CzteryKrokidoPrzebaczeniaPotężnasiłaprowadzącadowolności,szczęściaisukcesu.

WilliamFergusMartin

Dlaczegowartowybaczać?PrzebaczenieCięwyzwoli.Tyoraztwoibliscy,zyskacieniebywałyspokójduchaorazszereginnychkorzyści,gdyzdecydujeszsięwybaczać.Nieważneczychceszwybaczyćkomuś,czysamemusobie,przebaczenieuwolnicięodprzeszłościipozwoliodkryćprawdziwypotencjał.Wybaczeniewyzwolicięzkajdantwoichprzekonańinastawień.Uwolniumysłoweiemocjonalneenergie,którepomogąCiwbudowaniulepszejprzyszłości.Przebaczaniepomożeciosiągnąćtwojeżyciowecele,nawettenajbardziejprzyziemneoraztakie,którewymagająpilnejinterwencji.Byćmożepragnieszmiećlepsząpracę,zarabiaćwięcejpieniędzy,byćuczestnikiemgłębszychzwiązkówlubpoprostumieszkaćwładnymmiejscu.Wybaczaniepomożecispełnićwszystkietwojemarzenia.Jeśliczłowiekniewybacza,częśćjegowewnętrznej,życiowejenergiizostajezablokowanawformieurazy,złości,bólulubinnegorodzajucierpienia.Takuwięzionaenergia,stajesiętwoimograniczeniem.Sytuacjęmożnaporównaćdojazdynarowerze,wktórymszczękihamulcówzaciskająsięnaoponie.Takirowerspowalniacię,irytujeisprawia,żejazdadoprzodustajesięniezwykleuciążliwa.Wszystkietwojedecyzjeorazwierzeniasąponiekądefektemsytuacji,wktórychniepotrafiłeśwybaczyć.Wmiaręoswajaniasięzesztukąprzebaczaniapoczujesz,jakenergia,któradotejporybyłakoncentrowanananegatywnychmyślach,zostajeuwolnionaiprzekierowananadziałaniapozytywne,cosprawi,żetwojeżycieprzestaniebyćograniczoneizredukujecierpieniedominimum.Jeślitwojąintencjąniejestnaukaprzebaczaniawcelupolepszeniawłasnejosoby,zawszemożeszwykorzystaćto,bypomócinnym.Gdypodążasztąścieżką,wszyscytwoiznajomiodczująpozytywnywpływtejideologii.Twójtokrozumowaniastaniesięprzejrzystyipozytywnyjaknigdydotąd.Będzieszmógłdaćzsiebiewięcej,atwojenastawienieskupisięwokółdzieleniasiętym,cojużposiadasz.Naturalnieiwłatwysposób,stanieszsięmiłyiszczodry,zacznieszpodchodzićdoludzizniespotykanądotądtroską,awszystkotoprzyjdzieciłatwością.Stanieszsięszczęśliwy,zmienisznastawienienapozytywne,aludziewtwoimotoczeniuobdarząciężyczliwością.

Czykoegzystencjazosobąmiłosiernąjestbardziejowocnaniżwprzypadkuosóbozatwardziałymsercu?Tak,tooczywistedlakażdego.To,czyżyciebędziedlaciebieszczęśliwe,zależywdużejmierzeodjakościtwoichrelacjimiędzyludzkich.Każdyaspektżyciaprzejdziepozytywnązmianę,wmiaręjakposiądzieszumiejętnośćprzebaczania;wodniesieniudopracyczyteżżyciatowarzyskiego.Jednymsłowem,przebaczeniejestwstanieuzdrowićkażdyrodzajrelacjizdrugimczłowiekiem,copozytywniewpływanapozostałeelementytwojejukładanki,zwanejżyciem.Jeślipragnieszrozwinąćskrzydłakarieryzawodowej,topozytywnenastawieniewzględemmiejscapracyorazludzi,którzytampracują,będzieodgrywaćkluczowąrolę.Wtymwypadkutwojaprzyjaznaaurasprawi,żektościęzauważyidoceni.Pragnieszprzenieśćsięnawyższypoziomfinansowy,czujeszpotrzebęodniesieniasukcesu?Wtakimrazieprzebaczeniejestkluczemdotwojegoszczęścia.Przykładowo,gdychceszzarabiaćwięcejpieniędzywżyciu,niemożeszstronićodludzi,którzymająichwięcejniżty.Dziękiludziombogatszymodsiebie,równieżstanieszsiębogaty.Bagatelizując„ludzizpieniędzmi”,odrzucaszichpotencjalnąpomoc,ponieważpozostajesznanichzamknięty.Zdrugiejstrony,jeśliwykazujeszpozytywnenastawieniewstosunkudoludzi,którympowodzisięlepiejodciebie(kiedywidzisztakąosobę,uśmiechaszsiędoniej,anieszczerzysz),zwiększyszswojąszansęnanawiązaniewspółpracylubkontaktów.Byćmożepragnieszlepszejpracyiwiększejwypłaty?Spróbujmiećpozytywnenastawieniewstosunkudomiejscapracy,szefa,kolegów,jakiklientówlubinteresantów,azpewnościąpoczujeszznacznąulgę.Ludziezpozytywnym,pomocnymnastawieniemporadząsobiewkażdejsytuacji.Nigdynieodniesieszsukcesuwfirmie,naktórejciniezależy,ponieważnigdyniedołożyszwszelkichstarań.Ajeśliniedaszzsiebiewszystkiego,totwojakarierastaniewmiejscu.Przebaczeniepozwoliciodnaleźćwsobietenrodzajnastawienia,którepomożeciodnieśćsukceswpracy.Naukaprzebaczaniasobiesamemujestrównieistotna.Samo-zadręczaniesięwrazzodmawianiemsobiemiłosierdzia,marównieżwpływnaludziwokół.Niewybaczającsobie,karzeszsię,jednocześnieniepozwalającsobienalepszeżycie.Zaprzeczającsamemusobie,maszcorazmniejdozaoferowaniainnym.Immniejmaszdozaoferowania,tymmniejzyskaszodotaczającychsięosób.Wszyscyzyskują,gdysobieprzebaczasz.Wtensposóbwpuszczaszwięcejdobradoswojegożyciaimaszczymsiępodzielić.

Wybaczając,stajeszsięlepszymmężemlubżoną,lepszymstudentemczyteżnauczycielem,bardziejsumiennympracownikiemlubpracodawcą,lepszymrodzicemlubdzieckiem.Przebaczenieotwieradlaciebieszansęnasukces,wkażdejznaczącejdziedzinieżycia.Kiedyokazujeszmiłosierdzie,toconiegdyśwydawałosięniemożliwedoosiągnięcia,stajesięrzeczywistością.Jeślijesteśreligijnylubpoprostudbaszoswojeżycieduchowe,tapraktykaotworzyprzedtobąnowemożliwości,którepomogąciosiągnąćgłębszystanświadomościswojejreligiilubpraktykduchowych.Doświadczenietouwolnicięodpoczuciawiny,tego,żeniejesteśtak„dobry”,jakpowinieneśbyć,copozwolistaćcisięosobą,którąpragnieszzostać.Takiećwiczeniawzmacniajątwojenaturalne,wewnętrznedobro,acozatymidzie,dziękinimstanieszsiębardziejaktywnyżyciowo.Poczujesz,jaktwojawolarośniewsiłę,łatwiejbędziecisiępowstrzymaćprzedrobieniemrzeczy,któreniemająnaciebiepozytywnegowpływu.Zkoleinapierwszyplanwejdąkwestieistotneiprzynoszącekorzyścioraztakie,naktórenigdyniemiałeśczasu.Naukawybaczanianiezaszkodziciwżadensposób,możecitylkopomóc.Przebaczanietoniezwyklepraktycznaipomocnarzecz.Nieposiadaonażadnychnegatywnychaspektów.Miłosierdziecałkowiciecięwyzwoli.Wmiaręjakmiłosierdzierośniewtwoimsercu,twojeproblemy(wtymproblemyzwiązanezezdrowiem)stopniowoznikają.Takasytuacjadaciperspektywę,możliwośćprzemyśleniawłasnegożyciaiodnalezienianajszybszejdrogidomiejsca,wktórympragnieszbyć.Życiestanieprzedtobąotworem.Nowemożliwościpoprostuspadnąznieba.Zacznąpojawiaćsiępozytywnezbiegiokoliczności,wktórychspotkaszwłaściweosobywewłaściwymczasie.Pomysłynarozwiązaniatwoichproblemówniejakosamezacznąprzychodzićnamyślwłaśniewtedy,gdybędzieszichnajbardziejpotrzebować.Zacznieszzauważaćszczegóływewłasnymotoczeniu,wyostrzyszwzrokpodczasprzeglądaniaprasy,czyteżusłyszyszkonwersację,któradaodpowiedźnanurtującepytanie.Dlaczegowłaściwietaksiędzieje?Poprzezpielęgnacjęmiłosierdziastajeszsiębardziejotwartynadobrowtwoimżyciu,adobrotoodnajdziedrogę,bydociebiedotrzeć.Imwięcejprzebaczeniawsercu,tymwięcejpozytywnychcechzaczniewychodzićnawierzchtwojegocharakteru,stanieszsięsilniejszyizaradniejszy,

bardziejniżkiedykolwiek.Częściciebie,któredotejporybyłyzblokowanezpowodużaliismutków,zacznąrozwijaćsięowocnie.Przestanieszskupiaćswojąuwagęnaborykaniusięzproblemami,atwojeżyciezmienisięwpasmoprzyjemnychdoświadczeń.Jeślibrzmito,jakprzesada,topodejdźdotegozdystansem.PoprostuspróbujpodjąćCzteryKrokidoPrzebaczenia,którezostałytutajopisane.

CzteryKrokidoPrzebaczeniaNiebywaleowocnadrogadozmianytwojegożycianalepsze.CzteryKrokidoPrzebaczeniapomogąCizacząćwybaczaćwprostyiszybkisposób.Możetoodcisnąćpozytywnepiętnonatwoimżyciu.Siłatychkrokówleżywichprostocie,takwięcpoprostuzacznijsiędonichstosować,aodczujeszkorzyści.TeCzteryKrokimogązostaćwykorzystane,wcelurozwiązaniawieluproblemów,zarównodużychjakimałych.Jednakże,nierzucajsięodrazunagłębokąwodę.Radzimyzacząćodpomniejszychspraw,zanimdojdzieszdowprawy.Zasadniczo,lepiejniewybaczaćkomuś,ktomożeponowniesprawićcierpieniewskutektakiejsytuacji.Takpoważnesprawymogąbyćpodejmowane,gdynabierzeszdoświadczeniaizrozumieszfilozofięprzebaczania.(patrzTrudnePrzebaczenieiPojednanie).Terazpomyślomałejsprawie,wktórejmógłbyśprzebaczyćipodążajzakrokamiopisanymiponiżej.CzteryKrokidoPrzebaczeniaNajlepsząmetodądlapoczątkującychjestspisanieCzterechKrokównakartcepapieruKrok1:Określkomuizacopragnieszprzebaczyć.Krok2:Uporządkujswojeprzemyślenianatematodczućodnośniedodanejsytuacji.Wybierztemyśli,któresątwoimiprawdziwymiuczuciami,zamiasttychodgórnienarzuconychprzeznormyspołeczne.Musiszpodążaćwkierunkuswoichszczerychodczuć.Krok3:Określ,jakiekorzyścizyskaszpoprzezwybaczenie.Zpewnościąbędąoneprzeciwieństwemtego,coczujeszwchwiliobecnej.Smutekstaniesięradością,złośćzmienisięwspokój,uczucieciężkościprzerodzisięwpoczucielekkości.Jeżeliwtymmomencieniejesteśwstanieokreślićswoichwłasnychkorzyści,poprostuskorzystajzkilkuogólnych(pokój,wolność,mniejtrosk,więcejpewnościsiebieitp.).Bardzopomocnejestwyobrażeniesobieswojegożyciaodmomentu,wktórymtwojeprzebaczeniefaktycznienastąpi.Krok4:Dołóżwszelkichstarań,bydoprowadzićdoprzebaczenia.Poprostuokreśl,komuzamierzaszprzebaczyć,apotempomyślokorzyściachpłynącychztegofaktu.

Wwiększościprzypadków,CzteryKrokiwyglądająnastępująco:Przykład1:Wyobraźsobie,żetwójprzyjacielJanekodjakiegośczasucięunika,atyniewiesz,dlaczegotaksiędzieje.1.ZamierzamwybaczyćJankowizato,żemnieunika.2.Terazpragnęwyrzucićzsiebieuczuciasmutku,złościistrachu.(Możeszzdecydowaćsięnauwolnienieemocjonalnewpóźniejszymetapie,jeśliczujesz,żetakbędziedlaCiebielepiej.)3.Przyjmujędowiadomości,żeprzebaczenieJankowiprzyniesiemikorzyści,czyniącmnieszczęśliwszym,zdrowszymispokojniejszymczłowiekiem.4.Zobowiązujesię,abywybaczyćJankowiorazakceptujępokójiwolność,któreniesiezesobąprzebaczenie.Przykład2:Wtymprzykładzie,pewienzwiązekzostałzakończonyprzezdziewczynęoimieniuJoanna.1.PragnęwybaczyćJoanniezato,żeodeszła.2.Terazpragnępozbyćsięmoichuczućżalu,porzuceniaistrachu.3.Przyjmujędowiadomości,żewybaczenieJoannieprzyniesiemikorzyści,poczujęsiębardziejprzejrzysty,szczęśliwy,azwiązkitworzoneprzezemniewprzyszłościbędąowieletrwalsze.4.ZobowiązujęsięprzebaczyćJoannieiakceptujęspokójiwolność,płynącezfaktuprzebaczenia.Przykład3:Wtymprzykładzie,ktośzostałzwolnionyzpracy.1.Pragnęprzebaczyćmojemuszefowizato,żemniezwolnił.2.Chcęterazpozbyćsięuczućzłościismutkuorazpoczucianiesprawiedliwościirozczarowania.3.Przyjmujędowiadomości,żeprzebaczeniemojemuszefowiprzyniesiemikorzyści,poczujęsiępozytywnie,będęszczęśliwyizmotywowanydoznalezienianowejpracywnajbliższejprzyszłości.4.Zobowiązujęsięprzebaczyćmojemuszefowiorazakceptujępokójiwolność,płynącezprzebaczenia.ArkuszRoboczy–CzteryKrokidoPrzebaczenia–pomożeciprzejśćprzezczteryetapy.

CzteryKrokidoPrzebaczenia–ArkuszRoboczyArkuszRoboczy–CzteryKrokidoPrzebaczenia–pomożeciprzejśćprzezczteryetapy.1.KtoiCoPomyśloosobie,którejchceszprzebaczyćorazdlaczegopowinieneśtozrobić.Uzupełnijponiższepole:Pragnęprzebaczyć____________za_______________.Tozdanieokreśli,komupragnieszwybaczyć,orazcojesttegopowodem.Nachwilęobecnąmożeszniebyćpewien,czychceszwybaczyćdanejosobie,niemniejjednak,narazie,trzymajsiętejdrogi.Przykłady:ChcęprzebaczyćTatianiezato,żeodbiłamichłopaka.ChcęprzebaczyćJankowizato,żebiłmnie,gdybyłemdzieckiem.Chcęprzebaczyćmojemutaciezato,żeniedostatecznieokazywałmiuczucia.2.MożliweprzeszkodySporządźlistęuczuć,któremogąstanąćnatwojejdrodzedowybaczeniatejkonkretnejsytuacji.Skupsięnaemocjach,takichjakgniew,ból,strach,zazdrość,pożądanie,chęćzemstyitp.Wtejchilijestem(zły,chcęsięzemścić,Mamochotęmuprzywalić,itp.)

________________________________________________________

3.Korzyści:

Sporządźlistękorzyścipłynącychzprzebaczeniatejosobie(tymosobom).Jakbyśsiępoczuł,czytwojenastawienieuległobypoprawie?Czytwojezachowaniebyłobyinne?Przykłady:więcejszczęścia,spokójducha,poczuciewolności,odprężenie,więcejenergii,doświadczeniedlabudowaniazwiązkówwprzyszłościitp.Lepiejjestskupićsięnapozytywnychuczuciachniżnabrakunegatywnych(„spokojniejszy”brzmilepiejniż„mniejbojaźliwy”).________________________________________________________

4.AfirmacjaPrzebaczenia:

Stwórzterazzdaniepotwierdzającetwojeszczereintencje,względemprzebaczenia.Popierwsze,wybierzkilkakorzyścizKroku3,któresądlaciebienajistotniejszewdanejchwili.Potemstwórzzdanie,używająctychstwierdzeń.Przebaczam_________________[imię]orazakceptuję___________[korzyści],któreniesieprzebaczenie.Powiedzmy,żepracujesznadprzebaczeniemdlakogośoimieniuJan,azKroku3wybrałeśkorzyści„pokój”oraz„wolność”jakonajważniejsze.Wtedymógłbyśnapisać:“WybaczamJankowiiakceptujępokójiwolność,płynącezprzebaczenia.”Powoliwypowiedztozdaniewewłasnymumyśle,conajmniej3razy.Obserwuj,czyzaczynaszodczuwaćróżnicęwswoimnastawieniu.Powtórz:TerazpowróćdoKroku1iprzejdźponownieprzezCzteryKroki,powtórzjekilkukrotniedlategosamegoprzykładuiobserwujczytwojeodczuciaulegajązmianie.Poczujesz,jakwolaprzebaczeniarośniewtobiepodczasKroku1,orazjaktouczuciewzmacniasię,gdyprzechodziszprzezKroki2i3.Wpewnymmomenciepoczujeszsięlepiejiostateczniedoznaszspełnieniawdanejsytuacji.Imczęściejćwiczyszprzebaczanie,tymłatwiejonoprzychodzi,ażdomomentu,gdystajesiętotwoimnaturalnymodruchem.Przykład:WybaczamJoannieiakceptujęspokójorazwolność,niesioneprzezprzebaczenie.

KorzystaniezKrokuPierwszego

KluczemdoKrokuPierwszegojestpoprostuprzyznaniesięprzedsobą,żechceszkomuśprzebaczyćwrazzeświadomością,zacochceszprzebaczyć.Dziękitemuprzełamieszwszelkiegorodzajunegacjetego,cozaszłowtwoimumyśle,zaakceptujeszjeipodejmieszdziałaniawstosunkudocałegozajścia.Ważne,bypodczastegokrokuniestaraćsiębyćzbytmiłymlubuprzejmym.Musiszzaakceptowaćswojeprawdziweemocje,związanezzajściem,abydokonaćrealnychzmian.Jeśliczujesz,żektoś„odbiłcidziewczynę”,właśnietozdaniejestodpowiednimstwierdzeniemdowypowiadania–przynajmniejnapoczątkutwojejdrogi.Niemniejjednakunikajintensywniedramatycznychinterpretacjiskutkówwydarzenia,takichjak„onicałkowiciezrujnowalimiżycie”.Odrobinadramatunawstępieniezaszkodzi,alestarajsiętrzymaćswojenerwynawodzyidostrzegajfaktyzwiązanezzajściem.Wpóźniejszymetapie,gdyjużprzejdzieszwszystkiekrokipokilkarazy,zacznieszodczuwaćzmianywswoimpostrzeganiu,acozatymidzie,zmienisięrównieżtwójdobórsłówokreślającychtonieprzyjemnezdarzenie.Tocałkowicienaturalnaczęśćcałegoprocesu.Jeśliszczerzepragnieszkomuśprzebaczyć,prawdopodobnieczujesz,żetowłaśnietadrugaosobapowinnajakopierwszawyciągnąćdociebierękę.Byćmożeniechceszkomuśprzebaczyć,ponieważboiszsięponownegozranienia,tymbardziej,jeśliniewidujesztejosobynacodzień.Wkażdymztychprzykładówmaszdoczynieniaztzw.TrudnymWybaczaniem,wprzypadkuktóregodochodzinamjeszczeoddzielnyizłożonyprocespojednania.JeślijesteśwstaniestawićczołaTrudnemuWybaczaniu,tośmiało,przebacz,wykonującCzteryKroki.Winnymwypadkuwybierzmniejdramatycznezajście.Jeśliobecniepracujesznadprzebaczeniemsamemusobie,prosimyozapoznaniesięzrozdziałempt.„JakprzebaczyćSobie”.

KorzystaniezKrokuDrugiegoKrokdrugipoleganarozpoznaniudróg,którymiból,wywołanyprzezzajście,wciążdocieradotwoichmyśli,uczućidziałań.PodobniejakwKrokuPierwszymtoszalenieistotne,abyspisaćwłasneszczereuczucia,ponieważwrazzichakceptacjązmianastaniesięrzeczywista.Czasamimożeszniebyćpewien,coczujesz,takwięcspróbujmniejwięcejsiędomyślić,jakiegorodzajuemocjemogątobyćipowtórzkrokipokilkarazy.Ponadto,próbującopisaćswojeemocje,możeszskorzystaćzodczućfizycznych,takichjak:„Uwalniamsięodprzeszywającegouczucia,chłodnegozdrętwienia”.Takametodajestszczególnieprzydatna,gdyniejesteśświadomokreślonychemocji,narastającychwokółkonkretnegoproblemu.Jeśliskupiaszsięnadoznaniachcielesnych,podążajtymtropem.Wpóźniejszymetapiemożepojawićsięświadomośćemocjonalnaiwtedybędzieszmógłrównieżdołączyćuczucia.Jeślitwojeuczuciasąniejasne,postarajsięopisaćjewprzybliżeniu;„Uwalniamsięoduczuciaswojegorodzajubeznadziejności”.„Uwalniamsięodtegoniejasnego,niecolepkiego,zimnegopoczucianieszczęścia”.Nawetniejasneuczuciasąwstaniedoprowadzićdoprzełomów,takwięcniepozwól,byniejasnośćpowstrzymałacięprzedprzemyśleniaminadkonkretnymzajściem.Gdyczujesz,żepoległeśnatymetapie,spróbujpopracowaćnadproblememmniejszegokalibru,potembędzieszmógłjeszczewrócićdotegozajścia.Wprzeciwnymrazieprawdopodobniebędzieszpotrzebowaćwsparciaodzaufanegoprzyjacielalubdoradcy,którzybyćmożezaradzącośnatwójproblem.Jeszczeinnąopcjąjestdelikatneprzeskoczenietegokrokuiskupieniesięnakolejnych,takbysprawdzić,czyznówpoczujeszemocjonalneporuszenie.

KorzystaniezKrokuTrzeciegoPodczasKrokuTrzeciegoskupiaszsięnakorzyściach,płynącychzuwolnieniasięodnegatywnychuczućzwiązanychzzajściem.Wyobraźsobie,jakbędzieszsięczućizachowywać,kiedyzdołaszuwolnićsięodtegobagażuemocjonalnego.Pomyśltylko,oilelepiejilżejsiępoczujeszi,jaktaróżnicawpłynienatwojeżycie.Pomyślotym,jakmożeszprzelaćtowspaniałeuczucienaludziwokółciebie.Prawdopodobniewtymkrokuuświadomiszsobie,jakkorzystnepotrafibyćPrzebaczanie,ponieważtocoświęcejniżuwolnieniesięodcierpienia,towybórszczęśliwszychnastawieńidziałań.Kiedyszczerzedochodzidoprzebaczenia,zaczynaszpojmować,dlaczegotenprocesjesttakwspaniałąrzeczą.Jeślitaświadomośćspłynienaciebie,jesttopowóddoradości,ponieważstanieszsięzmotywowanydowybaczania.Naogółkorzyścipłynącezwybaczaniasąprzeciwieństwemtychzwiązanychzcierpieniem.Niniejszekorzyścilepiejokreślaćwichpozytywnejformie;„szczęśliwy”zamiast„niesmutny”,„spokojny”zamiast„niewściekły”.Kiedybrakcipewnościcodokorzyściwybaczania,postarajsięodnieśćdopozytywnychrzeczyztwojegoobecnegożycia–nawetjeśliniejesteśpewien,czysąonedostatecznieistotne;„pokój,szczęście,sukceslubdostatek”.Gdymusiszskorzystaćzwrażeńfizycznych,abyopisaćuczucia,odktórychsięuwalniasz,skorzystajzichfizycznegoprzeciwieństwawceluokreśleniakorzyścinatymetapie,przykładowo,uczucia„zimnaiotępienia”mogąstaćsię„ciepłemiwigorem”,„ciasnotaiduszność”przerodząsięw„przestrzeńiwytchnienie”itp.Dokorzyścirównieżzaliczaćsięmogąrzeczypraktyczne,wyrażonewdowolny,docierającydociebiesposób;„bądźbardziejpewnysiebie”,„zdobądźlepsząrobotę”,lub„stwórznowy,szczęśliwyzwiązek”.Imwiększepragnienieotrzymaniakorzyści,tymwiększąmotywacjędowybaczeniapoczujesz.

KorzystaniezKrokuCzwartegoWKrokuCzwartymdokonujesięformalizacjiikonkretyzacjitwojejwoliwybaczenia.Byćmożeniejesteśpewien,czyszczerzepragnieszprzebaczyć.Prawdopodobniewtwoichmyślachpojawiasięsporowątpliwości,leczmimowszystkospróbujiprzekonajsięsam.Przebaczenietojednaztychrzeczy,przyktórejnawetodrobinadobrejwoli,wiodącakuotwartościnanowemożliwości,możeprzynieśćspektakularnerezultaty.Napoczątkunajlepiejjestgeneralizowaćwodniesieniudoefektówprzebaczenia,przykładowo:„akceptujępokójorazwolność,płynącezprzebaczenia”,lub„akceptujęuzdrowienieidobresamopoczucie,płynącezprzebaczenia”.Wpóźniejszychetapachmożeszdodaćkorzyści,którezostałyokreślonewTrzecimKroku,włączającjedoKrokuCzwartego.Naprzykład,powiedzmy,żezamierzaszwybaczyćzajściezwiązanezpracą,aświadomośćzałatwieniasprawypostawicięprzedmożliwościązdobycialepszejposady.Wtedykorzystaszzezdań,takichjak„akceptujępokójpłynącyzprzebaczeniaorazkorzyści,któreniesiezesobąprzyjaznaatmosferawpracy,atakżemożliwośćzmianyposadynalepszą”,lub„akceptujękorzyścibyciaszczęśliwszymwmojejobecnejpracy,atakżefakt,żejestembardziejzmotywowanynaznalezieniejeszczelepszejposady”.Niemniejjednaktegorodzajukorzyścimogącisięwydaćzbytmaterialistycznelubniedopasowanedotwojegosystemuwartości.Wtakimprzypadkuniemieszajwtokorzyścipraktycznych.Czasamiwartotrzymaćsięprzyokreślonymkroku,wszczególności,gdydoznajeszpoczuciawolnościiwigorupodczaspracynadnim.KoncentracjanaKrokuCzwartymipowtarzaniegowięcejrazyniżinnekrokimożezadziałaćnatwojąkorzyśćzakażdymrazem.RównieżwartospróbowaćKrokuCzwartegowformiewerbalnejdeklaracji,którąkilkukrotniewypowiadasznagłoslubmyślach.Wyobrażaniesobiejakbyś

myślał,czułidziałał,gdyjużbędzieszmiałprzebaczeniezasobą,czynitenprocesjeszczepotężniejszym.

StrumieńPrzebaczeniaĆwiczącteczterykroki,poczujesz,jakrośniewtobietouczucie.KiedyjużpowróciszdoKrokuPierwszego,powykonaniuwszystkichetapów,odnajdzieszwsobietopoczucie„chęciprzebaczenia”iodczujesz,jakwtobienarasta.Zyskaszświadomośćtego,coobecnieczujeszwKrokuDrugim,lubtego,jakiekorzyściotrzymaszwKrokuTrzecim.Zakażdymrazem,gdyprzechodziszprzezteczterykroki,uwalniaszstrumieńprzebaczenia.Spójrznato,jaknapłynącąwodę,któraswoichstrumieniemwypłukujemułzrzeki;tylkowtymwypadku,strumieniemjestpowtarzalneprzechodzenieprzezCzteryKrokidoWybaczenia.Wtensposóbuwalniaszstrumień,któryspłuczewcześniejszewzorcepoczuciabóluinieszczęścia.Imczęściejprzechodziszprzeztekroki,tymmocniejszystajesiętenefekt.Cowięcej,pokilkukrotnymwykonaniuCzterechKroków,wzmocniszswojąpsychikę,nawetjeśliaktualnieskupiaszsięnakolejnymproblemie.Doświadczająckorzyściprzebaczaniajednejrzeczy,zapragnieszwybaczyćkolejne.Twójpoziom„chęciwybaczenia”zaczniewzrastać,nawetwskutekrzeczyniepowiązanychzwcześniejszymprocesemwybaczenia.WtensposóbPrzebaczaniestaniesiędlaciebienaturalnymodruchem.

WinaiWstydPoczuciewinypojawiasięwnas,gdydopuścimysięczegośzłego;wstydsprawia,żezaczynamypostrzegaćnassamychjakozłychludzi.

Abybyćwstaniesobieprzebaczyć,należyzrozumiećróżnicępomiędzywinąiwstydem.Winaiwstydczęstoidąwparze,sątraktowaneniemalżenarównilubzbardzozbliżonympodejściem.Niemniejjednaksątodwie,różniącesiękwestie.Winanarastawnas,kiedyzrobimycośwbrewnaszemuwewnętrznemupoczuciudobra.Zkoleiwstydzwiększasię,jeśliodczuwamy,żecośznamijestnietak.Winazwiązanajestbezpośrednioztym,corobimy,lubztym,czegodopuściliśmysię;natomiastwstydodnosisiędotego,kimjesteśmy.Gdyczujemysięwinni,możemypomyśleć„Zrobiłemcośpotwornego”;ajeśliodczuwamywstyd,pomyślimy„Jestemzłąosobą”.Ważne,abyzrozumiećtęróżnicę.Jeślipragnieszosiągnąćcałkowiteprzebaczenie,musiszzająćsięzarównopoczuciemwiny,jakiwstydu.Niektórezajściamogąbyćzwiązanezkażdymztychuczuć,aczkolwiekprocesyradzeniasobieznimizdecydowaniesięodsiebieróżnią.Wyzbywamysiępoczuciawiny,pozbywającsiępragnieniaukaraniasiebiesamych,atozkoleiwymuszananasodejściaodsamo-potępieniaorazkażdejinnejformykary,któramogłabynamwzaszkodzićwjakikolwieksposób.Możemypomócsobieosiągnąćtopoprzezzadośćuczynienie,przeprosiny,skorzystaniezCzterechKrokówdoPrzebaczeniaitp.Teśrodkipomogąnamuleczyćzarównopoczuciewiny,jakiwstydu,niemniejjednakwstydwymagapodjęciadodatkowychkroków.Pragnącpozbyćsięwstydu,musimypojednaćsięzwłasnymwnętrzem(patrzPojednanie).Wstydjestzwalczanypoprzezpielęgnacjęrelacjibieżącychznamisamymi,awszczególnościztymiczęściamiosobowości,któreoceniamyjakosłabelubułomnepodokreślonymwzględem.Potrzebanamwejśćwszczęśliwyizdrowyzwiązekzwłasnym„ja”,abypozbyćsięszkodliwychformwstydu.Towymagadeterminacji,byciaświadomymistaniasięobojętnymna„głosywgłowie”,któresprowadzająnasdoparteru,sprawiając,żeczujemysiępodle.Co

więcej,równieżwymagatoodnaszmianynastawieniawstosunkudootaczającychnas,nieprzyjaźnienastawionychludzizjednoczesnymnabraniemdystansudonich,wmiaręmożliwości.Wpraktyceoznaczatospędzanieczasuwśródludziprzyjaźnienastawionych,którzysądlanasdobrzy.Należyprzestaćbyćpodejrzliwymwobecosób,któreszczerzenaslubią.Uwolnieniesięodwstydujestzwiązanezezmianąnastawieniana„dobrego,miłegoitroskliwegoprzyjaciela”dlanassamych.Wieluznasuwewnętrzniarodzica,nauczycielalubkrewnego,którybyłprzesadniekrytycznylubniemiłydlanaswprzeszłości.Jeślirzeczywiścietakjest,togłostejkrytykiciągleprzemawiawnaszychgłowach.Czasamistajesiętakgłębokozakorzenionywumyśle,żenawetnierozpoznajemyjegodziałania,amimowszystkociąglegenerujepojawiającesięwnasuczuciainastroje.Nietrzebasięukrywaćprzednimanibraćsobiedosercajegosłów.Reagującnagłoskrytyki,tylkowzmacniaszjegooddziaływanie.Naogółwewnętrznykrytykniepodsuwanampomocnychanikonstruktywnychrozwiązańdlaproblemów.Oczywiściemożnatozbagatelizować,mówiąc„Totylkozwykłamyśl,niematutajdrugiegodna”.Zczasemgłososłabnieicałkiemzniknie,jeśliniebędziesznaniegoreagować,aniufaćsugestiomprzezniegowypowiadanym.Zdrugiejstrony,poczuciewstydumożerównieżposłużyćzaimpuls,motywującydopodjęciadziałaniawzwiązkuzwyrządzonąszkodą.Wstydprowadzidouzależnień,złychnawykówihuśtawekemocjonalnych.Zignorowanepoczuciewstyduzacznienarastać.Człowiekżyjącywkonflikciezsobąsamymstajesięosłabionyibardziejskłonnydorobieniarzeczy,któretowistocieleżąuźródłategokonfliktu.Takwięcwstydmożepodsycaćpoczuciewiny,niewspominającotym,żesamnarastawmiędzyczasie.Poczuciewstyduniejakousprawiedliwianasdoszybkiegoprzerzucaniawinynainnychijednocześnietłumizdolnośćprzebaczaniazaczyjeśbłędy.Takwstydmożesięroznieśćniczymzarazawśródludzi,gdziekażdyzainfekowanypróbujezarazićnimnainneosobypoprzezzawstydzanie.Kiedylidergrupy(głowarodziny,szeforganizacji,duchownyitp.)nosiwsobiepoczuciewstydu,wtedyzłatwościąprzerzucisięononapozostałychczłonkówgrupy,tworząctoksycznąatmosferęobwinianiaipotępiana.Wtedyniepozwalamysobienarzeczy,naktórewnaszymmniemaniuniezasługujemy,bezwzględunato,jakbezsensowniemożetoczasamibrzmieć.W

każdymrazieniespełnionepragnienianiedadząnamspokoju.Zdarzasię,żechowająsiępodpowierzchniąiwychodząwpostaciuzależnieńorazwewnętrznychprzymusów.Nałogowokompulsywnapostawabudziwnaspoczucie,żenacośniezasługujemy.TotakzwanaPętlaWstydu;poczucieprzymusuzrobieniaczegoś,czegowedługnasnienależyrobić,wstydzeniesięzanassamychztegopowodu,naszepróbyukryciasięprzedwewnętrznympoczuciemwstydu(niewspominającowewnętrznychgłosachkrytyki,którenieustannienaspotępiają)przeradzająsięwnałóg,odktóregoczujemy,żepowinniśmysiętrzymaćzdalekaitakwkółko.

DumaiWstydWinajestprzydatnawyłączniewtedy,gdywywołujerzeczywistązmianęzachowania,motywującdozadośćuczynienia.

Emocjezwiązanezewstydemnieograniczająsięwyłączniedouwarunkowańosobistych.Poczuciewstydumożewynikaćzpogwałcenianormakceptowanychprzezokreślonynaród,rodzinę,atakżezbyciawcentrumzajścia.ZanimskupiszsięnaUwarunkowaniachNarodowych,rzućokiemnaNarodowąDumę.Urodziłemsięimieszkamwnaturalniepięknymkraju(Szkocja).Pewnegodniajedenzamerykańskichgościpowiedziałdomnie„Żyjeszwtakuroczymkraju.Tujestcudnie!”.Przezkilkaminutczułem,jaknapawamnieduma,alezarazotrząsnąłemsię,mówiąc„Chwileczkę!Przecieżjaniemamnicwspólnegoztym,żetenkrajwyglądatakpięknie,niestworzyłemgór,któretakpodziwiał,anirzekanizapadającychwpamięćkrajobrazów.Nawetniewiem,czybyłbymwstanieusypaćpagórek,gdybympoświęciłnatocałeżycie.Wkażdymraziewydajemisię,żeniemapodręcznikówpoświęconychrobieniugór,dolin,czyrzek.Dlaczegowięcnapawamnieduma?”Zdrugiejstrony,mojepoczucienarodowegowstydupojawiasię,kiedynaszejdrużynienarodowejniepójdzienaMistrzostwachŚwiata–atakniestetyjestzakażdymrazem,kiedysięzałapią.Naogółpoobejrzeniukilkuporażektracęzainteresowanie,ponieważniechcęsiędalejdenerwować.Gdzieśprzeczytałem,żewysokiejklasyangielskadrużynapiłkarska–ManchesterUnitedmawięcejfanówpozagranicamiWielkiejBrytaniiniżnasamychwyspach.Wieluztych„fanów”nawetniepostawiłonogiwWielkiejBrytanii.MiędzynimiaklubemManchesterniemażadnegonaturalnegopołączenia,niemniejjednakświętują,kiedyManchesterodnosizwycięstwoizasmucająsię,gdyponosiklęskę.Totrywialnyprzykład(chybażejesteśzagorzałymfanempiłkinożnej),aczkolwiekoddajesednosprawy.Zarównonaszaduma,jakiwstyd,mogąbyćzainicjowaneprzezsytuacje,naktóreniemamynajmniejszegowypływu.Zdrugiejstronymożemyumyślniewybieraćrzeczy–zktóryminiemamyżadnegopołączenia–abywykorzystaćje,jakoźródłodumy.To

prawdopodobniedlategokibicezinnychkrajówmądrzestawiająnaManchesterUnited(drużynęokrytąniekwestionowanąsławą).Dumaiwstydmogąbyćpokrętneiarbitralne,leczmimowszystkonadalpozostająsiłami,kształtującyminaszezachowanienawielurozległychpłaszczyznach.Kształtujązdarzeniaprzeżywanezpoziomuosobistego,jakrównieżzpoziomuzbiorczegopoprzeznarody,działającenaarenieświatowej.Winaiwstydniezawszewystępująwnegatywnymcharakterze.Jeślimądrzesięznichskorzysta,nałożąrozsądneograniczeniananaszezachowanieipomogąnamwpasowaćsięwobowiązującenormy.Winastajeużytecznawyłączniewtedy,gdymotywujenasdozadośćuczynieniazawyrządzonąkrzywdęiwpływanazmianęnaszegozachowania.Winajestszkodliwa,kiedywpędzanaswprzewlekłystanobsesjinaswoimpunkciepołączonejzobwinianiem,którenieprowadządożadnychpozytywnychzmian.Zkoleiwstydjestpożytecznytylkowtedy,gdywywołujewnasprzemyślenianatematwłasnychnastawieńiprzekonań,prowadzącychdobycialepszymczłowiekiem,bardziejwrażliwymiwykazującympozytywnecechy,którychobecnienambrakuje.Wstydjestwstanierozbudzićwnasempatięorazzwiększyćnasząśmiałośćwrealizacjiwłasnychpomysłów.Tokwestiapraktykiwzarządzaniutymipierwotnymiemocjamiwinyiwstyduzapomocąkonstruktywnychmetod.Niechodzioto,żebyzatracićsięwnich,czyteżcałkiemichunikać(starającsiębyćzajętym)równieżniepolegatonaichzwalczaniu.Niktznasniechcebyćograniczanyprzezemocjezprzeszłości,którenieprowadządokonstruktywnychpostawczypraktycznychdziałań.Możemyzarządzaćwinąiwstydempoprzezpraktykowanieprzebaczaniasobie.Dziękitemuokreślamynaszstosunekdotychpierwotnychuczuć,zamiastbyćnaichłasce.

SkruchaNajszczerszaskruchatogodnieprzeżyćżycie.

Ciągłepatrzeniewprzeszłośćjestwcałkowitejsprzecznościznaturalnymporządkiemżycia.Najlepszymsposobemnazadośćuczynieniejestzmianastylużycia.„Najszczerszaskruchatogodnieprzeżyćżycie”niechtohasłostaniesięparafraząstaregopowiedzenianatematzemsty.Jeśliistniejąjakieśsposobynazadośćuczynieniezawyrządzonąkrzywdę,toprowadzeniegodnegożyciazpewnościąjestjednymznich.Częstoszczereprzeprosinyprostozsercasąwstaniezdziałaćcudaipomócnaprawićwszelkąwyrządzonąszkodę.Każdypopełniabłędylubzrobił,czyteżpowiedziałcoś,czegoterazbardzożałuje.Tomożekosztowaćsporoodwagi,abyskonfrontowaćsięztymi,którychskrzywdziliśmyiprzyznaćsiędowiny,mówiąc,jakbardzożałujemytego,cozaszło.Takiepostępowaniepomożenamzapobiecpodobnympomyłkomnaprzyszłość,awięźempatiinawiązanazosobą,którąprzepraszamy,sprawi,żeryzykoponownegoskrzywdzeniajejznaczniezmaleje.Skruchęmożnawyrazićpoprzezrekompensatę;zadośćuczynieniezaniemiłesłowawypowiedzianenaczyjśtemat,zwrotskradzionychpieniędzy,szczersząpostawęwobecwszystkich,takabywyrównaćuczynioneszkodyitp.Jeśliniejesteśmywstaniezadośćuczynićskrzywdzonejosobie,możemypomyślećozrobieniuczegoś,dlaludzizjejotoczenia.Przykładowo,jeśliskrzywdziłeśkogośnatlerasowym,zróbdobryuczynekdlaosobyotymkolorzeskóry.Zadośćuczynieniemożeprzybraćformędotacjidlaodpowiedniejfundacjicharytatywnej.Wystarczyodrobinaprzemyśleńiwyobraźni,abyznaleźćsposóbnaodkupieniewin,nawetjeśliniemamymożliwościbezpośredniegoskontaktowaniasięzosobąpokrzywdzoną.Jeślidopuściliśmysięnaprawdęzłychczynów,takichjakumyślnezabójstwolubpoważneokaleczeniedrugiejosoby,torzeczjasna,wtakichwypadkachzadośćuczynieniestajesiętwardymorzechemdozgryzienia.Niemniejjednaknigdyniewolnotracićnadziei.Pokójiuzdrowienie,idącezaPrzebaczeniem,sprawiają,żekażdypodświadomiedążydotakiegostanu.Jeślitwójprzypadekjestekstremalny,lepiejzacznijodnaprawypomniejszychbłędów,bypóźniej

skupićsięnatychpoważniejszych.Nigdyniebądźdlasiebiejaksędziawydającywyrokskazujący.Karaniesiebieniepomożeosobomskrzywdzonymprzezciebie.Torówniapochyła,któratylkowprowadzakolejneabsurdydotwojegożycia.Karzącsiebie,nienaprawiszniczego.Błądmożezostaćpoprawionytylkoiwyłączniepoprzezdobreuczynki,akaraniesiebienikomuwniczymniepomaga.Wgodnymżyciuniemamiejscanapretensjeodludzi,którymwyrządziliśmykrzywdę,jeślidołożyliśmywszelkichstarań(mieszczącychsięwgranicachzdrowegorozsądku),abyzadośćuczynić.Kiedyludziewdalszymciąguobwiniająnas,bezracjonalnychpodstaw,toproblemleżywnich,aniewnas.Kierująnimiichwłasneproblemy,aichmotywypowinnyzostaćpoddanewątpliwościom,nawetgdywystępująwcharakterzeofiary.AgresywnaOfiaralubigraćnaemocjachinnych,uderzającwstrunywinyiwstydu,atowszystko,żebyusprawiedliwićwłasneofensywnenastawienieiukryćniejednoznacznemotywy.Winalubwstydmogązostaćwykorzystaneprzezinnychdomanipulacji,lubkontrolinaszegozachowania.Tegorodzajumanipulacjenaogółstosowanesąprzezludzi,którzyuważająsięzawzórcnót,mimoiżtakiemniemaniewnajlepszymwypadkujesttylkonieudolnąpróbąwywarciawrażenia.Autentyczniprzywódcyduchowizawszedoradząnampodejmowaniedziałańwcelunaprawyszkód,aniewykorzystywaniebłędówjakośrodkówdorealizacjiwłasnychcelów.Nawetbardzopewnisiebie,kompetentniludziemogązałamaćsiępsychiczniewobliczuAtakuWstydu.Takiatakmożezostaćzainicjowanyprzezczłonkarodziny,którypowie:„Pamiętam,jakmoczyłeśłóżkozamałolata”,lubpartnerkiżyciowej,mówiącej„Pamiętasz,jakzapomniałeśonaszejrocznicy?!”,czyteżprzezosobę,którawytkniebłędytwojegonaroduzprzeszłości,mówiąc„Pamiętasz,cotwoiludziezrobiliwczasiewojny?!”.Odpowiedziąnawszystkietezarzutyjestprostenastawieniewstylu„Towszystkojestjużzamną,coinniztymzrobią,toichsprawa”.Dodatkowąobronąmożebyćprawodopodaniaczyjejśmoralnościwwątpliwość,gdyktośkurczowotrzymasiętakpłytkiejstrategii.Krytykującipotępiającsamychsiebiezazłyuczyneklubzazbrodnię

popełnionąprzeznaszkraj,niewnosimynickonstruktywnego.Czyjestktokolwiek,ktonatymskorzysta?Czyświatstaniesięlepszymmiejscem,jeślisiępotępimy?Potępieniemożebyćpożytecznetylkojakotymczasowyśrodekzapobiegającydalszemuranieniusiebie.Samo-nękaniepsychicznewdłuższejperspektywieniczymnieróżnisięodobsesjinawłasnympunkcie,którależyupodstawcałegoproblemu.Większośćbłędówwynikazbyciazaślepionymwłasnąosobą,przezcostajemysięobojętninaoczekiwaniaipotrzebyinnych.Samo-ukaraniesiętonicinnegoniżdalszepodążanieścieżkąwłasnegoego.Milionrazylepiejwykorzystaćswójczasienergięwsposóbsłużącypotrzebominnychniżpoświęcaćgotymlubinnymformomsamo-obrzydzenia,obwinianiasięlubwyrządzaniasobiekrzywdy.

CzyBógJestwStanieMiWybaczyć?Wybaczeniesobiesamymtonajszczodrzejszainajmniejsamolubnarzecz,jakąmożemyzrobić.

Zpunktuwidzeniaosobyreligijnejmógłbyśzastanawiaćsię,jakwtymwszystkimodnaleźćBoga.Możeszsobiepomyśleć„TylkoBógmożezadecydowaćotym,czymiwybaczy”.Kwestią,nadktórąnależysięzastanowić,jestto,ktostoizatwoimpotępieniem?Byćmożejużprzebaczyłeśsobielubniemaszpotrzebytegorobić.Musiszstawićczołaswoimmetodomobwinianiasię.Czynaprawdęuważasz,żedobrympomysłemjestzałożeniezgóry,jakBógoceniłbymtwojeakcjeikaraniesięzwyprzedzeniem?Jeślitakuważasz,torówniedobrzemożeszstwierdzić,żeznaszumysłBoga,aprzecieżniktniejestwstaniegopojąć.Lepiejnauczsięprzebaczać,zaczynającodsiebielubinnych,awtedybyćmożeprzejrzysznaoczyizrozumiesz,jakBógnaprawdępostrzegaświat.Jeśliczujesz,żemusiszpomodlićsięoprzebaczenie,niekrępujsię.Byłsobiekiedyśczłowiek,którysłużyłwielkiemuPanuwwielkimkraju.PewnegodniapomagającprzygotowywaćucztęnaprzywitanieswojegoPana,którywracałzdalekiejpodróży.Śpieszącsię,wpadłnadrzwiiupuściłdelikatną,bardzocennąmisę,którarozleciałasięwdrobnymaknakamiennejpodłodze.Sługabyłtakprzerażony,żeuciekł,abyschowaćsięprzedgniewemswojegoPana.Zdesperowanywciążzastanawiałsięjakakaraspotkagozatenuczynek.Czuł,żebędzietocoś,cowywołaniewyobrażalnybólipostanowiłodciąćsobiejedenzpalców.Takteżuczynił,akrzykijegoagoniizwabiłypozostałesługi.SłudzyzaciągnęligoprzedobliczePana,którydopierocowróciłzpodróży.KiedytoPandowiedziałsięotym,cozaszło,rzekłdoswojegosługi:„Głupcze,zadałeśmitrzyciosyjednympchnięciem,zczegotylkojedenbyłprzypadkowy.Rozbiłeśnajcenniejsząmisętofakt,aletoniejestwtymwszystkimnajgorsze.Przywłaszczyłeśsobieprawodowydaniasąduiwykonaniakary,kiedytoononiepowinnoznajdowaćsięwtwoichrękach.Podjąłeśdecyzjęosamookaleczeniu,niemyślącotym,jakograniczyszprzeztoswojązdolnośćsłużeniami.Ostatniedwasąnajwiększymizbłędów.Aterazmusiszżyćzeświadomością,żeukarałeśsięznaczniemocniej,niżuczyniłbymtosam.Okaleczyłeśnietylkociało,alerównieżiswojązdolnośćsłużeniami,acoza

tymidzie,okaleczyłeśmożliwośćrozwojuwswoimżyciu”.Tonącyczłowiekniejestwstanieuratowaćinnychprzedutonięciem.Żadnaosoba,któranieprzebaczyłasamejsobie,niepotrafiprzebaczaćinnym.Towłaśnieztegopowoduwieluludzimaproblemyzprzebaczaniem.Odmawiająsobieprzebaczenia,ponieważuważają,żeniesątegogodni.Poczuciepodłościpowstrzymujeichprzedwybaczanieminnymludziom,czująsię,jakbysamimielizbytmało,abysięjeszczezkimśtympodzielić.Niegodnośćwystawialudzinakpinyikumulujewnichpoczucieniesprawiedliwościiodrzucenia.Przebaczenietodrogaewakuacyjnaztakiejsytuacji.Przebaczenieniesiezasobąwspaniałe„konsekwencje”.Wybaczającsamemusobie,będzieciciężkopowstrzymaćsięprzedprzebaczanieminnym.Zkoleiwybaczającinnym,niebędzieszmógłoprzećsięprzebaczeniusobie.Tojestjakdawanieprezentu,któregocenaprzekraczatwójbudżet,alezarazpotym,jakgoprzekażesz,dostrzegaszobfitośćpojawiającąsięwokółciebie.Gołymokiemwidać,żebycieegocentrykiemwiążesięzezbytdużymmniemaniemosobie.Ciężkotozauważyć,aleegoizmmożebyćrównieżzwiązanyzezbytniskimmniemaniem.Egouwielbiaodseparowaćsięodresztycharakteru,poprzezbycie„wyjątkowym”,nawetjeślitawyjątkowośćmasięopieraćonegatywneaspekty.Niebądźarogancki,niejesteśgorszyniżktokolwiekinny.Wszystko,topowstrzymujecięprzeduczestniczeniemwżyciu,niepozwalaciswobodnieoddychać,ponieważzbytmocnokoncentrujeszsięnasobieiswoichproblemach,atonicinnegoniżczystyegoizm.Skupianiesięna„własnychbłędach”,„własnychżalach”,„cozrobiłemnietak”jestzupełnieoderwaneodrzeczywistościiwswojejnaturzejestzbliżonedoskupianiasięnawłasnychosiągnięciachiwłasnejsatysfakcji.Kiedyjużuświadomiszsobie,żerównieżpostępowałeśwtensposób,niebądźdlasiebiezbytsurowy.Prawdanigdyniesłużyzacepdouderzaniasiępowłasnymłbie.Samoprzebaczenienietylkopomożeci,alerównieżprzyczynisiędopodtrzymaniazdrowszychprzyjaźni,relacjirodzinnych,służbowych,społecznych,atakżetychnapoziomiepolitycznym,cowkonsekwencjiprowadzidolepszegoświatawogólnymtegosłowaznaczeniu.Tokroknaprzódwkierunkuświata,wktórymcoraztowięcejludzidecydujesięnapodjęciestosownychkrokównapodstawiepoczuciadobra,zamiastmanipulacjiiobsesyjności,rodzącychsięzpoczuciawinyiwstydu.

Samoprzebaczenieukierunkujetwojąenergięnaczynieniedobra;zadośćuczynienienarzeczskrzywdzonychosóblubwogólnymodniesieniudotwojegożycia.Energia,któradotychczaspoświęcanabyłanakrzywdzeniesiebie,możeprzyczynićsiędokonstruktywnegodziałania,stojącegowcałkowitejopozycjidozachowaniadestruktywnego.Wybaczeniesobiesamymtonajszczodrzejszainajmniejsamolubnarzecz,jakąmożemyzrobić.Touwalniacięodtendencjidoego-centralizacjiiego-obsesji,tymsamymułatwiającwczuciesięwpozytywnąrolęwtwoimwłasnymżyciu.Samo-przebaczeniepozwoliskończyćzbyciemosobą,którajestuzależnionaodemocjonalno-psychicznegobagażuwszystkichludzidookoła.Pozwolicinarozpoznanieispełnienieswoichwłasnychpotrzebwnieszkodliwysposób.Umożliwiaciuczestnictwowzwiązkach,którewsposóbpozytywnyikonstruktywnywpływająnażycieinnych.Pomożeciwyeksponowaćtwojenajlepszecechyzarównonapłaszczyźniesocjalnej,jakizawodowej(byćmożenaukapoprzezporażkiniejestdokońcadobraipoprawna),cowięcej,jestwstaniepozytywniewywrócićtwójświatdogórynogami.

JakPrzebaczyćSamemuSobieWeźpoduwagędobro,któremożeszzrobić;zamiastzła,któresięjużnieodstanie.

Pragnącsobiewybaczyć,możeszpomyślećoodpowiednimsposobienazadośćuczynienieskrzywdzonemu.Naprawianieszkodytoniezwyklechwalebnarzecz,aczkolwiekuważajnasamo-karanie,czającesiępodprzykryciemskruchy.Zadośćuczynienie,anawetsamamyślonim,powinnawywoływaćwtobiepoczucieulgi.Jeślitakniejest,toprawdopodobniejesttopewnaformaauto-krzywdzeniasiępodprzykryciem.Zadośćuczynieniemożecięsporokosztować;aleniepowinnoprowadzićdowyrządzaniasobiekrzywdy.Jeśliniemaszkontaktuzdanąosobą(jużdawnoniejestczęściątwojegożycia,zjakichkolwiekpowodów),alemimowszystkopragniesznaprawićwyrządzonąszkodę,zróbtometodąpośrednią,bądźszczodrylubpomocnydlakogośztejsamejrasy,grupylubrodzajuczłowieka–lubdlakogoścałkowicieprzypadkowego.Wierzyszwto,żenajpierwmusiprzebaczyćciBóg,zanimtybędzieszmógłtozrobić?Jeślitak,tozadajsobiepytanie:czytojużprzypadkiemniemiałomiejsca?NastępniepostarajsięukończyćCzteryKrokikilkarazyizobacz,czytwojemyśleniestałosiębardziejklarowne.(Patrz:CzyBógMiWybacza?)WprzypadkuprzebaczaniasamemusobieCzteryKrokidoPrzebaczeniasąpraktycznietakiesame.WkażdymraziezmieniliśmyKrokTrzeci,dodającsekcjęodnośniedotego,jakiekorzyściotrzymająinniwzwiązkuztwoimsamo-przebaczeniem.Krok1.Pragnęwybaczyćsobieza:Wybierzjedną,konkretnąrzecz.Przykład:Chcęprzebaczyćsobiezawypowiedzeniekrzywdzącychsłów,skierowanychdomojegobrata.Krok2.Chcęsięuwolnićodpoczucia:Krok3A.Przyznaję,żewybaczenietejsytuacjiprzyniesienastępującekorzyści:

Listakorzyścistaniesięjasna,gdyjużbędzieszwstaniesobiewybaczyć.Jednązkorzyścimożebyćuwolnieniesięoduczuć,wymienionychwKroku2,wywołującwsobiecałkowicieprzeciwneemocje.Korzyścimogąrównieżbyćzwiązaneztworzeniemdojrzalszychzwiązków,staraniemsięolepsząpracę,powiększenieswojegomajątkuitp.Towszystkozależyodtego,cojestistotneodnośniedorzeczy,którąpragnieszsobiewybaczyć.

Przykłady:Poczuciebyciaszczęśliwym,wolność,rozluźnienieitp.Skoromowaosamo-przebaczeniudodaliśmydodatkowykrok,Krok3B.Natymetapieskupimysięnakorzyściachdlainnych.Częśćtychkorzyścijestbezpośredniozwiązanazkorzyściami,któreotrzymasztysam;ainnemogąbyćpośrednimskutkiemtwojejżywszejibardziejkreatywnejpostawy.Krok3B.Przyznaję,żeprzebaczeniesamemusobiepozytywniewpłynienainnych,ponieważ:

Przebaczeniesobiesamemujestwstaniepomócinnym,ponieważstajeszsięlepszymrodzicem,uważniejszymprzyjacielem,dobrymsłuchaczemitp.Twojeskupienieprzeniesiesięzwłasnejosobynainnych.Będzieszmniejpotrzebować,ajednocześniewięcejdawaćzsiebie.Wybierzprzykładkorzyścidlainnych,którawedługciebiebędziemiałaznaczeniedlainnych.Przykłady:Stanęsięmiłydlaludziwokół(mniejgnuśny,oschłyiprzybity,azdrugiejstronymilszyibardziejkochający).Będęmiećwięcejdozaoferowania.Krok4.Zobowiązujęsięprzebaczyćsobieza_________________orazakceptujęspokójiwolność,płynącezprzebaczenia.Cowięcej,możeszdodaćdolubzastąpićpokójiwolnośćinnymikorzyściami.Wartopamiętaćokorzyściachdlainnych,wynikającychztwojejodmienionejpostawy.Częstobywa,żekorzyści,któreotrzymujeszty,pośredniowpływająnapozostałeosoby.Stającsięszczęśliwszymczłowiekiemlublepszympracownikiem,przynosiszkorzyściwieluosobomztwojegośrodowiska.Świadomośćwpływanianainneosoby,poprzezwykonywanietychKrokówdoPrzebaczenia,możeułatwićciprzebaczeniesamemusobie.Przykłady:1.Zobowiązujęsięprzebaczyćsobiezabyciewściekłymnamojążonę/mojegomęża,dziękiczemubędęmógł/mogłażyć,wykorzystującswójpełenpotencjał,

stającsiębardziejkochającympartnerem/partnerką.2.Zobowiązujęsięprzebaczyćsobiezastratęposady,dziękiczemubędęmógłpójśćnaprzódiznaleźćjeszczelepsząpracęzwiększymwynagrodzeniemdlakorzyściwłasnejimojejrodziny.

Napoczątkunajlepiejspisaćtekroki.Zacznijodzpozorubłahychrzeczy,alepamiętaj,żejeślichodziprzebaczenie,tożadnakwestianiejestbłaha,czybanalna.Nawetprzebaczaniesamemusobiezarzeczmniejistotną,którawydarzyłasiędawnotemu,możeprowadzićdowielkichzmian.Przejdźprzezwszystkiekrokiconajmniejkilkarazy,apoczujesz,jakchęćprzebaczenianarastawtobie.Dodawajkolejnekwestie,zmieniajdobórsłów(jeśliczujesztakąpotrzebę).Pochylsięnadtymikrokami,przyktórychczujeszsięwewnętrznieporuszony.Oczywiścieztymikrokamimogąiśćwparzezadośćuczynienieiprzeprosiny,oiletomożliweipodwarunkiem,żeniesprawitokolejnegocierpieniaposzkodowanym.Przemyśltodokładnieiwyczuj,conależyzrobić,ajużwkrótcewtwojejgłowiepojawiąsiękonkretnerozwiązania.Gdyzadośćuczynieniejestniemożliwe,postarajsiępoprostuwieśćgodneżycie.Weźpoduwagędobro,któremożeszuczynić,zamiastskupiaćsięnarzeczachniedoodkręcenia.

FałszywePrzebaczenieSzczereprzebaczeniedacipoczuciewolnościilekkości.

Zmuszającsiędoprzebaczeniazbytwcześnielubniekorzystajączprzemyślanegoprocesu(takiegojakCzteryKrokidoPrzebaczenia),zmierzaszkuFałszywemuPrzebaczeniu.Wtymprzypadkunastępujepewnaformapojednania,mimoiżżadenszczerywysiłekniezostałpodjęty.Godzimysięzdrugąosobą,którejprzebaczamy,aletaknaprawdępodświadomiewciążmamydoniejżal.Namyślprzychodzistarepowiedzenie„Wybaczam,aleniezapominam”.

FałszywePrzebaczeniezwiązanejestz:brakiemakceptacjitego,jakbardzokrzywdzącebyłotocałedoświadczenie(unikaniebolesnychodczuć);pośpieszaniemprocesuprzebaczenia;lubzbrakiemjakiegokolwiekprocesuprzebaczeniainastawieniem,któreniejakopozwalanamprzebaczyć,apotemzachowywaćsię,jakbyniczłegosięniestało.CzęstodochodzidoFałszywegoPrzebaczeniawskutekignorowaniaszczerychuczućidecyzjioprzebaczeniu,botakpoprostuwypadazrobić,nawetjeśli,drugaosobaprawdopodobniepowtórzyswójbłądibędzie„oczekiwać”kolejnegoprzebaczenia.Wtymwypadkuludzietaknaprawdęnieprzebaczają,zamiasttegouzbrajająsięwżal,tworzącpoczucielękuprzednastępnymrazem,kiedytoznówmożedojśćdopodobnejsytuacji.Używają„przebaczenia”jakowymówkidlaczyjegośzłegozachowania,takwięcniemogępoczućprawdziwychkorzyści,któreniesiezasobąprzebaczenie.Zkoleiszczerzeprzebaczeniedajenampoczuciewolnościilekkości,prowadzącedoprzejrzystościumysłuipodejmowanialepszychdecyzji.NatomiastPrzebaczenieFałszywesprawi,żepozostaniemywdalszymciąguuwikłaniwtesamesytuacjeztymisamymiludźmi.FałszywePrzebaczeniebierzesięzmówienialubdziałanianapodstawieprzekonania,żeniezasługujemynaniclepszegolubniejesteśmywstaniezbudowaćczegoślepszego,takwięc„przyjmujemypozę”akceptacjirzeczy,któresądlanasszkodliwewdłuższejperspektywie.Szczereprzebaczeniecałkowiciezmieniaperspektywęiuwalnianas,pozwalającnaszczęśliwszeżycie.Prawdziwe

przebaczenieodnosisiędonaszychwłasnychprzekonańiwartościwłasnejosoby,podczasgdy,FałszywePrzebaczenieutrzymujenaswświadomościbrakwłasnejwartości.Wsytuacjiwspółzależnej,gdzieschematynałogówdwojgaludzizazębiająsię,niemamiejscanaprzebaczenie.Możezbokutowyglądać,jakbypartner„przebaczał”naporządkudziennym,alewrzeczywistościjesttoFałszywePrzebaczenie,ponieważpojednanienastępujebezudziałuszczerychuczuć.Jeślirzeczywiścienastąpiłobyprawdziweprzebaczenie,tojedenzpartnerówzdołałbyskończyćzeswoimnałogiem.Następnietakaosobapowiedziałaby,najakimrodzajuzwiązkujejzależyijeślidrugizpartnerówniewyraziłbychęcizmiany,tonależałobyżyczyćsobiewszystkiegonajlepszegoipójśćnaprzód.PragnącuniknąćFałszywegoPrzebaczenia,upewnijsię,czyzaangażowałeśsięwprocesprzebaczania,któryodnosisiędotwoichgłębszychuczuć.

PojednaniePrzebaczeniejestbezwarunkowe,czegoniezawszemożnapowiedziećopojednaniu.Wksiążce„PrzebaczenietoPotęga”,przebaczaniejestokreślonejako„Rezygnacjazpragnieniaukarania”.Nieciężkozauważyć,żewtymstwierdzeniuniemamowyopojednaniu.Pojednaniezależyodrelacji,którąchcemyzbudowaćzdrugąosobą.Tonicinnegoniżprocesodbudowyzwiązku.Pojednanieczęstoidziewparzezprzebaczeniem,aleniezawszetakjest.Taknadobrąsprawętenprocesjestodrębnyiodmienny.Odseparowaniepojednaniaodprzebaczeniamożezdziałaćdlanascuda,przynoszącprzejrzystośćipraktycznywglądwcałyproces.Towielkarzeczzrozumiećróżnicępomiędzypojednaniemaprzebaczeniemorazto,jakrazemwspółpracują.Jesttodoskonałysposóbnawyłapaniepotencjalnychprzeszkód,stojącychnadrodzedowybaczenia,którysprawia,żecałyprocesprzebiegaznacznieszybciej.Przebaczeniejestbezwarunkoweimożliwewkażdymwypadku;zkoleipojednanieczasamimusibyćokreśloneprzezwarunkiiniezawszejestmożliwe.Przebaczeniejestbezwarunkowe,ponieważzawszemożnapozbyćsięchęciukaraniakogoś,bezwzględunato,czydanaosobażyje,czyteżjużprzeszłanatamtenświat,orazniezależnieodtego,czynadaljestczęściąnaszegożycia,czyjużdawnoodeszła.Odpuszczeniechęciukaraniatowyłącznietwojawłasnakwestiaimożezostaćwykonanebezwzględunadrugąosobę.Zdrugiejstronypojednanieczasamimusiopieraćsiękonkretnychwarunkach,wszczególności,kiedydrugaosobajestnotorycznymnałogowcem,recydywistąlubcałkowicienegujeswojezachowanie.Wtakimprzypadkuzpewnościązechceszokreślićkonkretnewarunkitego,naczymmasięopieraćdalszarelacjaztakąosobą(PatrzTrudnePrzebaczanie).Pomimoiżnastępujeprzebaczenie,towciążmożemystworzyćjasnookreślonegranicedlaprzyszłejintegracji.Podjęciedecyzjiowybaczeniukomuśróżnisięijestoddzielneoddecyzjiopojednaniu.

Cowięcej,pojednanieniezawszejestmożliwe.Drugaosobamożejużnieżyćoddawna,śladmógłponiejzaginąć,lubjesttakślepouzależniona,żeniesposóbdoniejdotrzeć.Pojednaniezkimśnieleżywyłączniewnaszejkwestii;wdużejmierzezależyodobecnegonastawieniadrugiejosoby.Świadomośćtego,żemożeszkomuśprzebaczyć,aczkolwiekniechceszjużmiećnicwspólnegoztąosobą(jeślitakzdecydujesz,touważajtonaskrytąchęćzemsty),wzasadziemożeuczynićcałyprocesznaczniełatwiejszym.Naturalnieniechcemyprzebaczyćkomuś,pokimniewiadomo,czegosięspodziewać,tymbardziej,jeślioznaczatopowrótdozwiązkuzdanąosobą.Wprzypadku,kiedynegocjacjapojednaniamożepójśćponaszejmyśli,lubgdycałkiemodrzucimytakąopcję,poczujemysięwolniizdolnidoprzebaczenia.Przebaczającproblematycznymludziom,koniecznieskorzystajzCzterechKrokówdoPrzebaczenia,apewnymmomenciebędzieszmógłrozważyćpojednanie(oilewogólewchodzitowgrę).Decyzjaotym,czychceszsiępojednać,możepoczekać,ażnabierzeszświeżegospojrzenia,płynącegozCzterechKroków.IdeaTrudnegoPrzebaczeniatopraktycznysposóbmyśleniaotym,jakprzebaczaćwnajcięższychsytuacjach.

TrudnePrzebaczenieTrudnePrzebaczeniewymagaokreśleniawarunkówdlaprzyszłychrelacji.

KoncepcjaTrudnegoPrzebaczeniaułatwiawybaczaniewciężkichsytuacjach.DziękiTrudnemuPrzebaczeniuwybaczamy(iwykonujemypracęnadprzebaczeniemzgodniezCzteremaKrokamidoPrzebaczenia),jednocześniedającsobieprzyzwolenienaustaleniepewnychwarunków,określającychdalszerelacjezdrugąosobą.Możemyzdecydowaćsięnacałkowitąrezygnacjęzpojednania,jeślidrugaosobaniewykazujeszczerejskruchylubchęcizmian.Pewniespotkałeśsięzestwierdzeniem„TrudnaMiłość”,gdziejednazestronzwiązkuokazujeswojeuczuciepoprzezbyciechłodnymistanowczymwobecpartnerki/partnera.TrudnePrzebaczeniejestpodwielomawzględamipodobne.Jakjużwcześniejwspomniano,przebaczeniejestbezwarunkowe,awprzypadkupojednaniabywaróżnie.Trudneprzebaczeniewiążesięzustaleniemwarunkówdlaprzyszłejrelacji.WprzypadkuTrudnegoPrzebaczeniakażdepojednaniejestwarunkoweiuzależnioneodobecnegonastawieniadrugiejosoby.Toszalenieistotne,ponieważludzienaogółmyląprzebaczeniezpojednaniem,zakładając,żetedwierzeczyzawszeidąrazemwparze.Jesttodalekieodprawdy,ponieważsątodwaodrębnepojęciairzadkowystępująrazem.JeślichodzioTrudnePrzebaczenie,zawszewybaczamybezwarunkowo(np.uwalniamysięodchęciukaraniakogoś),jednocześnieokreślającgraniceprocesupojednania.Towszystkozmniejszaryzykobyciaskrzywdzonymponowniewtensamsposóbprzeztęsamąosobę.Decyzjaochronieniusamychsiebieprzedcierpieniemtozupełnieinnakwestianiżunikaniekogośwceluukaraniago.Zbokutenktośmożeniezauważyćróżnicy,leczjeśliszczerzemówimy,coidlaczegorobimy,towtedyróżnicębędziewidaćgołymokiem.WprzypadkuTrudnegoPrzebaczeniamożemywybaczyćijednocześnieunikaćkogoś,abychronićsiebiesamych.Wprzebaczeniujestcośszlachetnego,coś,coprzenosinaszeumysłynawyższypoziomijednocześniepozwalakroczyćwolnądrogą.Tak,jakjużnierazwspomniałemwksiążce;„PrzebaczenietoPotęga”:

Przebaczeniedajewolnośćwyboru,możeszzostaćlubodejść.WprzypadkuTrudnegoPrzebaczeniamożeszzdecydowaćsięnawybaczenieoraz:+Określićprzejrzystewarunkiodnośniedokonkretnychproblemów,którechceszmiećzasobą(takżebyśmógłsięczućbezpiecznyiszanowany).+Określićpostawyzachowaniauznaneprzezciebiezanieakceptowalneoraztakie,przezktórebyłbyśwstanieprzerwaćlubzakończyćprocespojednania.+Ograniczyćkontaktzdrugąosobą,dopókiokreślonewarunkiniezostanąspełnione.+Zwiększyćwzajemnezrozumieniewstosunkudozgody,poprzezwspólnewizytywporadni.PodstawąTrudnegoPrzebaczaniajestwzajemnyszacunek.Trudneprzebaczanietonicinnegoniżupewnianiesię,żedrugaosobawieiszanujeto,jaksięczujeszorazto,czytywiesziszanujeszto,jakonasięczuje.Jeślitenrodzajwzajemnegoszacunkujestnieobecny,adrugaosobaniechcepomócwjegostworzeniu,totaknadobrąsprawęniemażadnejszczerejrelacjiiprawdziwychpodstawdopojednania.Pojednanieniejestdecyzją,tylkozłożonymprocesem.WtrakcieprocesuTrudnegoPrzebaczaniachcemymiećpewność,czydrugastronarzeczywiścierozumieto,jaksięczujemywstosunkudocałegozajścia.NiemniejjednakTrudnePrzebaczaniewcalenieoznaczacałkowitegoprzelaniawinynadrugąosobę.Jestsporaróżnicapomiędzywypowiedziąwstylu„Otojaksięczuje…Towszystkotwojawina”apowiedzeniem„Otojaksięczuje…”.Pierwszezdaniejestnaszpikowanewinąiosądem,zkoleidrugiejestpełnąobustronnegoszacunkupróbąopisaniaszczerychuczuć.Istniejąteżsytuacje,kiedytoporozumienieniemożezostaćosiągnięte.Gdyktośniewykazujechęcizmiany,tomożeszbyćpewien,żetakazmiananienastąpi!Zmianywymagająwysiłkuiniedziejąsięsamezsiebie.Bezwzględunato,jakbardzozależyci,abydrugaosobasięzmieniła,zmianynieprzyjdąnasiłę.Wzajemnyszacunekobejmujeszanowaniesamegosiebie,jakiokazywanieszacunkudrugiejstronie.Abypoczućszacunekdoswojejosoby,przedewszystkimmusiszbyćzesobąszczerzywkwestiiwłasnychuczuć.Niewartochowaćuczućprzedsobą,ponieważtakapraktykałatwowchodziwkrewi

prowadzidoFałszywegoPrzebaczenia.Jeśliniejesteśgotowy,abykomuśwybaczyćlubzkimśsiępojednać,powinieneśprzebaczyćsamemusobieizaakceptowaćswojeobecnenastawienie.Wtensposóbprzynajmniejpojednaszsięzesobą.Byćmożepotrzebujesztrochęczasunaprzemyślenia,regeneracjęiodzyskaniewiarywżycieiwdrugiegoczłowieka,zanimstanieszsięgotowy,byprzebaczaćpoważniejszezajścia.Dajsobietyleczasu,ilepotrzebujesz.Wmiaręćwiczeniawybaczaniaipojednania,tedwierzeczyzacznąprzychodzićcizłatwością,nawetwciężkichprzypadkach.

KolejneKrokiJeślipragnieszzostaćnauczycielemPrzebaczania,poprostuzastanówsię,czywłaśnietymchceszsięzajmowaćwżyciu.Jeślipragnieszpogłębićswojąwiedzę,zachęcamyCiędodyskusjinatematprzebaczaniazinnymi,czytonażywo,czyteżzapośrednictwemmediówspołecznościowych.Zdziwiszsię,jakwspaniałyjesttotematdorozmowy.Takidialogzpewnościąpogłębiiwzbogacitwojerelacje.Wystarczy,wspomniećkomuś,żeobecnieczytaszksiążkęnatematPrzebaczania,abyzainicjowaćciekawąrozmowę.Byćmożektośzwierzycisięnatematrzeczy,którepragniewybaczyć,aleniewie,jaksiędotegozabrać.PrzedstawtejosobieCzteryKrokidoPrzebaczenia!Wyjaśniającteczteryprostekroki,byćmożecałkowicieodmieniszczyjeśżycie.Każdy,ktouczysięwybaczania,automatyczniestajesięnauczycielemPrzebaczania.Uczącinnych,samstajeszsiębardziejmiłosierny;aimczęściejpraktykujeszprzebaczanie,tymlepszyprzykładdajeszinnym.Możeszuczynićztegoswojąmisjężyciową(którejjawnośćzachowaszdlasiebie,jeślichcesz).Jedynąrzeczą,którąmusiszzrobić,abyzostaćnauczycielemPrzebaczenia,jestpodjęciedecyzji,czywogóletegochcesz.Wcaleniemusiszbyć„ekspertem”zdyplomem,nicwtymstylu.WszyscyjesteśmynauczycielamiPrzebaczanialubczegoś,cojestjegoprzeciwieństwem,ponieważswoimiczynamidajemyinnymprzykład.Tokwestiastaniasięświadomymtegoipodjęciadecyzjionauceinnych.Poprostuzacznijtorobić,amiarępraktykistanieszsiędobrymnauczycielem.Zachęcamciędocytowaniatejksiążkiikorzystaniazniejjakomateriałówdozajęć.Niemniejjednakproszęowysłaniemiwiadomoście-mailzprośbąopozwolenie,jeślizamierzaszskopiowaćwięcejniż10%jejtreści.Pragniemypozostawićtenświatniecolepszymmiejscemdożycianiżwchwili,wktórejpojawiliśmysięwnim.CzyjestlepszysposóbnaczynieniedobraniższerzeniemowyPrzebaczania?Byćmożezainteresujecięmojainnaksiążkipt.„PrzebaczenietoPotęga”,

opublikowanaprzezFindhornPress,dostępnawdobrychksięgarniach.Książkatazostałaprzełożonanawielejęzyków,takwięcproszęoodwiedzeniemojejstronyikliknięcieflagitwojegokrajulubjęzykawceluuzyskaniaszczegółowychinformacji:forgiveness-is-power.com

OAutorzeWilliamFergusMartinpochodzizWielkiejBrytanii.Jestautoremimówcą,prowadzącymwarsztatydlaludzi,którzypragnąstaćsięniezależni.Autorwielepodróżował,ajegoksiążkiopierająsięnadoświadczeniach,wyciągniętychzcodziennychwyzwań,przedktórymistająludzienacałymświecie.Williamzprzyjemnościąpodejmujesiępisaniaartykułównaokreślonetematy,udzielawykładówipoprowadziwarsztaty,naogółzwiązanezzagadnieniemWybaczania.Czerpiegarściamizpoprzednichdoświadczeńpisarsko-trenerskich,kiedytojeszczepracowałwbranżyIT,awszystkoto,abynauczyćludzi,jakprzebaczać.Skontaktujsięznimpoprzezwydawcę:FindhornPress,findhornpress.com

Inneprace:PrzebaczenietoPotęga,FindhornPress.ISBN:978-1-84409-628-2DążeniedoPrzebaczeniatoPotężnaMoc:„WilliamMartinzpowodzeniemstworzyłoświecającyPodręczniknatematprzebaczania.Głębokoprzemyślany.Niezwykleprzejrzysty.Bardzopraktyczny.Polecamzczystymsumieniem.”RobertHolden,autorksiążek,takichjak„NadchodziZmiana!”oraz„SztukaKochania”„Kopalniawiedzypełnaniezwyklecennychinformacji.”WilliamBloom,Autorksiążkipt.„EfektEndorfiny”„WilliamMartinnapisałpiekielnieskutecznypodręcznik,dziękiktóremunauczymysięwybaczaćnietylkoswoimbraciomisiostrom,alerównieżsamymsobie.”DrJonMundy,autorksiążkipt.„PrzeżywanieKlęski,gdyDziejąsięCudy”.

TranslationStatusPrzepraszam,alemojaksiążkapt.„PrzebaczenietoPotęga”(ForgivenessisPower)jeszczeniejestdostępnawtwoimjęzyku.https://www.innertraditions.com/translation-rightsPrawaAutorskie©2014WilliamFergusMartinWszelkieprawazastrzeżone.Surowozabraniasiękopiowaniatreścininiejszejksiążki(wcałościbądźfragmentów)orazwykorzystywaniajejbezpisemnejzgodywydawcyzwyjątkiemkrótkichcytatów,używanychprzezrecenzentów.TreśćniniejszejksiążkijestopartaodziełowydaneprzezFindhornPress(innertraditions.com)pt.„PrzebaczenietoPotęga”,któregoautoremrównieżjestWilliamFergusMartinIlustracjaokładki,PrawaAutorskie©2014FindhornPress,wykorzystanezapozwoleniem.Informacjeszczegółowe:williamfergusmartin.comglobalforgivenessinitiative.com