Chrząszcz - Lipiec 2006 (nr 4)

8/7/2019 Chrzszcz - Lipiec 2006 (nr 4)

1/12

ORGAN STOWARZYSZENIA PRZYJACI SZCZEBRZESZYNA

NR.4 (1) LIPIEC 2006 Egzemplarz bezpa

Prezentowany dyplom honoruje wkad mieszkacw naszego miasta wwalk o wolno i niepodlego.

Nadanie Krzya Walecznych miastu Szczebrzeszyn przezprezydenta Rzeczypospolitej Janusza Nowin Sokolnickiego naleaoby

poda do oglnej wiadomoci. Szczegln okazj w tym zakresie jestrewitalizacja centrum miasta w tym przebudowa rynku.Redakcja

Stachowa Droga

Moe to wyda si miesznymAle przy spotkaniu dowdca powiedziaz umiechem.Stachu mam buty podarte.Jestem twoim dowdc, ty moim onierzem.

Stacho migiem, w pamici przerzuca.Nie mia wasnego magazynu,Ale gdzie takie sta mog.Trzeba sowne zamwi u szewca.eby numer pasowa z Dowdcy nog.

No i oficerski wygld eby miay.uby wysokie ,usztywnione z tyu.Skra gatunkowo dobra nie przemikliwaBy w czasie marszu nie zatrzymywaa pyu.

Zasalutowa i do szewca wali

Tak si jako zoyo, e jego kuzyn dalekiTakie buty robi i nimi handlowa.Jak te buty zdoby Stacho w mylachkombinowa.

Ojczyzno moja czy ja grzeszyemZawsze gotowy gdy w potrzebie bya.Rozkaz rzecz wita, onierzem byemdla twego dobra. me zdrowie, zdolnoci, sia.

Zaocznym sdem wyrok wydali.Moe to kaprys Dowdcyjego woa taka bya.Zdradzieckim strzaem ycie mu zabrali.Zmczone ciao okrya mogia.

Lat pidziesit od tych wydarze mino.Niektrym legend wyda si moe.Jeden z oprawcw mod straci on.Drugiego potomstwo w mzg jest poraone.

Gwny Ataman salwowa si ucieczk.Jego przywdcza rola zmalaaGdzie na zachodzie siedzi nikomu nie znany.Stachowa droga, wrd piknych wwozwdo dzi pozostaa.

Jan Jurczykowski

SZCZEBRZESZYN


2/12

2

CHRZSZCZ NR 4 (1)

STOWARZYSZENIE

Ze statutu Stowarzyszenia:

Wadze Stowarzyszenia.

21

1. Zarzd kieruje caoksztatem dziaalnociStowarzyszenia zgodnie z uchwaami WalnegoZgromadzenia Czonkw, reprezentuje je nazewntrz i ponosi odpowiedzialno przedWalnym Zgromadzenie Czonkw.

2. Zarzd skada si z 3 do 5 czonkw w tym:Prezesa, Vice Prezesa, Sekretarza i Skarbnika.

3. Zarzd konstytuuje si na pierwszym zebraniupo wyborach.

4. Do kompetencji Zarzdu naley:a) realizacja celw Stowarzyszenia oraz uchwa

Walnego Zgromadzenia Czonkw,b) kierowanie biec prac Stowarzyszenia,c) zwoywanie Walnego Zgromadzenia i

Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia iNadzwyczajnego Zgromadzenia CzonkwStowarzyszenia,

d) okrelenie szczegowych kierunkwdziaania Stowarzyszenia,

e) sprawowanie zarzdu nad majtkiemStowarzyszenia,f) podejmowanie uchwa w sprawach

czonkowskich, w tym przyjmowanie iskrelanie z listy czonkw,

g) prowadzenie dokumentacji czonkowskiej,h) wnioskowanie o nadanie lub pozbawienie

czonkostwa honorowego Stowarzyszenia,i) skadanie sprawozda ze swojej dziaalnoci

na Walnym Zgromadzeniu czonkw.6. Posiedzenia Zarzdu odbywaj si w kadym

czasie, nie rzadziej jednak ni raz na dwamiesice.7. W posiedzeniu Zarzdu mog bra udzia

Czonkowie Komisji Rewizyjnej orazzaproszeni gocie z gosem doradczym.

8. Posiedzeniami i prac Zarzdu kieruje PrezesZarzdu Stowarzyszenia. W razie jegonieobecnoci Vice Prezes Zarzdu lub innywyznaczony czonek Zarzdu.

9. Posiedzenia Zarzdu prowadzone s w obecnoci conajmniej trzech jego czonkw. Uchway zapadaj

zwyk wikszoci gosw. W przypadku rwnejliczby gosw rozstrzyga gos przewodniczcego obrad.

22.

1. Komisja Rewizyjna jest wadz Stowarzyszeniapowoan do sprawowania kontroli nad dziaalnociZarzdu.

2. Komisja skada si z trzech czonkw, w tym:przewodniczcego i Sekretarza.

3. Do zakresu dziaania Komisji Rewizyjnej naley:a) kontrola biecej pracy Zarzdu,

b) skadanie wnioskw na Walnym ZgromadzeniuCzonkw w sprawie absolutorium dla Zarzdu,

c) wystpowanie z wnioskiem o zwoanieNadzwyczajnego Walnego ZgromadzeniaCzonkw,

d) kontrola, przynajmniej raz w roku, finanswStowarzyszenia,

e) skadanie na Walnym Zgromadzeniu Czonkwsprawozdania ze swej dziaalnoci.

ROZDZIA V.Majtek Stowarzyszenia.

1. Majtek Stowarzyszenia powstaje ze skadekczonkowskich, darowizn, spadkw, zapisw, dochodwz majtku Stowarzyszenia, z wasnej dziaalnoci oraz zofiarnoci publicznej.

Czy wiesz

Jak pozby si ladw po kredkach wiecowych ze cian?Mona to zrobi jednym z poniszych sposobw:

- uyj gumki do cierania owka,- nanie na porysowane miejsce rozpak do grilla w pynie ipocieraj czysta szmatk, a rysunki znikn,- we wilgotna szmatk, zanurz j w sodzie oczyszczonej idelikatnie potrzyj lady, powinny zej z atwoci,

- rozpyl troch WD-40 na zabrudzenia i zetrzyj czyst szmatk.WD-40 usunie take lady po markerach oraz kredkach z mebli itapicerki


3/12

CHRZSZCZ NR 4 (1)

3

KARTY HISTORII

Najstarszym znanym medalem zwizanym tematycznieze Szczebrzeszynem jest wybity w latach 20-tych XIXwieku medal z brzu, upamitniajcy odnowienie

Akademii Zamojskiej w Szczebrzeszynie w 1822 roku".Fakt restytucji w Szczebrzeszynie szkoy, bdcejkontynuatork wietnej fundacji akademickiej JanaZamoyskiego, mia dla tego miasta due znaczenie. Pozamkniciu w 1809 roku Liceum Krlewskiego wZamociu, funkcjonujcego tam od 1784 roku, czyli odmomentu likwidacji przez wadze austriackie AkademiiZamojskiej, ordynat Stanisaw hr. Zamoyski czyniusilne starania aby t szko ,jak najrychlej na nowootworzy ". Stao si to moliwe w roku 1811.Rektorem restytuowanej placwki, ulokowanej wSzczebrzeszynie, zosta pijar, ksidz Micha

Siekierzyski (1743-1814). W latach 1811-1819 szkoafunkcjonowaa w skromnych warunkach. Formalnie w1819 roku Komisja Rzdowa Wyzna Religijnych iOwiecenie Publicznego Krlestwa Polskiego przyznaa fundusze dla szkoy zamojskiej w Szcze- brzeszynie. W lecie 1822 roku ukoczono ostatecznienowy gmach szkolny. W tym take roku kuratorwieczysty szkoy Ordynat Zamoyski zamwi w paryskiej pracowni medaliera Jacques'a EdwardaGatteaux (1788-1871), trudn do ustalenia ju dzisiajliczb medali upamitniajcych odnowienie tradycjiakademickich Zamocia w Szczebrzeszynie, jak te iposta twrcy Akademii kanclerza Jana Zamoyskiego.Zgodnie z zamysem fundatora medal na awersie przedstawia popiersie kanclerzu i hetmana, opiekunanauk Jana Zamoyskiego. Popiersie na medalunawizuje do wizerunku Jana Zamoyskiego z pierwszego medalu, wybitego w zlocie i srebrze ok.1600 roku. Awers zawiera rwnie sentencj sawicJana Zamoyskiego. Rewers medalu odnosi si zarwnodo postaci Jana Zamoyskiego jak te i bezporednio dotradycji akademickiej, jak kontynuowa miaa szkoa,odnowiona w Szczebrzeszynie. Strona gwna medalu

zawieraa rwnie sygnatur projektanta i wykonawcyJ.E.Gatteaux. Medal upamitniajcy przeniesienieSzk Zamoyskich do Szczebrzeszyna, jestnajpeniejszym przykadem podtrzymania tradycjiakademickiej Zamocia w medalierstwie, a take przykadem zainteresowa naukowych i kolekcjo-nerskich Stanisawa Zamoyskiego. Upamitnieniewanych wydarze w formie emisji medalu, wynikaowanie z zainteresowa Stanisawa Zamoyskiegokolekcjonerstwem numizmatw i medali. Zgromadzion spor kolekcj tych obiektw, po czciodziedziczon take po przodkach. Stanisaw Zamoyski

utrzymywa rwnie cise kontakty ze znanymikolekcjonerami, badaczami zarwno medalierstwa jak inumizmatyki, m.in. z Michaem Sotykiem, fundatoremwielu medali.

Kolekcja Zamoyskiego znajdowaa si pocztkowo w Zamociui Klemensowie, co potwierdzaj zachowane inwentarze kolekcjiz lat 1809 -1811.Potem cao zbiorw liczcych ponad 1200

obiektw numizmatycznych przeniesiono do Paacu Bkitnegow Warszawie. Day one podstaw pod zbiory numizmatyczne imedalierskie Biblioteki Ordynacji Zamoyskiej w Warszawie. Ztyche zbiorw, w latach pniejszych, korzystali przy pracachnaukowych, znani polscy numizmatycy: Feliks Bentkowski,Kazimierz Bandkie - Styski, Kazimierz Stronczyski, KarolBeyer i inni. Do roku 1939 zbir zgromadzony w PaacuBkitnym w Warszawie liczy 8 tys. egzemplarzy, w tym 1200medali i plakiet. Wrd nich znajdoway si pierwszeegzemplarze medalu upamitniajcego odnowienie AkademiiZamojskiej w Szczebrzeszynie z roku 1822, medaluutrwalajcego w pamici potomnych cigo idei edukacyjnych

kanclerza i hetmana Jana Zamoyskiego.

Jacek Feduszka

Szczebrzeski medal

Czy wiesz e.

Mieszanina octu i sody oczyszczonej jest najlepszymrodkiem do udraniania rur i usuwania wydobywa-

jcego si z nich nieprzyjemnego zapachu. Jest owiele agodniejsza zarwno dla rur, jak i dla twojejkieszeni, od stosowania dostpnych w handluudraniaczy.

Wsyp i wlej przez lejek do odpyww umywalkilub zlewu szklanki sody oczyszczonej i szklankoctu. Kiedy mieszanina przestanie si pieni,spucz j gorc wod z kranu. Po kilku minutachspucz ponownie zimn wod. Nie tylko odetkaszodpywy, ale take usuniesz wydobywajcy si znich przykry zapach.

Aby przypieszy spywanie wody w czciowozatkanej kanalizacji, nasyp do niej szklanki soli inalej 2 szklanki gorcego octu, a nastpnie spuczgorc wod z kranu.


4/12

CHRZSZCZ NR 4 (1)

4

Regina Smoter Grzeszkiewicz

May sownik historii Szczebrzeszyna cig dalszy

Biblioteka szkolnaPrzy Szkoach im. Zamoyskich zacza funkcjonowa odroku 1822 (skromne zbiory na wyposaeniu biblioteki

istniay ju w roku 1819), w roku 1824 w biblioteceznajdowao si 94 dzie. W pocztkowym okresie istnienia placwka utrzymywana bya z funduszu opat wnoszonych przez uczniw. W roku 1825 Stanisaw hr. Zamoyski przekaza do Szczebrzeszyna ze zbiorw bibliotekiakademickiej w Zamociu okoo 1657 tomw; w roku 1828znajdowao si 2059 dzie ich uporzdkowaniem iskatalogowaniem zaj si Stanisaw Godziszewski.

Zbiory biblioteczne powikszay si dziki ofiarnociordynata, oraz nauczycieli, uczniw, przedstawicieliziemiastwa i inteligencji. Z darczycw warto wymieni:prof. Teodozego Sierociskiego, prof. Jana Zienkowskiego podarowa 8 tomw "Encyklopdie ou dictionnario rasionnedes sciences, des arts et, des mtiers." Nauczyciel szkoyelementarnej Szyndlarski przekaza 5 tomw czasopismzagranicznych z zakresu pedagogiki.

Na wyposaeniu biblioteki znajdoway sirwnie zbiory kartograficzne komisarz obwoduzamojskiego Wolanowski ofiarowa 48 starych mapgeograficznych, a pisarz Sdu Pokoju w KrasnymstawieAdelt przekaza "100 niezidentyfikowanych bliej jednostekkartograficznych"; Antoni Magier opracowa na potrzebyszkoy map meteorologiczn.

Pod koniec istnienia Szkoy Realnej sporzdzonyzosta katalog - "Spis dzie znajdujcych si w Bibliotece[byej] Szkoy Realnej w Szczebrzeszynie w 1583 roku".Katalog zachowa si w Bibliotece UniwersytetuWarszawskiego; zanotowane zostao tez nazwiskowczesnego opiekuna biblioteki - nauczyciela Jana Nielepca(przed nim zbiorami opiekowali si wspomniany StanisawGodziszewski, oraz Fortunat Janiszewski).

Bielec Franciszek i jego wsppracownicy Nauczyciel, z wyksztacenia muzyk podczas okupacjizorganizowa we wasnym mieszkaniu w Szczebrzeszynie

przy ul. Trbackiej tajny komplet dla uczniw szkoyredniej; uczy muzyki. Wsppracowali z nim: JaninaJwiakowska, oraz Zygmunt Kimaczyski - nauczycielfizyki, chemii i matematyki; waciciel ksigarnizlokalizowanej przy ul. Zamojskiej 30, ktry przedrozpoczciem roku szkolnego 1939/1940 zgromadzi duo podrcznikw i pomocy szkolnych - podczas okupacjistanowiy zaplecze naukowe dla prowadzcych komplety.

"Bdy "Opowiadanie Isaaca Bashevisa Singera o dziaalnoci sektySabataja Cwi w Szczebrzeszynie. Jeden z jej czonkw by

soferem, gdy sporzdzi tekst dla szanowanego w miecieobywatela i bogatego czowieka Mota Wolbroma z bdemw domu tego ostatniego zaczy dzia si dziwne i przykre

rzeczy: choroba ony rabiego Mota, poar.. Po odkryciubdu i zdemaskowaniu winowajcy sabatajczycy opuciliSzczebrzeszyn. W miecie zapanowa spokj. Poruszonyprzez Singera problem rodzi pytanie: czy rzeczywicie wSzczebrzeszynie byli zwolennicy Sabataja, czy to tylkoliteracka fikcja. Historia milczy, ale dlaczego pisarz o tymwspomnia? W kadej opowieci, bajce, powiastce tkwi

jaka cz prawdy...Bogucki BolesawW 1906 roku zaoy w Szczebrzeszynie TowarzystwoPoyczkowo Oszczdnociowe; towarzystwa tego typu byy najbardziej rozpowszechnionymi instytucjamikredytowymi w pocztkach XX wieku na Lubelszczynie.

Bohun Piotr Nauczyciel szczebrzeszyskiego gimnazjum, akowiec;wsppracowa z "Podkow". Wiosn 1939 roku przemawia na wiecu mieszkacw Szczebrzeszyna; z

jego inicjatywy spalono kuk Hitlera puszczajc j jakoMarzann na wody Wieprza. Bohun przyjani si zZygmuntem Kimaczyskim (w posiadaniu crkiKimaczyskiego Krystyny Niechaj znajduje si ichwsplne z czasw ich modoci zdjcie). Zgin wstyczniu 1943 roku zastrzelony przez Niemcw wobejciu gospodarza Antoniego Furlepy w Czarnymstoku.Partyzanci noc wykradli jego ciao pochowano go wRadzicinie, a pniej staraniem syna Jana Bohunaprzewieziono na cmentarz w Szczebrzeszynie.

Borman Jan

Ucze Szkoy Wojewdzkiej niezwykle staranny i pilnyna co wskazuj jego notatki z przedmiotw "dawanych wSzkole Wojewdzkiej Zamoyskiej na rok 1825/1826..."zapisane w dwu brulionach na papierze czerpanym zeznakiem wodnym papierni ordynackiej nad rzeka Sopot.W roku 1934 powysze bruliony zostay przekazane przez ks. Gostyskiego do zbiorw BibliotekiWojewdzkiej im. H. opaciskiego w Lublinie.

Borowiska (...)Nauczycielka, zaangaowana w okresie okupacji w tajnenauczanie na co wskazuj relacje Marii Drodyk:"...jeszcze bya Borowiska na ul. Partyzantw; na kocutej ulicy mieszkaa i dawaa nam lekcje przyrody, historii,ale mymy jeszcze byy dziemi..."

Borucki (...)Z zawodu weterynarz, w okresie okupacji peniobowizki burmistrza. Po roku urzdowania zostazastrzelony przez Niemcw, chocia by Volksdeutschem(cytuj za dr Klukowskim; Dziennik z lat okupacjiZamojszczyzny 1939 1944, Lublin 1958).

Cdn.


5/12

CHRZSZCZ NR 4 (1)

5

SERDECZNIE ZAPRASZAMY DO ZAPOZNANIA SI ZOFERT PRODUKTOW BANKU

POLECAMY duy wybr kredytw: Tanie kredyty konsumpcyjne - ju od 6,50 %, Kredyty mieszkaniowe - od 4,80 % do 6,70 %, Kredyty obrotowe rolnicze - 7,50%

Szerok gam innych produktw: Wysokie oprocentowanie oszczdnoci, Rachunki oszczdnociowe, rachunki firm, rachunkiwalutowe, Fundusze inwestycyjne, Najtasze przekazy zagraniczne, Kantor (bez prowizji za wymian walut), Niskie opaty: Telefon TP S.A. 1,75 Energia 1,40,

pozostae 2,50 z.

UWAGA!!! Wiosenna promocja

Dla Nowych Klientw KONTO OSOBISTE do 30 czerwca2006 r. bez opat.Wystarczy tylko dowd osobisty.

Ponadto kartaVISA zupenie GRATIS.

GOTWKA NA ZAWOANIE !!!Sie ponad 1000 bankomatw w Polsce. Bez problemui bez prowizji od wypat.

Koniecznie skorzystaj z tej oferty

Bank Spdzielczy w Szczebrzeszynie22-460 Szczebrzeszyn, Pl. T. Kociuszki 31, skr. poczt. 16

tel./fax (084) 6 821 119; 6 821 120

Oddzia Suw Odzia RadecznicaSuw 76 ul. B. Prusa 3a22-448 Suw 22-463 Radecznicatel. (084) 6826 205, tel. (084) 6818 006

6826 201 6818 036

Punkt KasowyGorajec Zagroble22-463 Radecznicatel. (084) 6810 010

PROFESJONALNY MONTApomiary i transport GRATIS

okna drzwi aluzje

SKAD FABRYCZNY Pytki z fabryk polskich i zagranicznych Najnowsze kolekcje Liczne promocje Duy wybr Wysokie rabaty Wyprzeda kocwek upust do 50 % Moliwo transportu

NOWO OTWARTAstacja demontau pojazdw

Wydajemy zawiadczenia niezbdne dowyrejestrowania pojazdu

Skupujemy samochody powypadkoweBRODY MAE 163 tel. 0 84 6821 384

22 460 Szczebrzeszyn

Foto Studio EXPRESS

Leszek KaszycaUl. Zamojska 11

22 460 SzczebrzeszynHumor

Nowy Jork. Icek zadaje ojcu pytanie:- Tate, co to znaczy "prosperity", a co znaczy"kryzys"?- Jak by ci to, synku, wytumaczy? - zastanawia sirodzic i mwi po chwili: - Prosperity to szampan,elegancka limuzyna i pikne kobiety, a kryzys tolemoniada, metro i... twoja matka.

Piotr BartnikWaciciel

22 460 Szczebrzeszynul. Zamojska 4

tel. 084 682 29 10kom. 0 604 212 296

www.solidpb.republika.pl


6/12

6

CHRZSZCZ NR 4 (1)

GOSPODARKA

BONIE dom pomocy spoecznej.

Dom Pomocy Spoecznej w Klemensowie mieci siw zabytkowym zespole paacowo parkowym, bdcym

letnia rezydencj rodu Zamoyskich. Pomieszczenia paacowe nigdy, szczeglnie gdy s pod nadzoremkonserwatora zabytkw, nie speni standardwobowizujcych w domach pomocy spoecznej.Konserwator zabytkw nie pozwoli na: wybudowanieodpowiedniej iloci punktw sanitarnych, zaoenie windy, podzia pomieszcze na mniejsze i inne dziaaniamodernizacyjne.

Rozporzdzenie o domach pomocyspoecznej mwi, e do koca 2005 roku powinny byosignite wszystkie standardy techniczne. Jeli ktry zdomw nie zdoa ich osign, nie otrzyma pozwolenia nadalsz dziaalno, zostanie zamknity a mieszkacy zostanprzekazani do innych domw. Pozwolenie na prowadzeniedomu w Klemensowie zostao przeduone do koca 2006 r.pod warunkiem budowy nowej siedziby.

Wczeniej bo w 2002 roku rozpocztezostay poszukiwania odpowiedniej nieruchomoci. Wiele budynkw, ktre odwiedzano, nie speniao wymaganychwarunkw. W Szczebrzeszynie brane byy pod uwag trzynieruchomoci: motel Pod Baantem, bursa szkolna przyulicy Ogrodowej i Szkoa Podstawowa przy ulicy Bonie Nr117.

Motel Pod Baantem jest obiektem zbytmaym aby mona byoby go adoptowa dla 60 mieszkanek,bo taki zgodnie z zaoeniami winien by nowy dom.

Bursa szkolna gwarantowaa odpowiedniilo pomieszcze prawidowo zbudowanych i niskie kosztyadaptacji. Natomiast dziaka naleca do bursy bya zbytmaa. Ponadto protesty mieszkacw Szczebrzeszyna inauczycieli gimnazjum spowodoway odstpienie od tejlokalizacji.

W tej sytuacji jedynym obiektemspeniajcym prawie wszystkie zaoenia bya SzkoaPodstawowa w Szczebrzeszynie znajdujca si przy ulicy

Bonie Nr 117. Stan techniczny nie uytkowanej szkoy jestdobry. Zostaa ona zrealizowana jako tzw. tysiclatka' budynek wolno stojcy, dwukondygnacyjny,niepodpiwniczony o nastpujcych gabarytach:- oglna powierzchnia uytkowa - 872,15 m/2- kubatura - 3.818,60 m/3- dziaka o powierzchni - 0,85 hektara.

Zarzd Powiatu na swoim posiedzeniu w m-cu listopadzie 2005 roku, po uprzedniej wizytacji KomisjiZdrowia i Opieki Spoecznej Rady Powiatu Zamojskiego,wyrazi pozytywn opini, zalecajc przygotowanie projektukosztw adaptacji budynku i rde pokrycia tych kosztw.Dokumentacja techniczna zakada adaptacj budynkuszkolnego i wybudowanie pawilonu mieszkalno

biurowego. Dom pomocy spoecznej dysponowa bdzie 60 miejscami mieszkalnymi i wszystkimiobowizujcymi standardami technicznymi. Oglnykoszt adaptacji i budowy zaoono wstpnie na okoo

2.500.000 z.Obecnie dokumentacja techniczno finansowa jestgotowa. Dwa wystpienia: w listopadzie roku 2005i marcu 2006 r. Do wadz wojewdztwa lubelskiegozaowocoway przydzieleniem na rok 2006 kwoty617.000 zotych. Rwnoczenie wadze te zapewniy,e w roku nastpnym otrzymamy te rodki finansowena kontynuacj prac.

Burmistrz Miasta Szczebrzeszynaprzekaza ( uyczenie ) nieruchomo, o ktrej mowawyej, Powiatowi Zamojskiemu. W miesicu lipcu b.rzostan wszczte procedury przetargowe ( zamwie-nia publiczne ). Zostanie wybrany wykonawca. Jeliwszystko uoy si wedug przyjtego programu dokoca 2008 roku prace zostan zakoczone i dompomocy spoecznej przeniesie si do nowej siedziby.

Z.K

Nasza dziaalno obejmuje: Usugi budowlane, remontowo - inwestycyjne we

wszystkich branach w tym rwnie w obiektachzabytkowych,

Usugi stolarskie, lusarskie i szklarskie, Handel materiaami, nawozami, wglem, Budowa pod klucz, Roboty elewacyjne, instalacyjne, Brukarstwo.

22 460 Szczebrzeszyn ul Boczna 72Siedziba firmy: Brody Mae 2c

tel/fax. (0 84) 682 14 32


7/12

7

CHRZSZCZ NR 4 (1)

TURYSTYKA

Piotr Krasny

Dzieje budowy szczebrzeskiej fary s stosunkowo

dobrze znane, gwnie dziki badaniom ks. JanaAmbroego Wadowskiego i Mirosawa Komendeckiego.W wietle przekazw archiwalnych pierwszy kocirzymskokatolicki zosta zbudowany w Szczebrzeszynie zfundacji Dymitra z Goraja. Owa drewniana witynia,dedykowana w. Mikoajowi, istniaa ju zapewne w r.1394. W r. 1398 Dymitr doprowadzi do erekcji parafiiszczebrzeskiej i uposay j hojnie duymi dobramiziemskimi. W okresie redniowiecza utrwali sizwyczaj, e przy szczebrzeskim kociele w. Mikoajarezydowali oficjaowie dla diecezji chemskiej. Wzrostznaczenia parafii w Szczebrzeszynie nie znalaz jednakodbicia w przemianach architektury tutejszej fary.Skromna czternastowieczna witynia dotrwaa dopocztkw XVII stulecia. Nie moe to specjalnie dziwi, bowiem redniowieczna katedra chemska bya takebudowl drewnian.

W r. 1595 Jan Zamoyski doprowadzi do przyczenia beneficjw pre-pozyta szczebrzeskiego idziekana-infuata ufundowanej przez siebie kolegiatyzamojskiej. Pierwszym duchownym, ktry obj oba teurzdy, by krewny Zamoyskiego ks. Mikoaj Kilicki.w energiczny kapan by zaangaowany w kocowyetap budowy kolegiaty zamojskiej. W r. 1610 przystpitake do budowy murowanego kocioa farnego w

Szczebrzeszynie. Prace te posuway si prdko, skoro juw pierwsz niedziele po Zielonych witach r. 1620mona byo konsekrowa now wityni. Uroczystota, odprawiona przez biskupa chemskiego JerzegoZamoyskiego, zostaa upamitniona okaza tablic,umieszczon w niszy na elewacji apsydy. Nad owtablic znajduje si herb ordynata Tomasza Zamoyskiego,co zdaje si wiadczy, e magnat ten odegra znaczn rolw budowie fary.

Wkrtce po powiceniu murowanego kocioa podjto przy nim dalsze prace budowlane. W r. 1622wiea bya zbudowana dopiero w poowie". Sdz, e

wiea szczebrzeskiej wityni miaa pocztkowo formniskiej, prostopadociennej, dwukondygnacyjnejstruktury, przypominajcej wie kocioa parafialnegow Kazimierzu Dolnym. Dwie wysze, omiobocznekondygnacje wiey s bowiem nasadzone doniezgrabnie na jej doln, prostopadocienn cz, aniegdy przesaniay take rodkow parti szczytu,zacierajc w znacznym stopniu jego kompozycj.Motywy ornamentalne (listwa z kimationem joskim,chien cour-rant) zastosowane w najwyszychkondygnacji wiey pozwalaj przypuszcza, e praceprzy budowie i dekoracji tej partii wityni

przeprowadzono najprawdopodobniej w pierwszej poowie

wieku XVII, a z ca pewnoci przed kocem drugiej tercjitego stulecia.

Koci w. Mikoaja by wprawdzie pustoszony przezSzwedw i Tatarw, a take dowiadczy co najmniejdwukrotnie poaru, ale zniszczenia te nie naruszyy wpowany sposb jego murw i dekoracji architektonicznej.Na pocztku w. XIX wbudowano w ostatnie przso korpusuchr muzyczny. W latach 1867-1871 a nastpnie w r. 1897 przeprowadzono gruntown restauracj kocioa, ktraprzyczynia si niestety do zuboenia jego bryy. W trakcietych prac uproszczono form szczytu, rozebranosiedemnastowieczn sygnaturk, zastpujc j wieyczk oformach neobarokowych i zwieczono wie nowymhemem. Wygld wityni przed tymi pracami zosta naszczcie utrwalony na wspomnianej ju akwareliPolkowskiego z przeomu lat czterdziestych i pidzie-sitych w. XIX. Moemy wic przyj, e wygldszczebrzeskiej fary nie odbiega dzi w znacznym stopniu od jej stanu w XVII stuleciu. atwo rozpozna wszelkie powaniejsze zmiany dokonane w nastpnych wiekach, awygld zniszczonego szczytu zosta udokumentowany wwiarygodny sposb. Okolicznoci te pozwalaj wic na podjcie

szczegowej analizy form architektonicznych kocioa.

Ignacy Polkowski, Koci parafialny w Szczebrzeszynie,akwarela. Gabinet Rycin Biblioteki Uniwersytetu

Warszawskiego, Zbiory Instytutu Sztuki PAN

Koci w. Mikoaja w Szczebrzeszynie


8/12

8

CHRZSZCZ NR 4 (1)

KULTURA I OWIATA

Zgodnie z zapowiedzi w numerzeczerwcowym naszego pisma, dnia 23.062006 roku

odbyy si obchody wita Sobtki. Skaday si z dwuczci.Pierwsza cz rozpocza si o godzinie 19.00

w amfiteatrze koo Domu Kultury, od koncertuorkiestry dtej.

Fot W. wiergo

Nastpnie rodzice uczniw Szkoy Podstawowej Nr 3

( Klemensw ) zaprezentowali spektakl po tytuemLegenda o Szczebrzeszynie.

Fot. W. wiergo

Konkurs wiankw zgromadzi 41 prac (bardzornorodnych) przygotowanych najczciej przez

dzieci. Konkurencja bya wielka. Aby dosta nagrod

i wygra konkurs trzeba byo wykonarzeczywicie pikny i kolorowy wianeksobtkowy. Po dugich obradach komisjaskadajca si z pracownikw Domu Kultury

przyznaa nagrody gwne, wyrnienia. Nagrodygwne otrzymali: Paulina Chmiel, Joanna,Karolina i Magdalena Sobczuk, Ola i AgataPanuciak, Mateusz Sirko i Ewelina Sirko. Pozostaliuczestnicy otrzymali rwnie nagrody.

Po przeprowadzonym konkursie korowd zwiankami, na czele z orkiestr dt MDK przeszedulicami miasta nad rzek, na terenie LiceumOglnoksztaccego, gdzie wianki zostay

puszczone na wod.

Fot L. Kaszyca

Cig dalszy na str 12

S O B T K A


9/12

CHRZSZCZ NR 3 (1)

MYN ZBOOWYs.c. G.G.D

ul Klukowskiego 21SKAD OPAU

PRODUCENT MEBLI OGRODOWYCH

ZAKAD PRODUKCYJNY22-460 SZCZEBRZESZYN BRODY MAE 24K TEL/FAX 0048-84-6821225www.trimex.net.ple-mail [email protected] -6821224

9

CHRZSZCZ NR 4 (1)

P.P.H.U. AGAWIZbigniew Winiewski

Ul Zamojska 9

SKLEP ZAMECZEKKOMIS RTV - AGD

Ul Zamojska 72h

MAJAXSprzeda, naprawa RTV

Marek JaroszUl. Zamojska 17

KsigarniaCHRZSZCZ

Jolanta KuszpytUl. Zamojska 56

Artykuy ArmaturyPrzemysowej

Jzef WojczukPl T. Kociuszki 26

P. H. U. JAWORMATERIALY BUDOWLANE

Bogusaw Komornik

Plac mleczarni


10/12

ODDZIA W SZCZEBRZESZYNIE

ul Kociuszki 4522 460 Szczebrzeszyntel. (0 84) 682 15 11, 682 15 12

fax (0 84) 682 15 10Promocja kredytw mieszkaniowych

Szukasz dobrego kredytumieszkaniowego? Waniego znalaze!Skorzystaj z promocyjnychwarunkw najpopularnie-

jszego

Kredytu MieszkaniowegoWasny Kt!

Z wniosek kredytowy do 30.06.2006 r.

WE i WICEJ NIE MYL!

TANIO

konkurencyjne oprocentowanie; brak opat za podwyszenie kredytu; brak opat za pierwsze przewalutowanie

kredytu; brak opat za rozpatrzenie wniosku brak opat za wczeniejsz czciow spat

kredytu najtasze ubezpieczenie od utraty pracy i

hospitalizacji; najtasze ubezpieczenie brakujcego wkadu

wasnego; rabaty w sieciach partnerskich z kart kredytow

Wasny Kt

niskie koszty udzielenia i obsugi kredytu

10

CHRZSZCZ NR 4 (1)

TANIO, ELASTYCZNIE, PROSTO I BEZPIECZNIE

OBUWIE SPODNIEKURTKI KOSZULEMagorzata Wyrostkiewicz

Ul Zamojska 50

SKLEPSPOYWCZO - PRZEMYSOWY

Jacek Poznaski

Ul Zamojska 5

SKLEPWIELOBRANOWY

Irena Kot

Ul Zamojska 36/38

SAMBUDSp. jawna

Ul Zamojska 17

Oferujemy:

- materiay wykoczeniowe- farby i lakiery- materiay elektryczne

ALICJASklep Wielobranowy

Ul. Zamojska 131

KWIACIARNIA

Anna KrlUl. Zamojska 36


11/12

CHRZSZCZ NR 4 (1)

11

CIEKAWI LUDZIE

Lejb Szper

Lejb (Lejbusz) Szper urodzi si okoo 1785 roku jakosyn Szlomy i Temy. Matka jego zostaa pogrzebana nakirkucie w Szczebrzeszynie. Lejb zmar w dniu 3 maja1831 r. i zosta pochowany obok swoich najbliszych.Wspczesne badania terenowe nekropolii szczebrze-szyskich ydw, w odniesieniu do Szperw podkrelajznamienito rodziny uwidoczniajc si w posiadaniu przydomka i tytulaturze przesadnie eksponujcej zaletyumysowe zmarych. Rwnie epitafia na macewach,nasycone wyszukana form i treci, wiadcz o szerokichhoryzontach umysowych zmarych. Owiadczenie omierci Lejby Szpera zoyli w dniu 25 kwietnia 1833 r.dwaj posugacze szkolni: Leyb Beglaubter (46lat) iRachmiel Braudel (62lala).

Lejb Szper dwukrotnie wstpowa w zwizki

maeskie. Z pierwszego maestwa zawartego z Mirlmia synw: Icka /Jicehok Jehuda, Merdk, Chaskiela,Szlom, oraz crk Fajge. Z drugiego zwizkumaeskiego, zawartego z Laj (Laja), crk AbramaWillausa spodzi synw: Josefa Arona i l Hirsza Jakubaoraz crk Hind/ Handzia. Opiek nad nieletnimi dziemizrodzonymi z Laj powierzy ich matce mieszkajcej wSzczebrzeszynie pod nr 13 oraz udzieli plenipotencjiswemu bratu Naftuli i jego synowi Pinkwasowi. Wolzmarego uszanowaa i potwierdzia rada familijna ,, byrzez Icka utrzymywany na wikcie i zaopatrzony we

wszelk potrzeb ". Lejb Szper ustanawiajc ostatni wol

kilkakrotnie wyraa niepokj, e przekazany majtek, zpowodu nalenoci posagowych ony Laj i zacignitychdugw, nie wystarczy do pokrycia zaduenia.Spadkobiercom swoim pozostawi do uregulowania dugiw wysokoci okoo 75.000 z.

Szczebrzeszyn okresu najwikszej aktywnocigospodarczej Lejby Szpera, przypadajcej zapewne na latadwudzieste XIX wieku, liczy w 1820 roku 2828 miesz-kacw, w tym 763 ydw. W miecie znajdowao si 466domw drewnianych i 23 murowanych. W cigu siedmiulat, do roku 1827, przybyo 8 domw murowanych i 10domw drewnianych. Na tej podstawie mona uzna owe

lata za okres oywienia gospodarczego i wzmoonejdziaalnoci inwestycyjnej. Zapewne pokany by w tymudzia Lejby Szpera. Majc wiadomo rnychogranicze natury poznawczej zamy tez, e wszed wycie gospodarcze okoo 1805 toku, majc lat dwadziecia.W okresie dwudziestu szeciu lat tej dziaalnoci, domierci w 1831 roku. w skad jego posiadoci weszynastpujce nieruchomoci: 7 domw, a mianowicie podnr 13,18, nr 19, nr 29. ni 30 i ni 35 oraz dom (tylneabudowanie ") za domem nr 13; trzy poowy domw: nr

9, nr 11 i nr 355; budynek drewniany nr 388, sklep nr 14,winnica w budowie nr 390, plac midzy posesjami nr 20 inr 21 ze stajni, poowa murowanej gorzelni nr 385 wrazze spichrzem murowanym, ogrd za miastem, folwark zzabudowaniami (pniejsza Szperwka) w

Szczebrzeszynie oraz kamienica nr 84 w Zamociu. Podstawstartu yciowego bya scheda odziedziczona w spadku po ojcuSzlomie i skadaa si z realnoci, ktre nastpnie w cigukilku dziesicioleci pozostaway we wsplnym uytkowaniu zbratem Naftul. Obejmoway one trzy poowy domw pod nr9. nr 11 i nr 355 oraz. poow gorzelni nr 385 wraz zespichrzem murowanym Odziedziczy rwnie folwark(pniejsza Szperwka) z. zabudowaniami w Szczebrzeszynie,gdy analogiczn posiado (kol. Szperwka) mia rwniebrat Natul.

Jake wyrazicie rysuje si sylwetka przedsibiorczegoyda, ktry osign sukces majtkowy, skupiajc w swymrku gorzelni, spichrz murowany (lub dwa tego typuobiekty), folwark przylegajcy do miasta oraz trzy domy. Niewiemy czym si gwnie trudni. Pewnym natomiast jest to. ew posiadaniu trzech znanych nam pokole Szperwznajdowaa si gorzelnia. Profity z niej pynce byy istotnym

rdem systematycznego powikszania zasobwmajtkowych, a w nastpstwie tego umacniania uznaniaspoecznego. Wprawdzie wdka bya wwczas tania, totepijano nie tylko od wita, ale i na co dzie. Due iloci okow-ity pijaa wie polska, przy czym picie wdkirozpowszechnione byo nie tylko wrd mczyzn, ale i wrdkobiet i dzieci ". I w tej dziedzinie Szperowie mieli niek-westionowany udzia, przyczyniajc si wydatnie dokrzewienia rozpasanego alkoholizmu wrd mieszkacwSzczebrzeszyna i wocian z okolicznych wsi. Szybkiemuwzrostowi ich fortuny towarzyszyo wzrastajce spoyciewdki, osigajc swj szczyt w latach 40 wieku XIX, gdy w

Krlestwie Polskim na jednego mieszkaca przypadao prawie10 litrw spirytusu rocznie.W drugiej fazie tworzenia fortuny, do roku 1822 (data

zawarcia drugiego zwizku maeskiego), Lejb Szper powikszy majtek drog lokaty w nieruchomoci sumwniesionych posagiem przez pierwsz on Merl.Skadnikami powikszajcymi majtek w tym okresie byydomy pod nr 18 i nr 19, sklep nr 14 , plac midzy dziak nr20 i nr 21 ze stajni oraz ogrd za miastem.

Lejb Szper y wrd ludnoci polskiej. Prowadzi z nirozlege interesy, zatem ze wzgldw praktycznych musianiele wada jzykiem polskim, ze swymi wspwyznawcami,

do licznie mieszkajcymi w Szczebrzeszynie oraz w bliszeji dalszej okolicy, na codzie mg si posugiwa, take miymdla jego ucha, miejscowym argonem. Najbliszym jego sercu by jednak hebrajski, klasyczny jzyk literacki owieconychydw. W tym jzyku sporzdzi testament. By zatemczowiekiem wyksztaconym. Otacza si ludmi rwniewiatymi, znamiennym jest fakt wystpowania a szeciuwiadkw spisywanego testamentu, a wic ludzi, w mowie ipimie biegle znajcymi jzyk hebrajski.

Zaabsorbowany gwnie dziaalnoci gospodarcz, azwaszcza handlow, nie stroni take od ksiek i jak przystao na uczonego yda, czyni z nich waciwy uytek.Przedstawiay liczc si warto i mia ich pokan ilo,skoro przekaza je w spadku a trjce spadkobiercw.


12/12

12

CHRZSZCZ NR 4 (1)

ROZMAITOCI

Przy rozpalonych ogniskach sobtkowych odbyasi druga cz obchodw wita sobtkowego. Wciekawie zaplanowanej scenografii, wykonanej

przez pracownikw firmy TRIMEX, uczniowie

Gimnazjum zaprezentowali widowiska plenerowe Noc Kupay. W trakcie tych wystpw nastpiyniespodziewane odwiedziny wodniakw w

piknych sobtkowych strojach.

Fot. L. Kaszyca

Przypynli oni kajakami owietlonymi poncymi

pochodniami. Wodniacy dali krciutki wystp.Pniej bawili si razem z zebran publicznoci.W przerwach od wystpw przygrywaa orkiestradta.

Fot. L. Kaszyca

Fot. L. Kaszyca

Wystp Kapeli Ludowej ze Zwierzyca by barwny, ciekawy i przyjty z zadowoleniem przez publiczno. Przy zapalonych ogniskach wsplnepiewy, przy wtrze gitary, trway a do rana.

Po zakoczeniu wystpw organizatorzy umwilisi z publicznoci na Sobtk w 2007 roku.

Fot. L. Kaszyca

Chrzszcz miesicznik informacyjnyWydawca Stowarzyszenie Przyjaci Szczebrzeszyna

Kolegium redakcyjne: Tomasz Gaudnik, Jan Jurczykowski, Leszek Kaszyca, Zygmunt Krasny.Adres : 22-460 Szczebrzeszyn ul. Pl. T. Kociuszki 1

Chrząszcz - Lipiec 2006 (nr 4)

Documents

Transcript of Chrząszcz - Lipiec 2006 (nr 4)