Cele i mierniki

1

Bo jest: Mało czytelny Nie wystarczająco celowy Nieskuteczny Nieefektywny Jest narzędziem wydatkowania a nie

zarządzania

2

Wdrożenie metod budżetowania zadaniowego jest zawsze przedsięwzięciem, które swym zasięgiem przekracza granice problemów finansowych.

Ostatecznym celem wdrożenia budżetowania zadaniowego nie jest bowiem zmiana kształtu budżetu, ale zmiana sposobu myślenia o funkcjonowaniu instytucji publicznych i zasadnicza rewolucja w zarządzaniu tymi instytucjami.

3

Koncepcja New Public Management traktuje jednostki administracji publicznej jako dostawców specyficznych usług, a nie jako sformalizowane urzędy, wykonujące prawem przypisane, biurokratyczne działania.

Podstawowe funkcje urzędów są analizowane prawie wyłącznie z punktu widzenia klienta, bądź zewnętrznego (obywatela), bądź wewnątrzadministracyjnego (innej jednostki publicznej, innego urzędu, jednostki nadrzędnej).

Przy tego typu koncepcjach pojęcie klienta i pojęcie usługi są pojęciami fundamentalnymi.

Działania administracji zorientowane są wtedy na obywatela jako na odbiorcę usług i klienta, a władza publiczna postrzegana jest jako odpowiedzialna za dostarczenie tych usług, które są niezbędne dla społeczeństwa.

4

CZĘŚĆ/FUNKCJE

Zadanie 1 Zadanie 2

Działanie 1.1.4

Działanie 1.1..3

Działanie 1.1.2

Działanie 1.1.1

Działanie 1.2.4

Działanie 1.2.3

Działanie 1.2.2

Działanie 1.2.1

Działanie 1.3.2

Działanie 1.3.1

Działanie 2.1..2

Działanie 2.2.4

Działanie 2.2.3

Działanie 2.2.

Działanie 2.2.1

Działanie 2.1.1

Podzadanie 1

Podzadanie 2

Podzadanie 3

Podzadanie 4

Podzadanie 5

Podzadanie n

Działanie n.3

Działanie

n .2Działanie n.1

Zadanie 3

Struktura Budżetu Zadaniowego

5

Są ukierunkowane na osiągnięcie określonego rezultatu

Określają, co chcemy osiągnąć w zdefiniowanych ramach czasowych

Dają się zmierzyć lub opisać Odnoszą się do uwarunkowań dotyczących

społeczeństwa (klientów) Są wyrażone zadaniami/podzadaniami/

działaniami

6

Kryteria doboru celów:

Cele powinny być sformułowane tak, aby odnosiły się do efektów działań, a nie do działań, które służą ich osiągnięciu.

Przykład Celem polityki zdrowotnej może być obniżenie kosztów

zdrowotnych i społecznych związanych z paleniem papierosów, natomiast wprowadzenie zakazu palenia w określonych miejscach jest jedynie środkiem realizacji tego celu, a nie celem samym w sobie.

7

Cel a środek

Wprowadzić na rynek nowe technologie opracowane przez firmy, które otrzymały wsparcie z budżetu na prace badawczo-naukowe

Zredukować liczbę przestępstw Zredukować różnicę w dochodach

gospodarstw rolnych w najbogatszych i najbiedniejszych województwach

Obniżyć stopę bezrobocia

8

Przykłady celów:

konkretne, tzn. precyzyjnie sformułowane, nie budzące wątpliwości interpretacyjnych, pozwalające na jednoznaczne sformułowanie miernika

mierzalne ilościowo i jakościowo, tzn. pozwalające na dobór miernika jednoznacznie określającego, czy wyznaczony cel został osiągnięty

realne, tzn. możliwe do osiągnięcia określone w czasie, tzn. posiadające określone

terminy rozpoczęcia i ostatecznej ich realizacji sformułowane w sposób odnoszący się do efektów

zadań, podzadań i działań, a nie do samych zadań/podzadań/działań, które służą ich realizacji

zaakceptowane przez jednostki odpowiedzialne za jego realizację

9

Cechy celów:

Nie należy mnożyć celów ponad potrzebę – unika się w

ten sposób zagrożeń związanych z ustaleniem

sprzecznych ze sobą celów. Ponadto powinny one być

sformułowane zwięźle.

Nie należy określać celów, na które podmiot

odpowiedzialny za realizację zadania ma znikomy wpływ.

Formułując cele, powinno się dążyć do tego, aby z ich

treści wynikał nie tylko miernik, ale także i jego docelowa

wartość.

10

Kilka uwag:

Aby właściwie określić stopień realizacji celów zadania, należy dobrać najlepsze pod względem metodologicznym mierniki.

Głównym założeniem formułowania mierników jest odzwierciedlenie w nich ilościowego i jakościowego stopnia osiągnięcia postawionych celów.

Mierniki:

Wartość bazowa miernika – jest to ostatnia dostępna jego wartość

Dysponent wraz z określeniem wartości bazowej miernika dla poszczególnych zadań/podzadań/działań wskazuje rok, którego ona dotyczy

Wartość docelowa miernika – to wartość, którą zamierza się osiągnąć w danym roku budżetowym poprzez realizację danego zadania/podzadania/działania

Dysponent określa docelowe poziomy mierników w powiązaniu z wysokością planowanych wydatków, przy uwzględnieniu zadań i priorytetów określonych w dokumentach strategicznych oraz regulacjach prawnych oczekujących na wejście w życie

12

umożliwiać określanie stopnia realizacji celów (mierzyć skuteczność i efektywność realizacji zadań/podzadań/działań)

mierzyć tylko to, na co wykonawca zadania/podzadania/działania ma bezpośredni wpływ

posiadać wiarygodne i szybko dostępne źródło danych zapewniać ich spójność z poziomami określonymi w dokumentach

strategicznych mieć charakter trwały, tj. być zdefiniowane w sposób umożliwiający

ciągłość ich pomiaru w wieloletniej perspektywie być adekwatne do stopnia realizacji postawionych celów być łatwe do monitorowania być odporne na manipulację

13

Mierniki użyte w BZ powinny ponadto:

Mierniki produktuMierniki produktu – wskaźniki odnoszące się do działalności, – wskaźniki odnoszące się do działalności, liczone w jednostkach materialnych lub monetarnych (np. długość liczone w jednostkach materialnych lub monetarnych (np. długość zbudowanej drogi).zbudowanej drogi).

MiernikiMierniki rezultaturezultatu – wskaźniki odpowiadające bezpośrednim – wskaźniki odpowiadające bezpośrednim efektom; dostarczają informacji o zmianach, mogą przybierać formę efektom; dostarczają informacji o zmianach, mogą przybierać formę wskaźników materialnych (np. skrócenie czasu podróży) lub wskaźników materialnych (np. skrócenie czasu podróży) lub finansowych (np. zmniejszenie kosztów transportu).finansowych (np. zmniejszenie kosztów transportu).

MiernikiMierniki oddziaływania oddziaływania – wskaźniki odnoszące się do – wskaźniki odnoszące się do konsekwencji realizacji zadania (wskaźniki poprawy lub konsekwencji realizacji zadania (wskaźniki poprawy lub pogorszenia np. odsetek zadowolonych).pogorszenia np. odsetek zadowolonych).

14

Typy mierników

Mierniki produktuMierniki produktu – mierzą stopień – mierzą stopień wykonania celów operacyjnychwykonania celów operacyjnych

liczba odpowiedzi na skargi obywateliliczba odpowiedzi na skargi obywateli liczba przeprowadzonych kontroliliczba przeprowadzonych kontroli liczba kilometrów nowo wybudowanych liczba kilometrów nowo wybudowanych

autostradautostrad

15

Mierniki produktu

Efektywność - mierniki finansowe, odnoszące się do wykonania lub postępu realizacji zadań w wymiarze finansowym.

Przykład - koszt wybudowania jednego kilometra autostarty,

Skuteczność - są to mierniki fizyczne, ilościowe Pokazują postęp lub stopień realizacji danego zadania Obrazują działanie / projekt z punktu widzenia przydatności

dla bezpośredniego użytkownika usług publicznych, Przykład: liczba km wybudowanych autostrad w stosunku

do planowanej liczby km Dobre do monitoringu postępu prac.

16

Mierniki produktu mogą mierzyć:

Po zdefiniowaniu zadań/podzadań/działań może się okazać, że w pewnych przypadkach niecelowe, czy wręcz niemożliwe jest określenie ilościowych mierników ich realizacji. Należy wtedy określić miernik w sposób opisowy i w taki sposób ustalić jego docelową postać.

Przykład: Miernikiem zadania określonego jako zapewnienie spójnej i

nowoczesnej infrastruktury transportowej może być stan techniczny sieci transportowej. Miernika tego nie można wyrazić w sposób prosty. Można natomiast założyć, że dążymy do osiągnięcia dobrego stanu technicznego sieci drogowej/kolejowej, i określić w opisie miernika, co rozumie się poprzez „dobry stan techniczny”. Opis ten będzie wymagać użycia dwóch lub więcej wartości liczbowych o różnej wadze. 17

Mierniki jakościowe

Mierniki rezultatuMierniki rezultatu – mierzą bezpośrednie skutki – mierzą bezpośrednie skutki podejmowanych działań w krótkiej lub średniej podejmowanych działań w krótkiej lub średniej perspektywie czasowejperspektywie czasowej

skrócenie czasu oczekiwania pacjentów na operacjęskrócenie czasu oczekiwania pacjentów na operację liczba bezrobotnych objętych szkoleniem, którzy liczba bezrobotnych objętych szkoleniem, którzy

znaleźli pracęznaleźli pracę średni czas postępowania sądowegośredni czas postępowania sądowego zwiększenie przepustowości portów lotniczychzwiększenie przepustowości portów lotniczych skrócenie czasu przejazdu na określonych odcinkach skrócenie czasu przejazdu na określonych odcinkach

drógdróg

18

Mierniki rezultatu

efektywność - mierniki finansowe, określające efektywność realizacji poszczególnych zadań;

Pokazują rezultaty; Przykład: niższe koszty dojazdu;

skuteczność - mierzą stopień realizacji celów zadań. Wskazują czy realizacja zadania przyczyni się do

osiągnięcia celów danego programu; Przykład: skrócenie czasu przejazdu w wyniku wybudowania

obwodnicy;

19

Mierniki rezultatu mogą mierzyć:

Mierniki oddziaływaniaMierniki oddziaływania – mierzą długofalowe, – mierzą długofalowe, zbiorcze konsekwencje realizacji zadaniazbiorcze konsekwencje realizacji zadania

zwiększenie poczucia bezpieczeństwa w Polsce zwiększenie poczucia bezpieczeństwa w Polsce (badania CBOS)(badania CBOS)

przeciętne dalsze trwanie życiaprzeciętne dalsze trwanie życia wskaźnik zatrudnienia wśród absolwentów szkół wskaźnik zatrudnienia wśród absolwentów szkół

wyższychwyższych spadek stopy bezrobociaspadek stopy bezrobocia

20

Mierniki oddziaływania

21

Przykłady błędnych mierników

Miernik: wydatkowanie kwoty x na pomoc dzieciom w trudnej sytuacji.

Miernik powinien odnosić się do produktu lub osiągniętego rezultatu/wpływu. Sam fakt wydatkowania środków niewiele znaczy.

Miernik: czas oczekiwania na przyjęcie pacjentów przywożonych do szpitala karetką pogotowia.

Miernik sam w sobie jest dobry, ale kluczową sprawą jest sposób mierzenia i nadużycia, do których może prowadzić zła praktyka jego stosowania. Na przykład w Wielkiej Brytanii założono, że czas oczekiwania na wizytę lekarską liczyć się będzie od momentu przekroczenia drzwi szpitalnych. W efekcie, aby uzyskać lepszą wartość miernika, pacjenci byli godzinami przetrzymywani w karetkach pogotowia poza terenem szpitala.

22

Dziękuję za uwagę Dziękuję za uwagę