organi-zacj´ morskà, mi´dzynarodowy sygna∏ wywo∏aw-czy oraz rodzaj i przeznaczenie statku,

3) poprzednià nazw´ lub oznaczenie identyfikacyjneoraz dane dotyczàce poprzedniego rejestru i dat´wykreÊlenia z tego rejestru,

4) nazw´ portu macierzystego statku,

5) rok, miejsce budowy i nazw´ stoczni, je˝eli dane tesà znane, oraz okreÊlenie g∏ównego materia∏u ka-d∏uba statku i rodzaju nap´du statku,

6) wymiary g∏ówne (rejestrowe) oraz pojemnoÊç stat-ku,

7) oznaczenie i adres w∏aÊciciela lub wszystkichwspó∏w∏aÊcicieli statku z okreÊleniem ich udzia∏ówwe wspó∏w∏asnoÊci oraz podstaw´ nabycia w∏a-snoÊci statku,

8) oznaczenie i adres armatora statku,

9) hipotek´ morskà i ograniczenia w rozporzàdzaniustatkiem,


10) stwierdzenie przez izb´ morskà polskiej przynale˝-noÊci statku,

11) stwierdzenie przez izb´ morskà zawieszenia pol-skiej przynale˝noÊci statku,

12) podstaw´ i dat´ wykreÊlenia statku z rejestru.

§ 2. W rejestrze tymczasowym, oprócz danych wy-mienionych w § 1 pkt 1—8, 10 i 12, wpisuje si´:

1) poprzednià przynale˝noÊç statku i dat´ jej zawie-szenia,

2) okres, na jaki statek uzyska∏ polskà przynale˝noÊç,

3) oznaczenie i adres przedstawiciela armatoraw Rzeczypospolitej Polskiej, je˝eli taki zosta∏ usta-nowiony.

§ 3. W rejestrze statków w budowie wpisuje si´:

1) kolejny numer rejestrowy statku w budowie i dat´dokonania wpisu,

2) oznaczenie identyfikacyjne statku w budowie,

3) nazw´ stoczni budujàcej statek,

4) oznaczenie i adres w∏aÊciciela statku w budowie,

5) oznaczenie umowy o budow´ statku,

6) hipotek´ morskà.

§ 4. Ka˝da zmiana danych w rejestrze okr´towympodlega wpisowi.

Art. 30. § 1. Wpis do rejestru okr´towego nast´pu-je na podstawie zg∏oszenia zainteresowanych, chyba˝e prawo przewiduje wpis na wniosek albo z urz´du.

§ 2. Do zg∏oszenia zmian podlegajàcych wpisowiw stosunku do statków stanowiàcych polskà w∏asnoÊçi statków uwa˝anych za stanowiàce polskà w∏asnoÊç,wpisanych do rejestru okr´towego, obowiàzany jestw∏aÊciciel statku.

Art. 31. § 1. WykreÊla si´ z rejestru okr´towego sta-tek, który:

1) zatonà∏ lub uleg∏ zniszczeniu,

2) zaginà∏,

3) utraci∏ polskà przynale˝noÊç,

4) utraci∏ charakter statku morskiego.

§ 2. W przypadkach okreÊlonych w § 1 wykreÊleniestatku z rejestru okr´towego wymaga zgody wierzycie-la hipotecznego wyra˝onej na piÊmie.

§ 3. WykreÊla si´ z rejestru statków w budowie sta-tek, który:

1) uleg∏ zniszczeniu w trakcie budowy albo któregobudowa zosta∏a zaniechana,

2) zosta∏ wpisany do rejestru sta∏ego w Rzeczypospo-litej Polskiej lub za granicà.

§ 4. W przypadkach okreÊlonych w § 3 wykreÊleniewymaga zgody wierzyciela wyra˝onej na piÊmie, chyba˝e statek w budowie zosta∏ wpisany do rejestru sta∏egow Rzeczypospolitej Polskiej, a cià˝àca na nim hipotekamorska zosta∏a wpisana do tego rejestru z urz´du.

Art. 32. Statek uwa˝a si´ za zaginiony, je˝eli w cià-gu liczonego podwójnie okresu niezb´dnego w nor-malnych warunkach do przejÊcia do portu przeznacze-nia z miejsca, z którego nadesz∏a ostatnia wiadomoÊço statku, nie zawinà∏ on do tego portu ani nie nadesz∏a˝adna kolejna wiadomoÊç o statku. Okres wymaganydo uznania statku za zaginiony nie mo˝e byç krótszy ni˝miesiàc ani d∏u˝szy ni˝ 3 miesiàce, liczàc od dnia nadej-Êcia ostatniej wiadomoÊci o statku, a je˝eli brak wiado-moÊci o statku pozostaje w zwiàzku z dzia∏aniami wo-jennymi — krótszy ni˝ 6 miesi´cy.

Art. 33. § 1. Zg∏oszenie do rejestru okr´towego po-winno byç dokonane w ciàgu 6 tygodni od dnia, w któ-rym obowiàzany do zg∏oszenia dowiedzia∏ si´ o oko-licznoÊci podlegajàcej wpisowi do rejestru.

§ 2. W razie niezg∏oszenia statku lub okolicznoÊcipodlegajàcych wpisowi do rejestru okr´towego izbamorska stosuje, w celu przymuszenia do zg∏oszenia,przepisy o post´powaniu przynaglajàcym w zakresieprowadzenia ksiàg wieczystych.

§ 3. Je˝eli obowiàzany nie dokona zg∏oszenia pomi-mo wezwania, izba morska mo˝e, po przeprowadzeniudochodzenia, dokonaç wpisu z urz´du, zaznaczajàc tow osnowie wpisu.

Art. 34. Izba morska bada, czy:

1) zg∏oszenie lub wniosek i do∏àczone do nich doku-menty odpowiadajà pod wzgl´dem treÊci i formyobowiàzujàcym przepisom prawa,

2) zg∏oszone dane sà zgodne z rzeczywistoÊcià, je˝elima w tym wzgl´dzie uzasadnione wàtpliwoÊci.

Art. 35. § 1. OkolicznoÊç b´dàca przedmiotem wpi-su do rejestru okr´towego jest skuteczna wobec osóbtrzecich. OkolicznoÊç taka, mimo braku wpisu do reje-stru okr´towego, jest skuteczna wobec osób trzecich,gdy o niej wiedzia∏y.

§ 2. Do oceny skutków wpisu do rejestru okr´towe-go stosuje si´ odpowiednio przepisy o prawach jaw-nych z ksi´gi wieczystej.

Art. 36. § 1. Po wpisaniu do rejestru okr´towegostatek otrzymuje certyfikat okr´towy, a statek w budo-wie — certyfikat statku w budowie.

§ 2. Certyfikat okr´towy stanowi dowód polskiejprzynale˝noÊci statku.

§ 3. Statkowi nabytemu za granicà polski urzàdkonsularny mo˝e wydaç tymczasowe Êwiadectwo pol-


skiej przynale˝noÊci statku (Êwiadectwo o banderze)wa˝ne na okres nie d∏u˝szy ni˝ 6 miesi´cy. O wydaniuÊwiadectwa polski urzàd konsularny zawiadamia w∏a-Êciwà izb´ morskà.

Art. 37. § 1. W razie wydania certyfikatu okr´towe-go statkowi, który uzyska∏ czasowà polskà przynale˝-noÊç, dokument wydany takiemu statkowi przez organprowadzàcy jego rejestr sta∏y powinien zostaç temu or-ganowi zwrócony. O zwrocie dokumentu armator stat-ku zawiadamia izb´ morskà w terminie 30 dni, liczàc oddnia otrzymania certyfikatu okr´towego.

§ 2. W razie zawieszenia przez izb´ morskà polskiejprzynale˝noÊci statku stanowiàcego polskà w∏asnoÊçlub uwa˝anego za stanowiàcy polskà w∏asnoÊç w∏aÊci-ciel statku obowiàzany jest zwróciç izbie morskiej cer-tyfikat okr´towy w terminie 30 dni, liczàc od dnia wy-dania statkowi odpowiedniego dokumentu przez za-graniczny organ rejestrowy.

§ 3. Izba morska zawiadamia w∏aÊciwe w∏adze paƒ-stwa rejestru sta∏ego o ustaniu czasowej polskiej przy-nale˝noÊci statku.

Art. 38. Minister w∏aÊciwy do spraw gospodarkimorskiej okreÊli, w drodze rozporzàdzenia, sposób pro-wadzenia rejestru okr´towego i tryb post´powania re-jestrowego, wzory ksiàg rejestrowych, wzór certyfika-tu okr´towego, certyfikatu statku w budowie i Êwiadec-twa o banderze, tryb ich wydawania oraz wysokoÊçop∏at rejestrowych, majàc na uwadze przeznaczenie re-jestru okr´towego.

Art. 39. § 1. Statek stanowiàcy polskà w∏asnoÊç,który nie podlega obowiàzkowi wpisu do rejestru okr´-towego lub polskiego rejestru jachtów i nie zosta∏ wpi-sany do któregokolwiek z tych rejestrów, rejestruje si´w urz´dzie morskim w∏aÊciwym dla swojego portu ma-cierzystego.

§ 2. Dokument rejestracyjny wydany przez urzàdmorski stanowi dowód polskiej przynale˝noÊci statkuniewpisanego do rejestru okr´towego.

§ 3. Za wydanie dokumentu rejestracyjnego urzàdmorski pobiera op∏at´. Op∏ata stanowi dochód bud˝e-tu paƒstwa.

§ 4. Minister w∏aÊciwy do spraw gospodarki mor-skiej okreÊli, w drodze rozporzàdzenia, sposób rejestra-cji statków morskich, o których mowa w § 1, tryb post´-powania rejestrowego, wzór dokumentu rejestracyjne-go oraz tryb ustalania i wysokoÊç op∏at rejestrowych,majàc na uwadze pojemnoÊç i przeznaczenie statku.

DZIA¸ III

P o m i a r s t a t k u

Art. 40. § 1. Pomiar statku polega na ustaleniu jegopojemnoÊci brutto i netto oraz wymiarów g∏ównych(rejestrowych).

§ 2. Pomiaru statku dokonuje organ pomiarowy,wydajàc na jego podstawie Êwiadectwo pomiarowe.

Art. 41. § 1. Do pomiaru statków stosuje si´ posta-nowienia Mi´dzynarodowej konwencji o pomierzaniupojemnoÊci statków, sporzàdzonej w Londynie dnia23 czerwca 1969 r. (Dz. U. z 1983 r. Nr 56, poz. 247), zwa-nej dalej „Konwencjà o pomierzaniu”, wraz ze zmiana-mi obowiàzujàcymi od daty ich wejÊcia w ˝ycie w sto-sunku do Rzeczypospolitej Polskiej, podanymi do pu-blicznej wiadomoÊci we w∏aÊciwy sposób, oraz przepi-sy niniejszego dzia∏u.

§ 2. Mi´dzynarodowym Êwiadectwem pomiaro-wym, w rozumieniu przepisów Kodeksu morskiego,jest Êwiadectwo pomiarowe wydane na podstawieKonwencji o pomierzaniu bàdê innej umowy mi´dzy-narodowej w tym zakresie, której stronà jest Rzeczpo-spolita Polska.

Art. 42. § 1. Obowiàzkowemu pomiarowi podlegastatek o polskiej przynale˝noÊci.

§ 2. Minister w∏aÊciwy do spraw gospodarki mor-skiej mo˝e zwolniç, w drodze rozporzàdzenia, niektórerodzaje statków o polskiej przynale˝noÊci z obowiàzko-wego pomiaru. Nie dotyczy to statków uprawiajàcych˝eglug´ poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

§ 3. Statek o obcej przynale˝noÊci zawijajàcy doportu polskiego, nieposiadajàcy Êwiadectwa pomiaro-wego, o którym mowa w art. 41 § 2, mo˝e byç, na mo-cy decyzji dyrektora w∏aÊciwego urz´du morskiego,poddany pomiarowi.

Art. 43. § 1. Ka˝dy statek mo˝e byç poddany pomia-rowi na wniosek w∏aÊciciela, armatora lub kapitana.

§ 2. Wpis do rejestru okr´towego danych o pojem-noÊci i wymiarach rejestrowych statku nast´puje wy-∏àcznie na podstawie Êwiadectwa pomiarowego wyda-nego przez polski organ pomiarowy bàdê Êwiadectwapomiarowego, o którym mowa w art. 41 § 2.

Art. 44. § 1. Âwiadectwo pomiarowe wydawanejest bez okreÊlenia terminu jego wa˝noÊci, chyba ˝eprzepisy szczególne stanowià inaczej.

§ 2. Âwiadectwo pomiarowe traci wa˝noÊç, je˝elistatek, któremu zosta∏o wydane:

1) zostanie tak zmieniony, ˝e nie odpowiada danymzawartym w Êwiadectwie w zakresie pojemnoÊcii wymiarów rejestrowych,

2) zatonie lub ulegnie zniszczeniu, zaginie bàdê utracicharakter statku morskiego,

3) zmieni przynale˝noÊç, z zastrze˝eniem wyjàtkówprzewidzianych w umowach mi´dzynarodowych,których Rzeczpospolita Polska jest stronà.

Art. 45. Statek podlegajàcy obowiàzkowemu po-miarowi mo˝e byç, w celu kontroli, poddany ponowne-mu pomiarowi.

Art. 46. § 1. Kontrola statku zawijajàcego do portupolskiego pod banderà paƒstwa b´dàcego stronà Kon-wencji o pomierzaniu lub innej umowy mi´dzynarodo-


wej o wzajemnym uznawaniu dokumentów pomiaro-wych, której stronà jest Rzeczpospolita Polska, ograni-cza si´ do sprawdzenia:

1) czy statek posiada wa˝ne Êwiadectwo pomiaroweodpowiadajàce postanowieniom umowy mi´dzy-narodowej, na podstawie której zosta∏o wydane,

2) czy zasadnicza charakterystyka statku odpowiadadanym zawartym w tym Êwiadectwie.

§ 2. Kontrola, o której mowa w § 1, nie mo˝e powo-dowaç przetrzymania statku.

Art. 47. § 1. Za pomiar statku pobiera si´ op∏aty po-miarowe.

§ 2. Nie pobiera si´ op∏at pomiarowych za pomiarkontrolny, je˝eli wynik pomiaru oka˝e si´ zgodny z da-nymi zawartymi w Êwiadectwie pomiarowym.

Art. 48. § 1. Organami pomiarowymi sà dyrektorzyurz´dów morskich.

§ 2. Minister w∏aÊciwy do spraw gospodarki mor-skiej mo˝e, w drodze rozporzàdzenia, powierzyç zada-nia organu pomiarowego instytucji klasyfikacyjnej,uwzgl´dniajàc specyfik´ i charakter zadaƒ realizowa-nych przez t´ instytucj´.

Art. 49. Minister w∏aÊciwy do spraw gospodarkimorskiej okreÊli, w drodze rozporzàdzenia:

1) zakres dzia∏ania organu pomiarowego,

2) sposób pomierzania, w tym tak˝e statków, do któ-rych nie stosuje si´ postanowieƒ Konwencji o po-mierzaniu,

3) tryb post´powania pomiarowego i kontrolnego,

4) wzory Êwiadectw pomiarowych oraz wysokoÊçop∏at pomiarowych,

uwzgl´dniajàc zasady praktyki mi´dzynarodowejw tym zakresie.

DZIA¸ IV

D o k u m e n t y s t a t k u

Art. 50. § 1. Statek o polskiej przynale˝noÊci obo-wiàzany jest prowadziç dzienniki i posiadaç dokumen-ty prawem przewidziane.

§ 2. Dokumenty, o których mowa w § 1, wymaganedla statku uprawiajàcego ˝eglug´ mi´dzynarodowàpowinny zawieraç oznaczenia tak˝e w j´zyku angiel-skim.

Art. 51. § 1. Wszystkie dokumenty wymagane dlastatku powinny byç przechowywane na statku i okazy-wane na ˝àdanie upowa˝nionych w∏adz.

§ 2. Za kompletnoÊç i aktualnoÊç dokumentóworaz prawid∏owoÊç wpisów w dziennikach odpowiadakapitan.

Art. 52. Minister w∏aÊciwy do spraw gospodarkimorskiej, okreÊli, w drodze rozporzàdzenia, rodzaje,wzory i sposób prowadzenia dzienników oraz innychdokumentów statku, uwzgl´dniajàc rodzaje statkówi dokumentów znajdujàcych si´ na tych statkach,a tak˝e okreÊli sposób przechowywania tych doku-mentów.

TYTU¸ I I I

KAPITAN STATKU

DZIA¸ I

P r z e p i s y o g ó l n e

Art. 53. § 1. Kapitan sprawuje kierownictwo statkui wykonuje inne funkcje okreÊlone przepisami.

§ 2. Wszystkie osoby znajdujàce si´ na statku obo-wiàzane sà podporzàdkowaç si´ zarzàdzeniom kapita-na wydanym w celu zapewnienia bezpieczeƒstwa i po-rzàdku na statku.

Art. 54. § 1. Kapitan statku jest z mocy prawa przed-stawicielem armatora i zainteresowanych ∏adunkiemw zakresie zwyk∏ych spraw zwiàzanych z wykonywa-niem ˝eglugi oraz zwyk∏ym zarzàdem statkiem i ∏adun-kiem. W tych granicach kapitan mo˝e w imieniu arma-tora i zainteresowanych ∏adunkiem dokonywaç pozaportem macierzystym czynnoÊci prawnych oraz zast´-powaç ich przed sàdem.

§ 2. Ograniczenie ustawowego umocowania kapi-tana dokonane przez armatora lub zainteresowanych∏adunkiem ma skutek prawny mi´dzy tymi osobamia kapitanem, zaÊ wobec osób trzecich, je˝eli ogranicze-nie to by∏o im znane.

Art. 55. Kapitan statku mo˝e zg∏osiç armatorowisprzeciw odnoÊnie do sk∏adu i kwalifikacji zawodo-wych osób wpisywanych na list´ za∏ogi.

DZIA¸ II

O b o w i à z k i k a p i t a n a

Art. 56. Kapitan obowiàzany jest dochowaç staran-noÊci sumiennego kapitana statku przy wszystkichczynnoÊciach s∏u˝bowych.

Art. 57. Kapitan obowiàzany jest przed rozpocz´-ciem i w czasie podró˝y do∏o˝yç nale˝ytej starannoÊci,aby statek by∏ zdatny do ̋ eglugi, a w szczególnoÊci abyodpowiada∏ wymaganiom wynikajàcym z przepisówi zasad dobrej praktyki morskiej co do bezpieczeƒstwa,obsadzenia w∏aÊciwà za∏ogà, nale˝ytego wyposa˝eniai zaopatrzenia.

Art. 58. Kapitanowi nie wolno opuszczaç statku,który znajduje si´ na morzu, z wy∏àczeniem postoju naredzie albo kotwicowisku, lub któremu zagra˝a jakie-kolwiek niebezpieczeƒstwo, chyba ˝e wymaga tegobezwzgl´dna koniecznoÊç.


Art. 59. § 1. Kapitan obowiàzany jest osobiÊcie pro-wadziç statek przy wchodzeniu do portów, kana∏ówi rzek, wychodzeniu z nich oraz w obr´bie portów, jakrównie˝ w ka˝dym przypadku nasuwajàcym szczegól-ne trudnoÊci lub niebezpieczeƒstwa.

§ 2. Kapitan obowiàzany jest korzystaç z us∏ug pilo-ta lub holownika, gdy wymagajà tego przepisy lub bez-pieczeƒstwo statku. Kapitan mo˝e równie˝ korzystaçz tych us∏ug, gdy uzna to za wskazane; korzystaniez us∏ug pilota nie zwalnia kapitana od obowiàzku wy-mienionego w § 1.

Art. 60. § 1. Kapitan jest obowiàzany nieÊç wszelkàpomoc ludziom znajdujàcym si´ na morzu w niebez-pieczeƒstwie, je˝eli udzielenie tej pomocy nie nara˝ana powa˝ne niebezpieczeƒstwo jego statku i osób znaj-dujàcych si´ na nim.

§ 2. Armator nie odpowiada za naruszenie przez ka-pitana obowiàzku okreÊlonego w § 1.

Art. 61. § 1. Kapitan jest obowiàzany przedsi´wziàçwszystkie Êrodki dla uchronienia statku oraz znajdujà-cych si´ na nim osób i ∏adunku przed szkodà.

§ 2. Je˝eli statkowi grozi zag∏ada, kapitan obowià-zany jest w pierwszej kolejnoÊci zastosowaç wszelkiedost´pne mu Êrodki dla ocalenia pasa˝erów, a nast´p-nie za∏ogi. Kapitan opuszcza statek jako ostatni, czuwa-jàc nad ocaleniem, je˝eli jest to mo˝liwe, dzienników,dokumentów, map, kosztownoÊci i kasy statku.

Art. 62. § 1. Kapitan obowiàzany jest do∏o˝yç nale-˝ytej starannoÊci, aby ∏adunek by∏ nale˝ycie za∏adowa-ny i zabezpieczony oraz wy∏adowany, chocia˝by czyn-noÊci te powierzono osobom trudniàcym si´ zawodo-wo takimi czynnoÊciami.

§ 2. W czasie podró˝y kapitan obowiàzany jest do-∏o˝yç nale˝ytej starannoÊci, aby ∏adunek nie uleg∏uszkodzeniu lub utracie. Obowiàzany jest ponadto po-dejmowaç dzia∏ania konieczne dla zabezpieczenia inte-resów osób zainteresowanych ∏adunkiem oraz w mia-r´ mo˝noÊci zawiadamiaç je o szczególnych zdarze-niach dotyczàcych ∏adunku.

Art. 63. W razie zagro˝enia wojennego lub blokadyportu przeznaczenia kapitan obowiàzany jest zawinàçdo najbli˝szego bezpiecznego portu — o ile to mo˝liwe,do portu paƒstwa zaprzyjaênionego — i przedsi´wziàçwszelkie Êrodki potrzebne do uchronienia statku orazznajdujàcych si´ na nim osób, mienia i dokumentówprzed zaw∏adnićiem przez nieprzyjaciela lub przed in-nym niebezpieczeƒstwem wojennym.

Art. 64. § 1. Je˝eli statek, osoba na nim przebywa-jàca lub ∏adunek uleg∏y wypadkowi powodujàcemuznacznà szkod´ albo istnieje prawdopodobieƒstwo, ˝eszkoda taka nastàpi∏a, kapitan obowiàzany jest w ciàgudwudziestu czterech godzin od chwili przybycia statkudo pierwszego portu albo w ciàgu dwudziestu czterechgodzin od wypadku, który nastàpi∏ w porcie, zg∏osiçprotest morski:

1) w kraju — izbie morskiej, a w porcie, w którym niema izby morskiej — sàdowi rejonowemu,

2) za granicà — polskiemu urz´dowi konsularnemu.Je˝eli nie jest to mo˝liwe, kapitan podejmuje czyn-noÊci niezb´dne dla ustalenia okolicznoÊci wypad-ku i zabezpieczenia dowodów w trybie przewidzia-nym prawem miejscowym.

§ 2. Kapitan obowiàzany jest przy zg∏aszaniu prote-stu przed∏o˝yç list´ za∏ogi, dziennik okr´towy oraz po-Êwiadczony przez siebie wypis z dziennika okr´towegoze szczegó∏owym opisem wypadku, a w razie zagini´-cia dziennika okr´towego — szczegó∏owy opis wszyst-kich okolicznoÊci wypadku.

§ 3. Organ przyjmujàcy protest zawiadamia w mia-r´ mo˝liwoÊci o dacie przyjćia protestu osoby zainte-resowane.

§ 4. Organ przyjmujàcy protest sporzàdza protokó∏,w którym zamieszcza zeznania z∏o˝one przez kapitanai cz∏onków za∏ogi wskazanych przez kapitana. W miar´potrzeby po ich zeznaniach nale˝y w protokole zamie-Êciç dodatkowo zeznania innych cz∏onków za∏ogi, prze-s∏uchanych — wed∏ug uznania organu przyjmujàcegoprotest — na wniosek osób zainteresowanych. O przy-jćiu protestu organ sporzàdzajàcy go umieszczawzmiank´ w dzienniku okr´towym.

§ 5. Za przyjćie protestu morskiego pobiera sióp∏at´, która stanowi dochód bud˝etu paƒstwa.

§ 6. Minister w∏aÊciwy do spraw gospodarki mor-skiej, w porozumieniu z Ministrem SprawiedliwoÊcioraz ministrem w∏aÊciwym do spraw zagranicznych,okreÊli, w drodze rozporzàdzenia, wysokoÊç op∏at po-bieranych za przyjćie protestu morskiego, bioràc poduwag´ wysokoÊç innych op∏at tego rodzaju.

Art. 65. § 1. Kapitan obowiàzany jest:

1) okazywaç bander´ statku jednostkom p∏ywajàcymMarynarki Wojennej i Stra˝y Granicznej,

2) podnosiç bander´ przy wprowadzaniu statku doportu.

§ 2. Minister w∏aÊciwy do spraw gospodarki mor-skiej okreÊli, w drodze rozporzàdzenia, sposób i warun-ki okazywania bandery statku jednostkom p∏ywajàcymMarynarki Wojennej i Stra˝y Granicznej oraz oddawa-nia honoru przez statki, z uwzgl´dnieniem zwyczajówmi´dzynarodowych.

Art. 66. § 1. Kapitan obowiàzany jest niezw∏oczniepo wypadku morskim zawiadomiç o nim kapitanat(bosmanat) pierwszego polskiego portu, do któregostatek ma wejÊç po wypadku, a tak˝e w∏aÊciwà izb´morskà zgodnie z przepisami ustawy z dnia 1 grudnia1961 r. o izbach morskich (Dz. U. Nr 58, poz. 320,z 1975 r. Nr 16, poz. 91, z 1989 r. Nr 33, poz. 175 i Nr 35,poz. 192 oraz z 2000 r. Nr 120, poz. 1268).

§ 2. Kapitan obowiàzany jest, na ˝àdanie izby mor-skiej lub kapitanatu (bosmanatu) portu, udzieliç wyja-Ênieƒ o ka˝dym wypadku morskim.


DZIA¸ III

U p r a w n i e n i a k a p i t a n a

Art. 67. Kapitan statku znajdujàcego si´ w niebez-pieczeƒstwie, po porozumieniu si´ ze statkami, któreodpowiedzia∏y na jego wezwanie o pomoc, ma prawoza˝àdaç, aby wskazany przez niego statek lub statkiudzieli∏y mu pomocy.

Art. 68. § 1. Kapitan mo˝e w czasie podró˝y zatrzy-maç w osobnym pomieszczeniu osob´, której zacho-wanie si´ na statku zagra˝a bezpieczeƒstwu statku, lu-dzi lub mienia. Zatrzymanie mo˝e trwaç najd∏u˝ej doczasu przybycia statku do najbli˝szego portu polskiegoalbo do portu paƒstwa, którego obywatelem jest oso-ba zatrzymana.

§ 2. W razie zawini´cia statku do portu innego paƒ-stwa ni˝ okreÊlonego w § 1, kapitan zawiadamia o za-trzymaniu polski urzàd konsularny i w∏aÊciwe w∏adzemiejscowe.

Art. 69. § 1. Kapitan statku b´dàcego poza portemmacierzystym uprawniony jest do zaciàgania w imie-niu armatora po˝yczek oraz dokonywania w jego imie-niu czynnoÊci na kredyt tylko w granicach nieodzownejpotrzeby naprawy statku, uzupe∏nienia za∏ogi, zaopa-trzenia statku lub kontynuowania podró˝y.

§ 2. W granicach uprawnieƒ okreÊlonych w § 1 ka-pitan mo˝e nawet sprzedaç zb´dne przynale˝noÊcistatku lub zb´dnà cz´Êç ˝ywnoÊci, je˝eli oczekiwaniena zlecenie armatora lub na fundusze od niego jest nie-mo˝liwe lub niecelowe.

§ 3. Je˝eli w czasie podró˝y nie zdo∏ano w inny spo-sób uzyskaç Êrodków koniecznych do jej zakoƒczenia,kapitan — po uprzednim, je˝eli to mo˝liwe, zasi´gni´-ciu wskazówek frachtujàcego i armatora — mo˝e usta-nowiç na ∏adunku zastaw, a nawet sprzedaç cz´Êç ∏a-dunku.

§ 4. Przy doborze Êrodków dla uzyskania funduszypotrzebnych do zakoƒczenia podró˝y kapitan obowiàza-ny jest kierowaç si´ tym, by strata wynik∏a dla armatorai zainteresowanych ∏adunkiem by∏a jak najmniejsza.

Art. 70. § 1. Je˝eli na statku znajdujàcym si´ w po-dró˝y wyczerpa∏y si´ zapasy ̋ ywnoÊci, kapitan ma pra-wo zarzàdziç — w celu równomiernego rozdzia∏u — re-kwizycj´ znajdujàcego si´ na statku ∏adunku, który na-daje si´ do spo˝ycia.

§ 2. WartoÊç zarekwirowanego ∏adunku obowiàza-ny jest zwróciç armator.

DZIA¸ IV

P u b l i c z n o p r a w n e f u n k c j ek a p i t a n a

Art. 71. § 1. O ka˝dym przypadku urodzenia lubÊmierci na statku w czasie podró˝y kapitan sporzàdzawzmiank´ w dzienniku okr´towym oraz protokó∏,

a w przypadku Êmierci ponadto zabezpiecza mienie po-zosta∏e po zmar∏ym.

§ 2. Kapitan zg∏asza urodzenie lub zgon na statkuurz´dowi stanu cywilnego pierwszego portu polskie-go, do którego statek zawinà∏, a za granicà polskiemuurz´dowi konsularnemu.

§ 3. Testament osoby zmar∏ej na statku i akt zabez-pieczenia jej mienia kapitan przekazuje sàdowi rejono-wemu w∏aÊciwemu dla pierwszego portu polskiego,do którego statek zawinà∏, a za granicà polskiemu urz´-dowi konsularnemu.

Art. 72. § 1. W przypadku pope∏nienia na statkuprzest´pstwa kapitan obowiàzany jest sporzàdziçszczegó∏owe zawiadomienie o pope∏nieniu przest´p-stwa, przedsi´wziàç odpowiednie Êrodki dla zapobie-˝enia uchyleniu si´ osoby podejrzanej o pope∏nienieprzest´pstwa od odpowiedzialnoÊci karnej, zabezpie-czyç dowody i stosownie do okolicznoÊci przekazaçosob´ podejrzanà o pope∏nienie przest´pstwa wrazz zawiadomieniem o przest´pstwie w∏aÊciwemu orga-nowi w pierwszym porcie polskim, do którego statekzawinà∏, lub polskiej jednostce p∏ywajàcej MarynarkiWojennej, Stra˝y Granicznej lub Policji.

§ 2. Minister w∏aÊciwy do spraw gospodarki mor-skiej, w porozumieniu z Ministrem SprawiedliwoÊcii ministrem w∏aÊciwym do spraw zagranicznych, okre-Êli, w drodze rozporzàdzenia, tryb post´powania kapi-tana odnoÊnie do osób podejrzanych o pope∏nienieprzest´pstw przeciwko bezpieczeƒstwu ˝eglugi mor-skiej i sposoby przekazywania informacji oraz dowo-dów odnoszàcych si´ do takich przest´pstw w∏adzominnych paƒstw, uwzgl´dniajàc umowy mi´dzynarodo-we, których Rzeczpospolita Polska jest stronà.

TYTU¸ IV

PRAWA RZECZOWE

DZIA¸ I

W ∏ a s n o Ê ç s t a t k u

Art. 73. § 1. Statek stanowi polskà w∏asnoÊç, je˝elijest w∏asnoÊcià:

1) Skarbu Paƒstwa,

2) osoby prawnej majàcej siedzib´ w Rzeczypospoli-tej Polskiej,

3) obywatela polskiego zamieszka∏ego w Rzeczypo-spolitej Polskiej.

§ 2. Statkiem stanowiàcym polskà w∏asnoÊç jestrównie˝ statek wchodzàcy w sk∏ad majàtku spó∏ki oso-bowej wpisanej do polskiego rejestru przedsi´biorców.

§ 3. Statkiem uwa˝anym za stanowiàcy polskà w∏a-snoÊç jest statek:

1) b´dàcy co najmniej w po∏owie w∏asnoÊcià podmio-tów wymienionych w §1, je˝eli armator tego statku


ma w Rzeczypospolitej Polskiej miejsce zamieszka-nia albo siedzib´ swojego zak∏adu g∏ównego luboddzia∏u, a statek, na wniosek wszystkich wspó∏-w∏aÊcicieli, zosta∏ wpisany do polskiego rejestruokr´towego w ksi´dze rejestru sta∏ego,

2) b´dàcy w∏asnoÊcià spó∏ki kapita∏owej majàcej sie-dzib´ za granicà, w której jeden z podmiotów wy-mienionych w § 1 ma udzia∏ kapita∏owy, je˝eli ar-mator tego statku ma w Rzeczypospolitej Polskiejmiejsce zamieszkania albo siedzib´ swojego zak∏a-du g∏ównego lub oddzia∏u, a statek, na wniosekw∏aÊciciela, zosta∏ wpisany do polskiego rejestruokr´towego w ksi´dze rejestru sta∏ego.

Art. 74. Umowa o przeniesienie w∏asnoÊci statku,o którym mowa w art. 73 § 1, podlegajàcego obowiàz-kowi wpisu do rejestru okr´towego, powinna byç za-warta na piÊmie, z podpisami stron notarialnie po-Êwiadczonymi. Dotyczy to równie˝ statku, o którymmowa w art. 73 § 3, oraz statku w budowie, wpisanychdo polskiego rejestru okr´towego.

Art. 75. Przepisy o przeniesieniu w∏asnoÊci statkustosuje si´ odpowiednio do przeniesienia udzia∏u wew∏asnoÊci statku.

DZIA¸ II

Z a s t a w n a s t a t k u

Art. 76. § 1. Na statku wpisanym do rejestru okr´-towego mo˝na ustanowiç zastaw wpisany do tego re-jestru (hipotek´ morskà). Do hipoteki morskiej stosujesi´ odpowiednio przepisy prawa cywilnego o hipotece,z uwzgl´dnieniem przepisów niniejszego dzia∏u.

§ 2. Do powstania hipoteki morskiej niezb´dny jestwpis do rejestru okr´towego.

Art. 77. OÊwiadczenie woli w∏aÊciciela o ustano-wieniu na jego statku hipoteki morskiej powinno byçz∏o˝one na piÊmie, z podpisem notarialnie poÊwiad-czonym, z zastrze˝eniem art. 84 § 1.

Art. 78. § 1. Hipoteka morska mo˝e byç wyra˝onarównie˝ w walucie obcej lub jednostkach obliczenio-wych okreÊlonych w art. 101 § 2.

§ 2. W celu zabezpieczenia tej samej wierzytelnoÊcimo˝na ustanowiç hipotek´ morskà na wićej ni˝ jed-nym statku.

Art. 79. § 1. Hipoteka morska obcià˝a, oprócz stat-ku i jego przynale˝noÊci, tak˝e wierzytelnoÊci w∏aÊci-ciela statku powsta∏e po ustanowieniu hipoteki z tytu-∏u:

1) odszkodowania za uszkodzenie lub strat´ statku,∏àcznie z odszkodowaniem ubezpieczeniowym,

2) wynagrodzenia za ratownictwo w zakresie, w jakimwyrównuje ono szkody w statku spowodowane ra-townictwem,

3) udzia∏u statku w awarii wspólnej,

4) op∏at za najem lub dzier˝aw´ statku.

§ 2. Strony mogà rozszerzyç zakres wierzytelnoÊciobcià˝onych hipotekà morskà.

Art. 80. Umowa o przeniesienie w∏asnoÊci statkuobcià˝onego hipotekà morskà na osob´ zagranicznàw rozumieniu art. 4 pkt 3 ustawy z dnia 19 listopada1999 r. — Prawo dzia∏alnoÊci gospodarczej (Dz. U.Nr 101, poz. 1178, z 2000 r. Nr 86, poz. 958 i Nr 114,poz. 1193 oraz z 2001 r. Nr 49, poz. 509, Nr 67, poz. 679i Nr 102, poz. 1115) wymaga uprzedniej zgody wierzy-ciela hipotecznego wyra˝onej na piÊmie, z podpisemnotarialnie poÊwiadczonym.

Art. 81. W przypadku Êwiadomego, znacznegozwi´kszenia ryzyka zwiàzanego z eksploatacjà statkuobcià˝onego hipotekà morskà, które powoduje istotnepogorszenie sytuacji wierzyciela hipotecznego, mo˝eon ˝àdaç niezw∏ocznego zaspokojenia z przedmiotu hi-poteki lub dodatkowego odpowiedniego zabezpiecze-nia.

Art. 82. § 1. Hipotek´ morskà mo˝na ustanowiç nastatku w budowie.

§ 2. Hipoteka morska na statku w budowie obejmu-je materia∏y, urzàdzenia i wyposa˝enie znajdujàce sińa terenie stoczni budujàcej obcià˝ony hipotekà statek,które przez oznakowanie lub w inny sposób zosta∏y wy-raênie zidentyfikowane jako przeznaczone do budowylub na wyposa˝enie tego statku.

Art. 83. § 1. WierzytelnoÊç zabezpieczona hipotekàmorskà podlega zaspokojeniu z przedmiotu tej hipote-ki z pierwszeƒstwem przed innymi wierzytelnoÊciami,z wyjàtkiem wierzytelnoÊci uprzywilejowanych, o któ-rych mowa w art. 91, kosztów egzekucyjnych, nale˝no-Êci alimentacyjnych oraz rent z tytu∏u odszkodowaniaza wywo∏anie choroby, niezdolnoÊci do pracy, kalec-twa lub Êmierci, jak równie˝ kosztów ostatniej chorobyi zwyk∏ego pogrzebu w∏aÊciciela statku.

§ 2. Zaspokojenie wierzyciela hipotecznegoz przedmiotu hipoteki morskiej nast´puje w drodze sà-dowego post´powania egzekucyjnego, o ile przepisyniniejszego dzia∏u nie stanowià inaczej.

Art. 84. § 1. Umowa zawarta mi´dzy w∏aÊcicielemstatku a wierzycielem o ustanowieniu hipoteki mor-skiej mo˝e przewidywaç przejćie przez wierzyciela hi-potecznego posiadania statku obcià˝onego hipotekà,∏àcznie z upowa˝nieniem do jego sprzeda˝y, w celu za-spokojenia zabezpieczonej wierzytelnoÊci z dochodu,jaki przynosi statek, lub z ceny uzyskanej z jego sprze-da˝y. Umowa powinna okreÊlaç wartoÊç statku.

§ 2. Umowa, o której mowa w § 1, powinna byçsporzàdzona na piÊmie, z podpisami stron notarialniepoÊwiadczonymi, i wpisana do rejestru okr´towego.

§ 3. Zawarcie umowy, o której mowa w § 1, wyma-ga uprzedniej zgody pozosta∏ych wierzycieli hipotecz-nych wyra˝onej na piÊmie, z podpisami notarialnie po-Êwiadczonymi.


Art. 85. § 1. Przejćie posiadania statku obcià˝one-go hipotekà morskà ustanowionà na podstawie umo-wy, o której mowa w art. 84 § 1, mo˝e nastàpiç, je˝eliw∏aÊciciel statku nie zaspokaja zabezpieczonej takà hi-potekà wierzytelnoÊci lub w innych przypadkach prze-widzianych w umowie.

§ 2. Przejćie posiadania statku wymaga z∏o˝eniaprzez wierzyciela hipotecznego oÊwiadczenia w tejsprawie, z powo∏aniem si´ na okolicznoÊci uzasadnia-jàce przejćie posiadania.

§ 3. OÊwiadczenie, o którym mowa w § 2, powinnobyç z∏o˝one na piÊmie, z podpisem notarialnie poÊwiad-czonym; podlega ono ujawnieniu w rejestrze okr´to-wym nie wczeÊniej ni˝ po up∏ywie 14 dni od dnia zawia-domienia w∏aÊciciela statku zgodnie z art. 87 § 1, chyba˝e w∏aÊciciel wyrazi∏ zgod´ na wczeÊniejszy termin.

§ 4. Wprowadzenie wierzyciela hipotecznego w po-siadanie statku mo˝e nastàpiç, na jego wniosek, przyudziale komornika. Do wniosku nale˝y do∏àczyç posta-nowienie izby morskiej stwierdzajàce zgodnoÊçoÊwiadczenia, o którym mowa w § 2, z treÊcià umowy,o której mowa w art. 84 § 1.

§ 5. Wierzyciel hipoteczny, który przejà∏ statekw posiadanie zgodnie z przepisami § 1—4, mo˝e oddaçgo w posiadanie osobie trzeciej bàdê te˝ wydzier˝awiçlub oddaç w najem w celu zaspokojenia zabezpieczo-nej wierzytelnoÊci z op∏at za dzier˝aw´ lub najem stat-ku. Umowa, o której mowa w art. 84 § 1, mo˝e przewi-dywaç, ˝e do oddania statku w posiadanie osobie trze-ciej, a tak˝e zawarcia umowy dzier˝awy lub najmu stat-ku potrzebna jest zgoda w∏aÊciciela statku.

Art. 86. § 1. Sprzeda˝ statku obcià˝onego hipotekàmorskà zgodnie z art. 84 § 1 mo˝e nastàpiç na wniosekwierzyciela hipotecznego po up∏ywie terminu zaspoko-jenia wierzytelnoÊci.

§ 2. Sprzeda˝ przeprowadza notariusz albo komor-nik w terminie 30 dni, liczàc od dnia z∏o˝enia przez wie-rzyciela hipotecznego wniosku o dokonanie sprzeda˝y.Wniosek taki powinien byç z∏o˝ony na piÊmie, z podpi-sem notarialnie poÊwiadczonym; podlega on ujawnie-niu w rejestrze okr´towym nie wczeÊniej ni˝ po up∏y-wie 14 dni od dnia zawiadomienia w∏aÊciciela statkui organu rejestrowego zgodnie z art. 87 § 1, chyba ˝ew∏aÊciciel wyrazi∏ zgod´ na wczeÊniejszy termin.

§ 3. Wierzyciel hipoteczny powinien na piÊmie za-wiadomiç innych wierzycieli hipotecznych o z∏o˝eniuwniosku o dokonanie sprzeda˝y statku zgodnie z § 1 conajmniej na 7 dni przed datà sprzeda˝y. W braku zawia-domienia ponosi on odpowiedzialnoÊç za wynik∏à stàdszkod´.

§ 4. Sprzeda˝ statku dokonana zgodnie z przepisami§ 1 i 2 ma te same skutki prawne, co sprzeda˝ dokonanaw drodze sàdowego post´powania egzekucyjnego.

Art. 87. § 1. Przed podjćiem przez wierzyciela hi-potecznego czynnoÊci majàcych na celu jego zaspoko-jenie ze statku, o których mowa w art. 85 § 1 lub art. 86

§ 1, powinien on na piÊmie zawiadomiç w∏aÊcicielastatku i organ rejestrowy o zamierzonym podjćiudzia∏aƒ zmierzajàcych do zaspokojenia jego roszczeƒwynikajàcych z ustanowionej na tym statku hipotekimorskiej.

§ 2. W∏aÊciciel statku mo˝e w ciàgu 14 dni od dniazawiadomienia, o którym mowa w § 1, zaspokoiç wie-rzyciela hipotecznego bàdê wystàpiç do sàdu z po-wództwem o ustalenie, ˝e wierzytelnoÊç nie istnieje al-bo nie jest wymagalna w ca∏oÊci lub w cz´Êci. Wniesie-nie tego powództwa powoduje zawieszenie prawa wie-rzyciela hipotecznego do zaspokojenia si´ zgodniez art. 85 § 1 lub art. 86 § 1 do czasu prawomocnego za-koƒczenia post´powania.

§ 3. Wniesienie do sàdu powództwa, o którym mo-wa w § 2, wymaga ujawnienia w rejestrze okr´towym.

§ 4. Je˝eli wierzycielem hipotecznym jest bank za-graniczny lub zagraniczna instytucja finansowa, jegowierzytelnoÊç mo˝e byç zaspokojona w walutach ob-cych, je˝eli hipoteka by∏a wyra˝ona w tych walutachlub jednostkach obliczeniowych okreÊlonych w art. 101§ 2. Zaspokojenie nast´puje za poÊrednictwem banku,który na podstawie odr´bnych przepisów jest upowa˝-niony do skupu i sprzeda˝y walut obcych, wskazanegoprzez wierzyciela hipotecznego.

Art. 88. Umowa o ustanowienie hipoteki morskiejzgodnie z art. 84 § 1 mo˝e dotyczyç tak˝e statku w bu-dowie.

Art. 89. Do nieb´dàcego hipotekà morskà zastawuna statkach stosuje si´ przepisy prawa cywilnego o za-stawie na rzeczach ruchomych.

DZIA¸ III

P r z y w i l e j e n a s t a t k u

Art. 90. § 1. Wierzycielom s∏u˝y na zabezpieczeniewierzytelnoÊci uprzywilejowanych ustawowe prawozastawu na statku z pierwszeƒstwem przed innymiwierzytelnoÊciami, choçby zabezpieczonymi zasta-wem wynikajàcym z umowy lub orzeczenia sàdu.

§ 2. Przywilej s∏u˝y bez wzgl´du na zmian´ osobyw∏aÊciciela lub armatora i dobrà wiar´ nabywcy statku.

Art. 91. Uprzywilejowane sà wierzytelnoÊci z tytu∏u:

1) nale˝nych paƒstwu kosztów sàdowych, nie wy∏à-czajàc kosztów egzekucji sàdowej; wydatków po-niesionych we wspólnym interesie wierzycieli nazachowanie statku lub w celu sprzeda˝y statku i po-dzia∏u uzyskanej ceny; op∏at tona˝owych, latarnio-wych lub portowych oraz innych op∏at i Êwiadczeƒpublicznych tego rodzaju; op∏at pilotowych orazkosztów nadzoru i zachowania statku powsta∏ychod chwili jego wejÊcia do ostatniego portu,

2) umów o prac´ na statku zawartych z kapitanem, in-nymi cz∏onkami za∏ogi i osobami zatrudnionymiw obs∏udze statku,


3) wynagrodzenia za ratownictwo oraz udzia∏u statkuw awarii wspólnej,

4) wynagrodzenia szkody wyrzàdzonej zderzeniemstatków lub innymi wypadkami morskimi, jak rów-nie˝ szkody wyrzàdzonej w portowych urzàdze-niach, dokach i drogach ̋ eglugowych; odszkodowa-nia za Êmierç, uszkodzenie cia∏a lub rozstrój zdrowiapasa˝erów i cz∏onków za∏ogi; odszkodowania zautrat´ lub uszkodzenie ∏adunku bàdê baga˝u,

5) umów zawartych lub innych czynnoÊci prawnychpodj´tych przez kapitana, w granicach jego usta-wowego umocowania, w czasie przebywania stat-ku poza portem macierzystym, dla rzeczywistychpotrzeb konserwacji statku lub kontynuowania po-dró˝y, bez wzgl´du na to, czy kapitan jest równo-czeÊnie armatorem lub w∏aÊcicielem statku orazczy roszczenie przys∏uguje jemu samemu czy do-stawcom, osobom naprawiajàcym statek, po˝ycz-kodawcom lub innym kontrahentom.

Art. 92. § 1. Powództwo o zaspokojenie wierzycielaz przedmiotu obcià˝onego przywilejem mo˝e byç do-chodzone tak przeciwko w∏aÊcicielowi, jak i armatoro-wi statku. Wyrok wydany przeciwko armatorowi statkujest skuteczny przeciwko jego w∏aÊcicielowi, a wydanyprzeciwko w∏aÊcicielowi jest skuteczny przeciwko ar-matorowi statku.

§ 2. Zaspokojenie wierzyciela z przedmiotu obcià-˝onego przywilejem nast´puje w drodze sàdowego po-st´powania egzekucyjnego.

§ 3. WierzytelnoÊci uprzywilejowane wynikajàcez tej samej podró˝y zaspokaja si´ w kolejnoÊci katego-rii wyliczonych w art. 91.

§ 4. WierzytelnoÊci wynikajàce z tej samej podró˝yi nale˝àce do tej samej kategorii zaspokaja si´ propor-cjonalnie do ich wysokoÊci, je˝eli suma podlegajàcapodzia∏owi nie wystarcza na zaspokojenie ich w ca∏o-Êci; jednak˝e póêniej powsta∏e roszczenia wymienionew art. 91 pkt 3 i 5 zaspokaja si´ w ka˝dej z kategorii,przed wczeÊniej powsta∏ymi.

§ 5. WierzytelnoÊci wynik∏e z tego samego zdarze-nia uwa˝a si´ za powsta∏e w tym samym czasie.

Art. 93. § 1. Przywileje z ostatniej podró˝y majà pierw-szeƒstwo przed przywilejami z podró˝y poprzednich.

§ 2. WierzytelnoÊci z tej samej umowy o prac´ od-noszàce si´ do kilku podró˝y zaspokaja si´ na równiz wierzytelnoÊciami z ostatniej podró˝y.

Art. 94. § 1. Przywilej rozciàga si´ tak˝e na:

1) fracht oraz zrównanà z nim op∏at´ za przewóz pasa-˝erów i ich baga˝u z podró˝y, podczas której po-wsta∏a wierzytelnoÊç uprzywilejowana, a w odnie-sieniu do wierzytelnoÊci wynikajàcych z umówo prac´ wymienionych w art. 91 pkt 2, ze wszyst-kich podró˝y odbytych w czasie trwania tej samejumowy o prac´,

2) odszkodowania nale˝ne statkowi za poniesione,a nienaprawione szkody w statku, jak i za straty nafrachcie,

3) nale˝ny statkowi udzia∏ w awarii wspólnej, o ilesk∏adajà si´ na nià nienaprawione szkody w statkulub straty na frachcie,

4) nale˝ne statkowi wynagrodzenie za ratownictwo,które nastàpi∏o w czasie podró˝y, po odliczeniu jed-nak sum przypadajàcych kapitanowi i innym oso-bom zatrudnionym w obs∏udze statku.

§ 2. Przywilej nie rozciàga si´ na nale˝ne statkowiodszkodowania ubezpieczeniowe.

Art. 95. § 1. Przywileje wygasajà z up∏ywem roku,jednak˝e przywileje wymienione w art. 91 pkt 5 wyga-sajà z up∏ywem 6 miesi´cy.

§ 2. Termin wygaÊni´cia przywileju biegnie dla wie-rzytelnoÊci z tytu∏u:

1) wynagrodzenia za ratownictwo — od dnia zakoƒ-czenia ratownictwa,

2) szkody wyrzàdzonej zderzeniem statków lub innymwypadkiem morskim albo wynik∏ej wskutek Êmier-ci, uszkodzenia cia∏a lub rozstroju zdrowia — oddnia spowodowania szkody,

3) odszkodowania za utrat´ lub uszkodzenie ∏adunkulub baga˝u — od dnia wydania ∏adunku lub baga-˝u albo od dnia, w którym powinny byç wydane,

4) nale˝noÊci powsta∏ych wskutek czynnoÊci okreÊlo-nych w art. 91 pkt 5 — od dnia powstania wierzy-telnoÊci,

5) innych zdarzeƒ — od dnia wymagalnoÊci wierzytel-noÊci.

§ 3. Przywilej na nale˝noÊciach okreÊlonychw art. 94 § 1 wygasa z chwilà ich uiszczenia, jednak˝eprzywilej pozostaje w mocy, dopóki uiszczona kwotaznajduje si´ w r´ku kapitana lub innej osoby, która pod-j´∏a t´ kwot´ na rzecz armatora lub w∏aÊciciela statku.

Art. 96. Je˝eli statek, na którym cià˝y przywilej, niemóg∏ byç zaj´ty na polskich wodach wewn´trznych lubpolskim morzu terytorialnym na rzecz wierzyciela ma-jàcego w Rzeczypospolitej Polskiej miejsce zamieszka-nia lub siedzib´, terminy okreÊlone w art. 95 nie mogàskoƒczyç si´ wczeÊniej ni˝ z up∏ywem jednego miesià-ca od dnia, w którym statek wszed∏ do portu polskiego,nie póêniej jednak ni˝ z up∏ywem 3 lat od dnia powsta-nia wierzytelnoÊci.

TYTU¸ V

OGRANICZENIE ODPOWIEDZIALNOÂCI ZAROSZCZENIA MORSKIE

Art. 97. § 1. OdpowiedzialnoÊç d∏u˝nika za roszcze-nia morskie mo˝e byç ograniczona zgodnie z postano-wieniami Konwencji o ograniczeniu odpowiedzialno-


Êci za roszczenia morskie, sporzàdzonej w Londyniednia 19 listopada 1976 r. (Dz. U. z 1986 r. Nr 35,poz. 175), zwanej dalej „Konwencjà o ograniczeniu od-powiedzialnoÊci”, wraz ze zmianami obowiàzujàcymiod daty ich wejÊcia w ˝ycie w stosunku do Rzeczypo-spolitej Polskiej, podanymi do publicznej wiadomoÊciwe w∏aÊciwy sposób.

§ 2. Wobec wierzyciela zagranicznego majàcegow chwili zg∏oszenia roszczenia sta∏e miejsce zamiesz-kania lub g∏ównà siedzib´ w paƒstwie, które ustanowi-∏o dla tego rodzaju roszczenia granic´ odpowiedzialno-Êci ni˝szà od okreÊlonej zgodnie z postanowieniamiKonwencji o ograniczeniu odpowiedzialnoÊci, d∏u˝nikodpowiada tylko do tej ni˝szej granicy.

§ 3. Uprawnienie do ograniczenia odpowiedzial-noÊci na podstawie § 1 nie przys∏uguje d∏u˝nikowi za-granicznemu, który w chwili powo∏ywania si´ na niema sta∏e miejsce zamieszkania lub g∏ównà siedzib´w paƒstwie, którego prawo nie przewiduje ogranicze-nia odpowiedzialnoÊci dla tego rodzaju roszczenia; je-˝eli prawo to przewiduje granic´ odpowiedzialnoÊciwy˝szà od okreÊlonej zgodnie z Konwencjà o ograni-czeniu odpowiedzialnoÊci, stosuje si´ t´ wy˝szà gra-nic´.

Art. 98. § 1. D∏u˝nik mo˝e powo∏aç si´ na ogranicze-nie odpowiedzialnoÊci niezale˝nie od ustanowieniafunduszu ograniczenia odpowiedzialnoÊci zgodniez art. 11 Konwencji o ograniczeniu odpowiedzialnoÊci,z zastrze˝eniem § 2.

§ 2. Sàd mo˝e, w razie prawdopodobieƒstwa ujaw-nienia si´ kolejnych wierzycieli, uzale˝niç ograniczenieodpowiedzialnoÊci od ustanowienia funduszu ograni-czenia odpowiedzialnoÊci.

Art. 99. D∏u˝nik ponosi koszty procesu zwiàzanegoz dochodzeniem roszczenia podlegajàcego ogranicze-niu zgodnie z Kodeksem post´powania cywilnego i od-powiada za odsetki od tego roszczenia ponad granic´odpowiedzialnoÊci okreÊlonà zgodnie z Konwencjào ograniczeniu odpowiedzialnoÊci, jednak˝e je˝elid∏u˝nik utworzy∏ fundusz ograniczenia odpowiedzial-noÊci przez z∏o˝enie do depozytu sàdu odpowiedniejsumy pieni´˝nej, to sk∏adajàcy nie odpowiada za od-setki powsta∏e po z∏o˝eniu tej sumy.

Art. 100. Roszczenia z tytu∏u szkód w urzàdzeniachi basenach portowych, drogach wodnych i urzàdze-niach nawigacyjnych podlegajà zaspokojeniu z pierw-szeƒstwem przed innymi roszczeniami, z wyjàtkiemroszczeƒ z tytu∏u Êmierci, uszkodzenia cia∏a lub rozstro-ju zdrowia.

Art. 101. § 1. Je˝eli odpowiedzialnoÊç d∏u˝nikaustalona zgodnie z Konwencjà o ograniczeniu odpo-wiedzialnoÊci powsta∏a w zwiàzku z uprawianiem ˝e-glugi statkiem o pojemnoÊci brutto mniejszej ni˝300 ton, to granica jego odpowiedzialnoÊci wynosi:

1) 100 000 jednostek obliczeniowych — w odniesieniudo roszczeƒ z tytu∏u Êmierci, uszkodzenia cia∏a lubrozstroju zdrowia,

2) 50 000 jednostek obliczeniowych — w odniesieniudo innych roszczeƒ.

§ 2. Jednostkà obliczeniowà jest Specjalne PrawoCiàgnienia (SDR), okreÊlone przez Mi´dzynarodowyFundusz Walutowy.

Art. 102. § 1. Je˝eli d∏u˝nik jest osobà prawnà, toprzez w∏asne dzia∏anie lub zaniechanie, o którym mo-wa w art. IV Konwencji o ograniczeniu odpowiedzial-noÊci, rozumie si´ dzia∏anie lub zaniechanie tego, ktowykonuje funkcje organu zarzàdzajàcego tej osobyprawnej.

§ 2. Je˝eli d∏u˝nikiem jest armator, który uprawia˝eglug´ przez sta∏ego zarzàdc´, to odpowiada on zadzia∏anie lub zaniechanie tego zarzàdcy jak za w∏asnedzia∏anie lub zaniechanie; je˝eli zarzàdca jest osobàprawnà, przepis § 1 stosuje si´ odpowiednio.

TYTU¸ VI

UMOWY

DZIA¸ I

P r z e w ó z ∏ a d u n k u

Rozdzia∏ 1

Przepisy ogólne

Art. 103. Przez umow´ przewozu ∏adunku przewoê-nik podejmuje si´, za wynagrodzeniem, przewiezieniarzeczy drogà morskà.

Art. 104. Umowa przewozu ∏adunku mo˝e:

1) stanowiç, ˝e przewoênik odda ca∏à albo okreÊlonàcz´Êç przestrzeni ∏adunkowej statku pod ∏adunekna jednà lub wi´cej podró˝y (umowa czarterowa),albo

2) dotyczyç przewozu poszczególnych rzeczy lub ∏a-dunku okreÊlonego wed∏ug rodzaju, iloÊci, miarylub wagi (umowa bukingowa).

Art. 105. § 1. Umowa przewozu okreÊla stosunekpomi´dzy przewoênikiem a frachtujàcym (czarterujà-cym lub bukujàcym).

§ 2. Ka˝da strona mo˝e ˝àdaç potwierdzenia umo-wy przewozu na piÊmie.

§ 3. W wykonaniu obowiàzku frachtujàcego mo˝e∏adunek dostarczyç przewoênikowi inna osoba (za∏a-dowca). Przepisy odnoszàce si´ do za∏adowcy majà za-stosowanie do frachtujàcego, który sam dostarcza ∏a-dunek przewoênikowi.

Art. 106. Frachtujàcy mo˝e bez zgody przewoênikaodstàpiç swoje prawa z umowy przewozu osobie trze-ciej, pozostaje jednak odpowiedzialny za wykonanieumowy solidarnie z osobà, której swoje prawa odstà-pi∏.


Art. 107. § 1. Je˝eli ∏adunek ma byç wed∏ug umowyczarterowej przewieziony okreÊlonym statkiem, prze-woênik mo˝e za∏adowaç go na inny statek tylko po uzy-skaniu zgody czarterujàcego.

§ 2. Przy przewozie na podstawie umowy bukingo-wej przewoênik ma prawo — w braku wyraênego zaka-zu w umowie — zastàpiç okreÊlony w umowie statekinnym statkiem tej samej kategorii, zdatnym do prze-wozu bez opóênienia; obowiàzany jest jednak podsta-wiç statek zast´pczy w umówionym terminie i zawia-domiç o tym bukujàcego.

Art. 108. § 1. Roszczenie z umowy przewozu przedaw-nia si´ z up∏ywem 2 lat od dnia jego wymagalnoÊci.

§ 2. Roszczenia do przewoênika zwiàzane z ∏adun-kiem, wynikajàce z konosamentu, przedawniajà si´z up∏ywem roku od dnia, w którym wydanie ∏adunkunastàpi∏o lub mia∏o nastàpiç.

§ 3. Powództwo o odszkodowanie przeciwko oso-bie trzeciej w sprawach, o których mowa w § 2, mo˝ebyç wytoczone nawet po up∏ywie roku w terminie okre-Êlonym w przepisach o przedawnieniu roszczeƒ, nied∏u˝szym jednak ni˝ 6 miesićy liczàc od dnia, w któ-rym osoba wyst´pujàca z takim powództwem zaspoko-i∏a roszczenie lub otrzyma∏a pozew wniesiony przeciw-ko niej.

Art. 109. Przepisów niniejszego dzia∏u nie stosujesi´ do przewozu przesy∏ek pocztowych.

Rozdzia∏ 2

Za∏adowanie na statek

Art. 110. Przewoênik obowiàzany jest do∏o˝yç nale-˝ytej starannoÊci, aby przy rozpoczćiu podró˝y statekby∏ zdatny do ˝eglugi, w∏aÊciwie wyposa˝ony, zaopa-trzony i obsadzony za∏ogà, a ponadto, aby jego ∏adow-nie, ch∏odnie oraz wszelkie inne pomieszczenia, do któ-rych sà ∏adowane towary, by∏y przed rozpoczćiem po-dró˝y przygotowane i doprowadzone do stanu odpo-wiedniego do przyjćia, przewozu i zabezpieczenia ∏a-dunku, stosownie do jego w∏aÊciwoÊci.

Art. 111. Przewoênik obowiàzany jest podstawiçstatek gotowy do ∏adowania w ustalonym miejscui czasie oraz pozostawiç go tam na przewidziany okres∏adowania, a gdy zosta∏ umówiony przestój — tak˝e naokres przestoju.

Art. 112. § 1. Je˝eli nie umówiono miejsca ∏adowa-nia, przewoênik podstawi statek w zwyczajowo przyj´-tym miejscu ∏adowania lub wyczekiwania.

§ 2. Je˝eli przewóz opiera si´ na umowie czartero-wej, przewoênik obowiàzany jest podstawiç statek we-d∏ug wskazania czarterujàcego w miejscu odpowied-nim, bezpiecznym i dost´pnym bez trudnoÊci dla po-dejÊcia statku, dla jego pozostawania tam i wyjÊcia z ∏a-dunkiem bez przeszkód. Je˝eli jest kilku czarterujàcych,którzy nie uzgodnili mi´dzy sobà miejsca ∏adowania,lub je˝eli odpowiednie miejsce ∏adowania nie zosta∏o

przewoênikowi podane, przewoênik postàpi zgodniez § 1.

§ 3. Czarterujàcy mo˝e niezale˝nie od tego, czymiejsce ∏adowania zosta∏o w umowie ustalone, doma-gaç si´ od przewoênika — za zwrotem wszelkich zwià-zanych z tym kosztów — przeholowania lub przecià-gnićia statku z jednego miejsca na drugie, chyba ˝eprzewóz odbywa si´ statkiem obs∏ugujàcym lini´ regu-larnà.

§ 4. Je˝eli przewóz opiera si´ na umowie bukingo-wej, bukujàcemu przys∏ugujà uprawnienia okreÊlonew § 3 tylko wtedy, gdy przewiduje je umowa lub zwy-czaj przyj´ty w danym porcie.

Art. 113. § 1. Przewoênik jest obowiàzany zawiado-miç na piÊmie czarterujàcego o podstawieniu gotowe-go do rozpoczćia ∏adowania statku w miejscu, o któ-rym mowa w art. 112 § 2, a je˝eli miejsce takie nie zo-sta∏o przewoênikowi wskazane — w miejscu, o którymmowa w art. 112 § 1 (nota gotowoÊci). Je˝eli czarteru-jàcy wskaza∏ za∏adowc´, przewoênik zawiadamia za∏a-dowc´.

§ 2. Zawiadomienie, które w chwili jego otrzymanianie odpowiada rzeczywistoÊci, uwa˝a si´ za niedoko-nane, a przewoênik odpowiada za wynik∏à stàd szkod´.

§ 3. Do okreÊlenia dnia oraz godziny, w których za-wiadomienie uwa˝a si´ za skutecznie dokonane, stosu-je si´ zwyczaje przyj´te dla tej czynnoÊci w danym por-cie.

Art. 114. § 1. Okres ∏adowania okreÊla umowa czar-terowa, a je˝eli nie zawiera ona postanowienia w tymprzedmiocie — zwyczaj przyj´ty w danym porcie.Okres ten oblicza si´ wed∏ug dni i godzin roboczych,poczynajàc od nast´pnego dnia po z∏o˝eniu noty goto-woÊci.

§ 2. Do okresu ∏adowania wlicza si´ przerwy wywo-∏ane przyczynami zachodzàcymi po stronie frachtujà-cego lub za∏adowcy, jak równie˝ czas u˝yty na przeho-lowanie lub przeciàgnićie statku z jednego miejsca nadrugie stosownie do art. 112 § 3.

§ 3. Do okresu ∏adowania nie wlicza si´ przerw wy-wo∏anych przyczynami zachodzàcymi po stronie prze-woênika, jak równie˝ przerw spowodowanych si∏à wy˝-szà albo warunkami atmosferycznymi zagra˝ajàcymi∏adunkowi lub prawid∏owoÊci bàdê bezpieczeƒstwu ∏a-dowania.

Art. 115. § 1. Strony mogà w umowie czarterowejprzewidzieç, ̋ e statek pozostanie w porcie ponad okres∏adowania (przestój statku).

§ 2. Je˝eli umowa nie ustala okresu przestoju stat-ku, przyjmuje si´, ˝e okres ten wynosi 14 dni. Okresprzestoju oblicza si´ wed∏ug bie˝àcych dni i godzin. Dookresu przestoju nie wlicza si´ jednak przerw spowo-dowanych przyczynami zachodzàcymi wy∏àcznie postronie przewoênika.


§ 3. Wynagrodzenie nale˝ne przewoênikowi zaprzestój (przestojowe) okreÊla umowa, a je˝eli nie za-wiera ona postanowienia w tym przedmiocie — zwy-czaj. W braku stawek zwyczajowych przestojowe okre-Êla si´ sumà wydatków przewoênika na utrzymaniestatku i za∏ogi przez okres przestoju.

§ 4. Je˝eli w umowie nie przewidziano przestoju,a statek po up∏ywie okresu ∏adowania zostaje przetrzy-many w porcie z przyczyn zachodzàcych po stroniefrachtujàcego lub za∏adowcy, przewoênik ma prawo dowynagrodzenia szkody wyrzàdzonej przetrzymaniemstatku.

§ 5. Do odszkodowania przewidzianego w § 4 prze-woênik ma prawo równie˝ wtedy, gdy statek z przyczynzachodzàcych po stronie frachtujàcego lub za∏adowcyzostaje przetrzymany w porcie ponad okres przestoju.

Art. 116. Przy przewozie na podstawie umowy bu-kingowej przewoênik powinien w odpowiednim termi-nie zawiadomiç frachtujàcego o czasie i miejscu ∏ado-wania statku. Zawiadomienie takie jest zb´dne, gdychodzi o statek obs∏ugujàcy lini´ regularnà, chyba ˝etermin ustalony w rozk∏adzie rejsów nie b´dzie móg∏byç dotrzymany.

Art. 117. Frachtujàcemu przys∏uguje prawo do-starczenia w miejsce ∏adunku okreÊlonego umowà —innego odpowiedniego ∏adunku, którego przewóz niepogorszy po∏o˝enia przewoênika i innych frachtujà-cych. Fracht nale˝ny przewoênikowi za przewóz takie-go ∏adunku nie mo˝e byç ni˝szy od frachtu umówio-nego.

Art. 118. § 1. Po up∏ywie okresu ∏adowania i prze-stoju przewidzianego w umowie czarterowej albo poup∏ywie ustalonego w umowie bukingowej terminudostarczenia ∏adunku przewoênik mo˝e wed∏ug swegouznania rozpoczàç podró˝, choçby nawet umówiony∏adunek nie zosta∏ dostarczony. Przewoênik zachowujeprawo do frachtu przypadajàcego równie˝ od ∏adunkunieza∏adowanego (martwy fracht).

§ 2. Nale˝noÊç przewoênika z tytu∏u martwegofrachtu ulega zmniejszeniu o sum´ frachtu uzyskanegoprzez przewoênika za inny ∏adunek przyj´ty do przewo-zu w miejsce ∏adunku niedostarczonego.

Art. 119. Je˝eli wed∏ug umowy czarterujàcy rozpo-rzàdza ca∏à przestrzenià statku, przewoênik, zachowu-jàc prawo do ca∏ego frachtu, jest na ˝àdanie czarteru-jàcego obowiàzany:

1) rozpoczàç podró˝ nawet przed umówionym termi-nem, choçby ∏adunek nie by∏ jeszcze w ca∏oÊci za-∏adowany,

2) przyjàç do przewozu ∏adunek dostarczony mu przedup∏ywem okresu ∏adowania lub przestoju, choçbynawet przyjćie i za∏adowanie ∏adunku mog∏o spo-wodowaç zw∏ok´ w rozpoczćiu podró˝y, nie d∏u˝-szà jednak ni˝ 14 dni; nie narusza to przepisówart. 115 § 4 i § 5.

Art. 120. Je˝eli wed∏ug umowy czarterujàcy rozpo-rzàdza cz´Êcià przestrzeni statku, przewoênik mo˝e od-mówiç przyjćia ∏adunku, którego za∏adowanie poup∏ywie ustalonego okresu ∏adowania musia∏obywskutek zw∏oki czarterujàcego spowodowaç przetrzy-manie statku. Pomimo odmowy przyjćia ∏adunkuprzewoênikowi nale˝y si´ ca∏y fracht.

Art. 121. § 1. Czarterujàcemu, choçby wed∏ug umo-wy rozporzàdza∏ ca∏à powierzchnià statku, wolno swo-im ∏adunkiem zajmowaç tylko przestrzenie i po-wierzchnie przeznaczone do tego celu.

§ 2. Czarterujàcy mo˝e ˝àdaç stosownego obni˝e-nia frachtu i wynagrodzenia szkody, je˝eli przewoêniknie odda do jego rozporzàdzenia okreÊlonej w umowieprzestrzeni statku.

Art. 122. § 1. Frachtujàcy obowiàzany jest na swójkoszt dostarczyç ∏adunek do statku wzd∏u˝ jego burtyw taki sposób, aby umo˝liwiç prawid∏owe i odpowied-nie za∏adowanie.

§ 2. Na towarach ∏atwo zapalnych, wybuchowychlub w inny sposób niebezpiecznych frachtujàcy obo-wiàzany jest umieÊciç odpowiednie oznaczenie ich ja-ko niebezpiecznych oraz podaç przewoênikowi po-trzebne informacje o w∏aÊciwoÊciach towaru.

§ 3. Oddajàc do przewozu rzeczy, z którymi nale˝yobchodziç si´ w szczególny sposób, frachtujàcy obo-wiàzany jest umieÊciç na nich odpowiednie oznaczeniei poinformowaç przewoênika o ich w∏aÊciwoÊciach.

Art. 123. § 1. Frachtujàcy obowiàzany jest dostar-czyç przewoênikowi we w∏aÊciwym czasie dokumentydotyczàce ∏adunku, potrzebne do jego przewozu.

§ 2. Frachtujàcy odpowiada za szkody wynik∏e zezw∏oki w dostarczeniu oraz z nieprawid∏owoÊci lub nie-dok∏adnoÊci dokumentów przewidzianych w § 1.

Art. 124. § 1. Frachtujàcy odpowiada wobec prze-woênika, a tak˝e wobec pasa˝erów, za∏ogi i w∏aÊcicieliinnych ∏adunków za szkody spowodowane niedok∏ad-nym lub nieprawdziwym oÊwiadczeniem dotyczàcymrodzaju lub w∏aÊciwoÊci ∏adunku.

§ 2. OdpowiedzialnoÊç okreÊlonà w § 1 ponosi tak-˝e za∏adowca, je˝eli z∏o˝enie niedok∏adnego lub nie-prawdziwego oÊwiadczenia dotyczàcego rodzaju lubw∏aÊciwoÊci ∏adunku nastàpi∏o z jego winy.

Art. 125. Frachtujàcy jest wolny od odpowiedzial-noÊci za szkody wyrzàdzone przez ∏adunek przewoêni-kowi lub statkowi z jakiejkolwiek przyczyny bez jego wi-ny.

Art. 126. § 1. Przewoênik obowiàzany jest do∏o˝yçnale˝ytej starannoÊci przy za∏adowywaniu ∏adunku nastatek oraz dostarczyç odpowiednie podk∏ady, przegro-dy, maty i inny materia∏ konieczny do prawid∏owegoi odpowiedniego za∏adowania oraz rozmieszczeniai zabezpieczenia (zasztauowania) ∏adunku.


§ 2. ¸adunek umieszcza si´ na statku wed∏ug uzna-nia przewoênika; umieszczenie ∏adunku na pok∏adziewymaga zgody za∏adowcy, chyba ˝e chodzi o ∏adunkiprzewo˝one w kontenerach zamkni´tych, przyjmowa-nych na statek przystosowany do takiego przewozu,lub o ∏adunki, które zwyczajowo sà przewo˝one na po-k∏adzie.

§ 3. Koszty za∏adowania i zasztauowania ∏adunkuna statku obcià˝ajà przewoênika.

Art. 127. § 1. Przewoênik, zachowujàc prawo do ca-∏ego frachtu, mo˝e wed∏ug swego uznania wy∏adowaç∏adunek ze statku, zniszczyç go lub unieszkodliwiç bezobowiàzku wynagrodzenia szkody przez to powsta∏ej,je˝eli ∏adunek ten zawiera materia∏y ∏atwo zapalne,wybuchowe lub w inny sposób niebezpieczne, zosta∏fa∏szywie zadeklarowany albo je˝eli przewoênik niemóg∏, przyjmujàc ∏adunek, stwierdziç jego niebez-piecznych w∏aÊciwoÊci na podstawie zwyk∏ej znajomo-Êci rzeczy, a nie zosta∏ uprzedzony o tych w∏aÊciwo-Êciach. Za∏adowca odpowiada za szkod´ powsta∏àwskutek za∏adowania i przewozu takiego ∏adunku.

§ 2. Je˝eli przewoênikowi by∏y wprawdzie znanew∏aÊciwoÊci ∏adunku okreÊlone w § 1 i ∏adunek ten zo-sta∏ za∏adowany za jego zgodà, lecz nast´pnie zagrozi∏bezpieczeƒstwu statku, osób na nim si´ znajdujàcychlub innych ∏adunków, przewoênik mo˝e — wed∏ugswego uznania — ∏adunek niebezpieczny wy∏adowaç,zniszczyç lub unieszkodliwiç. Za wynik∏à stàd szkod´przewoênik odpowiada tylko w granicach odpowie-dzialnoÊci z tytu∏u awarii wspólnej. Przewoênik zacho-wuje prawo do frachtu dystansowego.

Art. 128. Na ˝àdanie za∏adowcy przewoênik obo-wiàzany jest, w miar´ post´pujàcego stopniowo ∏ado-wania, wydawaç mu odpowiednie pokwitowania ∏a-dunkowe na przyj´te na statek partie towaru (kwitysternika), w których poza danymi okreÊlajàcymi rodzaj∏adunku, jego miar´, iloÊç lub wag´ oraz znaki i opako-wanie mo˝e zamieÊciç zastrze˝enia dotyczàce stanu ze-wn´trznego ∏adunku i jego opakowania.

Rozdzia∏ 3

Konosament

Art. 129. § 1. Przewoênik obowiàzany jest po przy-jćiu ∏adunku na statek wydaç za∏adowcy na jego ̋ àda-nie konosament.

§ 2. Je˝eli poprzednio zosta∏y wydane na ten ∏adu-nek kwity sternika, przewoênik mo˝e uzale˝niç wydaniekonosamentu od ich zwrotu.

Art. 130. § 1. Przewoênik mo˝e wydaç za∏adowcy,przed przyjćiem ∏adunku na statek, dokument stwier-dzajàcy przyjćie ∏adunku do przewozu (konosamentprzyjćia do za∏adowania).

§ 2. Po przyjćiu ∏adunku na statek przewoênik wy-da za∏adowcy, na jego ˝àdanie, konosament stwier-dzajàcy przyjćie ∏adunku na statek za zwrotem doku-mentu wymienionego w § 1 albo na tym ostatnim

umieÊci wzmiank´ o przyjćiu ∏adunku na statek z po-daniem nazwy statku i daty za∏adowania.

Art. 131. § 1. Konosament stanowi dowód przyjćia∏adunku w nim oznaczonego na statek w celu przewo-zu i jest dokumentem legitymujàcym do dysponowa-nia tym ∏adunkiem i do jego odbioru.

§ 2. Konosament wystawiony zgodnie z przepisamininiejszego dzia∏u stwarza domniemanie przyjćia nastatek przez przewoênika okreÊlonego ∏adunku do prze-wozu w takiej iloÊci i stanie, jak to uwidoczniono w ko-nosamencie. Dowód przeciwny nie b´dzie dopuszczo-ny w przypadku, gdy konosament zosta∏ przeniesionyna osob´ trzecià dzia∏ajàcà w dobrej wierze.

§ 3. Konosament stanowi o stosunku prawnym po-mi´dzy przewoênikiem a odbiorcà ∏adunku. Postano-wienia umowy przewozu wià˝à odbiorc´ tylko wów-czas, gdy konosament do nich odsy∏a.

Art. 132. § 1. Dane dotyczàce ∏adunku zamieszczasi´ w konosamencie na podstawie pisemnej deklaracjiza∏adowcy.

§ 2. Za∏adowca odpowiada wobec przewoênika zaszkody i wydatki wynik∏e z niedok∏adnoÊci lub nie-prawdziwoÊci oÊwiadczenia co do miary, obj´toÊci,liczby sztuk, iloÊci i wagi ∏adunku oraz jego znakówg∏ównych; nie zwalnia to jednak przewoênika od od-powiedzialnoÊci wskutek niewype∏nienia jego obo-wiàzków, wynikajàcych z umowy przewozu, w stosun-ku do wszystkich innych osób poza frachtujàcym i za-∏adowcà.

Art. 133. Przewoênik obowiàzany jest wydaç za∏a-dowcy konosament w tylu jednobrzmiàcych egzem-plarzach, ilu za˝àda za∏adowca, uwidoczniajàc na ka˝-dym z nich liczb´ wydanych egzemplarzy.

Art. 134. § 1. Konosament mo˝e byç wystawiony:

1) na imiennie okreÊlonego odbiorc´ (konosamentimienny),

2) na zlecenie za∏adowcy lub wskazanej przez niegoosoby (konosament na zlecenie),

3) na okaziciela.

§ 2. Je˝eli w konosamencie na zlecenie nie wskaza-no osoby, na której zlecenie konosament zosta∏ wysta-wiony, uwa˝a si´ go za wystawiony na zlecenie za∏a-dowcy.

Art. 135. § 1. Konosament mo˝e byç przeniesionyna innà osob´, która przez przeniesienie nabywauprawnienia do dysponowania ∏adunkiem i do jegoodbioru.

§ 2. Konosament przenosi si´:

1) przez przelew wierzytelnoÊci (konosament imien-ny),

2) przez indos (konosament na zlecenie),


3) przez wydanie konosamentu (konosament na oka-ziciela).

Art. 136. § 1. Konosament zawiera:

1) oznaczenie przewoênika,

2) oznaczenie za∏adowcy,

3) oznaczenie odbiorcy lub stwierdzenie, ˝e konosa-ment zosta∏ wystawiony na zlecenie albo na okazi-ciela,

4) nazw´ statku,

5) okreÊlenie ∏adunku z podaniem jego rodzaju oraz —stosownie do okolicznoÊci — jego miary, obj´toÊci,liczby sztuk, iloÊci lub wagi,

6) okreÊlenie zewn´trznego stanu ∏adunku i jego opa-kowania,

7) znaki g∏ówne niezb´dne dla stwierdzenia to˝samo-Êci ∏adunku, podane przez za∏adowc´ na piÊmieprzed rozpocz´ciem ∏adowania, je˝eli je wydruko-wano lub w inny sposób utrwalono na poszczegól-nych sztukach ∏adunku lub jego opakowaniu,

8) oznaczenie frachtu i innych nale˝noÊci przewoênikaalbo wzmiank´, ˝e ich zap∏ata w ca∏oÊci ju˝ nastà-pi∏a lub powinna nastàpiç stosownie do postano-wieƒ zamieszczonych w innym dokumencie,

9) nazw´ miejsca za∏adowania,

10) nazw´ miejsca wy∏adowania albo okreÊlenie, kiedylub gdzie nastàpi wskazanie miejsca wy∏adowania,

11) liczb´ wydanych egzemplarzy konosamentu,

12) dat´ i miejsce wystawienia konosamentu,

13) podpis przewoênika albo kapitana statku lub inne-go przedstawiciela przewoênika.

§ 2. Je˝eli w konosamencie nie wymieniono prze-woênika, uwa˝a si´, ̋ e przewoênikiem jest armator. Je-˝eli w konosamencie wystawionym zgodnie z § 1 wy-mieniono przewoênika niedok∏adnie lub fa∏szywie, ar-mator statku, na który ∏adunek za∏adowano, odpowia-da wobec odbiorcy ∏adunku za wynik∏à stàd szkod´,przy czym s∏u˝y mu roszczenie zwrotne do przewoêni-ka.

Art. 137. § 1. Przewoênik mo˝e zamieÊciç w kono-samencie odpowiednià uwag´, je˝eli zewn´trzny stan∏adunku lub jego opakowania budzi zastrze˝enia.

§ 2. Przewoênik mo˝e odmówiç wpisania do kono-samentu zadeklarowanych mu przez za∏adowc´ da-nych dotyczàcych iloÊci, miary, wagi i oznakowania ∏a-dunku, je˝eli ma powa˝nà podstaw´ do podejrzewa-nia, ̋ e dane te nie odpowiadajà dok∏adnie stanowi fak-tycznemu w chwili za∏adowania, albo je˝eli nie mamo˝liwoÊci sprawdzenia tych danych.

§ 3. Przewoênik mo˝e odmówiç wpisania do kono-samentu danych dotyczàcych znaków ∏adunku, je˝eli

znaki te nie sà utrwalone na poszczególnych sztukach∏adunku lub jego opakowaniu w taki sposób, ˝e w nor-malnych warunkach powinny pozostaç czytelne dokoƒca podró˝y.

§ 4. Je˝eli ∏adunek dostarczono do przewozu w opa-kowaniu, przewoênik mo˝e zamieÊciç w konosamenciewzmiank´, ˝e zawartoÊç jest mu nieznana.

Art. 138. § 1. Z zastrze˝eniem wyjàtków przewidzia-nych w ustawie przepisy o konosamencie stosuje si´odpowiednio do konosamentu bezpoÊredniego wyda-nego przez przewoênika morskiego podejmujàcego si´przewozu, który ma byç dokonany na cz´Êci trasy przezinnego przewoênika (morskiego, rzecznego, làdowegolub powietrznego).

§ 2. Do przewozu na cz´Êciach trasy, które nie sta-nowià drogi morskiej, stosuje si´ prawo w∏aÊciwe dladanego rodzaju przewozu. Je˝eli nie mo˝na ustaliç, najakiej cz´Êci trasy nastàpi∏o zdarzenie, stosuje si´ dooceny jego skutków przepisy Kodeksu morskiego.

Art. 139. § 1. Przewoênik, który wystawi∏ konosa-ment bezpoÊredni, odpowiada za nale˝yte wykonanieobowiàzków przewoênika na ca∏ej trasie obj´tej tymkonosamentem, a˝ do wydania ∏adunku uprawnione-mu odbiorcy. Ka˝dy z pozosta∏ych przewoêników od-powiada za wykonanie tych obowiàzków na obs∏ugi-wanej przez niego cz´Êci trasy solidarnie z przewoêni-kiem, który wystawi∏ konosament bezpoÊredni.

§ 2. Przewoênik, który wystawi∏ konosament bezpo-Êredni, mo˝e w nim ograniczyç swojà odpowiedzial-noÊç do obs∏ugiwanej przez niego cz´Êci trasy; niezwalnia go to od obowiàzku do∏o˝enia nale˝ytej staran-noÊci, aby dalszy przewóz móg∏ byç prawid∏owo wyko-nany.

§ 3. Przewoênik, który na podstawie swej solidarnejodpowiedzialnoÊci z konosamentu bezpoÊredniego za-p∏aci∏ odszkodowanie, ma prawo ˝àdaç od ka˝degoz pozosta∏ych przewoêników, ponoszàcych odpowie-dzialnoÊç z tego konosamentu, zwrotu proporcjonalniedo przypadajàcego na niego frachtu. Wolny jest odobowiàzku zwrotu ten z przewoêników, który udowod-ni, ̋ e nale˝ycie wykona∏ swoje obowiàzki przewoênika.

§ 4. Ostatni przewoênik powinien wykonaç znanemu prawa poprzednich przewoêników, w szczególno-Êci ich prawo zastawu.

Rozdzia∏ 4

Wykonanie przewozu

Art. 140. § 1. Statek powinien wykonaç przewózz nale˝ytà szybkoÊcià, trasà umownie ustalonà, a w bra-ku umowy trasà normalnà.

§ 2. ZejÊcie z trasy w celu ratowania lub usi∏owaniaratowania ˝ycia lub mienia na morzu albo z innej uza-sadnionej przyczyny nie stanowi naruszenia umowyprzewozu; przewoênik nie odpowiada za wynik∏à stàdszkod´.


Art. 141. Przewoênik obowiàzany jest sprawowaçpiecz´ nad ∏adunkiem od jego przyjćia do wydaniaoraz dbaç o interesy osób zainteresowanych ∏adun-kiem.

Art. 142. § 1. Je˝eli statek nie mo˝e przybyç do por-tu przeznaczenia z powodu przeszkody nie do pokona-nia, której ustàpienia nie mo˝na oczekiwaç w rozsàd-nym terminie, przewoênik skieruje statek do najbli˝sze-go bezpiecznego portu. O przeszkodach przewoênikpowinien zawiadomiç frachtujàcego.

§ 2. Je˝eli przewóz odbywa si´ na podstawie umo-wy czarterowej, kapitan powinien, o ile to mo˝liwe, za-stosowaç si´ do poleceƒ czarterujàcego. Je˝eli w sto-sownym terminie polecenie czarterujàcego nie nade-sz∏o lub jego wykonanie jest niemo˝liwe, kapitan mo-˝e wy∏adowaç ∏adunek albo powróciç z nim do portuza∏adowania zale˝nie od tego — co jest wed∏ug jegooceny korzystniejsze dla czarterujàcego.

§ 3. Czarterujàcy jest obowiàzany w ka˝dym przy-padku zap∏aciç fracht dystansowy.

Rozdzia∏ 5

Wy∏adowanie i odbiór ∏adunku

Art. 143. § 1. Frachtujàcy ma prawo dysponowania∏adunkiem do chwili wydania go uprawnionemu od-biorcy. Mo˝e on w szczególnoÊci przed rozpoczćiempodró˝y ˝àdaç zwrotu ∏adunku w porcie za∏adowania,jak równie˝ nawet po rozpoczćiu podró˝y zmieniçpierwotne wskazania dotyczàce osoby odbiorcy i miej-sca wy∏adowania — za zabezpieczeniem wszelkichzwiàzanych z tym strat i kosztów. Je˝eli ∏adunek prze-wo˝ony jest na podstawie konosamentu, prawo dys-ponowania ∏adunkiem przys∏uguje ka˝demu legitymo-wanemu posiadaczowi konosamentu, a przewoênikobowiàzany jest zastosowaç si´ do jego poleceƒ tylkoza zwrotem wszystkich wydanych egzemplarzy kono-samentu.

§ 2. Prawa okreÊlone w § 1 nie s∏u˝à, je˝eli ich wy-konanie spowodowa∏oby znaczne opóênienie rozpo-czćia podró˝y, chyba ˝e przewoênik wyrazi na tozgod´.

Art. 144. § 1. W braku odmiennych zleceƒ udzielo-nych stosownie do art. 143 ∏adunek wydaje si´ w por-cie przeznaczenia.

§ 2. Przewoênik obowiàzany jest wydaç ∏adunekw porcie przeznaczenia legitymowanemu posiadaczo-wi choçby tylko jednego egzemplarza konosamentu.Po wydaniu ∏adunku przez przewoênika na podstawiejednego egzemplarza pozosta∏e egzemplarze konosa-mentu tracà moc.

§ 3. Legitymowanym posiadaczem konosamentujest:

1) z konosamentu imiennego — odbiorca wskazanyw konosamencie,

2) z konosamentu na zlecenie — ten, na czyje zlecenieopiewa konosament, który nie by∏ przeniesionyprzez indos, albo posiadacz konosamentu wykazu-jàcy swoje prawo nieprzerwanym szeregiem indo-sów, choçby ostatni indos by∏ in blanco,

3) z konosamentu na okaziciela — okaziciel konosa-mentu.

§ 4. Je˝eli konosamentu nie wystawiono, ∏adunekwydaje si´ w miejscu przeznaczenia odbiorcy wskaza-nemu przez frachtujàcego lub osob´ przez niego upo-wa˝nionà.

Art. 145. Do okreÊlenia sposobu i okresu wy∏ado-wania oraz przestoju i przetrzymania statku, jak rów-nie˝ zwiàzanych z tym kosztów, stosuje si´ odpowied-nio przepisy o za∏adowaniu. Koszty wy∏adowania zestatku wzd∏u˝ burty ponosi przewoênik, a wszystkie in-ne koszty odbioru ponosi odbiorca.

Art. 146. § 1. Przez przyjćie ∏adunku odbiorca zo-bowiàzuje si´ do zap∏aty przewoênikowi jego nale˝no-Êci z tytu∏u frachtu, przestojowego, odszkodowania zaprzetrzymanie statku i wszelkich innych nale˝noÊci z ty-tu∏u przewozu ∏adunku.

§ 2. Je˝eli ∏adunek jest przewo˝ony na podstawiekonosamentu, odbiorca obowiàzany jest do zap∏aceniatylko nale˝noÊci wynikajàcych z konosamentu lubz umowy przewozu, do której postanowieƒ w tymprzedmiocie konosament odsy∏a.

§ 3. Przy przewozie ∏adunku na podstawie konosa-mentu przewoênik nie mo˝e dochodziç od odbiorcywynagrodzenia za przestój lub odszkodowania za prze-trzymanie statku w porcie za∏adowania, chyba ̋ e w ko-nosamencie uwidoczniono czas przestoju lub przetrzy-mania statku. Je˝eli okres ∏adowania i wy∏adowaniaby∏ okreÊlony ∏àcznie jednà liczbà dni lub godzin, prze-woênik nie mo˝e wobec odbiorcy powo∏aç si´ na nad-miernà strat´ czasu przy ∏adowaniu, chyba ˝e zosta∏aona uwidoczniona w konosamencie.

Art. 147. § 1. Odbiorca lub przewoênik mogà ˝àdaçdokonania przed odbiorem ∏adunku jego ogl´dzinz udzia∏em bieg∏ych.

§ 2. Koszty zwiàzane z ogl´dzinami ponosi ten, kto˝àda ogl´dzin. Je˝eli jednak ogl´dziny dokonane na ̋ à-danie odbiorcy wykaza∏y ubytek lub uszkodzenie ∏a-dunku, koszty ogl´dzin obcià˝ajà przewoênika, chyba˝e za szkod´ stwierdzonà ogl´dzinami nie ponosi od-powiedzialnoÊci.

Art. 148. § 1. Domniemywa si´, ˝e odbiorca ode-bra∏ ∏adunek zgodnie z treÊcià konosamentu, je˝eli niezawiadomi∏ na piÊmie przewoênika o brakach lubuszkodzeniach najpóêniej w chwili odbioru, a w razieszkód zewn´trznie niedostrzegalnych — najpóêniejw ciàgu trzech dni od chwili odbioru danego ∏adunku.Zawiadomienie pisemne jest zb´dne, je˝eli w chwiliodbioru przewoênik i odbiorca zgodnie stwierdzili stan∏adunku.


§ 2. Postanowienia umowne ucià˝liwsze dla od-biorcy ∏adunku, ni˝ to przewiduje § 1, sà niewa˝ne.

Art. 149. § 1. Przewoênik mo˝e odmówiç wydania∏adunku i zatrzymaç go a˝ do zap∏aty lub zabezpiecze-nia przez odbiorc´ przypadajàcych na niego nale˝noÊciz tytu∏u przewozu danego ∏adunku, a tak˝e nale˝negood ∏adunku udzia∏u w awarii wspólnej i wynagrodzeniaza ratownictwo.

§ 2. Przewoênik, który wyda∏ ∏adunek odbiorcy, tra-ci prawo dochodzenia od frachtujàcego roszczeƒ wy-mienionych w § 1.

Art. 150. § 1. Je˝eli odbiorca nie zg∏asza si´ lub od-mawia przyjćia ∏adunku albo opóênia wy∏adunek tak,˝e nie mo˝na zakoƒczyç wy∏adowywania statku w sto-sownym terminie, przewoênik na koszt i niebezpie-czeƒstwo odbiorcy wy∏aduje ∏adunek i odda go doprzechowania w domu sk∏adowym lub w innym odpo-wiednim miejscu.

§ 2. W taki sam sposób przewoênik postàpi z ∏adun-kiem w przypadku zg∏oszenia si´ po jego odbiór kilkuposiadaczy konosamentu.

§ 3. Przewoênik zawiadomi niezw∏ocznie o przypad-kach okreÊlonych w § 1 i 2 odbiorc´, je˝eli mu jest zna-ny, i za∏adowc´.

§ 4. Za przetrzymanie statku spowodowane z∏o˝e-niem ∏adunku na przechowanie nale˝y si´ przewoêni-kowi odszkodowanie jak za przetrzymanie statku przyza∏adowaniu.

Art. 151. § 1. Je˝eli w ciàgu dwóch miesićy od dniaprzybycia statku do portu wy∏adowania nie podj´toz∏o˝onego na przechowanie ∏adunku i nie zap∏aconoprzewoênikowi wszystkich nale˝noÊci przypadajàcychmu od odbiorcy w zwiàzku z danym przewozem, prze-woênik mo˝e sprzedaç ∏adunek.

§ 2. Niepodj´ty ∏adunek mo˝e byç sprzedany tak˝eprzed oddaniem na przechowanie i przed up∏ywem ter-minu dwumiesićznego, je˝eli jest nara˝ony na zepsu-cie lub je˝eli jego przechowanie wymaga kosztów, któ-rych wysokoÊç przekracza wartoÊç ∏adunku.

§ 3. O zamiarze sprzeda˝y ∏adunku zgodnie z posta-nowieniem § 1 przewoênik zawiadamia odbiorcí frachtujàcego na 7 dni przed dniem sprzeda˝y.

Art. 152. § 1. Z kwoty uzyskanej ze sprzeda˝y ∏adun-ku przewoênik pokrywa nale˝noÊci przypadajàce muod odbiorcy w zwiàzku z danym przewozem oraz wy-datki zwiàzane z przechowaniem ∏adunku, jak równie˝koszty przeprowadzenia sprzeda˝y, a reszt´ sk∏ada dodepozytu sàdowego w miejscu sprzeda˝y w celu wyda-nia tej sumy uprawnionemu.

§ 2. Je˝eli kwota uzyskana ze sprzeda˝y ∏adunku niewystarcza na ca∏kowite zaspokojenie nale˝noÊci prze-woênika okreÊlonych w § 1, przewoênik ma prawo do-chodziç reszty swoich nale˝noÊci od frachtujàcego.

§ 3. Dla zachowania roszczeƒ przewidzianych w § 2przewoênik jest obowiàzany zawiadomiç frachtujàcegoo oddaniu ∏adunku na przechowanie i zamiarze sprze-dania go w razie nieotrzymania zap∏aty lub odpowied-niego zabezpieczenia w stosownym czasie.

Rozdzia∏ 6

Nale˝noÊci przewoênika

Art. 153. WysokoÊç frachtu okreÊla umowa. W bra-ku umowy fracht oblicza si´ na podstawie stawek sto-sowanych w miejscu i w czasie za∏adowania.

Art. 154. § 1. Od ∏adunku utraconego w czasie prze-wozu wskutek jakiegokolwiek wypadku fracht nie nale-˝y si´, a zap∏acony z góry podlega zwrotowi.

§ 2. Je˝eli utracony ∏adunek, o którym mowa w § 1,ocala∏ lub zosta∏ odzyskany, przewoênik ma prawo dofrachtu dystansowego, chyba ˝e osoba zainteresowa-na ∏adunkiem nie odnios∏a ˝adnej korzyÊci z przebyciaprzez ∏adunek cz´Êci podró˝y.

§ 3. Frachtem dystansowym jest nale˝noÊç zaprzewóz obliczona wed∏ug stosunku, w jakim cz´Êçpodró˝y rzeczywiÊcie przebyta przez ∏adunek pozosta-je do ca∏ej umówionej podró˝y. Przy obliczaniu frach-tu dystansowego uwzgl´dnia si´ nie tylko stosunekodleg∏oÊci, lecz tak˝e stosunek nak∏adu kosztów i cza-su, niebezpieczeƒstwa i trudów, jakie sà przeci´tniezwiàzane z przebytà cz´Êcià podró˝y, do przeci´tnegonak∏adu przypadajàcego na cz´Êç pozosta∏à do prze-bycia.

§ 4. Fracht nale˝y si´ w ca∏oÊci za przewóz ∏adunkuutraconego wskutek jego szczególnych naturalnychw∏aÊciwoÊci, w szczególnoÊci zepsucia, ulotnienia si´lub normalnego wycieku, a tak˝e za przewóz zwierzàt,które pad∏y w czasie przewozu.

Art. 155. § 1. Je˝eli na statek za∏adowano ∏adunekw iloÊci wi´kszej ni˝ przewidziana w umowie, przewoê-nikowi nale˝y si´ fracht równie˝ od tej nadwy˝ki we-d∏ug stawek przyj´tych w umowie.

§ 2. Od ∏adunku umieszczonego na statku bez wie-dzy przewoênika nale˝y si´ przewoênikowi podwójnasuma frachtu przypadajàcego za przewóz od portu za-∏adowania do portu wy∏adowania oraz wynagrodzenieszkód, jakie przewoênik poniós∏ wskutek umieszczeniatego ∏adunku na statku. Przewoênik mo˝e ∏adunek takiwy∏adowaç w jakimkolwiek porcie.

Rozdzia∏ 7

Przywileje na ∏adunku

Art. 156. § 1. Wierzycielom s∏u˝y na zabezpieczeniewierzytelnoÊci uprzywilejowanych ustawowe prawozastawu na ∏adunku z pierwszeƒstwem przed innymiwierzytelnoÊciami, choçby zabezpieczonymi zasta-wem wynikajàcym z umowy lub orzeczenia sàdu.

§ 2. Uprzywilejowane sà wierzytelnoÊci z tytu∏u:


1) nale˝nych paƒstwu od ∏adunku kosztów sàdowychoraz kosztów egzekucji; wydatków poniesionych nazachowanie lub w celu sprzeda˝y ∏adunku i podzia-∏u uzyskanej kwoty; op∏at i Êwiadczeƒ publicznych,

2) wynagrodzenia przypadajàcego od ∏adunku za ra-townictwo oraz udzia∏u w awarii wspólnej, nale˝-nego od ∏adunku statkowi i innym ∏adunkom,

3) szkód spowodowanych przez ∏adunek,

4) nale˝noÊci przewoênika z przewozu danego ∏adunku.

§ 3. WierzytelnoÊci uprzywilejowane podlegajà za-spokojeniu, wraz z odsetkami i kosztami procesu, w ko-lejnoÊci wskazanej w § 2.

§ 4. WierzytelnoÊci nale˝àce do tej samej grupy za-spokaja si´ proporcjonalnie do ich wysokoÊci, je˝eli su-ma podlegajàca podzia∏owi nie wystarcza na zaspoko-jenie ich w ca∏oÊci.

Art. 157. § 1. Przywilej na ∏adunku rozciàga si´ nanale˝ne ∏adunkowi odszkodowanie za poniesione,a nienaprawione szkody w ∏adunku i na nale˝ny ∏adun-kowi udzia∏ w awarii wspólnej.

§ 2. Przywilej nie rozciàga si´ na nale˝ne ∏adunko-wi odszkodowanie ubezpieczeniowe.

Art. 158. § 1. Przywileje na ∏adunku gasnà z chwilàwydania ∏adunku osobie uprawnionej do odbioru.

§ 2. Przywileje na nale˝noÊciach wymienionychw art. 157 § 1 gasnà z chwilà wyp∏acenia tych nale˝no-Êci osobie uprawnionej do odbioru.

Rozdzia∏ 8

WygaÊnićie umowy

Art. 159. § 1. Frachtujàcy mo˝e odstàpiç od umowyprzewozu, je˝eli przewoênik nie podstawi∏ statkuw porcie za∏adowania w umówionym terminie lub na-stàpi∏o inne istotne opóênienie w przyjćiu ∏adunku nastatek lub rozpoczćiu podró˝y.

§ 2. Frachtujàcy mo˝e po za∏adowaniu odstàpiç odumowy do chwili rozpoczćia podró˝y i domagaç si´wy∏adowania ∏adunku, jest jednak obowiàzany zap∏a-ciç ca∏y fracht oraz koszty spowodowane odstàpieniemod umowy. Prawo to nie s∏u˝y frachtujàcemu, je˝eliwy∏adowanie jego ∏adunku spowodowa∏oby istotneopóênienie rozpoczćia podró˝y.

§ 3. Frachtujàcy mo˝e w czasie podró˝y odstàpiç odumowy i domagaç si´ wy∏adowania ∏adunku, jest jed-nak obowiàzany zap∏aciç ca∏y fracht oraz koszty prze-woênika spowodowane odstàpieniem od umowy.Przewoênik mo˝e odmówiç wy∏adowania ∏adunku, je-˝eli spowodowa∏oby to istotne opóênienie podró˝y lubzmian´ trasy.

Art. 160. § 1. Czarterujàcy, który wed∏ug umowyczarterowej rozporzàdza ca∏à przestrzenià ∏adunkowà

statku, mo˝e przed rozpoczćiem podró˝y odstàpiç odumowy, jest jednak obowiàzany zwróciç przewoêniko-wi kwoty przez niego wydatkowane na ∏adunek, a nie-wliczone do frachtu, i ponadto zap∏aciç:

1) po∏ow´ frachtu — je˝eli odst´puje od umowy jesz-cze przed rozpoczćiem biegu umówionego okre-su ∏adowania,

2) ca∏y fracht — je˝eli umowa by∏a zawarta tylko najednà podró˝, a czarterujàcy odst´puje od umowypo rozpoczćiu biegu umówionego okresu ∏ado-wania; w przypadku rozpoczćia przestoju lubprzetrzymania statku czarterujàcy obowiàzany jestponadto zap∏aciç przestojowe lub odszkodowanieza przetrzymanie statku.

§ 2. W razie odstàpienia od umowy przez czarterujà-cego w trakcie za∏adunku przewoênik jest obowiàzanywydaç ∏adunek ju˝ za∏adowany, choçby wy∏adowaniemia∏o zatrzymaç statek na czas d∏u˝szy od okresów ∏a-dowania i przestoju; zachowuje jednak prawo do prze-stojowego lub odszkodowania za przetrzymanie statku.

§ 3. Przewoênik ma prawo domagaç si´ od czarte-rujàcego odszkodowania za rzeczywiÊcie poniesionàszkod´ spowodowanà odstàpieniem przez czarterujà-cego od umowy przewozu zawartej na szereg kolej-nych podró˝y lub na przewóz okreÊlonej iloÊci ∏adun-ku. Odszkodowanie to nie mo˝e jednak przekraczaçwysokoÊci frachtu, jaki przypada∏by za anulowane po-dró˝e. W ka˝dym przypadku przewoênik jest obowiàza-ny dà˝yç do zmniejszenia szkody.

Art. 161. § 1. Przewoênik mo˝e przed rozpoczćiempodró˝y odstàpiç od umowy, je˝eli wartoÊç dostarczo-nej iloÊci ∏adunku nie zabezpiecza frachtu i innych na-le˝noÊci przewoênika, a frachtujàcy nie zap∏aci z góryca∏ego frachtu albo nie udzieli zabezpieczenia.

§ 2. W razie odstàpienia od umowy przez przewoêni-ka ∏adunek wy∏adowuje si´ na koszt frachtujàcego,a przewoênik mo˝e ˝àdaç zap∏aty po∏owy umówionegofrachtu oraz wszelkich kwot wydatkowanych na ∏adunek.

Art. 162. § 1. Ka˝da ze stron mo˝e odstàpiç od umo-wy bez obowiàzku wynagrodzenia szkody drugiej stro-ny, je˝eli przed odejÊciem statku z miejsca za∏adowania:

1) wybuch∏a wojna gro˝àca niebezpieczeƒstwem dlastatku lub ∏adunku albo og∏oszono blokad´ portu,w którym statek si´ znajduje, lub portu przeznacze-nia ∏adunku,

2) zatrzymano statek na zarzàdzenie w∏adz z przyczynniezale˝nych od stron,

3) zaj´to statek dla potrzeb paƒstwowych,

4) wydano zakaz wywozu z miejsca za∏adowania albozakaz przewozu do miejsca przeznaczenia danego∏adunku.

§ 2. W razie odstàpienia od umowy z powodu oko-licznoÊci przewidzianych w § 1 koszty wy∏adowania po-nosi strona, która od umowy odst´puje.


§ 3. Z powodu okolicznoÊci przewidzianych w § 1ka˝da ze stron mo˝e odstàpiç od umowy tak˝e w cza-sie podró˝y. W tym przypadku frachtujàcy op∏acafracht dystansowy i ponosi koszty wy∏adowania.

Art. 163. § 1. Wzajemne zobowiàzania stron wyga-sajà, je˝eli po zawarciu umowy, a przed odejÊciem stat-ku z miejsca za∏adowania z przyczyn, za które ˝adna zestron nie odpowiada:

1) statek oznaczony w umowie zaginà∏, zosta∏ zabranyjako ∏up albo uleg∏ wypadkowi, wskutek któregosta∏ si´ niezdatny do naprawy lub jej niewart, albo

2) ∏adunek indywidualnie oznaczony w umowie zaginà∏.

§ 2. Je˝eli okolicznoÊci przewidziane w § 1 nastàpi-∏y w czasie podró˝y, przewoênik zachowuje prawo dofrachtu dystansowego, gdy wypadkowi uleg∏ statek,a ca∏y ∏adunek ocala∏, prawo zaÊ do cz´Êci frachtu dy-stansowego przypadajàcej od ocalonej cz´Êci ∏adunku,gdy wypadkowi uleg∏ ∏adunek.

Art. 164. WygaÊnićie umowy przewozu nie zwal-nia przewoênika od obowiàzku pieczy nad ∏adunkiem.

Rozdzia∏ 9

OdpowiedzialnoÊç przewoênika

Art. 165. § 1. Przewoênik odpowiada za szkod´ wy-nik∏à z utraty lub uszkodzenia ∏adunku w czasie odprzyjćia go do przewozu a˝ do wydania go odbiorcy.

§ 2. Przewoênik jest wolny od odpowiedzialnoÊci,je˝eli szkoda nastàpi∏a wskutek:

1) dzia∏ania lub zaniechania kapitana, innych cz∏on-ków za∏ogi, pilota lub osób zatrudnionych przezprzewoênika w zakresie nawigacji lub administracjistatku,

2) po˝aru, o ile nie wynik∏ z dzia∏ania lub winy w∏asnejprzewoênika,

3) niebezpieczeƒstw lub wypadków na morzu lub nawodach ˝eglownych,

4) si∏y wy˝szej,

5) dzia∏aƒ wojennych, dzia∏aƒ wrogich dobru i porzàd-kowi publicznemu, rozruchów lub zaburzeƒ we-wn´trznych,

6) aktu lub przymusu ze strony w∏adzy albo zajćia sà-dowego,

7) ograniczeƒ wynik∏ych z kwarantanny,

8) strajku, lokautu lub innej okolicznoÊci wstrzymujà-cej lub ograniczajàcej prac´ ca∏kowicie lub cz´Êcio-wo,

9) ratowania lub usi∏owania ratowania ˝ycia lub mie-nia na morzu,

10) wady ukrytej, naturalnej w∏aÊciwoÊci lub wadliwo-Êci ∏adunku powodujàcych w nim ubytek obj´toÊcilub wagi albo innà strat´,

11) niedostatecznoÊci opakowania,

12) niedostatecznoÊci lub niedok∏adnoÊci znaków ∏a-dunku,

13) wad ukrytych niedajàcych si´ zauwa˝yç pomimozachowania nale˝ytej starannoÊci,

14) dzia∏ania lub zaniechania frachtujàcego, za∏adowcylub odbiorcy albo ich agenta lub innego ich przed-stawiciela,

15) jakiejkolwiek innej przyczyny wynik∏ej bez winyprzewoênika, jego agentów i osób zatrudnionychprzez przewoênika.

Art. 166. § 1. Odszkodowanie za utrat´ ∏adunkuokreÊla si´ wed∏ug zwyk∏ej wartoÊci ∏adunku, a odszko-dowanie za uszkodzenie ∏adunku — wed∏ug ró˝nicy po-mi´dzy zwyk∏à wartoÊcià ∏adunku w stanie nieuszko-dzonym a jego wartoÊcià w stanie uszkodzonym.

§ 2. Dla ustalenia wysokoÊci odszkodowania mia-rodajna jest wartoÊç ∏adunku w miejscu i w czasie,w którym zosta∏ on lub powinien by∏ zostaç wy∏adowa-ny ze statku zgodnie z umowà przewozu. WartoÊç tókreÊla si´ wed∏ug ceny gie∏dy towarowej, a w jej bra-ku — wed∏ug bie˝àcej ceny rynkowej; je˝eli obu cennie mo˝na ustaliç, wartoÊç ∏adunku okreÊla si´ przezporównanie jej z wartoÊcià towarów takiego samegorodzaju i jakoÊci.

§ 3. Je˝eli wartoÊç ∏adunku zosta∏a zadeklarowanaprzed jego za∏adowaniem przez za∏adowc´ i uwidocz-niona w konosamencie lub innym dokumencie, napodstawie którego dokonywany jest przewóz, odszko-dowanie nie mo˝e przekraczaç zadeklarowanej warto-Êci ∏adunku. Deklaracja za∏adowcy uwidoczniona w ko-nosamencie co do rodzaju i wartoÊci towarów stwarzadomniemanie, które przewoênik mo˝e obaliç dowo-dem przeciwnym.

§ 4. Od sumy odszkodowania odlicza si´ to, co od-biorca wskutek utraty lub uszkodzenia ∏adunku zaosz-cz´dzi∏ na frachcie, na cle i innych kosztach.

Art. 167. § 1. Przy przewozie na podstawie konosa-mentu, w którym wartoÊç ∏adunku nie zosta∏a uwidocz-niona, odszkodowanie za utrat´ lub uszkodzenie jednejsztuki ∏adunku lub innej zwyczajowo w handlu przyj´-tej jednostki ∏adunku nie mo˝e przekraczaç kwoty obli-czonej wed∏ug zasad ustalonych w tym przedmiociew Konwencji mi´dzynarodowej o ujednostajnieniuniektórych zasad dotyczàcych konosamentów, podpi-sanej w Brukseli dnia 25 sierpnia 1924 r. (Dz. U. z 1937 r.Nr 33, poz. 258, wprow.: Dz. U. z 1936 r. Nr 15, poz. 139,z 1937 r. Nr 33, poz. 259), zmienionej Protoko∏em spo-rzàdzonym w Brukseli dnia 23 lutego 1968 r. (Dz. U.z 1980 r. Nr 14, poz. 48) oraz Protoko∏em sporzàdzonymw Brukseli dnia 21 grudnia 1979 r. (Dz. U. z 1985 r. Nr 9,poz. 26).

§ 2. Wobec wierzyciela zagranicznego, któregopaƒstwo ustanowi∏o ni˝szà granic´ odpowiedzialnoÊciprzewoênika od okreÊlonej stosownie do § 1, przewoê-nik odpowiada w zakresie tej ni˝szej granicy odpowie-dzialnoÊci.


§ 3. Je˝eli kontener, paleta lub jakiekolwiek podob-ne urzàdzenie jest u˝ywane do zgrupowania towarów,ka˝da sztuka lub jednostka ∏adunku wymieniona w ko-nosamencie jako za∏adowana do takiego urzàdzeniab´dzie uwa˝ana za jednà sztuk´ lub jednostk´ w rozu-mieniu § 1. W przeciwnym razie takie urzàdzenie prze-wozowe b´dzie uwa˝ane za jednà sztuk´ lub jednostk´∏adunku.

§ 4. Przewoênik nie mo˝e korzystaç z ograniczeniaodpowiedzialnoÊci przewidzianego w § 1, je˝eli zosta-nie udowodnione, ̋ e szkoda wynik∏a z dzia∏ania lub za-niechania przewoênika, których dopuÊci∏ si´ on alboz zamiarem wyrzàdzenia szkody, albo te˝ post´pujàclekkomyÊlnie i ze ÊwiadomoÊcià, ˝e szkoda prawdopo-dobnie nastàpi.

Art. 168. § 1. Przewoênik wolny jest od odpowie-dzialnoÊci za wszelkà szkod´ w ∏adunku lub z ∏adun-kiem zwiàzanà, je˝eli jego rodzaj lub wartoÊç zosta∏yprzez za∏adowc´ Êwiadomie nieprawdziwie zadeklaro-wane.

§ 2. Przy przewozie na podstawie konosamentuprzepis § 1 stosuje si´ tylko wówczas, gdy taka dekla-racja za∏adowcy zosta∏a wpisana do konosamentu.

Art. 169. § 1. Przy przewozie na podstawie konosa-mentu niewa˝ne jest postanowienie umowne, którewy∏àcza lub ogranicza odpowiedzialnoÊç przewoênikawynikajàcà z art. 110, 165 i 167.

§ 2. Je˝eli konosament wystawiono na ∏adunekprzewo˝ony na podstawie umowy czarterowej, przepis§ 1 ma zastosowanie od chwili przeniesienia konosa-mentu na osob´ trzecià.

§ 3. Umowa stron mo˝e okreÊliç odpowiedzialnoÊçprzewoênika odmiennie, ni˝ to wynika z § 1:

1) za czas od przyjćia towaru do przewozu a˝ do roz-poczćia ∏adowania go na statek i od zakoƒczeniawy∏adowania a˝ do wydania ∏adunku,

2) za przyj´te do przewozu zwierz´ta ˝ywe,

3) za ∏adunek przewo˝ony zgodnie z umowà na pok∏a-dzie statku.

Art. 170. § 1. Podw∏adny przewoênika oraz osobanieb´dàca samodzielnym kontrahentem, z której po-mocà przewoênik wykonuje zobowiàzanie, jak równie˝osoba, której powierza wykonanie zobowiàzania, mo-gà powo∏ywaç si´ na przys∏ugujàce przewoênikowizwolnienia i ograniczenia odpowiedzialnoÊci.

§ 2. Zwolnienia i ograniczenia, o których mowaw § 1, nie przys∏ugujà, je˝eli zostanie udowodnione, ˝eszkoda wynik∏a z dzia∏ania lub zaniechania tych osób,których dopuÊci∏y si´ one albo z zamiarem wyrzàdze-nia szkody, albo te˝ post´pujàc lekkomyÊlnie i ze Êwia-domoÊcià, ˝e szkoda prawdopodobnie nastàpi.

§ 3. ¸àczna wysokoÊç odszkodowania obcià˝ajàce-go przewoênika i osoby wymienione w § 1 nie mo˝eprzekroczyç kwoty przewidzianej w art. 167 § 1.

Art. 171. Zwolnienia i ograniczenia odpowiedzial-noÊci przewidziane w art. 165—170 stosuje si´ bezwzgl´du na to, czy roszczenie wynika z odpowiedzial-noÊci umownej, czy te˝ pozaumownej.

DZIA¸ II

P r z e w ó z p a s a ˝ e r ó w

Art. 172. § 1. Przez umow´ przewozu pasa˝era prze-woênik podejmuje si´ za op∏atà przewieêç drogà mor-skà pasa˝era i jego baga˝.

§ 2. Przewoênik, który podjà∏ si´ przewozu pasa˝e-ra (przewoênik umowny), mo˝e powierzyç wykonanieumowy w ca∏oÊci lub cz´Êci innemu przewoênikowi(przewoênikowi faktycznemu).

§ 3. Op∏ata obejmuje równie˝ przewóz podrćznychrzeczy pasa˝era przewo˝onych zazwyczaj w pomiesz-czeniu pasa˝erskim.

Art. 173. § 1. Wydany bilet pasa˝erski stanowi do-wód zawarcia umowy przewozu i uiszczenia op∏aty zaprzewóz.

§ 2. Bilet pasa˝erski mo˝e byç imienny lub na oka-ziciela.

§ 3. Pasa˝er nie mo˝e bez zgody przewoênika prze-nieÊç na osob´ trzecià imiennego biletu pasa˝erskiego.

Art. 174. § 1. Warunki przewozu okreÊla umowa.

§ 2. Pasa˝er obowiàzany jest przestrzegaç porzàd-ku obowiàzujàcego na statku oraz wykonywaç wszelkiezarzàdzenia porzàdkowe.

Art. 175. § 1. Pasa˝er mo˝e ˝àdaç zwrotu op∏aty zaprzewóz, je˝eli zawiadomi∏ przewoênika przynajmniejna siedem dni przed zapowiedzianym terminem rozpo-czćia podró˝y, ˝e odst´puje od umowy. Przewoênikmo˝e zatrzymaç cz´Êç op∏aty nieprzekraczajàcà 1/4, je-˝eli przed rozpoczćiem podró˝y nie zdo∏a∏ sprzedaçbiletu innemu pasa˝erowi.

§ 2. Póêniejsze odstàpienie pasa˝era od umowy al-bo jego nieprzybycie na statek w oznaczonym czasieprzed rozpoczćiem podró˝y, a w czasie podró˝y — naoznaczony czas przed zakoƒczeniem postoju, nie sta-nowi podstawy roszczenia o zwrot uiszczonej op∏aty zaprzewóz.

Art. 176. § 1. Przewoênik obowiàzany jest na ˝àda-nie zwróciç w ca∏oÊci op∏at´ za przewóz w przypadkuÊmierci pasa˝era przed rozpoczćiem podró˝y, je˝eliprzewoênik zosta∏ o Êmierci pasa˝era powiadomionynie póêniej ni˝ na 3 dni przed rozpoczćiem podró˝y.

§ 2. Je˝eli Êmierç pasa˝era nastàpi∏a w czasie po-dró˝y albo je˝eli choroba uniemo˝liwi∏a mu kontynu-owanie podró˝y, zwrotowi podlega tylko cz´Êç op∏atyza przewóz przypadajàca na koszty utrzymania, z które-go nie korzysta∏.


Art. 177. § 1. Pasa˝er mo˝e odstàpiç od umowy i ˝à-daç zwrotu op∏aty za przewóz w ca∏oÊci, je˝eli statekpasa˝erski nie wyruszy∏ w drog´ najpóêniej w ciàgu3 dni, a inny statek w ciàgu 7 dni, liczàc od zapowie-dzianego terminu rozpoczćia podró˝y.

§ 2. Je˝eli statek nie mo˝e w stosownym terminiekontynuowaç rozpocz´tej podró˝y lub osiàgnàç miej-sca przeznaczenia z powodu przeszkód lokalnych, prze-woênik obowiàzany jest na ˝àdanie pasa˝era i wed∏ugjego wyboru zwróciç mu cz´Êç op∏aty za przewózw stosunku do nieodbytej cz´Êci podró˝y albo na swójkoszt przewieêç pasa˝era do portu przeznaczeniapierwszym stosownym statkiem lub innym Êrodkiemtransportu.

Art. 178. § 1. Je˝eli przewóz ma nastàpiç statkieminnym ni˝ pasa˝erski, przewoênik mo˝e przed rozpo-czćiem podró˝y odstàpiç od umowy przewozu, gdypodró˝ bez jego winy nie dochodzi do skutku; pasa˝e-rowi nale˝y si´ zwrot ca∏ej op∏aty za przewóz.

§ 2. Z przyczyny przewidzianej w § 1 przewoênikmo˝e w czasie podró˝y odstàpiç od umowy przewozutakim statkiem; art. 177 § 2 stosuje si´ odpowiednio.

Art. 179. § 1. Ka˝da ze stron mo˝e odstàpiç od umo-wy z powodu wybuchu wojny gro˝àcej niebezpieczeƒ-stwem, blokady portu wyjÊcia lub przeznaczenia, za-trzymania statku na zarzàdzenie w∏adzy albo innych te-go rodzaju przeszkód w rozpoczćiu lub kontynuowa-niu podró˝y.

§ 2. Bez wzgl´du na to, która ze stron odstàpi∏a odumowy z przyczyn wymienionych w § 1, nale˝y si´ pasa-˝erowi zwrot op∏aty za przewóz w ca∏oÊci, je˝eli odstàpio-no od umowy przed rozpoczćiem podró˝y, a je˝eli od-stàpiono w czasie podró˝y — w cz´Êci obliczonej w sto-sunku do nieodbytej przez pasa˝era cz´Êci podró˝y.

Art. 180. § 1. Umowa przewozu ulega rozwiàzaniu,je˝eli z przyczyn, za które ˝adna ze stron nie ponosi od-powiedzialnoÊci, statek zaginà∏, zatonà∏, zosta∏ zabranyjako ∏up albo uleg∏ wypadkowi, wskutek którego sta∏si´ niezdatny do naprawy lub jej niewart.

§ 2. Do zwrotu op∏aty za przewóz stosuje si´ odpo-wiednio art. 177 § 2.

Art. 181. § 1. Przewoênik ponosi odpowiedzialnoÊçza szkody na osobie pasa˝era oraz za szkody w jego ba-ga˝u zgodnie z postanowieniami Konwencji ateƒskiejw sprawie przewozu morzem pasa˝erów i ich baga˝u,sporzàdzonej w Atenach dnia 13 grudnia 1974 r. (Dz. U.z 1987 r. Nr 18, poz. 108), zwanej dalej „Konwencjàateƒskà”, zmienionej Protoko∏em sporzàdzonymw Londynie dnia 19 listopada 1976 r. (Dz. U. z 1994 r.Nr 99, poz. 479).

§ 2. Postanowienia Konwencji ateƒskiej stosuje si´do wszystkich umów przewozu pasa˝erów i ich baga-˝u, podlegajàcych przepisom Kodeksu morskiego.

§ 3. Postanowienia Konwencji ateƒskiej stosuje siódpowiednio do przewozu osób, które za zgodà prze-

woênika odbywajà podró˝ bez op∏aty za przewóz albona podstawie umowy innej ni˝ umowa przewozu pasa-˝era.

Art. 182. § 1. Przewoênik, który podejmuje si´ prze-wozu pasa˝era statkiem o polskiej przynale˝noÊci, obo-wiàzany jest posiadaç ubezpieczenie od odpowiedzial-noÊci za szkody na osobie lub w mieniu pasa˝era dowysokoÊci sum okreÊlonych przy zastosowaniu granicodpowiedzialnoÊci przewoênika przewidzianychw art. 7 i 8 Konwencji ateƒskiej.

§ 2. Obowiàzek, o którym mowa w § 1, dotyczy rów-nie˝ przewoênika, który podejmuje si´ przewozu stat-kiem o obcej przynale˝noÊci, je˝eli przewóz wykony-wany jest na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej lubmi´dzy portami polskimi.

§ 3. Dowodem spe∏nienia przez przewoênika obo-wiàzku, o którym mowa w § 1 i 2, jest polisa lub certy-fikat ubezpieczeniowy stwierdzajàcy zawarcie umowyubezpieczenia. Dokument taki powinien znajdowaç sińa statku i byç okazywany na ˝àdanie organów inspek-cji morskiej.

§ 4. Przewóz osób bez posiadania przez przewoêni-ka ubezpieczenia, o którym mowa w § 1, jest zabronio-ny.

Art. 183. § 1. Przewoênikowi s∏u˝y na baga˝u, dopó-ki nie wyda∏ go pasa˝erowi, ustawowe prawo zastawuna zabezpieczenie roszczeƒ z umowy przewozu.

§ 2. Przewoênik mo˝e zatrzymaç baga˝ do czasu za-spokojenia lub odpowiedniego zabezpieczenia swychroszczeƒ.

Art. 184. Do baga˝u niepodj´tego przez pasa˝eralub przez uprawnionego odbiorc´ stosuje si´ odpo-wiednio przepisy art. 150—152.

Art. 185. § 1. W razie uszkodzenia cia∏a lub rozstro-ju zdrowia pasa˝er obowiàzany jest, o ile to mo˝liwe,bezzw∏ocznie zawiadomiç przewoênika o wypadku,który je spowodowa∏. Pasa˝er obowiàzany jest ponad-to zg∏osiç swe roszczenie wobec przewoênika na pi-Êmie najpóêniej w ciàgu 15 dni od zejÊcia ze statku.

§ 2. Domniemywa si´, ˝e pasa˝er, który nie dope∏-ni∏ obowiàzków przewidzianych w § 1, ukoƒczy∏ podró˝zdrów i ca∏y.

Art. 186. Roszczenia z tytu∏ów innych ni˝ okreÊlonew Konwencji ateƒskiej przedawniajà si´ z up∏ywem2 lat od dnia wymagalnoÊci.

Art. 187. § 1. Osoba, która odbywa podró˝ bez zgo-dy kapitana statku, jest obowiàzana uiÊciç podwójnàop∏at´ za odbytà podró˝.

§ 2. Kapitan mo˝e przy pierwszej nadarzajàcej si´sposobnoÊci wysadziç t´ osob´ na làd lub jà przekazaçna statek p∏ynàcy do portu, w którym ta osoba dosta∏asi´ na statek; kapitan udzieli zarazem w∏aÊciwej w∏adzywszelkich znanych mu informacji o obywatelstwie tej


osoby, porcie, w którym ukry∏a si´ na statku, orazo okolicznoÊciach odkrycia jej na statku.

§ 3. CzynnoÊci przedsi´wzi´te stosownie do § 2 niezwalniajà osoby odbywajàcej podró˝ bez zgody kapita-na statku od obowiàzku uiszczenia podwójnej op∏aty zaodbytà podró˝.

DZIA¸ III

C z a r t e r n a c z a s

Art. 188. § 1. Przez umow´ czarteru na czas arma-tor zobowiàzuje si´ za wynagrodzeniem oddaç czarte-rujàcemu do dysponowania statek obsadzony za∏ogàna oznaczony czas albo na okres jednej lub kilku nast´-pujàcych po sobie podró˝y w celu okreÊlonym umowà.

§ 2. Ka˝da strona mo˝e ˝àdaç potwierdzenia umo-wy czarteru na czas na piÊmie.

Art. 189. § 1. W granicach uprawnieƒ okreÊlonychumowà czarterujàcy mo˝e zawrzeç umow´ czarteru naczas z osobà trzecià (podczarter); nie zwalnia to jednakczarterujàcego od obowiàzku wykonania umowy za-wartej przez niego z armatorem.

§ 2. W przypadku przewidzianym w § 1 przepisy ni-niejszego dzia∏u okreÊlajàce prawa i obowiàzki armato-ra stosuje si´ odpowiednio do osoby oddajàcej statekw podczarter.

Art. 190. § 1. Zmiana w∏aÊciciela statku nie mawp∏ywu na umow´ czarteru na czas.

§ 2. W razie zmiany armatora w okresie trwaniaczarteru na czas nowy armator wst´puje z mocy prawaw stosunek czarteru na czas w miejsce poprzednika;poprzednik odpowiada jednak solidarnie z nast´pcà zazobowiàzania wynikajàce z umowy czarteru na czas.

Art. 191. § 1. Armator, który zawar∏ umow´ czarte-ru na czas, obowiàzany jest na umówiony termin od-daç czarterujàcemu do dysponowania statek w staniezdatnym do ˝eglugi, nale˝ycie wyposa˝ony, obsadzo-ny odpowiednià za∏ogà oraz przystosowany do celówprzewidzianych umowà.

§ 2. Armator obowiàzany jest utrzymywaç statekprzez ca∏y czas trwania czarteru w stanie okreÊlonymw § 1, op∏acaç za∏og´ oraz zapewniç nale˝ne jej Êwiad-czenia.

Art. 192. § 1. Czarterujàcy jest wolny od obowiàzkup∏acenia armatorowi op∏aty czarterowej za okres nie-zdatnoÊci statku do eksploatacji wskutek braków lubuszkodzeƒ statku bàdê wskutek niedostatecznej za∏ogilub braków w jej zaopatrzeniu; w okresie tym czarteru-jàcy jest wolny tak˝e od obowiàzku ponoszenia kosz-tów eksploatacji statku.

§ 2. Je˝eli niezdatnoÊç statku do eksploatacji wyni-k∏a z przyczyn le˝àcych po stronie czarterujàcego, ar-matorowi nale˝y si´ umówiona op∏ata czarterowa nie-zale˝nie od wynagrodzenia szkody wynik∏ej z winyczarterujàcego.

Art. 193. § 1. Czarterujàcy mo˝e dysponowaç ca∏àprzestrzenià statku przeznaczonà do przewozu ∏adunkui pasa˝erów.

§ 2. Bez zgody czarterujàcego nie wolno armatoro-wi w ˝adnej cz´Êci statku, choçby niezaj´tej przez czar-terujàcego, przewoziç na swój rachunek ∏adunku lubpasa˝erów.

Art. 194. § 1. W okresie trwania umowy czarteru naczas kapitan i inni cz∏onkowie za∏ogi pozostajà pod-w∏adnymi armatora i majà obowiàzek stosowania si´do jego wskazówek.

§ 2. W zakresie eksploatacji statku kapitan jestz mocy prawa przedstawicielem czarterujàcego i powi-nien stosowaç si´ do jego poleceƒ.

§ 3. Za zobowiàzania zaciàgni´te przez kapitanaw zakresie wskazanym w § 2 armator odpowiada soli-darnie z czarterujàcym, chyba ˝e kapitan oÊwiadczy∏przy zaciàganiu zobowiàzania, ̋ e dzia∏a w imieniu czar-terujàcego.

Art. 195. Z wynagrodzenia nale˝nego statkowi zaratownictwo w okresie trwania czarteru na czas odliczasi´ najpierw kwoty na pokrycie wszelkich szkód spo-wodowanych ratownictwem, a nast´pnie udzia∏ w wy-nagrodzeniu przypadajàcy dla za∏ogi. Reszt´ wynagro-dzenia dzieli si´ w równych cz´Êciach pomi´dzy arma-tora i czarterujàcego.

Art. 196. Czarterujàcy mo˝e odstàpiç od umowyw razie zw∏oki w oddaniu mu statku do dysponowania.Czarterujàcemu nale˝y si´ ponadto odszkodowanie,chyba ˝e armator udowodni, ˝e zw∏oka nastàpi∏az przyczyn, za które nie ponosi odpowiedzialnoÊci.

Art. 197. Ka˝da ze stron mo˝e odstàpiç od umowyczarteru na czas, je˝eli wskutek wybuchu wojny, zamie-szek lub zarzàdzenia w∏adz osiàgni´cie celu, dla które-go zawarto umow´, sta∏o si´ niemo˝liwe, a zmianatych okolicznoÊci w rozsàdnym czasie nie jest prawdo-podobna.

Art. 198. § 1. Umowa czarteru na czas ulega rozwià-zaniu, je˝eli statek zaginà∏, zatonà∏, uleg∏ zniszczeniulub wypadkowi, wskutek którego sta∏ si´ niezdatny donaprawy lub jej niewart.

§ 2. W przypadkach, w których umowa czarteru naczas koƒczy si´ w dniu innym ni˝ umówiony, op∏ataczarterowa nale˝y si´ do dnia, w którym czarterujàcydysponowa∏ statkiem. W razie zagini´cia statku op∏ataczarterowa nale˝y si´ do dnia, z którego pochodziostatnia wiadomoÊç o statku.

Art. 199. Roszczenia wynikajàce z umowy czarteruna czas przedawniajà si´ z up∏ywem dwóch lat od dnia,w którym umowa wygas∏a.

Art. 200. Przepisów niniejszego dzia∏u nie stosujesi´ do umów czarterowych o przewóz ∏adunku, w któ-rych nale˝noÊç przewoênika jest ustalona wed∏ug jed-nostki czasu.


DZIA¸ IV

U s ∏ u g i a g e n c y j n e

Art. 201. Przez umow´ agencyjnà agent morski po-dejmuje si´ za wynagrodzeniem sta∏ego przedstawi-cielstwa armatora w okreÊlonym porcie lub na okreÊlo-nym obszarze.

Art. 202. § 1. Agent morski jest uprawniony do po-dejmowania w imieniu armatora zwyk∏ych czynnoÊcizwiàzanych z uprawianiem ˝eglugi.

§ 2. W szczególnoÊci agent morski jest uprawnionydo dzia∏ania w imieniu armatora wobec urz´dów i pod-miotów zarzàdzajàcych portami morskimi, do za∏atwia-nia dla statku wszelkich czynnoÊci i przyjmowaniaoÊwiadczeƒ zwiàzanych z przyjÊciem, postojem i wyj-Êciem statku, do zawierania w imieniu armatora umówprzewozu, umów ubezpieczenia morskiego oraz umówprze∏adunku i sk∏adu, do wystawiania konosamentów,do odbioru i zap∏aty wszelkich nale˝noÊci zwiàzanychz zawinićiem statku do portu i przewozem ∏adunku lubpasa˝erów oraz do dochodzenia w imieniu armatoraroszczeƒ wynikajàcych z umów przewozu i wypadkówmorskich.

§ 3. Przy zawieraniu umowy w imieniu armatoraagent mo˝e dzia∏aç równie˝ na rzecz drugiej umawia-jàcej si´ strony, je˝eli armator wyrazi na to zgod´.

Art. 203. Je˝eli agent, dokonujàc czynnoÊci praw-nej w imieniu armatora, przekracza granice swegoumocowania, czynnoÊç ta wià˝e mimo to armatora,chyba ˝e niezw∏ocznie po otrzymaniu wiadomoÊcio dokonaniu czynnoÊci oÊwiadczy∏ drugiej stronie, ˝enie potwierdza czynnoÊci agenta.

Art. 204. Agent morski powinien: dbaç o interesyarmatora, stosowaç si´ do jego poleceƒ i wskazówek,udzielaç mu niezw∏ocznie potrzebnych wiadomoÊcio przebiegu sprawy, rozliczaç si´ nale˝ycie z kwot po-branych i wydatkowanych oraz podejmowaç dzia∏aniaw celu zabezpieczenia praw armatora.

Art. 205. § 1. WysokoÊç wynagrodzenia agentamorskiego okreÊla umowa, a w jej braku nale˝y siágentowi wynagrodzenie w wysokoÊci przyj´tej w sto-sunkach danego rodzaju.

§ 2. Armator obowiàzany jest na ˝àdanie agentaudzielaç mu odpowiednich zaliczek na pokrycie kosz-tów czynnoÊci zwiàzanych z postojem statku w porcie.

§ 3. Rozliczenia armatora z agentem i wyp∏ata na-le˝noÊci powinny byç dokonywane co 3 miesiàcez koƒcem kwarta∏u kalendarzowego, a w ka˝dym raziepowinny byç dokonane z chwilà rozwiàzania umowy.

Art. 206. § 1. Ka˝da ze stron mo˝e na 3 miesiàce na-przód wypowiedzieç umow´ agencyjnà zawartà naczas nieoznaczony.

§ 2. Ka˝da ze stron mo˝e z wa˝nej przyczyny nie-zw∏ocznie odstàpiç od umowy, jednak nie póêniej ni˝

w ciàgu 2 tygodni od dnia, w którym dowiedzia∏a sió tej przyczynie.

Art. 207. Roszczenia wynikajàce z umowy agencyj-nej przedawniajà si´ z up∏ywem dwóch lat od dnia wy-magalnoÊci.

DZIA¸ V

U s ∏ u g i m a k l e r s k i e

Art. 208. § 1. Makler morski podejmuje si´ za wy-nagrodzeniem, na podstawie ka˝dorazowego zlecenia,poÊredniczenia w zawieraniu umów sprzeda˝y stat-ków, umów przewozu, czarteru na czas, umów holow-niczych, umów ubezpieczenia morskiego i innychumów zwiàzanych z obrotem morskim.

§ 2. Zlecenie mo˝e objàç za∏atwianie dla statkuwszelkich czynnoÊci zwiàzanych z jego przyjÊciem, po-stojem i wyjÊciem, a tak˝e innych czynnoÊci nale˝à-cych do zakresu dzia∏ania agenta morskiego. Do czyn-noÊci tych stosuje si´ odpowiednio przepisy o umowieagencyjnej.

Art. 209. Zlecenie poÊredniczenia obejmuje umo-cowanie maklera do zawarcia zleconej umowy i do od-bioru zap∏aty w imieniu dajàcego zlecenie, chyba ̋ e za-wiera wyraêne ograniczenie, o którym druga stronawiedzia∏a.

Art. 210. Makler morski mo˝e podjàç si´ czynnoÊcina rzecz obu umawiajàcych si´ stron, je˝eli udzieli∏ymu zlecenia. Obowiàzany jest jednak powiadomiç ka˝-dà stron´ o podjćiu si´ czynnoÊci równie˝ na rzeczdrugiej strony, a w poÊredniczeniu powinien mieç nawzgl´dzie interes obu stron.

Art. 211. § 1. Za poÊredniczenie w zawarciu umowynale˝y si´ maklerowi wynagrodzenie (prowizja) tylkowówczas, gdy umowa zosta∏a zawarta wskutek jego za-biegów.

§ 2. WysokoÊç wynagrodzenia maklera okreÊla umo-wa, a w jej braku nale˝y si´ maklerowi wynagrodzeniew wysokoÊci przyj´tej w stosunkach danego rodzaju.

Art. 212. Makler obowiàzany jest rozliczyç si´ z ka˝-dej powierzonej mu kwoty niezw∏ocznie po wykonaniuzlecenia.

Art. 213. Roszczenia wynikajàce ze stosunku po-mi´dzy maklerem a dajàcym zlecenie przedawniajà si´z up∏ywem 2 lat od dnia wymagalnoÊci.

DZIA¸ VI

U s ∏ u g i h o l o w n i c z e

Art. 214. § 1. Przez umow´ holowniczà armator po-dejmuje si´ za wynagrodzeniem Êwiadczenia statkiemus∏ug holowniczych.

§ 2. Przez us∏ugi holownicze rozumie si´ w szcze-gólnoÊci holowanie lub pchanie statku, dopychanie,


odciàganie, przytrzymywanie statku lub innà pomocw wykonywaniu manewru nawigacyjnego, jak równie˝przebywanie holownika w stanie gotowoÊci w pobli˝ustatku w celu s∏u˝enia mu pomocà holowniczà (asystaholownicza).

Art. 215. § 1. Zespó∏ holowniczy powstaje z chwilàosiàgni´cia gotowoÊci do wykonania przez wchodzàcew jego sk∏ad statki potrzebnych manewrów na rozkazkierownika zespo∏u holowniczego, a rozwiàzuje si´z chwilà wykonania ostatniego manewru i oddaleniasi´ statków na bezpiecznà odleg∏oÊç.

§ 2. Kierownictwo nawigacyjne zespo∏u holowni-czego nale˝y do kapitana statku holowanego, chyba ˝ez umowy lub okolicznoÊci co innego wynika.

Art. 216. § 1. Armator, który podjà∏ si´ Êwiadczeniaus∏ug holowniczych, obowiàzany jest dostawiç naumówiony czas i miejsce statek holujàcy zdatny do wy-konania umówionych us∏ug, nale˝ycie wyposa˝ony,zaopatrzony i obsadzony za∏ogà.

§ 2. Us∏ugi holownicze powinny byç Êwiadczone zesprawnoÊcià, jakiej wymagajà okolicznoÊci, bez zb´d-nych przerw i zw∏oki oraz zgodnie z zasadami dobrejpraktyki morskiej.

§ 3. Statek b´dàcy pod kierownictwem nawigacyj-nym kapitana drugiego statku nie jest zwolniony odobowiàzku dbania o bezpieczeƒstwo zespo∏u holowni-czego i bezpieczeƒstwo ˝eglugi.

Art. 217. WysokoÊç wynagrodzenia za us∏ugi ho-lownicze okreÊla umowa, a w jej braku nale˝y si´ ho-lownikowi s∏uszne wynagrodzenie.

Art. 218. § 1. Statek, którego kapitan sprawuje kie-rownictwo nawigacyjne zespo∏u holowniczego, odpo-wiada za szkod´ wyrzàdzonà innemu statkowi wcho-dzàcemu w sk∏ad zespo∏u oraz osobom i rzeczom znaj-dujàcym si´ na tym statku, chyba ̋ e udowodni, i˝ szko-da jest nast´pstwem okolicznoÊci, za które nie ponosiodpowiedzialnoÊci.

§ 2. Statek b´dàcy pod kierownictwem nawigacyj-nym kapitana drugiego statku odpowiada za szkod´wyrzàdzonà z jego winy innemu statkowi wchodzàce-mu w sk∏ad zespo∏u oraz osobom i rzeczom znajdujà-cym si´ na tym statku.

Art. 219. Roszczenia wynikajàce z umowy holowni-czej przedawniajà si´ z up∏ywem 2 lat od dnia ukoƒcze-nia us∏ug holowniczych.

DZIA¸ VII

U s ∏ u g i p i l o t o w e

Art. 220. Us∏uga pilotowa polega na udzielaniu ka-pitanowi informacji i rady w prowadzeniu statku zewzgl´du na warunki nawigacyjne wód, na którychus∏uga jest Êwiadczona.

Art. 221. § 1. Pilot pozostaje w czasie pilotowania stat-ku pod kierownictwem kapitana statku pilotowanego.

§ 2. Kapitan statku obowiàzany jest udzieliç piloto-wi wszelkich informacji dotyczàcych w∏aÊciwoÊci nawi-gacyjnych statku.

§ 3. Korzystanie z us∏ug pilota nie zwalnia kapitanaod odpowiedzialnoÊci za kierownictwo statku.

Art. 222. § 1. Us∏ugi pilotowe sà Êwiadczone w pi-lota˝u dobrowolnym lub obowiàzkowym.

§ 2. Pilota˝ obowiàzkowy wprowadzany jest, je˝eliwymagajà tego warunki bezpieczeƒstwa morskiego,na zasadach okreÊlonych w odr´bnych przepisach.

Art. 223. § 1. Âwiadczenie us∏ugi pilotowej w pilo-ta˝u dobrowolnym lub obowiàzkowym nast´puje napodstawie umowy pilotowej zawartej przez armatorastatku z przedsi´biorcà Êwiadczàcym us∏ugi pilotowe.

§ 2. Wynagrodzenie za us∏ugi pilotowe w pilota˝udobrowolnym i obowiàzkowym okreÊlajà stronyw umowie, przy czym w pilota˝u obowiàzkowym mak-symalne wysokoÊci op∏at pilotowych okreÊla taryfa.

§ 3. Pilotowi w czasie przebywania na statku piloto-wanym nale˝y si´ odpowiednie pomieszczenie i wy˝y-wienie, je˝eli okolicznoÊci tego wymagajà.

Art. 224. Armator odpowiada wobec osób trzecichza szkod´ wyrzàdzonà przez pilota przy Êwiadczeniuus∏ugi pilotowej jak za szkod´ wyrzàdzonà przez cz∏on-ka za∏ogi statku.

Art. 225. § 1. Pilot odpowiada wobec armatora zaszkod´ wyrzàdzonà ze swojej winy przy Êwiadczeniuus∏ugi pilotowej.

§ 2. OdpowiedzialnoÊç pilota wobec armatora zaszkod´ wyrzàdzonà przy wykonywaniu umowy o us∏u-g´ pilotowà jest ograniczona do wysokoÊci kwoty rów-nej dwudziestokrotnej op∏acie pilotowej nale˝nej zaus∏ug´ pilotowà, w czasie Êwiadczenia której szkodapowsta∏a.

§ 3. Ograniczenie odpowiedzialnoÊci na podstawie§ 2 nie przys∏uguje pilotowi, je˝eli wyrzàdzi∏ szkod´umyÊlnie albo wskutek ra˝àcego niedbalstwa.

§ 4. Wobec zagranicznego wierzyciela, któregopaƒstwo ustanowi∏o ni˝szà granic´ odpowiedzialnoÊcipilota od okreÊlonej w § 2, pilot odpowiada w zakresietej ni˝szej granicy odpowiedzialnoÊci.

Art. 226. Roszczenia z umowy o Êwiadczenie us∏ugpilotowych przedawniajà si´ z up∏ywem 2 lat od dniazakoƒczenia Êwiadczenia tej us∏ugi.

Art. 227. Us∏uga pilotowa mo˝e byç Êwiadczonatylko przez pilota wpisanego na list´ pilotów. Listy pi-lotów prowadzà dyrektorzy urz´dów morskich.

Art. 228. § 1. Na list´ pilotów wpisuje si´ zaintere-sowanego na jego wniosek, je˝eli spe∏nia wymaganiakwalifikacyjne okreÊlone w odr´bnych przepisach.


§ 2. Dyrektor urz´du morskiego skreÊla pilota z listypilotów w razie zajÊcia jednej z nast´pujàcych okolicz-noÊci:

1) Êmierci pilota,

2) wniosku pilota,

3) utraty przypisanych wymagaƒ kwalifikacyjnych,

4) utraty prawa wykonywania zawodu pilota na mocyprawomocnego orzeczenia izby morskiej, sàdu lubinnego w∏aÊciwego organu,

5) ukoƒczenia przez pilota 65 roku ˝ycia.

§ 3. Je˝eli post´powanie pilota zagra˝a bezpieczeƒ-stwu morskiemu, dyrektor urz´du morskiego mo˝eograniczyç lub zawiesiç uprawnienia pilota do Êwiad-czenia us∏ug pilotowych na czas nie d∏u˝szy ni˝ 3 mie-siàce, o ile wymagajà tego wzgl´dy prewencyjne. Po-dejmujàc decyzj´ w tej sprawie, dyrektor urz´du mor-skiego mo˝e skierowaç pilota na dodatkowe przeszko-lenie.

Art. 229. § 1. Âwiadczenie us∏ug pilotowych w pilo-ta˝u obowiàzkowym oraz szkolenie kandydatów na pi-lotów i pilotów organizujà i koordynujà stacje pilotoweutworzone przez dyrektora terytorialnie w∏aÊciwegourz´du morskiego dla okreÊlonego rejonu pilotowego.

§ 2. Tworzàc stacj´ pilotowà, o której mowa w § 1,dyrektor urz´du morskiego wydaje regulamin jej funk-cjonowania, po zasi´gnićiu opinii organizacji spo∏ecz-no-zawodowej pilotów.

Art. 230. § 1. Koszty utrzymania stacji pilotowychponoszone sà przez przedsi´biorc´, o którym mowaw art. 223 § 1.

§ 2. Minister w∏aÊciwy do spraw gospodarki mor-skiej po zasi´gnićiu opinii organizacji spo∏eczno-za-wodowej pilotów okreÊli, w drodze rozporzàdzenia, ta-ryf´ maksymalnych wysokoÊci op∏at za us∏ugi piloto-we Êwiadczone w okreÊlonych portach w pilota˝u obo-wiàzkowym oraz tryb ich pobierania. Taryfa powinnauwzgl´dniaç warunki Êwiadczenia us∏ug pilotowychw portach.

DZIA¸ VIII

R a t o w n i c t w o m o r s k i e

Art. 231. Ratownictwem morskim w rozumieniuprzepisów niniejszego dzia∏u jest udzielanie pomocystatkowi znajdujàcemu si´ w niebezpieczeƒstwie na ja-kichkolwiek wodach oraz ratowanie znajdujàcego sińa nim lub z niego pochodzàcego mienia, jak równie˝ratowanie innego mienia znajdujàcego si´ na morzui niepo∏àczonego trwale i celowo z wybrze˝em.

Art. 232. § 1. Za ratownictwo morskie nale˝y si´wynagrodzenie.

§ 2. Wynagrodzenie nale˝y si´ równie˝ za uratowa-nie frachtu oraz op∏at za przewóz pasa˝erów i baga˝u.

§ 3. Wynagrodzenie nale˝y si´ równie˝ za ratownic-two morskie udzielone na wodach Êródlàdowych przezstatek morski statkowi ̋ eglugi Êródlàdowej lub wodno-samolotowi.

§ 4. Wynagrodzenie nale˝y si´, choçby ratownic-two morskie nastàpi∏o pomi´dzy statkami tego same-go armatora.

Art. 233. Z zastrze˝eniem postanowieƒ art. 241 § 1i 3, nie nale˝y si´ wynagrodzenie za ratownictwo mor-skie, które nie da∏o po˝ytecznego wyniku.

Art. 234. Nie ma prawa do wynagrodzenia ten, ktoprzedsi´wzià∏ dzia∏ania ratownicze wbrew wyraênemui uzasadnionemu sprzeciwowi armatora lub kapitanastatku albo w∏aÊciciela innego mienia znajdujàcego si´w niebezpieczeƒstwie, które nie znajduje si´ i nie znaj-dowa∏o si´ na statku.

Art. 235. Kto na podstawie umowy podjà∏ si´ pilo-towania statku, Êwiadczenia us∏ug holowniczych lubinnych us∏ug na rzecz statku, ma prawo do wynagro-dzenia za ratownictwo morskie, gdy statek znalaz∏ sińast´pnie w niebezpieczeƒstwie, je˝eli udzieli∏ muus∏ug wyjàtkowych, które wykracza∏y poza zakres wy-konania zawartej przez niego umowy.

Art. 236. § 1. Przepisy niniejszego dzia∏u stosuje si´do ka˝dego dzia∏ania ratowniczego, chyba ˝e z umowywynika co innego.

§ 2. Kapitan ma prawo zawierania umów o ratow-nictwo w imieniu armatora statku. Kapitan lub armatorstatku majà prawo zawierania takich umów w imieniuw∏aÊciciela mienia znajdujàcego si´ na statku.

Art. 237. § 1. Strona mo˝e ˝àdaç uniewa˝nienia lubzmiany umowy o ratownictwo zawartej pod wp∏ywemniebezpieczeƒstwa lub niew∏aÊciwym wp∏ywem wy-wartym przez kogokolwiek, je˝eli jej postanowienia sànies∏uszne.

§ 2. Strona mo˝e ˝àdaç uniewa˝nienia lub zmianyumowy o ratownictwo, je˝eli umówione wynagrodze-nie jest niewspó∏miernie niskie lub wysokie.

Art. 238. § 1. Ratujàcy jest obowiàzany:

1) prowadziç dzia∏ania ratownicze z nale˝ytà staran-noÊcià,

2) do∏o˝yç nale˝ytej starannoÊci w celu zapobie˝eniaszkodzie w Êrodowisku lub zmniejszenia jej rozmia-rów,

3) poszukiwaç pomocy innych ratujàcych, gdy oko-licznoÊci tego wymagajà, oraz przyjàç ich pomocna uzasadnione ˝àdanie armatora lub kapitanastatku albo w∏aÊciciela innego mienia b´dàcegow niebezpieczeƒstwie, znajdujàcego si´ poza stat-kiem; nie mo˝e to jednak mieç wp∏ywu na wyso-koÊç jego wynagrodzenia w razie ustalenia, i˝ takie˝àdanie by∏o bezzasadne.


§ 2. Armator i kapitan statku oraz w∏aÊciciel innegomienia b´dàcego w niebezpieczeƒstwie i znajdujàcegosi´ poza statkiem sà obowiàzani:

1) wspó∏pracowaç z ratujàcym podczas dzia∏aƒ ratow-niczych,

2) do∏o˝yç nale˝ytej starannoÊci w celu zapobie˝eniaszkodzie w Êrodowisku lub zmniejszenia jej rozmia-rów,

3) na uzasadnione ˝àdanie ratujàcego przejàç stateklub inne mienie w swojà piecz´, gdy znalaz∏y si´w bezpiecznym miejscu.

Art. 239. § 1. W braku umowy wysokoÊç wynagro-dzenia okreÊla si´, bioràc pod uwag´ nast´pujàce oko-licznoÊci, bez wzgl´du na kolejnoÊç, w jakiej zosta∏yone wymienione:

1) wartoÊç statku i innego mienia uratowanego,

2) umiej´tnoÊci i wysi∏ki ratujàcych w celu zapobie˝e-nia szkodzie w Êrodowisku lub zmniejszenia jej roz-miarów,

3) osiàgni´ty wynik ratownictwa,

4) charakter i stopieƒ niebezpieczeƒstwa,

5) umiej´tnoÊci i wysi∏ki ratujàcych w celu ratowaniastatku, innego mienia i ˝ycia,

6) czas poÊwićony przez ratujàcych oraz poniesioneprzez nich szkody i wydatki,

7) ryzyko odpowiedzialnoÊci i inne niebezpieczeƒ-stwa, które zagra˝a∏y ratujàcym i ich sprz´towi,

8) niezw∏oczne Êwiadczenie us∏ug,

9) szczególne przystosowanie statku ratujàcego i in-nego sprz´tu do czynnoÊci ratowniczych,

10) stan sprz´tu u˝ytego przez ratujàcego i jego war-toÊç.

§ 2. Przy okreÊlaniu wysokoÊci wynagrodzeniauwzgl´dnia si´ tak˝e potrzeb´ stwarzania zach´ty dopodejmowania dzia∏aƒ ratowniczych.

§ 3. Wynagrodzenie mo˝e byç nieprzyznane lub ob-ni˝one, je˝eli ratujàcy ze swojej winy spowodowa∏ ko-niecznoÊç lub utrudnienie ratownictwa morskiegobàdê w zwiàzku z nim dopuÊci∏ si´ oszustwa lub innejnieuczciwoÊci.

Art. 240. § 1. WysokoÊç wynagrodzenia, z wy∏àcze-niem odsetek i kosztów sàdowych, nie mo˝e przekra-czaç wartoÊci mienia uratowanego.

§ 2. Dla ustalenia wartoÊci mienia uratowanegomiarodajna jest jego zwyk∏a wartoÊç w miejscu, w któ-rym znalaz∏o si´ po uratowaniu, a je˝eli mienie zosta∏osprzedane — cena uzyskana ze sprzeda˝y, w obu przy-padkach po odliczeniu cià˝àcych na mieniu uratowa-nym danin publicznych oraz kosztów jego zachowania,oszacowania lub sprzeda˝y.

§ 3. Osoby, których mienie zosta∏o uratowane, od-powiadajà z tytu∏u roszczenia o wynagrodzenie za ra-townictwo proporcjonalnie do wartoÊci mienia urato-wanego.

Art. 241. § 1. Za ratowanie statku lub ∏adunku gro-˝àcego wyrzàdzeniem szkody w Êrodowisku nale˝y si´ratujàcemu od armatora statku zwrot jego wydatków,o ile nie zdo∏a∏ on uzyskaç wynagrodzenia za uratowa-nie mienia co najmniej równego wysokoÊci tych wy-datków.

§ 2. W rozumieniu przepisów niniejszego dzia∏uszkoda w Êrodowisku oznacza fizycznà szkod´ wyrzà-dzonà ˝yciu lub zdrowiu ludzkiemu, ˝yciu w morzu lubzasobom w przybrze˝nych lub Êródlàdowych wodachoraz na obszarach do nich przyleg∏ych, spowodowanàprzez zanieczyszczenie, ska˝enie, ogieƒ, eksplozj´ lubpodobne powa˝ne zdarzenie.

§ 3. Je˝eli ratujàcy mienie zapobieg∏ szkodziew Êrodowisku lub zmniejszy∏ jej rozmiary, Êwiadczenie,o którym mowa w § 1, mo˝e byç podwy˝szone, ale niewićej ni˝ o 30%; w wyjàtkowych wypadkach sàd mo-˝e je podwy˝szyç ponad t´ granic´, ale nie wićej ni˝o 100% wydatków poniesionych przez ratujàcego.

§ 4. Do wydatków ratujàcego zalicza si´ rzeczywistewydatki poniesione celowo oraz s∏uszny dodatek zapersonel i sprz´t faktycznie i celowo u˝yte do prowa-dzenia dzia∏ania ratowniczego, bioràc pod uwag´ przyustalaniu jego wysokoÊci kryteria wyliczone w art. 239§ 1 pkt 8, 9 i 10.

§ 5. Âwiadczenie, o którym mowa w § 1 i 3, nale˝ysi´ ratujàcemu tylko wtedy, je˝eli by∏oby ono wy˝szeod wynagrodzenia za uratowanie mienia, i tylko w za-kresie je przewy˝szajàcym.

§ 6. Âwiadczenie, o którym mowa w § 1, mo˝e byçnieprzyznane lub obni˝one, je˝eli ratujàcy ze swej wi-ny nie zdo∏a∏ zapobiec szkodzie w Êrodowisku lubzmniejszyç jej rozmiarów.

§ 7. Armatorowi statku, który spe∏ni Êwiadczenie,o którym mowa w § 1 i 3, przys∏uguje roszczenie zwrot-ne wobec osoby odpowiedzialnej za spowodowaniezagro˝enia dla Êrodowiska lub wyrzàdzenie w nimszkody.

Art. 242. § 1. Osoby uratowane nie sà obowiàzanedo zap∏aty jakiegokolwiek wynagrodzenia za ich ocale-nie.

§ 2. Ratujàcemu ˝ycie ludzkie nale˝y si´ s∏usznacz´Êç wynagrodzenia przypadajàcego za uratowaniemienia oraz cz´Êç Êwiadczenia, o którym mowaw art. 241 § 1 i § 3, je˝eli jego dzia∏anie ratownicze po-zostawa∏o w zwiàzku z wypadkiem, który wymaga∏ ra-towania mienia lub Êrodowiska.

Art. 243. Je˝eli ratownictwa udzieli∏o kilku ratujà-cych, ka˝dy z nich ma prawo do stosunkowej cz´Êciwynagrodzenia; jej wysokoÊç okreÊla umowa zawartapomi´dzy ratujàcymi. W braku umowy ka˝dy z ratujà-


cych mo˝e ̋ àdaç zap∏aty przypadajàcej na niego cz´Êciwynagrodzenia, której wysokoÊç okreÊla si´ przy odpo-wiednim zastosowaniu art. 239.

Art. 244. § 1. Wynagrodzenie nale˝ne statkowi z ty-tu∏u ratownictwa morskiego dzieli si´ po po∏owie po-mi´dzy armatora i za∏og´ po odliczeniu szkód ponie-sionych przez statek oraz wydatków i strat armatorai za∏ogi spowodowanych ratownictwem. Je˝eli ratow-nictwo nie by∏o prowadzone ze statku, wynagrodzeniedzieli si´ pomi´dzy ratujàcego i osoby przez niego za-trudnione, stosujàc odpowiednio zasady dotyczàce po-dzia∏u wynagrodzenia pomi´dzy armatora i za∏og´.

§ 2. Przepisu § 1 nie stosuje si´ do wynagrodzeniaza dzia∏ania ratownicze prowadzone przez ratownikówzawodowych oraz jednostki p∏ywajàce Marynarki Wo-jennej, Stra˝y Granicznej oraz Policji.

§ 3. Podzia∏ cz´Êci wynagrodzenia za ratownictwomorskie przypadajàcego na za∏og´ statku powinienuwzgl´dniaç ich osobisty wk∏ad w ratownictwo. Pro-jekt podzia∏u sporzàdza armator statku. Udzia∏ kapita-na nie powinien byç mniejszy ni˝ 30%.

Art. 245. § 1. Dla zabezpieczenia roszczeƒ z tytu∏uratownictwa morskiego d∏u˝nik obowiàzany jest usta-nowiç odpowiednie zabezpieczenie.

§ 2. Armator uratowanego statku obowiàzany jestpodjàç wszelkie niezb´dne Êrodki w celu zapewnieniaprzez w∏aÊcicieli ∏adunku odpowiedniego zabezpiecze-nia roszczeƒ przeciwko nim z tytu∏u ratownictwa, za-nim ∏adunek zostanie zwolniony.

§ 3. Z tytu∏u roszczenia o wynagrodzenie za ratow-nictwo morskie oraz roszczenia o zwrot kosztów ponie-sionych na zachowanie, oszacowanie i sprzeda˝ mieniaprzys∏uguje ratujàcemu prawo zastawu na mieniu ura-towanym, a na rzeczach obj´tych przez niego w posia-danie w zwiàzku z ratownictwem — równie˝ prawo za-trzymania a˝ do z∏o˝enia przez d∏u˝nika zabezpieczenia.

Art. 246. Roszczenia o wynagrodzenie za ratownic-two morskie lub o zap∏at´ Êwiadczenia, o którym mo-wa w art. 241 § 1 i § 3, przedawniajà si´ z up∏ywem 2 latod dnia zakoƒczenia ratownictwa.

Art. 247. Przepisów niniejszego dzia∏u nie stosujesi´ do ratownictwa urzàdzeƒ wiertniczych podczas ichwykorzystywania w celu poszukiwania lub uzyskiwa-nia zasobów mineralnych dna morskiego.

Art. 248. Przepisy niniejszego dzia∏u stosuje si´ dodzia∏aƒ ratowniczych kontrolowanych lub organizowa-nych przez organy administracji rzàdowej i samorzàdo-wej.

Art. 249. § 1. Przepisy niniejszego dzia∏u stosuje siódpowiednio do jednostek p∏ywajàcych MarynarkiWojennej, Stra˝y Granicznej oraz Policji.

§ 2. Minister Obrony Narodowej i ministrowie w∏a-Êciwi do spraw wewn´trznych oraz finansów publicz-nych okreÊlà, w drodze rozporzàdzenia, zasady oblicza-

nia i przeznaczenia wynagrodzenia za ratownictwomorskie nale˝nego jednostkom p∏ywajàcym wymie-nionym w § 1 oraz tryb post´powania w tych spra-wach, w sposób stwarzajàcy zach´t´ dla ich za∏óg dopodejmowania dzia∏aƒ ratowniczych.

TYTU¸ VII

WYPADKI MORSKIE

DZIA¸ I

A w a r i a w s p ó l n a

Art. 250. § 1. Awari´ wspólnà stanowià nadzwy-czajne poÊwićenia lub wydatki poniesione rozmyÊlniei rozsàdnie w celu ratowania statku, ∏adunku na nimprzewo˝onego oraz frachtu ze wspólnego dla nich nie-bezpieczeƒstwa.

§ 2. Do awarii wspólnej zalicza si´ tylko te straty,które sà bezpoÊrednim nast´pstwem aktu awariiwspólnej. Strat poÊrednich, jak straty z przestoju lubz ró˝nicy cen, nie zalicza si´ do awarii wspólnej.

Art. 251. Wydatek nadzwyczajny poniesiony za-miast wydatku, który podlega∏by zaliczeniu do awariiwspólnej, zalicza si´ do awarii wspólnej, lecz tylko dowysokoÊci wydatku zastàpionego.

Art. 252. § 1. Straty awarii wspólnej rozdziela si´pomi´dzy statek, ∏adunek i fracht w stosunku do ichrzeczywistej wartoÊci w miejscu i czasie zakoƒczeniapodró˝y. Op∏ata za przewóz pasa˝erów i ich baga˝u jestzrównana z frachtem.

§ 2. Straty awarii wspólnej rozdziela si´ stosowniedo § 1, choçby niebezpieczeƒstwo, które spowodowa-∏o nadzwyczajne poÊwićenia lub wydatki, zosta∏o za-winione przez któregokolwiek z uczestników awariiwspólnej lub przez osob´ trzecià. Jednak˝e rozdziele-nie strat nie pozbawia uczestnika awarii wspólnej pra-wa zwrotnego poszukiwania od osoby, z której winystrata powsta∏a.

§ 3. Rozdzia∏ strat awarii wspólnej przeprowadzasi´ równie˝ wtedy, gdy akt awarii wspólnej nie dopro-wadzi∏ do zamierzonego rezultatu, a tak˝e gdy poÊwi´-cenie obj´∏o ca∏y statek lub ca∏y ∏adunek.

Art. 253. § 1. Strat wynik∏ych z utraty lub uszkodze-nia ∏adunku, który za∏adowano na statek bez wiedzy ar-matora albo zadeklarowano fa∏szywie przy przyjćiudo przewozu, nie zalicza si´ do awarii wspólnej; jed-nak˝e ∏adunek taki, je˝eli zosta∏ uratowany, uczestniczyw pokryciu udzia∏ów awarii wspólnej wed∏ug ogólnychzasad.

§ 2. Straty wynik∏e z utraty lub uszkodzenia ∏adun-ku, którego wartoÊç zosta∏a przy przyjćiu do przewo-zu zadeklarowana poni˝ej rzeczywistej wartoÊci, zali-cza si´ do awarii wspólnej wed∏ug wartoÊci zadeklaro-wanej, natomiast cià˝àce na tym ∏adunku zobowiàza-nia z tytu∏u udzia∏u w awarii wspólnej ustala si´ we-d∏ug jego wartoÊci rzeczywistej.


Art. 254. Wszelkie szkody i straty w statku, ∏adunkulub frachcie, które nie podlegajà zaliczeniu do awariiwspólnej, stanowià awari´ poszczególnà; ponosi je po-szkodowany lub ten, kto za nie odpowiada.

Art. 255. § 1. Ustalenia, czy zachodzi awaria wspól-na, obliczenia wysokoÊci strat awarii wspólnej i ich roz-dzielenia (dyspasza) dokonuje dyspaszer na zleceniearmatora.

§ 2. Szczegó∏owego rozliczenia awarii wspólnej do-konuje dyspaszer stosujàc, w braku umowy stron, za-sady powszechnie przyj´te w mi´dzynarodowym ob-rocie morskim.

§ 3. Zlecenie powinno byç udzielone dyspaszerowiprzez armatora niezw∏ocznie po zakoƒczeniu podró˝y,nie póêniej jednak ni˝ w ciàgu jednego miesiàca. W ra-zie zw∏oki armatora zlecenie mo˝e byç udzielone przezinnego uczestnika awarii wspólnej.

§ 4. Minister w∏aÊciwy do spraw gospodarki mor-skiej w porozumieniu z ministrem w∏aÊciwym dospraw gospodarki okreÊli, w drodze rozporzàdzenia,kwalifikacje wymagane do zajmowania stanowiskadyspaszera, w szczególnoÊci majàc na uwadze wyma-gania stawiane przed dyspaszerami w zakresie prowa-dzenia post´powania dyspaszerskiego, sposób powo-∏ywania dyspaszera, wpisu i skreÊlenia z listy dyspa-szerów oraz tryb post´powania dyspaszerskiego.

Art. 256. § 1. Roszczenie z awarii wspólnej przedaw-nia si´ z up∏ywem dwóch lat od dnia zakoƒczenia po-dró˝y.

§ 2. Bieg przedawnienia przerywa si´ przez zg∏osze-nie roszczenia dyspaszerowi wyznaczonemu zgodniez art. 255 § 3. Przedawnienie biegnie na nowo od dniador´czenia dyspaszy.

DZIA¸ II

Z d e r z e n i e s t a t k ó w

Art. 257. Przepisy niniejszego dzia∏u normujà odpo-wiedzialnoÊç za szkod´ wyrzàdzonà statkowi albo znaj-dujàcym si´ na nim osobom lub rzeczom wskutek zde-rzenia, które nastàpi∏o na morzu lub na wodach Êród-làdowych pomi´dzy statkami morskimi albo pomi´dzystatkiem morskim a statkiem ˝eglugi Êródlàdowej lubwodnosamolotem.

Art. 258. § 1. Statek odpowiada za szkod´ wyrzà-dzonà wskutek zderzenia z jego winy.

§ 2. Wina statku zachodzi w szczególnoÊci w raziezaniedbaƒ w zakresie wyposa˝enia statku, kierowaniastatkiem, obs∏ugiwania statku, przestrzegania przepi-sów o zapobieganiu zderzeniom na morzu i stosowa-nia innych Êrodków bezpieczeƒstwa, nakazanych przezobowiàzujàce przepisy, praktyk´ morskà lub przezszczególne okolicznoÊci.

Art. 259. § 1. Je˝eli zderzenie nastàpi∏o z winy kilkustatków, ka˝dy z nich odpowiada w stosunku do stop-

nia swojej winy za szkod´ wyrzàdzonà pozosta∏ymstatkom lub mieniu znajdujàcemu si´ na nich. Je˝elistopieƒ winy jest jednakowy albo nie da si´ go ustaliç,statki odpowiadajà w równych cz´Êciach.

§ 2. Za szkod´, wynik∏à wskutek Êmierci, uszkodze-nia cia∏a lub rozstroju zdrowia, statki, które zawini∏yzderzenie, odpowiadajà solidarnie. Statkowi, który napodstawie solidarnej odpowiedzialnoÊci zap∏aci∏ cz´Êçwi´kszà ni˝ na niego przypada∏o, przys∏uguje zwrotneroszczenie do innych statków o sum´ nadp∏aconà.

Art. 260. § 1. Je˝eli zderzenie nastàpi∏o wskutekprzypadku lub si∏y wy˝szej albo je˝eli przyczyny niemo˝na ustaliç, szkod´ ponosi ten, kto jej dozna∏.

§ 2. Przepis § 1 stosuje si´ równie˝, gdy statki lubjeden z nich by∏y w czasie zderzenia zakotwiczone.

Art. 261. § 1. Po zderzeniu kapitan ka˝dego ze stat-ków, które zderzy∏y si´, obowiàzany jest nieÊç pomocdrugiemu statkowi, jego za∏odze i pasa˝erom, je˝elimo˝e to uczyniç bez powa˝nego niebezpieczeƒstwadla swojego statku oraz jego pasa˝erów i za∏ogi.

§ 2. Kapitan ka˝dego ze statków, które zderzy∏y si´,jest równie˝ obowiàzany bezzw∏ocznie podaç drugie-mu statkowi nazw´, sygna∏ rozpoznawczy i port macie-rzysty swojego statku oraz miejscowoÊç, z której i doktórej p∏ynie.

§ 3. Armator nie odpowiada za naruszenie powy˝-szych obowiàzków przez kapitana.

Art. 262. § 1. Roszczenie o wynagrodzenie szkodywyrzàdzonej zderzeniem statków przedawnia si´z up∏ywem dwóch lat od dnia zderzenia.

§ 2. Bieg przedawnienia przerywa si´ przez wszcz´-cie przed izbà morskà post´powania dotyczàcego zde-rzenia. Przedawnienie biegnie na nowo od dnia zakoƒ-czenia tego post´powania.

§ 3. Roszczenie zwrotne o sum´ nadp∏aconà napodstawie solidarnej odpowiedzialnoÊci statków, którezawini∏y zderzenie, przedawnia si´ z up∏ywem roku oddnia zap∏aty.

Art. 263. Przepisy niniejszego dzia∏u stosuje si´ od-powiednio, gdy statek zachowaniem swym wyrzàdzi∏szkod´ innemu statkowi, znajdujàcym si´ na nim oso-bom lub rzeczom, choçby nawet zderzenie nie nastàpi-∏o.

Art. 264. § 1. Przepisy niniejszego dzia∏u stosuje si´odpowiednio do jednostek p∏ywajàcych MarynarkiWojennej, Stra˝y Granicznej i Policji.

§ 2. Jednostki p∏ywajàce wyszczególnione w § 1nie ponoszà odpowiedzialnoÊci za szkod´ wyrzàdzo-nà innym statkom wskutek zderzenia lub innego dzia-∏ania podczas wykonywania zadaƒ s∏u˝bowych w ob-r´bie stref zamkni´tych dla ˝eglugi i rybo∏ówstwaoraz og∏oszonych jako niebezpieczne dla ˝eglugi i ry-bo∏ówstwa.


§ 3. Minister Obrony Narodowej i minister w∏aÊci-wy do spraw wewn´trznych w porozumieniu z mini-strem w∏aÊciwym do spraw gospodarki morskiej okre-Êlà, w drodze rozporzàdzenia, zasady i tryb dzia∏aniadowódców jednostek p∏ywajàcych Marynarki Wojen-nej, Stra˝y Granicznej oraz Policji w razie zderzenia si´tych jednostek z innymi statkami, ze szczególnymuwzgl´dnieniem formy i zakresu niesienia pomocydrugiemu statkowi, jego za∏odze i pasa˝erom oraz oko-licznoÊci i zakresu wykonywania obowiàzku bezzw∏ocz-nego podawania kapitanowi drugiego statku numerutaktycznego jednostki.

DZIA¸ III

Z a n i e c z y s z c z e n i e z e s t a t k ó w

Rozdzia∏ 1

Zanieczyszczenia ró˝ne

Art. 265. Z zastrze˝eniem przepisów rozdzia∏u 2, ar-mator odpowiada za szkod´ wyrzàdzonà komukolwiekzanieczyszczeniem pochodzàcym ze statku w zwiàzkuz przewozem ∏adunków, eksploatacjà statku lub zata-pianiem w morzu odpadów i innych substancji.

Art. 266. § 1. Armator nie ponosi odpowiedzialno-Êci, je˝eli szkoda powsta∏a wskutek si∏y wy˝szej, wy-∏àcznej winy umyÊlnej osoby trzeciej albo wadliwegodzia∏ania lub zaniechania organów odpowiedzialnychza utrzymanie Êwiate∏ lub innych urzàdzeƒ nawigacyj-nych.

§ 2. Je˝eli szkoda wynik∏a z winy umyÊlnej poszko-dowanego, odpowiedzialnoÊç armatora w stosunku dotej osoby jest wy∏àczona; w razie ra˝àcego niedbalstwaposzkodowanego odpowiedzialnoÊç armatora mo˝ebyç wy∏àczona w ca∏oÊci lub odpowiedniej cz´Êci.

Art. 267. Je˝eli szkoda zosta∏a wyrzàdzona zanie-czyszczeniem pochodzàcym z dwóch lub wićej stat-ków, ich armatorzy odpowiadajà solidarnie za szkod´.

Art. 268. § 1. Przez szkod´ wyrzàdzonà zanieczysz-czeniem rozumie si´ szkod´ wyrzàdzonà dzia∏aniemsubstancji zanieczyszczajàcych, jak równie˝ celowymu˝yciem Êrodków zapobiegawczych zastosowanych pozdarzeniu powodujàcym zanieczyszczenie.

§ 2. Naprawienie szkody wyrzàdzonej zanieczysz-czeniem obejmuje straty poniesione przez poszkodo-wanego oraz korzyÊci, które móg∏by osiàgnàç, gdybynie nastàpi∏o zanieczyszczenie Êrodowiska. Naprawie-nie szkody obejmuje równie˝ zwrot kosztu Êrodków za-pobiegawczych, o których mowa w § 1, oraz niezb´d-nych wydatków i nak∏adów, które zosta∏y lub b´dà po-niesione w celu przywrócenia Êrodowiska do stanusprzed zanieczyszczenia.

Art. 269. Nie mo˝na wy∏àczyç ani ograniczyç z gó-ry odpowiedzialnoÊci okreÊlonej w art. 265—268.

Art. 270. Ka˝dy, kto w celu zapobie˝enia szkodziew Êrodowisku, spowodowanej zanieczyszczeniem ze

statku, poniós∏ niezb´dne wydatki, mo˝e ̋ àdaç ich zwro-tu od armatora, który odpowiada za zanieczyszczenie.

Art. 271. § 1. Organ administracji morskiej mo˝e ̋ à-daç od armatora, który odpowiada za zanieczyszczenieÊrodowiska, przywrócenia tego Êrodowiska do stanusprzed zanieczyszczenia.

§ 2. Gdyby przywrócenie Êrodowiska morskiego dostanu sprzed zanieczyszczenia by∏o dla armatora nie-mo˝liwe lub nadmiernie utrudnione, mo˝e on zwolniçsi´ z tego obowiàzku przez zwrot niezb´dnych kosztówi nak∏adów, które zosta∏y lub b´dà musia∏y byç w tymcelu poniesione przez organ administracji morskiej lubosoby trzecie.

Rozdzia∏ 2

Zanieczyszczenia ze statków przewo˝àcych oleje

Art. 272. § 1. Do odpowiedzialnoÊci za szkod´ wy-rzàdzonà przez wyciek lub usunićie oleju ze statkuprzewo˝àcego olej luzem jako ∏adunek stosuje si´ po-stanowienia Mi´dzynarodowej konwencji o odpowie-dzialnoÊci cywilnej za szkody spowodowane zanie-czyszczeniem olejami, sporzàdzonej w Brukseli dnia29 listopada 1969 r. (Dz. U. z 1976 r. Nr 32, poz. 184),zmienionej Protoko∏em, sporzàdzonym w Londyniednia 27 listopada 1992 r. (Dz. U. z 2001 r. Nr 136,poz. 1526), zwanej dalej „Konwencjà o odpowiedzial-noÊci cywilnej”, wraz ze zmianami obowiàzujàcymi oddaty ich wejÊcia w ˝ycie w stosunku do Rzeczypospoli-tej Polskiej, podanymi do publicznej wiadomoÊci wew∏aÊciwy sposób.

§ 2. U˝yte w przepisach niniejszego dzia∏u okreÊle-nia „statek”, „w∏aÊciciel”, „paƒstwo rejestracji statku”,„olej”, „szkoda spowodowana zanieczyszczeniem” —odpowiadajà znaczeniu, jakie im nadano w Konwencjio odpowiedzialnoÊci cywilnej.

§ 3. Przepisy, o których mowa w § 1, majà równie˝zastosowanie do statków, które nie sà zarejestrowanew ˝adnym z paƒstw-stron Konwencji o odpowiedzial-noÊci cywilnej ani nie podnoszà bandery któregokol-wiek z tych paƒstw, je˝eli szkoda spowodowana zanie-czyszczeniem powsta∏a na terytorium RzeczypospolitejPolskiej.

Art. 273. § 1. W∏aÊciciel statku o polskiej przynale˝-noÊci, przewo˝àcego wićej ni˝ 2000 ton oleju luzemjako ∏adunek, jest obowiàzany posiadaç zabezpiecze-nie finansowe odpowiedzialnoÊci za szkod´ spowodo-wanà zanieczyszczeniem, stwierdzone odpowiednimcertyfikatem.

§ 2. Certyfikaty, o których mowa w § 1, wystawiadyrektor urz´du morskiego. Za wystawienie lub po-Êwiadczenie certyfikatów pobiera si´ op∏aty.

Art. 274. § 1. Statek, o którym mowa w art. 273 § 1,nie mo˝e byç u˝ywany w ˝egludze, jeÊli nie posiadacertyfikatu stwierdzajàcego zabezpieczenie finansoweodpowiedzialnoÊci za szkod´ spowodowanà zanie-czyszczeniem.


§ 2. Certyfikat powinien byç przechowywany nastatku.

Art. 275. ˚aden statek przewo˝àcy ponad 2000 tonoleju luzem jako ∏adunek nie mo˝e wejÊç do portu pol-skiego ani go opuÊciç, a tak˝e korzystaç z urzàdzeƒprze∏adunkowych na terytorium Rzeczypospolitej Pol-skiej, jeÊli nie posiada certyfikatu stwierdzajàcego za-bezpieczenie finansowe odpowiedzialnoÊci za szkod´wyrzàdzonà zanieczyszczeniem, wydanego lub po-Êwiadczonego przez w∏aÊciwy organ paƒstwa rejestra-cji statku.

Art. 276. Dyrektor urz´du morskiego mo˝e wydaçcertyfikat stwierdzajàcy zabezpieczenie finansowe od-powiedzialnoÊci za szkod´ spowodowanà zanieczysz-czeniem w∏aÊcicielowi statku niezarejestrowanegow ˝adnym z paƒstw-stron Konwencji o odpowiedzial-noÊci cywilnej, je˝eli ten udowodni, ˝e dysponuje wy-starczajàcym zabezpieczeniem finansowym tej odpo-wiedzialnoÊci.

Art. 277. Minister w∏aÊciwy do spraw gospodarkimorskiej okreÊli, w drodze rozporzàdzenia, warunkii tryb wydawania lub poÊwiadczania certyfikatów, wzórcertyfikatu oraz wysokoÊç pobieranych op∏at, uwzgl´d-niajàc wià˝àce Rzeczpospolità Polskà w tym zakresieprzepisy mi´dzynarodowe.

Art. 278. Kontrol´ przestrzegania przepisów o za-bezpieczeniu finansowym odpowiedzialnoÊci za szko-d´ spowodowanà zanieczyszczeniem sprawujà dyrek-torzy urz´dów morskich.

Rozdzia∏ 3

Mi´dzynarodowy Fundusz Odszkodowaƒ za SzkodySpowodowane Zanieczyszczeniem Olejami

Art. 279. § 1. Do dochodzenia roszczeƒ wobec Mi´-dzynarodowego Funduszu Odszkodowaƒ za SzkodySpowodowane Zanieczyszczeniem Olejami, zwanegodalej „Mi´dzynarodowym Funduszem”, stosuje si´postanowienia Mi´dzynarodowej konwencji o utwo-rzeniu Mi´dzynarodowego Funduszu Odszkodowaƒ zaSzkody Spowodowane Zanieczyszczeniem Olejami,sporzàdzonej w Brukseli dnia 18 grudnia 1971 r. (Dz. U.z 1986 r. Nr 14, poz. 79), zmienionej Protoko∏em, spo-rzàdzonym w Londynie dnia 27 listopada 1992 r. (Dz. U.z 2001 r. Nr 136, poz. 1529), wraz ze zmianami obowià-zujàcymi od daty ich wejÊcia w ˝ycie w stosunku doRzeczypospolitej Polskiej, podanymi do publicznejwiadomoÊci we w∏aÊciwy sposób.

§ 2. Z roszczeniem do Mi´dzynarodowego Fundu-szu mo˝na wystàpiç, gdy nie zosta∏o ono zaspokojonena podstawie Konwencji o odpowiedzialnoÊci cywil-nej, poniewa˝:

1) nie istnieje odpowiedzialnoÊç za szkod´ w myÊlKonwencji o odpowiedzialnoÊci cywilnej (art. 272§ 1),

2) w∏aÊciciel statku lub jego gwarant jest niezdolny dowype∏nienia w ca∏oÊci swego zobowiàzania,

3) wysokoÊç szkody przekracza granice odpowiedzial-noÊci w∏aÊciciela statku.

Art. 280. § 1. Osoba otrzymujàca na terytorium Rze-czypospolitej Polskiej olej przewieziony drogà morskàstosownie do postanowieƒ art. 10 Konwencji, o którejmowa w art. 279 § 1, w iloÊci 150 tys. ton lub wićej,uiszcza wk∏ady na rzecz Mi´dzynarodowego Funduszuzgodnie z art. 10, 11 i 15 tej konwencji.

§ 2. Ka˝dy, kto otrzymuje z zagranicy lub jakiegokol-wiek miejsca po∏o˝onego na terytorium Rzeczypospo-litej Polskiej albo na obszarze wy∏àcznej strefy ekono-micznej Rzeczypospolitej Polskiej olej przewiezionydrogà morskà stosownie do postanowieƒ § 1, obowià-zany jest podaç do G∏ównego Urz´du Ce∏, w terminiedo dnia 15 stycznia ka˝dego roku, dane o iloÊciach ole-ju otrzymanego w ciàgu poprzedniego roku kalenda-rzowego.

§ 3. G∏ówny Urzàd Ce∏ sk∏ada Mi´dzynarodowemuFunduszowi corocznie sprawozdanie o iloÊci przewie-zionego drogà morskà oleju.

Art. 281. W przypadku szkody spowodowanej za-nieczyszczeniem olejowym dyrektor urz´du morskie-go, na ˝àdanie poszkodowanego, jest obowiàzanystwierdziç zaistnienie wypadku i udost´pniç dokumen-tacj´ tej szkody.

DZIA¸ IV

M i e n i e z a t o p i o n e l u b z n a l e z i o n e

Art. 282. § 1. W∏aÊciciel mienia (statku, ∏adunku lubinnego przedmiotu) zatopionego w obr´bie polskichmorskich wód wewn´trznych lub polskiego morza te-rytorialnego powinien w ciàgu 6 miesićy od dnia za-tonićia mienia zg∏osiç we w∏aÊciwym urz´dzie mor-skim zamiar wydobycia tego mienia i okreÊliç termin,do którego zamierza zakoƒczyç wydobywanie. Dyrek-tor urz´du morskiego mo˝e w ciàgu 3 miesićy od dniazg∏oszenia za˝àdaç zmiany wskazanego terminu lubzakreÊliç w∏aÊcicielowi stosowny termin zakoƒczeniawydobywania, nie krótszy jednak ni˝ rok, liczàc od dniadorćzenia decyzji.

§ 2. Je˝eli w∏aÊciciel mienia w terminie okreÊlonymw § 1 nie zg∏osi∏ zamiaru wydobycia mienia albo nieukoƒczy∏ wydobywania mienia w terminie okreÊlonymprzez siebie lub wyznaczonym przez dyrektora urz´dumorskiego, dyrektor urz´du morskiego mo˝e zarzàdziçwydobycie mienia na koszt w∏aÊciciela.

§ 3. Je˝eli w∏aÊciciel mienia w wyznaczonym termi-nie nie zg∏osi si´ po odbiór mienia albo nie uiÊci kosz-tów jego usunićia, dyrektor urz´du morskiego mo˝esprzedaç mienie i z sumy uzyskanej ze sprzeda˝y po-kryç swoje koszty oraz wydatki za przechowywaniei przeprowadzenie sprzeda˝y, a reszt´ z∏o˝yç do depo-zytu sàdowego w celu wydania jej osobie uprawnionej.

§ 4. W∏aÊciciel mienia odpowiada za koszty i wydat-ki poniesione przez urzàd morski w granicach wartoÊcimienia.


Art. 283. § 1. Wydobywanie mienia przez w∏aÊcicie-la w rejonach umocnionych i w innych obszarach uzna-nych za szczególnie wa˝ne dla obrony kraju, jak rów-nie˝ wydobywanie mienia wojskowego lub przysposo-bionego do celów wojskowych wymaga zezwoleniaw∏aÊciwych organów wojskowych.

§ 2. Je˝eli w∏aÊciciel mienia zatopionego nie uzy-ska∏ zezwolenia na wydobycie tego mienia, mo˝ezwróciç si´ w ciàgu 3 miesićy od dnia otrzymania od-mowy do dyrektora urz´du morskiego o zarzàdzeniew porozumieniu z w∏aÊciwym organem wojskowymwydobycia tego mienia na koszt w∏aÊciciela.

Art. 284. § 1. Je˝eli mienie zatopione bàdê opusz-czone znajdujàce si´ na mieliênie lub na powierzchniwody utrudnia ̋ eglug´ lub prac´ w porcie, na redzie lubdrodze wodnej albo zagra˝a ˝egludze, dyrektor urz´dumorskiego mo˝e zarzàdziç usunićie przeszkody nakoszt w∏aÊciciela, wyznaczajàc mu stosowny termin doodbioru mienia za zwrotem poniesionych kosztów.

§ 2. Postanowienia art. 282 § 3 i 4 stosuje si´ odpo-wiednio.

Art. 285. Wydobycie cudzego mienia zatopionegow morzu i przywiezienie go na polskie morskie wodywewn´trzne lub polskie morze terytorialne nale˝y nie-zw∏ocznie zg∏osiç urz´dowi morskiemu z podaniemczasu, miejsca i okolicznoÊci wydobycia mienia orazw miar´ mo˝noÊci zawiadomiç o tym równie˝ w∏aÊci-ciela, a do czasu wydania mu mienia — odpowiednioje zabezpieczyç.

Art. 286. § 1. Wydobywajàcemu cudze mienie nale-˝y si´ zwrot kosztów i wydatków oraz wynagrodzenie,którego wysokoÊç okreÊla si´ przy odpowiednim zasto-sowaniu przepisów o ratownictwie morskim.

§ 2. Na zabezpieczenie nale˝noÊci okreÊlonychw § 1 wydobywajàcemu przys∏uguje ustawowe prawozastawu na wydobytym mieniu, z pierwszeƒstwems∏u˝àcym uprzywilejowanym wierzytelnoÊciom z tytu-∏u ratownictwa.

Art. 287. Je˝eli wydobyte mienie ulega szybkiemuzepsuciu lub zniszczeniu albo je˝eli jego przechowaniewymaga nadmiernych kosztów, wydobywajàcy mo˝e jesprzedaç i sum´ uzyskanà ze sprzeda˝y po odliczeniuswoich nale˝noÊci z∏o˝yç do depozytu sàdowego, zawia-damiajàc niezw∏ocznie w∏aÊciciela o dokonaniu sprzeda-˝y i z∏o˝eniu reszty sumy do depozytu sàdowego.

Art. 288. § 1. Je˝eli w∏aÊciciel nie jest znany albow ciàgu 30 dni od dnia zawiadomienia go o wydobyciunie zg∏osi si´ w celu odbioru mienia lub nie uiÊci nale˝-noÊci wydobywajàcego, wydobywajàcy obowiàzanyjest wydaç wydobyte mienie urz´dowi morskiemu,a gdy ono jest mieniem wojskowym lub przysposobio-nym do celów wojskowych, przekazaç w∏aÊciwemu or-ganowi wojskowemu.

§ 2. W celu ustalenia w∏aÊciciela wydobytego mie-nia urzàd morski przeprowadza post´powanie wyja-Êniajàce, wzywajàc do zg∏oszenia nieznanego w∏aÊci-ciela mienia w sposób zwyczajowo przyj´ty.

§ 3. Minister w∏aÊciwy do spraw gospodarki mor-skiej w porozumieniu z Ministrem SprawiedliwoÊcii ministrem w∏aÊciwym do spraw zagranicznych okre-Êli, w drodze rozporzàdzenia, tryb post´powania, o któ-rym mowa w § 2, majàc na wzgl´dzie skutecznoÊç po-st´powania.

Art. 289. Je˝eli w∏aÊciciel mienia w terminie sze-Êciomiesićznym od dnia wezwania przez dyrektoraurz´du morskiego nie zg∏osi si´ w celu odbioru mienialub nie uiÊci nale˝noÊci wydobywajàcego i poniesio-nych przez urzàd morski kosztów zabezpieczenia, dy-rektor urz´du morskiego mo˝e sprzedaç wydobytemienie i sum´ uzyskanà ze sprzeda˝y po odliczeniu na-le˝noÊci wydobywajàcego i swoich kosztów z∏o˝yç dodepozytu sàdowego. Przepis art. 287 stosuje si´ odpo-wiednio.

Art. 290. § 1. Kto znalaz∏ i uratowa∏ cudze mienieunoszàce si´ na morzu albo przyczyni∏ si´ do uratowa-nia takiego mienia, ma prawo do wynagrodzenia we-d∏ug przepisów o ratownictwie morskim, je˝eli zg∏osi∏swe roszczenie najpóêniej w chwili oddania znalezio-nego mienia.

§ 2. Kto znalaz∏ i zabezpieczy∏ cudze mienie wyrzu-cone na brzeg morza, ma prawo do wynagrodzeniaw wysokoÊci nieprzekraczajàcej 30% wartoÊci mienia,je˝eli roszczenie swe zg∏osi∏ najpóêniej w chwili odda-nia znalezionego mienia.

§ 3. W przypadkach przewidzianych w § 1 i 2 stosu-je si´ odpowiednio przepisy art. 285—289.

Art. 291. Minister SprawiedliwoÊci w porozumie-niu z ministrem w∏aÊciwym do spraw gospodarki mor-skiej i ministrem w∏aÊciwym do spraw finansów pu-blicznych okreÊli, w drodze rozporzàdzenia, sposób po-st´powania z mieniem, którego w∏aÊciciel pozosta∏ nie-znany, oraz tryb ustalania wysokoÊci i pokrycia nale˝-noÊci zwiàzanych z wydobyciem, zabezpieczeniem,sprzeda˝à mienia stosownie do przepisów niniejszegodzia∏u, jak równie˝ sposób i tryb przeprowadzaniaprzewidzianej w niniejszym dziale sprzeda˝y mienia,z zastosowaniem przepisów Kodeksu post´powaniacywilnego.

TYTU¸ VII I

UBEZPIECZENIE MORSKIE

DZIA¸ I

U m o w a u b e z p i e c z e n i a m o r s k i e g o

Rozdzia∏ 1

Przepisy ogólne

Art. 292. § 1. Przez umow´ ubezpieczenia morskie-go ubezpieczyciel zobowiàzuje si´ w zamian za sk∏ad-k´ ubezpieczeniowà wyp∏aciç odszkodowanie za szko-dy poniesione wskutek niebezpieczeƒstw, na jakieprzedmiot ubezpieczenia jest nara˝ony w zwiàzku z ˝e-glugà morskà.


§ 2. Umowà ubezpieczenia morskiego mo˝na objàçponadto niebezpieczeƒstwa, na które w zwiàzku z prze-wozem morskim przedmiot ubezpieczenia jest nara˝o-ny w przewozie lotniczym, na wodach Êródlàdowychlub na làdzie.

§ 3. Przepisy o ubezpieczeniu morskim stosuje siódpowiednio do ubezpieczenia statków znajdujàcychsi´ w budowie.

Art. 293. § 1. Przedmiotem ubezpieczenia morskie-go mo˝e byç ka˝dy interes majàtkowy zwiàzany z ˝e-glugà morskà i dajàcy si´ oceniç w pieniàdzach.

§ 2. Przedmiotem ubezpieczenia morskiego mogàbyç w szczególnoÊci: statek, ∏adunek, fracht, op∏ata zaprzewóz pasa˝erów, op∏ata czarterowa, spodziewanyzysk na ∏adunku, prowizja, wydatki awarii wspólnej, zo-bowiàzanie z tytu∏u odpowiedzialnoÊci cywilnej orazwierzytelnoÊç zabezpieczona na statku, ∏adunku lubfrachcie.

Art. 294. § 1. Ubezpieczyciel obowiàzany jest na ̋ à-danie wydaç osobie, z którà zawar∏ umow´ ubezpiecze-nia (ubezpieczajàcemu), polis´ stwierdzajàcà zawarcieumowy ubezpieczenia.

§ 2. Przed wydaniem polisy ubezpieczyciel obowià-zany jest wydaç ubezpieczajàcemu na jego ˝àdanietymczasowy dokument stwierdzajàcy zawarcie umo-wy.

Art. 295. § 1. Polisa powinna zawieraç:

1) oznaczenie ubezpieczyciela,

2) oznaczenie przedmiotu ubezpieczenia,

3) oznaczenie niebezpieczeƒstw obj´tych umowàubezpieczenia,

4) okreÊlenie czasu lub podró˝y, na które zawartoumow´ ubezpieczenia,

5) sum´ ubezpieczenia,

6) miejsce i dat´ wystawienia polisy,

7) podpis ubezpieczyciela.

§ 2. Polisa mo˝e byç wystawiona na imiennie okre-Êlonego ubezpieczajàcego (polisa imienna), na zlece-nie lub na okaziciela.

Art. 296. § 1. Umowa ubezpieczenia morskiego mo-˝e byç zawarta na rzecz osoby trzeciej (ubezpieczone-go).

§ 2. Ubezpieczony mo˝e nie byç imiennie okreÊlo-ny w umowie ubezpieczenia (ubezpieczenie na rzecztego, kogo dotyczy).

§ 3. W razie zawarcia umowy ubezpieczenia mor-skiego na rzecz osoby trzeciej prawo domagania si´ odubezpieczyciela wydania polisy przys∏uguje ubezpie-czajàcemu. Dopóki polisa znajduje si´ w jego posiada-

niu, mo˝e on rozporzàdzaç prawami wynikajàcymiz umowy.

§ 4. Obowiàzki ubezpieczajàcego zwiàzane z wyko-naniem umowy ubezpieczenia przechodzà na ubezpie-czonego z chwilà wydania mu polisy; nie dotyczy tojednak obowiàzku zap∏aty sk∏adki ubezpieczeniowej.

Art. 297. § 1. Umowa ubezpieczenia morskiego jestniewa˝na, je˝eli w chwili jej zawarcia szkoda obj´taubezpieczeniem ju˝ nastàpi∏a lub nie istnia∏a mo˝liwoÊçjej powstania; ubezpieczyciel zachowuje jednak prawodo op∏aty stornowej, chyba ˝e zawierajàc umow´ wie-dzia∏ o okolicznoÊciach powodujàcych jej niewa˝noÊç.

§ 2. Przepisu § 1 nie stosuje si´, je˝eli ubezpiecze-niem obj´to okres poprzedzajàcy zawarcie umowy,chyba ˝e stan rzeczy znany by∏ obu stronom w chwilizawierania umowy; je˝eli w tej chwili stan rzeczy by∏znany tylko jednej ze stron, umowa nie wià˝e stronynieÊwiadomej.

§ 3. WysokoÊç op∏aty stornowej okreÊla umowa.

Art. 298. Ubezpieczajàcy mo˝e w ka˝dej chwili od-stàpiç od umowy, dopóki nie rozpoczà∏ si´ stan niebez-pieczeƒstwa przewidzianego w umowie; obowiàzanyjest jednak zap∏aciç op∏at´ stornowà.

Art. 299. Roszczenia z tytu∏u umowy ubezpieczeniamorskiego przedawniajà si´ z up∏ywem 5 lat od dniawymagalnoÊci roszczenia.

Rozdzia∏ 2

WartoÊç ubezpieczenia i suma ubezpieczenia

Art. 300. § 1. WartoÊcià ubezpieczenia jest zwyk∏awartoÊç przedmiotu ubezpieczenia.

§ 2. WartoÊç ubezpieczenia ustala si´ wed∏ug na-st´pujàcych zasad:

1) wartoÊcià ubezpieczenia statku jest wartoÊç statkuw chwili rozpoczćia ubezpieczenia; wartoÊç taobejmuje równie˝, je˝eli umowa nie stanowi ina-czej, wartoÊç jego przynale˝noÊci, przedmiotów za-opatrzenia statku, a tak˝e koszt jego ubezpieczenia,

2) wartoÊcià ubezpieczenia ∏adunku jest wartoÊç ∏a-dunku w miejscu i czasie za∏adowania ∏àczniez kosztami ubezpieczenia i dostarczenia ∏adunku domiejsca przeznaczenia,

3) wartoÊcià ubezpieczenia frachtu jest suma frachtubrutto ∏àcznie z kosztami ubezpieczenia,

4) wartoÊcià ubezpieczenia innych przedmiotówubezpieczenia, z wyjàtkiem zobowiàzania z tytu∏uodpowiedzialnoÊci cywilnej, jest kwota, na którejutrat´ jest nara˝ony ubezpieczajàcy w chwili rozpo-czćia ubezpieczenia, ∏àcznie z kosztami ubezpie-czenia.

Art. 301. Je˝eli strony wymieni∏y w umowie ubez-pieczenia wartoÊç ubezpieczenia (wartoÊç otaksowa-


na), jest ona miarodajna dla okreÊlenia odszkodowaniaubezpieczeniowego.

Art. 302. § 1. Umowa ubezpieczenia powinna okre-Êlaç sum´, na którà ubezpieczono przedmiot ubezpie-czenia (sum´ ubezpieczenia).

§ 2. Suma ubezpieczenia nie powinna przekraczaçwartoÊci ubezpieczenia.

§ 3. Je˝eli okreÊlona w umowie suma ubezpiecze-nia jest wy˝sza od wartoÊci ubezpieczenia, umowa niema skutku prawnego co do nadwy˝ki sumy ponad war-toÊç ubezpieczenia.

§ 4. Je˝eli okreÊlona w umowie suma ubezpiecze-nia jest ni˝sza od wartoÊci ubezpieczenia, ubezpieczy-ciel odpowiada za szkody w stosunku, w jakim pozosta-je suma do wartoÊci ubezpieczenia.

Art. 303. § 1. Je˝eli ubezpieczono przedmiot ubez-pieczenia od tego samego niebezpieczeƒstwa na tensam okres u dwóch lub wi´cej ubezpieczycieli na sumy,które ∏àcznie przewy˝szajà wartoÊç ubezpieczenia, alboje˝eli z innych wzgl´dów suma odszkodowaƒ, które na-le˝ne by∏yby odr´bnie od ka˝dego z tych ubezpieczy-cieli, przekracza∏aby szkod´ podlegajàcà wyrównaniu(ubezpieczenie wielokrotne), ubezpieczajàcy mo˝e ˝à-daç od ka˝dego z tych ubezpieczycieli zap∏aty odszko-dowania zgodnie z zawartà z nim umowà, jednak niemo˝e otrzymaç od nich ∏àcznie odszkodowania prze-wy˝szajàcego szkod´.

§ 2. W stosunkach wzajemnych mi´dzy ubezpieczy-cielami udzia∏ w odszkodowaniu ponoszony przez ka˝-dego z nich okreÊla si´ w proporcji mi´dzy odszkodo-waniem, które musia∏by zap∏aciç, gdyby by∏ jedynymubezpieczycielem, a sumà odszkodowaƒ, które obcià-˝a∏yby ka˝dego z tych ubezpieczycieli, zgodnie z zawar-tà umowà.

§ 3. W razie Êwiadomego zawarcia ubezpieczeniawielokrotnego ubezpieczajàcy powinien niezw∏oczniezawiadomiç o tym zainteresowanych ubezpieczycieli,informujàc ich o treÊci zawartych umów ubezpiecze-nia. UmyÊlne naruszenie tego obowiàzku przez ubez-pieczajàcego pozbawia go prawa do odszkodowania.

Rozdzia∏ 3

OÊwiadczenia przy zawieraniu umów ubezpieczenia

Art. 304. § 1. Przy zawieraniu umowy ubezpieczeniamorskiego ubezpieczajàcy obowiàzany jest podaç dowiadomoÊci ubezpieczyciela wszelkie okolicznoÊci, któ-re sà lub powinny mu byç znane, a mogà mieç wp∏ywna ocen´ niebezpieczeƒstwa oraz na decyzje ubezpie-czyciela o przyj´ciu i warunkach ubezpieczenia.

§ 2. Obowiàzek okreÊlony w § 1 nie dotyczy okolicz-noÊci powszechnie znanych oraz okolicznoÊci, którepowinny byç znane ubezpieczycielowi.

§ 3. Je˝eli ubezpieczajàcy dzia∏a∏ przez przedstawi-ciela, obowiàzek okreÊlony w § 1 cià˝y równie˝ na

przedstawicielu i obejmuje tak˝e okolicznoÊci jemuznane.

§ 4. Przy zawieraniu umowy ubezpieczenia mor-skiego na rzecz osoby trzeciej obowiàzek okreÊlonyw paragrafach poprzedzajàcych spoczywa zarówno naubezpieczajàcym, jak i na ubezpieczonym, chyba ˝eubezpieczony nie wiedzia∏ o zawarciu umowy na jegorzecz.

Art. 305. § 1. W razie naruszenia obowiàzku okre-Êlonego w art. 304 ubezpieczyciel mo˝e odstàpiç odumowy, zachowujàc prawo do pe∏nej sk∏adki ubezpie-czeniowej.

§ 2. Je˝eli niezawiadomienie lub niezgodne z rze-czywistoÊcià zawiadomienie ubezpieczyciela o okolicz-noÊciach wymienionych w art. 304 nastàpi∏o bez winyubezpieczajàcego lub ubezpieczonego, ubezpieczycielnie mo˝e od umowy odstàpiç, lecz ma prawo do odpo-wiednio zwi´kszonej sk∏adki ubezpieczeniowej.

§ 3. Prawo odstàpienia od umowy wygasa, je˝eliubezpieczyciel nie skorzysta z niego w ciàgu siedmiudni od dnia, w którym dowiedzia∏ si´ o okolicznoÊciuzasadniajàcej prawo odstàpienia.

Rozdzia∏ 4

Przeniesienie praw z umowy ubezpieczenia

Art. 306. § 1. Prawa z umowy ubezpieczenia mogàbyç przeniesione tylko na nabywc´ przedmiotu ubez-pieczenia.

§ 2. Je˝eli prawa z umowy ubezpieczenia nie zosta-∏y przeniesione na nabywc´ przedmiotu ubezpiecze-nia, umowa ubezpieczenia rozwiàzuje si´, co nie zwal-nia ubezpieczyciela od odpowiedzialnoÊci za szkodypowsta∏e przed zbyciem przedmiotu ubezpieczenia.

Art. 307. § 1. RównoczeÊnie z przeniesieniem prawz umowy ubezpieczenia na nabywc´ przechodzà naniego obowiàzki, które cià˝y∏y na zbywcy.

§ 2. Ubezpieczyciel mo˝e przeciwstawiç nabywcyzarzuty, które by mu przys∏ugiwa∏y z umowy ubezpie-czenia przeciwko zbywcy.

Art. 308. § 1. Przeniesienie praw z umowy ubezpie-czenia stwierdzonej polisà nast´puje przez przeniesie-nie polisy.

§ 2. Do przeniesienia polisy stosuje si´ odpowied-nio przepisy o przenoszeniu konosamentu.

Art. 309. § 1. Je˝eli przedmiotem ubezpieczenia jeststatek, przejÊcie praw z umowy ubezpieczenia na jegonabywc´ wymaga zgody ubezpieczyciela.

§ 2. Je˝eli statek w chwili zbycia znajdowa∏ si´w podró˝y, a prawa z umowy ubezpieczenia nie prze-sz∏y na nabywc´ statku, umowa pozostaje w mocy dochwili przycumowania statku w pierwszym porcie, doktórego statek zawinà∏.


Art. 310. Przepisy art. 306—309 nie ograniczajà pra-wa ubezpieczajàcego do przeniesienia wierzytelnoÊciz umowy ubezpieczenia zgodnie z przepisami prawacywilnego o przelewie wierzytelnoÊci; dotyczy to rów-nie˝ wierzytelnoÊci przysz∏ej.

Rozdzia∏ 5

Ubezpieczenie generalne

Art. 311. § 1. Umowà ubezpieczenia generalnegomo˝na objàç wszystkie lub niektóre rodzaje ∏adunków,jakie ubezpieczajàcy b´dzie wysy∏a∏ lub otrzymywa∏w okreÊlonym czasie.

§ 2. Przedmiotem ubezpieczenia generalnego mo-˝e byç równie˝ inny interes majàtkowy.

§ 3. W ubezpieczeniu generalnym ubezpieczycielobowiàzany jest na ˝àdanie ubezpieczajàcego wysta-wiç polis´ albo zaÊwiadczenie o ubezpieczeniu dla ka˝-dego zg∏oszonego ∏adunku lub innego odr´bnegoprzedmiotu ubezpieczenia.

Art. 312. § 1. Ubezpieczajàcy, który zawar∏ umowúbezpieczenia generalnego, obowiàzany jest zg∏aszaçubezpieczycielowi ka˝de wys∏anie lub nadejÊcie ∏adun-ku obj´tego umowà niezw∏ocznie po otrzymaniu wia-domoÊci o wys∏aniu lub nadejÊciu ∏adunku oraz ka˝do-razowo okreÊliç statek, tras´ podró˝y, ∏adunek i sumúbezpieczenia.

§ 2. Je˝eli ubezpieczajàcy rozmyÊlnie lub wskutekra˝àcego niedbalstwa nie dope∏ni∏ obowiàzku okreÊlo-nego w § 1, ubezpieczyciel mo˝e odstàpiç od umowy,zachowujàc prawo do sk∏adek ubezpieczeniowych, ja-kie przys∏ugiwa∏yby mu w razie nale˝ytego wykonaniaumowy przez ubezpieczajàcego.

§ 3. Prawo odstàpienia od umowy wygasa, je˝eliubezpieczyciel nie skorzysta∏ z niego w ciàgu 3 dni oddnia, w którym dowiedzia∏ si´ o naruszeniu obowiàzkuprzez ubezpieczajàcego.

§ 4. Przepisy § 1—3 stosuje si´ odpowiednio doubezpieczeƒ generalnych, których przedmiotem jestinny interes majàtkowy ni˝ ∏adunek.

Art. 313. Umowa ubezpieczenia generalnego mo˝ebyç wypowiedziana przez ka˝dà ze stron z zachowa-niem trzymiesićznego terminu.

DZIA¸ II

W y k o n a n i e u m o w y u b e z p i e c z e n i a

Rozdzia∏ 1

Obowiàzki ubezpieczajàcego

Art. 314. § 1. Sk∏adka ubezpieczeniowa powinna byçzap∏acona niezw∏ocznie po zawarciu umowy, a je˝eli wy-stawiono polis´ — równoczeÊnie z wydaniem polisy.

§ 2. Obowiàzek zap∏aty sk∏adki ubezpieczeniowejcià˝y na ubezpieczajàcym.

Art. 315. § 1. Ubezpieczajàcy obowiàzany jest nie-zw∏ocznie po powzićiu wiadomoÊci zg∏osiç ubezpie-czycielowi ka˝dà istotnà zmian´ niebezpieczeƒstwa, najakie jest nara˝ony przedmiot ubezpieczenia.

§ 2. Ubezpieczyciel mo˝e odstàpiç od umowy, je˝e-li ubezpieczajàcy bez uzasadnionej przyczyny opóêniasi´ z zawiadomieniem go o zmianie niebezpieczeƒ-stwa. Prawo to ubezpieczyciel mo˝e wykonaç w termi-nie 7 dni od dnia, w którym dowiedzia∏ si´ o tym, ˝eubezpieczajàcy dopuÊci∏ si´ zw∏oki.

Art. 316. § 1. Je˝eli zmiana niebezpieczeƒstwa zo-sta∏a spowodowana przez ubezpieczajàcego albo za je-go zgodà, ubezpieczyciel mo˝e odstàpiç od umowy al-bo ˝àdaç zap∏aty sk∏adki dodatkowej za zwi´kszoneniebezpieczeƒstwo, chyba ˝e zmiany niebezpieczeƒ-stwa dokonano we wspólnym interesie ubezpieczycie-la i ubezpieczajàcego albo w celu ratowania ˝ycia ludz-kiego.

§ 2. Przy ubezpieczeniu zawartym na podró˝ prawo,o którym mowa w § 1, przys∏uguje ubezpieczycielowi,w szczególnoÊci:

1) je˝eli rozpoczćie lub zakoƒczenie podró˝y ulegazw∏oce z winy ubezpieczajàcego,

2) je˝eli podj´to innà podró˝ zamiast podró˝y ozna-czonej w umowie ubezpieczenia,

3) je˝eli statek skierowano do innego portu ni˝ prze-widziano w umowie ubezpieczenia,

4) je˝eli statek zszed∏ z w∏aÊciwej trasy lub zawinà∏ doportu, który nie by∏ brany w rachub´, chyba ˝e zej-Êcie z trasy nastàpi∏o wskutek okolicznoÊci nieza-le˝nych od armatora lub kapitana albo w celu rato-wania ˝ycia ludzkiego lub mienia bàdê by∏o ko-nieczne ze wzgl´du na bezpieczeƒstwo statku.

§ 3. Je˝eli zmiana niebezpieczeƒstwa nastàpi∏a bezzgody ubezpieczajàcego, umowa ubezpieczenia pozo-staje w mocy, jednak ubezpieczyciel mo˝e ̋ àdaç zap∏a-ty dodatkowej sk∏adki za zwi´kszone niebezpieczeƒ-stwo.

Art. 317. § 1. Je˝eli ubezpieczyciel na skutek zmia-ny niebezpieczeƒstwa korzysta z prawa odstàpienia odumowy, powinien zawiadomiç ubezpieczajàcegoo swojej decyzji w ciàgu trzech dni od dnia, w którymdowiedzia∏ si´ o zmianie niebezpieczeƒstwa; w brakutakiego zawiadomienia mo˝e ̋ àdaç jedynie zap∏aty do-datkowej sk∏adki za zwi´kszone niebezpieczeƒstwo.

§ 2. Ubezpieczyciel, który odstàpi∏ od umowy z po-wodu zmiany niebezpieczeƒstwa, zachowuje prawo doca∏ej sk∏adki umówionej, a odpowiada tylko za szkodypowsta∏e przed zmianà niebezpieczeƒstwa.

Art. 318. § 1. Ubezpieczajàcy obowiàzany jest nie-zw∏ocznie zawiadomiç ubezpieczyciela o ka˝dym wy-padku dotyczàcym przedmiotu ubezpieczenia, je˝eliwypadek mo˝e stanowiç podstaw´ do roszczenia od-szkodowawczego z umowy ubezpieczenia.


§ 2. W razie naruszenia przez ubezpieczajàcegoobowiàzku okreÊlonego w § 1 ubezpieczyciel mo˝e po-tràciç z odszkodowania ubezpieczeniowego kwot´,o którà szkoda uleg∏aby zmniejszeniu, gdyby ubezpie-czyciel by∏ o niej nale˝ycie zawiadomiony.

Art. 319. § 1. W razie zajÊcia wypadku powodujàce-go szkod´ ubezpieczajàcy obowiàzany jest zastosowaçwszelkie dost´pne mu rozsàdne Êrodki w celu ratowa-nia przedmiotu ubezpieczenia oraz zapobie˝enia szko-dzie lub zmniejszenia jej rozmiarów, a tak˝e zabezpie-czyç roszczenia odszkodowawcze wobec osób odpo-wiedzialnych za szkod´.

§ 2. Ubezpieczajàcy powinien przy stosowaniu tychÊrodków kierowaç si´ wskazówkami ubezpieczyciela,o ile je otrzyma∏.

§ 3. Je˝eli ubezpieczajàcy rozmyÊlnie lub wskutekra˝àcego niedbalstwa nie zastosowa∏ Êrodków okreÊlo-nych w § 1, ubezpieczyciel jest wolny od odpowiedzial-noÊci za szkody powsta∏e z tego powodu.

Rozdzia∏ 2

OdpowiedzialnoÊç ubezpieczyciela

Art. 320. Z zastrze˝eniem wyjàtków przewidzianychw Kodeksie morskim, ubezpieczyciel odpowiada zaszkody b´dàce bezpoÊrednim nast´pstwem niebezpie-czeƒstw obj´tych umowà ubezpieczenia.

Art. 321. § 1. Ubezpieczyciel nie odpowiada za szko-dy powsta∏e z winy umyÊlnej lub ra˝àcego niedbalstwaubezpieczajàcego, jednak ubezpieczyciel odpowiadaza szkody spowodowane zaniedbaniem lub b∏´demnautycznym ubezpieczajàcego b´dàcego kapitanemstatku obj´tego ubezpieczeniem.

§ 2. Ubezpieczyciel odpowiada za szkody spowodo-wane z winy kapitana, innego cz∏onka za∏ogi lub pilota.

Art. 322. § 1. Przy ubezpieczeniu statku ubezpieczy-ciel nie odpowiada za szkody powsta∏e wskutek:

1) wyruszenia w podró˝ statku niezdatnego do ˝eglu-gi, nienale˝ycie wyposa˝onego i zaopatrzonego,z niedostatecznà za∏ogà lub bez niezb´dnych doku-mentów, chyba ˝e braki te polega∏y na wadachukrytych statku lub by∏y spowodowane okoliczno-Êciami, którym nie mo˝na by∏o zapobiec pomimozachowania przez ubezpieczajàcego nale˝ytej sta-rannoÊci,

2) wieku lub zu˝ycia statku,

3) za∏adowania na statek — za wiedzà ubezpieczajàce-go, a bez wiedzy ubezpieczyciela — materia∏ówi przedmiotów wybuchowych, ∏atwo zapalnych lubinnych ∏adunków niebezpiecznych, bez zachowa-nia przepisów obowiàzujàcych przy przewozie ∏a-dunków tego rodzaju.

§ 2. Przepis § 1 stosuje si´ odpowiednio przy ubez-pieczeniu frachtu.

Art. 323. W razie zderzenia statków ubezpieczycielodpowiada z tytu∏u ubezpieczenia statku zarówno zaszkod´ w przedmiocie ubezpieczenia, jak i za cià˝àce naubezpieczajàcym zobowiàzania do wyrównania szkodywyrzàdzonej wskutek zderzenia osobom trzecim.

Art. 324. Przy ubezpieczeniu ∏adunku lub spodzie-wanego zysku ubezpieczyciel nie odpowiada za szkodypowsta∏e wskutek wady ukrytej, naturalnej w∏aÊciwo-Êci lub wadliwoÊci ∏adunku, lub niedostatecznoÊci opa-kowania ∏adunku albo wskutek zw∏oki w jego dostar-czeniu.

Art. 325. § 1. Ubezpieczyciel odpowiada za szkodyz ka˝dego wypadku obj´tego ubezpieczeniem do wy-sokoÊci sumy ubezpieczenia.

§ 2. Za szkody wynik∏e z kilku nast´pujàcych po so-bie wypadków obj´tych ubezpieczeniem ubezpieczy-ciel odpowiada stosownie do § 1, nawet je˝eli ∏àcznasuma szkód przekracza sum´ ubezpieczenia.

§ 3. Je˝eli po cz´Êciowym uszkodzeniu przedmiotuubezpieczenia nast´puje jego strata ca∏kowita, za któràubezpieczyciel odpowiada, odszkodowanie nale˝neubezpieczajàcemu z tytu∏u uszkodzeƒ cz´Êciowychogranicza si´ do wydatków poniesionych przez niegona napraw´ przedmiotu ubezpieczenia lub w zwiàzkuz uszkodzeniami.

§ 4. W razie zderzenia statków ubezpieczyciel obo-wiàzany jest zap∏aciç ubezpieczajàcemu odszkodowa-nie za straty lub uszkodzenia statku oraz nale˝ne odubezpieczajàcego odszkodowanie z tytu∏u odpowie-dzialnoÊci za zderzenie, choçby ∏àczne odszkodowanieprzekroczy∏o sum´ ubezpieczenia.

Art. 326. Ubezpieczyciel obowiàzany jest zap∏aciçodszkodowanie ubezpieczeniowe, choçby szkod´ obj´-tà ubezpieczeniem by∏a obowiàzana naprawiç osobatrzecia.

Art. 327. § 1. Ubezpieczyciel obowiàzany jest zwró-ciç ubezpieczajàcemu wszelkie niezb´dne i celowe wy-datki poniesione w celu zachowania przedmiotu ubez-pieczenia, zapobie˝enia szkodzie lub zmniejszenia jejrozmiarów, ustalenia charakteru i rozmiarów szkody,sporzàdzenia dyspaszy, sprzeda˝y przedmiotu ubez-pieczenia oraz inne wydatki poniesione zgodnie zewskazówkami ubezpieczyciela.

§ 2. Zwrot wydatków wymienionych w § 1 nast´pu-je w takim stosunku, w jakim suma ubezpieczenia po-zostaje do wartoÊci ubezpieczenia. Do zwrotu tych wy-datków ubezpieczyciel jest obowiàzany, choçby kwotywydatków ∏àcznie z odszkodowaniem ubezpieczenio-wym przekroczy∏y sum´ ubezpieczenia.

Art. 328. § 1. Ubezpieczyciel obowiàzany jest zwró-ciç ubezpieczajàcemu wydatki poniesione na przywró-cenie do stanu poprzedniego lub na naprawienieuszkodzonego przedmiotu ubezpieczenia, jak równie˝nale˝ne od niego wynagrodzenie za ratownictwo orazudzia∏ w stratach awarii wspólnej.


§ 2. Zwrot wydatków wymienionych w § 1 nast´pu-je w takim stosunku, w jakim suma ubezpieczenia po-zostaje do wartoÊci ubezpieczenia. Do zwrotu tych wy-datków ubezpieczyciel obowiàzany jest w granicach,w których wydatki ∏àcznie z odszkodowaniem ubezpie-czeniowym nie przekraczajà sumy ubezpieczenia.

Art. 329. § 1. W razie zajÊcia wypadku obj´tegoubezpieczeniem, ubezpieczyciel mo˝e przez zap∏at´pe∏nej sumy ubezpieczenia bez wzgl´du na wysokoÊçpowsta∏ej szkody zwolniç si´ od wszelkich dalszych zo-bowiàzaƒ wynikajàcych z umowy ubezpieczenia,w szczególnoÊci od obowiàzku zwrotu kosztów zacho-wania przedmiotu ubezpieczenia lub przywrócenia godo poprzedniego stanu.

§ 2. Ubezpieczajàcy mo˝e zakreÊliç ubezpieczycie-lowi stosowny termin do z∏o˝enia oÊwiadczenia, czykorzysta z uprawnienia przewidzianego w § 1.

§ 3. Mimo zap∏aty pe∏nej sumy ubezpieczenia ubez-pieczyciel obowiàzany jest zwróciç ponadto przypada-jàce na niego stosownie do art. 328 wydatki, jakie ubez-pieczajàcy poniós∏ lub zobowiàza∏ si´ ponieÊç do chwi-li otrzymania zawiadomienia od ubezpieczyciela, ̋ e ko-rzysta z uprawnienia przewidzianego w § 1.

§ 4. Ubezpieczyciel, który zap∏aci∏ pe∏nà sum´ ubez-pieczenia, nie mo˝e ˝àdaç przeniesienia na niego prawdo przedmiotu ubezpieczenia.

Rozdzia∏ 3

Abandon przedmiotu ubezpieczenia

Art. 330. § 1. Ubezpieczajàcy mo˝e za zrzeczeniemsi´ na rzecz ubezpieczyciela praw do przedmiotu ubez-pieczenia (abandon) ˝àdaç zap∏aty pe∏nej sumy ubez-pieczenia, je˝eli istniejà podstawy do przyjćia, ˝e ca∏-kowita strata przedmiotu ubezpieczenia jest nieunik-niona bàdê ̋ e zapobie˝enie jej spowodowa∏oby wydat-ki niewspó∏miernie wysokie w stosunku do wartoÊciprzedmiotu ubezpieczenia.

§ 2. W szczególnoÊci abandon mo˝na zg∏osiç, je˝e-li statek: zaginà∏ bez wieÊci, zosta∏ zabrany jako ∏up lubzagarni´ty przez rozbójników morskich albo uleg∏ wy-padkowi, wskutek którego sta∏ si´ niezdatny do napra-wy albo niewart naprawy lub kosztów odzyskania.

§ 3. Przepis § 2 stosuje si´ odpowiednio do ∏adun-ku, którego abandon mo˝na zg∏osiç ponadto wtedy,gdy koszt jego naprawy lub dostarczenia do miejscaprzeznaczenia przekroczy∏by jego wartoÊç w miejscuprzeznaczenia.

Art. 331. § 1. Ubezpieczajàcy powinien zg∏osiçabandon na piÊmie z podaniem okolicznoÊci uzasad-niajàcych abandon.

§ 2. Zg∏oszenie abandonu mo˝e nastàpiç nie póê-niej ni˝ w ciàgu szeÊciu miesićy od dnia, w którymubezpieczajàcy dowiedzia∏ si´ o okolicznoÊciach uza-sadniajàcych abandon.

§ 3. W razie zabrania statku lub ∏adunku jako ∏up, za-garnićia przez rozbójników morskich albo utraty po-siadania statku lub ∏adunku z innych przyczyn, abandonnie mo˝e byç zg∏oszony przed up∏ywem dwóch miesi´-cy od dnia otrzymania przez ubezpieczajàcego wiado-moÊci o tych okolicznoÊciach. W tych przypadkach sze-Êciomiesićzny termin dla zg∏oszenia abandonu bie-gnie od dnia, w którym up∏ynà∏ termin 2 miesićy.

§ 4. W razie zaginićia bez wieÊci statku lub znajdu-jàcego si´ na nim ∏adunku termin dla zg∏oszenia aban-donu biegnie od dnia, w którym statek by∏ spodziewa-ny w najbli˝szym porcie, do którego go skierowano.

§ 5. W razie uznania statku za zaginiony bez wieÊci,stosownie do przepisów art. 32, statek i przewo˝one nanim, a nieuratowane ∏adunki uwa˝a si´ za ca∏kowiciestracone, a ubezpieczeni mogà domagaç si´ od ubez-pieczyciela odszkodowania za strat´ ca∏kowità bezzg∏aszania abandonu.

Art. 332. § 1. Ubezpieczajàcy obowiàzany jest przyzg∏oszeniu abandonu zawiadomiç ubezpieczycielao cià˝àcych na przedmiocie ubezpieczenia prawachrzeczowych oraz o odnoszàcych si´ do niego innychubezpieczeniach, a tak˝e o wszelkich znanych mu ogra-niczeniach w rozporzàdzaniu przedmiotem ubezpie-czenia.

§ 2. Ubezpieczyciel mo˝e uzale˝niç przyjćie aban-donu od dostarczenia mu danych dotyczàcych okolicz-noÊci wymienionych w § 1.

Art. 333. § 1. Ubezpieczyciel mo˝e odmówiç przyj´-cia abandonu, je˝eli zg∏oszenie abandonu nie odpo-wiada wymaganiom okreÊlonym w artyku∏ach poprze-dzajàcych.

§ 2. Ubezpieczyciel nie mo˝e odmówiç przyjćiaabandonu po up∏ywie 30 dni od otrzymania zg∏oszeniaabandonu.

Art. 334. § 1. Prawa do przedmiotu ubezpieczeniaprzechodzà na ubezpieczyciela z chwilà z∏o˝enia przezniego oÊwiadczenia, ˝e przyjmuje abandon.

§ 2. Je˝eli ubezpieczyciel w terminie okreÊlonymw art. 333 § 2 nie z∏o˝y oÊwiadczenia, czy przyjmujeabandon, prawa do przedmiotu ubezpieczenia prze-chodzà na niego z up∏ywem tego terminu.

Art. 335. Ubezpieczajàcy, którego zg∏oszenie aban-donu nie odpowiada wymaganiom okreÊlonym w arty-ku∏ach poprzedzajàcych, zachowuje prawo do odszko-dowania ubezpieczeniowego po udowodnieniu szkódrzeczywiÊcie poniesionych.

Rozdzia∏ 4

P∏atnoÊç odszkodowania ubezpieczeniowego

Art. 336. § 1. W razie zajÊcia szkody obj´tej ubezpie-czeniem ubezpieczyciel mo˝e ˝àdaç od ubezpieczajà-cego udzielenia mu wszelkich wiadomoÊci oraz przed-stawienia dokumentów i innych dowodów niezb´d-


nych do ustalenia okolicznoÊci wypadku, szkody i jejrozmiarów.

§ 2. Ubezpieczyciel mo˝e uzale˝niç wyp∏at´ odszko-dowania ubezpieczeniowego od zwrotu polisy, chyba˝e polisa by∏a imienna.

Art. 337. § 1. Z chwilà zap∏aty odszkodowania ubez-pieczeniowego przechodzà na ubezpieczyciela — dowysokoÊci zap∏aconej przez niego sumy — wszelkieprawa przys∏ugujàce ubezpieczajàcemu wobec osóbtrzecich z tytu∏u wyrzàdzenia szkód, za które wyp∏aco-no odszkodowanie ubezpieczeniowe.

§ 2. Ubezpieczajàcy obowiàzany jest dostarczyçubezpieczycielowi wszelkie wiadomoÊci i dokumentyoraz dokonaç czynnoÊci niezb´dnych dla skutecznegodochodzenia praw przez ubezpieczyciela.

§ 3. Zrzeczenie si´ przez ubezpieczajàcego bezzgody ubezpieczyciela praw przys∏ugujàcych mu wo-bec osób trzecich z tytu∏u poniesionych szkód zwal-nia ubezpieczyciela w odpowiednim stosunku odobowiàzku zap∏aty odszkodowania ubezpieczeniowe-go.

Art. 338. Z zastrze˝eniem wyjàtku przewidzianegow art. 329 § 4, ubezpieczyciel, który zap∏aci∏ odszkodo-wanie ubezpieczeniowe za strat´ ca∏kowità w wysoko-Êci pe∏nej sumy ubezpieczenia, mo˝e ˝àdaç od ubez-pieczajàcego przeniesienia na niego wszelkich praw doprzedmiotu ubezpieczenia; je˝eli jednak suma ubezpie-czenia by∏a ni˝sza od wartoÊci ubezpieczenia, ubezpie-czyciel mo˝e ˝àdaç przeniesienia praw tylko w odpo-wiednim stosunku.

TYTU¸ IX

POST¢POWANIE W SPRAWACH ZWIÑZANYCHZ OGRANICZENIEM ODPOWIEDZIALNOÂCI ZA

ROSZCZENIA MORSKIE I DOCHODZENIEMROSZCZE¡ Z TYTU¸U SZKÓD SPOWODOWANYCH

ZANIECZYSZCZENIEM PRZEZ STATKI

DZIA¸ I

P o s t ´ p o w a n i e w s p r a w a c ho u s t a n o w i e n i e i p o d z i a ∏ f u n d u s z u

o g r a n i c z e n i a o d p o w i e d z i a l n o Ê c iz a r o s z c z e n i a m o r s k i e

Art. 339. § 1. Post´powanie w sprawach o ustano-wienie i podzia∏ funduszu ograniczenia odpowiedzial-noÊci za roszczenia morskie, zwanego dalej „fundu-szem”, podlega przepisom Kodeksu post´powania cy-wilnego o post´powaniu nieprocesowym, ze zmiana-mi wynikajàcymi z przepisów niniejszego dzia∏u orazKonwencji o ograniczeniu odpowiedzialnoÊci za rosz-czenia morskie, sporzàdzonej w Londynie dnia 19 listo-pada 1976 r. (Dz. U. z 1986 r. Nr 35, poz. 175), zwanejdalej „Konwencjà o ograniczeniu odpowiedzialnoÊci”.

§ 2. W sprawach wymienionych w § 1 wy∏àczniew∏aÊciwy jest Sàd Okr´gowy w Gdaƒsku.

Art. 340. § 1. Wniosek o wszczćie post´powaniamo˝e zg∏osiç osoba uprawniona do ograniczenia od-powiedzialnoÊci. Post´powanie wszcz´te na wniosekosób mogàcych powo∏aç si´ na to samo ograniczenieodpowiedzialnoÊci sàd po∏àczy do wspólnego rozpo-znania. W jednym wniosku mo˝na ˝àdaç ustanowieniadwóch funduszy dotyczàcych roszczeƒ z tego samegozdarzenia (art. 6 i 7 Konwencji o ograniczeniu odpowie-dzialnoÊci).

§ 2. Wniosek powinien odpowiadaç ogólnym wa-runkom wniosku o wszczćie post´powania, a ponad-to stosownie do okolicznoÊci zawieraç:

1) nazw´ statku, z którym wià˝e si´ odpowiedzialnoÊç,jego port macierzysty oraz okreÊlenie stosunkuwnioskodawcy do statku,

2) okreÊlenie zdarzenia, z którego wynikajà roszcze-nia, i informacje o post´powaniach zmierzajàcychdo ustalenia przebiegu tego zdarzenia,

3) okreÊlenie rodzaju roszczeƒ i wierzycieli, na którychzaspokojenie fundusz ma byç przeznaczony, orazinformacje o znanych wnioskodawcy roszczeniachju˝ dochodzonych przed sàdem,

4) oÊwiadczenie o gotowoÊci ustanowienia funduszu,uzasadnienie jego wysokoÊci, a tak˝e okreÊleniesposobu jego ustanowienia.

§ 3. Do wniosku nale˝y do∏àczyç wyciàg z rejestruokr´towego, obejmujàcy dane wp∏ywajàce na wyso-koÊç funduszu.

Art. 341. § 1. Fundusz mo˝e byç ustanowiony przezwp∏acenie odpowiedniej sumy pieni´˝nej na oprocen-towany rachunek bankowy, którego dysponentem jestsàd, lub przez akceptowane przez sàd zabezpieczeniewp∏acenia tej kwoty przez bank lub zak∏ad ubezpieczeƒ,majàcy siedzib´ w Rzeczypospolitej Polskiej.

§ 2. Na zgodny wniosek uczestników post´powaniasàd mo˝e uznaç za wystarczajàcy inny sposób zabez-pieczenia wp∏acenia tej kwoty.

Art. 342. § 1. Po przeprowadzeniu rozprawy sàdwydaje postanowienie wst´pne o prawie ustanowie-nia funduszu, okreÊlajàc jego wysokoÊç i sposóbustanowienia, a tak˝e terminy wp∏aty sum lub z∏o˝e-nia w okreÊlony sposób dokumentów zabezpiecze-nia.

§ 2. Je˝eli zachodzà okolicznoÊci wy∏àczajàce usta-nowienie funduszu, sàd odmówi jego ustanowienia.W razie sporu co do tych okolicznoÊci, sàd mo˝e zawie-siç post´powanie do czasu rozstrzygnićia sporuw drodze procesu.

§ 3. Na ̋ àdanie wnioskodawcy sàd mo˝e, w celu za-bezpieczenia, orzec o wstrzymaniu egzekucji prowa-dzonej dla zaspokojenia roszczenia obj´tego fundu-szem.

§ 4. Na postanowienie wst´pne o prawie ustano-wienia funduszu lub odmow´ jego ustanowienia przy-


s∏uguje apelacja. Na postanowienie w sprawie wstrzy-mania egzekucji przys∏uguje za˝alenie.

Art. 343. § 1. Po wype∏nieniu przez wnioskodawcóbowiàzków okreÊlonych w postanowieniu wydanymna podstawie art. 342 § 1 albo w razie niewype∏nieniatych obowiàzków w terminie okreÊlonym w tym posta-nowieniu, sàd po przeprowadzeniu rozprawy wydajepostanowienie o ustanowieniu funduszu i podjćiu po-st´powania dzia∏owego albo o odmowie ustanowieniafunduszu.

§ 2. Na postanowienie w przedmiocie ustanowie-nia funduszu i podjćia post´powania dzia∏owego lubo odmowie ustanowienia funduszu — przys∏uguje ape-lacja.

§ 3. Z chwilà uprawomocnienia si´ postanowieniao ustanowieniu funduszu i otwarciu post´powaniadzia∏owego nast´pujà skutki, które prawo ∏àczy z usta-nowieniem funduszu (art. 13 Konwencji o ograniczeniuodpowiedzialnoÊci).

§ 4. Po uprawomocnieniu si´ postanowienia o od-mowie ustanowienia funduszu sàd orzeka o zwrociesum lub zabezpieczeƒ z∏o˝onych przez wnioskodawcńa rzecz funduszu oraz uchyla postanowienie wydanena podstawie art. 342 § 3.

Art. 344. § 1. Po uprawomocnieniu si´ postanowie-nia o ustanowieniu funduszu i podjćiu post´powaniadzia∏owego sàd, po wys∏uchaniu uczestników powo∏u-je bieg∏ego-komisarza spoÊród osób posiadajàcychodpowiednie kwalifikacje. Bieg∏ym-komisarzem mo˝ebyç tak˝e osoba prawna.

§ 2. Obowiàzkiem bieg∏ego-komisarza jest przygo-towanie projektu listy wierzytelnoÊci i planu podzia∏ufunduszu oraz pisemnego uzasadnienia tych doku-mentów.

§ 3. Do bieg∏ego-komisarza stosuje si´ przepisy Ko-deksu post´powania cywilnego o bieg∏ym. Jest on jed-nak upowa˝niony do samodzielnego dorćzania, zapokwitowaniem, listami poleconymi lub za poÊrednic-twem sàdu, pism uczestnikom post´powania, wzywa-nia ich w ten sam sposób do sk∏adania niezb´dnychwyjaÊnieƒ i oÊwiadczeƒ na piÊmie oraz ich protoko∏o-wania. W razie niezb´dnej potrzeby ustalenia okolicz-noÊci, które sà mi´dzy uczestnikami sporne, na wnio-sek bieg∏ego-komisarza sàd przeprowadzi stosownepost´powanie dowodowe.

§ 4. Sàd mo˝e powierzyç bieg∏emu-komisarzowizarzàdzanie kwotami, z których ustanowiono fundusz.Do zarzàdu stosuje si´ odpowiednio przepisy o zarzà-dzie nieruchomoÊci w post´powaniu egzekucyjnym.Dochód uzyskany z zarzàdu funduszem jest do niegodoliczany.

§ 5. W razie ujawnienia si´, w toku przygotowaniaprojektu listy wierzytelnoÊci i planu podzia∏u funduszu,sporu mi´dzy uczestnikami co do istnienia lub wysoko-Êci zg∏oszonego roszczenia, sàd po przeprowadzeniurozprawy mo˝e orzec o skierowaniu zainteresowanego

uczestnika na drog´ procesu oraz o wy∏àczeniu w pla-nie podzia∏u sumy potrzebnej na zaspokojenie roszcze-nia po rozstrzygnićiu tego sporu.

Art. 345. § 1. Sàd zarzàdza podanie do publicznejwiadomoÊci informacji o ustanowieniu funduszui otwarciu post´powania dzia∏owego oraz wzywa zain-teresowanych, aby zg∏osili swe roszczenia w terminie6 miesićy od opublikowania wezwania. W wezwaniunale˝y zamieÊciç pouczenie o skutkach niezg∏oszeniaroszczenia w terminie.

§ 2. Og∏oszenie powinno byç opublikowane w pi-Êmie ukazujàcym si´ w siedzibie sàdu i w dziennikuo zasi´gu ogólnopolskim. Mo˝e ono byç podane dowiadomoÊci tak˝e w inny sposób, dostosowany dozdarzenia, które stanowi podstaw´ roszczeƒ.

§ 3. W przypadku gdy zainteresowanymi w uczest-nictwie w post´powaniu dzia∏owym mogà byç,w znacznej mierze, osoby majàce miejsce zamieszka-nia lub siedzib´ w innych paƒstwach, sàd dorćza tekstog∏oszenia przedstawicielstwom dyplomatycznym lubkonsularnym tych paƒstw w Rzeczypospolitej Polskiej,z proÊbà o podanie tego og∏oszenia do publicznej wia-domoÊci w tych paƒstwach. Koszty tego og∏oszeniaponosi wnioskodawca.

§ 4. Sàd mo˝e odstàpiç od og∏oszenia, je˝eli jestoczywiste, ˝e wszyscy wierzyciele zg∏osili ju˝ swe rosz-czenia.

§ 5. Roszczenia niezg∏oszone w terminie nie b´dàuwzgl´dnione w liÊcie wierzytelnoÊci i planie podzia∏u.Sàd na wniosek zg∏aszajàcego po terminie, jednak niepóêniej ni˝ do zatwierdzenia planu podzia∏u, mo˝ez usprawiedliwionych przyczyn przywróciç termin dozg∏oszenia; przepisy art. 168—172 Kodeksu post´po-wania cywilnego stosuje si´ odpowiednio.

§ 6. Zg∏oszenie roszczenia przerywa bieg przedaw-nienia. W razie skierowania przez sàd zainteresowa-nego uczestnika na drog´ procesu cywilnego, terminprzedawnienia dla tego roszczenia biegnie na nowood dnia uprawomocnienia si´ orzeczenia w tej spra-wie.

§ 7. Wierzyciel zg∏aszajàcy swe roszczenie po usta-nowieniu funduszu mo˝e ̋ àdaç zmiany prawomocne-go postanowienia o ustanowieniu funduszu, je˝elijest to niezb´dne do ochrony jego praw. Postanowie-nie w przedmiocie zmiany sàd wydaje po przeprowa-dzeniu rozprawy; na postanowienie przys∏uguje ape-lacja.

Art. 346. § 1. Po up∏ywie terminu do zg∏oszeƒ, je˝e-li by∏ on wyznaczony, bieg∏y-komisarz sporzàdza pro-jekt listy wierzytelnoÊci i planu podzia∏u funduszu. Powst´pnym sprawdzeniu sàd zarzàdza ich dorćzenieuczestnikom i wzywa ich do zg∏oszenia, w ciàgu mie-siàca, uwag i zarzutów na piÊmie. W planie podzia∏uuwzgl´dnia si´ równie˝ sumy roszczeƒ spornych, codo których nie zapad∏o jeszcze prawomocne rozstrzy-gnićie.


§ 2. Je˝eli uwag lub zarzutów nie zg∏oszono, sàdzatwierdza list´ wierzytelnoÊci i plan podzia∏u na po-siedzeniu niejawnym. Dla rozpoznania zg∏oszonychuwag lub zarzutów sàd wyznacza rozpraw´. W raziepotrzeby sàd mo˝e poleciç bieg∏emu-komisarzowiwprowadzenie zmian do listy wierzytelnoÊci i planupodzia∏u. Zatwierdzenie zmienionej listy wierzytelno-Êci i planu podzia∏u nast´puje po przeprowadzeniurozprawy.

§ 3. Je˝eli ujawni si´ spór o zasadnoÊç lub wyso-koÊç roszczenia w∏àczonego do listy wierzytelnoÊcii planu podzia∏u, sàd stosuje odpowiednio art. 344 § 5.

§ 4. Na postanowienie zatwierdzajàce list´ wierzy-telnoÊci i plan podzia∏u przys∏uguje apelacja. Apelacj´z∏o˝yç mo˝e równie˝ wierzyciel nieuczestniczàcy dotàdw post´powaniu, je˝eli zg∏osi równoczeÊnie swe rosz-czenie, a istniejà podstawy do przywrócenia mu termi-nu do zg∏oszenia roszczenia.

Art. 347. § 1. Zatwierdzony prawomocnym posta-nowieniem plan podzia∏u funduszu ma moc tytu∏u eg-zekucyjnego i stanowi podstaw´ do dokonania wyp∏atz funduszu; w razie potrzeby sàd nadaje mu klauzul´wykonalnoÊci.

§ 2. Sàd mo˝e powierzyç dokonanie wyp∏at bieg∏e-mu-komisarzowi, który jest obowiàzany z∏o˝yç sàdowisprawozdanie.

§ 3. Sumy wydzielone na zaspokojenie roszczeƒspornych przekazuje si´ do depozytu sàdowego. Je˝e-li po uprawomocnieniu si´ planu podzia∏u zg∏oszà si´inni wierzyciele, którzy nie uczestniczyli dotàd w post´-powaniu, a po zaspokojeniu roszczeƒ obj´tych planempodzia∏u fundusz nie zosta∏ wyczerpany, sàd zarzàdzisporzàdzenie dodatkowej listy wierzytelnoÊci i dodat-kowego planu podzia∏u; przepis art. 346 stosuje si´ od-powiednio.

§ 4. Po zakoƒczeniu post´powania dzia∏owego sàdumarza post´powanie. W postanowieniu o umorzeniupost´powania sàd orzeka tak˝e o zwrocie wnioskodaw-cy niewykorzystanej cz´Êci funduszu; na postanowie-nie przys∏uguje za˝alenie.

Art. 348. § 1. Sàd przyznaje bieg∏emu-komisarzowistosowne wynagrodzenie.

§ 2. W toku post´powania sàd mo˝e zarzàdziç wp∏a-cenie przez wnioskodawc´ zaliczki na poczet wynagro-dzenia i wydatków bieg∏ego-komisarza.

Art. 349. Wznowienie post´powania, przewidzianew art. 524 § 2 Kodeksu post´powania cywilnego, jestdopuszczalne tylko pod warunkiem wykazania, ̋ e zain-teresowany bez swej winy nie móg∏ uczestniczyç w po-st´powaniu.

Art. 350. Koszty post´powania o ustanowieniei o podzia∏ funduszu ponosi wnioskodawca. Na pokry-cie tych kosztów wnioskodawca wp∏aca ustalonàprzez sàd zaliczk´, niezale˝nie od ustanawianego fun-duszu.

DZIA¸ II

P o s t ´ p o w a n i e w s p r a w a c h r o s z c z e ƒ i o g r a n i c z e n i a

o d p o w i e d z i a l n o Ê c i z t y t u ∏ us z k ó d s p o w o d o w a n y c h

z a n i e c z y s z c z e n i e m p r z e z s t a t k i

Art. 351. W sprawach o roszczenia odszkodowaw-cze dochodzone na podstawie przepisów tytu∏u VIIdzia∏u III wy∏àcznie w∏aÊciwy jest Sàd Okr´gowyw Gdaƒsku.

Art. 352. § 1. W odniesieniu do roszczeƒ dochodzo-nych na podstawie przepisów tytu∏u VII dzia∏u III roz-dzia∏u 2 w∏aÊciciel statku lub osoba dajàca zabezpie-czenie finansowe jego odpowiedzialnoÊci mo˝e sko-rzystaç z ograniczenia odpowiedzialnoÊci, je˝eli w po-st´powaniu sàdowym zostanie ustanowiony funduszograniczenia odpowiedzialnoÊci, zgodnie z art. V Kon-wencji o odpowiedzialnoÊci cywilnej.

§ 2. W∏aÊciciel statku lub osoba dajàca zabezpiecze-nie finansowe ponosi koszty procesu zwiàzanego z do-chodzeniem roszczenia podlegajàcego ograniczeniui odpowiada za odsetki od tego roszczenia ponad gra-nic´ odpowiedzialnoÊci okreÊlonà zgodnie z Konwen-cjà o odpowiedzialnoÊci cywilnej; jednak˝e je˝eli fun-dusz ograniczenia odpowiedzialnoÊci zostanie utwo-rzony przez z∏o˝enie do dyspozycji sàdu odpowiedniejsumy pieni´˝nej, to sk∏adajàcy nie odpowiada za od-setki powsta∏e po z∏o˝eniu tej sumy.

§ 3. Do post´powania w sprawach o ustanowieniefunduszu ograniczenia odpowiedzialnoÊci na podsta-wie Konwencji o odpowiedzialnoÊci cywilnej i o po-dzia∏ tego funduszu stosuje si´ odpowiednio przepisydzia∏u I niniejszego tytu∏u.

Art. 353. Na wniosek osoby tworzàcej fundusz lubka˝dego z wierzycieli sàd wezwie do udzia∏u w post´-powaniu Mi´dzynarodowy Fundusz.

Art. 354. § 1. Orzeczenia wydane na podstawieKonwencji o odpowiedzialnoÊci cywilnej sà wykonalnew Rzeczypospolitej Polskiej (art. X Konwencji o odpo-wiedzialnoÊci cywilnej), przy zastosowaniu odpowied-nich przepisów Kodeksu post´powania cywilnego.

§ 2. Do wniosku o nadanie klauzuli wykonalnoÊcinale˝y do∏àczyç:

1) orygina∏ orzeczenia lub urz´dowo poÊwiadczonyodpis orzeczenia, a tak˝e poÊwiadczone w ten samsposób t∏umaczenie na j´zyk polski,

2) oÊwiadczenie w∏aÊciwych organów paƒstwa sie-dziby sàdu, który wyda∏ orzeczenie, ˝e zosta∏o onowydane na podstawie Konwencji o odpowiedzial-noÊci cywilnej oraz ˝e jest ono wykonalne w tympaƒstwie.

§ 3. Przepisy § 1 i 2 stosuje si´ odpowiednio doorzeczeƒ wydanych na podstawie Mi´dzynarodowej


konwencji o utworzeniu Mi´dzynarodowego FunduszuOdszkodowaƒ za Szkody Spowodowane Zanieczysz-czeniem Olejami.

TYTU¸ X

PRZEPISY KOLIZYJNE

Art. 355. § 1. Prawa rzeczowe na statku podlegajàprawu paƒstwa jego bandery.

§ 2. Prawa rzeczowe na statku wpisane w sta∏ym re-jestrze statku podlegajà prawu paƒstwa tego rejestru.

§ 3. Prawa rzeczowe na statku w budowie podlega-jà prawu paƒstwa, w którym statek jest budowany.

§ 4. Do przywilejów na statku stosuje si´ prawopaƒstwa, w którym dochodzone jest przed sàdem rosz-czenie o zaspokojenie wierzytelnoÊci zabezpieczonejprzywilejem.

Art. 356. Do stosunków prawnych wynikajàcych zezdarzeƒ, które nastàpi∏y na statku znajdujàcym si´ po-za terytorium paƒstwa nadbrze˝nego, stosuje si´ pra-wo bandery.

Art. 357. § 1. Do zobowiàzaƒ z awarii wspólnej sto-suje si´ prawo obowiàzujàce w miejscu, w którym poawarii wspólnej zakoƒczono podró˝.

§ 2. Je˝eli wszystkie strony zainteresowane w awa-rii wspólnej sà przynale˝noÊci polskiej, stosuje si´ pra-wo polskie.

Art. 358. § 1. Do roszczeƒ o wynagrodzenie szkodywynik∏ej ze zderzenia statków na morskich wodach we-wn´trznych lub morzu terytorialnym stosuje si´ prawopaƒstwa nadbrze˝nego; je˝eli zderzenie nastàpi∏o na

pe∏nym morzu, stosuje si´ prawo sàdu paƒstwa, któryspór rozpoznaje. W razie jednak zderzenia statkówpodnoszàcych t´ samà bander´, stosuje si´ prawo tejbandery bez wzgl´du na to, na jakich wodach zderze-nie nastàpi∏o.

§ 2. Do roszczeƒ o wynagrodzenie za ratownictwoudzielone na wodach wewn´trznych lub morzu teryto-rialnym stosuje si´ prawo paƒstwa nadbrze˝nego. Doroszczeƒ o wynagrodzenie za ratownictwo udzielonena pe∏nym morzu stosuje si´ prawo sàdu, który spórrozpoznaje. Je˝eli jednak zarówno statek ratowany, jaki statek ratujàcy podnoszà t´ samà bander´, stosuje si´prawo tej bandery bez wzgl´du na to, na jakich wodachratownictwo nastàpi∏o.

§ 3. Do podzia∏u wynagrodzenia pomi´dzy armato-ra oraz kapitana i innych cz∏onków za∏ogi stosuje si´prawo bandery statku ratujàcego.

Art. 359. § 1. Strony mogà w umowie okreÊliç pra-wo w∏aÊciwe dla ich stosunku prawnego zwiàzanegoz ˝eglugà morskà.

§ 2. Je˝eli stosunek prawny wed∏ug ustawy lubumowy podlega obcemu prawu, nale˝y je w Rzeczypo-spolitej Polskiej stosowaç, chyba ˝e jego stosowaniemia∏oby skutki sprzeczne z podstawowymi zasadamiporzàdku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej.

Art. 360. Ustawa wchodzi w ˝ycie w terminie i nazasadach okreÊlonych ustawà — Przepisy wprowadza-jàce ustaw´ — Kodeks morski.

Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej: A. KwaÊniewski


D20011545 - fem.put.poznan.plfem.put.poznan.pl/poli-admin/didactics/8389165Kodeks morski.pdf ·...

Documents

Transcript of D20011545 - fem.put.poznan.plfem.put.poznan.pl/poli-admin/didactics/8389165Kodeks morski.pdf ·...