Chadbourne & park opinia dotyczaca nowelizacji ustawy oze

17
MEMORANDUM Do: Polskie Stowarzyszenie Energetyki Wiatrowej Od: Przemysław Kałek Data: 9 maja 2016 r. Dot.: zgodności z prawem unijnym projektu ustawy o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw Niniejsza opinia została przygotowana na zlecenie Polskiego Stowarzyszenia Energetyki Wiatrowej ("PSEW") i związana jest z poselskim projektem ustawy o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw ("Projekt"). Intencją autorów Projektu jest daleko idąca zmiana ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii ("Ustawa OZE") dotycząca m.in. mechanizmów wsparcia energetyki odnawialnej oraz energetyki prosumenckiej. I. Zakres analizy 1. Podstawowym celem opinii jest analiza zgodności Projektu z przepisami prawa europejskiego. W szczególności analiza odnosi się do oceny zgodności Projektu z regulacjami dotyczącymi: a) zasady swobody przepływu towarów, b) mechanizmów pomocy publicznej, c) wspierania rozwoju energetyki odnawialnej, w tym energetyki prosumenckiej, d) rozwoju wspólnego rynku energii elektrycznej, oraz e) niezależności operatorów systemów elektroenergetycznych. 2. Zgodność Projektu z mechanizmami pomocy publicznej oceniona została przy uwzględnieniu:

Transcript of Chadbourne & park opinia dotyczaca nowelizacji ustawy oze

M E M O R A N D U M

Do: Polskie Stowarzyszenie Energetyki Wiatrowej

Od: Przemysław Kałek

Data: 9 maja 2016 r.

Dot.: zgodności z prawem unijnym projektu ustawy o zmianie ustawy o odnawialnych

źródłach energii oraz niektórych innych ustaw

Niniejsza opinia została przygotowana na zlecenie Polskiego Stowarzyszenia Energetyki

Wiatrowej ("PSEW") i związana jest z poselskim projektem ustawy o zmianie ustawy o

odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw ("Projekt").

Intencją autorów Projektu jest daleko idąca zmiana ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o

odnawialnych źródłach energii ("Ustawa OZE") dotycząca m.in. mechanizmów wsparcia

energetyki odnawialnej oraz energetyki prosumenckiej.

I. Zakres analizy

1. Podstawowym celem opinii jest analiza zgodności Projektu z przepisami prawa

europejskiego. W szczególności analiza odnosi się do oceny zgodności Projektu z

regulacjami dotyczącymi:

a) zasady swobody przepływu towarów,

b) mechanizmów pomocy publicznej,

c) wspierania rozwoju energetyki odnawialnej, w tym energetyki prosumenckiej,

d) rozwoju wspólnego rynku energii elektrycznej, oraz

e) niezależności operatorów systemów elektroenergetycznych.

2. Zgodność Projektu z mechanizmami pomocy publicznej oceniona została przy

uwzględnieniu:

2

a) analizowanego obecnie przez Komisję Europejską, notyfikowanego przez

Polskę programu pomocowego zawartego w IV rozdziale Ustawy OZE, oraz

informacji o cofnięciu przez Polskę tej notyfikacji; oraz

b) zatwierdzonego przez Komisję Europejską programu pomocowego

dotyczącego kontraktów długoterminowych sprzedaży mocy i energii

elektrycznej (tzw. KDT).

3. Natomiast analiza Projektu w kontekście wspierania rozwoju energetyki odnawialnej,

w tym energetyki prosumenckiej oceniona została przy uwzględnieniu:

a) zmiany sytuacji prawnej prosumenta;

b) wprowadzenia mikro- i makroklastrów; oraz

c) zmian w zakresie koncepcji systemu aukcyjnego.

II. Akty prawne

Niniejsze stanowisko zostało sporządzone przy uwzględnieniu regulacji zawartych w

następujących aktach i dokumentach prawnych:

1) Traktat o Unii Europejskiej - dalej "TUE";

2) Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej - dalej "TFUE";

3) Rozporządzenie Komisji Europejskiej nr 651/2014 z dnia 17 czerwca 2014 r.

uznające niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w

zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu - dalej "Rozporządzenie GBER";

4) Komunikat Komisji Europejskiej - Wytyczne w sprawie pomocy państwa na

ochronę środowiska i cele związane z energią w latach 2014-2020 - dalej

"Wytyczne KE";

5) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia

2009 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych

zmieniająca i w następstwie uchylająca dyrektywy 2001/77/WE oraz

2003/30/WE - dalej „Dyrektywa OZE”;

6) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/72/WE z dnia 13 lipca 2009

r. dotycząca wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej i

uchylająca dyrektywę 2003/54/WE - dalej „Dyrektywa 2009/72”; oraz

7) Orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej oraz decyzje i

komunikaty wydawane przez Komisję Europejską, wymienione w dalszej

części stanowiska.

3

III. Podstawowe założenia projektu

Projekt przewiduje następujące główne modyfikacje przepisów Ustawy OZE, mające

znaczenie z punktu widzenia przedmiotu stanowiska:

wprowadzenie nowej kategorii tzw. "biomasy lokalnej" wytwarzanej na

obszarze zlokalizowanym w pobliżu instalacji, w której biomasa ta będzie

wykorzystywana do wytworzenia energii elektrycznej, warunkując prawo do

otrzymania świadectw pochodzenia dla energii elektrycznej wytworzonej w

instalacji odnawialnego źródła energii oraz do uczestnictwa w systemie

aukcyjnym - zmiana w art. 2 Ustawy OZE;

odejście w przypadku prosumentów od taryf gwarantowanych na rzecz

zapewnienia prosumentom prawa do rozliczenia w ramach tzw. pełnego net-

meteringu dotyczącego zarówno należności za energię elektryczną pobraną z

sieci elektroenergetycznej, jak i opłat za usługę dystrybucji energii elektrycznej

związaną z transportem takiej energii do prosumenta, przy utrzymaniu prawa

do sprzedaży nadwyżki wytworzonej energii elektrycznej do sprzedawcy

zobowiązanego po cenie odpowiadającej 100% średniej rynkowej ceny

kwartalnej - zmiana art. 4 i 5 Ustawy OZE;

podział aukcji na tzw. koszyki technologiczne i przeprowadzanie odrębnych

aukcji dla każdej kategorii instalacji - zmiana art. 73 Ustawy OZE;

ograniczenie publicznoprawnego obowiązku zakupu energii elektrycznej przez

tzw. sprzedawcę zobowiązanego - w przypadku instalacji odnawialnego źródła

energii, w których wytwarzanie energii elektrycznej rozpoczęto przed dniem

wejścia w życie rozdziału IV Ustawy OZE - do instalacji o łącznej mocy

elektrycznej mniejszej niż 500 kW (przy czym ograniczenie to nie dotyczy

instalacji wykorzystującej wyłącznie biogaz rolniczy) - zmiana art. 42 Ustawy

OZE;

pozbawienie możliwości przejścia instalacji odnawialnego źródła energii o

łącznej mocy elektrycznej równej bądź wyższej niż 500 kW, w której

wytwarzanie energii elektrycznej rozpoczęto przed dniem wejścia w życie

rozdziału IV Ustawy OZE, z systemu wsparcia polegającego na prawie do

otrzymywania świadectw pochodzenia do systemu aukcyjnego - art. 71 w

związku z zaproponowaną w Projekcie zmianą art. 42 Ustawy OZE;

umożliwienie tzw. dedykowanym instalacjom spalania wielopaliwowego

korzystania z systemu wsparcia niezależnie od daty uzyskania koncesji na

wytwarzanie energii elektrycznej - zmiana art. 2 pkt 6) Ustawy OZE;

likwidację Operatora Rozliczeń Energii Odnawialnej SA oraz przejęcie jego

obowiązków, jako podmiotu administrującego środkami zebranymi z tzw.

4

opłaty OZE, przez Operatora Systemu Przesyłowego, spółkę Polskie Sieci

Elektroenergetyczne SA, oraz przez spółkę Zarządca Rozliczeń SA;

IV. Główne wnioski opinii

Należy stwierdzić, że Projekt zawiera rozwiązania, które mogą zostać uznane za:

sprzeczne z Dyrektywą OZE zagrażając realizacji zasadniczego celu

Dyrektywy OZE jakim jest stworzenie stabilnych warunków rozwoju

energetyki odnawialnej;

sprzeczne z Dyrektywą 2009/72 poprzez rozszerzenia rozliczenia według

mechanizmów tzw. net-meteringiu na rozliczenia z tytułu usługi dystrybucji

energii elektrycznej, prowadząc w konsekwencji do ryzyka subsydiowania

skrośnego; oraz

sprzeczne z traktatową zasadą swobody przepływu towarów poprzez

nieuzasadnione ograniczenie systemu wsparcia do instalacji odnawialnego

źródła energii wykorzystujących biomasę poprzez narzucenie warunku

stosowania tzw. biomasy lokalnej.

Dodatkowo, przedstawiona w dalszej części analiza pozwala na sformułowanie

następujących wniosków:

Projekt wywołuje wątpliwości dotyczące jego zgodności z Wytycznymi KE

oraz Rozporządzeniem GBER ze względu na arbitralność preferowania

niektórych z technologii wytwarzania energii elektrycznej w instalacjach

odnawialnego źródła energii oraz niemożliwość weryfikacji adekwatności i

proporcjonalności przyznawanej pomocy; oraz

Projekt wywołuje wątpliwości dotyczące finansowania ewentualnych

rekompensat wypłacanych Operatorowi Systemu Przesyłowego oraz Zarządcy

Rozliczeń SA w związku z realizacją przez te podmioty zadań zleconych w

Ustawie OZE i ryzyka uznania takich środków jako pomocy publicznej

wymagającej notyfikacji do Komisji Europejskiej.

Wobec skali i zakresu zmian systemów wsparcia wytwarzania energii elektrycznej z

odnawialnych źródeł energii, Projekt będzie wymagać notyfikacji do Komisji

Europejskiej jako zmiana programu pomocowego przewidzianego w rozdziale IV

Ustawy OZE, ewentualnie jako nowy program pomocowy (w razie wcześniejszego

cofnięcia poprzedniej notyfikacji).

Skutkiem notyfikacji będzie konieczność przesunięcia w czasie wejścia w życie tych

rozwiązań do czasu uzyskania pozytywnej decyzji Komisji Europejskiej.

5

V. Analiza

1. Ocena zgodności Projektu z mechanizmami pomocy publicznej

a) Projekt a notyfikowany program pomocowy związany ze wsparciem

energetyki odnawialnej

W dniu 25 listopada 2015 r. Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów

notyfikował do Komisji Europejskiej programy pomocowe przewidziane w rozdziale

IV Ustawy OZE - w jego brzmieniu przyjętym pierwotnie.

Przewidziane w Projekcie modyfikacje mechanizmów wsparcia energetyki

odnawialnej, odnoszące się w szczególności do:

(i) odejścia od zakupu przez sprzedawcę zobowiązanego energii elektrycznej

wytworzonej w instalacjach odnawialnego źródła energii o łącznej mocy

elektrycznej równej bądź wyższej niż 500 kW, w których wytwarzanie energii

elektrycznej rozpoczęto przed dniem wejścia w życie rozdziału IV Ustawy

OZE;

(ii) zmiany systemu aukcyjnego polegającej na przeprowadzaniu odrębnych aukcji

dla wymienionych w Projekcie technologii;

(iii) zmian zasad wsparcia dla prosumentów;

(iv) objęcia wsparciem w ramach systemu aukcyjnego mikro- i makroklastrów;

oraz

(v) rozszerzenia wsparcia dla dedykowanych instalacji współspalania.

stanowią bezsprzecznie istotną zmianę w stosunku do rozwiązań pierwotnych,

ocenianych przez Komisję Europejską w ramach pierwotnej notyfikacji. Konieczne

byłoby w związku z tym uzupełnienie wniosku notyfikacyjnego.

Warto zauważyć, że zgodnie z art. 9 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o

postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej notyfikacji uproszonej

podlega zmiana, o której mowa w art. 4 ust. 1 rozporządzenia Komisji (WE) nr

794/2004 z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie wykonania rozporządzenia Rady (WE)

nr 659/1999 ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania art. 93 Traktatu WE,

zatwierdzonego przez Komisję Europejską programu pomocowego.

Ten przywołany w ustawie z dnia 30 kwietnia 2004 r. przepis rozporządzenia Komisji

(WE) nr 794/2004 stanowi, że: "Dla celów art. 1 lit. c) rozporządzenia (WE) nr

659/1999 (regulującego procedurę notyfikacji programów pomocowych - przyp.

własny) zmiana pomocy istniejącej oznacza jakąkolwiek zmianę inną niż modyfikacje

o czysto administracyjnym lub formalnym charakterze, która nie może wpłynąć na

ocenę zgodności danego środka pomocowego ze wspólnym rynkiem. Jednak wzrost

6

pierwotnego budżetu istniejącego programu pomocowego do 20 % nie jest uznawany

za zmianę pomocy istniejącej."

Cofnięcie poprzedniej notyfikacji doprowadzi przy tym do powstania konieczności

dokonania ponownej notyfikacji mechanizmów wsparcia przewidzianych w rozdziale

IV Ustawy OZE, zgodnie z ustawą z dnia 30 kwietnia 2004 r. o postępowaniu w

sprawach dotyczących pomocy publicznej.

b) Projekt a Rozporządzenie GBER i Wytyczne KE dotyczące pomocy publicznej

na cele związane z energetyką odnawialną

Niezależnie od wpływu Projektu na już zatwierdzone programy pomocowe (KDT),

czy programy oceniane obecnie przez Komisje Europejską, celowa jest ocena tej

propozycji pod kątem jej zgodności z wymogami dotyczącymi pomocy publicznej w

sektorze energii odnawialnej określonymi w Rozporządzeniu GBER oraz w

Wytycznych KE. W szczególności, znaczenie ma tu art. 3 Rozporządzenia GBER,

stanowiący że:

"Programy pomocy, pomoc indywidualna przyznana w ramach programów pomocy

oraz pomoc ad hoc są zgodne z rynkiem wewnętrznym w rozumieniu art. 107 ust. 2 lub

3 Traktatu i wyłączone z obowiązku zgłoszenia, o którym mowa w art. 108 ust. 3

Traktatu, jeżeli odnośna pomoc spełnia wszystkie warunki określonych w rozdziale I

niniejszego rozporządzenia oraz szczególne warunki dotyczące odnośnej kategorii

pomocy ustanowione w rozdziale III niniejszego rozporządzenia."

W zmienianym art. 73 ust. 4 Ustawy OZE Projekt przewiduje przeprowadzanie aukcji

odrębnie dla różnych technologii w tzw. koszykach technologicznych, przy czym

wprowadzane są przykładowo (1) kategorie odwołujące się do wykorzystania mocy,

(2) kategorie odnoszące się do poziomu emisji CO2, a także (3) kategorie odnoszące

się do formy prowadzenia działalności. Są to dodatkowe kryteria technologiczne, poza

dopuszczanym w Wytycznych KE oraz Rozporządzeniu GBER rozróżnieniu na

instalacje małe o mocy do 1 MW oraz mocy do 500 kW oraz instalacje o mocy

wyższej.

W proponowanym brzmieniu art. 73 ust. 4 Ustawy OZE:

"Aukcje przeprowadza się odrębnie, z uwzględnieniem ust. 5, na sprzedaż energii

elektrycznej wytworzonej w instalacjach odnawialnego źródła energii:

1) o stopniu wykorzystania mocy zainstalowanej elektrycznej, łącznej bez względu

na źródło pochodzenia, większej niż 3504 MWh/MW/rok;

2) wykorzystujących do wytworzenia energii elektrycznej ulegającą biodegradacji

część odpadów przemysłowych i komunalnych, pochodzenia roślinnego lub

zwierzęcego, w tym odpadów z instalacji do przetwarzania odpadów oraz

odpadów z uzdatniania wody i oczyszczania ścieków, w szczególności osadów

ściekowych, zgodnie z przepisami o odpadach w zakresie kwalifikowania części

energii odzyskanej z termicznego przekształcania odpadów;

7

3) w których emisja CO2 jest nie większa niż 100 kg/MWh, o stopniu

wykorzystania mocy zainstalowanej elektrycznej większej niż 3504 MWh/MW/rok,

4) przez członków makroklastra energii,

5) przez członków mikroklastra energii,

6) innej niż wymieniona w pkt 1-5;"

Kolejność organizowania aukcji będzie ustalana każdorazowo przez Radę Ministrów

w rozporządzeniu, przy którym brany pod uwagę będzie cel w zakresie odnawialnych

źródeł energii oraz potencjał krajowych zasobów energii. Ponadto, okres sprzedaży

energii elektrycznej z instalacji, która wygrała aukcję nie będzie już wynikał wprost z

przepisów Ustawy OZE, tzn. nie będzie to sztywny okres 15-letni, lecz okres ten

będzie każdorazowo wyznaczany przez ministra właściwego do spraw energii.

W świetle pkt (126) Wytycznych KE oraz art. 42 ust. 2 Rozporządzenia GBER za

zgodną ze wspólnym rynkiem uznawana jest pomoc: (1) przyznawana w drodze

przetargowej (2) zgodnej z zasadami konkurencji (3) na podstawie jasnych i

przejrzystych kryteriów oraz (4) na zasadach niedyskryminacyjnych dla (5)

wszystkich wytwórców energii elektrycznej.

Propozycja zawarta w Projekcie nie będzie spełniała tych warunków, gdyż narzuca

rozróżnienie technologiczne, a także wyodrębnia grupę wytwórców, w stosunku do

których zasadniczym kryterium nie jest wykorzystywana technologia, lecz forma

funkcjonowania tzw. mikro- oraz makroklastry. Projekt w tym względzie nie

odpowiada wymogom pkt (3) - (5).

Wytyczne KE oraz Rozporządzenie GBER dopuszczają odstępstwo od wymogu

neutralności technologicznej na rzecz preferowania wybranych technologii

dopuszczalne jedynie wtedy, gdy:

a) przemawia za tym potencjał, jaki dana nowa i innowacyjna technologia

oferuje w dłuższej perspektywie czasowej,

b) wynika to z potrzeby zapewnienia dywersyfikacji,

c) jest to celowe z perspektywy ograniczeń sieciowych i stabilność sieci oraz

kosztów (integracji) systemu,

d) jest to uzasadnione koniecznością uniknięcia zakłóceń na rynkach

surowców w związku ze wsparciem na rzecz wytwarzania energii z

biomasy.

Projekt nie precyzuje jednak powodów wprowadzenia podziału na koszyki

technologiczne, ani warunków przydziału odpowiednich kwot ilościowych w aukcjach

przypadających dla poszczególnych technologii. Pozostawia tę kwestię do decyzji

Rady Ministrów, która w rozporządzeniu wydanym na podstawie art. 72 Ustawy OZE

ustalać będzie roczne kwoty ilościowe przeznaczone do aukcji, biorąc przy tym pod

uwagę nie kryteria określone w Wytycznych KE czy w Rozporządzeniu GBER, lecz

8

przy uwzględnieniu polityki energetycznej państwa, bezpieczeństwa funkcjonowania

systemu elektroenergetycznego oraz zobowiązań wynikających z umów

międzynarodowych.

Przy takiej formule udzielania wsparcia utrudnione będzie ocenienie czy wsparcie to

będzie proporcjonalne (tj. ograniczone do minimalnej kwoty potrzebnej do stworzenia

zachęty do prowadzenia działalności - pkt 3.1 (27) e) oraz 3.2.3 Wytycznych KE) oraz

adekwatne (tj. jest instrumentem polityki właściwym do osiągnięciem wspólnego celu,

zakłócającym w najmniejszym stopniu handel i konkurencję - pkt 3.1 (27) c) oraz

3.2.5 Wytycznych KE). Ryzyko to odnosi się przykładowo do dedykowanej instalacji

spalania wielopaliwowego, która może być zgłaszana w aukcjach w każdym z

koszyków.

Poza tym całkowicie niejasny jest tryb przyznawania, a następnie weryfikacji stopnia

wykorzystania pomocy przez mikro- czy makroklastry w razie rozwiązania

porozumienia o utworzeniu takiego mechanizmu współpracy.

Takie ukształtowanie systemu aukcyjnego wywołuje zatem istotne wątpliwości

dotyczące adekwatności i proporcjonalności pomocy przyznawanej poszczególnym

technologiom wytwarzania energii elektrycznej, zwiększając ryzyko nieuzasadnionego

preferowania jednych technologii kosztem innych.

Niemożliwe będzie również zweryfikowanie tego, czy preferencja dla wybranych

technologii odpowiada kryteriom określonym w Wytycznych KE. Wytyczne te,

przykładowo, odnoszą się do instalacji o mocy elektrycznej zainstalowanej 1 MW

oraz 500 kW. Poziom wykorzystania mocy 3504 MWh/MW/rok nie jest wskazany w

Wytycznych KE jako uzasadniający jakiekolwiek odstępstwo od zasady

niedyskryminowania technologicznego.

Ponadto, przewidziane w Projekcie dopuszczenie biomasy, w skład której wchodzić

mogą także substancje nienaturalne spowoduje, że biomasa taka nie będzie spełniać

kryteriów wskazanych w definicji "biomasy" ujętej w Dyrektywie OZE, a wsparcie

takie nie będzie wsparciem objętym Rozporządzeniem GBER oraz Wytycznymi KE.

Zastrzeżenie z punktu widzenia unijnych regulacji dotyczących pomocy publicznej

budzi również i to, że wsparcie dla instalacji wykorzystujących biomasę ograniczone

jest do tych instalacji, które wykorzystują tzw. "biomasę lokalną". Przede wszystkim

w art. 107 ust. 1 TFUE za niedozwoloną uznaje się pomoc, która "zakłóca lub grozi

zakłóceniem konkurencji poprzez sprzyjanie niektórym przedsiębiorstwom lub

produkcji niektórych towarów". Niewątpliwie za takie ograniczenie należy uznać

warunek korzystania z biomasy lokalnej. Potwierdza to podejście zapis zawarty we

art. 1 ust. 5 Rozporządzenia GBER:

"Niniejsze rozporządzenie nie ma zastosowania do środków pomocy państwa, które

same w sobie — ze względu na warunki lub metody finansowania — nierozerwalnie

wiążą się z naruszeniem prawa Unii, w szczególności do:

9

[…]

b) środków pomocy, w przypadku których przyznanie pomocy uwarunkowane jest

obowiązkiem korzystania przez beneficjenta z towarów produkcji krajowej lub usług

krajowych".

c) Projekt a program pomocowy dotyczący kontraktów długoterminowych

sprzedaży mocy i energii elektrycznej

Projekt zmienia podmioty odpowiedzialne za administrowanie środkami zebranymi z

tytułu opłaty OZE i wypłatę tych środków w celu pokrycia ujemnego salda u

wytwórców energii elektrycznej w instalacjach odnawialnego źródła energii oraz

sprzedawców zobowiązanych. Zamiast Operatora Rozliczeń Energii Odnawialnej SA

obowiązki w tym zakresie przejmą Operator Systemu Przesyłowego, spółka Polskie

Sieci Elektroenergetyczne SA, oraz spółka Zarządca Rozliczeń SA.

Decyzją z dnia 25 września 2007 r. (K (2007) 4319) Komisja Europejska zatwierdziła

program pomocowy w zakresie rekompensat związanych z rozwiązaniem kontraktów

długoterminowych sprzedaży mocy i energii elektrycznej. System tez został

przewidziany w ustawie z dnia 29 czerwca 2007 r. o zasadach pokrywania kosztów

powstałych u wytwórców w związku z przedterminowym rozwiązaniem umów

długoterminowych sprzedaży mocy i energii elektrycznej ("Ustawa KDT").

Zawarte w Projekcie rozwiązania dotyczące poboru i wypłaty tzw. opłaty OZE

przewiduje, że poborem tej opłaty będzie zajmował się Operator Systemu

Przesyłowego, spółka Polskie Sieci Elektroenergetyczne SA. Operator ten będzie

pobierać tę opłatę na zasadach podobnych do tych, które dla poboru tzw. opłaty

przejściowej ustalone zostały w Ustawie KDT.

Dodatkowo, w Projekcie zawarta została możliwość wykorzystania środków

pobranych na poczet opłaty przejściowej w celu pokrycia ewentualnego ujemnego

salda na rachunku opłaty OZE oraz odwrotnie, środków zebranych na poczet opłaty

OZE na pokrycie niedoborów środków na rachunku opłaty przejściowej (zmiany do

art. 102 oraz 105a Ustawy OZE). Analogicznie, wsparcie dla wytwarzania energii

elektrycznej z odnawialnych źródeł energii może pochodzić ze środków

przeznaczonych na potrzeby pokrycia tzw. kosztów osieroconych elektrowni

konwencjonalnych, będących stronami kontraktów długoterminowych. Warto przy

tym zaznaczyć, że wobec bliskiego zakończenia wypłat środków z tytułu opłaty

przejściowej na potrzeby takich elektrowni, środki pobierane na poczet opłaty

przejściowej będą stanowić, co bardziej prawdopodobne, dodatkowe źródło

finansowania energetyki odnawialnej.

Projekt nakazuje, aby pobrane przez Zarządcę Rozliczeń SA środki z rachunku opłaty

OZE albo z rachunku opłaty przejściowej podlegały zwrotowi w pełnej wysokości na

ten rachunek, z którego zostały pobrane. Niemniej jednak brak jest przepisu

wskazującego na czas, w którym ma dojść do takiego zwrotu.

10

W tym kontekście warto zwrócić uwagę na to, że mechanizm zaproponowany w

Projekcie nie zwiększa budżetu programu pomocowego dla elektrowni objętych

Ustawą KDT. Nie zmienia również sposobu kalkulacji wysokości pomocy

pozyskiwanej przez te elektrownie z tego programu. Możliwość czasowego

wykorzystywania środków pobranych na poczet opłaty OZE nie zwiększa tego

budżetu, ani nie stanowi zmiany pomocy jako takiej, a w konsekwencji nie wpływa na

jej ocenę zgodności ze wspólnym rynkiem.

d) Projekt a pomoc publiczna na rzecz Operatora Systemu Przesyłowego oraz

Zarządcy Rozliczeń SA

Na prawo państw członkowskich do obciążania operatorów systemów

elektroenergetycznych obowiązkami ze sfery użyteczności publicznej, także w

zakresie ochrony środowiska, wskazuje art. 3 ust. 2 Dyrektywy 209/72, zastrzegając

jednak konieczność przestrzegania przy tym wymogów określonych w art. 106 TFUE,

tj. dopuszczalnej pomocy publicznej oraz ochrony konkurencji.

Podobnie Komisja Europejska postrzega powierzenie takich usług innym podmiotom,

tu w Projekcie Zarządcy Rozliczeń SA, jako podmiotowi odpowiedzialnemu za

dysponowanie środkami pobranymi z tytułu opłaty OZE. Te wymogi dotyczą w

szczególności rekompensat otrzymywanych przez podmioty, którym zleca się takie

obowiązki.

Komisja Europejska w dokumentach: (i) "Komunikat Komisji w sprawie stosowania

reguł Unii Europejskiej w dziedzinie pomocy państwa w odniesieniu do rekompensaty

z tytułu usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym" z dnia 11 stycznia

2011 r."; (ii) "Zasady ramowe Unii Europejskiej dotyczące pomocy państwa w formie

rekompensaty z tytułu świadczenia usług publicznych (2011)" oraz (iii) Decyzji

Komisji z dnia 20 grudnia 2011 r. "w sprawie stosowania art. 106 ust. 2 Traktatu o

funkcjonowaniu Unii Europejskiej do pomocy państwa w formie rekompensaty z tytułu

świadczenia usług publicznych, przyznawanej przedsiębiorstwom zobowiązanym do

wykonywania usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym" wymieniła

warunki jakie powinny być spełnione w takim przypadku, podtrzymując stanowisko

wyrażone przez Trybunał Sprawiedliwości UE (w szczególności w orzeczeniu

Altmark; C-280/00), pod rygorem uznania takich rekompensat za pomoc publiczną w

rozumieniu art. 107 TFUE.

Warunkami tymi są:

"[…] Po pierwsze, przedsiębiorstwo będące beneficjentem powinno być rzeczywiście

obciążone wykonaniem zobowiązań do świadczenia usług publicznych i zobowiązania

te powinny być jasno określone. […]

[…] Po drugie, parametry, na których podstawie obliczona jest rekompensata, muszą

być wcześniej ustalone w obiektywny i przejrzysty sposób, tak aby nie powodowała

ona powstania dodatkowej korzyści ekonomicznej, która mogłaby powodować

uprzywilejowanie przedsiębiorstwa będącego beneficjentem względem

11

przedsiębiorstw z nim konkurujących. […] Zrekompensowanie przez państwo

członkowskie strat poniesionych przez przedsiębiorstwo bez uprzedniego ustalenia

parametrów tej rekompensaty, jeżeli następnie okaże się, że działalność w zakresie

pewnych usług publicznych w ramach wykonywania zobowiązań do świadczenia

usług publicznych nie była wykonalna ekonomicznie, stanowi interwencję

finansową, która wchodzi w zakres pojęcia pomocy państwa w rozumieniu art. (107

ust. 1 Traktatu).

[…] Po trzecie, rekompensata nie może przekraczać kwoty niezbędnej do pokrycia

całości lub części kosztów poniesionych w celu wykonania zobowiązań do świadczenia

usług publicznych, przy uwzględnieniu związanych z nimi przychodów oraz

rozsądnego zysku […].

[…] Po czwarte, jeżeli wybór przedsiębiorstwa, któremu ma zostać powierzone

wykonywanie zobowiązań do świadczenia usług publicznych, nie został w danym

przypadku dokonany w ramach procedury udzielania zamówień publicznych,

pozwalającej na wyłonienie kandydata zdolnego do świadczenia tych usług po

najniższym koszcie dla społeczności, poziom koniecznej rekompensaty powinien zostać

ustalony na podstawie analizy kosztów, jakie przeciętne przedsiębiorstwo, prawidłowo

zarządzane i wyposażone w środki transportu odpowiednio do tego, by móc uczynić

zadość wymogom stawianym usługom publicznym, poniosłoby na wykonanie takich

zobowiązań, przy uwzględnieniu związanych z nimi przychodów oraz rozsądnego

zysku osiąganego przy wypełnianiu tych zobowiązań”

Odnosząc się do tych zasad zauważyć można przede wszystkim brak w Projekcie

uregulowań, według których ustalana byłaby rekompensata przyznawana zarówno

Zarządcy Rozliczeń SA jak i Operatorowi Systemu Przesyłowego w związku z

realizowaniem przez nich czynności zleconych im w Ustawie OZE, po modyfikacji

zgodnej z intencją Projektu. O ile Operator Systemu Przesyłowego podlega reżimowy

taryfowemu, w toku którego te koszty mogłyby być weryfikowane przez Prezesa

Urzędu Regulacji Energetyki, to już Zarządca Rozliczeń SA takim mechanizmom

kontrolnym nie podlega. Może to nieść ryzyko uznania takich środków za pomoc

publiczną, a to wiązałoby się z obowiązkiem notyfikacji takiej pomocy do Komisji

Europejskiej.

e) Projekt a ewentualna pomoc publiczna na rzecz sprzedawców

W Projekcie zaproponowana została modyfikacja zasad rozliczeń energii elektrycznej

wytwarzanej przez prosumentow oraz wprowadzanej do sieci elektroenergetycznej

jako nadwyżki ponad własne zapotrzebowanie prosumenta. Przewiduje ona, że

rozliczenie pomiędzy energią elektryczną wprowadzoną do sieci a energią elektryczna

pobraną z sieci przez takiego prosumenta, w okresie większego zapotrzebowania i

niższej generacji w mikroinstalacji należącej do takiego prosumenta. To rozliczenie

nastąpi w proporcji 1 do 0,7 w przypadku mikroinstalacji o łącznej mocy

zainstalowanej elektrycznej nie większej niż 7 kW, lub 1 do 0,5 w przypadku

mikroinstalacji o łącznej mocy wyższej niż 7 kW, lub 1 do 0,35 w przypadku

12

mikroinstalacji, dla których prosument skorzystał ze wsparcia ze środków publicznych

na zakup lub instalację mikroinstalacji lub jej części.

Taka proporcja może zostać uznana za preferującą sprzedawców, którzy mogą

uzyskiwać korzyść w przypadku, gdy ceny po jakich energia elektryczna będzie

sprzedawana przez prosumenta, będzie zbliżona lub wyższa od cen stosowanych przez

takiego sprzedawcę. Warto jednakże zauważyć, że ten sposób rozliczenia nie jest

obowiązkowy, lecz jest opcją, z której prosument może, ale nie musi skorzystać, a

dodatkowo, takie przysporzenie nie będzie pochodzić ze środków publicznych, co

wyklucza zakwalifikowanie takiego mechanizmu jako mechanizmu pomocowego w

rozumieniu art. 107 TFUE.

Potwierdza to orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości UE, według którego

nałożenie na pewną grupę przedsiębiorców: sprzedawców czy prosumentów

obowiązku zakupu czy szczególnego sposobu rozliczenia energii elektrycznej nie jest

pomocą publiczną (tak orzeczenie w sprawie Preussen Elektra, C-379/98; oraz

orzeczenie w sprawie Essent Netwerk Noord, C-206/06).

2. Ocena zgodności z nakazem wspierania rozwoju energetyki prosumenckiej

Projekt zawiera rozwiązania prawne, które mogą mieć skutek zniechęcający do

prowadzenia działalności w zakresie wytwarzania energii elektrycznej przez

prosumentów. Projekt usuwa z Ustawy OZE przepisy zawierające cenę gwarantowaną

(art. 41 ust. 10-18 Ustawy OZE), wyższą niż średnia cena rynkowa stosowana przez

sprzedawców zobowiązanych wobec wytwórców energii elektrycznej w instalacjach

odnawialnego źródła energii. Dodatkowo, poprzez wdrożenie net-meteringu

polegającego na nierównomiernym zaliczaniu ilości energii elektrycznej pobranej z

sieci elektroenergetycznej przez prosumenta i ilości wprowadzonej z mikroinstalacji

Projekt odchodzi od równego traktowania sprzedawców i prosumentów.

Oznaczać to będzie, przy braku jakiegokolwiek innego instrumentu wsparcia dla

mikroinstalacji, że prosumentom zostaną zapewnione oczywiście mniej korzystne

warunki prowadzenia działalności niż przewidywała to Ustawa OZE, która została

uchwalona w lutym 2016 r. i stanowiła od tego momentu podstawę do decyzji i

działań inwestycyjnych podejmowanych przez prosumentów.

Nie da się zaprzeczyć, że przyjmowanie aktów prawnych, które pogarszają warunki w

jakich użytkowane będą inwestycje odnawialnego źródła energii stoi w sprzeczności z

art. 3 ust. 1 Dyrektywy OZE, stanowiącym że: "każde państwo członkowskie dba o to,

aby jego udział energii ze źródeł odnawialnych (…) w 2020 r. odpowiadał co najmniej

jego krajowemu celowi ogólnemu dla udziału energii ze źródeł odnawialnych w tym

roku." W tym przypadku prosumenci niewątpliwie przyczyniają się do realizacji

krajowego celu w zakresie udziału energii elektrycznej pochodzącej z odnawialnych

źródeł. Jest to bowiem ta część użytkowników systemu elektroenergetycznego,

których potencjał nie został jeszcze zaktywizowany.

13

3. Ocena zgodności z wymogami rozwoju wspólnego rynku energii elektrycznej

oraz niezależności operatora systemu elektroenergetycznego.

Projekt wywołuje wątpliwości dotyczące jego zgodności z Dyrektywą 2009/72. To

zastrzeżenie związane jest z rozszerzeniem net-meteringu na należności za dystrybucję

energii elektrycznej, a nie tak jak przewidywała to Ustawa OZE ograniczenie tego

mechanizmu wyłącznie do należności za energię elektryczną.

O ile w przypadku sprzedaży energii elektrycznej, w ramach której dochodzi do

przeniesienia własności do energii elektrycznej jako towaru, takie rozliczenie może

być celowe, jako odpowiedź na specyfikę wytwarzania energii elektrycznej w

mikroinstalacji, to nie ma takiego uzasadnienia w stosunku do opłat z tytułu

dystrybucji energii elektrycznej. Usługa ta bowiem jest świadczona w pełnym

rozmiarze, niezależnie od tego czy prosument wybrał wariant rozliczeń z net-

meteringiem, czy też nie. W konsekwencji mechanizm ten prowadzi do tego, że

operatorzy systemów elektroenergetycznych zmuszeni zostaną do subsydiowania

skrośnego prosumentów, kosztem innych grup odbiorców.

Takie działanie jest wprost sprzeczne z wymogami unbundling'u, w szczególności

rozdziałem księgowym opisanym w art. 31 Dyrektywy 2009/72, jak również w

zawartym w tym przepis obowiązkiem operatorów systemów elektroenergetycznych

do unikania dyskryminacji, subsydiowania skrośnego oraz innego zakłócania

konkurencji na rynku energii elektrycznej.

Innym obszarem wywołującym potencjalne wątpliwość jest pobór przez Operatora

Systemu Przesyłowego środków z tytułu opłaty OZE. W szczególności wątpliwość ta

dotyczy zgodności z wymogami unbundling'u realizowania przez operatora

obowiązków nie związanych z zarządzaniem i eksploatacją sieciami

elektroenergetycznymi. Takie działanie nie jest jednak sprzeczne ani z wymogami

Dyrektywy 2009/72, ani z wytycznymi Komisji Europejskiej zawartymi w notach

interpretacyjnych do tej dyrektywy (Interpretative note on Directive 2009/72/EC

Concerning common rules for the Internal Market in Electricity and Directive

2009/73/EC concerning common rules for the internal market in natural gas; The

Unbundling Regime, 22 January 2010). Nie są to czynności związane z wytwarzaniem

energii elektrycznej, lecz działania w sferze publicznej narzucone przez państwo,

zbliżone w swym charakterze do poboru opłaty przejściowej w celu sfinansowania

kosztów osieroconych wytwórców, czy najnowszego obowiązku związanego z

poborem opłaty audiowizualnej. Z Dyrektywy 2009/72 nie można wywieść ogólnego

zakazu prowadzenia działalności innej niż działalność stricte operatorska, o ile nie jest

to działalność związana z wytwarzaniem lub obrotem (sprzedażą) energią elektryczną.

4. Ocena zgodności Projektu z unijną zasadą swobody przepływy towarów

W Projekcie wprowadzane są preferencje dla instalacji odnawialnych źródła energii, w

których wykorzystywana jako paliwo będzie tzw. biomasa lokalna. Odpowiednie

zmiany zawarto w propozycjach zapisów art. 44 oraz art. 45 Ustawy OZE dotyczących

prawa do uzyskiwania świadectw pochodzenia, jak również propozycji dotyczącej

14

zmiany art. 71 Ustawy OZE w zakresie możliwości przystąpienia do aukcji. Za

biomasę lokalną uznawana będzie biomasa pozyskana pierwotnie z obszaru

znajdującego się w promieniu określonym w rozporządzeniu przez ministra

właściwego do spraw energii, przy czym promień taki nie będzie większy niż 300 km

od jednostki wytwórczej, w której biomasa ta miałaby zostać wykorzystana.

Takie ukształtowanie wywołuje zastrzeżenia dotyczące zgodności takiego

ograniczenia z jedną z podstawowych wolności traktatowych jaką jest zasada

swobodnego przepływu towarów i być równoznaczne z wprowadzeniem

niedozwolonych na gruncie przepisów TFUE ograniczeń ilościowych lub środków o

równoważnym skutku (art. 35 TFUE). Biomasa pochodząca z innych krajów

członkowskich nie będzie mogła zostać wykorzystana jako źródło energii w

instalacjach odnawialnego źródła energii w sposób pozwalający takim instalacjom na

uczestnictwo w systemach wsparcia. Nie zachodzą przy tym żadne podstawy do

wprowadzania takiego ograniczenia określone w art. 36 TFUE, tzn. nie jest to

uzasadnione w szczególności względami porządku czy bezpieczeństwa publicznego,

ani ochrony życia lub zdrowia.

Zgodnie z wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości UE z dnia 13 stycznia 2000 r. (C-

254/98) ustawodawstwo, które wprowadza ograniczenia terytorialne dla obrotu, nie

wpływa w ten sam sposób na obrót produktami krajowymi oraz obrót produktami z

innych państw członkowskich, pomimo iż ma zastosowanie do wszystkich podmiotów

prowadzących działalność na obszarze kraju. W konsekwencji, może ono zakłócać

handel wewnątrzwspólnotowy w takim zakresie, w jakim utrudnia dostęp do rynku

państwa członkowskiego towarom przywożonym z innych państw członkowskich w

większym stopniu aniżeli towarom krajowym. Bez znaczenia jest przy tym fakt, że w

każdym obszarze kraju ustawodawstwo dotyczy zarówno towarów z innych części

terytorium kraju, jak i pochodzących z innych państw członkowskich. Cele o

charakterze wyłącznie gospodarczym nie mogą uzasadniać ograniczenia

fundamentalnej zasady swobodnego przepływu towarów.

Niemniej jednak, prawo państw członkowskich do wprowadzania ograniczeń w

dostępie do systemów wsparcia wytwarzania energii elektrycznej w odnawialnych

źródłach energii dopuścił Trybunał Sprawiedliwości UE w orzeczeniu z dnia 1 lipca

2014 r., w sprawie Alands Vindkraft AB (C-573/12):

"1. Przepisy art. 2 akapit drugi lit. k) i art. 3 ust. 3 dyrektywy 2009/28 Parlamentu

Europejskiego i Rady 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania

stosowania energii ze źródeł odnawialnych zmieniającej i w następstwie uchylającej

dyrektywy 2001/77/WE oraz 2003/30/WE należy interpretować w ten sposób, że

pozwalają one państwu członkowskiemu na ustanowienie systemu wsparcia takiego

jak rozpatrywany w postępowaniu głównym, który przewiduje przyznawanie

producentom zielonej energii zbywalnych certyfikatów wyłącznie w zamian za zieloną

energię wyprodukowaną na terytorium tego państwa i który nakłada na dostawców

i niektórych użytkowników energii elektrycznej obowiązek corocznego przekazywania

właściwym władzom określonej liczby certyfikatów, odpowiadającej udziałowi

w całkowitej ilości energii dostarczonej lub zużytej.

15

2. Artykuł 34 TFUE należy interpretować w ten sposób, że nie stoi on na przeszkodzie

uregulowaniu krajowemu takiemu jak to analizowane w postępowaniu głównym, które

przewiduje przyznawanie producentom zielonej energii elektrycznej zbywalnych

certyfikatów wyłącznie w zamian za zieloną energię wyprodukowaną na terytorium

danego państwa członkowskiego i które nakłada na dostawców i niektórych

użytkowników energii elektrycznej obowiązek corocznego przekazywania właściwym

władzom określonej liczby takich certyfikatów, odpowiadającej udziałowi w całkowitej

ilości energii dostarczonej lub zużytej, pod rygorem uiszczenia opłaty specjalnej."

Trybunał Sprawiedliwości odwołał się w tym przypadku do art. 3 ust. 3 Dyrektywy

OZE pozwalającego państwom członkowskim na decydowanie o tym, w jakim

zakresie wspierają one energię ze źródeł odnawialnych wytwarzaną w innym

państwie.

Nie wydaje się jednak, aby powołując się na pogląd wyrażony w sprawie Alands

Vindkraft AB oraz na brzmienie art. 3 ust. 3 Dyrektywy OZE można byłoby uzasadnić

wprowadzenie ograniczenia prawa udziału w systemie wsparcia dla instalacji

odnawialnego źródła energii elektrycznej zlokalizowanych w Polsce, które

wykorzystują w procesie wytwarzania biomasę inna niż biomasa lokalna, np. nabytą w

innym kraju członkowskim. Gdyby taką możliwość potwierdzić, to analogicznie

przecież ustawodawca mógłby wprowadzić inne ograniczenia, w pewien sposób

powiązane z systemem wsparcia, ale o charakterze ewidentnie dyskryminacyjnym i

niezgodnym z zasadą swobody przepływu towarów. Przykładowo, podobny charakter

miałoby wprowadzenie wymogu, aby urządzenia służące wytwarzaniu energii

elektrycznej pochodziły od producentów, których zakłady znajdują się w promieniu

500 km.

Wprawdzie Trybunał Sprawiedliwości UE także i w innych orzeczeniach potwierdzał

priorytet względów ochrony środowiska nad swobodą wymiany

wewnątrzwspólnotowej, to w analizowanym przypadku trudno jest znaleźć takie

uzasadnienie. Wytwarzanie biomasy lokalnie (w rozumieniu propozycji zawartej w

Projekcie) nie wydaje się mieć znaczenia z punktu widzenia ochrony środowiska. Nie

jest to także preferencja technologiczna, dla której uzasadnienie można znaleźć w

Wytycznych KE i Rozporządzeniu GBER.

Ostatecznym argumentem przeciwko takiemu kryterium może być brzmienie art. 1

ust. 5 Rozporządzenia GBER, które przypadki przyznawania pomocy uwarunkowane

obowiązkiem korzystania przez beneficjenta z towarów produkcji krajowej lub usług

krajowych kwalifikuje jako nierozerwalnie wiążące się z naruszeniem prawa Unii

Europejskiej.

5. Ocena Projektu w świetle zasady lojalnej współpracy oraz zapewnienia

efektywności przepisów prawa wspólnotowego

Propozycje ujęte w Projekcie wywołują obiekcje związane z ich zgodnością z

podstawową zasadą współdziałania państw członkowskich w ramach Unii

Europejskiej, czyli zasadą lojalnej współpracy, które swoją podstawę znajduje w art. 4

16

ust. 3 TUE. Państwa Członkowskie związane są zasadą lojalnej współpracy także przy

implementacji dyrektyw (Źródła i zakres prawa Unii Europejskiej, Dokumenty

informacyjne o Unii Europejskiej – 2016, Parlament Europejski).

Przepis ten stanowi, że:

"Zgodnie z zasadą lojalnej współpracy Unia i Państwa Członkowskie wzajemnie się

szanują i udzielają sobie wzajemnego wsparcia w wykonywaniu zadań wynikających z

Traktatów. Państwa Członkowskie podejmują wszelkie środki ogólne lub szczególne

właściwe dla zapewnienia wykonania zobowiązań wynikających z Traktatów lub

aktów instytucji Unii. Państwa Członkowskie ułatwiają wypełnianie przez Unię jej

zadań i powstrzymują się od podejmowania wszelkich środków, które mogłyby

zagrażać urzeczywistnieniu celów Unii."

Promowanie stosowania energii ze źródeł odnawialnych jest celem Unii Europejskiej

wyrażonym w wielu dokumentach unijnych oraz potwierdzonym w Dyrektywie OZE.

Komisja Europejska podkreśla to m.in. we Wprowadzeniu do Wytycznych KE:

"W dniu 22 stycznia 2014 r., w komunikacie zatytułowanym „Ramy polityczne na

okres 2020–2030 dotyczące klimatu i energii” (Ramy 2030), Komisja zaproponowała

cele związane z energią i klimatem, które mają zostać zrealizowane do 2030 r. Filary

Ram 2030 to: (i) ograniczenie o 40 % emisji gazów cieplarnianych w stosunku do

poziomu z 1990 r.; (ii) wiążący dla całej UE cel, który zakłada udział energii ze źródeł

odnawialnych wynoszący co najmniej 27 %; (iii) nowe aspiracje w obszarze polityki

ukierunkowanej na efektywność energetyczną; oraz (iv) nowy system zarządzania i

zestaw nowych wskaźników w celu zapewnienia konkurencyjnego i bezpiecznego

systemu energii."

Państwa członkowskie powinny doprowadzić do pełnego i skutecznego wdrożenia

Dyrektywy OZE, w stopniu adekwatnym do osiągnięcia ustalonego w niej celu (tak

Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku z dnia 11 września 2014 r., C-277/13; w

wyroku z dnia 26 czerwca 2003 r., C-233/00; oraz w wyroku z dnia 17 czerwca 1999

r., C-336/97). To, że w świetle art. 288 TFUE państwu członkowskiemu przyznana

została swoboda dotycząca wyboru formy i środków implementacji dyrektywy nie jest

równoznaczne z odejściem od standardów stanowienia prawa przy poszanowaniu

słusznych oczekiwań obywateli i przedsiębiorców związanych z procesem wdrożenia

dyrektywy.

Podstawowe wymogi związane ze stabilnością systemów wsparcia energetyki

odnawialnej znaleźć można zarówno w Dyrektywie OZE jak i w Rozporządzeniu

GBER oraz w Wytycznych KE. W dyrektywie, w pkt (2) preambuły podkreślana jest

potrzeba stabilności systemów wsparcia w celu zachowania zaufania inwestorów.

Podkreśla się w tym aspekcie konieczność zagwarantowania kontynuacji systemów

wsparcia wdrożonych na podstawie dyrektywy poprzedzającej Dyrektywę OZE (tj.

dyrektywy 2011/77/WE). Regulacje dotyczące pomocy publicznej określają

maksymalną długość okresu wsparcia, jaką jest okres pełnej amortyzacji instalacji

wytwórczych.

17

Projekt w swym założeniu modyfikuje istotnie zasady wsparcia energetyki

odnawialnej określone w Ustawie OZE, który to akt i tak przedstawiał sobą

fundamentalną zmianę zasad i uwarunkowań rozwoju energetyki odnawialnej. Kolejna

zmiana systemu wsparcia, o takiej skali jak planowana w Projekcie, znacznie utrudnia

realizację celów wspólnotowych oraz krajowych ustalonych Dyrektywie OZE. Częste

i zaskakujące zmiany systemu wsparcia, w tym zmiany nieodpowiadające wymogom

prawidłowej legislacji, podważają zaufanie do prawa, zagrażając urzeczywistnieniu

celów unijnych.

Warto wskazać przykładowo na pozbawienie wytwórców, których instalacje

odnawialnego źródła energii o łącznej mocy elektrycznej równej bądź wyższej niż 500

kW rozpoczęły wytwarzanie energii elektrycznej rozpoczęto przed dniem wejścia w

życie rozdziału IV Ustawy OZE, prawa do sprzedaży energii elektrycznej do

sprzedawców zobowiązanych. Czy też pozbawienia tych sprzedawców prawa do

akcesu do systemu aukcyjnego z instalacjami już wytwarzającymi energię elektryczną

i korzystającymi z systemu wsparcia opartego na świadectwach pochodzenia.

Z drugiej natomiast strony, jako przykład sprzeczny z potrzebą wspierania wzrostu

technologii odnawialnych wymienić można proponowaną w Projekcie modyfikację

pozwalającą na otrzymywanie świadectw pochodzenia oraz uczestnictwo w aukcjach

przez wytwórców wytwarzających energię elektryczną w instalacjach odnawialnego

źródła energii, w których biomasa zawiera substancje niewystępujące naturalnie. Taka

możliwość utrudni w oczywisty sposób funkcjonowanie tych instalacji odnawialnego

źródła energii, które wytwarzają energię elektryczna w sposób całkowicie naturalny.

Innym przykładem jest przywrócenie możliwości korzystania z pełnego wsparcia dla

technologii współspalania w ramach tzw. dedykowanej instalacji spalania

wielopaliwowego. Konsekwencją zmiany definicji tej instalacji będzie to, że

technologia ta stanie się beneficjentem systemu wsparcia określonego w Ustawie

OZE, tzn. wsparcie nie będzie już ograniczone do takich instalacji, które uzyskały

koncesje na wytwarzanie energii elektrycznej przed dniem 30 czerwca 2014 r.

Wsparcie dla niej nie będzie istotnie ograniczone, a wytwórcy wytwarzający energię

elektryczną w takich instalacjach uzyskają prawo do otrzymywania świadectw

pochodzenia oraz do korzystania z systemu aukcyjnego (w zależności od daty

rozpoczęcia wytwarzania energii elektrycznej w danej instalacji).

Stanie się tak pomimo zastrzeżeń zgłaszanych wobec wspierania współspalania na

takim samym poziomie jak innych technologii, prowadzącego z dużym

prawdopodobieństwem do nadwsparcia, skarg kierowanych do Komisji Europejskiej

oraz postępowania wszczętego w tej sprawie przez komisję.

***

Mamy nadzieję, że przedstawione powyżej stanowisko okaże się pomocne. W razie

potrzeby dodatkowych wyjaśnień prosimy o kontakt.