Chleba Na Zakwasie - Walentyna Rakiel Czarnecka · Abyśmy wiedzieli jak chleb został wypieczony i...

Tydzień Chleba Na Zakwasie

w Szkole 2011Raport i poradnik wydany w ramach projektu

Funduszu Inicjatyw Obywatelskich (FIO): Organizacja kampanii promującej zdrowe odżywianie

III edycja „Tygodnia Chleba w Szkole” – ogólnopolskiej kampanii

Patronat nad kampanią objęli:Minister Rolnictwa i Rozwoju WsiMinister Edukacji Narodowej

Dziesiąta książka z cyklu „Promocja zdrowia priorytetowym zadaniem w polityce państwa”, pod hasłem ZDROWIE NASZYCH DZIECI, przygotowana przez Fundację Dobre Życie.

Raport i poradnik wydany przy współfinansowaniu ze środków otrzymanych z FIO w ramach kon-kursu na zadanie publiczne.

Tytuł projektu: Organizacja kampanii promującej zdrowe odżywianie pt. „Tydzień Chleba Na Za-kwasie w Szkole 2011”.

Projekt jest adresowany do dzieci i młodzieży do 18 roku życia. Jest to już III edycja „Tygodnia Chleba w Szkole” – ogólnopolskiej kampanii.

Warszawa, 2011 rok

Praca zbiorowa, pod redakcją mgr Walentyny Rakiel-Czarneckiej. Konsultacje naukowe: dr Alicja Zobel, profesor Mieczysław Kuraś, dr Piotr Dziugan.Współpraca: profesor Magdalena Włodarczyk-Kierczyńska, profesor Irena Celejowa,

profesor Iwona Wawer.

ISBN 978-83-924659-7-3

Wydawca:Fundacja Dobre Życieul. Na Uboczu 20/4402-791 Warszawa tel. 609687771e-mail: [email protected] www.rakiel-czarnecka.pl

Skład: Maciej T. ByczyńskiDruk: TEAM Seris poligraficzny

MINISTERSTWO ROLNICTWA I ROZWOJU WSI

3

Spis treściWstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .5Apel Fundacji Dobre Życie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .6Informacja o Fundacji Dobre Życie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10Raport . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .14Podziękowanie dla Szkoły Podstawowej nr 166 w Warszawie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .15Wspaniały zapach świeżego chleba każdemu kojarzy się z domem Inscenizacja w Szkole Podstawowej nr 166 w Warszawie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .16„Tydzień” powinien być organizowany każdego roku Gimnazjum Publiczne w Bobolicach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .20Wzmocniliśmy szacunek do chleba i motywację do dzielenia się nim z innymi Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w Bobowicku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .22Podziel się z nami kolego informacjami na temat chleba żytniego Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w Bystrej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .28Jedzmy zdrowo, żyjmy dłużej Gimnazjum nr 2 w Działdowie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .31Abyśmy wiedzieli jak chleb został wypieczony i co do niego dodano Szkoła Podstawowa nr 19 w Elblągu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .33Kto ma chleb, ten ma wszystko Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w Głubczycach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .41Świeży bochen chleba Zespół Szkół w Janowie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .44Jak chleb powstawał Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w Karolewie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .50 Do kampanii włączyliśmy też rodziców Zespół Szkół w Kobułtach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .52Rekomendujemy tylko pieczywo żytnie Zespół Szkół Policealnych w Kołobrzegu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .54„...chleb... tak samo potrzebny jak słońce, co świeci...” Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w Kowalu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .57Aby znów przypomnieć, że spożywanie chleba jest naszym codziennym sacrum, chętnie uczestniczymy w promowaniu akcji Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w Leśnej Podlaskiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .60„Tydzień chleba” został wpisany do kalendarza imprez Gimnazjum w Nowym Mieście Lubawskim . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .66Naucz się być świadomym konsumentem – kupuj tylko zdrowy chleb Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w Nowym Targu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .68Z szacunku do kromki chleba Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w Okszowie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .70Jaką drogę chlebek z pola na stół pokonał Przedszkole Miejskie nr 37 w Olsztynie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .73Chleb podawano z domowym smalcem i kiszonym ogórkiem Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w Potoczku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .77

4

Zdrowie zamknięte w chlebie Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w Sejnach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .78Wyszliśmy z chlebem poza mury szkoły Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w Sichowie Dużym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .81W czterech etapach i z entuzjazmem Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w Studzieńcu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .83„Gdy myślę chleb…” Zespół Szkół Sportowych w Supraślu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .87Zdrowe kanapki z żytniego chleba Szkoła Podstawowa nr 41 w Szczecinie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .89„W każdym bochnie chleba tkwi ziarnko zboża, okruch soli, kropla wody, praca rąk człowieka i dobroć Boża” Katolicka Szkoła Podstawowa w Szczecinie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .91Klasy drugie samodzielnie piekły chleb Szkoła Podstawowa nr 225 w Warszawie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .96Projekt edukacyjny „Chleb” Szkoła Podstawowa nr 319 w Warszawie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .97Raport z kampanii na rzecz dobrego żywienia Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w Widzewie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100Obchody z zakwasem w roli głównej Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w Zduńskiej Dąbrowie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .109Relacje znalezione z pomocą internetowych wyszukiwarek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .112Poradnik część I Jedz chleb, a będziesz mądry i zdrowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .117Poradnik część II Poznaj moc zbóż oraz przetworów zbożowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .134Klucz do prawidłowego żywienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .135Codziennie jedz produkty zbożowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .136Poradnik część III Łatwiej zapobiegać niż leczyć . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .142Len – „zapomniane”, wspaniałe pożywienie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .142Trzeba wrócić do naturalnie produkowanej żywności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .143Organizm polem nieustającej bitwy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .146

Do Uczestników kampanii „Tydzień chleba w szkole”

Każdy Państwa list, e-mail, sprawozdanie czytam ze wzruszeniem. Widzę, jak rośnie w Was idea, która urodziła się w mojej głowie. Ogromnie cieszy, że zrozumieliście przesłanie, że przemó-wiła do Was moja troska i starania, że kampania wyzwala tak wiele cennych pomysłów, inicjatyw, przedsięwzięć. Zadajecie sobie tyle trudu, żeby przygotować ulotkę, plakat, gazetkę, prezentację, żeby pójść do piekarni, upiec w szkole chleb, zaprosić gości na degustację. O chlebie piszecie wier-sze, a nawet śpiewacie piosenki.

Część szkół wyszła poza mury swojej placówki i pojechała z chlebem do innych szkól czy przed-szkoli. Tak oto idea „wędruje od drzwi do drzwi”, zataczając coraz większe kręgi.

Tworzycie apele, scenariusze, macie tak wiele pomysłów i serca do tego naszego chleba, że nie sposób patrzeć na Wasze działania chłodno i z dystansem.

Jest coś pięknego i wzniosłego w tej kampanii, w Waszym do niej podejściu, zaangażowaniu.Przywracamy znaczenie symbolu chleba, umacniamy szacunek do niego, sprawiamy, że rodzą

się refl eksje i dobre myśli, że Uczestnicy zastanawiają się, co kładą na talerz, że coraz świadomiej wybierają żywność w sklepie.

Dzięki Wam – Uczestnikom, powstaje nowa przestrzeń, w której idea zdrowego życia, w zgo-dzie z naturą przeistacza się w konkretne i jakże różnorodne działanie.

Moje idee – z Waszą pomocą – żyją własnym życiem. Mówimy coraz mocniejszym głosem, w wielu miejscach tak się stało, że miejscowy piekarz

zaczął wypiekać chleb na zakwasie. Tam kampania przyniosła wymierny efekt – dobry chleb dla wszystkich konsumentów.

W innych miejscach też daje rezultaty – podnosi świadomość Uczestników.To niezwykłe, że przychodzi taki czas, kiedy w szkołach mówi się o chlebie.Wiele szkół wpisało ten „Tydzień” do kalendarza stałych imprez. I to uznajemy za ogromny

sukces. Prosimy, aby zrobiła to KAŻDA SZKOŁA. Bo to jest ważne dla zdrowia – naszego, naszych dzieci i wnuków.

Bez tego typu działań – powszechnych i powtarzających się – nie będziemy w stanie uchronić się przez zagrożeniami, jakie niesie ekspansja przemysłowej żywności, zanieczyszczenie środowi-ska naturalnego, zacieśnianie się chemicznych kleszczy.

Dziękuję wszystkim, którzy do nas dołączyli i proszę, aby wytrwali – tak długo, ile starczy im sił.

Zapraszam tych, którzy jeszcze nie organizowa-li u siebie „Tygodnia”. Odpowiedzcie na nasz apel i zorganizujcie w swojej Szkole „Tydzień chleba”. Przekażcie też idee innych Szkołom i placówkom wychowawczym.

Dziękuję serdecznie wszystkim, którzy są z nami i zapraszam tych, którzy jeszcze nie organi-zują „Tygodnia” u siebie.

Bądźmy aktywni, pokazujmy naszym dzieciom co jest dla nich dobre.

Walentyna Rakiel-Czarneckawiceprezes Fundacji Dobre Życie

6

Fundacja Dobre Życie apeluje: Zorganizujmy w szkole

„Tydzień Chleba na Zakwasie”Fundacja Dobre Życie zaprasza do udziału w tegorocznej, trzeciej już edycji „Tygodnia Chle-

ba w Szkole”, który odbędzie się w dniach 10-16 października 2011 roku. Celem kampanii jest zwrócenie uwagi na problem chleba, a także podniesienie świadomości konsumentów na temat zdrowotnych właściwości chleba na zakwasie, wypiekanego tradycyjnymi metodami. „Tydzień” jest okazją, aby zastanowić się nad swoją dietą, uważniej wybierać produkty w sklepie, zacząć się troszczyć o swoje zdrowie. W tym roku szczególny nacisk kładziemy na zmotywowanie młodych ludzi do spożywania większej ilości chleba, w tym głównie z ziarna z pełnego przemiału, żytnie-go, na zakwasie. Jest to duży problem, wymagający pilnego rozwiązania, gdyż spożycie chleba gwałtownie spada: od 1999 roku do 2010 zmniejszyło się o 25 kg na osobę – wg oceny Grzegorza Nowakowskiego, dyrektora Instytutu Polskie Pieczywo.

Jego zdaniem notuje się rokroczny spadek spożycia pieczywa o 2-3 proc. Przy braku zmiany sytuacji na rynku można spodziewać się dalszego spadku. Po raz pierwszy spożycie chleba poniżej 70 kg na osobę spadło w 2006 roku. Spożywano wtedy 66,8 kg pieczywa na osobę rocznie. W 2007 wskaźnik ten wyniósł 63,5 kg, w 2008 – 61,2 kg, w 2009 – 60,5 kg. W 2010 roku przeciętny Polak kupił mniej niż 56 kg chleba i bułek, tj. o 3 proc. mniej niż rok wcześniej. Szacuje się, że w 2011 roku Polak zje ok. 54,1 kg pieczywa. Miejsce tradycyjnego chleba coraz częściej zajmują płatki zbo-żowe, makarony chipsy oraz gotowe przekąski. Zmieniają się nawyki żywieniowe, zwłaszcza dzieci i młodzieży. Kieszonkowe, które dostają na jedzenie, wydają na batoniki, żelki, chrupki czy napoje gazowane.

Niepokoi fakt, że spada także spożycie przetworów zbożowych: w 2000 roku jedna osoba zja-dała przeciętnie prawie 108 kg przetworów zbożowych rocznie, w 2008 – niecałe 87 kg, a w 2009 – zaledwie 83 kg. Statystyki alarmują, dietetycy i lekarze także. Otóż ci specjaliści zalecają dzienną porcję produktów zbożowych, w tym chleba, znacznie wyższą od spożywanej. Mężczyzna w wie-ku 19-25 lat powinien zjadać 380 gram chleba, kobieta – 250 gram. Z obliczeń wynika, że w 2011 roku wskaźnik ten będzie znacznie niższy. Tymczasem spożycie chleba na odpowiednim poziomie zmniejsza ryzyko zachorowania na współczesne choroby układu krążenia, cukrzycę typu 2, niektó-re nowotwory, próchnicę zębów i osteoporozę.

Popatrzmy na Francję. Kiedy w 1994 roku spożycie chleba zaczęło spadać do ok. 70 kg na oso-bę – z inicjatywy kardiologów i specjalistów z zakresu żywienia człowieka utworzono Naukowy Komitet Chleba, który propaguje konsumpcję chleba na odpowiednim poziomie, aby zahamować rozwój niebezpiecznych, w/w chorób.

Profesor Henryk Piesiewicz, autorytet polskiego piekarnictwa mówi: „Rządy nie tylko w Za-chodniej Europie przywiązują wielką uwagę do produkcji i spożycia chleba i udzielają znaczącej pomocy piekarstwu. Świadczy chociażby o tym World Bread Forum (Międzynarodowe Forum Chleba), które w 2007 roku odbyło się w Moskwie i uczestniczyło w nim ponad dwa tysiące słucha-czy. Hasło Forum brzmiało: „Chleb to zdrowie”.

Międzynarodowy Rzemieślniczy Związek Piekarzy i Cukierników (UIB) na początku lat 90-tych XX wieku ustanowił Międzynarodowy Dzień Chleba, który jest obchodzony zawsze 16 paź-dziernika.

Fundacja Dobre Życie od chwili powstania zbiera informacje związane ze zdrowiem, jego pro-mocją, profilaktyką chorób. Zdajemy sobie sprawę ze znaczenia pieczywa oraz zagrożeń, jakie niesie cywilizacja i przemysłowa żywność. To właśnie wiceprezes Fundacji – Walentyna Rakiel- -Czarnecka jest autorką coraz popularniejszego hasła: Czy wiesz co jesz? Sformułowała je w czerw-cu 2005 roku, kiedy zorganizowała dwie konferencje w Sejmie, dotyczące bezpieczeństwa zdro-wotnego żywności. Była to jej reakcja na aferę nagłośnioną w mass-mediach: firma przetwórcza wycofywała ze sklepu spleśniałe wędliny, myła je i ponownie wstawiała do sprzedaży.

Ponieważ wiemy sporo na temat wspomnianych zagrożeń, podejmujemy działania na rzecz podniesienia świadomości zdrowotnej i ekologicznej.

7

Z pomysłem kampanii „Tydzień Chleba w Szkole” wyszła w 2009 roku Walentyna Rakiel-Czar-necka, wiceprezes Fundacji Dobre Życie. W pierwszym roku patronat nad kampanią objęli: Mini-sterstwo Edukacji Narodowej, Marszałek Województwa Mazowieckiego, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Mazowieckie Kuratorium Oświaty. Kampanię wsparł także śp. pan redaktor An-drzej Zalewski z Eko-Radia.

Do udziału w tej kampanii zaprosiliśmy wszystkie szkoły oraz wszystkich zainteresowanych (świetlice, kluby, domy kultury, organizacje pozarządowe itd.). „Tydzień” w 2009 roku zaplanowa-liśmy w dniach 12-16 października. W 2010 roku termin „Tygodnia” to 11-16 października, nato-miast w 2011 roku „Tydzień” planujemy na 10-16 października.

Przez dwa pierwsze lata był to „Tydzień Żytniego Chleba w Szkole”, w tym roku Fundacja pra-gnie – przy zachowaniu priorytetu żyta – większy nacisk położyć na sposób pieczenia chleba, który koniecznie musi być na zakwasie.

Celem kampanii „Tydzień Chleba w Szkole” jest zwrócenie uwagi na jakość chleba, podniesie-nie świadomości konsumenckiej, wpływ na jakość chleba na rynku. Od początku promujemy idee chleba na zakwasie w prasie oraz na imprezach.

Idea promowania chleba najzdrowszego dla człowieka spotkała się w całym kraju z nadzwy-czajnym przyjęciem. Tak żywa reakcja potwierdza, że problem chleba jest bardzo istotny i bliski większości z nas. Znakomitymi partnerami w kampanii okazali się nauczyciele, którzy w lot pojęli, że pomysł jest bardzo dobry i warto poświęcić mu więcej uwagi. Chodzi przecież o zdrowie naszych dzieci, a także nas – dorosłych.

W dniach 12-16 października 2009 roku w ponad tysiącu szkołach na Mazowszu oraz bardzo wielu placówkach oświatowych w całym kraju został zorganizowany „Tydzień Żytniego Chleba w Szkole”. Jak wspomnieliśmy wcześniej – w 2011 roku słowo „żytniego” zamieniamy na „na za-kwasie”. Nie rezygnujemy z chleba żytniego, kładąc akcent na „zakwas” pragniemy podkreślić, jak istotny jest sposób przygotowywania chleba do wypieku. Piszemy o tym szerzej w części poradni-kowej niniejszego wydawnictwa.

Inicjując kampanię w szkołach zwróciliśmy uwagę na chleb, który jest podstawowym pokar-mem dla każdego oraz na jego jakość. Wskazaliśmy na niepodważalne wartości chleba wypieka-nego zgodnie z tradycją, z żytniej mąki, na zakwasie. Zostało również podkreślone znaczenia sym-bolu chleba.

W wyniku starań Fundacji informacja o kampanii została wysłana z MEN do Kuratoriów Oświa-ty w całym kraju, można ją znaleźć na portalach wielu szkół w różnych miejscowościach w Polsce.

Fundacja otrzymała dofinansowanie do druku książki – najpierw z Samorządu Województwa Mazowieckiego, a w następnych latach – Funduszu Inicjatyw Obywatelskich. W pierwszej edy-cji wydawnictwo „Tydzień Żytniego Chleba w Szkole”, w nakładzie tysiąca egzemplarzy, zostało rozprowadzone do szkół w województwie mazowieckim, dzięki zaangażowaniu Mazowieckiego Kuratorium Oświaty.

Książka, w wersji elektronicznej została umieszczona na stronie Fundacji (www.rakiel-czarnec-ka.pl – zakładka Multimedia ), skąd pobrało ją bardzo wiele osób. Wydawnictwo stało się impul-sem dla szkół, zachętą do organizacji kampanii.

Zawiera pakiet wiedzy na temat chleba: jak powstaje, ile osób przy nim pracuje (od ziarenka do bochenka), jakie mamy typy mąki, dlaczego chleb na zakwasie jest zdrowy, po czym możemy poznać, że dany chleb jest wytworzony na zakwasie. Czytelnicy otrzymali informację o wartościach odżywczych i zdrowotnych chleba, dlaczego trzeba go jeść i dlaczego powinniśmy wybierać chleb na zakwasie, z żytniej mąki, a także o zdrowotnych właściwościach błonnika. Poinformowani zo-stali także o dobrodziejstwach zakwasu chlebowego oraz procesu fermentacji, w jaki sposób po-winniśmy wybierać chleb i czytać etykietki. Podkreślone zostały walory żywności naturalnej oraz wskazano na minusy żywności przemysłowej, zostało wyjaśnione, dlaczego powinniśmy popierać żywność tradycyjną.

W 2010 roku Fundacja wydała drugą książkę „Tydzień Żytniego Chleba w Szkole 2010 – Raport i Poradnik”. W wydawnictwie zamieściliśmy relacje z „Tygodnia” z prawie 20 szkół w całym kraju. W drugiej części – poradnikowej znajdują się informacje nt. chleba na zakwasie i jego znacze-niu dla naszego zdrowia. W wydawnictwie opublikowaliśmy broszurkę „Trzymaj formę”, artykuły – o wodzie, warzywach, naturalnie produkowanej żywności, o znaczeniu ruchu dla zachowania zdrowia itd.

8

Publikację znajdziecie Państwo na stronie www.rakiel-czarnecka.pl – w zakładce „Multimedia”. Proszę ją sobie ściągać i korzystać – z podaniem źródła pochodzenia.

Do wielu szkół Fundacja dociera poprzez szkoły rolnicze. Dzięki przychylności Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, któremu podlegają szkoły rolnicze Fundacja uczestniczy w spotkaniach z dyrektorami szkół. Informujemy, zachęcamy do udziału, rozdajemy materiały. Już w 2009 roku dyrektorzy szkół rolniczych zadeklarowali, że będą organizowali u siebie „Tydzień” oraz zachęcali do udziału w przedsięwzięciu inne szkoły. I słowa dotrzymali. W 2010 roku Fundacja ponownie spotkała się z dyrektorami szkół rolniczych, którym przekazaliśmy ok. 800 książek „Tydzień Żyt-niego Chleba w Szkole 2010” w wersji papierowej oraz ok. 400 w wersji elektronicznej.

Dotarliśmy także do szkół promujących zdrowie – kolejna partia materiałów trafiła do wszyst-kich wojewódzkich koordynatorów.

Kampanię promowaliśmy także w prasie i na stronie Fundacji. W efekcie mieliśmy sporo indy-widualnych zgłoszeń po materiały i informacje.

W rezultacie okazuje się, że w 2010 roku kampania „Tydzień Żytniego Chleba w Szkole” reali-zowana była w jeszcze większym niż rok wcześniej wymiarze.

Podobnie jak w pierwszej edycji tak i w drugiej wystąpiliśmy o patronaty, Ministerstwa Rolnic-twa i Rozwoju Wsi oraz MEN – i otrzymaliśmy je.

W tym roku również otrzymaliśmy patronaty. Przygotowaliśmy także nowe wydawnictwo, w którym zamieściliśmy jeszcze więcej relacji niż w latach poprzednich. Czyta się je jednym tchem. Zrodziło się tak wiele wspaniałych pomysłów, tak wiele cennych inicjatyw, tak dużo było zaangażo-wania i pasji, że serce inicjatorki „Tygodnia” „klaszcze z radości”.

Zamierzamy też ponownie zwrócić się do szkół rolniczych o aktywne włączenie się do kampa-nii. Poprosimy o to, aby wzorem poprzednich edycji kampanii organizowały u siebie „Tydzień” oraz przekazywały wiedzę i impuls do innych szkół.

W tym roku dołącza do nas m.in. Terenowy Oddział Agencji Rynku Rolnego w Łodzi. Jesteśmy wdzięczni za wsparcie.

Zachęcamy do udziału w tegorocznej edycji „Tygodniu Chleba Na Zakwasie w Szkole”. Zapra-szamy zarówno te placówki, które już brały udział w kampanii oraz wszystkie pozostałe.

Organizatorom „Tygodnia” zależy, aby młodzież jak najwcześniej uzyskała informacje na temat dobrego chleba i potrafiła odróżnić go w sklepie od innych gatunków. Chcemy wyposażyć uczniów (a poprzez nich także ich rodziny) w podstawową wiedzę dotyczącą chleba.

Z uwagi na fakt, że w ostatnich latach dramatycznie spada spożycie chleba, pragniemy zachęcić młodych ludzi do jedzenia tego podstawowego i jakże niezbędnego produktu.

Jednym z celów kampanii – jak już wspomnieliśmy na wstępie – jest także podniesienie rangi zawodu piekarze, zmobilizowanie tej grupy zawodowej do podnoszenia kwalifikacji i większej dba-łości o rzemiosło oraz etykę zawodową

Kampania wzmacnia symbol chleba: jest to nauka szacunku do chleba oraz do ludzi, dzięki którym powstaje, motywacja do dzielenia się chlebem z innymi, zachęta do szukania sposobów na zagospodarowanie suchego chleba, żeby nie był wyrzucany do śmietnika.

Podkreślamy i wskazujemy, że chleb ma miejsce w kulturze: o chlebie mówią wiersze, pieśni, obrzędy ludowe, fotografie, malarstwo itd.

Naszym pragnieniem jest, aby kampania motywowała nauczycieli do tworzenia scenariuszy lekcji o chlebie, programów, podejmowania różnego typu działań. Dzięki kampanii następuje wzmocnienie więzi społecznych: zachęcamy szkoły do współpracy ze środowiskiem – rodzicami, piekarzami, organizacjami pozarządowymi. W 2009 roku otrzymaliśmy informacje, że odbyło się wspólne pieczenie chleba, wizyta w piekarni, organizacja spotkania nt chleba dla najbliższego śro-dowiska itp. Kampania pobudziła do aktywności szkół, zmobilizowała do działania na rzecz do-brego chleba. Relacje z kampanii w 2010 roku (znajdziecie je państwo w naszym najnowszym wy-dawnictwie – także są pełne inicjatyw, pomysłów, zaangażowania i serca pedagogów). Dziękujemy wszystkim za pracę, trud, pasje i zachęcamy do takiej aktywności również w tym roku.

W sumie Fundacja otrzymała dużo sprawozdań i raportów z realizacji kampanii: e-maile, listy tradycyjne, płyty CD z zapisem działań, prezentacjami, a także scenariusze lekcji, ulotki, prace pla-styczne, fotografie, będące pokłosiem przeprowadzonej kampanii. Uczestnicy kampanii przysyłali

9

wyrazy uznania, poparcia, pochwały za pomysł, składali deklaracje, że kampania będzie kontynu-owana.

Na podstawie nadesłanych materiałów przygotowaliśmy kolejną edycję „Raportu” o podejmo-wanych w ramach „Tygodnia” działaniach, inicjatywach, przedsięwzięciach. Jesteśmy pełni uzna-nia, wielu materiałów nie da się przeczytać bez wzruszeń, więc wzruszamy się i czytamy...

Wydajemy kolejny „Raport” nie tylko aby podziękować, pragniemy by zawarte w nim przykłady stały się zachęta, inspiracją dla innych. Polecamy zatem lekturę materiałów, które podpowiedzą, „jak zabrać się do dzieła”.

Bardzo liczymy na to, że przygotowana przez nas publikacja zmobilizuje szkoły do udziału w kampanii. Wszystkich odsyłamy na naszą stronę: www.rakiel-czarnecka.pl, gdzie w zakładce „Multimedia” znajduje się elektroniczna wersja tej książki. Proszę pobierać i korzystać.

Warto dodać, że „Tydzień” jest kontynuacją starań i działań Fundacji Dobre Życie. Kampanię na rzecz dobrego chleba rozpoczęliśmy pod koniec 2006 roku.

Więcej o naszych działaniach piszemy w artykule „Informacja o Fundacji”.

Inicjując trzecią już edycję „Tygodnia Chleba w Szkole” Fundacja zwraca się do wszystkich lu-dzi dobrej woli, aby kampania, organizowana dużym nakładem pracy wolontariackiej – zdobyła ich poparcie. Aby „Tydzień Chleba Na Zakwasie w Szkole” stał się bliski nam wszystkim i przybrał rozmach podobny do „Sprzątania świata”.

Nadszedł czas „Sprzątania talerzy” – z tych produktów, które nie są przyjazne dla naszego zdrowia.

Zarząd Fundacji Dobre Życie

Profesor Alicja Zobel, prezes Fundacji Dobre Życie Profesor Mieczysław Kuraś, prokurent Walentyna Rakiel-Czarnecka, wiceprezes

Adres: Fundacja Dobre Życie ul. Na Uboczu 20/4402-791 Warszawae-mail: [email protected]. 609 68 77 71www.rakiel-czarnecka.pl

PS. Czekamy na e-maile, listy, zdjęcia, sprawozdania i Państwa przemyślenia. Będziemy też wdzięczni za uwagi, opinie dotyczące kampanii. Piszcie do nas, będziemy czytać i zbierać siły do kolejnych edycji kampanii.

10

Informacja o Fundacji Dobre Życie W grudniu 2005 roku, wspólnie z profesor biochemii – Alicją Zobel z Ka-

nady założyłam Fundację Dobre Życie. Wyszłyśmy z założenia, że bez narzędzi niewiele można zrobić. Pani profesor zaraziła mnie bakcylem przekazywania wiedzy innym na temat wpływu środowiska naturalnego, stylu życia oraz od-żywiania na zdrowie. Najpierw wspólne dla nas idee realizowałam w autorskim dodatku „Natura i Zdrowie” do „Przyrody Polskiej”, której byłam redaktorem naczelnym. Po utworzeniu Fundacji mogłyśmy już podjąć szerszą działalność.

Ochrona środowiska naturalnego oraz człowieka, będącego jego częścią, zrównoważony rozwój, prewencja chorób – to naczelne hasła organizacji, na-tomiast celem – stworzenie pomostów porozumienia pomiędzy hermetycz-nym światem naukowców a publicznością/społeczeństwem.

Redaktor Czarnecka ma dar łatwego pisania o trudnych tematach, dlatego podczas konferencji, a także w wydawanych przez Fundację książkach, ulotkach, broszurkach można znaleźć przystęp-nie podane rady jak żyć, aby zachować zdrowie.

Udało nam się oprócz profesjonalistów włączyć do działania i współpracy zarówno Szkoły Promocji Zdrowia, jak i członków Uniwersytetów III Wieku, pielęgniarki medycyny szkolnej, organizacje pozarządowe, czyli ludzi zainteresowanych zdrowiem i dobrostanem człowieka. Na-wiązaliśmy też bliską współpracę ze szkołami. Po informacje przychodzą do nas pielęgniarki i lekarze.

W ciągu ponad pięciu lat zrealizowaliśmy kilkanaście projektów dofinansowanych ze źródeł zewnętrznych.

Organizowaliśmy konferencje, wykłady, warsztatyTuż po wpisaniu Fundacji do KRS w 2006 roku, we współpracy z Samorządem Województwa

Mazowieckiego, i Szkołami Promocji Zdrowia, zorganizowaliśmy cztery konferencje z cyklu „Pro-mocja zdrowia priorytetowym zadaniem w polityce państwa. Zdrowie dla naszych dzieci”. Spotka-nia odbyły się: w Warszawie, w Płocku, w Ciechanowie oraz w Radomiu. W każdym udział wzięło średnio po 200 osób, wykłady wygłaszali wybitni specjaliści.

W maju 2007 roku odbyła się kolejna konferencja z w/w cyklu, tym razem dla nauczycieli z Ma-zowsza.

Akademia Dobrego ŻyciaTo kolejna forma działalności Fundacji. Akademię prowadzimy, we współpracy z Samorządem

Województwa Mazowieckiego od wiosny 2006 roku do chwili obecnej. Jest to cykl wykładów (w sumie odbyło się kilkadziesiąt) dla publiczności z zakresu profilaktyki zdrowotnej, prewencji cho-rób, ekologii, bezpieczeństwa zdrowotnego żywności, rozwoju zrównoważonego itp.

Fundacja promuje kaskadowe uczenie się – wzajemne przekazywanie wiedzy: babcie dzieciom i wnukom, starsi uczniowie młodszym itp. Metoda sprawdza się w Kanadzie, u nas też znajduje zwolenników. Te idee wykorzystaliśmy w kilku realizowanych projektach (piszemy o nich obok), mówiliśmy też na spotkaniach w ramach Akademii.

Organizujemy akcje – np. czytania etykietek na produktach żywnościowych. Chodzi o to, żeby umieć odszyfrować informacje, zawarte na etykietkach. Większość ludzi nie rozumie, co kryje się za słowami umieszczonymi na nalepkach. Ulegają reklamie, poddają się manipulacji prowadzonej przez wyszkolonych marketingowców.

Fundacja Dobre Życie kieruje się zasadą, że dobrze poinformowany konsument jest trudny do manipulowania przez firmy marketingowe, świadomie wybiera te produkty z półki sklepowej, które są dla niego zdrowe

Kiermasze zdrowia W ramach „Akademii” w terminie – wrzesień – grudzień 2008 roku zorganizowaliśmy cztery

Kiermasze Zdrowia. Uczniowie Szkoły Promocji Zdrowia przy Wojewódzkim Szpitalu Chirurgii Urazowej w Warszawie na Barskiej, pod kierunkiem specjalistów wykonali kilkaset bezpłatnych badań profilaktycznych: mierzenie ciśnienia krwi, badanie krwi na zawartość cholesterolu, trój-glicerydów oraz cukru, badań PSA (markery nowotworowe u mężczyzn), rozdawaliśmy też gazetę „Dobre Życie”. Kiermasze odbyły się na SGGW, na „Święcie Chleba”, na rynku Nowego Miasta

11

w Warszawie, pod marketem Tesco na Kabatach, w klubie Spółdzielni Mieszkaniowej Bródno, w Domu Kultury „Orion” na Saskiej Kępie.

Fundacja w ramach Akademii Dobrego Życia w Szkole Podstawowej nr 166 w Warszawie, przy ulicy Żytniej 40 patronuje zdrowotnemu projektowi „Rusz głową, żyj zdrowo”.

Kampania na rzecz dobrego chlebato kolejne przedsięwzięcie, realizowane przez Fundację. Do działania zainspirowała nas działal-

ność i praca profesor Magdaleny Włodarczyk-Kierczyńskiej, emerytowanego naukowca Politech-niki Łódzkiej. Swoją sztandarową kampanię Fundacja zainaugurowała konferencją pt. „Chleb na zakwasie szansą na zdrowie”, która odbyła się w Warszawie 13 stycznia 2007 roku, pod patronatem i z udziałem marszałka województwa mazowieckiego – Adama Struzika. Udział wzięło 200 osób: naukowcy, przedstawiciele organizacji piekarzy, dziennikarze. Relacja prasowa z konferencji zosta-ła wyemitowana w TVP3, ukazało się wiele artykułów w prasie i w rozgłośniach radiowych.

Fundacja we współpracy z panią profesor Magdaleną Włodarczyk-Kierczyńską opracowała „Dezyderaty”, dotyczące chleba. Zostały one złożone na ręce posła Aleksandra Soplińskiego, który przedstawił je Sejmowej Podkomisji Zdrowia. Pod koniec czerwca 2009 roku Fundacja prezento-wała problem chleba wspomnianej Podkomisji Zdrowia.

Fundacja zbierała także podpisy pod Apelem w sprawie chleba.W 2009 roku Fundacja po raz pierwszy zorganizowała „Tydzień Żytniego Chleba w Szkole”. Do

udziału w tej kampanii zaprosiliśmy wszystkie szkoły oraz wszystkich zainteresowanych (świetli-ce, kluby, domy kultury, organizacja pozarządowe itd.). „Tydzień” zaplanowaliśmy w dniach 12-16 października 2009 roku. W 2010 roku Tydzień zaplanowaliśmy na 11-16 października. W 2011 roku „Tydzień Chleba Na Zakwasie w Szkole” organizujemy w dniach 10-16 października.

Celem kampanii jest zwrócenie uwagi na jakość chleba, podniesienie świadomości konsumenc-kiej, wpływ na jakość chleba na rynku. Fundacja przygotowała pakiet podstawowych informacji o chlebie, zapraszamy do kontaktu, wyślemy materiał do zainteresowanych „Tygodniem”. Inicju-jąc kampanię w szkołach Fundacja chce spowodować, aby każdy mieszkaniec Polski miał szansę kupować dobry, zdrowy chleb na zakwasie. Naszym celem jest, aby chleb na polskich stołach nie tylko zaspokajał głód, ale również wspomagał zdrowie, aby zachowywał swoje walory smakowe i dietetyczne do ostatniej kromki. Warto przypomnieć, że Francuzi, w trosce o zdrowie obywateli już w 1994 roku wprowadzili zakaz stosowania obcych temu środowisku dodatków do pieczywa. Przepisy te przyjęła Unia. Nadszedł czas, aby Polacy również rozwiązali ten problem.

Kierunkowskazem w naszych działaniach są poglądy naukowców, których zdaniem chleb przy-gotowany tradycyjną metodą, na zakwasie, z żytniej mąki jest najzdrowszy. Naszym guru, podobnie jak i piekarzy jest profesor Magdalena Włodarczyk-Kierczyńska oraz jej wychowankowie, w tym dr Piotr Dziugan.

Od początku promujemy idee chleba na zakwasie w prasie oraz na imprezach.Artykuły o chlebie zostały wysłane do kilkudziesięciu redakcji, część z nich zamieściła lub wy-

emitowała materiał na ten temat. Idee chleba na zakwasie wiceprezes Fundacji – Walentyna Rakiel-Czarnecka we współpracy z piekarzami warszawskimi promowała m.in. podczas festynów w War-szawie pt. „Nowy Świat Smaków”.

Akcję promocyjną na rzecz dobrego chleba Fundacja przeprowadziła w październiku 2007 oraz 2008 roku – podczas „Święta Chleba” w Warszawie oraz w maju 2008 roku podczas Juwenaliów na SGGW.

Szkolenie piekarzyKolejne „chlebowe” przedsięwzięcie to organizacja szkolenia dla piekarzy (listopad 2008) oraz

konferencji prasowej. Celem projektu wyłonionego w drodze konkursu Samorządu Województwa Mazowieckiego było zachęcenie do pieczenia chleba na zakwasie.

W szkoleniach wzięło udział 70 piekarzy z Mazowsza. Podczas konferencji prasowej lekarze, profesor farmacji, piekarz z Cechu Piekarzy w Warszawie oraz profesor biotechnologii i wiceprezes Fundacji Dobre Życie przekazali dziennikarzom wiedzę o wartościach odżywczych i zdrowotnych chleba na zakwasie, o prowadzonej od dwóch lat kampanii na rzecz dobrego chleba, jednocześnie zachęcając do udziału w niej. Do ponad 700 redakcji i dziennikarzy został wysłany pakiet informa-cji o chlebie na zakwasie.

Po konferencji zostało wyemitowanych kilka audycji radiowych, ukazały się artykuły w gaze-tach, na portalach internetowych, a także programy w telewizji.

12

Nasz sukces: coraz głośniej o chlebieWszystkie działania Fundacji, podjęte na rzecz dobrego chleba sprawiły, że ukazało się wiele

publikacji, audycji radiowych i telewizyjnych. Po ponad czterech latach działań na rzecz dobrego chleba stwierdzamy, że mamy duży wpływ na to, co się dzieje wokół chleba na zakwasie. Fakt, że pisze się i mówi o jakości chleba coraz częściej i więcej upoważnia nas do powiedzenia, że dzia-łania Fundacji Dobre Życie na rzecz dobrego chleba są dostrzegane i spotykają się ze społecznym zrozumieniem. Otwarci na nowe trendy piekarze dostrzegają rosnące zainteresowane chlebem na zakwasach i starają się dostosowywać do oczekiwań konsumenta. Uważamy, że jest to nasz sukces. Zamierzamy dalej iść tą drogą. Zabiegamy o wdrożenie przepisów, które by zachęcały piekarzy do pieczenia chleba na zakwasie.

Projekt „Podziel się wiedzą”Wiosną 2007 roku Fundacja realizowała projekt wyróżniony przez Samorząd Mazowsza pt. „Po-

dziel się wiedzą – nauczanie kaskadowe: Dzieci z rodzin niewydolnych wychowawczo liderami zdrowia w środowisku szkolnym”.

Tysiąc egzemplarzy „Poradnika lidera zdrowia” rozdano na konferencji dla 88 opiekunów uczestników projektu „Podziel się wiedzą”. Opiekunowie przekazali poradniki podopiecznym, a ci podzielili się wiedzą w swoim środowisku.

„Seniorzy dla zdrowia swoich dzieci i wnuków – kaskadowe nauczanie”Projekt był dofinansowany przez Fundusz Inicjatyw Obywatelskich. Został zrealizowany we

współpracy z Uniwersytetami III Wieku, w terminie maj-grudzień 2008 rok. We współpracy z uni-wersytetami i klubami osiedlowymi rozprowadzono ponad 1.200 książek. W projekcie wzięło udział około 850 seniorów z Uniwersytetów III Wieku – Ursynowskiego, Wawerskiego, w Ursusie i ALMAMERZE oraz z Klubu Spółdzielni Mieszkaniowej Bródno.

Promotor Dobrego Życia – Lider ZdrowiaPod takim hasłem Fundacja zrealizowała projekt w 2009 roku. Był on adresowany do szkół pod-

stawowych oraz gimnazjów. W ramach nawiązanej z placówkami współpracy ponad 300 uczniów było przygotowywanych do roli lidera zdrowia, promotora dobrego życia. Została wydana książka oraz gazetka, podsumowująca podejmowane działania. W sumie idee zawarte w publikacjach do-tarły do około 5 tys. osób.

Wydawnictwa w statystyceFundacja Dobre Życie od chwili powstania w ramach realizowanych projektów wydała 9 ksią-

żek (ta ostatnia jest 10. pozycją), ulotkę oraz sześć edycji gazetki „Dobre Życie”. Ulotka o chlebie ukazała się w nakładzie około 20 tys. egzemplarzy. Gazeta „Dobre Życie” ukazała się sześciokrotnie, w łącznym nakładzie ponad 200 tys. egzemplarzy. W każdym materiale znalazły się informacje o chlebie na zakwasie.

Opracowano i wydano: cztery książki z serii „Zdrowie naszych dzieci”, jeden „Poradnik Lidera Zdrowia”, książkę pt. „Żyć w zdrowiu jak najdłużej”, „Tydzień Żytniego Chleba w Szkole” (obecnie wydajemy już trzecią książkę z tej serii) oraz poradnik „Promotor Dobrego Życia –Lider Zdrowia”

Łączny nakład to ponad 10 tys. egzemplarzy. Treść wydawnictw jest związana z ekologią, ochroną środowiska, zrównoważonym rozwojem,

promocją zdrowia, profilaktyką chorób, zdrowym stylem życia.

Inne działania Poza w/w projektami wspólnie z panią profesor Zobel, przy udziale specjalistów przeprowadzili-

śmy szereg wykładów z zakresu ekologii, profilaktyki zdrowotnej, prewencji chorób w kilku różnych środowiskach, udzieliliśmy wielu porad. Uczestniczyliśmy w wielu spotkaniach, imprezach, w konfe-rencjach i sympozjach, w tym także międzynarodowych, na których prezentowane były idee Funda-cji. Nawiązaliśmy liczne kontakty z naukowcami, uczelniami, instytutami naukowo-badawczymi oraz innymi organizacjami pozarządowymi i placówkami oświatowo-wychowawczymi. Promowaliśmy cele i działania Fundacji Dobre Życie w prasie, radio i telewizji. Rozmawialiśmy z wysoko postawio-nymi urzędnikami i politykami o polskiej gospodarce rolnej i spożywczej, przetwarzaniu odpadów w gospodarstwach rolnych na biogaz i kompost, o wytwarzaniu bioetanolu z buraka cukrowego. Pre-zentowaliśmy rozwiązania polskich naukowców, które nie zostały jeszcze wdrożone.

13

Fundacja uczy też publiczność, jak należy zabiegać, aby Sejm stanowił prawo, które ochroni nas przed zagrożeniami cywilizacyjnymi. Dr Alicja Zobel ma duże zasługi w tej dziedzinie (spowo-dowała, że na etykietkach artykułów spożywczych w Kanadzie piszą, ile produkt zawiera tłuszczy trans, czyli izomerów trans nienasyconych kwasów tłuszczowych. W trzech państwach na świecie – Danii (od 11 lat), Kanadzie (od 2005 roku) i USA (od 2006 roku) przepisy nakazują umieszczać na etykietkach zawartość tłuszczy trans. Profesor Zobel zabiega teraz, aby na etykietkach znalazła się informacja o zawartości akryloamidów (neurotoksyna, powstaje w temp. 120-170 stopni Celsjusza z połączenia molekuły cukru (glukoza) i białka – aspargina, w wyniku reakcji Maillarda).

W ramach Fundacji Dobre Życie prowadzimy w parlamencie lobbing na rzecz wprowadzenia przedmiotu zdrowie do szkół, ograniczenia chemii w żywności oraz promujemy chleb na zakwasie.

Wiceprezes Fundacji – Walentyna Rakiel-Czarnecka umieściła treści związane z Fundacją na swojej stronie w Internecie: www.rakiel-czarnecka.pl

Zarząd Fundacji pracuje społecznie, nie zatrudniamy nikogo, nie otrzymujemy specjalnych funduszy. Piszemy projekty, stajemy do konkursów, a jeśli je wygrywamy – realizujemy zadania, które wykreowaliśmy.

Fundatorkami Fundacji są:Doktor Alicja Zobel, prezes Fundacji: pracowała na Uniwersytecie Warszawskim przez 15 lat w Za-kładzie Cytologii, badając działanie na komórki substancji antyrakowych, jest członkiem New York Academy of Science. Od 1977 roku – członek (a przez 7 lat sekretarz) Fitochemicznego Towarzystwa Ameryki Północnej (PSNA) i Europejskiego Towarzystwa Fitochemicznego (EPSI), które zajmują się aktywnymi substancjami w roślinach użytecznych dla człowieka. Od 1986 roku w Trent Univer-sity (Peterborough, Ontario, Kanada) i przez rok w Cornell University (Geneva, New York, USA) kontynuuje badania nad potrzebami metabolicznymi wtórnymi w roślinach wchodzących w skład naszej diety oraz rozszerzyła badania o wpływ minerałów i ultrafioletu na produkcję tych aktywnych substancji. Dr Zobel współpracuje z dwunastoma uniwersytetami i placówkami naukowymi, publi-kuje około 10 prac naukowych rocznie, jeździ na różne zjazdy i przy okazji zwiedza świat. Jej pasją stała się medycyna ludowa i dieta różnych obszarów naszego globu. Dieta jest najlepszym lekarstwem i właśnie niedobory niezbędnych składników powodują powstawanie chorób degeneracyjnych, tak nagminnych ostatnio. Spowodowała petycjami w Kanadyjskim Parlamencie, iż na tutejszym jedzeniu musi być napisane ile tłuszczy trans znajduje się w danym produkcie. Tłuszcze trans są kancerogen-ne, powodują raka. Aktualnie pani profesor czeka na rozpatrzenie petycji w sprawie znakowania na jedzeniu innych toksyn – akryloamidu. Toksyny te mogą być wykrywane m.in. w mleku UHT.

Walentyna Rakiel-Czarnecka, wiceprezes Fundacji: dziennikarka, ekolog, promotorka zdrowej żywności i Polskiej Niezapominajki. Absolwentka Wydziału Psychologii i Pedagogiki Uniwersytetu Warszawskiego oraz Podyplomowego Dziennego Studium Dziennikarskiego na tejże uczelni. Przez około ćwierć wieku, pracując w zawodzie dziennikarza „walczyła na pierwszym froncie życia”, ma duże doświadczenie i sukcesy, jest bardzo aktywna zawodowo i społecznie, była redaktorem naczel-nym kilku pism (ostatnio „TTG Polska”), w tym „Przyrody Polskiej” Ligi Ochrony Przyrody, gdzie wykreowała dodatek „Natura i zdrowie” oraz „Biuletyn Eko-edukacyjny”. Jest członkiem Zarządu Wojewódzkiego Polskiego Stronnictwa Ludowego, Zarządu Głównego Stowarzyszenia Dziennika-rzy RP, była członkiem ZG LOP, Kapituły Polskiej Niezapominajki oraz autorką i koordynatorem ogólnopolskiej kampanii LOP „Niezapominajka znakiem jakości naszej postawy wobec przyrody i zrównoważonego rozwoju”. Dużo uwagi poświęca problemowi bezpieczeństwa zdrowotnego żyw-ności, zdrowiu środowiskowemu, profilaktyce chorób, promocji zdrowia, ekologii i ekopsychologii. Zajmuje się promocją turystyki, ekologicznego transportu, dziedzictwa myśli technicznej, wyko-rzystując wspaniałe walory przyrodnicze i dziedzictwo kulturowe Mazowsza.

Kontakt z nami:Walentyna Rakiel-Czarneckae-mail: poczta@rakiel-czarnecka, [email protected], [email protected], tel.: 609687771

Informacje o Fundacji: www.rakiel-czarnecka.plAdres do korespondencji:Fundacja Dobre Życie, Walentyna Rakiel-Czarnecka, ul. Na Uboczu 20/44, 02-791 Warszawa

14

RaportPrzekazujemy Państwu już drugi „Raport” z działań podejmowanych z ramach kampanii na

rzecz dobrego chleba. Jesteśmy wdzięczni wszystkim, którzy włożyli tyle serca i pracy w organi-zację „Tygodnia”. Dziękujemy za nadesłane relacje, informacje, sprawozdania. Część z nich publi-kujemy, aby kolejni animatorzy kampanii mieli inspiracje i pomysły, jak zorganizować w szkole „Tydzień chleba”.

Prosimy o nadsyłanie relacji z kampanii w 2011 roku – na podany na początku książki adres Fundacji Dobre Życie.

15

Dziękuję Szkole Podstawowej nr 166 w Warszawie

za doroczną inaugurację „Tygodnia”

Od pierwszej edycji „Tygodnia Chleba w Szkole” inauguracja kampanii odbywa się w Szkole Podstawowej nr 166 w Warszawie. Zapraszamy dziennikarzy, gości z różnych instytucji, a także uczniów tej i innych szkół. Mówimy o kampanii, prezentujemy jej cele i efekty.

Uroczyście otwieramy obchody w całym kraju.Dokładnie w tym miejscu, gdzie prezentujemy działania (w ramach „Tygodnia”) Szkoły Podsta-

wowej nr 166 w Warszawie – pragnę serdecznie podziękować pani Dyrektor – Danieli Bartosiak, a także szkolnym koordynatorom – pani Małgorzacie Bykowskiej oraz Małgorzacie Mazur, i ca-łej społeczności szkolnej.

Dziękuję za serce, wysiłek, otwartość, zaangażowanie, życzliwość i wspieranie idei kampanii – od pierwszego dnia aż do tej chwili, a nawet i dłużej...

Dziękuję, że co roku Szkoła przygotowuje salę, przedstawienie, poczęstunek (z pomocą okolicz-nych piekarzy).

Dziękuję za to, że przygotowuje zaproszenia i wysyła je, a także organizuje publiczność.Dziękuję serdecznie, po przyjacielsku, z całego

serca.

Walentyna Rakiel-Czarneckawiceprezes Fundacji Dobre Życie

Szkoła Podstawowa nr 166

im. Żwirki i Wigury

ul. Żytnia 38/40

01-198 Warszawa

Tel.: 22/ 6320108

Fax 22/ 8629705

e-mail: [email protected]

www.sp166.warszawa.pl

ZZZZZZZZZZZZAAAAAAAAAAAAPPPPPPPPPPPPRRRRRRRRRRRROOOOOOOOOOOOSSSSSSSSSSSSZZZZZZZZZZZZEEEEEEEEEEEENNNNNNNNNNNNIIIIIIIIIIIIEEEEEEEEEEEE

NNNAAA KKKOOONNNFFFEEERRREEENNNCCCJJJĘĘĘ PPPRRRAAASSSOOOWWWĄĄĄ

Fundacja „ Dobre Życie” organizator II edycji ogólnopolskiej kampanii „Tydzień Żytniego Chleba w Szkole” oraz Dyrektor Szkoły Podstawowej nr 166 im. Żwirki i Wigury w Warszawie serdecznie zapraszają na konferencję prasową, której tematem będzie prezentacja projektu oraz inauguracja w/w kampanii w szkołach. Zostanie także przekazany apel o organizacje „Tygodnia” w szkołach.

KonferenKonferenKonferenKonferencja odbędzie się w poniedziałek, 11 października, cja odbędzie się w poniedziałek, 11 października, cja odbędzie się w poniedziałek, 11 października, cja odbędzie się w poniedziałek, 11 października,

o godzinie 10.00, w Szkole Podstawowej o godzinie 10.00, w Szkole Podstawowej o godzinie 10.00, w Szkole Podstawowej o godzinie 10.00, w Szkole Podstawowej

nr 166 w Warszawie ul. Żytnia 40 nr 166 w Warszawie ul. Żytnia 40 nr 166 w Warszawie ul. Żytnia 40 nr 166 w Warszawie ul. Żytnia 40

SSSEEERRRDDDEEECCCZZZNNNIIIEEE ZZZAAAPPPRRRAAASSSZZZAAAJJJĄĄĄ:

Walentyna Rakiel Walentyna Rakiel Walentyna Rakiel Walentyna Rakiel Czarnecka Fundacja „ Dobre Życie” Czarnecka Fundacja „ Dobre Życie” Czarnecka Fundacja „ Dobre Życie” Czarnecka Fundacja „ Dobre Życie”

Daniela Bartosiak dyrektor SP 166 w WarszawieDaniela Bartosiak dyrektor SP 166 w WarszawieDaniela Bartosiak dyrektor SP 166 w WarszawieDaniela Bartosiak dyrektor SP 166 w Warszawie

Koordynatorzy szkolni projektu: Małgorzata Bykowska, Małgorzata Koordynatorzy szkolni projektu: Małgorzata Bykowska, Małgorzata Koordynatorzy szkolni projektu: Małgorzata Bykowska, Małgorzata Koordynatorzy szkolni projektu: Małgorzata Bykowska, Małgorzata MazurekMazurekMazurekMazurek

Na fotografi i – wiceprezes Fundacji Dobre Życie podczas inauguracji kampanii „Tydzień Chleba Żytniego 2010” w SP nr 166 – na tle pięknych ry-sunków wykonanych przez uczniów w ramach „Tygodnia”.

16

Wspaniały zapach świeżego chleba każdemu kojarzy się z domem

Inscenizacja „Tydzień Żytniego Chleba w Szkole”

Z boku sceny siedzą trzej chłopcy i rozmawiają:Chłopiec 1:

No pięknie, mamy tydzień, aby przygotować apel z okazji „Dnia Chleba Żytniego w Szkole”. Nie mamy żadnego pomysłu. I to wszystko przez Was, „dodatkowa praca” dla chętnych. Jak jesteście tacy chętni to proszę, słucham.Chłopiec 2:

Ja mam pomysł, wyobraźcie sobie uroczysty apel, poważna muzyka i wiersze o chlebie.Chłopiec 3:

Daj spokój, tego nikt nie wytrzyma. Ja mam pomysł. Tylko patrzcie i słuchajcie.Na scenę wychodzi uczeń:

Narrator:Chleb od bardzo dawna był najważniejszym składnikiem diety człowieka. Zmieniał się jego

wygląd, smak i skład surowca. Zawsze jednak był czymś szczególnym. Kiedy ludzie dawniej życzyli sobie dostatku, mawiali: aby Ci nigdy chleba nie zabrakło. Nasi przodkowie zbierali ziarno z dziko rosnących zbóż i spożywali je bez żadnej obróbki. Z epoki kamiennej pochodzi najstarsze znalezi-sko, potwierdzające wykorzystanie nasion: źdźbła traw wyrzeźbione w porożu renifera.

Od zebrania pierwszych nasion dzikich zbóż do wypieku prawdziwego chleba minęły tysiącle-cia. Początkowo sporządzano papkę zbożową z nasion roztartych między kamieniami, potem pod-płomyki, formowane z papki zbożowej i pieczone na żarze lub na gorących kamieniach aż wreszcie bochny pachnącego chleba. Wspaniały zapach świeżego chleba każdemu kojarzy się z domem.

Scena 1.Kraj Słowian. Drewniany gród. Obozowisko, chata, ognisko.Mężczyzna wraca z lasu i niesie łuk, ale wraca bez zwierzęcia. Kobieta siedzi na ziemi i przesypuje

ziarna. Na ziemi leżą w drewnianych miskach ziarna zbóż oraz mąka. Mężczyzna

Kobieto, wracam z polowania głodny i zmęczony a Ty nawet nie przerwiesz swoich rozrywek. Zamiast zabawiać się przygotowałabyś mi posiłek. To co najbardziej lubię – grzyby. Widziałem jak wczoraj przyniosłaś z lasu. Albo zresztą to, co masz. Tylko nie jelenia. Kobieta

Jelenia nie ma, bo jak widzę wracasz z pustymi ręko-ma. Co, polowanie się nie udało??? Za głośno się skra-dałeś?Mężczyzna

Cichoooooo! Milcz kobieto! Nie polowałem tylko spacerowałem a teraz chcę jeść! Podobno kobieta nasze-go sąsiada przygotowała mu wczoraj coś wyjątkowego. Bardzo chwalił sobie nową potrawę. Przez całą drogę i opowiadał. Podobno ze zmielonych nasion trawy.Kobieta

O !!! Jakiej trawy! ZBOŻA! ZBOŻA! Człowiek wy-hodował zboże i potrafi robić mąkę. Popatrz, mam tu ziarna zboża. Roztarłam je w żarnach i uzyskałam mąkę. Z mąki zrobiłam placki i upiekłam na ognisku, a że na ogniu upieczone, to nazwałam je podpłomyki. Sąsiadka pożyczyła mi specjalne kamienie do pieczenia podpło-myków. O! Mężczyzna

17

Ano widzę. Może być, oby szybko! Głodny jestem i to bardzo!

Po chwili kobieta podaje mężczyźnie pla-cek. Ten próbuje go ugryźć.

OOOOOOOOOOO! Moje zęby! Co to jest? Kamień ? Co ty mi dałaś?

To jest do jedzenia, czy do powalenia wroga?Kobieta

Do jedzenia panie, to są P O D P Ł O M Y K I, sam chciałeś. Narrator 2:

Pierwsze chleby, jakie wypiekał czło-wiek to były podpłomyki. Paloną mąkę za-lewaną wrzącą wodą nazywano polewką lub prażuchą. Wystudzoną prażuchę pieczono w popiele pod ogniskiem. Tę postać chleba nazwano podpłomykiem.

W średniowiecznym Biskupinie były to bardzo popularne produkty żywnościowe. Nawet po-sługiwano się specjalnymi, glinianymi talerzami do ich wypiekania. Nie wiadomo kiedy człowiek spostrzegł, że zostawiona w garnku zagęszczona polewka po jakimś czasie wydyma się, zmienia zapach i konsystencję. Być może jakaś nieuważna gospodyni upiekła z takiej zważonej prażuchy chleb i przekonała się, że nabrał on nie tylko lekkości ale też nowego, wspaniałego smaku. Tak wy-naleziono tzw. zakwas, czyli zaczyn, niezbędny do wypieku chleba. Z czasem człowiek nauczył się robić zakwas z mąki żytniej, dzięki któremu wypiekany chleb stał się pulchny i delikatny. Bakterie mlekowe sprawiły, że wypiekany chleb był nie tylko smaczny ale i bardzo zdrowy. Te same bakterie powodują kwaśnienie mleka, kiszenie ogórków i kapusty.

Na terenie Polski chleb robiony na zakwasie i pieczony w piecach zaczęto jadać między I a V w n.e. Robiono go głównie z żyta i pszenicy, czasem z jęczmienia. Na początku był pieczony przez rodziny na własny użytek, nieco później pojawiły się piece wolno stojące dla mieszkańców grodów i podgrodzi. Pierwszy cech piekarzy założył Bolesław Wstydliwy w 1260 roku.

Scena 2 .Wiejska chata. Ludowe elementy wystroju. Kobieta szykuje posiłek, młoda dziewczyna przymierz

korale przed lustrem, kręci się i podśpiewuje.Matka

Córuś, przestań już przymierzać korale i chodź mi pomóc. Zaraz ojciec wróci z pola.Dziewczyna

Mamo, po co tyle roboty. Ja i tak chleba nie będę jadła – odchudzam się. Widziałaś jaka Hanka od Józefowej szczupła? Na zabawie tylko z nią tańczył Stefan od Guzików. Nie chcę chleba, nie chcę kartofl i. Matka

Córuś co ty mówisz, ładna jesteś, dorodna. Nie ma drugiej takiej we wsi. A teraz przynieś mi z piwnicy mąkę żytnią, zrobimy zakwas. Pomieszamy mąką z ciepłą wodą i poczekamy aż się ukisi, jak ogórki na zimę. Za trzy dni upieczemy nowy chleb i zostawimy trochę zakwasu na następny raz. Akurat zjemy ten pieczony wczoraj.Dziewczyna

Tato jak wróci z pola chętnie zje, bo bardzo lubi ten nasz chleb.Matka

Chleb jest dobry i zdrowy. Do tego żurek na zakwasie, ogórki kiszone i kapusta z beczki, mleko zsiadłe. Wszyscy będziemy zdrowi, znachorki nie trzeba będzie wołać. Narrator 3 :

Przez wiele lat wypiekano chleb na zakwasie. Najpierw w domach, potem w małych prywatnych piekarniach. Chleb taki ma same zalety – jest lekkostrawny, zawiera bakterie niezbędne do spraw-

18

nego funkcjonowania naszych jelit i długo utrzymuje świeżość. Jeżeli jest to chleb z mąki z grubego przemiału to jeszcze dodatkowo zawiera duże ilości dobroczynnego dla naszego organizmu błonnika.

Jednak w miastach rosła liczba mieszkańców i pie-czywo zaczęto wypiekać w wielkich, zmechanizowanych piekarniach. Żeby było szybciej do mąki zaczęto doda-wać drożdże piekarnicze. Mąka też była inna – biała, bez otrąb, czyli łusek nasiennych. Pszenne chleby i buł-ki wyparły razowy ciemny chleb. Takie pieczywo nie jest zdrowe – zawiera wiele chemicznych składników niekorzystnych dla naszego zdrowia. Niektórzy produ-cenci stosują chemiczne środki spulchniające. Pieczy-wo z owymi dodatkami jest lekkie i puszyste jak wata. Spulchniacze dodaje się zazwyczaj do białych bułek oraz pieczywa tostowego. Czasami do ciasta na chleb dodawa-ne są polepszacze, np. E-282 – antypleśniowy, przedłuża-jący trwałość pieczywa nawet do dwóch tygodni, E-471 – emulgator nadający ciastu jednorodną konsystencję lub mieszanki spulchniające. Często ciemny chleb barwiony jest karmelem.

Scena 3 .Sklep, dwaj chłopcy robią zakupy. Wybierają pieczywo.

Chłopiec 1No to co kupujemy? Bułeczki czy rogaliki. Jakie to wszystko apetyczne!

Chłopiec 2Apetyczne jest, tylko nie wiem, czy zdrowe. Podobno pieczywo z białej mąki wysoko przetwo-

rzonej i oczyszczonej nie jest wcale zdrowe. Zdrowszy jest chleb razowy. I nie na samych droż-dżach, ale przede wszystkim na zakwasie. Chłopiec 1

No tak, też to słyszałem. Ale jak poznać, który chleb jest zdrowy, a który nie? To powinno być oznaczone.Chłopiec 2

No właśnie, na etykiecie powinny być oznaczenia. Może ekspedientka wie? Chłopiec 1

Nie widzę tu nikogo z obsługi.Chłopiec 2

No właśnie, chodźmy do naszej osiedlowej piekarni. Tam na pewno wskażą nam chleb pieczony na zakwasie. Zresztą tam jest wszystko oznaczone i można sobie samemu poczytać. Narrator 4 :

Nasi koledzy mają rację. W Polsce powstała fundacja Polski Chleb zrzeszająca wiele piekarni. W nich wypiekają chleb zdrowy i smaczny, odpowiadający wymogom dietetyków. Do produkcji pieczywa – głównie żytniego – używa się zakwasu, czyli namnożonych drożdży i bakterii kwa-su mlekowego; zwykle znajdują się one w małej porcji ciasta zostawionej z poprzedniego wypie-ku. Pod wpływem ciepła drożdże fermentują i wydziela się dwutlenek węgla oraz alkohol etylowy, a dodatkowo w czasie fermentacji wywołanej zakwasem powstaje kwas mlekowy, dzięki czemu chleb ma lekko kwaskowy smak i wolniej czerstwieje. Tak powstaje smaczny, zdrowy – prawdziwy chleb. Taki chleb powinniśmy jadać. To ważne, abyśmy się zdrowo odżywiali. Ludzki organizm to wielka biologiczna i chemiczna przetwórnia. Jeżeli dostarczymy jej zdrowych składników odżyw-czych przez długie lata będzie wiernie nam służyła. Prawdą jest stwierdzenie – jak się odżywiamy, tak się czujemy. Pamiętajmy o tym.

19

Piosenka „Chleb na zakwasie(na melodię piosenki Urszuli „Konik na biegunach”)

Nie raz i nie dwa, kupując chlebMyślimy, czy będzie on zdrowyDziś wiemy już, że – najlepszy jest Z zakwasem chleb razowyBakterie on ma, co uleczą nasI błonnik i witaminy Jest smaczny i świeży przez wiele dniPrawdziwy polski chleb

Ref. Smaczny – zdrowy chleb na zakwasieZalety jego zna każdy uczeń W zerówce i w pierwszej klasie Smaczny – zdrowy chleb na zakwasieŻytni, razowy lub orkiszowyKażdy powinien go jeść!

UczeńNo, pani to pewnie się ten apel spodoba, ale czy naszym kolegom? A może cos takiego?Muzyka zespołu FLO – rida Low. Na scenę wychodzi trzech chłopców przebranych za raperów.

Zaczynają tańczyć, w przerwach grupa rapuje.Każdy powinien dbać o swoje zdrowieLekarz, dietetyk i uczeń to powieZdrowo się odżywiać stosując zasadyZbilansowanej diety i różne poradyDotyczące zdrowia i życia zdrowego Pamiętaj zawsze o tym kolego!Pięć posiłków dziennie, kilka szklanek wodyDodadzą nam zdrowia a także urodyWarzywa , owoce pełne błonnikaTakże niech ryb nikt już nie unikaChipsy do kosza, razem z Coca colą Niech nas już nigdy brzuchy nie bolą!I jeszcze na koniec słów kilka o chlebiePo którym poczujesz, że jesteś już w niebieSmaczny i zdrowy, najlepszy razowyChociaż także dobry i orkiszowy A wszystkie te chleby pieczone z zakwasemKiedy spróbujesz, to mówiąc nawiasemNie będziesz chciał kosztować już innegoUwierz nam na słowo, kochany kolego!

Uczeń 2:Sam nie wiem, który apel lepszy i który wybrać. Mnie podobał się i jeden i drugi. A państwu?

Podobały się obydwa? Jeżeli tak cieszy nas to bardzo, dziękujemy za uwagę. Na scenę wychodzą wszyscy i kłaniają się.

Opracowanie: Małgorzata Mazur

Od Wydawcy: Powyższy Apel był jednym z elementów „Tygodnia”. Szkoła podejmuje wiele działań – pogadanki, gazetki, konkursy, plakaty, rysunki itd. Od dłuższego czasu realizuje także projekty z zakresu poromocji zdrowia i zdrowego stylu życia.

20

„Tydzień” powinien być organizowany każdego roku

Fundacja Dobre Życie po raz drugi zorganizowała ,,Tydzień Żytniego Chleba w Szkole”, który odbywał się w dniach: 11 – 16 października 2010r. Projekt był adresowany przede wszystkim do uczniów do 18 roku życia. Celem kampanii było podniesienie świadomości zdrowotnej. Patro-nat nad projektem objął Minister Rolnictwa. Nasze gimnazjum przystąpiło do realizacji projektu z ogromną przyjemnością.

Wykorzystaliśmy nie tylko materiały zamieszczo-ne na stronie internetowej www.rakiel-czarnecka.pl, ale przede wszystkim realizowaliśmy własne pomy-sły. Już wcześniej pojawiły się informacje o organi-zacji i przebiegu imprezy. Uczniowie klasy IId pod opieką nauczyciela techniki – Marii Religia zaprosili pozostałych uczniów klas drugich do złożenia wizy-ty w gospodarstwie agroturystycznym „U Zdzicha”. Gospodarstwo to słynie w okolicy z wypieku naj-lepszego żytniego chleba. Podczas zajęć można było dowiedzieć się o tradycyjnych metodach wypieku chleba, spróbować wyrabiać ciasto, zdobyć mnóstwo

informacji teoretycznych na temat korzyści płynących ze spożywania razowego chleba. Mało kto z uczniów wiedział, co to jest zakwas. Teraz wiedzą prawie wszyscy.

Sprawdziliśmy również, jakim popytem będą cieszyły się kanapki ze świeżutkiego chleba ra-zowego, wzbogacone o masło, ser, swojski miód lub ogórek kiszony. Poszły „jak świeże bułeczki”. Częstowaliśmy nimi wszystkich.

Odbył się również konkurs, w którym należało podać składniki, niezbędne do wypieku chleba z ziarnami. Okazało się, że uczestnicy wszystko wiedzą. Obie drużyny – klasa IIa i IIb – uzyskały ten sam wynik. Były nagrody dla zwycięzców.

Zainteresowanie zwiedzających wywołało również mini stoisko sprzętu rolniczego. Zdaniem nauczyciela, klasa IId wywiązała się z zadania na trójkę. Jeszcze dużo pracy przed uczniami tego zespołu.

Mamy nadzieję, że uczniowie naszej szkoły będą chętniej sięgać po kromkę chleba razowego i zawsze darzyć chleb szacunkiem. Na zajęciach techniki pod-sumowaliśmy realizację projektu.

Oto jedna z opinii – Mileny Rodzik, uczennicy klasy IId: „Uświadamianie młodzieży jest trudne, wymaga dużej cierpliwości i wyrozumiałości. Ta rola przeważnie spada na dorosłych, jednak tym razem to my, uczniowie klasy IId, mieliśmy za zadanie uświa-domić naszym rówieśnikom, jak ważna jest rola zdrowego, nie zawierającego żadnych ulepszaczy żyt-

Gimnazjum Publiczne w Bobolicach

ul. Głowackiego 7d

76-020 Bobolice

Tel.: 94/ 318 74 86

Fax 94/ 318 77 98


http://gimnazjum.bobolice.pl/

ne na stronie internetowej www.rakiel-czarnecka.pl, ale przede wszystkim realizowaliśmy własne pomy-sły. Już wcześniej pojawiły się informacje o organi-zacji i przebiegu imprezy. Uczniowie klasy IId pod opieką nauczyciela techniki – Marii Religia zaprosili pozostałych uczniów klas drugich do złożenia wizy-ty w gospodarstwie agroturystycznym „U Zdzicha”. Gospodarstwo to słynie w okolicy z wypieku naj-lepszego żytniego chleba. Podczas zajęć można było dowiedzieć się o tradycyjnych metodach wypieku chleba, spróbować wyrabiać ciasto, zdobyć mnóstwo

21

niego chleba. Akcja trwała przez cały tydzień, jednak punktem kulminacyjnym była przygotowana przez nas lekcja. Widzami byli uczniowie klas II.

Wszyscy podeszli do tego ,,na luzie”, bez żadnego stresu. Pierwsza lekcja przebiegała dobrze, bez większych przeszkód. Druga natomiast już trochę gorzej. Mogło to wyniknąć z rozprężenia i rozbawienia. W mojej opinii, akcja: ,,Tydzień Żytniego Chleba w Szkole”, powinna być organizo-wana każdego roku. Wszystko przebiegało dobrze i sprawnie, ale nigdy nie jest na tyle dobrze, aby nie mogło być lepiej.”

Przygotowaniem, organizacją, przebiegiem zajęła się nauczycielka techniki w klasie IId – Maria Religia.

Zdjęcia – linkile:///J:/CHLEB/SPRAWOZ2010/Bobolice/Gimnazjum%20Publiczne%20w%20Bobolicach%20-%20Galeria%20zdjęć%20%20Tydzień%20Żytniego%20Chleba%20w%20gimnazjum.htm

22

Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego

im. Zesłańców Sybiru w Bobowicku

ul. Międzyrzecka 7a

66-300 Międzyrzecz

Tel./fax 95/ 741 32 18


www.zsr-bobowicko.miedzyrzecz.pl

Wzmocniliśmy szacunek do chleba i motywację do dzielenia się nim z innymi

W dniach 11-16 października 2010 r. z inicjatywy Fundacji Dobre Życie w naszej szkole od-była się druga edycja tej kampanii. Jej celem było zwrócenie uwagi na problem chleba, a także na podniesienie świadomości społeczności naszej szkoły dotyczącej zdrowotnych właściwości chleba wypiekanego na zakwasie oraz naturalnymi metodami.

Idea ta spotkała się z dużym zainteresowaniem uczniów oraz nauczycieli. Odpowiedź na apel organizatorów kampanii daliśmy w postaci:

✓ gazetki informującej o walorach zdrowotnych chleba na zakwasie, w której wskazaliśmy na niepodważalne wartości chleba wypiekanego z żytniej mąki, podkreśliliśmy znaczenie chleba jako symbolu,

✓ wystawy różnych gatunków chleba wypiekanych metodą tradycyjną, ✓ degustacji chleba z dodatkiem smalcu.

Mamy nadzieję, że kampania, która odbyła się w naszej szkole wzmocniła szacunek do chleba i motywację do dzielenia się nim z innymi. Uświadomiliśmy sobie, że jest kilka sposobów zagospo-darowanie suchego chleba i że nie musi on się marnować.

24

Zespól Szkół Centrum

Kształcenia Rolniczego

im. Ks. dr. Jana Dzierżona w Bogdańczowicach

Bogdańczowice

46-233 Bąków

Tel.: 77/ 413 18 05

Fax 77/ 413 18 04

e-mail: [email protected],

sekretariat@zsckrbogdanczowice

www.zsckrbogdanczowice.pl

Bo żytni chleb to samo zdrowie

TYDZIEŃ ŻYTNIEGOCHLEBA W SZKOLE 2010

Odpowiadając na apel Fundacji Dobre Życie postanowiliśmy przyłączyć się do działań promujących zdrowy styl życia, organizując Tydzień Żytniego Chleba w naszej szkole. Zainspirowani lekturą dostarczonych przez Fundację materiałów, nauczyciele wraz z uczniami zaplanowali następujące działania…

POZYSKALIŚMY DO WSPÓŁPRACYPIEKARZY REPREZENTUJĄCYCH

ŚRODOWISKO LOKALNE

Piekarnia Ewa i Leszek Młynarczyk

Piekarnia „KŁOS” Beniamin i Ewa

Godyla

25

KOLEJNYM ETAPEM NASZYCH DZIAŁAŃ BYŁAROZMOWA O CHLEBIE Z MŁODZIEŻĄ .

WYKORZYSTALIŚMY W TYM CELU INFORMACJEZAWARTE W OTRZYMANYCH MATERIAŁACH.

NASTĘPNIE WYKONALIŚMYGAZETKĘ PROMUJĄCĄ NASZĄ

AKCJĘ W SZKOLE

Z ZAKWASU OTRZYMANEGO Z PIEKARNI„KŁOS” MIESZKAŃCY INTERNATU SZKOLNEGO

UPIEKLI CHLEB

WSZYSCY POZNALI SKŁADNIKICHLEBA ŻYTNIEGO…

…I SPOSÓB JEGOWYPIEKANIA

PIECZENIE CHLEBA MOŻETEŻ BYĆ ŚWIETNĄ ZABAWĄ

26

CIEKAWE CO Z TEGOWYJDZIE?

WYGLĄDA APETYCZNIE…

…I SMAKUJE RÓWNIEDOBRZE JAK WYGLĄDA

A NASTĘPNEGODNIA…

PRZYGOTOWALIŚMY EKSPOZYCJĘWYROBÓW PIEKARSKICH,

DOSTARCZONYCH PRZEZ PIEKARNIĘMŁYNARCZYK

WYSTAWĘ UZUPEŁNIAŁYZIARNA ZBÓŻ, MĄKA,

ZAKWAS

27

KULMINACYJNYM PUNKTEM NASZEJAKCJI BYŁA DEGUSTACJA

UPIECZONEGO PRZEZ NAS CHLEBA

CHLEB Z MASŁEM I MIODEMSMAKOWAŁ WSZYSTKIM

ZADOWOLONYCHKONSUMENTÓW BYŁO WIELU…

BO ŻYTNI CHLEB TOSAMO ZDROWIE

KSIĄŻKI OTRZYMANE ODFUNDACJI ROZESZŁY SIĘ JAK

ŚWIEŻE BUŁECZKI

PODSUMOWANIE

Tydzień Żytniego Chleba cieszył się tak dużym

zainteresowaniem w naszej szkole, że z pewnością

w przyszłym roku znów włączymy się do akcji.

28

PaniWalentyna Rakiel – CzarneckaWiceprezes Fundacji Dobre Życie

W odpowiedzi na Państwa apel Zespół Szkół Centrum Kształ-cenia Rolniczego w Bystrej włącza się w kampanię na rzecz chle-ba żytniego. W drugiej połowie listopada organizujemy ”Tydzień Żytniego Chleba w Szkole”. Mając na uwadze propagowanie tej idei zaproponowaliśmy młodzieży z sąsiedniego Gimnazjum udział w tych działaniach. Podzieliliśmy się z nimi książką „Tydzień żyt-niego chleba w szkole”. Propozycja została przyjęta. Realizację kam-panii rozpoczniemy konferencją na temat „Dobry chleb na każdym stole”, omawiając:

✓ historię tradycyjnego chleba wypiekanego na zakwasie ✓ wartość odżywczą i zdrowotną różnych rodzajów chleba ✓ różnice między pieczywem pszennym, a żytnim.

Na bazie tematów poruszanych na konferencji zostanie opra-cowana ulotka. Informacje w niej zawarte pozwolą przygotować się do udziału w konkursie „Podziel się z nami kolego informacja-mi na temat chleba żytniego”. W konkursie weźmie udział mło-dzież z Naszej szkoły i Gimnazjum. Odbędzie się on w ostatnim dniu „Tygodnia”, czyli w dniu „Święta Chleba” przed wspólną de-gustacją razem wypieczonego chleba. Planujemy wspólne warsz-taty, w czasie których będziemy przygotowywać i wypiekać chleb żytni na zakwasie, który już zaczniemy „dokarmiać” po konferen-cji. W trakcie „Tygodnia Chleba Żytniego” planujemy wycieczkę do Zakładu Piekarniczego w Gorlicach. Mamy nadzieję, że mło-dzież naszej szkoły jak i z Gimnazjum przekonamy do dobrego chleba i do życia zgodnie z zasadami tzw. „zdrowego stylu życia”.

Bystra, dnia 19.10.2010 r.Z poważaniemAnna JasińskaZSCKR w Bystrej

Podziel się z nami kolego informacjami na temat chleba żytniego

Zespól Szkół Centrum

Kształcenia Rolniczego w Bystrej

Bystra 156

38-300 Gorlice

Tel.: 18/ 351 31 69

Fax 18/ 351 31 69


www.zsabystra.com.pl

31

Gimnazjum nr 2

im. Królowej Jadwigi

ul. Sportowa 1

13 – 200 Działdowo

Tel./fax 23/ 697 40 64

Fax 23/ 697 99 36


www.gim2dzialdowo.pl

Jedzmy zdrowo, żyjmy dłużejGimnazjum Nr 2 im. Królowej Jadwigi w Działdowie w dniach 11-16 listopada 2010 r zorgani-

zowało obchody pod tytułem „Tydzień Żytniego Chleba w Szkole”. Celem kampanii było zwrócenie uwagi młodzieży na jakość chleba, wdrożenie zasad prawidłowego odżywiania oraz podniesienie świadomości konsumenckiej.

Organizatorzy „Tygodnia Żytniego Chleba w Szkole” propagowali hasło, iż najlepszy i zarazem najzdrowszy dla konsumenta jest chleb na tzw. zakwasie, czyli prawdziwy chleb żytni wypiekany w oparciu o stare przepisy i wiekową tradycję. Organizato-rzy apelowali, że aktualnie niewiele piekarni w Polsce ko-rzysta z tradycyjnych receptur. Większość producentów nie-stety wytwarza chleb bez zakwasu, stosując różnego rodzaju sztuczne ulepszacze, które mogą niekorzystnie wpływać na zdrowie człowieka.

Celem organizatorów „Tygodnia Żytniego Chleba w Szko-le” było przede wszystkim maksymalne rozpowszechnienie wśród uczestników, czyli uczniów Gimnazjum nr 2 im. Kró-lowej Jadwigi i ich rodziców oraz dzieci z Przedszkola nr 3 w Działdowie informacji na temat zdrowego odżywiania się i właściwego stylu życia.

W związku z obchodami ,,Tygodnia Żytniego Chleba w Szkole” gimnazjaliści przygotowali audycję radiową, któ-ra zawierała wszystkie niezbędne informacje dotyczące ga-tunków chleba. W nowym wydaniu szkolnego miesięcznika „GimŻycie” ukazał się specjalny artykuł pt: ,,Jedzmy zdrowo, żyjmy dłużej”, w którym były zawarte informacje związane ze zdrowym stylem życia, m.in. znalazła się piramida zdrowego żywienia, charakterystyka prawdziwego, żytniego chleba oraz jego korzystny wpływ na zdrowie ludzi.

Podczas obchodów największym zainteresowaniem cieszyły się specjalnie przygotowane szkol-ne stoiska ze zdrową żywnością, na których uczniowie Gimnazjum nr 2 prezentowali pieczywo

różnego rodzaju, zalety dobrego – żytniego chleba, a także walory produktów mlecz-nych, różnych przetworów w postaci soków, grzybków, warzyw i owoców. Dużą atrakcją była degustacja różnych gatunków chleba i nabiału.

Przygotowano również tablice tematycz-ne, na których znalazły się najważniejsze in-formacje dotyczące różnego rodzaju gatun-ków chleba, klucz prawidłowego żywienia oraz Złota Karta Prawidłowego Żywienia. Ponadto uczestnicy mogli zapoznać się ze staropolskimi narzędziami, służącymi daw-niej do zbioru zbóż (kosa, sierp), sprzętami

chleba, a także walory produktów mlecz-nych, różnych przetworów w postaci soków, grzybków, warzyw i owoców. Dużą atrakcją była degustacja różnych gatunków chleba i nabiału.

ne, na których znalazły się najważniejsze in-formacje dotyczące różnego rodzaju gatun-ków chleba, klucz prawidłowego żywienia oraz Złota Karta Prawidłowego Żywienia. Ponadto uczestnicy mogli zapoznać się ze staropolskimi narzędziami, służącymi daw-niej do zbioru zbóż (kosa, sierp), sprzętami

32

do wyrobu chleba (stolnica, niecka) oraz mieli możliwość obejrzenia wystawy malarskiej, związa-nej z chlebem, której głównej celem było zwrócenie uwagi młodzieży na symbolikę chleba, budze-nie do niego szacunku oraz na ludzi, dzięki którym powstaje. Znaczącym akcentem wystawy były przygotowane przysłowia dotyczące chleba.

W celu propagowania idei zdrowego stylu życia i znaczenia żytniego chleba w jadłospisie każ-dego człowieka, obchody Światowego Dnia Chleba w Szkole zostały przedstawione społeczności lokalnej. Specjalnie na tę uroczystość zostały zaproszone dzieci z Przedszkola nr 3 w Działdowie. Oprócz informacji o chlebie, zapoznania dzieci z tablicami tematycznymi, były przygotowane kon-kursy i zagadki, dotyczące zdrowego stylu życia i odżywiania się. Dzieci były nagradzane zdrową żywnością w postaci przetworów mlecznych.

Prezentacja ta odbyła się 13 października 2010r. w hali sportowej naszego Gimnazjum.Niewątpliwie ogromne znaczenie dla zorganizowania obchodów „Tygodnia Żytniego Chleba

w Szkole” miała współpraca szkoły z fi rmami działającymi na działdowskim rynku, tj. piekarnią „Bułka z Masłem” i mleczarnią „Mlekovita”.

Informacja o obchodach ,, Tygodnia Żytniego Chleba w Szkole” została umieszczona w lokal-nej prasie – ,,Tygodnik Działdowski”, ,,Gazeta Działdowska” oraz na stronie internetowej Urzędu Miasta Działdowa, Starostwa Powiatowego i naszej szkoły – Gimnazjum nr 2 im. Królowej Jadwigi w Działdowie.

Przewodnicząca Szkolnego Zespołu Promocji Zdrowia M. Szczypińska

33


im. Bohaterów Westerplatte

ul. Urocza 4

82-300 Elbląg

Tel.: 055/ 642 46 55


www.ssp19elblag.hg.pl

Abyśmy wiedzieli jak chleb został wypieczony i co do niego dodano

Szkoła Podstawowa nr 19 w Elblągu

TYDZIEŃ ŻYTNIEGO CHLEBA

11.X. – 15.X.2010

2

„Powinno się byd dobrym jak chleb, Który dla wszystkich leży na stole, Z którego każdy może kęs dla siebie ukroid I nakarmid się, jeśli jest głodny”

Obchody Tygodnia Żytniego ChlebaTo inicjatywa służąca popularyzacji zdrowego odżywiania, w szczególności spożywania zdrowego chleba.

Celem tej kampanii jest podniesienie świadomości dzieci i dorosłych na temat zdrowotnych właściwości żytniego chleba, zdrowego odżywiania i mądrego kupowania.

Chleb ma zaspokajać nie tylko głód, ale również wspomagać zdrowie. Od jego, jakości w dużym stopniu ono zależy. Ważnym jest, więc abyśmy wiedzieli jak został wypieczony i co do niego zostało dodane. A skoro tak dużo go zjadamy, powinien być najwyższej, jakości. Kto najlepiej opowie nam o pieczywie? Piekarz!

Uczniowie mieli możliwość zapoznania się ze sposobem wyrabiania, formowania, pieczenia oraz krojenia chleba. Niezwykłą atrakcją była wystawa pieczywa razowego, prezentacje, oraz konkursy promujące zdrowy styl życia. Ponadto w ciągu tygodnia odbywały się lekcje tematyczne związane z motywem chleba.

Szkolny koordynator projektu - Ewa Piotrowska

chleba. Niezwykłą atrakcją była wystawa pieczywa razowego, prezentacje, oraz konkursy promujące zdrowy styl życia. Ponadto w ciągu tygodnia odbywały się lekcje tematyczne związane z motywem chleba.


chleba. Niezwykłą atrakcją była wystawa pieczywa razowego, prezentacje, oraz konkursy promujące zdrowy styl życia. Ponadto w ciągu tygodnia odbywały się lekcje tematyczne związane z motywem chleba.


3

TYDZIEŃ ŻYTNIEGO CHLEBA 11.X. – 15.X.2010 PRZEDMIOT SPOSÓB REALIZACJI

J. POLSKI Jak to z chlebem było? (test, legendy, historia chleba).

HISTORIA Skąd się wziął chleb? Od żarna i sierpa do współczesności.

MATEMATYKA Przeliczanie kaloryczności różnych rodzajów chleba.

PRZYRODA Wartość odżywcza i składniki pokarmowe żytniego chleba.

TECHNIKA Pieczenie chleba, przepis na dobry chleb.

PLASTYKA Wykonanie plakatu zachęcającego do spożywania chleba żytniego.

INFORMATYKA Przygotowanie prezentacji multimedialnej ,,Walory zdrowotne żytniego chleba”.

RELIGIA Wartość chleba i szacunek do niego.

J. ANGIELSKI Różne rodzaje chleba i kanapek – słownictwo.

WYCIECZKA Zwiedzanie piekarni, proces wypieku chleba.

APEL SZKOLNY Inscenizacja ,, od ziarenka do bochenka” połączona z degustacją różnego rodzaju pieczywa.

HAPPENING ,,Strajk żywności”

Protest przeciwko marnowaniu żywności. Przemarsz ulicami miasta w przebraniach za produkty żywnościowe. Rozstrzygnięcie konkursu na najlepsze hasło i strój.

3

Inscenizacja ,, od ziarenka do bochenka” połączona z degustacją różnego rodzaju pieczywa.

est przeciwko marnowaniu żywności. Przemarsz ulicami miasta w przebraniach za

4

Ogólnopolska kampania ,,Tydzień żytniego chleba w szkole” 2010 zainaugurowana została w SP 19 apelem … i degustacją. W uroczystości wzięli udział przedstawiciele społeczności szkolnej: uczniowie, nauczyciele i rodzice oraz przedstawiciele elbląskich piekarzy piekarni PSS Społem, Sanepid, PCK.

34

6

Tydzień Żytniego Chleba w Szkole.

W rezultacie uczniowie:

Przekonali się, że praca piekarza jest ciężka i dużo wysiłku trzeba by powstał chleb. Dowiedzieli się, jakie pieczywo jest najwartościowsze i poznali przepis na domowy wypiek chleba

7

Klasa V na zajęciach techniki piecze chleb

9

Klasa trzecie piecze bułeczki.

10

Zapoznali się z historią chleba na przestrzeni wieków, z dawnymi i obecnymi metodami wytwarzania pieczywa.

11

Poznali nazwy dawnych sprzętów wykorzystywanych do wypieku chleba.

35

12

Obejrzeli prezentację wyrobów piekarskich.

13

Poznali obyczaje ludowe związane z chlebem i obejrzeli inscenizację,, od ziarenka do bochenka”

14

Na lekcjach j. polskiego, historii poznali dzieła literackie i malarskie z motywem chleba.

15

Obejrzeli ekspozycję dawnych sprzętów, degustowali kromki pokrojonego pieczywa

,, niech żywność będzie twoim lekiem, a lek twoją żywnością”.

16

Przygotowali prezentacje multimedialne

36

17

Zorganizowali prezentację i degustację różnego rodzaju pieczywa. Chleby, bułki i rogale z przewagą pieczywa żytniego, pszenno-żytniego z mąki orkiszowej, z dodatkami warzyw (rogale) i owoców (chlebek turecki) zachwyciły podniebienia zaproszonych gości, uczniów, rodziców i wszystkich pracowników szkoły.

18

Mamy nadzieję, że poprzez degustację, w najprostszy z możliwych sposobów, podnieśliśmy świadomość dzieci i dorosłych na temat właściwości zdrowotnych chleba żytniego, zdrowego odżywiania i mądrego kupowania.

19

Narysowali plakaty propagujące zdrowotne walory żytniego chleba

20

Wzięli udział w happeningu pt. ,,Strajk żywności”.

Happening Banku Żywności miał zwrócić uwagę na problem marnowania żywności.Poprzebierani za produkty żywnościowe uczniowie naszej szkoły przemaszerowali ulicami miasta zachęcając przechodniów do nie marnowania żywności. Najczęściej wyrzucanym produktem jest chleb.Każdy, kto wyrzuca 1 kanapkę do kosza powinien wyobrazić sobie, że jeśli zrobi to 10 osób to w sumie da nam bochenek chleba. Nie trzeba być głodnym, by nabrać szacunku do kromki chleba, wystarczy trochę wyobraźni.

22

37


im. Janusza Korczaka

ul. Wodociągowa 8

11-500 Giżycko

Tel.: 87/ 428 90 60


www.ssp19elblag.hg.pl/

Jak upiec żytni chleb?Szkoła Podstawowa nr 7im. Janusza Korczaka

w Giżycku

„Do kraju tego, gdzie kruszynę chleba podnoszą z ziemi przezuszanowanie...”

— Cyprian Kamil Norwid

Giżycko, dn. 11-15 października 2010r.

Tydzień Żytniego Chleba w Szkole to uroczystość, która wyrosła z potrzebyprzywrócenia tradycji, szacunku dla chleba i ludzi, którzy go wytwarzają.

Chleb jest jednym z najstarszych pożywień człowieka. Jego historia sięganeolitu (ok. 5500-2300 lat p.n.e.). Pierwszy chleb prawdopodobnie był ugotowanąwersją zbożowej pasty, przygotowanej na bazie zboża lub kaszy zmieszanej z wodą.Być może było to wynikiem przypadku lub eksperymentu z udziałem mąki i wody.

W Polsce chleb jest podstawą żywienia każdego obywatela a jego symbolikajest głęboko zakorzeniona w religii katolickiej. Do dziś wielu ludzi, zanim napocznienowy bochenek chleba, czyni nad nim znak krzyża. Chleba używany jest podczasmszy, i innych uroczystości kościelnych. Wielki okrągły kołacz jest ważnymsymbolem podczas przyjęcia weselnego. Chlebem i solą wita się zarówno pannęi pana młodego, jak i przybyłych z daleka gości na znak przyjaźni i gościnności.

Dzień 16 października jest obchodzony jako Światowy Dzień Chleba.W nawiązaniu do tego święta Szkoła Podstawowa Nr 7 w Giżycku zorganizowaław dn. 11 – 15 października br „Tydzień Żytniego Chleba w Szkole” jako reakcję naniepokojącą sytuację na rynku, gdzie chleb gorszy wypiera lepszy, a zdrowiekonsumenta nie jest traktowane tak, jakbyśmy oczekiwali.

Celem „Tygodnia Żytniego Chleba w Szkole” jest popularyzowanie wśróduczniów, a także ich rodziców oraz społeczności szkolnej zdrowego stylu życiai prawidłowego odżywiania się. Z tej okazji uczniowie naszej szkoły przygotowali siędo obchodów Światowego Dnia Chleba według wspólnie opracowanegoharmonogramu.

Giżycko, dn. 11-15 października 2010r.

HARMONOGRAM11-15 października 2010 - „Tydzień Żytniego Chleba w Szkole

działania klasa dzień godzinaII c 11 X -

III b 12 X -Hodowanie zakwasu w domu, zaproszeniemiejscowego piekarza, wspólne pieczenie chlebana zakwasie, wręczenie uczestnikom „DyplomuMałego Piekarczyka” II e 8-13 X -Zaproszenie dietetyka do szkoły, przeprowadzeniepogadanki na temat zdrowej żywności jaką jestchleb upieczony na zakwasie, dlaczego trzeba jeśćchleb na zakwasie i jak go rozpoznać?

III c 15 X 13.40

Zaproszenie członków Klubu Seniora, rozmowa ochlebie, jak dawniej go wypiekano, z jakimszacunkiem odnoszono się do chleba, jak ciężkopracowali na chleb i jak smakowała kromka chleba,upieczonego przez ichmatkę, babcię.

I a 12 X 9.50

I c 13 X 12.55Opracowanie scenariusza lekcji iprzeprowadzenie zajęć. Czytanie uczniom:- legendy pt. „Jak bochen chleba w kamień sięzamienił” Ewy Szelburg-Zarembiny;- „O dziewczynie, która podeptała chleb”,- „O małej żniwiarce i sierpniowej nocy” – legendamazurska;- „Chleb” Tadeusza Różewicza; „Kamienny Chleb”Porazińska J.;Kalewala:- epopeja Fińska; „Chleb” w: Kopaliński W.:- Opowieści o rzeczach powszednich;- wiersze: Leopold Staff – Chleb; Władysław Bełza– Abecadło o chlebie; Marek Grechuta – Kobietaniosąca chleb; Norwid C.K. – wiersz – Mojapiosenka 2.

I b 13 X 12.55

III a 14 X 8.55Plakat: jaką drogę pokonuje „chleb’ – tzn.„Od ziarenka do bochenka”. II b 13 X 9.40

III d 14 X 11.50- 13.30Konkurs plastyczny „Szanuj chleb”I e 12 X 14.45 – 16.50I d 15 X 10.45-11.50II a 15 X 8.55-9.50

Zorganizowanie kiermaszu chlebaw dn. 15 października 2010r.

II d 15 X 9.50-10.45Wystawa na holu głównym pt.–16 października - Światowy Dzień Chleba

p. Charzyńska 15 X 8.00-14.00

Raport i prezentacja zdjęć p. Skomrap. Piesiewicz

20 X

Hodowanie zakwasu

Wycieczka do piekarni „Mazur” w Świdrach koło Giżycka

Z okazji obchodów Tygodnia żytniego chleba w naszej szkole, klasa 2c udała sięna wycieczkę do piekarni „Mazur”. Jest to jeden z największych zakładówprodukujących pieczywo w Giżycku. Wypieka się tam bułki, około 30 gatunkówchleba, w tym żytni oraz wyroby cukiernicze takie jak: ciasta, pączki, słodkie bułkii różne ciastka.

Zwiedzanie rozpoczęto od części magazynowej, gdzie uczniowie zapoznani zostaliz rodzajami mąki używanej w piekarnictwie.

W pomieszczeniu produkcyjnym pracownik zakładu omówił proces produkcjipieczywa oraz wyposażenie techniczne zakładu. Dzieci miały możliwośćprześledzenia całego procesu produkcji chleba.

Przygotowanie zakwasu

38

Wyrabianie ciasta.

Formowanie chleba.

Wyrastanie chleba w formach.

Garowanie.

Pieczenie.

Gotowy wyrób.

Świeżutki chleb smakował wybornie.

W ramach Święta Chleba uczniowie klasy IIIB dnia 12 października 2010roku pod opieką wychowawczyni pani Łucji Magdziarz i rodziców odwiedzili

piekarnię w Sulimach.Zwiedzając pomieszczenia poznawali kolejne etapy produkcji chleba na zakwasie.Dzięki temu spotkaniu dzieci przekonały się, że proces powstawania chleba jestbardzo złożony. Wiedzą też, że nie można wyrzucać go do śmieci, należy goszanować.

W tej kadzi dojrzewa zakwas.

Ciasto przed mieszaniem.

To jeszcze nie jest do pieczenia.

Sprawozdanie z działań w klasie 2e, jakie podjętezostały pod hasłem

„Tydzień chleba żytniego w szkole”.

W dniach 8 - 13 października 2010r. – dokonano przygotowania zakwasuz mąki żytniej. Podczas rozmowy z piekarzem dzieci zapoznały się z przepisem nadomowy, żytni chleb. Dokonano zakupu niezbędnych składników do pieczeniachleba.

Dnia 13 października 2010r. – przeprowadzono zajęcia na temat:„Jak upiec żytni chleb w domu?”

14 października 2010r. – dzieci z rodzicami piekły chleb w domach.

39

15 października 2010r. – dzieci przekazały chleb na kiermasz, który odbył się w holugłównym szkoły. Wręczono uczniom klasy IIe dyplomu Małego Piekarczyka

Spotkanie z dietetykiem

Dnia 15 października 2010 roku o godzinie 13.40 klasa III a spotkała sięz panią dietetyk Kingą Tomaszewską, która zapoznała dzieci z zakresem swoichobowiązków. Wygłosiła pogadankę na temat powstawania chleba, spożycia chlebadawniej o dziś i roli chleba w odżywaniu człowieka. Omówiła różne rodzaje chleba,wspólnie z dziećmi dokonała rozróżniania gatunków chleba przez określanie jegostruktury i smaku. Pani dietetyk zachęcała dzieci do spożywania chleba pieczonegona zakwasie –chleba ekologicznego, bez ulepszaczy.

Uczniowie chętnie zadawali pytania związane z nowopoznaną tematyką.

Spotkanie z przedstawicielką „Klubu Seniora”

Dnia 12.10.2010r. o godz.9.55 w sali nr 47 odbyło się spotkanie uczniów klasy1a z panią Różą Jakubczyk. Celem spotkania była rozmowa o chlebie: z jakimszacunkiem odnoszono się do chleba, jak ciężko ludzie pracowali na chleb i jakkiedyś smakowała kromka chleba upieczonego przez ich mamę, babcię. Uczniowiew trakcie spotkania na podstawie książeczki "Od ziarenka do bochenka" poznalihistorię powstawania chleba. Po długiej i wyczerpującej rozmowie z gościemwszyscy z wielkim apetytem degustowali "swojskiego" chlebka. Na zakończeniespotkania uczniowie wspólne zabawili się z panią Różą, a uwieńczeniem byłaniespodzianka dla gościa: piosenka i własnoręcznie zrobiony kwiatek.

Spotkanie z dietetykiemSpotkanie z dietetykiem

Cykl zajęć w ranach obchodów„Tygodnia z chlebem żytnim w szkole”.

Dnia 15.10.2010r. o godzinie 8.55 w klasie 1c przeprowadzono zajęcia w ramachobchodów Tygodnia chleba w szkole. Uczniowie otrzymali puzzle, z których ułożyli obrazek przedstawiający piekarzawkładającego chleb do pieca. Omówili treść obrazka, ze szczególnym naciskiem naciężką pracę piekarza i konieczność poszanowania chleba. Po wypowiedziach dzieci, nauczyciel przeczytał legendę Ewy Szelburg –Zarembiny pt. „ Jak bochenek chleba w kamień się zamienił”. Omówiono treśćlegendy. Na podstawie opowieści oraz na doświadczeń dzieci wspólnie dokonanopodsumowania stwierdzając, że chlebem należy zawsze podzielić sięz potrzebującym. Następnie dzieci z opiekunem udały się na kiermasz chleba. Każdy uczeń zasymboliczną kwotę kupił kromkę chleba. Po powrocie do pracowni dzieci umyły ręce i wykonały kanapki z dżemem.Ułożyły je na wspólnym półmisku. Siedząc w kręgu częstowały się i zjadałyprzygotowane kanapki ze smakiem. Zajęcia zakończono kolorowaniem wklejonego do zeszytu na początku zajęćobrazka ułożonego z puzzli.

Realizując kampanię „Tydzień Żytniego Chleba w Szkole” przeprowadzonozajęcia dla uczniów klasy I b na temat „Jak powstaje chleb?” na podstawie wiersza„Abecadło o chlebie” Władysława Bełzy oraz historyjki obrazkowej „Od ziarenka dobochenka”.

Celem zajęć było poznanie różnych ziaren zbóż i rodzajów mąki oraz cyklupowstawania chleba – od ziarna do bochenka.

Na początku uczniowie rozwiązali rebus, który wprowadził ich w tematykęzajęć. Rozwiązaniem rebusu było wyrażenie „CHLEB NA ZAKWASIE”.

Następnie uczniowie zapoznali się z wierszem Władysława Bełzy „Abecadłoo chlebie”. Po rozmowie na temat wiersza uczniowie oglądali plansze z kłosamiróżnych rodzajów zbóż, nasiona zbóż oraz mąkę, którą można z nich wytworzyć.Dotykali, wąchali i smakowali. Następnie omówiono proces powstawania mąki.Uczniowie dowiedzieli się jak ważne jest spożywanie chleba upieczonego nazakwasie z użyciem mąki żytniej oraz, że taki chleb nie potrzebuje ulepszaczy i jestzdrowszy od chleba pszennego.

Następnie uczniowie oglądali historyjkę obrazkową „Od ziarenka dobochenka” i w grupach ustalali kolejne etapy powstawania bochenka chleba.Zajęcia zakończyły się degustacją chleba, który upiekła jedna z mam.

Chleb upieczony na zakwasie bardzo smakował wszystkim uczniom.

Wykonanie plakatu na temat: jaką drogę pokonuje„ chleb”- to znaczy „Od ziarenka do bochenka”.

W dniach 11- 13 października 2010r. uczniowie klas: II b i III a ze SzkołyPodstawowej nr 7 w Giżycku w ramach akcji: „Tydzień chleba…” poznali historiępowstania chleba na podstawie historyjki obrazkowej: „Od ziarenka do bochenka.”

Dowiedzieli się, iż rolnik musi zasiać na polu ziarno zbóż. Następnie ziarnokiełkuje, wschodzi zboże i dojrzewa. Dojrzałe zboże jest koszone, a ziarno jestoddzielane od plew i mielone. Ze zmielonych ziaren powstaje mąka, z którejw piekarni wyrabia się specjalne ciasto, a później z niego wyrabia się chleb.I tak smaczny chleb kupujemy w naszym sklepie.

Po zapoznaniu się z historią chleba uczniowie przystąpili do wykonaniagłównego zadania, a mianowicie plakatu przedstawiającego historię chleba podhasłem: „ Od ziarenka do bochenka.” Wszyscy zaangażowali się w pracę. Cześćdzieci wykonała napis, inni kolorowali historyjkę obrazkową, jeszcze inni rysowalii wycinali z papieru różnego rodzaju pieczywo: bułki, chleby, rogale.

Na koniec wszystko zostało przyklejone na szary papier. I gotowe, można jużbyło podziwiać wspaniałą pracę.

40

Wszystkim dzieciom klasy III a plakat podobał się bardzo.

Klasa II b w skupieniu prezentuje swój plakat.

Konkurs plastyczny „Szanuj chleb”

Dnia 15-10-2010r. w klasach I e i III d został przeprowadzony konkursplastyczny „Szanuj chleb”. Dzieci wypowiadały się na temat poszanowania chleba,a następnie wykonały pracę według własnego pomysłu, dowolna techniką, naformacie A4.

Wszystkie prace zostały zawieszone na tablicy w celu wyłonienia I, II, III miejsca.Dzieci wypowiadały się na temat wykonanych prac i uzasadniały swój wybór.Wyniki:I miejsce Aleksandra Ulążka i Michał RzeczyckiII miejsce Jakub Klimaszewski i Gabriela WileńskaIIII miejsce Natalia Dobuszewska i Piotr Fil

Wykonane prace zostały naklejone na duże arkusze szarego papieru i stanowiłydekorację na „Kiermaszu chleba”, gdzie prace uczniów mogły oglądać dzieciz innych klas.

Kiermasz chleba żytniegoDnia 15 października 2010r. w Szkole Podstawowej nr 7 w Giżycku odbył się

kiermasz chleba żytniego w godz. 8.55 – 11.50.Uczniowie szkoły zostali poinformowani o zbliżającym się kiermaszu poprzezwywieszone plakaty.

W holu szkoły zostały ustawione stoliki , na których leżał chleb przygotowanydo sprzedaży. Obok pięknie prezentowała się wystawa prac plastycznych orazplakaty wykonane przez uczniów z klas I - III.

41

Zespól Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego

im. Władysława Szafera w Głubczycach

ul. Niepodległości 2

48-100 Głubczyce

Tel.: 77/ 485 30 11

Fax 77/ 485 30 11


http://cku_zsr_glubczyce.wodip.opole.pl

Kto ma chleb, ten ma wszystkoUbiegłoroczne Dni Chleba Żytniego spotkały się z tak dużym zainteresowaniem mieszkańców

Głubczyc i okolic, że postanowiliśmy je zorganizować po raz kolejny, a impreza została wpisana do Kalendarza Imprez w województwie opolskim w roku 2010.

W tym roku obchody święta chleba żytniego miały miejsce 5 i 6 października 2010r. w auli na-szej szkoły. Zwiedzający mieli możliwość zapoznać się z historią chleba oraz zobaczyć reprodukcje obrazów i przeczytać wiersze, których tema-tem było pieczywo.

W centralnym miejscu auli znalazły się eksponaty, związane z różnego rodzaju wy-piekami (wśród nich sita, łopaty do chleba, koszyczki do wyrastania chleba), a także inne sprzęty dawniej używane w domu.

Zasadniczą część wystawy stanowiły sto-iska, na których prezentowali swe wyroby miejscowi piekarze: PSS „Społem” z Głub-czyc, „Keks” J. Gałecki z Głubczyc, „Sma-kosz” M. Śliwińska i Z. Perdak z Baborowa,

Wiktoria Prassol z Głubczyc, „Metro-Plus” Dariusz Dąbkowski z Kietrza, „Młyn-Pol” Janusz Rojek Polska Cerekwia, Piekarnia-Cu-kiernia Krystian Stasiak Rzepcze. Prezento-wano liczne gatunki chleba z przewagą bo-chenków z mąki żytniej, pieczone tradycyjnie

na zakwasie. A że nie samym chlebem czło-wiek żyje, wypiekom towarzyszyły wyroby Zakładu Rzeźniczo-Wędliniarskiego „Nasie-niak” z Kietrza oraz „Toski” z Głubczyc i „Los Amigos” z Gołuszowic. Wystawę dopełniła prezentacja wyrobów F.P.H.U. „Złoty Kłos” H. J. Jurkiewicz z Głubczyc, która obrazowo pokazała etapy powstawania mąki z ziaren pszenicy.

Wiktoria Prassol z Głubczyc, „Metro-Plus” Dariusz Dąbkowski z Kietrza, „Młyn-Pol” Janusz Rojek Polska Cerekwia, Piekarnia-Cu-kiernia Krystian Stasiak Rzepcze. Prezento-wano liczne gatunki chleba z przewagą bo-chenków z mąki żytniej, pieczone tradycyjnie

42

Okazuje się, że pieczenie chleba w domu jest coraz popularniejsze – mogliśmy zatem skosztować naturalnych chlebów, pieczonych w domach przez rodziców uczniów (chleb żytni z dodatkiem cebuli, chleb orkiszowy) oraz upieczonych na zajęciach z technologii gastronomicznej przez klasę III technikum technologii żywienia i gospodarstwa domo-wego.

Ciekawostką był chleb pieczony bez do-datku mąki, którego bazą były otręby owsiane i pszenne.

Jedną z form przygotowania do imprezy była wycieczka do Muzeum Chleba w Ra-dzionkowie koło Bytomia, gdzie uczniowie mogli się zapoznać z historią chleba. Ucznio-wie na lekcjach technologii gastronomicznej z obsługą klienta poznali wartość odżywczą mąki żyt-niej i chleba żytniego i ich szczególne walory odżywcze i zdrowotne.

Organizacją Dni Chleba zajęli się nauczyciele: mgr inż. E. Juszczak, mgr inż. Z. Bancala, mgr inż. E. Wysocka, mgr R. Korus, mgr E. Szotek-Macieląg.

Mamy nadzieję, że również w przyszłym roku będziemy mogli spotkać się na kolejnej edycji Dni Chleba Żytniego.

44

Zespół Szkół w Janowie

ul. Chorzelska 21

13-113 Janowo

Tel.: 89/ 626 40 10


www.szkolajanowo.pl/

Świeży bochen chlebaIleż to pracy i modlitwy w uprawę włożyć trzeba.Żeby mieć na stole na białym obrusieświeży bochen chleba

„Dziel z innymi swój chleb,a lepiej będzie Ci smakował”.

— Phil Bosmans

TYDZIEŃ ŻYTNIEGO CHLEBAW ZESPOLE SZKÓŁ

W JANOWIE11-18.10.2010

Zespół Szkół w Janowie13-113 Janowo, ul. Chorzelska 21woj. warmińsko-mazurskieTel. 89/ 626 40 10

Zespół Szkół w Janowie odpowiedział na apel Fundacji Dobre Życiei zorganizował „ Tydzień Żytniego Chleba w Szkole”.Celem kampanii prowadzonej przez Fundację jest zwrócenie uwagi na problem chleba, a także podniesieniewiadomości konsumentów na temat zdrowotnych właściwości chleba na zakwasie, wypiekanego tradycyjnymimetodami.Z pomysłem wyszła rok temu Walentyna Rakiel-Czarnecka, wiceprezes Fundacji Dobre Życie.Patronat nad kampanią objęli: Ministerstwo Edukacji Narodowej, Marszałek Województwa Mazowieckiego,Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Mazowieckie Kuratorium Oświaty.Kampanię wspierał także pan redaktor Andrzej Zalewski z Eko-Radia.

Chleb jest symbolem życia, urodzaju i hojności Boga. Odgrywa ważną rolę w wielu kulturach. W Encyklopedii Staropolskiej można znaleźć informacje, że u wszystkich ludów odgrywała bardzo ważną rolę. Dzięki temu mamy możliwość poznania wielu rodzajów i nazw chlebów obrzędowych, przywiązanych do pewnych dni i uroczystości. Były więc i u nas chleby weselne (kołacz, korowaj), zapustne (racuchy, pampuchy, pączki, chrust), wielkanocne (baby, mazurki), wigilijne, pogrzebowe, zaduszkowe (perebuszki, peretyczki itd. „Chlebem żałobnym" lub żałosnym zwano stypę, czyli ucztę pogrzebową; „chlebem zimowym" hibernę czyli żywność dla wojska na leżach zimowych, dawaną z królewszczyzn pierwej w naturze, a od roku 1649 w pieniądzach. Lud polski w wielu okolicach nazywa chleb świętym („święty chlebuś"), równie jak i ziemię która go rodzi („święta ziemia"). Siadając do posiłku, starsi Polacy zdejmują nakrycie z głowy, a gdy kęs chleba upadnie na ziemię, podnosząc go całują jakby dla przeproszenia za zniewagę. Gest ten przywołuje słowa broszury „Dworstwo obyczajów" z r. 1674: „Czemu chleb, kiedy z trafunku na ziemię upadnie, całujemy podniósłszy? - bowiem chleb jest święty". Na stole ziemianina polskiego, w świetlicy, gdzie przyjmował gości, zawsze leżał bochen chleba, przykryty białym, lnianym ręcznie robionym obrusem lub ręcznikiem. Chleb pojawia się w przysłowiach, przypowieściach, legendach, baśniach, wierszach i innych utworach literackich. S. Adalberg w pierwszym wydaniu „Księgi przysłów" zebrał 179 przypowieści polskich o chlebie.

W niektórych naszych domach kultywowany jest zwyczaj, że przed rozkrojeniem bochenka chlebakreśli się na nim znak krzyża, a każdą upuszczoną kruszynę – jak pięknie napisał Cyprian KamilNorwid „Podnoszą z ziemi przez uszanowanie dla darów Nieba...”Głównym celem kampanii było obok podniesienie świadomości konsumenta dlaczego powinniśmyspożywać chleb, a w szczególności ten na zakwasie, było zaprezentowanie tego produktu jakocennego źródła wielu składników odżywczych, niezbędnych do prawidłowego funkcjonowaniaorganizmu.

Zwiastunem kampanii w naszej szkole było wykonanie przez uczniów na stołówce gazetki ściennej” TydzieńŻytniego Chleba w Szkole”. Zamieszczone na niej kolorowe ilustracje miały zachęć uczniów do zatrzymaniasię przez chwilę i zapoznania się z tradycją wypieku chleba, ale też uświadomienia, że jest on niezbędnymSkładnikiem w naszym odżywianiu. Dlaczego gazetka w takiej formie pojawiła się na stołówce szkolnej? Nasza stołówka jest miejscem, gdzie każdego dnia jemy obiad. Tutaj odbywają się także zebrania RadyRodziców i Związku Emerytów i Rencistów Koło w Janowie.

45

11 października 2010 roku pierwszaki wraz z wychowawczynią P. Grażyną Napiwodzką wybrały się na wycieczkę. Uczniowie skorzystali z zaproszenia Państwa Barbary i Zbigniewa Górniak- właścicieli Zakładu Piekarniczego, słynnego na całą okolicę z zawsze świeżego i smacznego pieczywa. Dzieciaki nigdy nie były na zapleczu piekarni, dlatego podczas przemarszu zadawały tysiące pytań. Nie inaczej było na miejscu.

Wszystko ogromnie ich interesowało. Pan piekarz był bardzo cierpliwy i wyrozumiały. Szczegółowo omówiłproces pieczenia chleba obecnie, ale tez dawniej. Dzieciaki obserwowały z zaciekawieniem jak następujemieszanie

Bardzo żałowały, że ich mamusie, które też w domu pieką chleb i wyrabiają go ręcznie nie mają jak to określiłytakiego „miksera” i „wiertła”( urządzenie do mieszania w/w produktów) i muszą się męczyć. Jak dorosną , to

zarobią dużo pieniędzy i kupią taki sprzęt.

Każdy wychowawca zapoznał swoich uczniów z tematem, jakim jest chleb. Sposób prezentacji był dowolny.

Przedszkolaki i „ Zerówka” postanowiły zabawić się w piekarzy i przygotować wystawę pod hasłem: ”Choćmam rączki małe, to do pieczenia chleba doskonałe”. Oto jak poważnie potraktowały powierzone im zadanie

ochoczo pracowały pod czujnym okiem Pań: Anny Kasprowicz i Katarzyny Dręczewskiej. Trzeba przyznać, żepoczątkowe nie było łatwo! Mąka lepiła się do małych rączek i nie było to przyjemne, ale efekt był znakomity.

Wszystkie przedszkolaki były z siebie dumne.

46

Kl. II ze szkoły podstawowej wzięła udział w konkursie plastycznym pod hasłem „ Od ziarenka do bochenka”.

Ależ kolorowo! Swoich wychowanków do wytężonej pracy zachęcała p. Bogusława Obidzińska.Kl. III też chciała zaprezentować swoje zdolności manualne i uczestniczyła w konkursie

” Moja rodzina piecze chleb”. Nad przebiegiem konkursu czuwała p. Lucyna Sobiecka- Proszek.

Oczywiście nie mogło zabraknąć przepisów na smaczny i zdrowy chleb żytni. Uczniowie spisywali je od babć , rodziców i znajomych. Zebraliśmy je i powstała broszurka.

Podczas trwania akcji mówiliśmy też o zdrowym odżywianiu. Przygotowaliśmy wystawę książek i czasopism promujących zdrowy styl życia- „ Szlachetne zdrowie”. Tytuł zaczerpnęliśmy z fraszki Jana Kochanowskiego „ Na zdrowie”.

Gimnazjaliści też koniecznie chcieli mieć swój wkład w przeprowadzenie kampanii. Prześcigali się w wymyślaniu haseł o żytnim chlebie. Najciekawsze umieszczono na tablicy informacyjnej na stołówce

szkolnej i odczytano je na spotkaniu podsumowującym akcję. Oto one:

„ Maćko z Bogdańca zdrowy chleb jadał i z Krzyżakami dzielnie się zmagał”.„ Chleb w domu upieczony konserwantami nie skażony”.

„ Kiedyś wszyscy zdrowi byli, bo chleb żytni upiec potrafili”.„ Precz z konserwantami! Od dziś sami chleb wypiekamy!”

„Kto jada chleb z konserwantami, boryka się ze zbędnymi kil i”„Chleb żytni na zakwasie- o wiele mniej centymetrów

„Nie ma nic lepszego, niż kromka chleba żytniego„ Oprócz żytniego chleba, nic do szczęścia nam nie pot

illl i”Nadszedł 18.10.2010 r.- czas podsumowania naszych dokonań.

47

Zależało nam, aby jak najwięcej osób oceniło naszą pracę, ale też dowiedziało się o walorach żytniego chleba. Wywiesiliśmy ogłoszenia na tablicy ogłoszeń, informacje na stronie internetowej naszej szkoły. W naszą

akcję włączył się też Proboszcz Parafii Janowo- ks. Antonii Mamiński, który zachęcał do udziału w spotkaniu. Zaprosiliśmy przedstawicieli: Kuratorium warmińsko- Mazurskiego, władz gminnych i

samorządowych, organizacji pozarządowych, rodziców i mieszkańców naszej gminy.

Przygotowania zajęły nam cały dzień, ale było warto! Goście nas nie zawiedli. Zebranych powitała p. Grażyna Obrębska- dyrektor szkoły. Wiersz p. Janiny Sadowskiej „ Tydzień Żytniego Chleba w Szkole w

Janowie” był wprowadzeniem dalszej części uroczystości. Pani Janina Sadowska jest emerytowaną nauczycielką i przyjacielem naszej szkoły.

• Dzień Chleba w Szkole w Janowie.

Każdy dzień To mała kromka chleba

Odkrojona od życia całościZ niej siła, nadzieja i miłośćZ niej nasze troski i radości

Chlebowe ciasto pachnieJak dom rodzinny kochany

Jak falujący łan żytaPoranną rosą skąpany

Chleb żytni, razowy, powszedniTak bliski sercu

Gdy młodą parę witamyOkrągły podłużony, blaszkowy

Chleb suchy i posmarowany

Każda jego kruszynkaTo symbol szacunku i wiaryŻe nigdy go nie zabraknie

Choć bywa czasem już stary

Na stole godne ma miejsceW święconym koszyku przy soliGdy spadnie całujesz go szczerze

Lecz gdy go nie ma coś boli

Kto dziś pamięta wypiek domowyPiec rozpalony i dzieże

Zakwas stawiany w glinianym garnkuChrzanowe liście świeże

Dziś nowe kształtyI smaki chleba

Lecz piętka i skórka ta samaNajlepiej smakuje ze świeżym masłem

Gdy rano podaje go mama

Chleb to tradycja, dostatekNadzieja na dożynkowym stoleNiech nigdy go nie zabraknie

W domu rodzinnym i w szkole

W/w wiersz powstał na okoliczność” Tygodnia Żytniego Chleba w Szkole”. Odczytały go Ewa Słomkowska i Katarzyna Tańska- ucz II kl. Gimnazjum

• Mogliśmy również posłuchać utworów napisanych przez p. Janinę Utracką- naszą miejscowa poetkę.• Po tak wzruszającym wstępie trudno było uczniom kl. IV-VI ze szkoły podstawowej przystąpić do

konkursu recytatorskiego, którego głównym bohaterem był oczywiście chleb. Zwyciężyły następujące uczennice:

• Patrycja Halicka- kl. IV, Monika Borowa- kl. VI i Aleksandra Szczepańska – kl. IV. Gratulujemy!

Na zaproszenie organizatorów odpowiedziała p. Stanisława Karaś- emerytowana przedszkolanka, byłamieszkanka Janowa, która mimo sędziwego wieku, o którym mówi z dumą nie zapomina o swoich korzeniach itradycji Janowa. Dzięki jej książce „ Ocalić od zapomnienia” sięgamy w przeszłość Naszej Małej Ojczyzny.Możemy poznać zwyczaje i obrzędy, o których zapominamy, a są częścią naszej tożsamości.

Pani Stanisława niezwykle barwnie i z wielkim sentymentem opowiadała o przedwojennej szkole i swoichnauczycielach, rodzinie. Wsłuchani byliśmy w jej opowieść o tym jak to w jej rodzinie pieczono chleb. Pieczonogo zazwyczaj raz w tygodniu. Wypiek chleba był wówczas swoistą mistyfikacją. W piątek przygotowywanorozczyn.

W sobotę odbywał się wypiek. Przed rozpoczęciem mieszania mąki żytniej, rozczynu, soli i wody czynionoznak krzyża. Odpowiednio przygotowywano piec chlebowy. Do palenia w nim używano zazwyczaj drzewasosnowego. Nie wolno było wykorzystywać drzewa, w które uderzył piorun, ponieważ mogła się zapalić wkominie sadza. Słuchając przenosiliśmy się w czasy, w których nikt chyba nie zdawał sobie sprawy, że możnażyć inaczej, a maszyny wyręczą człowieka. Snopki, kosa, sierp, żarna, młyn, zaczyn, piec chlebowy, dzieżabędą słowami jakby z kosmosu.Jakże wyraziste były słowa Feliksa Raka:

48

„Ileż to pracy i modlitwyw uprawę roli włożyć trzeba.

Żeby mieć na stole na białym obrusieświeży bochen chleba”

W każdym bochnie chlebatkwi ziarnko zboża

okruch solikropla wody

praca rąk człowiekai dobroć Boża".

Pani Stanisława z niezwykłym przejęciem mówiła o szacunku dla chleba. Kromkę, która upadła na ziemię podnoszono i całowano- przepraszano. Pani Stanisława z niezwykłym przejęciem mówiła o szacunku dla chleba. Kromkę, która upadła na Pani Stanisława z niezwykłym przejęciem mówiła o szacunku dla chleba. Kromkę, która upadła na

Uczniowie z zaciekawieniem przyglądali się wystawie, na której znalazło się żyto, mąka żytnia, mak, ziarnasłonecznika. Ich ciekawość zaspokoiła p. Maria Guba(reprezentowała Stowarzyszenie Miłośników ZiemiJanowskiej), która, choć już nowoczesnym urządzeniem, pokazała jak zmielić żyto na mąkę i tak ten procesprzebiega. Wszyscy byli zdziwieni, że zmielone zboże trzeba jeszcze przesiać przez sito. Zyto otrzymaliśmy od gospodarza, który ma pole na przeciwko naszej szkoły. Wiemy, że uprawia jeekologicznie. Mogliśmy obserwować jak rosło, a kiedy dojrzało skoszono je snopowiązałką. Przez kilka dnistało w stygach i wysychało w promieniach słońca. Omłócone trafiło również do nas.

Chleb najlepiej smakuje ze świeżym masłem. Pani Małgorzata Sieradzka bardzo szybko przygotowałażółciutkie, pachnące masełko. Odbyło się to w nowoczesny sposób, ale w niczym to nie przeszkodził, bytradycja powiązała się ze współczesnością.

I wreszcie nadszedł długo oczekiwany czas degustacji. Chleb na dzisiejsze spotkanie upiekły naszenauczycielki, pracownicy szkoły i p. Irena Banderowicz, która specjalnie na tę okazję domowej roboty,tradycyjnie masełko.

Nie zabrakło też miodu z janowskiej pasieki i dżemów oraz konfitur domowej robotyp. Grażyny Napiwodzkiej. Była też żurawina, zbierana w trudnych warunkach przez jedną z nauczycielekNie zabrakło też

49

Ależ pyszny był ten żytni chlebek! Czy taki jak dawniej? Chyba Tak! Pani Stanisława Karaś (pierwsza z lewej) pewnie ponownie wróciła do czasów z dzieciństwa, kiedy jadała taki właśnie chleb.

A to już my! Nasze koleżanki uwijają się jak mróweczki, żeby każdy mógł spróbować tego rarytasu.

OTO NASZ BOHATER TYGODNIA - PAN CHLEB W CAŁEJ SWEJ ODSŁONIEZapach świeżo upieczonego chleba coraz częściej gości w naszych domach. Ci, którzy spróbowali domowegowypieku, twierdzą, że nic nie zastąpi tego zapachu i smaku. Zachęcamy więc, by wypróbować nasze przepisy irady.

Chleb janowski z ziemniakami

Składniki:3 kilogramy mąki żytniej

7 ziemniaków1 i 1/2 łyżeczki tłuszczu

2 jajkaZ a k w a s

Sól

Sposób przygotowania:

j średniej wielkości ugotować. Wodę z gotowania odcedzić do mniaki utłuc drewnianą łyżką. Do glinianej miski przesiaćać z wywarem z ziemniaków i tłuczonymi ziemniaki oraz

z. Wszystkie składniki lekko wyrobić, po czym po trzech-esztę mąki i wówczas wyrobić ciasto tak, aby odstawała od cia przez godzinę, następnie włożyć do blaszanych foremek i odziny, by znowu podrosło. Posmarować wówczas jajkiem i arnika. Piec do momentu, aż skórka się zarumieni, nakłuć. Jeżeli jest suchy, to znaczy, że chleb jest upieczony i po

wystygnięci dobry do spożycia.

„ CHLEB NAUCZYCIELSKI”

Do rozrobionego w litrze ciepłej, przegotowanej wodzie rozczynu( zakwasu) wsypać:

½ szklanki słonecznika½ szklanki siemienia lnianego

½ szklanki pestek dyni3łyżeczki soli

3 szklanki mąki żytniej razowej3 szklanki mąki pszennej razowej

Wszystko razem wymieszać i przełożyć do formy, posmarować żółtkiem, możnsłonecznika i pozostawić do wyrośnięcia na 8 go

„TYDDZIEŃ ŻYTNIEGO CHLEBA W NASZEJ SZKOLE” dobiegł końca.

Był to dla nas czas zabawy, nauki, ciężkiej pracy i zdobywania nowych doświadczeń. Najważniejsze jest dlanas to, że żytni chleb stał się także„ MOSTEM POKOLEŃ”.

W czasie minionego tygodnia udało nam się zachęcić do współpracy wszystkie pokolenia naszej lokalnejspołeczności- OD PRZEDSZKOLAKA DO SENIORA.Życzymy wszystkim, aby unoszący się zapach pieczonego chleba kojarzył nam się z bezpiecznym domemrodzinnym. Przywoływał wartości i wspomnienia, które chcielibyśmy zatrzymać w swoim życiu, rodzinie czyteż otoczeniu.

W naszych głowach rodzą się już nowe pomysły, które wykorzystamy w przyszłym roku. Nad przebiegiem tegorocznego „Tygodnia Żytniego Chleba w Szkole” czuwały: Marta Bonisławska iMałgorzata Słomkowska. Jakub Obrębki- ucz. I kl. Gimnazjum i p. Aneta Gałęziowska odpowiadali zaoprawę fotograficzną.

50

Zespól Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego

w Karolewie

Karolewo 12

11-400 Kętrzyn

Tel./fax 89/ 752 47 53


www.karolewo.com

Jak chleb powstawał W październiku obchodziliśmy „Tydzień chleba w szkole”. W związku z tym przeprowadziliśmy

następujące działania:Przygotowaliśmy wystawę na temat chleba. Znalazły się na niej następujące informacje:

✓ historia powstawania i gatunki chleba; ✓ wypowiedzi sławnych ludzi na temat chleba; ✓ wskazówki jak odróżnić chleb razowy od fałszowanego; ✓ korzyści wynikające ze spożywania chleba żytniego – jego

wartość odżywcza.

Na wystawie znalazły się także przybory używane dawniej do wy-piekania chleba oraz zaprezentowane zostały różne rodzaje pieczy-wa, które obecnie spożywamy.

Młodzież z klasy kucharz małej gastronomii, w trakcie zajęć prak-tycznych przygotowywała zakwas, a następnie na jego bazie upiekła chleb. Proces trwał 5 dni. Wszystkie działania zostały zapisane i zilu-strowane zdjęciami w dzienniku p.t. „Jak chleb powstawał...”, a dzien-nik został zaprezentowany osobom oglądającym wystawę.

Zakończenie „Tygodnia chleba” – „Dzień chleba”– zbiegło się w naszej szkole z obchodami rocznicy śmierci Wincentego Wito-sa. W związku z tym uczestnicy obchodów (zaproszeni goście oraz społeczność szkolna) zostali obdarowani chlebem upieczonym przez uczniów. Upieczone bochenki zostały podzielone i zapakowane, a do każdego kawałka chleba dołączony został przepis na chleb. Zapisano go na karcie ze zdjęciem i logo szkoły.

Otrzymane książki „Tydzień Żytniego Chleba w Szkole 2010” zostały przekazane do wglądu uczniom naszej szkoły za pośrednictwem biblioteki szkolnej. Zaprezentowaliśmy je także na festy-nie gminnym „Święto pieczonego ziemniaka”, który odbył się w Barcianach. Na tej imprezie szkoła nasza przygotowywała swoje stoisko i obok przedmiotów charakteryzujących kierunki kształcenia w naszej szkole znalazły się też książki informujące o „Tygodniu chleba”.

Nauczycielki czuwające nad przygotowaniem „Tygodnia chleba”: Wioleta Gierwiało, Małgo-rzata Jankielewicz, Anna Suszyńska-Tytko, Anna Skrzypa, Halina Szeląg.

Chleba Na Zakwasie - Walentyna Rakiel Czarnecka · Abyśmy wiedzieli jak chleb został wypieczony i...

Documents

Transcript of Chleba Na Zakwasie - Walentyna Rakiel Czarnecka · Abyśmy wiedzieli jak chleb został wypieczony i...