Chrząszcz - Lipiec 2013 (nr 88)

7/27/2019 Chrzszcz - Lipiec 2013 (nr 88)

1/12

NR 7 (8) LIPIEC 2013 ORGAN STOWARZYSZENIA PRZYJACI SZCZEBRZESZYNA

Lipiec,,Gociu sid pod lip

I odpocznij sobie.Nie dojdzie Ci tam soce

Przyrzekam ja TobieJan Kochanowski

Ogromna kula zachodzcego soca toczya sipowoli za horyzont. Wreszcie soce zgaso.Czerwona powiata rozcigna si sw barwdaleko na pnoc. Z bagien wstaway chodne opary,rozcigay si coraz dalej i dalej, a swym mlecznymrozmiarem obiegy cae ki, po obrzea pl po samwie. Wszystko tono w mlecznej kpieli.

Nadchodzi noc. Dla mnie szczeglny czas.Od dziecistwa stawaam na progu chopskiegodomu, tak samo jak dzi i wieczorami czytaammap nieba. Rozpoznaj May i Duy Wz

ze zamanym dyszlem. Gdzie Wielka i MaaNiedwiedzica? W tej caej gstwinie staram sirozpozna ich skupiska.

I zdaje mi si, e tylko z tego miejsca wiem, kto jestkto i co jest prawd, a co zakamaniem.

Tu przeyam lata. To moja maa Ojczyzna, penadrogowskazw, spraw, codziennego ycia, ktrymi sismuc i ciesz. Tu yli moi najblisi, tu yje ich

jeszcze maa garstka. Tu yli moi przyjaciele.Wielu z nich ju odeszo. Tu yj inni ludzie, ktrychmog nazwa przyjacimi. Tu s moi ssiedzii znajomi. Bez ich obecnoci wiat mj skurczyby sido maych rozmiarw. To wie moja ZABURZE.Tu ttno ycia odczuwam bardzo mocno, bo rodzi siw bezporednim kontakcie z natur, z ziemi,ze zwierztami, z ptakami, ze wiatem drzew, trawi kwiatw, ze witymi, co od wiekw rozsiedli siw przydronych kapliczkach. Ich frasobliwe miny

bolej nad ludzkoci. Z krzyami, co stoj przytrasach komunikacyjnych, co znacz ludzk tragedi.

Z bocianem, ktry z wielkim majestatem kroczy wrdniedojrzaego zboa; przekadajc czerwony dzib tona prawo, to na lewo, w poszukiwaniu zdobyczy.

SZCZEBRZESZYN


2/12

2

CHRZSZCZ NR 3 (7)CHRZSZCZ NR 7 (8)

Za szpalerem przydronych lip caych w kwieciu,z koncertem brzku pszcz. Za samotn lip stojcna dawnym osiedlu ludzkim, ktra ma wicej lat ni

jeden wiek, ktra pamita odlege czasy powstanialistopadowe i styczniowe, obydwie wojny wiatowe.Lipa, ktra pamita dawnych gospodarzy, ktrzysiadali w jej cieniu, rozkoszujc si zapachem jejkwiatw, ktrzy korzystali z jej dobrodziejstw:z leku na przezibienie, miodu na poywienie.Pamita ona bartnika ubranego w lniany uniform,na gowie z sitkiem chronicym przed udleniem

pszcz, ktry wyjmuje ramki z brzczcego ula,a mid zaklejony woskiem ocieka wprost na jegorce.

Tamtego wiata ju nie ma. Nie ma bartnika,nie ma jego pra- pra- wnukw, ktrzy ncenilepszym yciem wyjechali do miast. Nie ma juzabudowa, jest tylko kupa zgliszczy wiadczca, e

kiedy istniao tu ycie. Ale lipa stoi ogromna,rozoysta, caa w kwieciu, z brzkiem pszcz,znaczc w tym miejscu ludzk obecno.

Gorce dni, parne noce, zapach kwiatwi dojrzewajcych zb, a w nich wieczorami sychagos przepirki ,, pjdcie , pjdcie ,lub koncert konikw polnych, a wszystko to w ciszywieczoru zasypia, zasypia. Ale nazajutrz budzi sirzeki poranek, a wraz z nim przyroda i ludzie.Jest czas gorcego lata. Wyruszaj w pole pierwszekombajny, sycha ich ciki warkot od

przedpoudnia, gdy obeschnie rosa a do pnegowieczoru. Pene przyczepy zocistego zboa wdrujdo stod, do spichrzy, do elewatorw,lub bezporednio do mynw.

W tym nowym krajobrazie wie jest nadal pikna.Lecz wie to nie tylko pikno krajobrazu, to tecika praca i szara codzienno. S jednak ludzie,co z pasj oddaj si tej pracy, czerpic z niej

przyjemno i podtrzymujc tradycj naszychpradziadw. Pracuj z pasj i szacunkiem do tego,co robi, nawet wtedy gdy nie jest im atwo,

gdy w pocie czoa realizuj swoje marzenia i swojeplany. Czuj si szczliwi, ciesz si przeytchwil.

Chwaa Tobie Panie Boe, e w trudzie ludzkiejpracy czerpiemy przyjemno, zaspakajamy gd,dostatnio yjemy i trwamy na tym ziemskim padole.

Stefania Krukowska

Powstanie styczniowe na ZamojszczynieNowe wiato na przebieg powstania styczniowego naZamojszczynie daje wydana przez pana dr. JackaFeduszk ksika pod tytuem: Powstanie styczniowena Zamojszczynie. Wydawc bya KsinicaZamojska Zamo 2013. Niej fragmenty tegowydawnictwa, mwice o przebiegu powstaniastyczniowego w miecie Zamociu.

Plany zdobycia Zamocia zawiody. Wobec tej sytuacjipartia Piaseckiego przesza granic galicyjsk, oddziayM. Nieczaja wycofay si z Hrubieszowa,a L. Frankowski przeszed Wis dla poczenia siz oddziaami gen. Mariana Langiewicza.

Mimo zaniechania planw zdobycia twierdzyzamojskiej organizacja narodowa i konspiracja

powstacza w Zamociu nadal funkcjonowaa.Aktywno Rosjan z twierdzy, penetrujcych okolice

oraz pas przygraniczny z Austri, utrudniay tdziaalno, ale mimo to organizacja aktywniewspomagaa oddziay walczce na Zamojszczynie.

W dziaaniach zbrojnych oddziaw uczestniczylirwnie zamojscy mieszczanie, kupcy i szlachta m.in.:Piotr Klimkiewicz, Antoni Niklewicz, IgnacyPieszyski, Szymon Radziszewski, Ludwik FranciszekSkpski, Jan Jzef Lewicki (ten ostatni polegw powstaniu) oraz ksia m.in. ks. Kazimierz Wjcicki(naczelnik cywilny miasta Zamocia z ramienia RN)i ks. Mikoaj Kulaszyski. W sprawie toczcego si

powstania, wojny z zaborc rosyjskim wypowiedziaasi 20 IV 1863 r. Kapitua Kolegiaty Zamojskiej.Kanonicy w protokole z posiedzenia kapituy zapisali,e Kapitua nie moe obradowa z powodu zbrojnego

powstania naszego narodu przeciw despotycznemurzdowi moskiewskiemu, ktre to powstanie rozlao si

szeroko po Kongreswce, Litwie, Woyniu i Podolu,i koca temu wcale nie wida. Do koca powstaniaKapitua nie zebraa si, mimo prb czynionych jeszczewe wrzeniu 1863 r.

Zrozumiae jest, e organizacja narodowa nie moga

bardzo aktywnie funkcjonowa w bezporedniejbliskoci garnizonu rosyjskiego Zamocia,czyli w obrbie murw twierdzy, std wan rolodgryway przez cay czas trwania powstania jejzakonspirowane ogniwa znajdujce si m.in. na Hyeju Karoliny Racewicz, w Sitacu u tamtejszegowikarego czy w Starym Zamociu. Organizacjauzyskiwaa amunicj i bro oraz kompletowaainformacje o liczebnoci i skadzie wojsk rosyjskich,ktre przesyane byy nastpnie sztafetami dooddziaw powstaczych czy naczelnikw

powiatowych.


3/12

CHRZSZCZ NR 7 (8)

3

Apolinary Pluciski, naczelnik powstaczy miastaLublina przekazywa Jzefowi Ruckiemu,naczelnikowi oddziau 3-go wojsk narodowychnastpujc informacj: ()Organizacja moja

zdoaa z twierdzy Zamo dosta 40 lb. prochu,1000 adunkw i 40 pudeek kapiszonw. Zechc

przeto obywatel uda si do Sitaca do tamecznegowikarego, a ten niechaj poszli po te zasoby do wsiChye, o 4 wiorsty od Zamocia do Karoliny

Racewicz, wedug przesyajcej si kartki,a ta takowe wyda i moe wicej jeszcze dostarczynawet kilka sztuk broni ().

W kocu grudnia 1863 r. w Starym Zamociurezydowa ppk Ignacy Wysocki ps. ,,Zaczek,komisarz penomocny organizacji cywilno wojskowej powiatu lubelskiego i krasnostawskiegooraz Antoni Rycki ps. ,,Zamojski, naczelnik

powiatu zamojskiego. Wan rol we wspieraniu

organizacji powstaczej i oddziaw partyzanckichodgrywali kupcy i mieszczanie ydowscy Zamocia,zarwno nalecy do konspiracji, jak i tylkosympatyzujcy z powstaniem. Oprcz SzajiMargulesa, czonka organizacji narodowejz powstaniem wsppracowali m.in. Bajrach Harc,zaopatrujcy oddziay powstacze na jesieni 1863 r.w kouchy, bro (szable), ktre przekazaMargulesowi od mieszczanina zamojskiego JakubaHetkopfa. Tene Harc dostarcza rwnie amunicj,

poredniczy w przekazaniu organizacji narodowej

ubra i prochu od kupcw Wold Szlomy i AbramaSafiana z Zamocia. ydowskim naczelnikiempowiatu zamojskiego Rzd Narodowy mianowasyna znanego kupca zamojskiego JzefaMorgernszterna. ydzi, dziki swojej ruchliwocii moliwociom handlowym, zbierali odziei ywno a take wykradali Rosjanom broi amunicj, ktr nastpnie dostarczali oddziaom

powstaczym.Spotykamy ich rwnie wrd kolporterwzakazanych drukw, jako kurierw RN,

informatorw oddziaw powstaczych, a takeochotnikw w tyche oddziaach, m.in. w partii,,Lelewela Borelowskiego walczcejna Zamojszczynie.

Zblion dziaalno prowadziy zamojskiekobiety na czele z Karolin Racewicz i RozaliSierakowsk, szlachciank z Kosobud, opiekunk

powstaczego szpitala. W Zamociu obok RadyPowiatowej Opiekuczej, w ktrej dziaali m.in.ksia zamojscy: Walenty Wojtasiewicz, MarcinStefaski, Mikoaj Lenkiewicz, powstay w drugiej

poowie 1863 r. komitety opiekucze przy staychszpitalach powstaczych.

Ofiarn pomoc rozwijay one do kwietnia 1863 r.,kiedy to Rosjanie nie utrudniali ju niesienia pomocyrannym.

Wojska rosyjskie na Lubelszczynie obejmowayw poowie lipca 1863r. 57 kompanii piechoty, okoo 12sotni Kozakw, 5 szwadronw dragonii cznie

ponad 15 tys. onierzy i 26 dzia. Wojska testacjonoway w Lublinie, Kurowie, Lubartowie,Radzyniu, Midzyrzecu, Wodawie, Krasnymstawie,Chemie, Janowie, Kraniku, Tomaszowie,Hrubieszowie i Zamociu. Pozostaway one poddowdztwem naczelnika wojennego gwnegooddziau lubelskiego gen. Aleksandra Chruszczowa.Zaogi rosyjskie bacznie ledziy powstawanie nowychoddziaw powstaczych, ich ruchy i koncentracje,starajc si je otoczy i rozbi. W okresie najwikszegorozwoju organizacyjnego powstania, pod wzgldemliczbowym oddziay rosyjskie przewyszay

powstacw piciokrotnie. Dziki temu, e byyrozdzielone na terenie okrgu lubelskiego, w chwilizetknicia si z powstacami Rosjanie koncentrowalisi szybko, uzyskujc przewag. Dlatego wszystkiewiksze zgrupowania powstacw z reguy byyrozpraszane. W walkach z powstacami Rosjanienabierali coraz wikszej wprawy. Piechota posuwaasi przewanie na podwodach, a wprowadzeni latem1863 r. dragoni dziaali w starciach jako spieszonakawaleria. Funkcje zwiadowcze rekonesansowespeniali Kozacy.

W Zamociu wikszo wydatkw zwizanychz utrzymaniem rosyjskiego garnizonu i ulokowanychw twierdzy winiw, pokrywano z podatkw

paconych przez kupcw, drobnych handlarzyi karczmarzy. Komendant twierdzy gen AndrzejHartung dysponowa ogromn sum ze sprzeday przezmagazyn rzdowy w Krynicach. Z tych rdewypacano m.in. od, zasiki dla lazaretw, czynsze zalokal w ratuszu zamojskim zajtym na wizienie.We wrzeniu 1863 r. na stanowisku komendantatwierdzy zamojskiej gen. Hartunga zastpi genera

major Filip Kannabich (zm.1874), od stycznia 1963 r.naczelnik wojenny powiatu radzyskiegoi ukowskiego, ciko ranny w pocztkach 1863 rokuw starciu z powstacami podlaskimi. Funkcjkomendanta obj Kannabich 12 XI 1863 r. Do jegoobowizkw naleao, tak jak poprzednikw,kierowanie sprawami fortecy, zarwno wojskiem jaki winiami znajdujcymi si w Zamociu.

Jak wspomina ten okres w latach midzywojennychBajrach Harc: ,,Zamo by fortec, ktra miaa cztery

bramy, ktre byy otwarte od rana do godziny 9

wieczorem. Przy bramach stay warty wojskowei rewidoway przechodniw cywilnych.


4/12

4

CHRZSZCZ NR 7 (8)

Od godziny 9 wieczorem bramy byy zamknite bez[moliwoci] wejcia i wyjcia z wyjtkiem jednej

bramy przy ulicy Lubelskiej, ktrdy wywoonobeczki asenizacyjne po nocach (), komendantzamojski mieszka w paacu, gdzie obecnie miecisi Sd Okrgowy, w lokalu p. prezesa Sdu ().

Dr Jacek Feduszka

moje Roztocze...

moje Roztocze - rozmowy, szeptyprzy pocie, za potemw socu i ciszy,

przez wiatr powielane, przez echoto staruszek zbr niedzielnyw krajobraz wioski na chwilkwetknity...

moje Roztocze -ciga tsknota za czasemco bezpowrotnie przeminod nowa, wci od nowawygrzebuj z pamici i z sercaobrazy, sowa, zdarzenia

ju niewaneale wci potrzebne

by tsknot uagodziby siebie sprzed lat

jak nutk serdeczn zapisaw czasie, ktry teraz...

moje Roztocze, garstka chmurnad postrzpion krawdzi lasudeszcz, strk przypitydo okapu starej strzechykropelka, po kropelce spywahutajc si na somy dble

moje Roztocze, wiatr szalonywe wosach dziewczyntaczcych bos stop

pierwszy walc na zielonej murawiewspomnie za wiele

by je w wierszach opisa,ale powracam choby jednym sowem

pod rodzinn strzechna skraj lasuna k zielon gdzie za chwilwiatr, mj wiatr

taczy zacznie z ... dmuchawcamiRegina Smoter Grzeszkiewicz

Bitwy i potyczki w czasiepowstania styczniowego na terenie

Zamojszczyzny.C.d.

(Pisownia oryginalna)11.5.63. Huta Krzeszowska ob.zamojski.

Miednikw wyruszy z Tarnogrodu, a idc wzdu

kordonu, napotka na dawny obz powstaczy, ktryJezioraski podpali. Sadzc, e maj powstacw

przed sob, Moskale rozpoczli do owego obozukanonad, ktra ich o niemae straty przyprawia.

Tymczasem Jezioraski uchodzc z oddziaemstopniaym do niespena 100 ludzi, dnia 11 maja stanw Hucie Krzeszowskiej. Nie przypuszczajc, abyMoskale tak daleko go cigali, przeszo bowiem czterymile wci nad kordonem, kaza konie rozsiodai ludziom gotowa jedzenie. Atoli kolumnymoskiewskie coraz cilej go otaczay. Przednia straMiednikowa dowodzona przez majora Ogolinaobskoczya nieprzygotowanych powstacw i pokrtkiej walce powstacy rozproszeni, maemigromadkami uchodzili za kordon. Bro i amunicja,ktrej wicej byo ni oddzia Jezioraskiego

potrzebowa, zostaa zakopana i zabrana pniejprzezBorelowskiego. niechowski,

ktremu Jezioraski, uciekajc jak po Grochowiskachza kordon, zda dowdztwo, z reszt zdemoralizowantym ,,rekonesansem jeneraa, wszed rwnie na

terytorium austriackie. Oddany pod sd wojenny zazmarnowanie oddziau, z ktrym mia i w Lubelskiea nie siedzie za kordonem, Jezioraski zostauniewinniony, ale ju dowdztwa nie otrzyma.18.7. Polichno ob. Zamojski.

Objwszy dowdztwo nad oddziaemzorganizowanym przez Wagnera, pukownikWierzbicki urzdzi dnia 18. lipca o godzinie 5. rano wlesie midzy Stru a Polichnem zasadzk na 4 roty

piechoty i secin kozakw, [powracajcych z Lublina.Oddzia, z ktrego cz tylko wzi dowdca na

wypraw, skada si z 4 ech kompanii piechoty,z ktrych jedna strzelcw, z plutonu kosynierw(40 ludzi) i dwch sabych plutonw kawaleryi,ogem z 350 ludzi. Piechota doskonale uzbrojonai ubrana, obsadzia drog spadzist, na ktrejznajdoway si dwa mostki, 3 kompanie pozostawiWierzbicki na grze, jedna za najsabsza, obsadziamostki, aby wcignitym w zasadzk zamkn drogdo Janowa. Na dany znak wszystko miao si ruszyi biegiem wpa na drog, kosynierzy za stojcyza trzeci kompani uderzy mieli na rozbitkw.

Wierzbicki spodziewa si zupenego skutku, bo liczyna subordynacj oddziau i powicenie oficerw.Powstacy ukryci byli o 20 krokw od drogi.


5/12

CHRZSZCZ NR 5 (8)CHRZSZCZ NR 7 (8)

5

Awangarda, a potem cay oddzia kozacki,przejedajc na tak ma odlego, nie mg ichodkry. Po przejciu przez drog kozakw i daniu

przez tyche znaku swojej piechocie, e las jestwolny, czeka tylko z atakiem, aby piechota nadeszana wysoko ukrytych kompanii dla wykonaniauoonego planu. Piechota nieprzyjacielska zacza

ju dochodzi do 4 tej kompanii powstaczej,ktra bya na skrzydle, kiedy psy kozackie, idce

przed oddziaem, zwietrzyy zasadzk i szczekaniemzwrciy uwag dotychczas spokojnegonieprzyjaciela. Kilka strzaw pado i ogie rozpoczsi przed daniem sygnau.

Pierwsza kompania strzelcw i druga piechotyrzucia si na bagnety, trzecia zaja mostki i odciakozakw od piechoty, ubijajc 3 i ranic oficera.Pomidzy piechot powstacz a moskiewsk bjwrza tak zacity, e o 10 krokw strzelano do siebie.

Kosynierzy, pragnc jak najprdzej wzi udziaw walce, zaawansowali tak prdko, e przeszli linityralierw i wpadli na bagnety moskiewskie, przyczem kilku kosynierw polego, a kilku byo rannych.Ogie z obu stron trwa przeszo ptorej godziny,a w rezultacie Moskale zmuszeni zostali cofn siw nieadzie ku Kranikowi i zaj pozycj o mildrogi dalej. Kawalerya ich odcita pognaa do Janowa

po posiki, ktre rzeczywicie przyszy pod wieczr,przyprowadzajc dziao, z ktrego do opuszczonegoju przez Wierzbickiego lasu strzelano.

Straty z obu stron byy znaczne: powstacy stracili14 zabitych i 29 rannych, wiksz poow bardzociko. Moskali zabitych a nie uwiezionych przeznich na furach pozostao na placu bitwy11, rannych

byo 50. Pomidzy polegymi powstacami znajdowasi porucznik Adam Romiszewki, kasyer i adiutantoddziau. Midzy rannymi by kapitan Zygmunt Horn,raniony w gow i dwa razy w nog, porucznikkosynierw Lipski, porucznik strzelcw Przepolski,kapitan Sawicki, ktry ze swoj kompani (4-t) nie

przyczywszy si do oglnego ataku sprawi,

e zwycistwo nie byo stanowczem. Spomidzyoficerw najwicej odznaczyli si kapitan Horn,

porucznik Romiszewski, oraz adiutanciWierzbickiego, Daniszewski i Stobj, tudzieOlszewski i Kaliszyski ze swemi kompaniami.

Dowiedziawszy si o nadchodzeniu oddziauz Janowa, idcego w pomoc piechocie stojcej podKranikiem, zabrawszy cz rannych, swoichi moskiewskich polegych, ktrych swoimi wozamiodesa Moskalom, uda si Wierzbicki do Blinowa,aby tam skoncentrowa swoje siy i przej

w Krasnostawskie. Duch pomidzy onierzami bydoskonay i w pierwszym spotkaniu z nieprzyjacielemokazali wielkie powicenie i mstwo.

Kawalerya w czasie potyczki w lesie staa nadrodze od lasu ku Janowowi i gonia tylkouciekajcych kozakw.29.8.63. Irena ob. Zamojski.

Oddzia wieka, przeszedszy przez Wis podPuawami w poczeniu z Doliskim wrciw Lubelskie i spotka si 29. sierpnia z oddziaemmoskiewskim, 2 roty liczcym i odpowiedni liczbkozakw w okolicy Zaklikowa pod Iren. Potyczkawypada pomylnie, a Moskale mieli ponie wielkiestraty.2.9.63. Bigoraj ob. Zamojski.

Spod Zaklikowa (p. Irena) pocign oddziawieka przez lasy pod Bigoraj, a za nim pukownikMiednikw posa 2 roty z 2-ma armatami i 1 secinkozakw. Dnia 2-go IX oba oddziay spotkay sii rozpocza si utarczka pod Bigorajem.

Tymczasem wanie nadcign wysany przez

Lelewela, ktry o oddziale wieka nie wiedzia,patrol dowodzony przez Skodkowskiego,przypuszczajc, i maj z przedni stra innegooddziau do czynienia, zostawiwszy cz wojska

przeciw wiekowi, z reszt zwrcili si przeciwSkodowskiemu. Szczciem ogie kartaczowy

jedzie najmniejszej szkody nie wyrzdzi.Tymczasem wiek, zobaczywszy pomoc, ktrej aninie przypuszcza, ani si nie spodziewa, uwolnionyod nacisku przez rozdzielenie si nieprzyjacielskich,w zupenym porzdku zacz si cofa w las

i poczy si z oddziaem Lelewela, gdy Moskalenie mieli odwagi ciga go w nocy po lesie.3.9.63. Panaswka, ob. Zamojski.Po dwudniowym organizowaniu si opuci Lelewelz podpukownikiem Grudziskim przy bokuterytorium zaboru austriackiego i przerzynajc si

przez liczne kolumny moskiewskie i niepokojc podrodze nieprzyjaciela, jak wysaniem 40 konnychz adiutantami Szydowickim i Zdziowieckiem doTomaszowa, gdzie 1 wrzenia zabrali Moskalom kasi znieli komor, stan pod Bigorajem koo wieczorao 6 godz. 2.9., majc za sob Moskali, ktrzy niezdyli si jeszcze skoncentrowa i uderzy na

powstacw. Wysany rekonesans w sile 30 koni poddowdztwem porucznikw Stpnickiegoi Skodowskiego, spotka Moskali nastpujcych nacofajcy si z miasta ku lasom oddzia wieka,dowodzony przez Kozowskiego. Pokazanie siz boku caej konnicy Lelewela, wysanej przez tego

pod dowdztwem rotmistrza Rylskiego,powstrzymaa Moskali w pocigu, co pozwolio

wiekowi, przy ktrym by Doliski z czcidawnego oddziau po Czachowskim cofn siw zupenym porzdku,


6/12

6

CHRZSZCZ NR 7 (8)

by nastpnego dnia poczy si z Lelewelem i obaoddziay ruszyy ju wsplnie do Panaswki.Tu dowiedziawszy si, e Moskale w sile 5 rot

piechoty, 200 kozakw i 2 dzia cign za nimi,zaj Lelewel pozycj bojow na wzgrzach

przylegajcych do Panaswki, tak, e oddziaLelewela 560 piechoty i 150 koni liczcy, mia bjrozpocz, a oddzia wieka stanowi rezerw.O godz. 5 po poudniu Moskale podstpili podstanowiska powstacze w liczbie 9 rot piechoty,300 kozakw i 5 dzia. Na czystem polu strzelcyrozsypawszy si w tyraliery, podjli energicznwalk z nieprzyjacielem. Bitwa trwaa 5 godzin nawzgrzach bezlenych, a w kocu wyprowadziLelewel do boju wszystkie rezerwy prcz 1 kompanii strzelcw. Najzawzitszy bj wrza przyfolwarku Terespol, Porba; powstacy

podpaliwszy folwark, przy unie poaruw otwartem polu walczyli z nieprzyjacielem dogodz. 10 wieczorem, a Moskale, spdzeni zewszystkich pozycyi, pierzchnli w popochucigani na przestrzeni dwuwiorstwowej. W czasie bitwy kawalerya dwa razy szarowaa,a jakkolwiek szare te nie przyniosy podanegoskutku, jednak pomogy wiele przez zajcienieprzyjaciela, osabiajc ogie dziaowy.W drugiej szary kawalerya przedara si przezwszystkie linie bojowe i dotara do rezerw

moskiewskich, gdzie stara si z kozakami.W boju tym wietnym odznaczyli si polegli:major Nyary (Wgier), kapitan gwardii strzelcwRemberger, rotmistrz Roller, porucznik Lambert

Neumark i podporucznik Horodyski Wadysaw:z rannych rotmistrz Valentin, podporucznik JzefCieszkowski, porucznik Wrblewski, rotmistrzRotony (Wgier), adiutanci oddziau SkodkowskiZdzisaw i Stopnicki Aleksander. Straty

powstacw ogem wynosiy 35 zabitych i 100rannych, Moskali - 360 zabitych i rannych.

Stanisaw ZieliskiZ ksiki Bitwy i potyczki 1863-1864.

Rapperswil 1913

C.d.n.

AKTYWNE PANIE Z BONIARne miejscowoci maj swoje wita, dlaczegoBonie nie moe mie wasnego? podczastowarzyskich spotka mwili Henia i JanekCichoniowie. Stwrzmy jakie lokalne wito innibawi si np. z okazji zbiorw rabarbaru, burakwczy tytoniu. Rolnicy z Bonia uprawiaj gwnie

fasol wic niech u nas bdzie wito KwitncejFasoli!Niech si i u nas co dzieje!

Aby otrzyma najmniejsze choby dofinansowanielokalnych wadz na jakkolwiek imprez, naleyzaoy organizacj, klub, stowarzyszenie.Tak powstaa inicjatywa, by powoa do ycia KooGospody Wiejskich, do czego usilnie zachca tesotys Bonia p. Zdzisaw Oczko. Chtne dospoecznego dziaania okazay si przede wszystkim

panie, zarejestroway wic KGW w Boniu z siedzibw remizie miejscowej OSP. Do Koa zapisao si ponad20 osb; uchwalono regulamin, wybrano zarzd,wymagane komisje; powsta plan pracy.Przewodniczc i wiceprzewodniczc zostay dwieenergiczne osbki panie Danuta Mrozowskai Zdzisawa Koodziejczyk.

Zebrania czonki Koa stay si okazj dotowarzyskich spotka w grupie przyjaznych sobie osb,daway moliwo oderwania si od codziennych

obowizkw , porozmawiania na rne tematy,niekoniecznie zwizane z yciem w wiejskichwarunkach . W planie pracy KGW s pewne punktystae , powtarzajce si co rok. Panie eksponuj witai tradycje rodzinne : organizuj obchody Dnia Matki,Dnia Dziecka, Dnia Ojca - zastpujc je jednymwsplnym witem Rodziny; pamitaj o Dniu Babcii Dziadka. Takie okazje gromadz na spotkaniachosoby starsze, modzie i dzieci. Rodzice i Dziadkowiewysuchuj wtedy ycze i programw artystycznych

przygotowanych przez najmodszych pod kierunkiem

pa nauczycielek nalecych do Koa. Potem nastpujesodki poczstunek. Powstaje tradycja rozpoczynaniakolejnego roku spotkaniem opatkowym. Bior w nimudzia mieszkacy caej wsi oraz ksia z Parafii p.w.w. Katarzyny Aleksandryjskiej i przedstawiciele wadzsamorzdowych. Na takie spotkania KGW

przygotowuje stosowny poczstunek, np. tradycyjnepotrawy wigilijne. Mieszkacy Bonia i ssiednichmiejscowoci bawi si na organizowanych przez KGWwieczorkach andrzejkowych, zabawach sylwestrowychi noworocznych, ktre s dla Koa okazj do

wypracowania wasnego skromnego funduszu(wiadomo, bez pienidzy nic nie zorganizujesz!).

Wyzwaniem dla KGW w Boniu s due imprezy,dla spoecznoci szerszej, typu wito Kwitncej Fasoliczy wito Pieczonego Ziemniaka. Gromadz one gocinawet spoza gminy Szczebrzeszyn i, mimodofinansowania i wsppracy np. MDKw Szczebrzeszynie, OSP, Rady Soeckiej, wymagaj

pozyskania pomocy sponsorw. Imprezy te swielogodzinne, w ich programie mamy wystpyartystyczne, konkursy, nagrody, wieczorne zabawy dla

modziey pod goym niebem. Niekiedy wsparcia Kouudziela Szczebrzeska Kapela Podwrkowa, ktrwsptworzy wspomniany ju Janek Cicho.


7/12

CHRZSZCZ NR 7 (8)

7

Szczebrzeska Kapela Podwrkowa

W roku 2012 Koo organizowao Doynki Parafialnewiernych z Parafii p.w. w. Katarzyny

Aleksandryjskiej. Panie wasnorcznie wykonaydoynkowy wieniec. Reprezentoway Bonie podczasdoynek gminnych, rwnie gmin Szczebrzeszyn nadoynkach powiatowych.

Delegacja KGW Bonie na doynkach parafialnych.

Koo wsppracuje z UMiG Szczebrzeszyn.

Wraz z innymi przedstawicielami gminy prezentowaywalory naszego miasta w stolicy wojewdztwa Lublinie w konkursie Pera Roztocza.Przygotoway potrawy regionalne rwnie na JarmarkHetmaski - wito Zamocia organizowanew rocznic zaoenia miasta. Znajduj czas take naspotkania realizujce ich potrzeby i zainteresowania;np. odbyy szkolenie na temat urzdzania ogrdkw

przydomowych i zielecw, warsztaty Zosta swojkosmetyczk.

KGW w Boniu jest mode istnieje od marca

2011r., ale ju posiada na swoim koncie znaczcesukcesy. Rozpoczo swoj dziaalno niezwykleenergicznie i nie zwalnia tempa.

Zostao te bardzo szybko docenione:w r. 2011 otrzymao wyrnienie w konkursieNajlepsze Gospodynie organizowanym przezKronik Tygodnia na najbardziej popularne naZamojszczynie KGW. Panie z Bonia znalazy siw 1. szstce, a liczba organizacji ubiegajcych sio wygran wynosia 363! Wymienione tu dziaaniaKoa to nie wszystko, czym zajmuj si jego

czonkinie. Wystarcz jednak, by pokaza, e te Panienie maj czasu na nud. Wypenianie obowizkwrodzinnych i zawodowych przeplataj prac na rzeczlokalnej spoecznoci. Ich dziaalno niewtpliwieoywia ycie mieszkacw Bonia, wniosa w niecenne spotkania, wiksz moliwo korzystaniaze wsplnej zabawy. O to przecie chodzio!Jednoczenie przypomina o wanych wartociach,takich jak rodzina, wsplnota wsi. Paniom z KGWw Boniu yczymy, by nadal znajdoway motywacj doenergicznej pracy na rzecz swego rodowiska oraz duozadowolenia i satysfakcji z niej pyncych.

J. D.

Lipiec

Na wiadectwach, wzbici w rado, odlecieliuczniowie,dry powietrze po ich migym zniku.

Wakacje, panie profesorze! Poratrzepa wesoo sowa jak futra na wiosnorazczasowniki przez dni lata odmienia!- -Wz przetoczy si z naga - i w ozinie zzielenia.Tylko pustki rozprynitej w socu - udar.Skaczc z bryczki, zaocz:

Bosonogi gsiarek bieg, zaczerpn ze rda,znik, jak gdyby on wybiega

potoczek.- -Okolic, serce wyniose, przeszywa na przestrzastrumie!

Lecz z poogich pagrkw - wahajc si odpowied -inne wzgrze - dalsz gr koysze.Jak ten skryty poryw widoku i cisz zatulon w szumieszeptanymi pytaniami - wyda?

Jake w cieniu, pod lip - przysowie?Julian Przybo


8/12

CHRZSZCZ NR 7 (8)

8

W miecie

Starosta nagrodzi dziaaczy kulturyZ okazji Dnia Animatora Kultury Starosta Zamojskiwyrni dziaaczy zwizanych z naszym orodkiem.

Gwny instruktor MDK w Szczebrzeszynie AnnaCiebie otrzymaa nagrod za wieloletni dziaalnona rzecz upowszechniania kultury i popularyzacjrnorodnych dziedzin sztuk plastycznych wrddzieci i modziey. Pani Anna prowadzi m.in.Pracowni Ceramiki Artystycznej i PracowniFilcowania.Wanda Pomaraska, aktywna uczestniczkatutejszego Klubu Amatora Plastyka, zostaanatomiast uhonorowana za niebagatelne osigniciana niwie dziaalnoci plastycznej. Prace pani Wandyw ostatnich latach zdobyway laury w konkursach

plastycznych na szczeblu wojewdzkim.Obu Paniom gratulujemy wyrnienia.

MDK Szczebrzeszyn

Dni Chrzszczowego Groduz Radiem Lublin.

Projekt wspfinansowany ze rodkw RegionalnegoProgramu Operacyjnego Wojewdztwa Lubelskiegona lata 2007 - 2013 w ramach Projektu: Z Kulturaln

Wizyt w Chrzszczowym Grodzie.O priorytetowa VII: Kultura,

Turystyka i Wsppraca Midzyregionalna Dziaanie7.2 Promocja Kultury i Turystyki

Modzi wykonawcy - kategoria przedszkole

Pokaz taca nowoczesnego zespou dziaajcegoprzy MDK w Szczebrzeszynie

Konkurs z UBREM

KOROMYSO Folk Maszyna ze Szczebrzeszyna


9/12

9

wito Kwitncej FasoliW dniu 23 czerwca 2013 r. na placu przy remizieOchotniczej Stray Poarnej przy ulicy Boniew Szczebrzeszynie obchodzono wito KwitncejFasoli. Organizatorami wita byli:Burmistrz Szczebrzeszyna, Rada Soecka, KooGospody Wiejskich oraz Ochotnicza Stra PoarnaBonie.

W ramach obchodw tego wita odbya siprelekcja nt. Wymogi jakoci handlowej fasoli Pikny Ja Tyczny. Temat ten referowa pan MarianJaworski Wojewdzki Inspektor Jakoci HandlowejArtykuw Rolno Spoywczych w Lublinie.

Licznie zgromadzonych goci zabawia zesp,,Fermata. Wanym punktem programu by konkurskulinarny, na ktrym prezentowane byy potrawyz fasoli Pikny Ja i inne. Mona byo zakupi

wspaniae ciasta upieczone przez czonkinie KoaGospody Wiejskich. Wigilia dnia witego Janazaowocowaa konkursem wiankw sobtkowych.

Ponadto wystpoway jeszcze inne zespoy. Monabyo pobawi si z zespoem ,,Solaris.

Spotkanie Klubw Senioraw Szczebrzeszynie

We wtorek 2 lipca 2013r. w Szkole Podstawowejw Szczebrzeszynie odbyo si letnie spotkaniezaprzyjanionych klubw seniora. Gospodarzemimprezy by klub dziaajcy przy Miejskim Domu

Kultury w Szczebrzeszynie.Swoj obecnoci zaszczycili nas gociez Dohobyczowa, Jzefowa, Krasnegostawu,Tarnogrodu i Zwierzyca. Seniorzy bawili si do

pnych godzin nocnych, a do zabawy przygrywa imzesp muzyczny z MDK w Szczebrzeszynie.

MDK Szczebrzeszyn

Wystawa Artyci Swojemu MiastuW czwartek, 4 lipca w Domu Kultury mia miejscewernisa zbiorowej wystawy Artyci SwojemuMiastu. W sali widowiskowej MDK swoje pracezaprezentowao 21 artystw zwizanychze Szczebrzeszynem: Marta Andaa, MagorzataBednarz, Zofia Branecka Kowalska, BarbaraCzapiga, Mariola Doba, Mariusz Drohomirecki,

Izabella Jarmu, Zygmunt Jarmu, Mirosaw Juszczak,Katarzyna Karpowicz, Jacek Koodziejczyk, PiotrKoodziejczyk, Piotr Koodziejczyk, Dariusz Krl,Tomasz Maranowski, Monika Niechaj,

CHRZSZCZ NR 7 (8)


10/12

CHRZSZCZ NR 7 (8)

10

Janusz Padziski, Wanda Pomaraska, AnnaKatarzyna Szumigaj Badziak,Teresa MariaSzumigaj, Agnieszka Wrbel. BurmistrzSzczebrzeszyna, Marian Mazur wrczy wszystkimartystom listy gratulacyjne oraz upominki.Wernisa uwietni recital znanego muzykai kompozytora, jednego z wokalistw zespou VOX

Dariusza Tokarzewskiego. Wystawa bdzieudostpniona zwiedzajcym do 4 sierpnia

MDK Szczebrzeszyn

Praca p. Mariusza Drohomireckiego

Praca p. Piotra Pawa Koodziejczyka

Praca p. Moniki Niechaj

Swoje obrazy podpisywa ,,Jzef Brandtz Warszawy, o co trudno mie do niego pretensj,

jeli pamita si, e Szczebrzeszyn opuci w wiekusiedmiu lat. Nie wiemy, czy wraca w rodzinne stronyi odczuwa jaki sentyment do miasta, w ktrymspdzi pierwsze dziecinne lata. Gdy zdoby saw

i uznanie, nie posya tu swoich obrazw, tak jak torobi Rafa Hadziewicz, ktrego ze Szczebrzeszynemczyo zaledwie kilka lat nauki w SzkoleWojewdzkiej. Waciwie nie zrobi wiadomieniczego, co mogoby oywi, pobudzi, czyzainspirowa szczebrzeskie ycie artystyczne.

Okazao si jednak, e w ostatecznym rozrachunkuzasuy si bardzo dla Szczebrzeszyna i jego kultury.Pokaza bowiem, e w miecie mog rodzi si wielcymalarze, co zachcio wielu jego rodakw, aby szukaw sobie artystycznego talentu, a niektrych

aby odnaleziony talent rozwija wyton prac.Takie wysiki podjo zadziwiajco wiele osb, jak

na do skromn populacj Szczebrzeszyna.Kilka spord nich zdobyo tak jak ich duchowymistrz uznanie w Niemczech, losy innych potoczyysi w taki sposb, e mogli umieszcza przy swoichsygnaturach toponimy: ,,z Warszawy lub,,z Krakowa.

Grono ,,pnych uczniw Brandta ronie zatemcoraz bardziej, a poytek z nich jest tym wikszy,e okazuj si oni take ,,pnymi uczniamiHadziewicza, poniewa chc si zaznaczyw szczebrzeskiej przestrzeni kulturowej. Owocem tejostatniej postawy s bowiem coroczne ekspozycje,,Artyci swojemu miastu, na ktrych nigdy nie

brakuje obrazw i rzeb. Warto przyjrze siz sympati dzieom artystw, ktrzy utosamiaj sitak zdecydowanie i szczerze ze swoim miastem.Warto te przyjrze si z sympati miastu,ktre wydaje tak wielu artystw.

prof. dr hab. Piotr Krasny


11/12

CHRZSZCZ NR 7 (8)

11

Nowoci wydawniczeMiejsko Gminna Biblioteka Publiczna proponujePastwu w lipcu kolejne nowoci wydawnicze.

Carolyn Jess Cooke

,,Zawsze przy mnie stjjest poruszajcpowieci o trudnychwyborach oraz

przebaczaniu.Margot po mierci wracana ziemi jako swjwasny Anio Str.Od tej chwili jestwiadkiem wszystkichswoich bdw, jakie

popenia w yciu.Czy zdoa ocali siebiei mio swojego ycia?

Czy, aby ratowa tych, ktrych kocha, bdzie gotowazawrze pakt z demonem i zdoby si na najwiksze

powicenie?

Matt Birkbeck ,,Mroczne Sekrety.Przeraajca historiadziewczyny uwizionej

przez psychopatycznegoojca. Bya pikna, bardzozdolna i inteligentna.Do dzi nikt nie wie,

jak nazywaa sinaprawd. Kiedy byama dziewczynk,zostaa porwana przez

psychopat pedofila.Mczyzna wychowywa

j jako swoj crki zamieni jej ycie w prawdziwe pieko.Pomimo intensywnie prowadzonego ledztwa

prokuraturze, policji FBI przez wiele lat nie udao siustali prawdziwej tosamoci dziewczynki ani tego,co stao si z jej synkiem.W 2002 roku jej oprawca zosta skazany na karmierci, ale nie wyjawi nikomu swoich tajemnic.

M.G. Biblioteka PublicznaZapraszamy

Festiwal ladami SingeraFestiwal ladami Singera w Szczebrzeszynie dobiegkoca. Zainteresowanych zachcamy do odwiedzaniakolejnych miast biorcych udzia w projekcie. Zdjciaz festiwalu dostpne w naszej galerii.

MDK Szczebrzeszyn


12/12

12

CHRZSZCZ NR 7 (8)

Zaprosili nas.

VI Powiatowy Festyn IntegracyjnyOsb Niepenosprawnych

Szczebrzeszyn 2013.Stowarzyszenie Wsparcia Spoecznego ,,Tacy Sami,

Dom Pomocy Spoecznej ,,Pod Modrzewiamizaprosili nas na VI Powiatowy Festyn IntegracyjnyOsb Niepenosprawnych Szczebrzeszyn 2013.

Zaproszenie na festyn przyjo 20 Domw PomocySpoecznej z terenu powiatu zamojskiego, a takez Lublina i Krasnegostawu. Najdalej pooony - domz Moczar, z terenu Bieszczad.

Festyn rozpoczto Msz wit, ktr sprawowaks. biskup Mariusz Leszczyski. Po powitaniu goci

przez dyrektora DPS w Szczebrzeszynie panaZbigniewa Paproch odby si wystp artystycznyuczniw i nauczycieli Szkoy Muzycznejw Szczebrzeszynie.

Po prezentacji przywiezionych wiankwsobtkowych wszystkie ekipy uday si na most przyzabytkowym mynie, skd puszczono wianki

przygotowane na t okoliczno. Po powrocie na terenDPS ,,Pod Modrzewiami uczestnicy zabawiani byli

przez zesp ,,Sarmaci. Byo wiele wsplnychpieww i tacw. Zesp ,,Sarmaci wystpi jeszczedwukrotnie, za kadym razem gorco oklaskiwany

i odbierany przez uczestnikw.Po wsplnej kolacji niektre ekipy odjechay dowasnych domw. Pozostali bawili si przy skocznychdwikach muzyki. Ekipy ze wszystkich domw

pomocy otrzymay dyplomy uczestnictwa iupominki. Dugo trway jeszcze wsplne zabawy.

Dom Pomocy Spoecznej ,,Pod Modrzewiamiw Szczebrzeszynie zosta w roku 2009 przeniesionyz Klemensowa. Jest przeznaczony dla 70 kobietdorosych niepenosprawnych intelektualnie,zamieszkujcych w pokojach jedno-, dwu- i trzy-

osobowych. Kady pokj wyposaony jest w azienkzawierajc toalet i prysznic. Budynek i jegootoczenie pozbawione jest barier architektonicznych.Dom zapewnia warunki bezpiecznego i godnegoycia, intymno, niezaleno, samodzielnoi umoliwia rozwj osobowoci.

Mieszkankom przebywajcym w tym domu zapewniasi usugi: bytowe, opiekucze, edukacyjne,spoeczne, religijne, oraz umoliwia korzystanie zewiadcze przysugujcych z tytuu powszechnegoubezpieczenia spoecznego. Taka dziaalno na rzeczdrugiego czowieka ma na celu zaspokojenie jego

podstawowych potrzeb psychicznych ( bliskoci,

yczliwoci, ciepa i zainteresowania).Domowi Pomocy Spoecznej ,,PodModrzewiami redakcja ,,Chrzszcza yczywszelakiej pomylnoci, pracownikom zadowoleniaze speniania tak wanej spoecznej misji.

R.

Chrzszcz miesicznik informacyjnyWydawca Stowarzyszenie Przyjaci SzczebrzeszynaRedakcja Zygmunt Krasny, Joanna Dawid, Mateusz Sirko

Adres : 22-460 Szczebrzeszyn ul. Pl. T. Kociuszki 1E-mail: [email protected] www.chrzaszcz.com.plProjekt rysunku Chrzszcza Monika Niechaj

Chrząszcz - Lipiec 2013 (nr 88)

Documents

Transcript of Chrząszcz - Lipiec 2013 (nr 88)