Czy(m) bogaty jest Górny Śląsk?

Czy(m) bogaty jest Górny Śląsk ?

Województwo śląskie okiem ekonomisty regionalisty

Marcin Baron

grudzień 2015 r.

fot. Marcin Baron

Globalizacja

Mobilność

Innowacyjność

Transfer technologii

Konkurencyjność

Johann Friedrich Wedding – Brandenburgia

Friedrich Wilhelm von Reden – Saksonia

John Baildon – Szkocja

Karol Godula – Górny Śląsk

Globalizacja

Mobilność

Innowacyjność

Transfer technologii

Konkurencyjność

Wrzesień 2015

fot. Marcin Baron

Województwo śląskie na tle

regionów Unii Europejskiej

Urbanizacja Obciążenie demograficzne

EUROSTAT Regional yearbook

2015

http://ec.europa.eu/eurostat/statistics-

explained/index.php/Eurostat_regional_yearbook

http://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php/Eurostat_regional_yearbook



PKB/mieszkańca


2015






Zmiana PKB/mieszkańca 2008-2013


2015






Zatrudnienie w przemyśle

EUROSTAT

Regional yearbook 2015 http://ec.europa.eu/eurostat/statistics-


Structural business statistics

at regional level 2015

http://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php/Structural_business_st

atistics_at_regional_level





http://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php/Structural_business_statistics_at_regional_level




Regionalna koncentracja działalności gospodarczej

EUROSTAT

Regional yearbook 2015 http://ec.europa.eu/eurostat/statistics-


Structural business statistics

at regional level 2015

http://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php/Structural_business_st

atistics_at_regional_level









Ocena sytuacji gospodarczej w regionie

Komisja Europejska, Flash Eurobarometer 2015 http://ec.europa.eu/COMMFrontOffice/PublicOpinion/index.cfm/Survey/getSurveyDetail/instruments/FLASH/surveyKy/2102

http://ec.europa.eu/COMMFrontOffice/PublicOpinion/index.cfm/Survey/getSurveyDetail/instruments/FLASH/surveyKy/2102

Ocena jakości życia w regionie

Komisja Europejska, Flash Eurobarometer 2015 http://ec.europa.eu/COMMFrontOffice/PublicOpinion/index.cfm/Survey/getSurveyDetail/instruments/FLASH/surveyKy/2102

http://ec.europa.eu/COMMFrontOffice/PublicOpinion/index.cfm/Survey/getSurveyDetail/instruments/FLASH/surveyKy/2102

Demografia województwa

śląskiego na tle polskich

regionów

Liczba ludności

Źródło danych: GUS, Bank Danych Lokalnych, dostęp 23.11.2015

0

1000000

2000000

3000000

4000000

5000000

6000000

1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

łódzkie

mazowieckie

małopolskie

śląskie

wielkopolskie

zachodniopomorskie

dolnośląskie

pomorskie

Saldo migracji wewnętrznych (w tys.)

GUS, Prognoza ludności na lata 2014-2050 http://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/prognoza-ludnosci/prognoza-ludnosci-na-lata-2014-2050-opracowana-2014-r-,1,5.html

http://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/prognoza-ludnosci/prognoza-ludnosci-na-lata-2014-2050-opracowana-2014-r-,1,5.html























Saldo migracji zagranicznych (w tys.; 2013)

























Prognozowane zmiany stanów ludności (%; 2013=100)

























Gospodarka województwa

śląskiego

fot. Marcin Baron

Wskaźniki makroekonomiczne dla Polski

Dziennik Gazeta Prawna, nr 188 (4081), 28.09.2015

Restrukturyzacja starego przemysłu „w pigułce”

M. Tkocz, Efekty restrukturyzacji górnictwa węgla kamiennego w Polsce, Prace Komisji Geografii Przemysłu, nr 9 http://www.up.krakow.pl/geo/kgpptg/pdf/ptg9/tkocz9.pdf

• Górnictwo: reorganizacja, likwidacje, dominująca własność państwowa

• Przemysł okołogórniczy: reorganizacja, prywatyzacja

• Energetyka: reorganizacja, częściowe wychodzenie państwa – sprzedaż dużym inwestorom, giełda

• Hutnictwo, przemysł stalowy: reorganizacja, stopniowe wychodzenie państwa – sprzedaż dużym inwestorom

• Koksownictwo: reorganizacja, stopniowe wychodzenie państwa – sprzedaż dużym inwestorom

http://www.up.krakow.pl/geo/kgpptg/pdf/ptg9/tkocz9.pdf

http://kurier.pap.pl/depesza/157882/Mazowsze-motorem-calej-gospodarki--Sprawdx-ile-poszczegolne-wojewodztwa-wnosza-do-PKB-Polski
























Zróżnicowania wewnątrzregionalne (PKB na 1 mieszkańca – max/min; 2012)


0

20000

40000

60000

80000

100000

120000

140000 m

azo

wie

ckie

wie

lko

po

lski

e

mał

op

ols

kie

do

lno

śląs

kie

po

mo

rski

e

śląs

kie

łód

zkie

zach

od

nip

om

ors

kie

lub

elsk

ie

po

dka

rpac

kie

kuja

wsk

o-p

om

ors

kie

op

ols

kie

po

dla

skie

war

miń

sko

-maz

urs

kie

świę

tokr

zysk

ie

lub

usk

ie

4,01

2,61

2,56 2,32

2,08 1,91 1,80 1,80

1,63 1,60 1,57

1,45 1,36 1,36 1,24 1,02

Produkt krajowy brutto ogółem (ceny bieżące)


0

50000

100000

150000

200000

250000

300000

350000

400000

1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

łódzkie

mazowieckie

małopolskie

śląskie

wielkopolskie

zachodniopomorskie

dolnośląskie

pomorskie

Produkt krajowy brutto ogółem (ceny bieżące; 1995=100)


0

100

200

300

400

500

600

700

1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

łódzkie

mazowieckie

małopolskie

śląskie

wielkopolskie

zachodniopomorskie

dolnośląskie

pomorskie

Produkt krajowy brutto na 1 mieszkańca (ceny bieżące)


0

10000

20000

30000

40000

50000

60000

70000

80000

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

łódzkie

mazowieckie

małopolskie

śląskie

wielkopolskie

zachodniopomorskie

dolnośląskie

pomorskie

Produkt krajowy brutto na 1 mieszkańca (ceny bieżące; 1995=100)


0

50

100

150

200

250

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

łódzkie

mazowieckie

małopolskie

śląskie

wielkopolskie

zachodniopomorskie

dolnośląskie

pomorskie

Produkt krajowy brutto na 1 mieszkańca (ceny bieżące; 1995=100)

Źródło danych: GUS, Bank Danych Lokalnych, dostęp 23.11.2015. Mapa: Urząd Marszałkowski Woj. Śl.

0

10000

20000

30000

40000

50000

60000

70000

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

podregion bielski

podregion bytomski

podregion częstochowski

podregion gliwicki

podregion katowicki

podregion rybnicki

podregion sosnowiecki

podregion tyski

Pracujący w sektorze przedsiębiorstw (tys.; VI 2015)

Źródło danych: GUS, Biuletyn statystyczny województwa śląskiego II kwartał 2015

0

50

100

150

200

250

300

350 gó

rnic

two

i w

ydo

byw

anie

prz

etw

órs

two

prz

emys

łow

e

wyt

war

zan

ie i

zao

pat

ryw

anie

w e

ner

gię

elek

tryc

zną,

ga

z, p

arę

wo

dn

ą i g

orą

cą w

od

ę

do

staw

a w

od

y; g

osp

od

aro

wan

ie

ści

ekam

i i o

dp

adam

i; re

kult

ywac

ja

bu

do

wn

ictw

o

han

del

; nap

raw

a p

oja

zdó

w s

amo

cho

do

wyc

h

tran

spo

rt i

gosp

od

arka

mag

azyn

ow

a

zakw

ater

ow

anie

i ga

stro

no

mia

info

rmac

ja i

kom

un

ikac

ja

ob

słu

ga r

ynku

nie

ruch

om

ośc

i

adm

inis

tro

wan

ie i

dzi

ałal

no

ść

wsp

iera

jąca

górnictwo

przetwórstwo przemysłowe budownictwo

transport logistyka

samochody (handel, naprawa)

Pracujący w przetwórstwie przemysłowym (tys.; VI 2015)

Źródło danych: GUS, Biuletyn statystyczny województwa śląskiego II kwartał 2015

0

10

20

30

40

50

60

pro

du

kcja

art

yku

łów

sp

oży

wcz

ych

pro

du

kcja

wyr

ob

ów

z g

um

y i t

wo

rzyw

szt

ucz

nyc

h

pro

du

kcja

wyr

ob

ów

z p

ozo

stał

ych

min

eral

nyc

h

suro

wcó

w

pro

du

kcja

met

ali

pro

du

kcja

wyr

ob

ów

z m

etal

i

pro

du

kcja

urz

ądze

ń e

lekt

rycz

nyc

h

pro

du

kcja

mas

zyn

i u

rząd

zeń

pro

du

kcja

po

jazd

ów

sam

och

od

ow

ych

, prz

ycze

p i

nac

zep

motoryzacja

spożywcze

wyroby z metali

metale

Firmy na liście 2000 „Rzeczpospolitej”

Lista 2000, Rzeczpospolita, 28 października 2014

Zdyskontowane wartości eksportu z województwa śląskiego w układzie kluczowych sekcji CN [tys. zł w cenach z 2007 r.]

M. Baron, L. Palmen, P. Sołtysik, M. Chojkowski: Analiza potencjału eksportowego województwa śląskiego w latach 2007-2012 oraz prognoza do 2020 roku, opracowana na zamówienie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego, InnoCo sp. z o.o., Katowice, lipiec 2013 r.

0

5000000

10000000

15000000

20000000

25000000

30000000

2007 2008 2009 2010 2011 2012

01. zwierzęta żywe i produkty pochodzenia zwierzęcego

05. produkty mineralne

07. tworzywa sztuczne i wyroby z nich

13. wyroby z kamienia, ceramika, szkło

15. metale nieszlachetne i wyroby

16. maszyny i urządzenia, sprzęt elektryczny i elektrotechniczny

17. sprzęt transportowy

20. różne wyroby gotowe - meble, pref. budynków, zabawki

2. pozycja w Polsce (16%

polskiego eksportu)

Znaczące zróżnicowanie

pomiędzy firmami z kapitałem

zagranicznym i bez kapitału

zagranicznego - potencjał

eksportowy jest budowany

przez zagranicznych inwestorów)

Zdyskontowane wartości eksportu z województwa śląskiego do najważniejszych krajów dostarczenia [tys. zł w cenach z 2007 r.]

M. Baron, L. Palmen, P. Sołtysik, M. Chojkowski: Analiza potencjału eksportowego województwa śląskiego w latach 2007-2012 oraz prognoza do 2020 roku, opracowana na zamówienie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego, InnoCo sp. z o.o., Katowice, lipiec 2013 r.

0

2 000 000

4 000 000

6 000 000

8 000 000

10 000 000

12 000 000

14 000 000

16 000 000

18 000 000

20 000 000

2007 2008 2009 2010 2011 2012

Niemcy

Włochy

Republika Czeska

Wielka Brytania

Francja

Rosja

Hiszpania

Katowicka Specjalna Strefa Ekonomiczna

Materiał reklamowy KSSE SA

Motoryzacja Zaawansowane techniki produkcji

Ponad 53 tys. miejsc pracy

BPO, ITO, SSC, R&D: usługi biznesowe

Górecki J. et al.: Sektor nowoczesnych usług biznesowych w Katowicach i Metropolii Silesia, report by Association of Business Service Leaders in Poland, Katowice 2013

BPO, ITO, SSC, R&D: usługi biznesowe

http://ris.slaskie.pl/mapa_partnerow.php

http://ris.slaskie.pl/mapa_partnerow.php

Inteligentne specjalizacje

województwa śląskiego

• Energetyka

• Medycyna

• Technologie informacyjne i komunikacyjne

Przyjeżdżający do pracy do gmin województwa śląskiego (2011)

GUS, Dojazdy do pracy w województwie śląskim w 2011 roku http://katowice.stat.gov.pl/opracowania-biezace/opracowania-sygnalne/praca-wynagrodzenie/dojazdy-do-pracy-w-wojewodztwie-slaskim-w-2011-r-,7,1.html

http://katowice.stat.gov.pl/opracowania-biezace/opracowania-sygnalne/praca-wynagrodzenie/dojazdy-do-pracy-w-wojewodztwie-slaskim-w-2011-r-,7,1.html

























Bezrobocie


0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

łódzkie

mazowieckie

małopolskie

śląskie

wielkopolskie

zachodniopomorskie

dolnośląskie

pomorskie

Bezrobocie


0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

podregion bielski

podregion bytomski

podregion częstochowski

podregion gliwicki

podregion katowicki

podregion rybnicki

podregion sosnowiecki

podregion tyski

Zatru-dnie-nie

Skłonność do zmiany

pracy

Zdolność do zmiany

pracy

Poziom wynagro-

dzeń

Koszt dojazdu do

pracy

Zachowania edukacyjne

Postawy przedsię-biorcze

Przeciętne wynagrodzenie miesięczne brutto (2015)


0,00

500,00

1000,00

1500,00

2000,00

2500,00

3000,00

3500,00

4000,00

4500,00

5000,00

http://kurier.pap.pl/depesza/159124/Gdzie-najweselsze-jest-zycie-staruszka--Wojewodzki-ranking-wysokosci-emerytur

„Najwięcej emerytów i rencistów było

w województwach: śląskim (1,14 mln

osób) i mazowieckim (1,12 mln osób),

a najmniej w województwie opolskim

(201,8 tys. osób) i lubuskim (214,6 tys.

osób).

W stosunku do liczby ludności,

najwyższy odsetek wynoszący 25 proc.

odnotowano w województwie

śląskim, a najniższy - 19,4 proc. w

województwie pomorskim.”


















Liczba studentów (2014)


0

50000

100000

150000

200000

250000

Warszawa Kraków Wrocław Poznań Podreg. katowicki, gliwicki, sosnow.

Gdańsk, Gdynia, Sopot

Łódź Szczecin

Miasta województwa śląskiego

w procesach zmian

http://kurier.pap.pl/depesza/158899/Ranking-w-ktorych-polskich-miastach-zyje-sie-najlepiej--Warszawa-spadla-z-podium

Diagnoza Społeczna 2015 prof. Janusz Czapiński z zespołem
























Dochody budżetów miast na prawach powiatu / 1 mieszk. (2014)

1 Powiat m. st. Warszawa * 7969,81

2 Powiat m.Gliwice 7097,98

3 Powiat m.Sopot 7091,03 4 Powiat m.Dąbrowa Górnicza 6731,18 5 Powiat m.Płock 6404,96

6 Powiat m.Krosno 6215,97

7 Powiat m.Świnoujście 5929,33

8 Powiat m.Gdańsk 5916,90

9 Powiat m.Białystok 5870,77

10 Powiat m.Przemyśl 5642,90 11 Powiat m.Wrocław 5587,61 12 Powiat m.Siedlce 5558,82

13 Powiat m.Olsztyn 5509,74

14 Powiat m.Lublin 5331,41

15 Powiat m.Kraków 5328,16 16 Powiat m.Katowice 5326,33

17 Powiat m.Kielce 5295,11 18 Powiat m.Rzeszów 5277,35

19 Powiat m.Konin 5261,49 20 Powiat m.Opole 5211,76 21 Powiat m.Słupsk 5197,14

22 Powiat m.Grudziądz 5183,39

45 Powiat m.Leszno 4479,43

46 Powiat m.Jelenia Góra 4447,15

47 Powiat m.Koszalin 4423,21 48 Powiat m.Kalisz 4389,57 49 Powiat m.Chorzów 4384,47

50 Powiat m.Jaworzno 4326,43

51 Powiat m.Bydgoszcz 4259,40

52 Powiat m.Elbląg 4218,72

53 Powiat m.Legnica 4177,94

54 Powiat m.Ruda Śląska 4127,43 55 Powiat m.Chełm 4102,13 56 Powiat m.Bytom 4031,69

57 Powiat m.Gorzów Wielkopolski 4025,22

58 Powiat m.Biała Podlaska 4022,23

59 Powiat m.Skierniewice 4002,87 60 Powiat m.Mysłowice 3792,74

61 Powiat m.Siemianowice Śląskie 3743,07 62 Powiat m.Żory 3710,67

63 Powiat m.Sosnowiec 3684,70 64 Powiat m.Świętochłowice 3671,97 65 Powiat m.Jastrzębie-Zdrój 3655,43

66 Powiat m.Piekary Śląskie 3511,90


Dochody własne wybranych samorządów w cenach z 1995 r.

M. Baron: Szanse rozwojowe miast obszaru funkcjonalnego, Seminarium „Miasto 3”, Ruda Śląska, 18 września 2014

0

200

400

600

800

1000

1200

1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Łódź

Kraków

Częstochowa

Gliwice

Chorzów

Katowice

Ruda Śląska

Świętochłowice

Kielce

Szczecin

Wrocław

Opole

0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

0,9

1

0 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 0,7 0,8 0,9 1

MOF bydgosko-toruński

MOF Gdańska

MOF Katowic

MOF Krakowa

MOF Lublina

MOF Łodzi

MOF Poznania

MOF Szczecina

MOF Warszawy

MOF Wrocławia

Potencjał innowacyjny

Polskie metropolitalne miejskie obszary funkcjonalne

Model: M. Baron: Podejście potencjałowe do analizy miejskich obszarów funkcjonalnych, 2015 Dane: GUS za rok 2012

Potencjał rezydencjalny

Oblicza sukcesu? Oblicza upadku? - współczynnik zatrudnialności [rok 2000 = 100]

Marcin Baron: Resilience in economic-technological structures of Katowice and Bytom [w:] Urban resilience concept and post-industrial cities in Europe (red. Adam Drobniak), Helion, Gliwice 2014, str. 83-102

70

75

80

85

90

95

100

105

110

115

120

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Bytom

Katowice

Oblicza sukcesu? Oblicza upadku? - współczynnik obciążenia bezrobociem [rok 2000 = 100]


30

50

70

90

110

130

150

170

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Bytom

Katowice

Istotna rola uwarunkowań

makro-ekonomicznych

Oblicza sukcesu? Oblicza upadku? - współczynnik przychodów z CIT [rok 2000 = 100]


Istotna rola uwarunkowań

makro-ekonomicznych

60

80

100

120

140

160

180

200

220

240

260

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Bytom

Katowice

Oblicza sukcesu? Oblicza upadku? - prężność i podatność 2000-2012 [rok 2000 = 100]


40

100

160

40 100 160

Resilience

Vulnerability

Bytom

Katowice

Sunken cities Roller-coaster cities

Avant-garde cities Untouchable cities

Udane „infrastrukturalne” projekty rewitalizacyjne

fot. Marcin Baron

Potrzebne megaprojekty rewitalizacyjne

Leszek Ośródka, Ewa Krajny: Meteo a jakość powietrza, IMGW- PIB Konferencja „Działania samorządów na rzecz ochrony powietrza i ograniczenia emisji zanieczyszczeń” Zabrze, 8 października 2015 r.

Wyzwania gospodarki

województwa śląskiego

„Stabilizacja” demograficzna

Relatywnie korzystny bilans migracyjny (młodzi)

Warunki i style życia; zdrowie

Postępująca zmiana struktury gospodarczej

regionu

Społeczna i infrastrukturalna

odnowa miast

(Re?)industrializacja vs. gospodarka

technologiczna i kreatywna

2. fala restrukturyzacji górnictwa

Kompleksowa rewitalizacja

Niska emisja i nowa energetyka

Wyzwania

gospodarki

województwa

śląskiego

Czy(m) bogaty jest Górny Śląsk?

Economy & Finance

Transcript of Czy(m) bogaty jest Górny Śląsk?