NR 12 (10) GRUDZIEŃ 2015 ORGAN STOWARZYSZENIA PRZYJACIÓŁ SZCZEBRZESZYNA

Grudzień

Grudzień – dwunasty miesiąc w roku, według

używanego w Polsce kalendarza gregoriańskiego, ma

31 dni.

Nazwa miesiąca (według Brücknera) pochodzi od

słowa gruda (podobnie ukraiński грудень / hrudeń,

litewski gruodis). Inna dawniej używana nazwa to

prosień lub prosiniec (por. współczesna nazwa

miesiąca w języku czeskim prosinec i chorwackim

prosinac). Łacińska nazwa December (‘dziesiąty

miesiąc’; zobacz: kalendarz rzymski) została

zapożyczona przez większość języków europejskich.

W grudniu następuje na półkuli północnej przesilenie

zimowe, a na południowej przesilenie letnie.

Meteorologicznie jest to w Polsce miesiąc zimowy.

Polskie przysłowia ludowe na grudzień 1. Mroźny grudzień, wiele śniegu, żyzny roczek

będzie w biegu.

2. W pierwszym tygodniu grudnia, gdy pogoda

stała, będzie zima długo biała.

3. Grudzień jaki, czerwiec taki.

4. Suchy grudzień stoi za to, że sucha wiosna

i suche lato.

5. Jeśli w grudniu często dmucha, to w marcu

wciąż plucha.

6. Grudzień z grzmotami, rok z wiatrami.

7. Gdy w adwencie szadź na drzewach się

pokazuje, to rok urodzajny nam zwiastuje.

8. Grudzień zimny, śniegiem pokryty, daje rok

w zboże obfity.

9. Czwarty grudzień jaki, cały grudzień taki, piąty

grudzień - stycznia czyni znaki, szósty grudzień

luty przepowiada, siódmy grudzień nam

o marcu gada.

SZCZEBRZESZYN

2

CHRZĄSZCZ NR 3 (7) CHRZĄSZCZ NR 12 (10)

Życzenia świąteczne W pełni dobrych myśli wkraczamy

w przedświąteczny czas. Będziemy się cieszyć

z każdego zimowego dnia. Wkrótce zalśnią barwami

świetlistymi Święta Bożego Narodzenia, które

nakazują najpiękniej, jak tylko umiemy, przyozdobić

nasze domy, tak wewnątrz, jak i na zewnątrz.

Zadbamy o to, by nabrały świątecznego wyglądu.

Będziemy się cieszyć sobą i tym pięknym

czasem. Choinka, uginający się pod mnogością

wigilijnych potraw stół, z pięknym stroikiem

pośrodku, z kwiatem gwiazdy betlejemskiej.

Za oknem ogród a w nim przystrojony krzew tui lub

świerka, co również imituje choinkę. Na balkonie

mnóstwo lampek mrugających różnymi barwami.

Wszystko lśni w świątecznej szacie.

Więc cóż do szczęścia trzeba – tylko Wesołych

Świąt, bez zmartwień, z karpiem, barszczem,

z gośćmi, co przyniosą szczęście, z kolędą Wśród

nocnej ciszy…

Tego błogiego czasu dla Czytelników i redakcji

miesięcznika ,,Chrząszcz” życzy wierna czytelniczka

Stefania Krukowska

Adwent - oczekiwanie na przyjście

Zbawiciela

Adwentowy wieniec

Adwentowy wieniec a w nim świece cztery

stają się symbolem wymownej radości

kiedy Dziecię Boże do serca zapuka

przyjąć nam Go trzeba w pełnej gotowości

Zapalona świeca w niedzielny poranek

pierwszym jej promieniem serce nam ogrzeje

a kolejne znacząc niedziele Adwentu

przyniosą dla świata ukryte nadzieje

Odmienią czekanie adwentowej ciszy

niepojęta radość świat ogarnie cały

gdy Noc Wigilijna zapłonie ich światłem

i pobłogosławi nam Zbawiciel mały

Sabina

W niedzielę 30 listopada w Kościele katolickim

rozpoczyna się Adwent. Jest to bogaty w symbolikę,

czterotygodniowy okres przygotowania do Bożego

Narodzenia oraz wzmożonego oczekiwania na koniec

czasów i ostateczne przyjście Jezusa Chrystusa.

Zdrowych, wesołych i pogodnych Świąt Bożego Narodzenia. Niech będą one okazją do zadumy, ale i radości z rodzinnego spotkania. Niech przyniosą wytchnienie od

codziennych zmagań i trosk. Oby magia Bożego Narodzenia

przetrwała w Was także w Nowym Roku 2016

Czytelnikom ,,Chrząszcza” życzy redakcja.

CHRZĄSZCZ NR 12 (10)

3

Czterotygodniowy czas Adwentu, który nie jest

okresem pokuty, ale radosnego oczekiwania, obfituje

w zwyczaje i symbole. Jest podobny do całego

ludzkiego życia, które jest oczekiwaniem na pełne

spotkanie z Bogiem.

Adwent jest wyjątkowym czasem dla chrześcijan.

Słowo "adwent" pochodzi z języka łacińskiego

"adventus", które oznacza przyjście.

Dla starożytnych Rzymian słowo to oznaczało

oficjalny przyjazd cezara. Dla chrześcijan to radosny

czas przygotowania na przyjście Pana. Oczekiwanie

na przyjście Chrystusa musi rodzić radość. Dlatego

też Adwent jest nie tyle czasem pokuty, ile raczej

czasem pobożnego i radosnego oczekiwania.

Opuszczenie hymnu Gloria nie jest wyrazem pokuty,

jak w Wielkim Poście, lecz znakiem czekania na

nowe zabrzmienie hymnu anielskiego śpiewanego

w noc narodzenia Jezusa (Łk 2, 14).

Teologicznie czas ten wyraża oczekiwanie

Kościoła na podwójne przyjście Chrystusa.

W pierwszym okresie akcent położony jest na

Paruzję, czyli ostateczne przyjście Chrystusa na

końcu świata. Ostatni tydzień natomiast

bezpośrednio przygotowuje do narodzenia

Chrystusa, przez które Bóg wypełnia wszystkie

obietnice złożone w historii.

Najbardziej charakterystycznym zwyczajem

adwentowym, zwłaszcza w Polsce, są roraty. Jest to

Msza św. sprawowana ku czci Najświętszej Maryi

Panny, zwykle bardzo wcześnie rano. Wierni, często

w ciemnościach przenikniętych jedynie blaskiem

trzymanych w ręku świec, wraz z Maryją czekają na

wybawienie, jakie światu przyniosły narodziny

Zbawiciela.

Tradycja obchodów Wigilii Bożego

Narodzenia

Opłatek Jest w moim kraju zwyczaj, że w dzień wigilijny,

Przy wzejściu pierwszej gwiazdy wieczornej na niebie,

Ludzie gniazda wspólnego łamią chleb biblijny

Najtkliwsze przekazując uczucia w tym chlebie.

C.K.Norwid

Wigilia to dzień poprzedzający święto Bożego

Narodzenia. Nazwa pochodzi od łacińskiego słowa

"vigilare", to znaczy: czuwanie, stanie na straży,

bycie gotowym. Wigilią nazywana jest także

uroczysta wieczerza, do której zasiada się o zmroku

w gronie najbliższych.

Wigilia jest starym chrześcijańskim zwyczajem

oczekiwania. Przed każdym wielkim świętem

poprzedzająca noc jest oczekiwaniem. A szczególną

wigilią była ta pisana wielką literą - Wigilia Bożego

Narodzenia, tego jednego z centralnych świąt.

W tradycji chrześcijańskiej od samego początku

zwyczaj ten dotyczył różnych świąt, my jednak

mówimy szczególnie o tej jednej wigilii - Wigilii

Bożego Narodzenia.

Istotą Wigilii Bożego Narodzenia jest przyjście na

świat Chrystusa jako Człowieka, dlatego też mocno

akcentowany jest element rodzinny. W tradycji

chrześcijańskiej jest to celebracja święta rodzinnego,

a szczególnie uwidocznione są takie wartości jak:

otwarcie, wzajemna miłość, pokój i pojednanie,

gdy w rodzinie były jakieś napięcia. I to jest szczególna

wartość Wigilii Bożego Narodzenia.

Symbol pustego miejsca przy stole wigilijnym.

Symbol ten jest bardzo ewangeliczny, gdyż jest on

przypomnieniem, że Maryja z Józefem nie znaleźli

miejsca, zostali odtrąceni. Stąd też my chrześcijanie

mamy się troszczyć o tych odtrąconych, o tych, którzy

potrzebują pomocy. Jest to znak pewnej wewnętrznej

gotowości, ale w sposób szczególny powinien się

przejawiać w Wigilię Bożego Narodzenia.

Wigilii towarzyszy wiele zwyczajów i symboli.

Najważniejszym polskim zwyczajem wigilijnym jest

łamanie się białym opłatkiem. Łamiąc się opłatkiem,

składamy sobie życzenia, przepraszamy za zło

wyrządzone sobie wzajemnie od ubiegłego roku -

w małżeństwie, w rodzinie, w sąsiedztwie.

Składamy sobie wzajemnie obietnicę szczerej poprawy.

Wieczerza wigilijna tradycyjnie rozpoczyna się wraz

z pojawieniem się pierwszej gwiazdki, symbolizującej

gwiazdę betlejemską, która prowadziła Trzech Króli do

narodzonego Jezusa. Kolację rozpoczyna się od

odczytania fragmentu Ewangelii św. Łukasza, wspólnej

modlitwy, życzeń i przełamania się opłatkiem.

Pod obrus zwykle wkłada się odrobinę siana, jest to

nawiązanie do stajenki betlejemskiej, miejsca narodzin

Jezusa. Na stole stawia się przynajmniej jedno

dodatkowe nakrycie - to symboliczne wolne miejsce

dla niespodziewanego gościa lub nieobecnych bliskich.

Zgodnie z tradycją na stole wigilijnym powinno

znaleźć się dwanaście dań, a każdy z uczestników

wieczerzy powinien skosztować każdego z nich,

by zapewnić sobie pomyślność w nadchodzącym roku.

Od 2003 r. - zgodnie z formułą przykazań

kościelnych, zatwierdzonych przez Watykańską

Kongregację Nauki Wiary - formalnie nie obowiązuje

post w Wigilię Bożego Narodzenia. Post obowiązuje

katolików jedynie wówczas, gdy Wigilia przypada

w piątek. Niemniej Polacy zwykle nie jedzą tego dnia

mięsa w poszanowaniu wielowiekowej tradycji, do

czego zachęcają polscy biskupi.

W Polsce – jako jednym z nielicznych krajów –

Wigilia jest również dniem wręczania prezentów; na

Zachodzie Mikołaj pojawia się dopiero w dzień

Bożego Narodzenia - 25 grudnia.

4

CHRZĄSZCZ NR 12 (10)

Choć 24 grudnia nie jest dniem wolnym od pracy,

większość firm kończy pracę wcześniej.

Wigilia w polskiej obyczajowości jest świętem

bardzo rodzinnym, powszechnie uważanym za

najważniejszy dzień w roku (w wielu krajach nie ma

on aż takiego znaczenia). Podobnie jak w Polsce

Wigilię obchodzi się na Litwie, w Czechach i na

Słowacji. Zwyczaj łamania się opłatkiem nie jest

znany poza Polską i Litwą.

W Polsce Wigilia zyskała popularność w XVIII

w., a w XX w. stała się powszechną tradycją.

Tego dnia w wiejskich chatach i dworach

umieszczało się w czterech rogach głównej izby

cztery snopy zbóż: pszenicy, żyta, jęczmienia

i owsa, aby narodzony Jezus nie skąpił w Nowym

Roku niezbędnego pokarmu dla zwierząt i ludzi.

Dawniej na wsi podawano bydłu w oborze

kawałek różowego opłatka, a także kawałki potraw

z wigilijnego stołu. Niektóre ze zwierząt

wprowadzano na chwilę do domu. Zapraszano na

swoją posesję również zwierzęta leśne, w tym wilki,

przed domem rzucano dla nich pożywienie.

Do tych zwyczajów doszła później tradycja

ubierania choinki, która jest chrześcijańskim

symbolem drzewa rajskiego. Przez zieleń,

którą zachowuje nawet w zimie, jest dla wierzących

symbolem Chrystusa, jako "drzewa życia",

ozdobiona lampkami symbolizuje Chrystusa -

"światłość świata".

Boże Narodzenie

Jest taki dzień bardzo ciepły, choć grudniowy;

dzień, zwykły dzień, w którym gasną wszelkie

spory.

Jest taki dzień, w którym radość wita wszystkich.

Dzień, który już każdy z nas zna od kołyski..

Niebo ziemi, niebu ziemia,

wszyscy wszystkim ślą życzenia.

Drzewa ptakom, ptaki drzewom.

W wiewie wiatru płatkom śniegu.

Jest taki dzień, tylko jeden raz do roku;

Dzień, zwykły dzień, który liczy się od zmroku.

Jest taki dzień, gdy jesteśmy wszyscy razem.

Dzień, piękny dzień, dziś nam rok go składa w

darze.

Niebo ziemi, niebu ziemia,

wszyscy wszystkim ślą życzenia.

A gdy wszyscy usną wreszcie

moc igliwia zapach niesie.

Seweryn Krajewski

Uroczystość Bożego Narodzenia wywodzi swój

początek z Jerozolimy. Ustalił się tam zwyczaj,

że patriarcha udawał się z Jerozolimy w procesji do

Betlejem, odległego o ok. 8 km. W Grocie Narodzenia

odprawiał w nocy Mszę świętą. W Rzymie święto

Bożego Narodzenia dnia 25 grudnia obchodzono od

wieku IV. Kronikarz rzymski, Filokales, w swoim

kalendarzu pod rokiem 354 zaznacza: Natus Christus in

Betleem Judeæ (Narodził się Chrystus w Betlejem

Judzkim). Z tego także czasu mamy fragment homilii

papieża św. Liberiusza (+ 366) na Boże Narodzenie.

Najdawniejsza wzmianka o tym święcie w Kościele

syryjskim pochodzi od św. Jana Chryzostoma. W swoim

kazaniu z dnia 25 grudnia 380 roku tenże święty jako

młody wówczas kapłan oznajmia wiernym z radością,

że po raz pierwszy będzie w antiocheńskiej katedrze

obchodzone to święto. Z tej właśnie uroczystości

zachowało się jego kazanie. W tymże wieku IV

uroczystość Bożego Narodzenia spotykamy

w Jerozolimie, w Antiochii, w Konstantynopolu,

w Rzymie i w Hiszpanii.

Po Mszy świętej, odprawionej w Betlejem o północy,

powracano do Jerozolimy i odprawiano drugą Mszę

świętą w godzinach porannych w kościele

Zmartwychwstania Pańskiego. Wreszcie, aby dać pełny

upust radości, odprawiano w godzinach południowych

trzecią Mszę świętą w kościele katedralnym. W Rzymie

zwyczaj ten znany był już za czasów papieża

św. Grzegorza I Wielkiego (+ 604). Odprawiano tam

nocą pasterkę przy żłóbku Chrystusa w bazylice Matki

Bożej Większej; drugą Mszę świętą w godzinach

porannych w kościele Zmartwychwstania, gdzie miał

rezydencję swoją przedstawiciel cesarza wschodniego;

trzecią zaś koło południa w bazylice św. Piotra.

W pierwszych wiekach chrześcijaństwa nabożeństwa

nocne należały do stałej praktyki Kościoła. Pamiątką jest

dzisiejsza Pasterka. Już pierwsze słowa inwitatorium

wprowadzają nas w nastrój tajemnicy: "Chrystus

narodził się nam. Oddajmy Mu pokłon". Nie mniej

radosnym akordem brzmią czytania i responsoria.

Kościół wyraża tak wielką radość z narodzenia Pana

Jezusa, że przez osiem dni (oktawa) obchodzi tę

uroczystość. To jedna z dwóch istniejących w obecnym

kalendarzu liturgicznym oktaw - drugą jest Oktawa

Wielkanocy.

Chrystus narodził się w Betlejem Judzkim. Jest

bowiem jeszcze Betlejem, leżące w Galilei, w pobliżu

Nazaretu (12 km na północ), dzisiaj Beit Lahm,

wymieniane już w księgach: Jozuego (Joz 19, 15) i

Sędziów (Sdz 12, 8. 10). Betlejem Judzkie natomiast

leży ok. 8 km na południe od Jerozolimy. Wymieniane

jest również kilkanaście razy w Starym Testamencie

oraz w dokumentach pozabiblijnych.

5

CHRZĄSZCZ NR 12 (10)

W Betlejem urodził się i został namaszczony na

króla Izraela Dawid. Dlatego św. Łukasz nazywa

Betlejem "miastem Dawidowym" (Łk 2, 4-5).

Miasto liczy obecnie kilkanaście tysięcy ludzi,

przeważnie Arabów. Za czasów Pana Jezusa osada

liczyła ok. 1000 mieszkańców. Betlejem leży na

wysokości 770 m na dwóch wzgórzach.

Dlaczego jest święto Bożego Narodzenia?

Dlaczego jest święto Bożego Narodzenia?

Dlaczego wpatrujemy się w gwiazdę na niebie?

Dlaczego śpiewamy kolędy?

Dlatego, żeby się uczyć miłości do Pana Jezusa.

Dlatego, żeby podawać sobie ręce.

Dlatego, żeby się uśmiechać do siebie.

Dlatego, żeby sobie przebaczać.

ks. Jan Twardowski

Grudniowy bunt robotniczy w Polsce 14-22

grudnia 1970, wystąpienia robotnicze (strajki, wiece,

demonstracje) w miastach Wybrzeża, głównie

w Gdyni, Gdańsku i Szczecinie, wynikające

z pogarszającej się sytuacji społecznej, gospodarczej

i politycznej kraju.

Bezpośrednim pretekstem do wydarzeń

grudniowych stało się ogłoszenie 13 grudnia

podwyżki artykułów żywnościowych (m.in. mąki

i mięsa). W odpowiedzi 14 grudnia rozpoczął się

strajk w Stoczni Gdańskiej, który 15 grudnia

rozszerzył się także na Stocznię Gdyńską, Port

Północny i Stocznię Remontową w Gdańsku.

Robotnicy powołali Międzyzakładowy Komitet

Strajkowy. Na ulicach Trójmiasta strajkujący

sformowali wielotysięczne demonstracje. Rozpoczęły

się walki z oddziałami Milicji Obywatelskiej (MO),

podpalono Komitet Wojewódzki PZPR.

16 grudnia strajki rozpoczęły się w Elblągu

i Słupsku, 17 grudnia w Szczecinie.

Po spacyfikowaniu buntu na Wschodnim Wybrzeżu

(do 18 grudnia), główne wydarzenia rozegrały się

w Szczecinie, w którym także utworzono Między-

zakładowy Komitet Strajkowy (przewodniczący

M. Dopierała), kierujący strajkiem generalnym.

Do zamieszek na mniejszą skalę doszło także

w Krakowie i Wałbrzychu, strajki zaś wybuchły

w Warszawie, Wrocławiu, Nysie, Białymstoku

i Oświęcimiu.

22 grudnia w Szczecinie podpisano porozumienie,

w którym robotnikom gwarantowano m.in. wycofanie

podwyżek, podniesienie płac, nierepresjonowanie

uczestników strajków i ukaranie winnych za

spowodowanie ofiar.

Według oficjalnych źródeł na Wybrzeżu zginęło 45

osób (w tym 1 żołnierz i 2 milicjantów), 1165 zostało

rannych, aresztowania objęły 2-3 tys. osób.

Konsekwencją strajku była gruntowna wymiana kadr

kierowniczych w administracji partyjnej i państwowej.

Funkcję I sekretarza PZPR po W. Gomułce objął

E. Gierek. Na stanowisko premiera powołano

P. Jaroszewicza, na przewodniczącego Rady Państwa

J. Cyrankiewicza. Dopiero kolejne strajki w styczniu

1971 w Szczecinie i w lutym 1971 w Łodzi zmusiły

władze partyjne do wycofania podwyżek.

W. Gomułka podjął decyzję o użyciu broni palnej

przez oddziały MO i wprowadzeniu do Trójmiasta

jednostek Wojska Polskiego (WP) pod dowództwem

G. Korczyńskiego (25 tys. żołnierzy oraz 1300

czołgów i transporterów opancerzonych). 16 grudnia

przedstawiciele strajkujących zawarli porozumienie

z władzami miasta, ale już w nocy zostali aresztowani.

17 grudnia oddziały MO i WP (po apelu telewizyjnym

wicepremiera S. Kociołka) otworzyły ogień do

robotników udających się do pracy w Stoczni imienia

Komuny Paryskiej, na skutek czego zginęło lub

zostało rannych setki osób.

Stan wojenny w Polsce, ograniczenie praw

obywatelskich wprowadzone w nocy z 12 na 13

grudnia 1981 w celu zahamowania aktywności

społeczeństwa dążącego do gruntownej reformy

ustroju społeczno-politycznego PRL. Potwierdzony

dekretem Rady Państwa, niezgodnym z konstytucją

zabraniającą wydawania dekretów w czasie trwania

sesji sejmu.

Przygotowywany od sierpnia 1980, uzasadniany

był groźbą zamachu stanu i przejęcia władzy przez

opozycję skupioną w "Solidarności", załamaniem

gospodarki, możliwością interwencji radzieckiej.

Organem pełniącym funkcję administratora stanu

wojennego w Polsce była Wojskowa Rada Ocalenia

Narodowego (WRON) z generałem W. Jaruzelskim na

czele.

Przepisy stanu wojennego ograniczały podstawowe

prawa obywatelskie, wprowadziły m.in. godzinę

milicyjną (do maja 1982), zawiesiły działalność

organizacji społecznych i związków zawodowych

(niektóre rozwiązano, np. "Solidarność", Niezależne

Zrzeszenie Studentów, Stowarzyszenie Dziennikarzy

Polskich, ZASP, ZLP, w innych dokonano zmian

w kierownictwie, np. w Stowarzyszeniu PAX).

Zmilitaryzowano główne działy gospodarki,

zakazano zmian miejsca pobytu, wprowadzono

cenzurę korespondencji, tryb doraźny w postępowaniu

sądowym. Działaczy Solidarności, opozycji

politycznej oraz kilkunastu reprezentantów władzy

sprzed sierpnia 1980 internowano (łącznie ok. 10 tys.

osób).

6

CHRZĄSZCZ NR 12 (10)

Zaprosili nas Jubileusz MDK w Szczebrzeszynie

27 listopada 2015 roku o godzinie 15.00 w Sali

Widowiskowej MDK obył się Koncert Jubileuszowy

50 – lecia działalności Miejskiego Domu Kultury

w Szczebrzeszynie. Uroczystość zawierała w sobie

nie tylko sam koncert – była składanką przemów

oficjalnych, filmowej opowieści o działalności,

prezentacji dokonań, prezentacji działających

aktualnie zespołów. Wszystko to wspaniale

wyreżyserowane, wszystko w odpowiednich

proporcjach – można to określić jednym słowem –

PERFEKCJA. Trzy godziny tego koncertu

przebiegły w okamgnieniu. Zaskoczenie obecnych

było absolutne. Wynikało ono z zastosowania

środków technicznych połączonych z żywą

interpretacją przez występujące zespoły.

Finałowa piosenka natomiast była zaskoczeniem

totalnym. Przez wszystkich występujących w czasie

tego koncertu została wykonana piosenka

zapowiadająca jakby program działania Miejskiego

Domu Kultury w Szczebrzeszynie na najbliższe i

dalsze lata.

Podczas poczęstunku zorganizowanego w

Wiejskim Klubie Kultury w Kawęczynie

wspominkom nie było końca, tym bardziej, że brali

w nim udział pracownicy domu kultury z

minionego półwiecza.

Niżej prezentujemy przemówienie dyrektora

MDK w Szczebrzeszynie oraz kilka migawek

z uroczystości.

Dziecięcy zespół taneczny

Zespół teatralny

Kapela ,,Antki”

Finał! Finał!

Jeden z szacownych gości- były dyrektor MDK

Mieczysław Gradziuk

Świętujemy w gronie przyjaciół ,,Smutek potrafi zatroszczyć się sam o siebie,

lecz by naprawdę się cieszyć,

trzeba mieć kogoś, z kim można się podzielić radością’’.

Mark Twain

Jubileusz Miejskiego Domu Kultury

w Szczebrzeszynie jest okazją do

wspomnień, które, choć minione, na

zawsze pozostają w pamięci. Czas je

porządkuje, dodaje blasku, a taki

dzień jak dzisiejszy przywołuje

wspomnienia wydarzeń i ludzi,

których ofiarność i praca

zdecydowały o rozwoju naszej

placówki.

Klimat i historię Domu Kultury

w Szczebrzeszynie tworzyły zarówno

ciekawe indywidualności, jak i różnorodne grupy

i zespoły znajdujące tu możliwość pogłębionego

spotkania ze sztuką oraz inspiracje w poszukiwaniu

własnego artystycznego wyrazu.

CHRZĄSZCZ NR 12 (10)

7

Tutaj czas odmierzany jest w specyficzny sposób.

Są to kolejne wydarzenia często związane z naszą

tradycją po trosze ludową i chrześcijańską, to

wydarzenia związane z historią miasta, a także zwykłe

dni i miesiące, i lata pracy edukacyjnej i twórczej

w ramach amatorskiego ruchu artystycznego.

W tę niezwykłą perspektywę wpisują się także

wydarzenia niepowszednie, dzięki którym możliwe

jest dokonanie oglądu i zbudowanie refleksji nad

pracą własną i ośrodka. Do takich wydarzeń należy

dzisiejszy jubileusz, którego nie moglibyśmy

świętować bez udziału tak wielu wspaniałych gości.

Wszystkim, których los splatał się z historią tego

jakże charakterystycznego w szczebrzeskim pejzażu

miejsca, a w szczególności: byłym dyrektorom,

instruktorom, pracownikom administracji i obsługi,

uczestnikom zajęć oraz tym, którzy wspierali MDK

przez te długie lata – naszym Przyjaciołom bardzo

serdecznie dziękuję. Bez Was nie byłoby nas i tego

pięknego jubileuszu. My, cała społeczność MDKu,

będziemy wspólnie pisać kolejne karty tej historii

i z troską dbać o naszą tradycję.

Miejski Dom Kultury w Szczebrzeszynie jest dla

nas ważnym miejscem, w którym zostawiamy część

swojego życia…

Z wyrazami szacunku

Sławomir Kalita

Dyrektor MDK w Szczebrzeszynie

Relacja z koncertu jubileuszowego W ostatni piątek listopada goście zebrani w sali

widowiskowej dawnej synagogi byli uczestnikami

szczególnej dla nas uroczystości. Z okazji

przypadającego na ten rok jubileuszu 50 lat istnienia

Miejskiego Domu Kultury w Szczebrzeszynie

przygotowaliśmy wyjątkowy koncert.

Na scenie zaprezentowali się uczestnicy zajęć

prowadzonych przez instruktorów MDK oraz zespoły

działające przy naszej placówce. Wyświetliliśmy

również dwa filmy powstałe w naszej pracowni

audiowizualnej, dokumentujące dawne i obecne

działania szczebrzeszyńskiego ośrodka kultury.

Swoją obecnością zaszczyciły nas osoby, które

tworzyły kiedyś historię naszej instytucji, dawni

pracownicy i dyrektorzy tj. Zofia Koczułap - pierwszy

instruktor tutejszego domu kultury, Mieczysław

Gradziuk - dyrektor w latach 1976-87 wraz z żoną

Jadwigą Gradziuk, założycielką działającego u nas do

dziś Klubu Seniora oraz Romana Pańczyk, która

objęła funkcję dyrektora w październiku 1987 roku.

Gratulacje i życzenia są zawsze nieodłącznym

elementem uroczystości rocznicowaych. Osobiście

złożyli je nam obecni na gali przedstawiciele władz

lokalnych: Starosta Zamojski Henryk Matej,

wiceburmistrz Jerzy Banaszkiewicz, przewodniczący

rady miejskiej Mariusz Drożdżyk, kierownik filii

Urzędu Marszałkowskiego w Zamościu Aneta Najda,

a także dr Artur Stępoch - dyrektor Wojewódzkiego

Ośrodka Kultury w Lublinie.

Przyjęliśmy też wyrazy uznania od dyrektorów

zaprzyjaźnionych i współpracujących z nami

placówek edukacyjnych, kulturalnych i sportowych

z terenu Gminy Szczebrzeszyn i Powiatu

Zamojskiego. Wszystkim serdecznie dziękujemy

i cieszymy się, że zechcieliście świętować z nami

półwiecze istnienia Miejskiego Domu Kultury

w Szczebrzeszynie.

MDK Szczebrzeszyn

Wizyta ,,Chrząszcza” w Przedszkolu

w Szczebrzeszynie 26 listopada 2015 roku w Przedszkolu

Samorządowym w Szczebrzeszynie odbyła się wielka

uroczystość. Co roku przedszkole bierze udział w

akcji ,,Góra Grosza”, której celem jest zebranie

funduszy dla najbardziej potrzebujących domów

dziecka i rodzinnych domów dziecka. Odbywa się

zbiórka monet groszowych. Najważniejszym efektem

akcji jest działanie edukacyjne, mające na celu

pokazanie, jaką siłę stanowić może nawet niewielka

pomoc wielu ludzi i wspólne działanie dla dobra

potrzebujących. Przedszkolaki wzięły udział w akcji,

zaangażowały swoje rodziny w zbieranie monet.

Efektem było zebranie 76 450 monet o wartości

2 270,80 zł.

To dało pierwsze miejsce w województwie lubelskim.

Była nagroda i dyplom od Towarzystwa Nasz Dom.

Była też wspaniała część artystyczna wykonana przez

wszystkich przedszkolaków.

Na uroczystości byli przedstawiciele

ogólnopolskiego Towarzystwa Nasz Dom – Elżbieta

Prządka i Piotr Zabadała, rodzice, redaktor Kroniki

Zamojskiej – Dariusz Nowak, przedstawiciele Rady

Rodziców – Alina Siemkowicz i Dariusz Samulak.

,,Góra Grosza” to akcja znana i lubiana przez

dzieci. Niżej kilka migąwek z uroczystości.

Dyrektor Małgorzata Jarmuł i Elzbieta Prządka –

moment wręczenia dyplomu i nagrody dla przedszkola

CHRZĄSZCZ NR 12 (10)

8

Mikołaj deklamuje wiersz J.Brzechwy ,,Chrząszcz”

Przedszkole Samorządowe w Szczebrzeszynie,

usytuowane przy ulicy Trębackiej 25,

jest przedszkolem publicznym. Budynek przedszkola

jest połączony z kompleksem Szkoły Podstawowej

i Gimnazjum. Działa od 30 lat. Obecnie

w przedszkolu przebywa 125 dzieci. Zasadniczymi

celami dyrekcji i personelu są:

- zapewnienie dzieciom opieki i bezpieczeństwa,

-promowanie dbania o zdrowie i zachowanie

przyjazne przyrodzie,

-wszechstronny rozwój i działania wychowawcze

i edukacyjne,

- tworzenie warunków do nabywania przez dziecko

umiejętności zgodnie z jego możliwościami

rozwojowymi,

- wyposażenie dziecka w wiadomości i umiejętności

potrzebne na kolejnym szczeblu edukacji,

- wyrabianie u dzieci nawyków higienicznych,

uczenie zdrowego stylu życia,

- przywiązywanie dużej uwagi do świąt rodzinnych,

kultywowanie tradycji,

- organizowanie ciekawych, atrakcyjnych

i różnorodnych zajęć rozwijających zainteresowania

i zdolności dzieci.

Nadrzędnym celem jest wszechstronny rozwój

dziecka z poszanowaniem jego praw, w

atmosferze poczucia bezpieczeństwa oraz szeroka

integracja środowiska przedszkolnego ze

środowiskiem lokalnym.

Aby uzyskać założone cele w pracy przedszkola

wdrażane są programy integracyjne:

Program profilaktyczny ,,Wesoło i bezpiecznie”

Program wychowawczy,

Program edukacji regionalnej ,,W Szczebrzeszynie Chrząszcz brzmi w trzcinie”

Program adaptacyjny ,,Bawmy się wesoło.

Ponadto społeczność przedszkolna bierze

aktywny udział w organizowanych festiwalach i

konkursach, dla przykładu: Festiwal Poprawnej

Wymowy Polskiej, konkursy organizowane przez

Dom Kultury, instytucje oświatowe i inne.

Nie braknie również udziału naszych

przedszkolaków w programach ogólnopolskich.

Dla przykładu: ,,Kubusiowy przyjaciel natury”

program przyrodniczo – ekologiczny, ,,Akademia

Aqua fresh” – dbanie o zęby, ,,Cała Polska czyta

dzieciom” i t. p.

Przedszkole Samorządowe w Szczebrzeszynie

dobrze spełnia swoją społeczną rolę, pomagając

rodzicom w prawidłowym, radosnym

wychowywaniu dzieci, przygotowując je do ich

następnych zadań społecznych, dalszej nauki,

prawidłowego, ekologicznego i zdrowego życia.

9

Jubileusz Szkoły. W dniu 11 grudnia 2015 roku Szkoła Podstawowa

nr 1 im. Henryka Sienkiewicza w Szczebrzeszynie,

w gronie przyjaciół, obchodziła uroczyście Jubileusz:

100-lecia Szkolnictwa Powszechnego,

30 – lecie Szkoły Podstawowej nr 1,

20 – lecie nadania szkole imienia Henryka

Sienkiewicza.

Obchody tego ważnego jubileuszu (sprawy oświaty

i wychowania miały podczas całej historii miasta

priorytet i cieszyły się sympatią i zainteresowaniem

społeczeństwa Szczebrzeszyna) rozpoczęły się Mszą

świętą koncelebrowaną w kościele p.w. św. Mikołaja.

Celebrę sprawował biskup pomocniczy diecezji

zamojsko – lubaczowskiej ks. Mariusz Leszczyński

z proboszczami: Andrzejem Pikulą i Mirosławem

Prokopem. W kazaniu ksiądz biskup nawiązał do

znaków, jakie każdy z nas dostaje od Boga przez całe

życie. Dla dzieci natomiast znakami są rodzice,

szkoła, nauka, nauczyciele, katecheci.

Oprawę muzyczną liturgii zapewniła schola, w której

wystąpiło kilkudziesięciu uczniów, w większości z

klas młodszych.

Po zakończeniu Mszy św. społeczność szkolna

przemaszerowała przez ulice miasta do swojego

budynku. W pięknie udekorowanej sali gimnastycznej

kontynuowana była uroczystość. Przemówienie

dyrektora szkoły – Danuty Chwiejczak wprowadziło

obecnych w podniosły nastrój. Odrobina historii,

wspomnienie pracujących w przeszłości nauczycieli,

odwołanie się do obecnych w sali zaproszonych gości

spowodowały niekiedy łezkę w oczach.

Goście natomiast byli nietuzinkowi:

przedstawiciele diecezji, władz oświatowych

i administracyjnych, zaproszone delegacje i sztandary

ze szkół noszących imię H. Sienkiewicza,

emerytowani nauczyciele i dyrektorzy szkół,

przedstawiciele wszystkich jednostek szkolnych

z miasta i gminy, także innych jednostek

gospodarczych i społecznych, rodzice, dyrekcja

szkoły, nauczyciele, pracownicy obsługi, opieki

lekarskiej i co najważniejsze - dzieci i młodzież

szkolna.

Po przemówieniu pani dyrektor głos zabierali

goście. Gratulacjom, życzeniom, wspaniałym słowom

nie było końca. Przemawiający wręczali kwiaty

i podarunki. Część artystyczna w wykonaniu uczniów

miała charakter historyczno – patriotyczny.

Powodowała żywe reakcje zebranych.

Po zakończeniu tej części uroczystości gospodarze

zaprosili wszystkich gości na spotkanie

okolicznościowe. Tam wspomnień, rozmów i spotkań

po latach było bez miary.

Niżej encyklopedyczne dane dotyczące Szkoły

Podstawowej nr 1 im. Henryka Sienkiewicza

w Szczebrzeszynie:

budynek szkoły został oddany do użytku w 1985 roku,

obecnie w szkole jest 19 sal lekcyjnych, pracownia komputerowa, biblioteka, czytelnia multimedialna, świetlica, kuchnia i stołówka, 4 gabinety, przestronne jasne duże korytarze i 49 pozostałych pomieszczeń do dyspozycji uczniów i nauczycieli,

obiekt szkolny jest monitorowany,

w roku szkolnym 2015/2016 uczy się w szkole 339 uczniów w 14 oddziałach,

zatrudnionych jest 32 nauczycieli i 15 pracowników obsługi. Zdecydowana większość to nauczyciele dyplomowani – 19, pozostali to nauczyciele mianowani.

Tak więc atutami tej szkoły są:

zapewnienie bezpiecznych i przyjaznych warunków do wszechstronnego rozwoju,

wspieranie wychowanków w osiąganiu sukcesów,

odpowiednia baza lokalowa,

szeroka oferta zajęć pozalekcyjnych (kola artystyczne, przedmiotowe, organizacje uczniowskie),

różnorodne formy pracy z uczniami: rajdy piesze, wycieczki, wyjazdy do kina do muzeum i teatru,

opieka medyczna.

Misją Szkoły jest: ,,Jesteśmy po to, by uczyć,

wychowywać i wspomagać ucznia w każdej

dziedzinie tak, aby sam potrafił uczestniczyć

w tworzeniu lepszego jutra”.

R.

A oto kilka migawek z uroczystości.

Od prawej: ks.Mirosław Prokop,

ks. Wojciech Suchowierz,

Ks. biskup Mariusz Leszczyński,

ministrant, ks. Andrzej

Pikuła.

CHRZĄSZCZ NR 12 (10)

CHRZĄSZCZ NR 12 (10)

10

Schola

Dyrektor szkoły Danuta Chwiejczak

Tańczymy krakowiaka

„Ukochany kraj – umiłowany kraj”

Dyrektorzy szkoły w latach 1985-2015

- Stanisław Kita (01.09.1985r –31.08.2000r.)

- Edward Augustynek (01.09.2000r.–30.10.2001r.)

- Elżbieta Szyduczyńska (01.01.2002r.–31.08.2011r.)

- Danuta Chwiejczak(01.09.2011r.-do chwili obecnej)

Dyrektorzy szkoły w całym trzydziestoleciu.

Sienkiewiczu….. Jesteś większy od malarza,

Który fakty i myśli na płótna przetwarza

Artysto polskich historii

Obrazy walk

Potrafisz malować bohaterów

Twarze, ich życie i własną duszę

Że kochałeś to wszystko

To kochanie , to twoje w sercach granie

Tworzyło muzykę ludzkich zdarzeń

Fizycznie mały na globie

Jak mrówka pracująca tak sobie

Że człowiek potrafi wiele

Dowiodłeś w swoim życia dziele.

Dzisiaj śledzimy stronę, za stroną

Ciekawi historii naszej Ojczyzny rodzonej,

Patrioto czasów

Twe pióro jest kluczem do polskich skarbów

Już odkryliśmy, biegliśmy ciekawi

Śladami złotego pióra

Śladami życia i ważnych zdarzeń.

Zuzanna Wędzicha – Biuletyn Jubileuszowy

Szczebrzeszyn 2015.

11

CHRZĄSZCZ NR 12 (10)

Nowości wydawnicze W grudniu Miejsko-Gminna Biblioteka Publiczna

w Szczebrzeszynie proponuje państwu kolejne nowości

wydawnicze.

Kaja Malanowska ,,Mgła” : Zofia zdążyła wziąć kąpiel

i przebrać się. W ostatniej chwili odwołała umówione

spotkanie. Wieczór spędziła sama. Znaleziono ją

w łazience, leżącą w kałuży krwi. Przyczyną śmierci

okazał się cios w skroń zadany tępym narzędziem.

Świetnie skonstruowana, niepokojąca, trzymająca

w napięciu opowieść o tym, że zło przyjmuje często

zaskakującą postać.

Katarzyna Kołczewska “Wbrew sobie” – Ewelina

pragnie mieć dziecko. Jest skupiona na sobie

i własnych przejściach, egoistycznie manipuluje

bliskimi, nie dostrzega problemów innych ludzi,

liczy się tylko ona i jej sprawy.

Wyjątkowa książka o zaskakujących zwrotach akcji.

Zapraszamy

MGBP w Szczebrzeszynie

Z miasta Obrazy Brandta w „ Arsenale”

Od listopada Muzeum „Arsenał” w Zamościu gości

wystawę malarską zorganizowaną w setną rocznicę

śmierci Józefa Brandta, urodzonego w Szczebrze-

szynie. Wystawa nosi tytuł „Egzotyczna Europa.

Kraj urodzenia na płótnach polskich monachij-

czyków”. Celem jej jest ukazanie odmienności

malarstwa polskiego drugiej połowy XIX w.

i początków w. XX od malarstwa innych krajów

naszego kontynentu. W tym okresie młodzi malarze

wielu krajów wyjeżdżali na studia do Monachium,

gdzie włączali się w nurt życia artystycznego, które

tworzone było przez międzynarodowe środowisko.

Spośród polskich twórców tzw. szkołę monachijską

reprezentuje właśnie Józef Brandt, ale także wielu

wybitnych malarzy tego okresu, np. Józef

Chełmoński, Adam Chmielowski, Juliusz Kossak,

Jacek Malczewski, Wincenty Wodzinowski , Alfred

Wierusz – Kowalski i inni.

W „ Arsenale” wystawiono 94 obrazy, wśród

których 23 – to płótna Józefa Brandta. Wszystkie te

dzieła można oglądać do 31 marca 2016r.

J.D.

pejzaż słowem malowany

bażanty chodzą parami

o czym pisał już ksiądz Jan,

wiatr gwiżdże na palcach

cisza pachnie dzieciństwem

szpak czereśnie kradnie w sadzie,

wróble stracha się nie boją

słonecznik ze słońcem

zaprzyjaźniony od zawsze,

księżyc uczy się rachunków

licząc gwiazdy na bezkresnym niebie

świt różowy kołysankę nuci,

nocy, co nareszcie poszła spać

a polną dróżką, co biegnie w nieznane

maszeruje czas

nakładając pory roku

na kolejne w kalendarzu dni

Regina Smoter Grzeszkiewicz ze zbioru za

mgłą jest inny świat… Szczebrzeszyn2015

12

CHRZĄSZCZ NR 12 (10)

,,Baby – ach te baby”

C.d. Od tej pory zebrania koła, uroczystości, kursy były

rozpoczynane tą pieśnią – jak modlitwą.

Nadszedł rok 1939. Wojna! Z zakazu władz

okupacyjnych wszelka działalność koła ustała.

Pieczątki oddano do gminy. Jednak gospodynie,

mimo wszelkich zakazów spotykały się, choć czas był

trudny, obowiązków przybywało. Wiązało się to z

udziałem mężczyzn w konspiracji lub walką na

wojnie. Gospodarka spoczęła na barkach kobiet.

W tym czasie była przebudowa gospodarstw,

związana z przeprowadzoną komasacją. Tak minęła

okupacja.

Choć okupacja skończyła się, wszystkie kłopoty i

nawał prac powodowały, że to zrzeszenie kobiet nie

mogło się podźwignąć. Nastała nowa era a wraz z nią

przytłaczająca sytuacja gospodarcza. Obowiązkowe

dostawy żywca, mleka, zboża przygniatały jeszcze

bardziej rolnictwo. Trudno było wywiązać się z ilości

jak i z terminów nałożonych obowiązkowych dostaw.

Trzeba było stawić czoła tym trudnościom.

Brakowało czasu na pracę społeczną.

A już w tym czasie prym we wsi wiódł Związek

Młodzieży Wiejskiej. Koło było prężne i aktywne,

zrzeszało około 30 osób – dziewcząt było w nim

więcej. Odchodzili starsi, przychodzili młodsi i tak aż

do roku 1964, kiedy to młodzież masowo odchodziła

ze wsi do szkół i do pracy w miastach.

By nie było zbyt monotonnie we wsi, dźwignęło

się z upadku koło gospodyń. Dalej prowadziła je

Antonina Poździk. Ona była prekursorem

zorganizowania we wsi hodowli świń zarodowych.

Jako pierwsza podjęła się tej działalności, a za nią

poszli inni. Rozprzestrzeniło się to na całą wieś.

Gospodarstwa stały się bardziej zyskowne, dzięki

czemu wieś się rozsławiła.

Następuje zmiana na stanowisku przewodniczącej

koła – władzę obejmuje Bronisława Hanaka i dzierży

ją aż do roku 1970. Nowa władza, nowe

przedsięwzięcia – rozkwit działalności koła. Jak

dawniej , dla nowych członkiń kursy: masarski,

pieczenia i gotowania, szycia. Kobiety wyjeżdżają do

Warszawy na Podwieczorek przy mikrofonie, do

Zamościa na filmy. Organizowane są wycieczki

krajoznawcze, zabawy taneczne.

Dochód z zabaw przeznaczono na zakup naczyń –

zastawy stołowej. Zorganizowana została

Wieczorowa Szkoła Przysposobienia Rolniczego.

Wieś znowu żyje pełną parą, dzięki aktywnym

kobietom. Pojawiają się potrzeby kulturalne.

Dwadzieścia młodych kobiet decyduje się stworzyć

drugi w naszej gminie zespół śpiewaczy – chór i tak

powstają Zaburzanki. I trwa to do dzisiaj - przez

29 lat.

Cześć naszym dzielnym kobietom z Zaburza !

Stefania Krukowska

Na Wigilię

Czekając, kiedy wzejdzie wigilijna gwiazda

Do wpół zmarzniętej szyby przywarł chłopiec mały.

Patrzył - zimowe ptaki wracały do gniazda,

Jakby tego wieczoru też świętować chciały.

Niegdyś gwiazda z Betlejem mędrców prowadziła,

Dziś znak daje, by zasiąść do świętej wieczerzy,

By biel opłatka ludzkie waśnie pogodziła,

A w sercu znów zamieszkał Ten, co "w żłobie leży".

Chwila jedna! Przy tobie nikną odległości,

Co szare - zmienia się w odświętne, tajemnicze.

Daj nam więcej dni takich, spragnionych miłości,

Niech świat przy żłóbku Twoim odmienia oblicze.

o. Franciszek Czarnowski

Kiedy dziecko się rodzi i na świat przychodzi

Jest jak Bóg, co powietrzem nagle się zakrztusił

I poczuł, że ma ciało, że w ciemnościach brodzi

Że boi się człowiekiem być. I że być musi

Wokół radość. Kolędy szeleszczące złotko

Najbliżsi jak pasterze wpatrują się w Niego

I śmiech matki - bo dziecko przeciąga się słodko

A ono się układa do krzyża swojego

Ernest Bryll

„Chrząszcz” – miesięcznik informacyjny

Wydawca – Stowarzyszenie Przyjaciół Szczebrzeszyna

Redakcja –Zygmunt Krasny, Joanna Dawid, Mateusz Sirko

Adres : 22-460 Szczebrzeszyn ul. Pl. T. Kościuszki 1

E-mail: sps@onet.eu www.chrzaszcz.com.pl Projekt rysunku Chrząszcza – Monika Niechaj