CZĘSTOCHOWA

MOJE MIASTO

NA PRZESTRZENI WIEKÓW NASZE MIASTO

ULEGAŁO PRZEOBRAŻENIOM I

MODERNIZACJI

• Najstarsze znaleziska archeologiczne w regionie częstochowskim pochodzą z

okolic Zawiercia i są datowane na 150 000 lat.

• W bliżej okolicy znalezione zostały natomiast datowane na kilka tysięcy lat

narzędzia z Dankowic koło Kłobucka.

• Liczniejsze są znaleziska z okresu neolitu, który w południowej Polsce zaczął się

ok. 6000 lat temu. Na samym terenie Częstochowy pierwsze osady z tego okresu

odkryto w 1929 r. w obecnej dzielnicy Mirów.

• Następnymi znaleziskami są pochodzące ze środkowej i późnej epoki brązu (3300

– 2700 lat temu). Na ten okres datowane są osady oraz cmentarzyska, a jedno z

nich zostało zakonserwowane i przekształcone w rezerwat archeologiczny

kultury łużyckiej na Rakowie.

NAJSTARSZE…

Według legendy, nazwa Częstochowa oznacza osadę

założoną przez osobę o imieniu Częstoch. Według tej

samej legendy Częstoch miał być rycerzem, który żył

w czasach księcia Bolesława III Krzywoustego.

Na podstawie badań archeologicznych przyjmuje się,

że Częstochowa prawdopodobnie powstała przed

końcem XI wieku, jednak pierwsza wzmianka o niej

pochodzi z 1220 roku, z dokumentu biskupa

krakowskiego Iwo Odrowąża, który określał

uposażenie klasztoru w Mstowie. Wśród

wymienionych wówczas miejscowości, które

zobowiązane były płacić na rzecz klasztoru

dziesięcinę, znajdowały się także wsie Częstochowa i

Częstochówka. Ta druga powstała później niż

Częstochowa i prawdopodobnie miała charakter

obronny, związany z lokalizacją na wzgórzu Jasna

Góra.

Częstochowę nazywano początkowo

Nową Częstochową, zaś osadę na

wzgórzu jasnogórskim, którą

podarowano klasztorowi,

wymieniano jako Starą Częstochowę.

Nazewnictwo to nie utrzymało się i

nazwy zostały dość szybko

zamienione.

Spis ludności dla regionu częstochowskiego przeprowadzony w 1821 roku wykazał, że

Nową Częstochowę zamieszkiwało wówczas 1036 osób, a Starą Częstochowę 2758,

przy czym ta ostatnia liczba nie obejmuje osad, które nie wchodziły bezpośrednio w

skład właściwego miasta. W tych osadach (Zawodzie, Stradom, Kucelin) żyły 394

osoby.

Aleja Najświętszej Maryi Panny w Częstochowie

– główna ulica zjednoczonej Częstochowy

Po raz pierwszy projekt połączenia obu miast pojawił się zaraz po odrodzeniu

Polski w 1815 roku, jednak już w 1812 roku rozpoczęła się akcja likwidacji

zniszczeń i przebudowy. W ramach tych działań z rynku Starej Częstochowy

uprzątnięto ruiny spalonego kilka lat wcześniej ratusza i poszerzono najbliższy

rynku fragment ul. Krakowskiej, a także zlikwidowano cmentarz położony w

miejscu obecnego pl. Daszyńskiego i założono nowy przy ul. Ogrodowej. Plan

połączenia miast podjęto ponownie w 1823 roku, a jego opracowaniem zajął się

inżynier wojewódzki Jan Bernhard, który w 1819 roku wytyczył Aleję Panny Maryi

(obecnie Aleja Najświętszej Maryi Panny), która połączyła Starą Częstochowę z

Jasną Górą.

MIASTO. OD KIEDY?

Kwestia daty nadania osadzie praw miejskich

jest niejednoznaczna, gdyż stosowny dokument

nie zachował się do czasów współczesnych.

Prawdopodobnie spłonął on w jednym z

pożarów w XV wieku[4]. Z tego też powodu

datę wyznacza się na podstawie innych

dokumentów. Po raz ostatni Częstochowę jako

wieś dokumenty wymieniają w 1356 roku, a po

raz pierwszy nazywają miastem w 1377 roku.

Takie były początki naszego miasta.

Najstarsze kościoły

KOŚCIÓŁ POD WEZWANIEM

ŚW. ZYGMUNTA

KOŚCIÓŁ POD WEZWANIEM

ŚWIĘTEJ BARBARY

JASNA GÓRA

A CO Z NASZYM RAKOWEM?

Raków jest dzielnicą Częstochowy, położoną na południowy wschód od centrum miasta, na

lewym brzegu Warty.

Pierwszy raz wzmiankowany w 1631 jako las należący do gruntów

miejskich. Losy dzielnicy związane są z położoną nieopodal Hutą

Częstochowa. Wieś Raków rozbudowana została na przełomie XIX i XX

w., gdy powstała huta. W 1921 utworzono klub piłkarski Racovia

(obecnie Raków Częstochowa), a w 1928 licząca 7 tys. mieszkańców

osada przemysłowa Raków włączona została do miasta.

Gwałtowny rozrost dzielnicy nastąpił po II wojnie światowej, co było

odpowiedzią na rozbudowę huty: powstały osiedla Raków I (już w

1949), Raków II i Raków III, w skład których oprócz

kilkukondygnacyjnych budynków mieszkalnych weszły szkoły i

przedszkola. Wytyczono wówczas socrealistyczną aleję Pokoju, którą od

1959 kursują tramwaje. Do 1971 tramwaj jeździł też ulicą

Łukasińskiego. W latach 1968-2000 przy al. Pokoju mieściło się kino

Relax z 590 miejscami. W 2000 r. budynek kina przebudowano na

supermarket.

KOŚCIÓŁ ŚW. JÓZEFA W centrum Rakowa wznosi się dwudziestometrowe skalne wzgórze. Niegdyś, 2500 lat temu,

na tej rakowskiej górze, była osada łużycka, trudna przez wieki do zdobycia, gdyż z jednej

strony ochraniały ją wody Warty, a z drugiej bagniste jeziora.

Na szczycie wzgórza usytuowana jest duża świątynia, jakby wyrastająca z wapiennej skały,

urzekająca swym neobarokowym pięknem. Została ona wzniesiona, zastępując starą kaplicę,

w latach 1925-1933, kiedy proboszczem był ks. Stefan Niedźwiecki.

Pierwsza prowizoryczna kapliczka powstała w 1904 roku z inicjatywy Ryty Mierzwińskiej.

Kapliczka ta nie spełniała jednak wymagań okolicznej ludności, więc rok później zastąpiona

została większą kaplicą wybudowaną głównie z środków przeznaczonych na ten cel przez

hutę Bernarda Hantke. Budowniczym kapliczki był pan Derlinger.

9 lutego 1910r. została erygowana nowa parafia pod wezwaniem Św Józefa.

W 1913 roku zostały zakupione grunty pod budowę Kościoła i powstały pierwsze plany

budowy. Początkowo Kościół miał być zbudowany w stylu neoromańskim, ale plany

zaginęły podczas I wojny światowej i nie zostały dotąd odnalezione. Obecny

architektoniczny projekt Kościoła opracowali dwaj architekci Stefan Szyller i Wiesław

Kononowicz. Budowę Kościoła rozpoczęto pod kierownictwem ks. Stefana Niedźwiedzkiego

4 maja 1926 roku. Kościół oddano do użytku wiernych w roku 1928.

Rok później ks. biskup Teodor Kubina

dokonał poświęcenia nowego kościoła.

W 1941 roku Niemcy zarekwirowali

i przetopili na broń dzwony kościelne.

Nowe dzwony zostały zakupione dopiero

w 1950 roku.

W 1960 roku oddano do użytku budynek dzisiejszej plebani. W tym samym roku zostały

zakupione stacje drogi krzyżowej. W roku 1966 ufundowano murowany ołtarz i namalowane

zostały freski. Za czasów ks. Zenona Raczyńskiego, proboszcza w latach 1983 - 1996,

zbudowano kaplicę na cmentarzu grzebalnym, przeprowadzono remont organów, podjęto

budowę domu katechetycznego, pomalowano wnętrze kościoła i odnowiono malaturę

prezbiterium. Od roku 1984 odprawiana jest w II niedzielę miesiąca Msza Św. za Ojczyznę,

na której gromadziły się w latach osiemdziesiątych rzesze z całego miasta, zwłaszcza osób

związanych z ruchem solidarnościowym. W roku 2000 staraniem ks. Bronisława Predera

zbudowane zostały arkady oddzielające plac przykościelny od ulicy. Natomiast w 2001 roku

w kościele powstała Kaplica Wieczystej Adoracji Najświętszego Sakramentu. 19 listopada

2002 r., Ks. Arcybiskup Metropolita Częstochowski, oficjalnie podniósł kościół Św. Józefa

do godności Sanktuarium.

A NA TERENIE PARAFII…

ZNAJDUJE SIĘ NASZA KOCHANA SZKOŁA!!!

RÓWNIEŻ

NOSZĄCA

ZASZCZYTNE

IMIĘ

ŚW. JÓZEFA

ULICE RAKOWA

NASZA SZKOŁA MIEŚCI SIĘ PRZY ULICY OKRZEI. TYLKO KTO TO BYŁ?

Stefan Aleksander Okrzeja

ps. Witold, Ernest (ur. 3 kwietnia 1886 we wsi Dembe,

zm. 21 lipca 1905 w Warszawie) – robotnik, członek PPS

i Organizacji Bojowej PPS, działacz niepodległościowy i

socjalistyczny. Schwytany przez policję w trakcie

zamachu na cyrkuł policyjny na Pradze. Akcja ta była

elementem zamachu OB PPS na oberpolicmajstra Karla

Nolkena. Okrzeja został skazany na śmierć i powieszony

na stokach Cytadeli Warszawskiej. Po śmierci stał się

symbolem walk rewolucyjnych i niepodległościowych.

TUŻ OBOK JEST ULICA

MIRECKIEGO. I ZNÓW ZAGADKA…

Józef Anastazy Mirecki

+ps. Montwiłł (ur. 27 lutego 1879 w Klonówku,

zm. 9 października 1908 w Warszawie) – polski

socjalista, jeden z przywódców Organizacji

Bojowej PPS i członek jej Wydziału Bojowego.

Organizator i uczestnik wielu zamachów. Zginął

powieszony na stokach Cytadeli. W okresie II

Rzeczypospolitej odznaczony Krzyżem

Niepodległości z Mieczami.

Polska Partia Socjalistyczna

(PPS) - partia polityczna założona na zjeździe socjalistów polskich w Paryżu w listopadzie 1892 r.

Na jej czele stanęli m.in. Józef Piłsudski i Stanisław Wojciechowski. Za główny cel uznano

zarówno walkę o odzyskanie niepodległości przez Polskę, jak i przeprowadzenie reform

społecznych w odrodzonym państwie. Autorem programu paryskiego był Bolesław

Limanowski, uznawany za ojca polskiej myśli socjalistycznej.

Program PPS:

najważniejszy cel- wywalczenie niepodległej Polski jako republiki

demokratycznej z parlamentem pełniącym funkcję najważniejszego organu

władzy

niepodległe państwo będące gwarantem bezpieczeństwa socjalnego robotników

po przeprowadzeniu reform społecznych

równość wszystkich obywateli

szerokie swobody obywatelskie- wolność religii, słowa i druku

możliwość zakładania stowarzyszeń i partii politycznych

prawo robotników do strajku

WALERIAN ŁUKASIŃSKI

(1786- 1868)- działacz patriotyczny, major. Od 1807

r. służył w wojsku Księstwa Warszawskiego,

uczestniczył w wojnach napoleońskich w latach

1807 – 1813. W armii Królestwa Polskiego, w której

rozpoczął służbę w 1815 r., w 1817 otrzymał stopień

majora; dowodził 4. pułkiem piechoty liniowej.

W 1821 r. założył Towarzystwo Patriotyczne,

którego celem była odbudowa państwa polskiego w

granicach przedrozbiorowych. W 1822 r.

aresztowano go za działalność spiskową. Po długim

śledztwie został skazany na 9 lat ciężkiego

więzienia w Zamościu, gdzie przebywał do 1830 r.

Po wybuchu powstania listopadowego został przewieziony do Szlisselburga pod Petersburgiem.

Tam spędził w lochu w całkowitej izolacji ponad 30 lat. Dopiero po śmierci cara Mikołaja I

otrzymał pozwolenie na swobodne poruszanie się i dostęp do wiadomości. Władze rosyjskie

oskarżyły Łukasińskiego o wywołanie powstania, dlatego nigdy nie przyznały mu prawa do

amnestii. W ten sposób spędził 46 lat w więzieniu i tam zmarł.

NIEKTÓRE POMNIKI

CZĘSTOCHOWY

POMNIK ORLĄT

LWOWSKICH Orlęta Lwowskie- nazwa młodych

obrońców Lwowa, wśród których znalazła

się młodzież męska, dziewczęta i dzieci,

walczących w okresie od 1 do 22 września

1918 r. w walkach polskiej samoobrony z

Ukraińcami o utrzymanie miasta w

niepodległym państwie polskim. Na czele

polskich oddziałów stanął kpt. Czesław

Mączyński, a w wyniku polskiej odsieczy

płka Michała Karaszewicza-

Tokarzewskiego Lwów został opanowany

przez Polaków. Ci z obrońców Lwowa,

którzy polegli, zostali pochowani na

Cmentarzu Obrońców Lwowa,

powstałym w 1919 r.

JÓZEF PIŁSUDSKI

Józef Klemens Piłsudski (ur. 5 grudnia

1867 w Zułowie, zm. 12 maja 1935 w

Warszawie) – polski działacz

socjalistyczny i niepodległościowy,

polityk, Naczelnik Państwa w latach

1918–1922 i naczelny wódz Armii

Polskiej od 11 listopada 1918,

pierwszy marszałek Polski od 19

marca 1920; dwukrotny premier Polski

(1926–1928 i 1930), twórca tzw.

rządów sanacyjnych w II

Rzeczypospolitej wprowadzonych w

1926 po przewrocie majowym,

współzałożyciel PPS i szef Wydziału

Bojowego PPS (OB PPS).

ur. 14 września 1947 w Okopach, zm. 19

października 1984 we Włocławku

– ksiądz rzymskokatolicki, kapelan

warszawskiej „Solidarności”,

zamordowany przez funkcjonariuszy

Służby Bezpieczeństwa, błogosławiony

Kościoła katolickiego.

Bł. Ks. Jerzy Aleksander Popiełuszko,

Pomnik Poległym w Obronie Ojczyzny

Tablice boczne informują, że został on

poświęcony „Legionom Polskim i

obrońcom Europy przed bolszewizmem;

Bohaterom Września 1939 r.; Partyzantom

i więźniom obozów koncentracyjnych;

Poległym żołnierzom I i II Armii Wojska

Polskiego; Poległym Polakom na frontach

zachodnich; Poległym w powietrzu i na

morzach i oceanach świata; Ofiarom

zbrodni sowieckich; Pomordowanym w

walce o wolność i niezawisłość narodu

1945-1989”.

KAZIMIERZ PUŁASKI

Kazimierz Michał

Władysław Wiktor Pułaski

herbu Ślepowron (ur. 6

marca 1745 w Warszawie,

zmarł w wyniku ran

odniesionych w bitwie pod

Savannah 11 października

1779) – bohater walk o

wolność dwóch narodów,

polskiego i amerykańskiego,

jeden z dowódców i

marszałek konfederacji

barskiej, generał i bohater

wojny o niepodległość USA.

Nazywany „ojcem amerykańskiej kawalerii”. W 2009 roku amerykański kongres

przyznał mu honorowe obywatelstwo USA.

JAN PAWEŁ II I JEGO RODZICE

Stefan Wyszyński- (1901- 1981)- prymas Polski od 1948 r., kardynał od 1953 r.

25. IX. 1953 r. został aresztowany przez funkcjonariuszy Ministerstwa Bezpieczeństwa

Publicznego. W areszcie pozostawał do X. 1956 r., przebywając kolejno w Rywałdzie,

Stoczku Warmińskim, Prudniku i Komańczy. W tym czasie napisał tekst Ślubów

Jasnogórskich Narodu Polskiego. W 1966 r. przewodniczył obchodom Tysiąclecia

Państwa Polskiego.

Prymas wielokrotnie występował

w obronie godności i praw człowieka.

Przyczynił się do umocnienia pozycji

Kościoła katolickiego w kraju,

a także do wzrostu jego znaczenia

poza Polską.

Zyskał sobie miano

Prymasa Tysiąclecia.

Pomnik poświęcony Żydom

z częstochowskiego getta

Pomnik upamiętniający 40 tys.

częstochowskich Żydów

wywiezionych do Treblinki

znajduje się na ul. Strażackiej.

Stoi na dawnym częstochowskim

Umschlagplatzu, skąd w 1942 r.

ruszył transport do obozu.

Formułę pomnika, na który składają się przede wszystkim symbolicznie pęknięty mur,

ułożona z szyn kolejowych gwiazda Dawida oraz znicze, wymyślił pochodzący z

Częstochowy izraelski rzeźbiarz, Samuel Willenberg. 86-letni artysta to syn

przedwojennego nauczyciela plastyki w żydowskim gimnazjum, twórcy dekoracji

wnętrz częstochowskiej Synagogi.

Stanowi on odpowiedź na ogólnopolską akcję "Katyń – ocalić od zapomnienia", która

odbywała się pod patronatem prezydenta RP, Lecha Kaczyńskiego. W jej ramach co

roku sadzone są dęby. Drzewa oraz tabliczki z nazwiskami zamordowanych są

świadectwem pamięci. W 2010 roku , kilka dni po katastrofie prezydenckiego

samolotu pod Smoleńskiem, po raz pierwszy posadzono w Częstochowie „Dęby

Katyńskie” , odbył się również Marsz Pamięci poświęcony ofiarom zbrodni katyńskiej.

Na placu odbywają się również uroczystości patriotyczne.

Plac Katyński

zlokalizowany jest przy trasie

DK1 po stronie Galerii

Jurajskiej w sąsiedztwie

znajdującego się przy ulicy

Strażackiej pomnika

poświęconego

pomordowanym Żydom z

częstochowskiego getta.

Obelisk upamiętniający gen. brygady

Stanisława Sojczyńskiego ps. "Warszyc",

dowódcę AK i antykomunistycznej partyzantki, odsłonięto w sobotę 18.05.2013 r. w

Częstochowie. Stanął w pobliżu miejsca jego ujęcia w 1946 r. przez Urząd Bezpieczeństwa. Urodzony w Rzejowicach nieopodal Radomska (Łódzkie) Stanisław Sojczyński "Warszyc"

był twórcą Konspiracyjnego Wojska Polskiego.

Była to najsilniejsza zbrojna

organizacja

antykomunistycznego

podziemia, działająca od 1945 r.

w centralnej Polsce.

W czerwcu 1946 r. w Częstochowie kapitana Sojczyńskiego wraz z całym

dowództwem jego organizacji aresztowała bezpieka.

"Warszyca" i pięciu jego podwładnych po wyroku sądu wojskowego stracono 19 lutego

1947 r. w Łodzi. Miejsce pochówku Sojczyńskiego jest do dziś nieznane. W 1992 r.

łódzki sąd uchylił wyrok skazujący "Warszyca" z 1946 r. uznając, że działał na rzecz

niepodległości państwa.

11 listopada 2009 r. kapitan Stanisław Sojczyński został pośmiertnie awansowany

przez prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego na stopień generała brygady. Poświęcone

mu pomniki stoją również w Kamieńsku i Radomsku.

NASZE MIASTO…

TO TYLKO NIEWIELKA CZĘŚĆ TEGO CO MOŻESZ

ZOBACZYĆ…

TO TYLKO NIEWIELKA KROPLA HISTORII W OCEANIE

WYDARZEŃ KTÓRE DOTKNĘŁY NASZĄ MIEJSCOWOŚĆ…

TO TYLKO FRAGMENT TEGO, Z CZEGO JAKO MIESZKANIEC

CZĘSTOCHOWY MOŻESZ BYĆ DUMNY…

RESZTĘ POSTARAJ SIĘ ODKRYĆ SAM!

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ.