Czynniki ryzyka chorób krążenia..ppt

Zawodowe i rodowiskowe czynniki ryzyka chorb ukadu kreniaAlicja BortkiewiczX Uniwersyteckie Forum Zwizkowed, 12-14 wrzenia 2014

Szkodliwe warunki pracy mog powodowa:

choroby zawodowe

wypadki przy pracy

choroby zwizane z prac (parazawodowe)

Dominujce choroby zawodowe w latach 1989-2012

Wykres2

9.67.215.418.270.6

13.26.513.919.47.40.6

21.513.214.929.79.21

22.615.215.732.68.81.4

25.115.916.73310.21.3

29.512.414.836.49.21.4

31912.333.87.21.3

32.210.111.531.67.11.2

34.61012.132.26.71.6

35.79.611.6337.51.6

34.59.28.620.66.81.6

24.97.56.916.15.11.5

17.78.67.512.73.91

13.47.57.5103.51

11.78.65.97.92.30.9

9.58.15.85.520.9

7.37.26.63.61.71.1

876.33.11.31.1

8.17.16.82.61.51.6

7.96.89.42.31.21.6

5.968.42.511.5

3.17.673.21.11.9

2.26.86.22.50.81.7

1.95.56.82.10.72

Wspczynnik na 100 000 zatrudnionychRate per 100 000 paid employees

Ch. narzdu gosu (Voice disorders)

Pylice puc (Pneumoconioses)

Ch. zakane lub pasoytnicze (Infectious and parasitic diseases)

Ubytek suchu (Hearing loss)

Choroby skry (Skin diseases)

Ch. obwod. ukadu nerwowego (Peripheral nervous system)

choroby 98-09

ryc. 2

( Rate per 100 thous. paid employees)(Rate per 100 thous. employed persons)(Number of cases)

1998117.375.412017

19999862.79982

200073.946.97339

200163.239.66007

200253.633.54915

200346.629.24365

20044125.73790

200534.825.53249

200632.824.33129

200733.524.83285

choroby 98-09

117.375.412017

9862.79982

73.946.97339

63.239.66007

53.633.54915

46.629.24365

4125.73790

34.825.53249

32.824.33129

33.524.83285

34.725.73546

29.922.43146

28.321.32933

24.618.22562

2316.92402

Wspcz. na 100 000 zatrudnionych ( Rate per 100 000 paid employees)

Wspcz. na 100 000 pracujcych (Rate per 100 000 employed persons)

Liczba przypadkw (Number of cases)

WspczynnikiRates

Liczba przypadkw Number of cases

dane cho

1998117.375.412017

199998.062.79982

200073.946.97339

200163.239.66007

200253.633.54915

200346.629.24365

200441.025.73790

200534.825.53249

200632.824.33129

200733.524.83285

200834.725.73546

200929.922.43146

201028.321.32933

201124.618.22562

201223.016.92402

Wspcz. na 100 000 zatrudnionych ( Rate per 100 000 paid employees)

Wspcz. na 100 000 pracujcych (Rate per 100 000 employed persons)

Liczba przypadkw (Number of cases)

WspczynnikiRates

Liczba przypadkw Number of cases

1998

1998

1998

1999

1999

1999

2000

2000

2000

2001

2001

2001

2002

2002

2002

2003

2003

2003

2004

2004

2004

2005

2005

2005

2006

2006

2006

2007

2007

2007

2008

2008

2008

2009

2009

2009

2010

2010

2010

2011

2011

2011

2012

2012

2012

117.3

75.4

12017

98

62.7

9982

73.9

46.9

7339

63.2

39.6

6007

53.6

33.5

4915

46.6

29.2

4365

41

25.7

3790

34.8

25.5

3249

32.8

24.3

3129

33.5

24.8

3285

34.7

25.7

3546

29.9

22.4

3146

28.3

21.3

2933

24.6

18.2

2562

23

16.9

2402

Arkusz3

Wzw46.9

Grulica41.4

Inne11.7

Borelioza96.4

Kleszczowe zapalenie mzgu3.0

Inne0.6

Ryc. 5.

Ryc. 6.

Arkusz3

501 przypadkw501 cases

BoreliozaBorreliosis96,4%

Kleszczowe zapalenie mzguTick-borne encephalitis 3,0%

InneOther 0,6%

Arkusz1

199835.79.611.633.0

199934.59.28.620.6

200024.97.56.916.1

200117.78.67.512.7

200213.47.57.510.0

200311.78.65.97.9

20049.58.15.85.5

20057.37.26.63.6

20068.07.06.33.1

20078.17.16.82.6

20087.96.89.42.3

20095.96.08.42.5

20103.17.673.2

20112.26.86.22.5

20121.95.56.82.1

145 przypadkw145 cases

WzwViral hepatitis46,9%

GrulicaTuberculosis41,4%

InneOther11,7%

Arkusz1

11





#ADR!

#ADR!

dane zap

Struktura ch.zaw.- ogem

23.7

29.4

9.1

8.4

16.0

8.53129

4.9

Struktura-mczyni

5.1

26.1

13.5

2.0

34.3

3.4

15.6

Struktura-kobiety

21.2

36.0

6.1

2.6

7.9

19.2Mczyniryc. 4kobietyryc. 4

7.0

Dynamika wybranych chorb w latach

19899.67.215.418.27.00.6

199013.26.513.919.47.40.6

199121.513.214.929.79.21.0

199222.615.215.732.68.81.4

199325.115.916.733.010.21.3

199429.512.414.836.49.21.4

199531.09.012.333.87.21.3

199632.210.111.531.67.11.2

199734.610.012.132.26.71.6

199835.79.611.633.07.51.6

199934.59.28.620.66.81.6

200024.97.56.916.15.11.5

200117.78.67.512.73.91.0

200213.47.57.510.03.51.0

200311.78.65.97.92.30.9

20049.58.15.85.52.00.9

20057.37.26.63.61.71.1

20068.07.06.33.11.31.1

20078.17.16.82.61.51.6

20087.96.89.42.31.21.6

20095.96.08.42.51.01.5

20103.17.673.21.11.9

20112.26.86.22.50.81.7

20121.95.56.82.10.72.0

Ryc. 1. Struktura chorb zawodowych w Polsce w 2012r.Fig. 1. Structure of occupational diseases in Poland, 2010.

Centralny Rejestr Chorb Zawodowych, IMP, d

dane zap

Choroby narzdu gosu (Voice disorders)21,2%

Choroby zakane lub pasoytnicze (Infectious and parasitic diseases)36,0%

Choroby skry (Skin diseases)6,1%

Pozostae (Other)7,0%

Choroby obwodowego ukadu nerwowego (Diseases of peripheral nervous system)19,2%

Choroby ukadu ruchu (Diseases of locomotor system)7,9%

Pylice puc (Pneumoconioses)2,6%

zap 89-09

ryc.3

Voice disordersPneumoconiosesInfectious and parasitic diseasesHearing lossSkin diseasesPeripheral nervous system

19889.58.214.720.56.40.6

19899.67.215.418.27.00.6

199013.26.513.919.47.40.6

199121.513.214.929.79.21.0

199222.615.215.732.68.81.4

199325.115.916.733.010.21.3

199429.512.414.836.49.21.4

199531.09.012.333.87.21.3

199632.210.111.531.67.11.2

199734.610.012.132.26.71.6

199835.79.611.633.07.51.6

199934.59.28.620.66.81.6

200024.97.56.916.15.11.5

200117.78.67.512.73.91.0

200213.47.57.510.03.51.0

200311.78.65.97.92.30.9

20049.58.15.85.52.00.9

20057.37.26.63.61.71.1

20068.07.06.33.11.31.1

20078.17.16.82.61.51.6

Ogem: 2402przypadkiTotal: 2402 cases

Przewleke choroby ukadu ruchu (Chronic diseases of locomotor system); 4,9%

Przewleke choroby obwodowego ukadu nerwowego (Chronic diseases of peripheral nervous system); 8,5%

Pozostae (Other); 16,0%

Choroby narzdu gosu (Voice disorders); 8,4%

Ubytek suchu (Hearing loss); 9,1%

Choroby zakane lub pasoytnicze (Infectious and parasitic diseases); 29,4%

Pylice puc (Pneumoconioses) 23,7%

Nowotwory zoliwe (Malignant neoplasms) 3,4%

Choroby zakane lub pasoytnicze (Infectious and parasitic diseases) 26,1%

Pozostae (Other) 15,6%

Zesp wibracyjny (Vibration syndrome) 5,1%

Pylice puc (Pneumoconioses) 34,3%

Choroby narzdu gosu (Voice disorders) 2,0%

Ubytek suchu (Hearing loss) 13,5%

zap 89-09

9.67.215.418.270.6

13.26.513.919.47.40.6

21.513.214.929.79.21

22.615.215.732.68.81.4

25.115.916.73310.21.3

29.512.414.836.49.21.4

31912.333.87.21.3

32.210.111.531.67.11.2

34.61012.132.26.71.6

35.79.611.6337.51.6

34.59.28.620.66.81.6

24.97.56.916.15.11.5

17.78.67.512.73.91

13.47.57.5103.51

11.78.65.97.92.30.9

9.58.15.85.520.9

7.37.26.63.61.71.1

876.33.11.31.1

8.17.16.82.61.51.6

7.96.89.42.31.21.6

5.968.42.511.5

3.17.673.21.11.9

2.26.86.22.50.81.7

1.95.56.82.10.72








Sytuacja epidemiologicznaw zakresie chorb zawodowychMetoda:Centralny Rejestr Chorb Zawodowych, IMP, d - rdo danych epidemiologicznych Karta stwierdzenia choroby zawodowej - rdowy dokument Rejestru, dotyczy przypadkw podlegajcych rekompensatomBadanie wyczerpujce - Rejestr obejmuje wszystkie przypadki stwierdzonych chorb zawodowych w kraju

*

Choroby zawodowe w Polsce w latach 1998-2011

Czy spadajcy trend zapadalnoci na choroby zawodowe wiadczy o dobrej kondycji zdrowotnej spoeczestwa, w tym populacji osb pracujcych?

Mimo osignitego postpu w ochronie zdrowia pracownikw ostatnie wyniki, czwartego europejskiego badania dotyczcego warunkw pracy wskazuj, e wielu pracownikw w Europie nadal postrzega swoj prac jako zagroenie dla swojego zdrowia lub bezpieczestwa

niemal 28 % pracownikw twierdzio, e cierpi na zaburzenia zdrowotne inne ni powypadkowe, ktre s albo mog by spowodowane lub pogbione przez ich aktualn czy wczeniejsz prac;35 % pracownikw uwaao, e ich praca stanowi zagroenie dla zdrowia.

Choroby ukadu krenia

Gwne zagroenie zdrowia Polakws przyczyn 45% wszystkich zgonwco pity zgon dotyczy ludzi poniej 65 roku ycia wskaniki umieralnoci s 2-krotnie wysze ni

w krajach Unii Europejskiej

Polkard 2011

Mimo postpu w diagnostyce i terapii chorb ukadu krenia, a take wielu programw profilaktycznych, ukierunkowanych na klasyczne czynniki ryzyka, choroby te wci stanowi gwny problem zdrowotny wspczesnych spoeczestw. Choroby ukadu krenia

Choroby ukadu krenia4 mln zgonw w Europiechoroba niedokrwienna serca 695/100tys. osbudar mzgu 375/100 tys. osbrnice w umieralnoci midzy Francja Europ wschodni z powodu:chns: 10 krotna, udaru mzgu: 6-krotnaszacunkowe koszty leczenia choroby niedokrwiennej serca 168.757 mln euroKardiol.Pol.2008

Zgony z powodu chorb ukadu krenia w Polsce(na 100 tys. mieszkacw)

I

I

N

N

S

S

T

T

Y

Y

T

T

U

U

T

T

M

M

E

E

D

D

Y

Y

C

C

Y

Y

N

N

Y

Y

P

P

R

R

A

A

C

C

Y

Y

I

I

M

M

.

.

P

P

R

R

O

O

F

F

.

.

J

J

.

.

N

N

O

O

F

F

E

E

R

R

A

A

EMBED Word.Document.8 \s

I

I

N

N

S

S

T

T

Y

Y

T

T

U

U

T

T

M

M

E

E

D

D

Y

Y

C

C

Y

Y

N

N

Y

Y

P

P

R

R

A

A

C

C

Y

Y

I

I

M

M

.

.

P

P

R

R

O

O

F

F

.

.

J

J

.

.

N

N

O

O

F

F

E

E

R

R

A

A

_1107885013.doc

Instytut Medycyny Pracyim. prof. J. Nofera

_1107885197.doc


_1107885471.doc

Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera

_1107885166.doc


_1054632934.doc

EMBED CorelDRAW.Graphic.9

_1054632547.unknown

_1054632652.unknown

Wykres2

994.1503.2

948453.9

940.2442.8

Zgony ogem

choroby ukadu krenia

Wykres5

994.1503.2

948453.9

Zgony ogem


Wykres1

27.6

18.6276821504

13.343997145

6.1624935475

5.8311081655

5.7884104335

5.3416774473

17.4

15 691 700 tys.

Industry18,6%

Health sector6,2%

Construction5,8%

Education5,8%

Transport5,3%

Trading13,3%

Agriculture27,6%

Other17,4%

wykrrenty

pozost.mcz.rencici

30-392478.5101.20.0392293678

40-492764362.50.1159443467

50-591378.4539.70.2813721912

60-2086.2466.50.1827476789

rencistkipozost.kobiety

30-3969.72443.90.0277291534

40-493202852.70.1008604658

50-594161684.10.1980858054

60-361.93478.20.0942423374

&C&"Arial CE,Pogrubiony"&12Odsetki rent z tytuu niezdolnoci do pracy wg wieku, Polska 1999 rok&"Arial CE,Normalny"&10(bez rent rolnikw indywidualnych)

wykrrenty

00

00

00

00

4,0%

11,6%

28,1%

18,3%

wiek

pozost.mcz.

rencici

Liczba mczyzn w tys.

nadci

wiek

2,8%

10,1%

19,8%

9,4%

pozost.kobiety

rencistki

Liczba kobiet w tys.

0

0

0

0

0

0

0

0

nadci

1.70.9

31.9

5.54.9

6.78.2

9.810.4

17.322.6

25.329.5

33.437.5

33.344.7

%

mczyni

kobiety

zgony

kobietymczyni

15-1911

20-2411

25-2912

30-3415

35-39110

40-44420

45-49740

50'541075

55-5915110

60-6445155

65-6980200

70-170320

Zgony z powodu chuk

199620002002mczynikobiety

Zgony ogem994.1948940.21035.9864.9

choroby ukadu krenia503.2453.9442.8445.6461.7

Nadcinienie19.112.111.310.114.1

Chns100.8143.8134.6164.9123.8

Zgony z powodu chuk kobiety

1996199920002002

Zgony ogem871.7864.9851.2

choroby ukadu krenia475.2461.7452.3

Nadcinienie14.814.112.9

Chns124.8123.8116.2

Zgony z powodu chuk mezczyzni

1996199920002002

Zgony ogem1061.91035.91034.9

choroby ukadu krenia463.5445.6432.8

Nadcinienie10.710.19.6

Chns171.8164.9154.2

Wystpowanie choroby nadcinieniowej w 1996 rokuw odsetkach danej grupy wieku

zgony

kobiety

mczyni

wykrzak

Sekcje% pracujcych w zakadach wg wielkoci

250-50-24910-49-9

Ogem23.517.113.446.0

Dziaalnoprodukcyjna42.725.316.215.8

Handeli naprawy9.513.917.958.7

Budownictwo18.626.720.434.3

Transport,gosp.magaz.i czno59.210.76.124.0

Zgony ogem


wykrzak

0000

0000

0000

0000

0000

* w tym ponad 26% stanowi rolnicy

250 prac.-

50-249

10-49

-9 prac.

46,0*

strukprac

Rolnictwo27.6

Dziaalno produkcyjna18.6

Handel13.3

Ochrona zdrowia6.2

Budownictwo5.8

Edukacja5.8

Transport5.3

Pozostae17.4

Struktura pracujcych wg wielkoci zakadw, Polska 1999 rok

strukprac

0

0

0

0

0

0

0

0

15 691,7 tys.

Chorzaw

Diseases of vocal organHearing lossPneumoconiosesContagious and invasive diseasesDermatosesChronic diseases of bronchiVibratory syndromePoisonings

Liczba chorb zawodowych na 100 000 zatr.

Prz.ch. narz.gosuUszk. suchuPylice pucCh.zaka.i inwazyjneCh. SkryPrzewl. ch. oskrz.Zesp wibrac.Zatr. ostre i przewl.MczyniKobiety

19802.417.08.214.07.52.66.67.084.243.9

19812.222.012.212.08.63.97.215.5115.346.7

19822.723.09.813.510.03.46.610.7104.152.1

19833.217.711.213.510.02.85.15.885.851.2

19844.815.810.514.49.11.05.15.184.356.2

19856.816.28.913.97.71.15.04.079.658.3

19868.617.99.413.96.71.34.43.881.562.8

19878.918.710.515.37.11.14.33.787.666.7

19889.520.58.214.76.41.34.04.287.663.9

19899.618.27.215.47.01.13.53.080.263.5

199013.219.46.513.97.41.33.83.182.371.4

199121.529.713.214.99.21.25.23.6124.596.1

199222.632.615.215.78.81.75.54.3141.295.3

199325.133.015.916.710.22.36.14.7151.3103.5

199429.836.412.414.89.22.56.44.8154.3105.6

199531.033.89.012.37.22.44.24.3133.199.0

199632.231.510.111.57.12.94.73.9132.298.2

199734.632.210.012.16.73.33.82.7126.7106.2

199835.733.09.611.67.53.13.42.9127.8105.5

199934.520.69.28.66.83.52.72.499.896.0

Struktura pracujcych w gospodarce narodowejw Polsce w 1999 roku

Chorzaw

84.243.9

115.346.7

104.152.1

85.851.2

84.356.2

79.658.3

81.562.8

87.666.7

87.663.9

80.263.5

82.371.4

124.596.1

141.295.3

151.3103.5

154.3105.6

133.199

132.298.2

126.7106.2

127.8105.5

99.896

mczyni

kobiety

Mczyni

Kobiety

renty

MczyniKobiety

l.mczyznw tys.l.rentw tys.%l.kobietw tys.l.rentw tys.%

-2934.820.2

30-392579.7101.242513.669.72.8

40-493126.5362.511.63172.732010.1

50-591918.1539.728.12100.141619.8

60-2552.7466.518.33840.1361.99.4

L.chorb zawodowych na 100 000 zatr.

Fig. Occupational diseases by sex, Poland, 1980-1999

Ch.narzdu gosu

Zawodowe uszk.suchu

Pylice puc

Ch.zaka.i inwaz.

Ch.skry

Zesp wibracyjny

Zatrucia

Przewl.ch.oskrzeli

Liczba ch.zawodowych na 100 000 zatr.

Prz.ch. narz.gosu

Uszk. suchu

Pylice puc

Ch.zaka.i inwazyjne

Ch. Skry

Przewl. ch. oskrz.

Zesp wibrac.

Zatr. ostre i przewl.

1980

1980

1980

1980

1980

1980

1980

1980

1981

1981

1981

1981

1981

1981

1981

1981

1982

1982

1982

1982

1982

1982

1982

1982

1983

1983

1983

1983

1983

1983

1983

1983

1984

1984

1984

1984

1984

1984

1984

1984

1985

1985

1985

1985

1985

1985

1985

1985

1986

1986

1986

1986

1986

1986

1986

1986

1987

1987

1987

1987

1987

1987

1987

1987

1988

1988

1988

1988

1988

1988

1988

1988

1989

1989

1989

1989

1989

1989

1989

1989

1990

1990

1990

1990

1990

1990

1990

1990

1991

1991

1991

1991

1991

1991

1991

1991

1992

1992

1992

1992

1992

1992

1992

1992

1993

1993

1993

1993

1993

1993

1993

1993

1994

1994

1994

1994

1994

1994

1994

1994

1995

1995

1995

1995

1995

1995

1995

1995

1996

1996

1996

1996

1996

1996

1996

1996

1997

1997

1997

1997

1997

1997

1997

1997

1998

1998

1998

1998

1998

1998

1998

1998

1999

1999

1999

1999

1999

1999

1999

1999

2.4

17

8.2

14

7.5

2.6

6.6

7

2.2

22

12.2

12

8.6

3.9

7.2

15.5

2.7

23

9.8

13.5

10

3.4

6.6

10.7

3.2

17.7

11.2

13.5

10

2.8

5.1

5.8

4.8

15.8

10.5

14.4

9.1

1

5.1

5.1

6.8

16.2

8.9

13.9

7.7

1.1

5

4

8.6

17.9

9.4

13.9

6.7

1.3

4.4

3.8

8.9

18.7

10.5

15.3

7.1

1.1

4.3

3.7

9.5

20.5

8.2

14.7

6.4

1.3

4

4.2

9.6

18.2

7.2

15.4

7

1.1

3.5

3

13.2

19.4

6.5

13.9

7.4

1.3

3.8

3.1

21.5

29.7

13.2

14.9

9.2

1.2

5.2

3.6

22.6

32.6

15.2

15.7

8.8

1.7

5.5

4.3

25.1

33

15.9

16.7

10.2

2.3

6.1

4.7

29.8

36.4

12.4

14.8

9.2

2.5

6.4

4.8

31

33.8

9

12.3

7.2

2.4

4.2

4.3

32.2

31.5

10.1

11.5

7.1

2.9

4.7

3.9

34.6

32.2

10

12.1

6.7

3.3

3.8

2.7

35.7

33

9.6

11.6

7.5

3.1

3.4

2.9

34.5

20.6

9.2

8.6

6.8

3.5

2.7

2.4

Choroby zawodowe o najwyszej zapadalnociw Polsce w latach 1980 - 1999

Zapadalno na choroby zawodowe w Polscew latach 1980 - 1999 wg pci

&CRenty z tytuu niezdolnoci do pracyPolska 1999 rok

chorob.

nadcinienie

mczynikobiety

20-241.70.9

25-2931.9

30-345.54.9

35-396.78.2

40-449.810.4

45-4917.322.6

50-5425.329.5

55-5933.437.5

60-6433.344.7

koci

mczynikobiety

20-245.25.1

25-295.46.6

30-341010.4

35-3914.717

40-4418.724

45-4924.831.9

50-5430.539.2

55-5936.941.8

60-6433.738.9

nerwoble

mczynikobiety

20-240.81.1

25-292.62.2

30-343.74.1

35-396.37.5

40-4479.8

45-498.112.6

50-5412.113.4

55-5911.615.9

60-6410.716

mczynikobiety

20-241111

25-2968.2

30-346.310.7

35-39610.6

40-44610.7

45-495.214.5

50-545.611.5

55-597.615.6

60-645.413.9

&C&"Arial CE,Pogrubiony"&12Najczciej wystpujce choroby przewleke w 1996 roku&"Arial CE,Normalny"&10w odsetkach danej grupy wieku

chorob.

00

00

00

00

00

00

00

00

00

%

mczyni

kobiety

pracujcy

RokLiczba pracujcych w tys.

ogemsektorpublicznysektorprywatny

198517914.712451.75463.0

199414924.05878.49045.6

199514967.95623.19344.8

199615487.45412.510074.9

199715940.85072.810868.0

199815921.14671.311249.8

199915691.74338.911352.8

Spadek pracujcychw 1999 r.w stos.do1985-12%-65%107.80%

SekcjeLiczba pracujcych w tys.w 1999 r.

ogem%sektorpublicznysektorprywatny

Ogem15691.7100.04338.911352.8

Rolnictwo, owiectwo i lenictwo4322.427.568.94253.5

Dziaalno produkcyjna2923.018.6496.52426.5

Handel i naprawy2093.913.343.92050.0

Ochrona zdrowia967.06.2883.783.3

Budownictwo915.05.875.4839.6

Edukacja908.35.8864.543.8

Transport, gosp.magazynowa i czno838.25.3492.4345.8

Pozostae sekcje2723.917.41413.61310.3

Dziay produkcjiLiczba pracujcych w tys.w 1999 r.


Ogem dziaalno produkcyjna2923.0100.0496.52426.5

Produkcja art.spoywczych i napojw544.018.645.3498.7

Produkcja odziey i futrzarstwo263.49.010.3253.1

Produkcja maszyn i urzdze251.58.687.3164.2

Produkcja wyr.z metali (bez maszyn i urz.)209.77.222.8186.9

Produkcja mebli203.47.015.1188.3

Prod.wyr.z pozostaych sur.niemetalicznych178.16.123.9154.2

Prod.drewna, wyr.z drewna, somy i wikliny152.95.211.5141.4

Prod.wyr.z gumy i tworzyw sztucznych127.14.37.3119.8

Produkcja metali121.94.273.548.4

Prod.chemikaliw i wyr.chemicznych119.54.139.979.6

Produkcja tkanin113.53.925.088.5

Pozostae dziay produkcji638.021.8134.6503.4

mczyni

kobiety

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

%

Choroba nadcinieniowa

Choroby koci (w tym krgosupa)

mczyni

kobiety

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

mczyni

kobiety

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

Zapalenie nerww i nerwoble

Uczulenia (alergie)

%

%

Na podstawie oglnopolskiego, reprezentacyjnego badania "Stan zdrowia ludnoci Polski" z 1996 r.

&C&"Arial CE,Pogrubiony"&11Pracujcy w gospodarce narodowejPolska 1999 rok

zatrudnieni

RokLiczba zatrudnionych w tys.


198512032.811673.6359.2

19949675.95859.23816.7

19959757.55611.14146.4

19969992.65402.94589.7

199710246.85068.15178.7

199810186.74668.05518.7

19999946.94335.15611.8

Spadek zatrudnionychw 1999 r.w stos.do1985-17%-63%

SekcjeLiczba zatrudnionych w tys.w 1999 r.


Ogem9946.9100.04335.15611.8


Handel i naprawy1389.714.043.61346.1


Edukacja897.39.0864.532.8

Budownictwo736.37.475.4660.9

Transport, gosp.magaz.i czno692.57.0492.2200.3


Pozostae sekcje2424.324.41410.61013.7

Dziay produkcjiLiczba zatrudnionych w tys.w 1999 r.















&C&"Arial CE,Pogrubiony"&11Zatrudnienie w gospodarce narodowejPolska 1999 rok

Arkusz2

pozost.pracujcy w sekt.prywatnym*zatr.na podst.stos.pracyw sektorze prywatnymzatr.na podst.stos.pracyw sektorze publicznym

57415611.84335.1

Arkusz2

000

pozost.pracujcy w sekt.prywatnym*

zatr.na podst.stos.pracyw sektorze prywatnym

zatr.na podst.stos.pracyw sektorze publicznym

1985-1999

Wyszczeglnienie19851999

Ogemogem17914.715691.7

sektor publiczny12451.74338.9

sektor prywatny5463.011352.8

Przemysogem4946.43426.3



Budownictwoogem1243.7915.0



* waciciele, wspwaciciele, bezpatnie pracujcy czonkowie rodzin, agenci, czonkowie spdzielni produkcji rolniczej i osoby wykonujce prac nakadcz

Pracujcy w gospodarce narodowej w 1999 roku

&C&"Arial CE,Pogrubiony"&12Pracujcy w gospodarce narodowej &"Arial CE,Normalny"&10(w tys.)

94-99

19941999

Ogem14924.015691.7

Rolnictwo, owiectwo i lenictwo4039.54322.4

Rybowstwo i rybactwo14.911.6

Grnictwo i kopalnictwo376.8256.7

Dziaalno produkcyjna3071.42923.0

Zaopatrywanie w energi elektr.gaz i wod268.8246.9

Budownictwo853.0915.0

Handel i naprawy1892.22093.9

Hotele i restauracje175.8216.3

Transport, gosp.magazynowa i czno844.2838.2

Porednictwo finansowe252.1388.7

Obsuga nieruchomoci i firm529.6775.8

Administracja publiczna i obrona narodowa375.7439.5

Edukacja893.7908.3

Ochrona zdrowia995.7967.0

Pozost.dzia.us.komunalna, socjalna i indywid.340.7388.5

&C&"Arial CE,Pogrubiony"&14Pracujcy w gospodarce narodowej wg sekcji

94-99

00

00

00

00

00

00

00

00

00

00

00

00

00

00

00

1994

1999

1994-1999

19941999

Pozostae sekcje15.617.4


Edukacja65.8

Budownictwo5.75.8





Liczba pracujcych w tys.

1994-1999

00000000

00000000

Pozostae sekcje

Transport, gosp.magazynowa i czno

Edukacja

Budownictwo

Ochrona zdrowia

Handel i naprawy

Dziaalno produkcyjna

Rolnictwo, owiectwo i lenictwo

podm

SprawozdaniePracujcyZatrudnieni

liczba%liczba%

Ogem-wszystkie podmiotygospodarki narodowej15,691,724100.09,946,923100.0

w tym :due jednostki(9 i wicej pracujcych)Z-018,477,32654.08,347,90683.9

mae jednostki(

10008006004002002004000World Health Organization (2002) www.heartstats.orgWskanik umieralnoci (na 100 000 mieszkacw) z powodu CVD w wybranych krajach600

Chart1

-5719

-8320

-11734

-12036

-12031

-13647

-15151

-16154

-17549

-17864

-18357

-18557

-20570

-23095

-24989

-27670

-27792

-317117

-354167

-420161

-439226

-456138

-463.5475.2

-542179

-691332

-703289

-715254

-785359

-802316

Men

Women

fig 1.5a web03updated

1000 800 600 400 200 0 200 400

Age-standardised death rates/100,000

Sources:World Health Organisation (2002) http://www3.who.int/whosis

2000 and 2001 UK figures. Office for National Statistics (2003) http:/www.statistics.gov.uk

www.heartstats.org

fig 1.5a web03updated

-5719

-8320

-11734

-12036

-12031

-13647

-15151

-16154

-17549

-17864

-18357

-18557

-20570

-23095

-24989

-27670

-27792

-317117

-354167

-420161

-439226

-456138

-463.5475.2

-542179

-691332

-703289

-715254

-785359

-802316

Men

Women

Death rates from CHD, men and women aged 35-74, 1999, selected countries

data for fig 1.5a updated

MenWomenDeath rates from CHD, men and women aged 35-74, 1999, selected countries

19991999MenWomen

Japan5719Japan-5719

France8320France-8320

Italy11734Italy-11734

Switzerland12036Switzerland-12036

Spain12031Spain-12031

Luxembourg13647Luxembourg-13647

Netherlands15151Netherlands-15151

Australia16154Australia-16154

Greece17549Greece-17549

Germany17864Germany-17864

Norway18357Norway-18357

Sweden18557Sweden-18557

Austria20570Austria-20570

USA23095USA-23095

UK24989UK-24989

Finland27670Finland-27670

Ireland27792Ireland-27792

Czech Republic317117Czech Republic-317117

Romania354167Romania-354167

Hungary420161Hungary-420161

Krygyzstan439226Krygyzstan-439226

Lithuania456138Lithuania-456138

Poland463.5475.2Poland-463.5475.2

Estonia542179Estonia-542179

Azerbaijan691332Azerbaijan-691332

Kazakstan703289Kazakstan-703289

Russian Federation715254Russian Federation-715254

Ukraine785359Ukraine-785359

Belarus802316Belarus-802316

Czynniki, ktre nie podlegaj modyfikacji

czynniki genetyczne wiek pe

Czynniki ryzyka chorb ukadu krenia

otyozaburzenia lipidowenadcinienie cukrzyca palenie tytoniubrak aktywnoci fizycznej

Klasyczne czynniki ryzyka chorb ukadu krenia

Nadwaga i otyo

niezaleny czynnik ryzyka CVDzwiksza 34 krotnie czsto rozwoju nadcinienia ttniczego i udaru mzgu oraz 2-krotnie niewydolnoci kreniasprzyja rozwojowi chorb metabolicznych (cukrzycy typu II, hiperlipidemii)

Wskanik masy ciaa BMI

BMI=masa ciaa (kg)/wzrost(m2)

Prawidowa masa ciaa BMI 20-25 Nadwaga BMI 25-30Otyo BMI powyej 30

Obwd w talii 102 cm u mczyzn 88 cm u kobietpowyej tych wartoci to otyo brzuszna

Nadwaga i otyo

52% Polakw cierpi na nadwag lub otyo58% mczyzn, 49% kobiet

Obserwuje si tendencje rosnc

USA (badania NHANES 19992002) 65,7% dorosej populacji cierpi na nadwag lub otyo

Zaburzenia lipidoweHipercholesterolemia - 18 mln Polakw (10,8 mln nie jest wiadoma tego faktu)podwyszony poziom LDL, triglicerydw, lipoproteiny A, obniony poziom HDL - dziaanie aterogenne szczeglne ryzyko w przypadku maych, gstych LDL (typowe dla hipertriglicerydemii, cukrzycy, otyoci brzusznej)

Zaburzenia lipidowe stwierdzono u ponad 50% dorosych PolakwZredukowanie poziomu cholesterolu o 10% zmniejsza ryzyko zawau minia sercowego o 50%

Nadcinienie ttnicze

10,5 mln dorosych Polakw choruje (32%)9 mln ma wysokie prawidowe cinienie1 mln jest leczony skutecznie

co trzecia osoba nie wie, e jest chora

NATPOL 2011

Wystpowanie choroby nadcinieniowej w Polsce(w odsetkach danej grupy wieku)

Wykres4

1.70.9

31.9

5.54.9

6.78.2

9.810.4

17.322.6

25.329.5

33.437.5

33.344.7

%

mczyni

kobiety

Wykres1

27.6

18.6276821504

13.343997145

6.1624935475

5.8311081655

5.7884104335

5.3416774473

17.4

15 691 700 tys.

Industry18,6%

Health sector6,2%

Construction5,8%

Education5,8%

Transport5,3%

Trading13,3%

Agriculture27,6%

Other17,4%

wykrrenty

pozost.mcz.rencici

30-392478.5101.20.0392293678

40-492764362.50.1159443467

50-591378.4539.70.2813721912

60-2086.2466.50.1827476789

rencistkipozost.kobiety

30-3969.72443.90.0277291534

40-493202852.70.1008604658

50-594161684.10.1980858054

60-361.93478.20.0942423374

&C&"Arial CE,Pogrubiony"&12Odsetki rent z tytuu niezdolnoci do pracy wg wieku, Polska 1999 rok&"Arial CE,Normalny"&10(bez rent rolnikw indywidualnych)

wykrrenty

00

00

00

00

4,0%

11,6%

28,1%

18,3%

wiek

pozost.mcz.

rencici

Liczba mczyzn w tys.

nadci

wiek

2,8%

10,1%

19,8%

9,4%

pozost.kobiety

rencistki

Liczba kobiet w tys.

0

0

0

0

0

0

0

0

nadci

1.70.9

31.9

5.54.9

6.78.2

9.810.4

17.322.6

25.329.5

33.437.5

33.344.7

%

mczyni

kobiety

wykrzak

Sekcje% pracujcych w zakadach wg wielkoci

250-50-24910-49-9

Ogem23.517.113.446.0

Dziaalnoprodukcyjna42.725.316.215.8

Handeli naprawy9.513.917.958.7

Budownictwo18.626.720.434.3

Transport,gosp.magaz.i czno59.210.76.124.0

Wystpowanie choroby nadcinieniowej w 1996 rokuw odsetkach danej grupy wieku

wykrzak

0000

0000

0000

0000

0000

* w tym ponad 26% stanowi rolnicy

250-prac.

50-249

10-49

-9 prac.

46,0*

strukprac

Rolnictwo27.6

Dziaalno produkcyjna18.6

Handel13.3

Ochrona zdrowia6.2

Budownictwo5.8

Edukacja5.8

Transport5.3

Pozostae17.4

Struktura pracujcych wg wielkoci zakadw, Polska 1999 rok

strukprac

0

0

0

0

0

0

0

0

15 691,7 tys.

Chorzaw

Diseases of vocal organHearing lossPneumoconiosesContagious and invasive diseasesDermatosesChronic diseases of bronchiVibratory syndromePoisonings

Liczba chorb zawodowych na 100 000 zatr.

Prz.ch. narz.gosuUszk. suchuPylice pucCh.zaka.i inwazyjneCh. SkryPrzewl. ch. oskrz.Zesp wibrac.Zatr. ostre i przewl.MczyniKobiety

19802.417.08.214.07.52.66.67.084.243.9

19812.222.012.212.08.63.97.215.5115.346.7

19822.723.09.813.510.03.46.610.7104.152.1

19833.217.711.213.510.02.85.15.885.851.2

19844.815.810.514.49.11.05.15.184.356.2

19856.816.28.913.97.71.15.04.079.658.3

19868.617.99.413.96.71.34.43.881.562.8

19878.918.710.515.37.11.14.33.787.666.7

19889.520.58.214.76.41.34.04.287.663.9

19899.618.27.215.47.01.13.53.080.263.5

199013.219.46.513.97.41.33.83.182.371.4

199121.529.713.214.99.21.25.23.6124.596.1

199222.632.615.215.78.81.75.54.3141.295.3

199325.133.015.916.710.22.36.14.7151.3103.5

199429.836.412.414.89.22.56.44.8154.3105.6

199531.033.89.012.37.22.44.24.3133.199.0

199632.231.510.111.57.12.94.73.9132.298.2

199734.632.210.012.16.73.33.82.7126.7106.2

199835.733.09.611.67.53.13.42.9127.8105.5

199934.520.69.28.66.83.52.72.499.896.0

Struktura pracujcych w gospodarce narodowejw Polsce w 1999 roku

Chorzaw

84.243.9

115.346.7

104.152.1

85.851.2

84.356.2

79.658.3

81.562.8

87.666.7

87.663.9

80.263.5

82.371.4

124.596.1

141.295.3

151.3103.5

154.3105.6

133.199

132.298.2

126.7106.2

127.8105.5

99.896

mczyni

kobiety

Mczyni

Kobiety

renty

MczyniKobiety

l.mczyznw tys.l.rentw tys.%l.kobietw tys.l.rentw tys.%

-2934.820.2

30-392579.7101.242513.669.72.8

40-493126.5362.511.63172.732010.1

50-591918.1539.728.12100.141619.8

60-2552.7466.518.33840.1361.99.4

L.chorb zawodowych na 100 000 zatr.

Fig. Occupational diseases by sex, Poland, 1980-1999

Ch.narzdu gosu

Zawodowe uszk.suchu

Pylice puc

Ch.zaka.i inwaz.

Ch.skry

Zesp wibracyjny

Zatrucia

Przewl.ch.oskrzeli

Liczba ch.zawodowych na 100 000 zatr.

Prz.ch. narz.gosu

Uszk. suchu

Pylice puc

Ch.zaka.i inwazyjne

Ch. Skry

Przewl. ch. oskrz.

Zesp wibrac.

Zatr. ostre i przewl.

1980

1980

1980

1980

1980

1980

1980

1980

1981

1981

1981

1981

1981

1981

1981

1981

1982

1982

1982

1982

1982

1982

1982

1982

1983

1983

1983

1983

1983

1983

1983

1983

1984

1984

1984

1984

1984

1984

1984

1984

1985

1985

1985

1985

1985

1985

1985

1985

1986

1986

1986

1986

1986

1986

1986

1986

1987

1987

1987

1987

1987

1987

1987

1987

1988

1988

1988

1988

1988

1988

1988

1988

1989

1989

1989

1989

1989

1989

1989

1989

1990

1990

1990

1990

1990

1990

1990

1990

1991

1991

1991

1991

1991

1991

1991

1991

1992

1992

1992

1992

1992

1992

1992

1992

1993

1993

1993

1993

1993

1993

1993

1993

1994

1994

1994

1994

1994

1994

1994

1994

1995

1995

1995

1995

1995

1995

1995

1995

1996

1996

1996

1996

1996

1996

1996

1996

1997

1997

1997

1997

1997

1997

1997

1997

1998

1998

1998

1998

1998

1998

1998

1998

1999

1999

1999

1999

1999

1999

1999

1999

2.4

17

8.2

14

7.5

2.6

6.6

7

2.2

22

12.2

12

8.6

3.9

7.2

15.5

2.7

23

9.8

13.5

10

3.4

6.6

10.7

3.2

17.7

11.2

13.5

10

2.8

5.1

5.8

4.8

15.8

10.5

14.4

9.1

1

5.1

5.1

6.8

16.2

8.9

13.9

7.7

1.1

5

4

8.6

17.9

9.4

13.9

6.7

1.3

4.4

3.8

8.9

18.7

10.5

15.3

7.1

1.1

4.3

3.7

9.5

20.5

8.2

14.7

6.4

1.3

4

4.2

9.6

18.2

7.2

15.4

7

1.1

3.5

3

13.2

19.4

6.5

13.9

7.4

1.3

3.8

3.1

21.5

29.7

13.2

14.9

9.2

1.2

5.2

3.6

22.6

32.6

15.2

15.7

8.8

1.7

5.5

4.3

25.1

33

15.9

16.7

10.2

2.3

6.1

4.7

29.8

36.4

12.4

14.8

9.2

2.5

6.4

4.8

31

33.8

9

12.3

7.2

2.4

4.2

4.3

32.2

31.5

10.1

11.5

7.1

2.9

4.7

3.9

34.6

32.2

10

12.1

6.7

3.3

3.8

2.7

35.7

33

9.6

11.6

7.5

3.1

3.4

2.9

34.5

20.6

9.2

8.6

6.8

3.5

2.7

2.4

Choroby zawodowe o najwyszej zapadalnociw Polsce w latach 1980 - 1999

Zapadalno na choroby zawodowe w Polscew latach 1980 - 1999 wg pci

&CRenty z tytuu niezdolnoci do pracyPolska 1999 rok

chorob.

nadcinienie

mczynikobiety

20-241.70.9

25-2931.9

30-345.54.9

35-396.78.2

40-449.810.4

45-4917.322.6

50-5425.329.5

55-5933.437.5

60-6433.344.7

koci

mczynikobiety

20-245.25.1

25-295.46.6

30-341010.4

35-3914.717

40-4418.724

45-4924.831.9

50-5430.539.2

55-5936.941.8

60-6433.738.9

nerwoble

mczynikobiety

20-240.81.1

25-292.62.2

30-343.74.1

35-396.37.5

40-4479.8

45-498.112.6

50-5412.113.4

55-5911.615.9

60-6410.716

mczynikobiety

20-241111

25-2968.2

30-346.310.7

35-39610.6

40-44610.7

45-495.214.5

50-545.611.5

55-597.615.6

60-645.413.9

&C&"Arial CE,Pogrubiony"&12Najczciej wystpujce choroby przewleke w 1996 roku&"Arial CE,Normalny"&10w odsetkach danej grupy wieku

chorob.

00

00

00

00

00

00

00

00

00

%

mczyni

kobiety

pracujcy

RokLiczba pracujcych w tys.


198517914.712451.75463.0

199414924.05878.49045.6

199514967.95623.19344.8

199615487.45412.510074.9

199715940.85072.810868.0

199815921.14671.311249.8

199915691.74338.911352.8

Spadek pracujcychw 1999 r.w stos.do1985-12%-65%107.80%

SekcjeLiczba pracujcych w tys.w 1999 r.


Ogem15691.7100.04338.911352.8



Handel i naprawy2093.913.343.92050.0


Budownictwo915.05.875.4839.6

Edukacja908.35.8864.543.8

Transport, gosp.magazynowa i czno838.25.3492.4345.8

Pozostae sekcje2723.917.41413.61310.3

Dziay produkcjiLiczba pracujcych w tys.w 1999 r.















mczyni

kobiety

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

%

Choroba nadcinieniowa

Choroby koci (w tym krgosupa)

mczyni

kobiety

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

mczyni

kobiety

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

Zapalenie nerww i nerwoble

Uczulenia (alergie)

%

%

Na podstawie oglnopolskiego, reprezentacyjnego badania "Stan zdrowia ludnoci Polski" z 1996 r.

&C&"Arial CE,Pogrubiony"&11Pracujcy w gospodarce narodowejPolska 1999 rok

zatrudnieni

RokLiczba zatrudnionych w tys.


198512032.811673.6359.2

19949675.95859.23816.7

19959757.55611.14146.4

19969992.65402.94589.7

199710246.85068.15178.7

199810186.74668.05518.7

19999946.94335.15611.8

Spadek zatrudnionychw 1999 r.w stos.do1985-17%-63%

SekcjeLiczba zatrudnionych w tys.w 1999 r.


Ogem9946.9100.04335.15611.8


Handel i naprawy1389.714.043.61346.1


Edukacja897.39.0864.532.8

Budownictwo736.37.475.4660.9

Transport, gosp.magaz.i czno692.57.0492.2200.3


Pozostae sekcje2424.324.41410.61013.7

Dziay produkcjiLiczba zatrudnionych w tys.w 1999 r.















&C&"Arial CE,Pogrubiony"&11Zatrudnienie w gospodarce narodowejPolska 1999 rok

Arkusz2

pozost.pracujcy w sekt.prywatnym*zatr.na podst.stos.pracyw sektorze prywatnymzatr.na podst.stos.pracyw sektorze publicznym

57415611.84335.1

Arkusz2

000

pozost.pracujcy w sekt.prywatnym*

zatr.na podst.stos.pracyw sektorze prywatnym

zatr.na podst.stos.pracyw sektorze publicznym

1985-1999

Wyszczeglnienie19851999

Ogemogem17914.715691.7



Przemysogem4946.43426.3



Budownictwoogem1243.7915.0



* waciciele, wspwaciciele, bezpatnie pracujcy czonkowie rodzin, agenci, czonkowie spdzielni produkcji rolniczej i osoby wykonujce prac nakadcz

Pracujcy w gospodarce narodowej w 1999 roku

&C&"Arial CE,Pogrubiony"&12Pracujcy w gospodarce narodowej &"Arial CE,Normalny"&10(w tys.)

94-99

19941999

Ogem14924.015691.7


Rybowstwo i rybactwo14.911.6

Grnictwo i kopalnictwo376.8256.7


Zaopatrywanie w energi elektr.gaz i wod268.8246.9

Budownictwo853.0915.0


Hotele i restauracje175.8216.3


Porednictwo finansowe252.1388.7

Obsuga nieruchomoci i firm529.6775.8

Administracja publiczna i obrona narodowa375.7439.5

Edukacja893.7908.3


Pozost.dzia.us.komunalna, socjalna i indywid.340.7388.5

&C&"Arial CE,Pogrubiony"&14Pracujcy w gospodarce narodowej wg sekcji

94-99

00

00

00

00

00

00

00

00

00

00

00

00

00

00

00

1994

1999

1994-1999

19941999

Pozostae sekcje15.617.4


Edukacja65.8

Budownictwo5.75.8





Liczba pracujcych w tys.

1994-1999

00000000

00000000

Pozostae sekcje

Transport, gosp.magazynowa i czno

Edukacja

Budownictwo

Ochrona zdrowia

Handel i naprawy

Dziaalno produkcyjna

Rolnictwo, owiectwo i lenictwo

podm

SprawozdaniePracujcyZatrudnieni

liczba%liczba%

Ogem-wszystkie podmiotygospodarki narodowej15,691,724100.09,946,923100.0

w tym :due jednostki(9 i wicej pracujcych)Z-018,477,32654.08,347,90683.9

mae jednostki(

Nadcinienie ttnicze

redukcja cinienia rozkurczowego tylko o 3 mmHg zmniejsza ryzyko

udarw mzgu o 29% choroby wiecowej o 17 %

Cukrzyca choruje 6% (1,8 mln.) dorosych Polakw

cukrzyca przyspiesza rozwj miadycy, powodujcej ok.75% przedwczesnych zgonw w tej grupie chorych

u 25% chorych z nowo wykryt cukrzyc typu 2 stwierdzono take chorob wiecow

Polkard 2002

Palenie tytoniu

obnienie poziomu cholesterolu HDL, wzrost cholesterolu LDL i trjglicerydwdziaanie presyjne (nadcinienie)wzrost agregacji pytek krwipodwyszenie poziomu fibrynogenuWzrost ryzyka ChNS ponad dwukrotny

Duniewski 2002

Palenie tytoniu Obecnie pali co trzeci Polak

W Europie- 18 % zgonw z przyczyn sercowo- -naczyniowych to zgonyz powodu palenia

Aktywno fizyczna

brak wysiku fizycznego zwiksza ryzyko zachorowalnoci na choroby ukladu krenia ok. dwukrotnie

Niedostateczna aktywno fizyczna przyczynia si do skrcenia dugoci ycia - liczb przedwczesnych zgonw spowodowanych siedzcym trybem ycia ocenia si obecnie w USA na250 000 rocznie

Nieaktywny styl ycia jest zwizanyz podwyszonym ryzykiem:

chorb sercowo-naczyniowych,otyoci, cukrzycy, nadcinienia ttniczego,podwyszonego poziomu frakcji LDL (zego cholesterolu) w surowicyosteoporozy

Aktywno fizyczna

Aktywno fizyczna z wydatkiem energetycznymponad 1000kcal/tydzie to30% redukcja umieralnoci oglnej30-50% zmniejszenie ryzyka wiecowego

Zaleca si uprawianie wicze o umiarkowanej intensywnoci co najmniej 30 minut codzienne

Minimalny poziom aktywnoci (wg wytycznych AHA) 10 000 krokw dziennie

Dla poprawy wydolnoci fizycznej3 x w tygodniu30 mindo uzyskania ttna 130/min

3x30x130

Znaczenie klasycznych czynnikw ryzyka (wysoki poziom cholesterolu, cukrzyca, nadcinienie ttnicze, otyo, brak aktywnoci fizycznej, niewaciwa dieta, palenie tytoniu) w ksztatowaniu ryzyka chorb ukadu krenia jest przedmiotem bada od wielu lat i jest do dobrze rozpoznane. Jednak tumaczy zaledwie 50% przypadkw zachorowa na CVD

Czynnikiwynikajcez charakterupracyCzynnikipsychospoeczneCzynnikichemiczneCzynnikifizyczneCzynniki rodowiskapracyPyy

Ryzyko wystpienia pierwszego zawau minia sercowego w grupach zawodowych w populacji szwedzkiej (Hammar i wsp. 1992)

Mczyni ORCIKobietyORCINiskie ryzykoPrawnicy0.50.3 0.8Nauczycielki0.40.3 0.7Lekarze0.60.5 0.9Pracownice administracji pastwowej0.60.4 0.8Stomatolodzy0.60.4 1.0Fizykoterapeuci0.60.3 1.0Projektanci0.60.4 1.0Muzycy0.60.4 0.9Nauczyciele akademiccy0.70.4 1.0Sekretarki0.80.7 0.9

Ryzyko wystpienia pierwszego zawau minia sercowego w grupach zawodowych w populacji szwedzkiej (Hammar i wsp. 1992)

MczyniORCIKobietyORCIWysokie ryzykoPrzemysmetalurgiczny2.81.4 5.8Pracownice ochrony2.01.0 3.8papierniczy1.81.1 2.9Pracownice centrali telefonicznych1.81.0 3.3chemiczny1.61.1 2.3Obsuga maszyn1.81.1 3.1tworzyw sztucznych1.51.1 2.0Pomoc kuchenna1.51.0 2.1TransportPrzeadunek na statkach1.81.0 3.2Gospodarz domu1.51.1 2.1Kontrola ruchu lotniczego1.71.1 2.9Pielgniarki1.41.1 1.8

Choroby zawizane z pracNurminen i wsp.(2001)stwierdzili, e 17% przyczyn zgonw z powodu choroby niedokrwiennej serca (ChNS) stanowiy czynniki zawodowe (praca zmianowa, stres, haas i tlenek wgla)

Steenland i wsp.(2003)stwierdzili, e 6,3-18% wszystkich zgonw w USA z powodu ChNS -w populacji w wieku 20-69 lat to zgony zwizane z warunkami pracyW badaniach uwzgldniono: haas, prac zmianow, stopie kontroli nad procesem pracy, zanieczyszczenie powietrza dymem tytoniowym (bierne palenie)

Uszkodzenieminia sercowego:antymon,arsenowodr,arszenik,ow,kobalt

Nadcinieniettnicze:disiarczek wglaowkadm

Zaburzenia rytmu serca:Tritlenek diarsenu (arszenik),fluorowcowe pochodne

wglowodorw (np.freony),zwizki fosforoorganicznerozpuszczalniki organiczne,

np. trichloroeten (trjchloroetylen), ChNS:Disiarczek wgla,OwTlenek wgla

Efekty toksyczneZarostowachorobattnic:arszenik, ow

ChNS(niemiadycowa):Diazotan glikolu etylenowego nitrogliceryna,tlenek azotu,

HaasCzynnikifizyczneMikroklimatPolaelektro-magnetyczne

Ryzyko chorb ukadu kreniaStarzenie si spoeczestwaWzrost komponenty statycznej w pracy fizycznejTransfer nowych technologiitrudnoci kontroli procesu pracyzmiana organizacji i systemu pracypraca zmianowaKonkurencja na rynku pracynarastajca konkurencja ekonomicznawzrost wydajnoci pracywzrost tempa pracywyduanie czasu pracypresja czasustres

I

I

N

N

S

S

T

T

Y

Y

T

T

U

U

T

T

M

M

E

E

D

D

Y

Y

C

C

Y

Y

N

N

Y

Y

P

P

R

R

A

A

C

C

Y

Y

I

I

M

M

.

.

P

P

R

R

O

O

F

F

.

.

J

J

.

.

N

N

O

O

F

F

E

E

R

R

A

A


I

I

N

N

S

S

T

T

Y

Y

T

T

U

U

T

T

M

M

E

E

D

D

Y

Y

C

C

Y

Y

N

N

Y

Y

P

P

R

R

A

A

C

C

Y

Y

I

I

M

M

.

.

P

P

R

R

O

O

F

F

.

.

J

J

.

.

N

N

O

O

F

F

E

E

R

R

A

A

_1107885013.doc


_1107885197.doc


_1107885471.doc


_1107885166.doc


_1054632934.doc


_1054632547.unknown

_1054632652.unknown

Czynnikiwynikajcez charakterupracyPracasiedzcaCikapracafizycznaPracazmianowaWyduonyczaspracy

Zawodowe czynniki ryzyka chorb ukadu krenia w populacji Danii (Olsen i Kristensen 1991)

Czynnik ryzykaCzsto wystpowania [%]Ryzyko wzgldnemczynikobietyPraca monotonna, due tempo pracy6162.0Praca zmianowa20201.4Haas741.2Czynniki chemicznemaamaa> 1.0Bierne palenie12131.3Praca siedzca90902.0

Gdyby ze rodowiska pracy usun wszystkie szkodliwe czynniki to 51% mczyzn i 55% kobiet mogoby unikn chorb ukadu krenia

Gdyby ze rodowiska pracy usun wszystkie szkodliwe czynniki z wyjtkiem pracy siedzcej to 16% mczyzn i 22% kobiet mogoby unikn chorb ukadu krenia

Cika praca fizycznaCika praca fizyczna wydatek energetyczny na zmian robocz: dla mczyzn 2000 kcal, dla kobiet 1200kcalIlmarinen, 1989Zaleno midzy charakterem wykonywanej pracy a ChNS w obserwacji 4-letniej.

Przebadano 1999 kobiet i 1419 mczyzn w wieku 50-55 lat. Stwierdzono, e ryzyko nowych przypadkw ChNS wynosio 5.8 dla mczyzn w wieku 44-49 lat i 2.2 w wieku 50-55 lat wykonujcych cik prac fizyczn w porwnaniu z odpowiednimi grupami wykonujcymi prac lekk.

Meta- analizaAnalizowano zwizek midzy wystpowaniem chorb ukadu kreniaa aktywnoci fizyczn w 27 kohortach (>800 tys. osb badanych).Stwierdzono, e u osb nieaktywnych fizycznie (praca siedzca+brak aktywnoci w czasie wolnym) ryzyko chorb ukadu krenia byo ok. dwukrotnie wysze w porwnaniu z osobami aktywnymi fizycznie

Berlin J.A., Colditz G.A., 1990Praca siedzca

Dugotrwaa praca w pozycji siedzcej

Brak wiczenia szkieletu,staww, kociBrak pobudzania (aktywowania)serca, puc, naczyZmniejszone zuycieenergiiZaburzeniaodkowo-jelitoweOdwapnieniekociZmniejszenieruchliwoci,zaburzeniarwnowagiZmniejszeniesiy miniowejZakondycjafizycznaChorobyukadukreniaCukrzycaNadmiernamasaciaaWzrostryzykazamaWzrostryzykaupadkuWysokie cinienie krwi,choroba niedokrwienna serca,zawaZaparciaDolegliwoci, ble,zmniejszona jako ycia

Mniej energii,mniej ruchu

Wyduony czas pracySokejima i wsp. 1998Analizowano czas pracy zawodowej kadry kierowniczej w okresie miesica poprzedzajcego zawa minia sercowegoWykazano, e: Ryzyko zawau serca jest najwiksze u osb pracujcych ponad 11 godz. dziennieNajmniejsze u osb pracujcych 7-8 godz dziennie.

Praca zmianowa

powoduje zakcenia rytmu biologicznego

desynchronizacja rnych funkcji organizmu, czyli rozprzenie w porwnaniu do sytuacji, w ktrej aktywno zgodna jest z naturaln rytmik wiato-ciemno

zaburzenia rytmu sen-czuwanie

zmczenie przewleke

Praca zmianowa a ukad kreniapraca zmianowa naruszenie rytmiki procesw fizjologicznych nasilenie intensywnoci dziaania czynnikw ryzykanieprawidowe jakociowo i ilociowo odywianie

Zaburzenia procesw trawiennych i metabolicznychHampton i wsp, 1995

zmiany w skadzie lipidowym osoczazaburzenia tolerancji wglowodanw

Praca zmianowa

Ryzyko wystpienia ChNS ronie ze staem pracy zmianowej:5 letnia praca - wzrost ryzyka o 50%, 610 letnia - o100%, 1115 letnia ju o 120%.

Knutsson i wsp., 1986

Praca zmianowa

Kawachi 199546 956 kobiet, pielgniarek pracujcych w systemie zmianowym32 153 kobiety pracujce na 1 zmian

Ryzyko zgonu z powodu CVD u pracujcych na zmiany wynosio 1.31 (CI: 1.02-1.67). Ryzyko wzrastao wraz ze staem pracy.

Praca zmianowa

Wyniki bada epidemiologicznych nie daj jednoznacznej odpowiedzi czy praca zmianowa powoduje wzrost ryzyka CVD. W niektrych wykazano istotn zaleno midzy umieralnoci z powodu chorb ukadu krenia a prac zmianow, w innych badaniach wykazano saby i nieistotny statystycznie zwizek przyczynowo-skutkowy, a w niektrych badaniach nie wykazano adnego zwizku.

Praca zmianowa

Morikawa i wsp.1999 badanie prospektywne 5 lat669 mczyzn w wieku 18-49 lat, pracujcych w systemie zmianowym1331 mczyzn w wieku 18-49 lat, pracujcych na 1 zmian

Ryzyko wystpienia nadcinienia ttniczegou modych osb pracujcych przez 5 lat w systemie zmianowym wynosio 4.0 (CI 1.67-9.67)

Stres zawodowy

Stres to reakcja na zakcenie rwnowagi pomidzy moliwociami jednostki a wymaganiami otoczenia. Na stan stresu skadaj si negatywne emocje, zmiany fizjologiczne i biochemiczne, przekraczajce normalny poziom pobudzenia

Badanie INTERHEART52 kraje ze wszystkich kontynentw1999-2003Badanie przypadkw (case-control)15 152 przypadki ostrego zawau minia sercowego14 820 przypadkw kontrolnych (hospitalizowanych z przyczyn nie zwizanych z CVD

z Polski 1030 przypadkw zawau1008 przypadkw kontrolnychOceniano poziom klasycznych czynnikw ryzyka CVD oraz stresu

A. Rosengren i wsp. INTERHEART Study, Lancet,2004

Badanie INTERHEART W badaniu wykazano:

sze niezalenych czynnikw ryzyka odpowiadaj one u 90% mczyzn i 94% kobiet za wystpienie zawau serca trzy czynniki kardioprotekcyjne

Czynniki ryzyka nadcinienie, cukrzyca, zaburzenia lipidowe, otyo brzuszna, palenie, stres

Czynniki kardioprotekcyjne:spoywanie warzyw i owocw, umiarkowane spoycie alkoholu oraz aktywno fizyczna

Ryzyko zawau w zalenoci od poziomu stresuA. Rosengren i wsp. INTERHEART Study, Lancet,2004Stres

Wykres4

11.051.522.12

10.951.382.14

11.051.452.17

Nigdy

Rzadko

Czsto

Zawsze

koszty

Koszty bezporednie25%

Straty zwizane z umieralnoci10%

Straty zwizane z zachorowalnoci31%

Inne koszty34%

koszty

stres

w domuw pracyoglnie

Nigdy1.001.001.00

Rzadko1.050.951.05

Czsto1.521.381.45

Zawsze2.122.142.17

stres

Nigdy

Rzadko

Czsto

Zawsze

Arkusz3

Ryzyko zawau zwizanego z czynnikami ryzyka CVD

Palenie tytoniu2.27

Cukrzyca3.08

Nadcinienie2.48

Otyo2.24

Stres2.51

Arkusz3

1

Palenie tytoniu

Cukrzyca

Nadcinienie

#ADR!

Otyo

Stres

Arkusz1

Palenie tytoniu

Cukrzyca

Nadcinienie

Otyo

Stres

Czynniki ryzyka ChUK

I

I

N

N

S

S

T

T

Y

Y

T

T

U

U

T

T

M

M

E

E

D

D

Y

Y

C

C

Y

Y

N

N

Y

Y

P

P

R

R

A

A

C

C

Y

Y

I

I

M

M

.

.

P

P

R

R

O

O

F

F

.

.

J

J

.

.

N

N

O

O

F

F

E

E

R

R

A

A


I

I

N

N

S

S

T

T

Y

Y

T

T

U

U

T

T

M

M

E

E

D

D

Y

Y

C

C

Y

Y

N

N

Y

Y

P

P

R

R

A

A

C

C

Y

Y

I

I

M

M

.

.

P

P

R

R

O

O

F

F

.

.

J

J

.

.

N

N

O

O

F

F

E

E

R

R

A

A

_1107885013.doc


_1107885197.doc


_1107885471.doc


_1107885166.doc


_1054632934.doc


_1054632547.unknown

_1054632652.unknown

Wykres3

2.273.082.482.242.51

Palenie tytoniu

Cukrzyca

Nadcinienie

Otyo

Stres

koszty

Koszty bezporednie25%

Straty zwizane z umieralnoci10%

Straty zwizane z zachorowalnoci31%

Inne koszty34%

koszty

0

0

0

0

stres

w domuw pracyoglnie

Nigdy1.001.001.00

Rzadko1.050.951.05

Czsto1.521.381.45

Zawsze2.122.142.17

stres

0000

0000

0000

Nigdy

Rzadko

Czsto

Zawsze

Stres

Arkusz3

Ryzyko zawau zwizanego z czynnikami ryzyka CVD

Palenie tytoniu2.27

Cukrzyca3.08

Nadcinienie2.48

Otyo2.24

Stres2.51

Arkusz3

000100

Palenie tytoniu

Cukrzyca

Nadcinienie

#ADR!

Otyo

Stres

Arkusz1

Palenie tytoniu

Cukrzyca

Nadcinienie

Otyo

Stres

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

Choroby zwizane z praczespoy blowe krgosupa

nadcinienie ttnicze

choroba niedokrwienna serca

przewleke zapalenie oskrzeli

zaburzenia zachowania i choroby psychosomatyczne

Choroby zwizane z prac

Termin choroby zwizane z prac (work related diseases) wprowadzony zosta przez WHO w 1982r.

choroby o zoonej etiologii, wystpuj w populacji generalnejzagroenia zawodowe i warunki pracy stanowi jeden z moliwych czynnikw ryzyka wpywajcych na ujawnienie, przyspieszenie lub pogorszenie przebiegu choroby

Choroby zwizane z pracDo rozpoznania choroby jako choroby zwizanej z prac konieczne jest udokumentowanie i wykazanie niekorzystnego wpywu warunkw lub sposobu wykonywania pracy na powstanie lub przebieg choroby.

W Polsce problem chorb zwizanych z prac nie doczeka si rozwiza prawnych, brakuje opracowa okrelajcych jakociow i ilociow skal zjawiska, nie ma te systemu zbierania i przetwarzania danych na ten temat.

Choroby zwizane z pracS wanym problemem medycznymi spoecznym, gdy stanowi przyczyn:

dugotrwaej absencji chorobowejczciowej i trwaej niezdolnoci do pracy

Zmiany warunkw pracy powinny spowodowa inne podejcie do ochrony zdrowia pracujcych. Mniejsze znaczenie bd miay choroby zawodowe w ujciu klasycznyma coraz wiksze choroby zwizane z prac.

Ochrona zdrowia pracujcych nie powinna ogranicza si tylko do ochrony przed zagroeniami bezporednio zwizanymi z prac, ale obejmowa take dziaania, ktre umacniaj zdrowie pracownikw.Promocja zdrowia

I

I

N

N

S

S

T

T

Y

Y

T

T

U

U

T

T

M

M

E

E

D

D

Y

Y

C

C

Y

Y

N

N

Y

Y

P

P

R

R

A

A

C

C

Y

Y

I

I

M

M

.

.

P

P

R

R

O

O

F

F

.

.

J

J

.

.

N

N

O

O

F

F

E

E

R

R

A

A


I

I

N

N

S

S

T

T

Y

Y

T

T

U

U

T

T

M

M

E

E

D

D

Y

Y

C

C

Y

Y

N

N

Y

Y

P

P

R

R

A

A

C

C

Y

Y

I

I

M

M

.

.

P

P

R

R

O

O

F

F

.

.

J

J

.

.

N

N

O

O

F

F

E

E

R

R

A

A

_1107885013.doc


_1107885197.doc


_1107885471.doc


_1107885166.doc


_1054632934.doc


_1054632547.unknown

_1054632652.unknown

Profilaktyka ukierunkowana na okrelone grupy zawodowe (o najwyszym ryzyku)

Profilaktyka ukierunkowana na okrelone czynniki w rodowisku pracy

W Polsce takich rozwiza dotychczas nie byo

W Instytucie Medycyny Pracy w odzi realizowane byy takie zintegrowane dziaania w ramach Programu Operacyjnego Kapita Ludzki.

Celem jednego z projektw w jego ramach byo przygotowanie i wdroenie programu profilaktyki chorb ukadu krenia uwzgldniajcego czynniki rodowiska pracy i ukierunkowanego na wybrane grupy zawodowe.

Program by skierowany do:

sub medycyny pracy: lekarzyi redniego personelu medycznegosub BHP

pracodawcw

pracownikw rnych grup zawodowych

brakuje opracowa okrelajcych jakociow i ilociow skal zjawiska,w odrnieniu do chorb zawodowych nie ma systemu zbierania i przetwarzania danych na temat chorb zwizanych z prac

W Polsce problem chorb zwizanych z prac nie doczeka si rozwiza prawnych

Dzikuj za uwag

*

0

5

10

15

20

25

30

35

40

198919901991199219931994199519961997199819992000200120022003200420052006200720082009201020112012








I

I

N

N

S

S

T

T

Y

Y

T

T

U

U

T

T

M

M

E

E

D

D

Y

Y

C

C

Y

Y

N

N

Y

Y

P

P

R

R

A

A

C

C

Y

Y

I

I

M

M

.

.

P

P

R

R

O

O

F

F

.

.

J

J

.

.

N

N

O

O

F

F

E

E

R

R

A

A

994,1

503,2

948,0

453,9

940,2

442,8

0

100

200

300

400

500

600

700

800

900

1000

199620002002

Zgony ogemchoroby ukadu krenia

Japan

France

Italy

Switzerland

Spain

Luxembourg

Netherlands

Australia

Greece

Germany

Norway

Sweden

Austria

USA

UK

Finland

Ireland

Czech Republic

Romania

Hungary

Krygyzstan

Lithuania

Poland

Estonia

Azerbaijan

Kazakstan

Russian Federation

Ukraine

Belarus

Women

Men

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

20-2425-2930-3435-3940-4445-4950-5455-5960-64

mczynikobiety

%

I

I

N

N

S

S

T

T

Y

Y

T

T

U

U

T

T

M

M

E

E

D

D

Y

Y

C

C

Y

Y

N

N

Y

Y

P

P

R

R

A

A

C

C

Y

Y

I

I

M

M

.

.

P

P

R

R

O

O

F

F

.

.

J

J

.

.

N

N

O

O

F

F

E

E

R

R

A

A

1,00

1,20

1,40

1,60

1,80

2,00

2,20

w domuw pracyoglnie

Nigdy

Rzadko

Czsto

Zawsze

Nigdy

Rzadko

Czsto

Zawsze

1,00

1,50

2,00

2,50

3,00

3,50

Palenie tytoniu

Cukrzyca

Nadcinienie

Otyo

Stres

Czynniki ryzyka chorób krążenia..ppt

Documents

Transcript of Czynniki ryzyka chorób krążenia..ppt