CZY I KOMU W POLSCE POTRZEBNY JEST PEDAGOG ZDROWIA? Doświadczenia UAM

34
Ewa Kasperek-Golimowska Zakład Promocji Zdrowia i Psychoterapii Wydział Studiów Edukacyjnych Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu CZY I KOMU W POLSCE POTRZEBNY JEST PEDAGOG ZDROWIA? Doświadczenia UAM w kształceniu kadr dla promocji zdrowia. Poznań, 2007 PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 2/2007 PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 2/2007

description

PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 2/2007. Ewa Kasperek-Golimowska Zakład Promocji Zdrowia i Psychoterapii Wydział Studiów Edukacyjnych Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. CZY I KOMU W POLSCE POTRZEBNY JEST PEDAGOG ZDROWIA? Doświadczenia UAM w kształceniu kadr dla promocji zdrowia. - PowerPoint PPT Presentation

Transcript of CZY I KOMU W POLSCE POTRZEBNY JEST PEDAGOG ZDROWIA? Doświadczenia UAM

Page 1: CZY I KOMU W POLSCE  POTRZEBNY JEST PEDAGOG ZDROWIA? Doświadczenia UAM

Ewa Kasperek-GolimowskaZakład Promocji Zdrowia i Psychoterapii

Wydział Studiów EdukacyjnychUniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

CZY I KOMU W POLSCE

POTRZEBNY JEST PEDAGOG ZDROWIA?Doświadczenia UAM

w kształceniu kadr dla promocji zdrowia.

Poznań, 2007

PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 2/2007PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 2/2007

Page 2: CZY I KOMU W POLSCE  POTRZEBNY JEST PEDAGOG ZDROWIA? Doświadczenia UAM

Rozwój form kształcenia w zakresie promocji zdrowia na Wydziale Studiów Edukacyjnych UAM w Poznaniu (1)

Tradycja kształcenia pedagogicznego najpierw w Instytucie Pedagogiki, a od

1993 roku na Wydziale Studiów Edukacyjnych UAM, wiąże się z podejmowaniem

badań naukowych oraz realizacją w różnym stopniu i zakresie zajęć

dydaktycznych w obszarze problematyki zdrowia i choroby dziecka oraz

człowieka dorosłego

Korzystamy z osiągnięć badawczych i dydaktycznych, między innymi, prof. H.

Radlińskiej, prof. M. Demela, prof. M. Sokołowskiej, prof. H. Dąbrowskiego, prof.

B. Woynarowskiej, prof. H. Sęk, Prof. Heszen-Niejodek,

W latach 1993-2003 ranga problematyki zdrowotnej na WSE wzrasta. Powstają

zespoły badawcze podejmujące badania naukowe w tej dziedzinie. Zespoły te

skupiają się przede wszystkim w Zakładzie Psychopatologii Dziecka, Zakładzie

Pedagogiki Specjalnej, Zakładzie Pedagogiki Społecznej, Zakładzie Podstaw

Wychowania i Opieki, Zakładzie Socjologii Edukacji oraz w Pracowni Edukacji

Ekologicznej

PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 2/2007PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 2/2007

Page 3: CZY I KOMU W POLSCE  POTRZEBNY JEST PEDAGOG ZDROWIA? Doświadczenia UAM

Rozwój form kształcenia w zakresie promocji zdrowia na Wydziale Studiów Edukacyjnych UAM w Poznaniu (2)

Na wszystkich specjalnościach kierunku pedagogika, pedagogika specjalna

oraz w kształceniu nauczycieli w zakresie edukacji elementarnej na WSE UAM

realizuje się przedmioty zawierające treści z dziedziny ochrony i promocji

zdrowia. Są to przedmioty: Biomedyczne podstawy rozwoju i wychowania (45h),

Edukacja zdrowotna (30h), Edukacja ekologiczna (30h), Szkolenie BHP,

Dodatkowo treści prozdrowotne wchodzą w skład różnych programów zajęć

dostosowanych do specyfiki określonej specjalności np. emisja głosu, problemy

zdrowia i higieny, pedagogika społeczna, socjologia edukacji, andragogika,

psychologia kliniczna, metody psycho- i socjoterapii, itp.

PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 2/2007PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 2/2007

Page 4: CZY I KOMU W POLSCE  POTRZEBNY JEST PEDAGOG ZDROWIA? Doświadczenia UAM

Rozwój form kształcenia w zakresie promocji zdrowia na Wydziale Studiów Edukacyjnych UAM w Poznaniu (3)

Wzrost znaczenia i zainteresowania

problematyką z zakresu promocji zdrowia,

zarówno na polu naukowym, jak i dydaktycznym,

nastąpił wraz z powołaniem na WSE w 1997 roku

Zakładu Promocji Zdrowia i Psychoterapii,

pod kierunkiem prof. dr hab. Lechosława Gapika,

a od 1999 roku - specjalności pedagogicznej:

PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 2/2007PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 2/2007

Page 5: CZY I KOMU W POLSCE  POTRZEBNY JEST PEDAGOG ZDROWIA? Doświadczenia UAM

Specjalność: Pedagogika Zdrowia (1999 – 2006) na Wydziale Studiów Edukacyjnych UAM w Poznaniu

PEDAGOGIKA ZDROWIA w ofercie dydaktycznej WSE istnieje jako

specjalność pedagogiki ogólnej; wybierana po II roku i realizowana w

ramach studiów jednolitych magisterskich stacjonarnych, (od 2005/2006

zmiana nazwy na Promocja Zdrowia i Socjoterapia) (WSE Poznań)

PEDAGOGIKA ZDROWIA to także specjalność studiów 3 letnich

pierwszego stopnia (licencjat), stacjonarnych (wygasła w 2005/2006) i

niestacjonarnych ( Kolegium UAM Kościan (od 2005/2006 Promocja

Zdrowia i Socjoterapia)

PEDAGOGIKA ZDROWIA realizowana była także w formie studiów

drugiego stopnia (stacjonarnych i niestacjonarnych zaocznych), a

obecnie od 2005/2006 istnieje pod nazwą Promocja Zdrowia i

Socjoterapia

PROMOCJA ZDROWIA I SOCJOTERAPIA – nowa oferta od

2005/2006

PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 2/2007PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 2/2007

Page 6: CZY I KOMU W POLSCE  POTRZEBNY JEST PEDAGOG ZDROWIA? Doświadczenia UAM

intencje i idee program kształcenia organizacja i specyfikacja praktyk kompetencje absolwenta możliwości zatrudnienia refleksje i wnioski

PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 2/2007PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 2/2007

Page 7: CZY I KOMU W POLSCE  POTRZEBNY JEST PEDAGOG ZDROWIA? Doświadczenia UAM

Specjalność powstała jako odpowiedź na rosnące potrzeby społeczne w zakresie dostępu do wiedzy o zdrowym stylu życia, promocji i ochronie zdrowia oraz o różnych formach pomocy psychologiczno-pedagogicznej.

Przekazujemy wiedzę na temat zdrowia i jego zaburzeń, uczymy metod diagnozy psychopedagogicznej nastawionej na rozpoznawanie potrzeb, problemów oraz zasobów zdrowotnych, ćwiczymy umiejętności potrzebne do planowania i realizacji programów profilaktycznych oraz wspierających zdrowie.

Zależy nam na rozwijaniu praktycznych umiejętności realizacji edukacji prozdrowotnej oraz promowania zdrowego stylu życia w różnych środowiskach społecznych i instytucjach oświatowych.

Dążymy do tego, aby promocja zdrowia była nie tylko modnym hasłem, ale sztuką praktycznego działania pomocnego ludziom w osiąganiu możliwie najlepszego stanu zdrowia.

KILKA SŁÓW O IDEI:

PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 2/2007PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 2/2007

Page 8: CZY I KOMU W POLSCE  POTRZEBNY JEST PEDAGOG ZDROWIA? Doświadczenia UAM

Intencje i idee: podstawy formalno - prawne (1)

Założenia Narodowego Programu Zdrowia 1996-2005 oraz projektu Narodowego Programu Zdrowia na lata 2006-2015 postulujących wzmożone działania promujące zdrowie i edukacyjne dla poprawy stanu zdrowia i jakości życia (zwłaszcza 17 cel operacyjny: „budowanie infrastruktury i kadr dla promocji zdrowia”;

Intensywny rozwój Krajowej i Wielkopolskiej Sieci Szkół Promujących Zdrowie; Wprowadzenie do szkół obowiązku realizacji edukacji prozdrowotnej, programu

profilaktyki i organizowania profilaktycznej opieki nad uczniami (Rozp. MENiS z 26 lutego 2002 w sprawie podstawy programowej oraz z 31 stycznia 2002, Rozp. Ministra Zdrowia z dnia 24 lipca 2003 w sprawie zakresu i organizacji opieki zdrowotnej nad dziećmi i młodzieżą);

Przepisy dotyczące zasad udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w placówkach oświatowych (w tym m. in. działań wychowawczych, profilaktycznych, socjoterapeutycznych, edukacji prozdrowotnej i promocji zdrowia wśród uczniów, rodziców i nauczycieli (Rozp. MENiS z 7 stycznia 2003);

Przepisy zobowiązujące placówki do działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem (Rozp. MENiS z 31 stycznia 2003;

Założenia Narodowego Planu Działania na rzecz Dzieci 2004-2012 „Polska dla Dzieci”, który za priorytet uznaje promowanie zdrowego stylu życia i zapewnienie odpowiedniej jakości edukacji oraz pomoc i wsparcie rodziny.

PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 2/2007PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 2/2007

Page 9: CZY I KOMU W POLSCE  POTRZEBNY JEST PEDAGOG ZDROWIA? Doświadczenia UAM

Intencje i idee – założenia i podstawy teoretyczne (2)

Holistyczna, dynamiczna koncepcja zdrowia; Zdrowie jako wartość osiągana w procesie rozwoju; „Zdrowe wychowanie”, jako warunek ukształtowania „zdrowej

osobowości”; Kształtowanie umiejętności osiągania dobrego samopoczucia, jako

ważne zadanie rozwojowe i wychowawcze; Edukacja zdrowotna jako kluczowy element promocji zdrowia, w której

ludzie uczą się dbać o zdrowie własne i społeczności, w której żyją (Williams, 1988);

Promocja zdrowia poprzez upodmiotowienie i aktywność ludzi, którzy z poczuciem odpowiedzialności podejmują skuteczne działania na rzecz swego zdrowia i środowiska (uzupełnienie modelu medycznego, prewencyjnego, perswazyjnego);

Uzupełnianie orientacji patogenetycznej (biomedycznej) skoncentrowanej na przeciwdziałaniu zaburzeniom i chorobom o osiągnięcia orientacji salutogenetycznej skupionej na poszukiwaniu warunków prawidłowego rozwoju człowieka i odkrywaniu możliwości budowania, umacniania i rozwijania jego zasobów zdrowotnych;

Afektywne (wartości, postawy, emocje), aktywne nauczanie/uczenie się, kształtowanie kompetencji do działania i umiejętności życiowych.

PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 2/2007PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 2/2007

Page 10: CZY I KOMU W POLSCE  POTRZEBNY JEST PEDAGOG ZDROWIA? Doświadczenia UAM

Realizowane w ramach

specjalności przedmioty

można podzielić

na następujące grupy:

PROGRAM KSZTAŁCENIA

PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 2/2007PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 2/2007

Page 11: CZY I KOMU W POLSCE  POTRZEBNY JEST PEDAGOG ZDROWIA? Doświadczenia UAM

1. Podstawowa wiedza o zdrowiu, edukacji zdrowotnej i promocji zdrowia,

w tym takie przedmioty jak:

Wstęp do promocji zdrowia

Psychologia zdrowia

Socjologia zdrowia i choroby

Podstawy zdrowia publicznego

PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 2/2007PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 2/2007

Page 12: CZY I KOMU W POLSCE  POTRZEBNY JEST PEDAGOG ZDROWIA? Doświadczenia UAM

2. Poznanie funkcjonowania człowieka

w zdrowiu i w chorobie:

Anatomia i fizjologia

Zaburzenia rozwoju i zachowania

Psychologia kliniczna

Rozwój psychoseksualny i jego zaburzenia

PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 2/2007PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 2/2007

Page 13: CZY I KOMU W POLSCE  POTRZEBNY JEST PEDAGOG ZDROWIA? Doświadczenia UAM

3. Diagnoza problemów zdrowotnych

i sytuacji wymagających pomocy:

Socjopedagogiczne problemy młodzieży

Podstawy diagnostyki psychopedagogicznej

Zagrożenia społeczne i cywilizacyjne

PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 2/2007PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 2/2007

Page 14: CZY I KOMU W POLSCE  POTRZEBNY JEST PEDAGOG ZDROWIA? Doświadczenia UAM

4. Praktyczne aspekty pracy w zakresie edukacji zdrowotnej, profilaktyki, poradnictwa i terapii w szkole oraz w instytucjach

ochrony i promocji zdrowia

Kształtowanie umiejętności społecznych

Wybrane zagadnienia pomocy psychologicznej i pedagogicznej

Metodyka edukacji zdrowotnej,

Marketing w promocji zdrowia,

Media w edukacji zdrowotnej

Konstruowanie programów profilaktycznych

Techniki wspomagania zdrowia

Podstawy psychoterapii, terapii rodzin oraz terapii pedagogicznej

Podstawy ratownictwa medycznego

Metody psycho- i socjoterapii w pracy z dziećmi: chorymi somatycznie, z ADHD, z rodzin alkoholowych, doświadczającymi przemocy, z trudnościami w uczeniu się itp.

PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 2/2007PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 2/2007

Page 15: CZY I KOMU W POLSCE  POTRZEBNY JEST PEDAGOG ZDROWIA? Doświadczenia UAM

dużą możliwość działania w ramach WOLONTARIATU

ORGANIZACJA PRAKTYK

Nie ma lepszego sposobu uczenia się od łączenia teorii z praktyką, a więc studenci mają w ofercie:

20 godzin hospitacji w szkołach i placówkach opieki zdrowotnej, ochrony i promocji zdrowia na III roku,

60 godzin praktyk zawodowych po III roku,

50 godzin praktyk pedagogicznych po IV roku,

100 godzin praktyk dyplomowych na V roku,

oraz

PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 2/2007PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 2/2007

Page 16: CZY I KOMU W POLSCE  POTRZEBNY JEST PEDAGOG ZDROWIA? Doświadczenia UAM

Diagnozowanie wiedzy, zachowań i potrzeb zdrowotnych różnych grup społecznych

Działania edukacyjne w zakresie profilaktyki najczęstszych zaburzeń i chorób oraz promocji zdrowia

Planowanie i realizacja programów profilaktycznych, wychowawczych, edukacji zdrowotnej i promocji zdrowia w różnych placówkach oświatowych i ochrony zdrowia

Opracowywanie i realizacja autorskich programów i scenariuszy zajęć wychowawczych, profilaktycznych i socjoterapeutycznych w placówkach oświatowych oraz ochrony i promocji zdrowia

Ewaluacja procesów i wyników programów profilaktycznych, wychowawczych i edukacji zdrowotnej

OCZEKIWANE KOMPETENCJE ABSOLWENTA PEDAGOGIKI ZDROWIA

PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 2/2007PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 2/2007

Page 17: CZY I KOMU W POLSCE  POTRZEBNY JEST PEDAGOG ZDROWIA? Doświadczenia UAM

Prowadzenie poradnictwa pedagogicznego i psychoedukacji w zakresie zdrowego stylu życia

Planowanie i realizacja programów profilaktycznych, wychowawczych, edukacji zdrowotnej i promocji zdrowia w różnych środowiskach społecznych oraz placówkach oświatowych i ochrony zdrowia

Organizowanie i koordynowanie działań na rzecz tworzenia zdrowego środowiska życia, pracy i nauki w różnych środowiskach społecznych

Realizacja ścieżki edukacyjnej „edukacja prozdrowotna” w szkole

Prowadzenie działań wychowawczych, kompensacyjnych, socjoterapeutycznych skierowanych na uczniów z trudnościami w uczeniu się i niedostosowanych społecznie

OCZEKIWANE KOMPETENCJE ABSOLWENTA PEDAGOGIKI ZDROWIA

c.d.

PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 2/2007PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 2/2007

Page 18: CZY I KOMU W POLSCE  POTRZEBNY JEST PEDAGOG ZDROWIA? Doświadczenia UAM

Szkoły Promujące Zdrowie

Kliniki i Szpitale Pediatryczne

Szkoły Przyszpitalne

Prewentoria i sanatoria dla dzieci i młodzieży

Poradnie psychologiczno – pedagogiczne

Stacje sanitarno – epidemiologiczne

Ośrodki sportu i rekreacji

Inne instytucje publiczne i niepubliczne zajmujące się promowaniem zdrowego stylu życia

MOŻLIWOŚCI ZATRUDNIENIA?

PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 2/2007PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 2/2007

Page 19: CZY I KOMU W POLSCE  POTRZEBNY JEST PEDAGOG ZDROWIA? Doświadczenia UAM

MOŻLIWOŚCI ZATRUDNIENIA?

wszelkie placówki oświatowo-wychowawcze oraz ochrony i wspomagania zdrowia, np.:

świetlice i kluby socjoterapeutyczne instytucje wychowania pozaszkolnego instytucje interwencji i pomocy społecznej organizacje pozarządowe stowarzyszenia i fundacje działające na rzecz

osób z problemami zdrowotnymi i podnoszące poziom zdrowotny społeczeństwa

PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 2/2007PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 2/2007

Page 20: CZY I KOMU W POLSCE  POTRZEBNY JEST PEDAGOG ZDROWIA? Doświadczenia UAM

Liczba absolwentów Pedagogiki Zdrowia – studia 5 letnie, jednolite magisterskie, stacjonarne

W latach 2000 – 2006 dyplom magistra w zakresie pedagogiki zdrowia uzyskało 66 osób

W 2007 przewiduje się 15 absolwentów z ostatniego rocznika pedagogów zdrowia

Obecnie na III i IV roku specjalności Promocja Zdrowia i Socjoterapia studiuje 35 osób

0 5 10 15 20 25

Absolwenci 2001

Absolwenci 2002

Absolwenci 2003

Absolwenci 2004

Absolwenci 2005

Absolwenci 2006

PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 2/2007PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 2/2007

Page 21: CZY I KOMU W POLSCE  POTRZEBNY JEST PEDAGOG ZDROWIA? Doświadczenia UAM

Liczba absolwentów Pedagogiki Zdrowia - studia 3 letnie licencjat w Kościanie (stacjonarne i niestacjonarne-zaoczne)

w latach 2000 – 2006 studia stacjonarne zawodowe w zakresie Pedagogiki Zdrowia w Kolegium Kościańskim ukończyły 92 osoby

w trybie niestacjonarnym na I, II i III roku studiuje 37 osób

0 5 10 15 20 25 30

absolwenci 2003

absolwenci 2004

absolwenci 2005

Absolwenci 2006

PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 2/2007PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 2/2007

Page 22: CZY I KOMU W POLSCE  POTRZEBNY JEST PEDAGOG ZDROWIA? Doświadczenia UAM

Liczba absolwentów Pedagogiki Zdrowia i studentów Promocji Zdrowia i Socjoterapii w trybie studiów 2 letnich

uzupełniających magisterskich niestacjonarnych zaocznych

• Absolwenci pedagogiki zdrowia 2005 – 27 osób 2006 – 21 osób

• Studenci pedagogiki, specjalność Promocja Zdrowia i Socjoterapia w roku akademickim 2006/2007

I Rok – 50 osób II rok – 55 osób

PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 2/2007PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 2/2007

Page 23: CZY I KOMU W POLSCE  POTRZEBNY JEST PEDAGOG ZDROWIA? Doświadczenia UAM

Refleksje studentów i realizatorów - efekt 8 lat doświadczeń

w kształceniu kadr dla zdrowia - 1

• System oświatowy nie jest gotowy do przyjęcia pedagogów zdrowia – nie ma dla nich etatów w szkołach, ani zrozumienia potrzeby ich zatrudniania w innych placówkach wychowania i opieki zdrowotnej

• Nazwa specjalności budzi zdziwienie, dla większości pracowników placówek edukacyjnych „prawdziwy” pedagog, to absolwent pedagogiki opiekuńczo-wychowawczej

• W placówkach oświatowych (także w kuratorium) z trudem przyjmuje się do wiadomości fakt, że absolwent pedagogiki zdrowia spełnia wszystkie standardy obowiązujące w kształceniu pedagogów oraz posiada dodatkowe specjalistyczne kwalifikacje w zakresie promocji zdrowia

• Rynek wchłania pedagogów zdrowia poza systemem edukacji (w kosmetologii, klubach pielęgnacji zdrowia i urody, fundacjach i stowarzyszeniach opiekuńczych)

PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 2/2007PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 2/2007

Page 24: CZY I KOMU W POLSCE  POTRZEBNY JEST PEDAGOG ZDROWIA? Doświadczenia UAM

Refleksje studentów i realizatorów – efekt 8 lat doświadczeń w kształceniu kadr dla zdrowia - 2

• Istnieje uzasadniona obawa, że praktyka oświatowa nie zna lub nie rozumie idei promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej ukierunkowanej na upodmiotowienie ludzi i kształtowanie umiejętności psychospołecznych (życiowych) na bazie holistycznej koncepcji zdrowia

• Nie dostrzega potrzeby optymalizacji zasobów zdrowotnych, kreowania aktywnej postawy wobec zdrowia i kształtowania zdrowego stylu życia,

• Szkoła tkwi w paradygmacie biomedycznym, pojęcie zdrowia psychospołecznego nie istnieje w słowniku większości nauczycieli, którzy koncentrują się na „nauczaniu”, „opiece”, „przeciwdziałaniu patologii” i kierowaniu klientów na terapię

• Teoretycznie w szkole zgodnie z przepisami realizuje się profilaktykę, ale w jej tradycyjnym, wąskim rozumieniu jako przeciwdziałanie uzależnieniom i najczęstszym zaburzeniom i chorobom (z przekonaniem, że „i tak nie zadziała”),

PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 2/2007PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 2/2007

Page 25: CZY I KOMU W POLSCE  POTRZEBNY JEST PEDAGOG ZDROWIA? Doświadczenia UAM

Refleksje studentów i realizatorów – efekt 8 lat doświadczeń w kształceniu kadr dla zdrowia - 3

• Praktycznie wiele szkół wykazuje pozory działania edukacyjnego i „prowadzi tak zwane zajęcia prozdrowotne”, realizuje programy profilaktyczne, głównie z dziedziny profilaktyki uzależnień na bazie „gotowych” programów i najchętniej zewnętrznych „edukatorów-ekspertów”

• Nauczyciele nie są modelem ani w zakresie zachowań zdrowotnych, ani prawidłowego prowadzenia zajęć z edukacji zdrowotnej

• Generalnie w większości szkół brak przekonania o potrzebie i wartości edukacji zdrowotnej („dodatkowy obowiązek, który nie przynosi wymiernych efektów”)

PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 2/2007PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 2/2007

Page 26: CZY I KOMU W POLSCE  POTRZEBNY JEST PEDAGOG ZDROWIA? Doświadczenia UAM

Refleksje studentów i realizatorów – efekt 8 lat doświadczeń w kształceniu kadr dla zdrowia - 4

• Studenci w większości są bardzo zadowoleni z programu studiów i jego realizacji, ponieważ w ich opinii daje on nie tylko szansę na zdobycie nowoczesnej wiedzy, ale także sprzyja rozwojowi osobistemu, stymuluje do nabywania nowych umiejętności i pozwala na aktywne uczestnictwo w procesie nauczania-uczenia się

• Studenci stanowią z reguły niewielką, elitarną grupę osób, które podejmują nie tylko trud uczenia się, ale także podejmują próby zmiany postaw i zachowań codziennych, ponieważ świadomość znaczenia modelowania w edukacji oraz potrzeba łączenie teorii z praktyką wymaga od nich nie tylko wiedzy i umiejętności, ale także aktywnych prób ich stosowania w swoim życiu

• Studenci są szczególnie zainteresowani problematyką zdrowia psychospołecznego i wykazują szczególną motywację do pracy w aspekcie kreowania zdrowia psychicznego i społecznego własnego i potencjalnych uczniów i klientów

• Po praktykach są w większości rozczarowani szkołą, która nie tylko nie ma dla nich etatów, ale także często nie pozwala im wykorzystać ich nowych umiejętności,

• Bywają też zadowoleni, gdy okazuje się, że ich umiejętności metodyczne wzbudzają zaciekawienie doświadczonych pedagogów i gdy uzyskują wysokie oceny za pracę z uczniami, z którymi dobrze sobie radzą w trakcie prowadzonych zajęć

PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 2/2007PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 2/2007

Page 27: CZY I KOMU W POLSCE  POTRZEBNY JEST PEDAGOG ZDROWIA? Doświadczenia UAM

Refleksje studentów i realizatorów – efekt 8 lat doświadczeń w kształceniu kadr dla zdrowia - 5

• Znaczna część absolwentów podejmuje podyplomowe kształcenie w dziedzinie psychoprofilaktyki, socjoterapii, psychoterapii

• Podejmują pracę w szkołach na stanowisku pedagoga, ale często mimo wysokich umiejętności muszą uzupełniać formalne wykształcenie na kursach z dziedziny pracy opiekuńczo-wychowawczej lub socjoterapii

• W wielu placówkach leczniczych, edukacyjnych i w zakładach opiekuńczych związanych z sektorem opieki zdrowotnej bardziej pożądani są absolwenci Pedagogiki Leczniczej lub Pedagogiki Specjalnej („bo to ludzie chorzy, więc trzeba ich leczyć, zaopiekować się, a nie edukować” - to opinia jednego z dyrektorów sanatorium)

• Kilku absolwentów znalazło zatrudnienie w Stacjach Sanitarno-Epidemiologicznych (Zakład Promocji Zdrowia), Centrum Zdrowia Publicznego, Miejskim Ośrodku Pomocy Rodzinie, także jako Gminny Pełnomocnik ds. profilaktyki alkoholowej – lecz ich opinie o realizowanych tam zadaniach są z reguły krytyczne – stanowiska te nie pozwalają im na wykonywanie działań edukacyjnych, na pracę z ludźmi, kreowanie ich postaw wobec zdrowia, lecz wymagają od nich pełnienia obowiązków urzędniczych

• Najbardziej zadowolona jest kilkuosobowa grupa, która kontynuuje kształcenie w zakresie poradnictwa, terapii i psychoterapii i podjęła pracę indywidualną i/lub grupową z osobami wymagającymi pomocy psychologicznej, pedagogicznej, lub ukierunkowanymi na samorozwój i wzmacnianie swojego potencjału zdrowotnego

PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 2/2007PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 2/2007

Page 28: CZY I KOMU W POLSCE  POTRZEBNY JEST PEDAGOG ZDROWIA? Doświadczenia UAM

W 1998 przy Zakładzie Promocji Zdrowia i Psychoterapii pod kierunkiem

Prof. dr hab. Lechosława Gapika powołano PODYPLOMOWE STUDIUM PROMOCJI ZDROWIA I PSYCHOTERAPII

w zakresie PODSTAWY SEKSUOLOGII (w latach 1998/1999 oraz 2000/2001 wykształciło 87 specjalistów w zakresie

promocji zdrowia seksualnego)

a począwszy od 2001/2002 powołano

PODYPLOMOWE STUDIUM SEKSUOLOGII SPOŁECZNEJ

(Do chwili obecnej 27 absolwentów)

Od roku 2007 działa trzy-semestralne

PODYPLOMOWE STUDIUM SEKSUOLOGII

Formy doskonalenia zawodowego w zakresie promocji zdrowia oferowane na Wydziale Studiów Edukacyjnych

UAM w Poznaniu

PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 2/2007PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 2/2007

Page 29: CZY I KOMU W POLSCE  POTRZEBNY JEST PEDAGOG ZDROWIA? Doświadczenia UAM

Formy doskonalenia zawodowego w zakresie promocji zdrowia oferowane na Wydziale Studiów Edukacyjnych UAM w Poznaniu

W 2005 roku z inicjatywy Zakładu Promocji Zdrowia i Psychoterapii UAM powołano nowe Towarzystwo Naukowe o zasięgu ogólnopolskim, z siedzibą na Wydziale Studiów Edukacyjnych UAM w Poznaniu, pod nazwą:

POLSKIE TOWARZYSTWO TERAPEUTYCZNE.Jego celem jest integracja specjalistów o zróżnicowanym wykształceniu w celu

poszukiwania możliwości współdziałania w profilaktyce, rozwiązywaniu problemów rozwojowych oraz zdrowotnych określonych grup pacjentów

Członkowie PTT to specjaliści w zakresie: psychologii, pedagogiki i grupa humanistycznie zorientowanych lekarzy, którzy zajmują się różnymi metodami wspomagania zdrowia i terapii.

Oferuje możliwości zdobywania i podwyższania kwalifikacji zawodowych oraz uzyskania:

Certyfikatu specjalisty w zakresie terapii stresu pourazowego, Certyfikatu specjalisty w zakresie seksuologii, Certyfikatu doradcy w problemach małżeńskich i rodzinnych.

PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 2/2007PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 2/2007

Page 30: CZY I KOMU W POLSCE  POTRZEBNY JEST PEDAGOG ZDROWIA? Doświadczenia UAM

Formy doskonalenia zawodowego w zakresie promocji zdrowia oferowane na Wydziale Studiów Edukacyjnych UAM w Poznaniu

w PTT istnieją następujące Sekcje Naukowe:

PSYCHOPROFILAKTYKI I PROMOCJI ZDROWIA PORADNICTWA I PREZENTACJI MEDIALNYCH TERAPII OSÓB Z ZABURZENIAMI ROZWOJU TERAPII OSÓB Z ZESPOŁEM STRESU POURAZOWEGO PSYCHOTERAPII NERWIC I ZABURZEŃ

PSYCHOSOMATYCZNYCH EKSPERTYZ SĄDOWYCH I PENITENCJARYSTYKI SEKSUOLOGII ZDROWIA RODZINY

PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 2/2007PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 2/2007

Page 31: CZY I KOMU W POLSCE  POTRZEBNY JEST PEDAGOG ZDROWIA? Doświadczenia UAM

Formy doskonalenia zawodowego w zakresie promocji zdrowia we współpracy z różnymi ośrodkami

Współpraca z Wydziałem Zdrowia i Spraw Społecznych Urzędu Miasta Poznania, Wielkopolskim Centrum Zdrowia Publicznego, Wielkopolskim Kuratorem Oświaty, Wojewódzką Stacją Sanitarno-Epidemiologiczną (Dział Oświaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia)

Wspieranie profilaktycznych działań Miasta poprzez opracowanie programów edukacyjnych i realizację warsztatów; dla młodzieży rozwijających motywację i umiejętności realizacji zdrowego

stylu życia, ukazujących sposoby radzenia sobie w trudnych sytuacjach oraz możliwości zapobiegania zagrożeniom wakacyjnym i zachowaniom autodestrukcyjnym (pt.: „Być sobą – być z innymi” 2004)

dla nauczycieli gimnazjów poznańskich ukierunkowane na rozwijanie wiedzy i umiejętności związanych z problematyką promocji zdrowia w szkole (pt.: „Kształtowanie kompetencji w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia w szkole” (2005), „Jak prowadzić zajęcia profilaktyczne i promować zdrowie w szkole” (2006)

Udział w konferencjach z cyklu „Poznańskie szkoły promują zdrowie” w celu propagowania idei Szkoły Promującej Zdrowie (2004, 2005) oraz w pracach Rady Programowej Wielkopolskiej Sieci Szkół Promujących Zdrowie (od 2001)

Wykłady szkoleniowe dla członków towarzystw naukowych, instytucji oraz środowisk zajmujących się w praktyce problematyką edukacji zdrowotnej i promocji zdrowia,

PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 2/2007PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 2/2007

Page 32: CZY I KOMU W POLSCE  POTRZEBNY JEST PEDAGOG ZDROWIA? Doświadczenia UAM

Formy doskonalenia zawodowego w zakresie promocji zdrowia we współpracy z różnymi ośrodkami

Współpraca z Katedrą Biomedycznych Podstaw Rozwoju i Wychowania Uniwersytetu Warszawskiego - Kierownik, prof. B. Woynarowska oraz Centrum Metodycznym Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej (Zakład Promocji Zdrowia i Edukacji Zdrowotnej), Krajowym Koordynatorem ds. Szkół Promujących Zdrowie

Udział w opracowywaniu „Propozycji programu nauczania przedmiotu edukacja zdrowotna w kształceniu przeddyplomowym nauczycieli i pedagogów” oraz treści przedmiotu „edukacja zdrowotna” przewidzianych do realizacji w uczelniach wyższych w projekcie standardów nauczania dla kierunku pedagogika (opracował zespół pod kierunkiem prof. B. Woynarowskiej)

Udział w projekcie p.t.: „Ewaluacja w szkole promującej zdrowie. Opracowywanie standardów mierzenia jakości pracy szkół w zakresie promocji zdrowia”. Kierownik projektu prof. B. Woynarowska, 2004 – 2005.

Udział w projekcie pt.: „Opracowywanie wskaźników i narzędzi do oceny środowiska fizycznego i społecznego w szkołach promujących zdrowie”. Projekt realizowany w ramach porozumienia o współpracy między Ministerstwem Zdrowia a Światową Organizacją Zdrowia Biurem Regionalnym dla Europy w zakresie priorytetowych obszarów, w tym „Środowisko i zdrowie (z koncentracją na dzieciach i młodzieży). Kierownik Projektu prof. Barbara Woynarowska, Katedra Biomedycznych Podstaw Rozwoju i Wychowania UW.

PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 2/2007PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 2/2007

Page 33: CZY I KOMU W POLSCE  POTRZEBNY JEST PEDAGOG ZDROWIA? Doświadczenia UAM

WNIOSKI

Warto kształcić ludzi zorientowanych w teorii i praktyce promocji zdrowia, bo dzięki temu jest możliwa poprawa zdrowia oraz związanej z tym jakości życia współczesnego człowieka, który chce być zdrowy, wie jak to osiągnąć, a ponadto umie sprawnie i konsekwentnie działać na rzecz ochrony oraz budowania potencjału zdrowotnego;

Trzeba wiele czasu, aby edukacja zdrowotna społeczeństwa przyniosła wymierną poprawę poziomu wiedzy i świadomości zdrowotnej, więc nie można rezygnować z działań na rzecz upowszechniania kultury zdrowotnej Polaków;

Są do tego potrzebni pedagodzy zdrowia, edukatorzy zdrowia, promotorzy zdrowia – trzeba jednak podejmować nie tylko działania edukacyjne, ale także społeczno-polityczne i organizacyjne, które pozwolą im uzyskać miejsca pracy sprzyjające wykorzystywaniu ich wysokich kompetencji;

Istnieje pilna potrzeba podjęcia działań w celu budowania lepszego poczucia identyfikacji z zawodem „edukatora zdrowia” i przeciwdziałanie poczuciu bycia „outsiderem” w systemie oświaty szczególnie wśród młodych, wysoko kwalifikowanych kadr, które są niezbędne dla promocji zdrowia.

PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 2/2007PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 2/2007

Page 34: CZY I KOMU W POLSCE  POTRZEBNY JEST PEDAGOG ZDROWIA? Doświadczenia UAM

Ewa Kasperek-GolimowskaDepartment of Health Promotion and Psychotherapy

Faculty of Educational StudiesAdam Mickiewicz University in Poznań

Do we need a health educator in Poland? AMU experiences in education of

health promotion personnel

by

Poznań, 2007

PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 2/2007PRZEGLĄD TERAPEUTYCZNY NR 2/2007