Jedź na wieś

styczeń 2013nr 1 (140)

rok XIIIISSN 1642-0918

Czynią dobro Mamy budżet To był rok

Samorząd województwa pro-muje agroturystykę. Podczasspotkania w Trzciance pod-sumowano VI edycję konkur-su na „Najlepszy obiekt tury-styki na obszarach wiejskichw Wielkopolsce”. >> strona 3

Poszli w bójZbliża się 150. rocznica wy-buchu powstania stycznio-wego. O aktywnym udzialew nim Wielkopolan piszemyw naszym cyklu „co za histo-ria”. >> strona 10

Radnemu kojarzy się z Ba-reją. Ostra dziewczyna odmarszałka. Samorząd dajmydo bunkra (wersja szczeciń-ska i poznańska). Kto jest na-szym aniołem? Będzie wolne,będzie luz. >> strona 16

Nowy od 90 latNowy z nazwy, a legitymują-cy się tak zacnym wiekiem!Zasłużona instytucja kulturysamorządu województwaświętuje swój jubileusz. 90 lattemu rozpoczął artystycznądziałalność Teatr Nowyw Poznaniu. >> strona 11

Nasza marka

Kilkuset Wielkopolan przyjęło zaproszeniemarszałka Marka Woźniaka i wojewody Pio-tra Florka na tradycyjne spotkanie nowo-roczne. 5 stycznia w Auli UAM podsumowa-no minione dwanaście miesięcy w regioniei – w niełatwym czasie kryzysu – próbowanoszukać optymizmu na nadchodzący rok.

Marszałek wręczył Wielkopolską Nagrodęimienia Ryszarda Kapuścińskiego za rok2012 wybitnemu specjaliście opieki palia-tywnej prof. Jackowi Łuczakowi (na zdjęciu).

– Wszystkich dotychczasowych laureatówtej nagrody łączy to, że czynią dobro – za-uważyła wdowa po patronie wyróżnienia Ali-cja Kapuścińska. >> strona 2 FO

T.S

.MIK

OŁA

JCZA

K

Sejmik uchwalił przyszłoroczny budżet regionui wieloletnią prognozę finansową w wersji za-proponowanej przez zarząd województwa.

Podczas sesji budżetowej 17 grudnia opo-zycja (głównie radni PiS, którzy w niecozmodyfikowanych wersjach wnosili wielo-krotnie te same postulaty) zgłosiła rekor-dowo wiele poprawek do planu dochodówi wydatków województwa na kolejny rok.Koalicja PO-PSL konsekwentnie wszystkieje odrzuciła. Za poszczególnymi zmianamigłosowało tylko od 5 do 10 radnych; osta-tecznie budżet na 2013 rok i wieloletnią pro-gnozę finansową poparło 23 na 39 członkówsejmiku. >> strona 4

Jak minął nam rok 2012? Czym żyła Wiel-kopolska w tym czasie? Jakie działania sa-morządu województwa przykuwały nasząuwagę? Co wzbudzało największe emocje?Które z przedstawianych spraw z upływem ko-lejnych miesięcy popadły w zapomnienie,a które wciąż zajmują opinię publiczną?

Przedstawiamy subiektywny przegląd mi-nionego roku, sporządzony na podstawietego, co gościło na łamach „Monitora Wiel-kopolskiego” w poprzednich dwunastu mie-siącach. Od budżetu do budżetu, z „elfami”,„Hiszpanką” i pewnym serialem – tak moż-na streścić to, o czym najczęściej pisaliśmy.

>> strony 8-9

O najnowszym pomyśle sa-morządu województwa nato, jak wyróżnić firmy, osobyi wydarzenia, które wpły-wają na kreowanie korzyst-nego wizerunku naszego re-gionu. >> strona 13

Inna stronasamorządu

W94 lata po zwycięskimzrywie Wielkopolanprzypomniano o tych

wydarzeniach zarówno w na-szym regionie, jak i poza nim.

Organizatorem głównychuroczystości w Poznaniui Warszawie był tradycyjniesamorząd województwa, a tak-że Towarzystwo Pamięci Po-wstania Wielkopolskiegoi miasto Poznań. Tym razempostanowiono w sposób szcze-gólny przypomnieć postać ge-nerała Józefa Dowbora-Mu-śnickiego.

Jego spostrzeżenia cytowałpodczas uroczystości przedpomnikiem Powstańców Wiel-kopolskich marszałek MarekWoźniak: – „Wielkopolaniewydają się zarozumiali i na-wet śmieszni. Mówią źle popolsku, zatrącają z niemiecka,a jednak nikt im zarzucić nieśmie ani braku zdrowego roz-sądku, ani braku patrioty-zmu i zrozumienia, że wolnośćjest największą zdobyczą na-rodu”. To słowa człowieka,który powiódł Wielkopolan dozwycięstwa, do wolnej i nie-podległej Polski. Dał światuświadectwo hartu ducha ludzi,których ponad 120 lat zaborównie zdołało złamać.

Dowbora-Muśnickiego przy-pominał też billboard z jegowizerunkiem, stworzony zezdjęć tysiąca internautów, po-zostawionych na specjalnymprofilu facebookowym orazokolicznościowa wystawa

w namiocie na placu Wolności,a także kolejna z kolekcjo-nerskiego cyklu figurek.

27 grudnia poznaniacy mo-gli pomodlić się za powstań-ców w kościele farnym, a popołudniu zjeść grochówkę naplacu Wolności, podziwiać po-pisy ułanów, obejrzeć orygi-nalny egzemplarz najstarsze-go używanego przez Polakówczołgu Renault FT-17, wziąćudział w żywych lekcjach hi-storii zaproponowanych przezWielkopolskie Muzeum WalkNiepodległościowych i stowa-rzyszenie Grupa Rekonstruk-cji Historycznej „3 BastionGrolman”.

28 grudnia o wielkopol-skiej insurekcji przypomnianow Warszawie. Była msza św.,uroczystość przed GrobemNieznanego Żołnierza i skła-danie kwiatów na powstań-czych mogiłach na Powąz-kach.

– W rocznicę zwycięskiegoPowstania Wielkopolskiegodajemy świadectwo czynównaszych przodków w miejscunajważniejszym dla każdegoPolaka – symbolicznym pan-teonie najlepszych synów na-rodu – mówił podczas uro-czystości w stolicy marszałekMarek Woźniak.

– Mozolnie, rok po roku,także w Warszawie przebija-my się z wiedzą o naszym po-wstaniu – zauważył przewod-niczący sejmiku Lech Dymar-ski. >> strony 6-7

Braku patriotyzmunikt zarzucić im nie śmie…Obchody 94. rocznicy wybuchu Powstania Wielkopolskiego były okazjądo szczególnego przypomnienia postaci generała Józefa Dowbora-Muśnickiego.

Inscenizacje zorganizowane 27 grudnia przed Odwachem – siedzibą Muzeum PowstaniaWielkopolskiego – były atrakcyjną lekcją historii zwłaszcza dla najmłodszych.

FOT.

A.B

OIŃ

SKI

Monitor Wielkopolski | styczeń 2013www.monitorwielkopolski.pl

aktualności2

Artur Boiñski

na wstêpie

Co nasczeka?

Co nas czeka w Wielkopolsce w 2013 roku? Z dużą doząprawdopodobieństwa można założyć, że będzie tak, jakmówił podczas noworocznego przyjęcia marszałek MarekWoźniak. Z medialnego punktu widzenia może nieco nudno,ale w wielkopolskim stylu: solidnie, spokojnie, z pozyty-wistycznym budowaniem wspólnego dobra dzień po dniu,cegiełka po cegiełce.Nie szykuje się nam nic tak spektakularnego, jakubiegłoroczne piłkarskie Euro. Kilku ciekawych wydarzeńmożemy się jednak spodziewać. Zakończą się negocjacjew sprawie unijnej perspektywy budżetowej 2014-2020,a więc powinniśmy się dowiedzieć, ile pieniędzy i na codostaniemy w regionie. Na torach pojawi się większośćz zakupionych przez województwo „elfów”. Poznaniacybędą mogli się przyzwyczajać do nowej bryły w miejskimkrajobrazie – zapewne zawiśnie wiecha na budynkumającym stanowić nową siedzibę samorządu województwa.Być może skonkretyzuje się wizja finansowania budowyszpitala dziecięcego. A pod koniec roku czekają nas(zapewne okazałe) obchody 95. rocznicy wybuchuPowstania Wielkopolskiego.Oby za rok było dość pozytywnych wydarzeń, które będziemożna podsumowywać... �

Samorządowcy z siedmiubułgarskich miast przeztrzy dni zapoznawali sięw Wielkopolsce ze spo-sobem funkcjonowaniaunijnej inicjatywy JES-SICA.

Goście z Bułgarii, repre-zentujący departamenty zaj-mujące się w lokalnej admi-nistracji wdrażaniem fundu-szy unijnych, zainteresowanibyli tematyką rewitalizacjizdegradowanych obszarówmiejskich. Wynika to z faktu,że zamierzają zaangażowaćsię w realizację szeregu pro-jektów w ramach inicjatywyJESSICA.

Wielkopolska jest w tej dzie-dzinie europejskim liderem.Województwo jako pierwszew UE podpisało z Europej-skim Bankiem Inwestycyjnymumowę o finansowaniu, napodstawie której powstał fun-dusz gromadzący środki narewitalizację miast. Wdrażaniezwrotnych instrumentów fi-nansowych – inicjatyw JES-SICA i JEREMIE (obejmującejpomoc dla przedsiębiorstw)sprawia, że przedstawicielewielu regionów europejskichodwiedzają Wielkopolskę, abyskorzystać z bogatych do-świadczeń naszego wojewódz-twa w tym zakresie. ABO

Bułgarzy uczą się od nas

Przedstawiciele samorzą-du województwa wzięliudział w uroczystościachupamiętniających ofiarystanu wojennego.

13 grudnia w Poznaniu ob-chody rozpoczęły się mszą św.odprawioną w kościele oo. do-minikanów. Po niej uczestni-cy udali się przed pomnik Po-znańskiego Czerwca 1956, byoddać hołd ofiarom wydarzeńsprzed 31 lat.

Samorząd województwapodczas obchodów reprezen-towali marszałek Marek Woź-niak i przewodniczący sejmi-ku Lech Dymarski. Uroczy-stości zostały zorganizowaneprzez Zarząd Regionu Wiel-kopolska NSZZ „Solidarność”oraz Niezależne ZrzeszenieStudentów. ABO

Po 31 latach

Efekty unijnego wsparciawielkopolskiej wsi w la-tach 2007-2013 i założeniana kolejną perspektywęfinansową UE omówiono14 grudnia w Poznaniu.

Gospodarzem zorganizo-wanej na terenie MTP kon-ferencji „Wpływ ProgramuRozwoju Obszarów Wiejskichna aktywizację wielkopolskiejwsi” był członek zarządu wo-jewództwa Tomasz Bugajski.

Podczas spotkania uhono-rowani zostali najaktywniejsiwnioskodawcy w działaniachPROW 2007-2013 wdraża-nych przez samorząd woje-wództwa. W poszczególnychkategoriach najlepsze okaza-ły się: gmina Wierzbinek, gmi-na Miłosław i LGD GościnnaWielkopolska w Pępowie. ABO

Co dał PROW45 nowych samochodów ra-towniczych, 23 zestawy ra-townictwa technicznego oraz23 motopompy do wody za-nieczyszczonej zostały prze-kazane wielkopolskim jed-nostkom Ochotniczych StrażyPożarnych podczas uroczy-stości, która odbyła się5 stycznia na terenie Między-narodowych Targów Poznań-skich. Wzięli w niej udziałmarszałek Marek Woźniak,wicemarszałek Wojciech Jan-kowiak i członek zarządu wo-jewództwa Krzysztof Grabow-ski. Ponad 3 mln zł na zakupsprzętu pochodziło z budżetuwojewództwa. To efekt przy-jętego przez sejmik „Progra-mu Rozwoju OSP Wojewódz-twa Wielkopolskiego na lata2012-2020”. ABOFO

T.S

.BR

AND

T–

KWPS

PPO

ZNAŃ

Wielkopolscy strażacy ochotnicy dostali nowy sprzęt

Kilkuset Wielkopolan– polityków, samorzą-dowców, duchownych,

przedstawicieli służb mun-durowych, świata biznesu,nauki, kultury i mediów– przyjęło zaproszenie mar-szałka Marka Woźniaka i wo-jewody Piotra Florka na tra-dycyjne spotkanie noworocz-ne. 5 stycznia w Auli UAMpodsumowano minione dwa-naście miesięcy w regioniei – w niełatwym czasie kryzy-su – próbowano szukać opty-mizmu na nadchodzący rok.

– Za dużo w nas pesymi-zmu, wskazywania złych rze-czy. Potrzeba nam więcej opty-mizmu i będę się starał nimpaństwa zarażać, nie tylkopodczas dzisiejszego spotkania– zadeklarował marszałekMarek Woźniak. A podsumo-wując 2012 rok, zauważył:– Media skupiają się na wy-darzeniach w ich ocenie spek-takularnych. Brakuje mi jed-nak zauważenia tego, co jestcharakterystyczne dla Wiel-kopolski, a co nazwałbymspektakularną pracą orga-niczną, budowaniem naszejpomyślności każdego dnia,z kolejnych małych cegiełek.

Marszałek podkreślił teżznaczenie dobrej współpracymiędzy samorządami różnychszczebli: – Ona stanowi na-macalny dowód, że razemmożna więcej, można lepiej; żew ogóle można!

Mniej optymistycznie za-czął wojewoda Piotr Florek.– Po raz piąty spotykam się tuz państwem i jeszcze nigdy niemogłem powiedzieć, że kolej-ny rok będzie łatwiejszy od po-przedniego – zauważył, ale za-raz dodał: – Zawsze jednak

Szukając optymizmuWielkopolskie podsumowania i nagrody podczas noworocznegospotkania marszałka i wojewody.

mogłem powiedzieć, że wiel-kopolski bilans minionegoroku jest pozytywny. Tak jesti tym razem. Gdy spojrzymy,z jakiej pozycji Wielkopolskawchodzi w rok 2013, mimowszystko możemy mieć po-wody do zadowolenia.

Optymizmem może napa-wać z pewnością fakt, że sąwśród Wielkopolan takie po-staci, jak osoby nagrodzonepodczas uroczystości w AuliUAM.

Wielkopolską Nagrodę imie-nia Ryszarda Kapuścińskiegoza rok 2012 marszałek wrę-czył prof. Jackowi Łuczakowiza „czynienie dobra poprzezpionierskie działania związa-ne z leczeniem bólu oraz me-dycyną paliatywną i hospi-cyjną, które znalazły wyraz

w utworzeniu w Poznaniupierwszego w Polsce Oddzia-łu Opieki Paliatywnej i po-wołaniu Kliniki Opieki Pa-liatywnej”.

– Tą nagrodą honorujemyludzi wybitnych i skromnychzarazem – podkreślił MarekWoźniak.

– Wszystkich dotychczaso-wych laureatów łączy to, żeczynią dobro – zaznaczyławdowa po patronie nagrodyAlicja Kapuścińska. – A jakolekarz z satysfakcją zauwa-żam, że już po raz trzeci wy-różnienie odbiera przedsta-wiciel tej profesji. Panie pro-fesorze, proszę dalej czynić do-bro!

Adresat tych słów nie kryłwzruszenia. – To nagroda dlacałego mojego zespołu, pra-

cowników i wolontariuszy– podkreślił prof. Jacek Łu-czak.

Kolejny lekarz, prof. Wi-told Szyfter – szef KlinikiOtolaryngologii w SzpitaluKlinicznym im. HeliodoraŚwięcickiego, a także mjr To-masz Ogrodniczuk – kustoszMuzeum Broni PancernejCentrum Szkolenia Wojsk Lą-dowych, zostali natomiastuhonorowani przez wojewodęnagrodami „Ad PerpetuamRei Memoriam”.

O to, by goście spotkanianoworocznego opuszczali jew optymistycznych nastro-jach, zadbali poznańscy fil-harmonicy. Wieczór zwień-czył koncert w ich wykonaniu,zatytułowany „Od Straussa doStraussa”. ABO

Laureatem Wielkopolskiej Nagrody imienia Ryszarda Kapuścińskiego za rok 2012 zostałprof. Jacek Łuczak (z lewej). 5 stycznia w Auli UAM wręczyli mu ją wdowa po patroniewyróżnienia Alicja Kapuścińska i marszałek Marek Woźniak.

FOT.

S.M

IKO

ŁAJC

ZAK

Monitor Wielkopolski | styczeń 2013www.monitorwielkopolski.pl aktualności

3

O doskonaleniu procesówplanistycznych na pozio-mie lokalnym, metropoli-talnym i wojewódzkim roz-mawiano podczas konfe-rencji na temat „Regional-nego wymiaru planowa-nia zintegrowanego”, zor-ganizowanej 11 grudniaw Poznaniu przez UrządMarszałkowski i Wielko-polskie Biuro PlanowaniaPrzestrzennego.

Do dyskusji, poświęconejm.in. aktualnym zagadnie-niom polityki państwa doty-czącej planowania zintegro-wanego, zaproszono przed-stawicieli samorządu teryto-rialnego. W konferencji uczest-niczyli także przedstawicieleMinisterstwa Rozwoju Regio-nalnego, władz województwa

oraz delegaci środowisk na-ukowych i eksperckich.

– Czas, w którym rozważa-ny jest sens i idea planowaniazintegrowanego, nie jest przy-padkowy, zwłaszcza w świetletoczącej się batalii o kształtprzyszłego budżetu Unii Eu-ropejskiej – podkreślił w refe-racie otwierającym konferen-cję wicemarszałek wojewódz-twa wielkopolskiego WojciechJankowiak. – Jest to czaswłaściwy na wskazanie roli re-gionów jako głównych ogniwrealizacji dalszej integracjieuropejskiej i wdrażania poli-tyki spójności.

Wicemarszałek przypo-mniał, że moment ten zbiegasię z koniecznością weryfika-cji i aktualizacji dokumentówregionalnych takich, jak:

„Strategia Rozwoju Woje-wództwa Wielkopolskiego do2020 roku”, „Wielkopolski Re-gionalny Program Operacyj-ny” i „Plan zagospodarowaniaprzestrzennego województwawielkopolskiego”.

W trakcie obrad omawianom.in. cele polityki prze-strzennego zagospodarowa-nia kraju do roku 2030. Pod-kreślano, że zintegrowane po-dejście do rozwoju i zagospo-darowania przestrzennegopolega na włączeniu do pla-nów kwestii jakości środowi-ska życia mieszkańców, obej-mującego jakość poszczegól-nych elementów środowiskaprzyrodniczego oraz społecz-nego.

Za przykład takiego podej-ścia posłużyło sporządzone

w Wielkopolskim BiurzePlanowania Przestrzennegow Poznaniu „Studium krajo-brazowe dla Poznańskiego Ob-szaru Metropolitalnego”. Z za-interesowaniem uczestnikówspotkało się także opracowa-nie „Kolej metropolitalna jakopodstawa modelu integracjitransportu zbiorowego w Po-znańskim Obszarze Metropo-litalnym”.

Podsumowując dyskusję,wicemarszałek Wojciech Jan-kowiak wskazał na potrzebęciągłej wymiany poglądóww omawianych kwestiach. Wy-raził też nadzieję, że konfe-rencja będzie początkiem de-baty nad planowaniem zinte-growanym jako stałym ele-mentem zarządzania rozwo-jem regionu. RJ

Planując, kierujemy rozwojem regionu

Przy udziale samorząduwojewództwa zorganizo-wano 12 grudnia w Po-znaniu konferencję inau-gurującą „OgólnopolskiProgram Profilaktyki No-wotworów Głowy i Szyi”.

Władze województwa zde-cydowały się wesprzeć tenstworzony w Poznaniu pro-gram, ponieważ zachorowal-ność na tego typu schorzeniastaje się coraz większym pro-blemem. Według prognoz spe-cjalistów, w ciągu najbliższychdwudziestu lat rak głowyi szyi, obok raka wątroby, bę-dzie główną przyczyną śmier-telności z powodu chorób no-wotworowych w populacji eu-ropejskiej.

– Przeciętny Polak i Euro-pejczyk o raku głowy i szyi wieniewiele. Tymczasem od 2004roku obserwujemy nowe zja-wisko epidemiologiczne, pole-gające na stałym wzrościetego typu schorzeń – tłuma-czył pomysłodawca progra-mu, ordynator Oddziału Chi-rurgii Głowy i Szyi i Onkolo-gii Laryngologicznej Wielko-polskiego Centrum Onkologiiprof. Wojciech Golusiński.– Chcemy zacząć od edukacji,także środowiska medycznego.Potrzebna jest współpracaw tej mierze z różnymi pod-miotami, a dobry przykład dajetu samorząd województwa.

– To pierwszy tego typuprogram ogólnopolski, któryzostał zainicjowany nie od-górnie, ale regionalnie, wła-śnie w Wielkopolsce – pod-kreślał wicemarszałek wo-jewództwa Leszek Wojta-siak.

Inicjatywę chwalili równieżinni uczestnicy grudniowejkonferencji w Poznaniu.

– Cieszy mnie wsparcie dlaprogramu ze strony samorzą-du województwa, bo to bez-cenna inicjatywa – uznał prof.Henryk Skarżyński, konsul-tant krajowy w dziedzinie oto-laryngologii. – Mówię to jakopraktykujący w tej dziedzinielekarz, jako konsultant kra-jowy i jako… potencjalny pa-cjent.

Organizatorzy konferencjizapowiedzieli, że wystąpią doministra zdrowia, by zainau-gurowany w Poznaniu pro-gram został wsparty z krajo-wych funduszy przeznaczo-nych na profilaktykę choróbnowotworowych.

Warto przypomnieć, że sa-morząd województwa syste-matycznie wspiera różne pro-gramy z zakresu profilaktykii promocji zdrowia. Na finan-sowanie tego typu inicjatyww ostatnich sześciu latachprzeznaczono z budżetu woje-wództwa niemal dziesięć mi-lionów złotych. ABO

Chcą współpracować,by chronić przed rakiem

Najlepsi sportowcy – olimpijczycy, uczestnicy mistrzostwświata i Europy w 2012 r. – otrzymali wyróżnienia i nagrodyod marszałka województwa. Sportowy rok w regionie pod-sumowano 19 grudnia w Hotelu Novotel Centrum w Po-znaniu. Podczas spotkania marszałek Marek Woźniak wrę-czył odznaki honorowe „Za zasługi dla województwa wiel-kopolskiego” Eugeniuszowi Kubiakowi i ZygmuntowiSzyfterowi oraz nagrodził sportowców: Julię Michalską--Płotkowiak, Magdalenę Fularczyk-Kozłowską, KarolinęKucharczyk, Natalię Madaj, Katarzynę Pawłowską, Bar-tosza Kołeckiego i Szymona Ziółkowskiego. Nagrody zaosiągnięcia w sporcie powszechnym otrzymali: MałgorzataMajewska, January Stawiarz i Marian Zdanowski – zdo-bywcy „Korony Grand Prix w Półmaratonie”. Wśród wy-różnionych znaleźli się także trenerzy i działacze: Mar-cin Witkowski, Robert Taciak i Bogusław Jusiak. Za ca-łokształt działalności w sporcie wyczynowym uhonoro-wano Wojciecha Tadeuszaka – prezesa Poznańskiego To-warzystwa Wioślarzy „Tryton” oraz Jana Bartkowiaka – ho-norowego przewodniczącego Szkolnego Związku Spor-towego „Wielkopolska”. RJ

FOT.

R.J

AŁO

SZŃ

SKI

Medaliści z nagrodami

Wielkopolska podzieli sięswoimi doświadczeniamiz zakresu budowy i funk-cjonowania administracjilokalnej z samorządowymipartnerami z Obwodu Do-nieckiego.

Projekt „Know-how dla Ob-wodu Donieckiego – wzmoc-nienie struktur administra-cyjnych i rozwoju regional-nego na Ukrainie” ma ru-szyć jeszcze w styczniu. Wiel-kopolanie przekażą swoje naj-lepsze praktyki dotyczącewzmacniania regionalnej ad-ministracji członkom Lokal-nego Stowarzyszenia Orga-nów Władzy SamorządowejObwodu Donieckiego. W tymcelu planowane są konferen-cje i seminaria, staże orazopracowanie polsko-ukraiń-sko-rosyjskiego słowniczkaterminów związanych z roz-wojem regionalnym i admi-nistracją lokalną.

Województwo wielkopol-skie jest pierwszym polskimsamorządem, który zrealizu-je projekt w ramach „Know--how Exchange Programme”Inicjatywy Środkowoeuro-pejskiej (CEI). CEI jest mię-dzyrządowym forum promu-jącym współpracę politycz-ną, gospodarczą, kulturalnąoraz naukową między pań-stwami członkowskimi, któ-rymi są: Albania, Austria, Bia-łoruś, Bośnia i Hercegowina,Bułgaria, Czarnogóra, Chor-wacja, Czechy, Macedonia,Mołdawia, Polska, Rumunia,Serbia, Słowacja, Słowenia,Ukraina, Węgry i Włochy.

Wielkopolski projekt zna-lazł się w gronie dziesięciu za-kwalifikowanych do dofinan-sowania spośród kilkudzie-sięciu zgłoszonych propozycji.Stanowi też kontynuacjęwspółpracy Związku Woje-wództw RP z ukraińskimipartnerami. ABO

PomożemyUkraińcom

Właściciele kilkudzie-sięciu gospodarstwagroturystycznych,

a także samorządowcy i orga-nizatorzy turystyki z naszegoregionu spotkali się 11 grud-nia w Trzciance na uroczy-stym podsumowaniu VI edy-cji konkursu na „Najlepszyobiekt turystyki na obszarachwiejskich w Wielkopolsce”.

Do finału konkursu zakwa-lifikowano 38 obiektów. Sąwśród nich gospodarstwa agro-turystyczne, kwatery wiejskie,pensjonaty, ośrodki rekreacyj-ne. Warto je odwiedzać. Spo-tkamy się z gościnnością, spró-bujemy dobrej kuchni, poczu-jemy bliskość natury.

W grupie gospodarstw agro-turystycznych pierwszą na-grodę przyznano Iwonie Be-rent z Tarnowa w gminie Szy-dłowo – właścicielce gospo-darstwa „Kozia Baba”. Drugąnagrodę otrzymała WandaRydzewska, która w Józefowie(gmina Kwilcz) prowadzi go-spodarstwo agroturystyczne„Pod Orzechem”, a trzecią

– Elwira Mirecka-Kucharska,właścicielka „Dworku WśródJesionów” w Łężycach (gminaChrzypsko Wielkie).

W kategorii obiektów wiej-skiej bazy noclegowej najwy-żej oceniono „Agroturystykę– Rozmaitości”, prowadzonąprzez Małgorzatę Suchecką--Perczyńską w Pławnie kołoMurowanej Gośliny. Drugąnagrodę otrzymał „Dwór Her-cowo” w Kościerzynie Wiel-kim (gmina Wyrzysk), nale-żący do Elżbiety Piekulik;trzecią – „Tamarynowa Osa-da” Maksymiliana Jaśkiewi-cza w Łowyniu (gmina Mię-dzychód).

Natomiast w grupie obiek-tów o charakterze terapeu-tycznym, edukacyjnym, re-kreacyjnym, wykorzystują-cych tradycje i walory wsi,pierwszą nagrodę zdobył„Folwark Konny – Herma-nów” Sławomiry Pełczyńskiejw gminie Nowe Miasto nadWartą. Kolejne nagrody w tejkategorii przyznano gospo-darstwom agroturystycznym:

„Polna 6” w Szamocinie, na-leżącemu do Lidii Woźniczkioraz „Różanka” w Nowej Różykoło Nowego Tomyśla, pro-wadzonemu przez Annę i Ta-deusza Nowaczyków.

Nagrodę specjalną za uroz-maiconą ofertę aktywnegowypoczynku otrzymało Cen-trum Edukacji Regionalneji Przyrodniczej w Mniszkachzorganizowane przez Nad-warciańskie Centrum Ani-macji Kultury i Ochrony Dzie-dzictwa Regionalnego PROMw Międzychodzie.

– W Wielkopolsce mamyw sumie kilkaset gospodarstwagroturystycznych – podkre-ślał podczas podsumowaniakonkursu członek zarząduwojewództwa Krzysztof Gra-bowski. – Obiekty, które zo-stały zgłoszone do konkursuagroturystycznego organizo-wanego przez DepartamentRolnictwa i Rozwoju WsiUrzędu Marszałkowskiegooraz te, które są wyróżnionei nagrodzone, stanowią elitęw tym gronie. RJ

Zapraszają na wieśGościnność, walory kuchni i bliskość naturyzachęcają do korzystania z ofert agroturystycznych.

Gospodarstwo „Kozia Baba” w Józefowie to dobre miejsce do rodzinnego wypoczynku.

FOT.

ARC

HIW

UM

UM

WW

Jan Grzesiek (PSL)w swojej interpelacji zwróciłuwagę na potrzebę budowyobwodnicy Jarocina w ciągudrogi S-11. Radny wystąpiłz apelem o poparcie przezsamorząd województwa

wniosku Rady Miejskiej Jarocina wystoso-wanego wcześniej w tej sprawie.

Marcin Porzucek (PiS),nawiązując do przedmówcy,postulował poszerzenie in-terwencji sejmiku o inne nie-zbędne inwestycje w ciągudrogi S-11. Radny poruszyłponadto kwestie zasadzonych

zbyt blisko jezdni drzew przy drodze nr 184oraz potrzeby pomocy dla osób zwalnianychz firm w subregionie pilskim. W pisemnych in-terpelacjach nawiązał do swoich wcześniej-szych wystąpień w sprawie ośrodka radiote-rapii oraz wsparcia przedsięwzięć kultural-nych w Pile.

Marek Sowa (PiS) w imie-niu mieszkańców NowegoTomyśla pytał o możliwośćwydłużenia kursowania dotego miasta pociągów, któreobecnie dojeżdżają tylko doOpalenicy. Przypomniał też

swój wniosek dotyczący korekty godzin kur-sowania porannych pociągów w okolicachLeszna.

Zbigniew Ajchler (nieza-leżny) w złożonej interpela-cji powrócił do poruszanejprzez siebie w październikukwestii nieprawidłowościw funkcjonowaniu lokalnejgrupy rybackiej z wojewódz-

twa lubuskiego, obejmującej swoim zasię-giem także część obszaru Wielkopolski.

Błażej Spychalski (PiS)nawiązał do zmian w kurso-waniu pociągów wprowa-dzonych w grudniu wrazz nowym rozkładem jazdy.Zwrócił uwagę, że obecnegodziny odjazdów w kierun-

ku wschodnim utrudniają powrót do domu oso-bom pracującym w Poznaniu do godziny7 rano.

Kazimierz Pałasz (SLD)przypomniał październikowąuchwałę sejmiku powołującąCentrum Doskonalenia Na-uczycieli w Koninie. Radnypytał, dlaczego w dokumen-tach uzasadniających tę

uchwałę nie znalazła się informacja o nega-tywnej opinii wydanej przez radę konińskiejPublicznej Biblioteki Pedagogicznej.

Seweryn Kaczmarek (SLD)interpelował w sprawie bu-dowy chodnika przy drodzewojewódzkiej nr 449 w miej-scowości Pisarzowice. Radnywskazał, że w tym miejscuwydarzyło się wiele wypad-

ków, tymczasem stanowi ono drogę dojściauczniów do pobliskich szkół. ABO

Monitor Wielkopolski | styczeń 2013www.monitorwielkopolski.pl

sejmik4

Sejmikowe pytania

Przedstawiamy tematy, któreradni poruszali 17 grudnia,podczas XXIX sesji sejmiku,w złożonych zapytaniachi interpelacjach

Podczas sesji budżetowej 17 grudnia opo-zycja (głównie radni PiS, którzy w nie-co zmodyfikowanych wersjach wnosili

wielokrotnie te same postulaty) zgłosiła re-kordowo wiele poprawek do planu dochodówi wydatków województwa na kolejny rok. Ko-alicja PO-PSL konsekwentnie wszystkie je od-rzuciła. Za poszczególnymi propozycjamizmian głosowało tylko od 5 do 10 radnych;ostatecznie budżet na 2013 rok i wieloletniąprognozę finansową poparło 23 na 39 człon-ków sejmiku.

Łatwy łup polityczny

W porównaniu z wersją budżetu z listopado-wego pierwszego czytania zarząd wojewódz-twa zaproponował trzy autopoprawki, m.in.sankcjonujące przesunięcie kilku wydatkówinwestycyjnych z 2012 na 2013 rok. W ichefekcie planowany deficyt zwiększył się do pra-wie 278 mln zł, jednocześnie jednak odsetekwydatków inwestycyjnych w budżecie wzrósłdo ponad 48 procent.

Zarząd w ostatecznych projektach uchwałnie uwzględnił żadnego z postulatów wysu-niętych podczas pierwszego czytania budże-tu i WPF przez opozycję. Ta więc negatywnieoceniła koalicyjne propozycje, zgłaszając pod-czas sesji szereg poprawek.

– Będziemy głosować przeciwko zapisom,w których nie przewidziano żadnych środkówna szpital dziecięcy – deklarował w imieniuklubu SLD jego przewodniczący Marek Nie-dbała i po raz kolejny przeciwstawił budowęlecznicy pediatrycznej i siedziby samorząduwojewództwa. Brak pieniędzy na szpital mat-ki i dziecka wytknął też przewodniczący klu-bu PiS Zbigniew Czerwiński, proponując kil-kadziesiąt poprawek, które pozwoliłyby wy-gospodarować na powyższy cel kilka milionówzłotych kosztem cięć w wydatkach bieżących(w tym płacach) w niemal wszystkich samo-rządowych jednostkach.

– Budowa siedziby samorządu już trady-cyjnie jest dla opozycji pewną gratką i ła-twym łupem politycznym. Przypomnę jednak,że to był nasz wspólny pomysł, a nad pro-jektem tego przedsięwzięcia sejmik głosowałjednomyślnie – odpowiadał marszałek MarekWoźniak. – Zbudowanie nowego szpitaladziecięcego to nasza propozycja, a „w na-grodę” jesteśmy ciągle atakowani. Szukaniepieniędzy na ten cel poprzez cięcia w ciem-no i wszędzie jest nietrafionym, mechanicz-nym zamysłem.

Co my właściwie robimy?

Zarówno SLD, jak i PiS proponowały też ko-rekty pozwalające na zwiększenie pracy prze-wozowej regionalnych kolei.

– To słuszny postulat, ale przypomnę, żemy robiliśmy to od lat, podnosząc nasze na-kłady na ten cel z 50 do obecnych 120 mi-lionów złotych – mówił marszałek. – Topraktycznie studnia bez dna, a gdzieś mu-simy wyznaczyć granicę wydatków. Naj-pierw konieczna jest poprawa funkcjonowa-nia przewoźników.

Radny Maciej Wiśniewski w imieniu klu-bu SLD proponował także przeznaczenie250 tys. zł na zakup ultrasonografu, którymiałby ułatwić przeprowadzanie zabiegówin vitro. Jednym ze źródeł finansowaniatego zakupu miało być zmniejszenie wydat-ków na promocję. Dobitniej o potrzebie takichoszczędności mówił Marek Niedbała, suge-

Za poprawki dziękujemySejmik uchwalił przyszłoroczny budżet regionu i wieloletnią prognozęfinansową w wersji zaproponowanej przez zarząd województwa.

rując „autokreację marszałka” poprzez dzia-łania promocyjne.

– Możemy jako region w ogóle się nie pro-mować. Tylko wówczas jako samorząd woje-wództwa praktycznie nie będziemy zauwa-żalni. I trudno się będzie dziwić, że ludzie niemają pojęcia, co my robimy, czym właściwie sięzajmujemy – odpowiadał Marek Woźniak.– Pomysł zakupu USG jest trochę niepoważ-ny. Nie w tak nieprofesjonalny sposób po-winniśmy podchodzić do rozwiązywania rze-czywistych problemów niektórych par.

– Na konstrukcję budżetu decydującywpływ ma wszystko, co dzieje się w gospo-darce, a tempo wzrostu gospodarczego wy-raźnie wyhamowało – mówił w imieniu klu-bu PO Hieronim Urbanek. – Pamiętajmy, żebudżet województwa jest w znacznym stopniuuzależniony od sytuacji gospodarczej kraju, boistotną część dochodów stanowią wpływy z po-datku CIT.

– Wielkopolska nie jest samotną wyspą,funkcjonujemy w określonych realiach go-spodarki zarówno krajowej, jak i unijnej– przypominał przewodniczący Komisji Bu-dżetowej, radny PSL Jan Grzesiek. – Dlate-go mamy budżet ostrożny i zakładający wi-doczne cięcia w wydatkach bieżących.

Koalicyjne propozycje wsparł też radnyniezależny (wcześniej członek klubu SLD) Zbi-gniew Ajchler, krytykując poprawki byłych ko-legów z opozycji: – One nie zmieniają w spo-sób kluczowy tego projektu. Można powie-dzieć, że one są, bo są. To, co przeczytałemw projekcie budżetu, skłania mnie do jego po-parcia. I namawiam do tego także opozycję.

Radni opozycji tego wezwania nie posłu-chali. Co więcej, członkowie klubu PiS zgło-sili w sumie grubo ponad sto poprawek. Gdysejmik odrzucił kilkadziesiąt wniosków prze-wodniczącego Czerwińskiego, kolejni radniPiS z mównicy zgłaszali od kilkunastu do kil-kudziesięciu nieco zmodyfikowanych, choć bar-dzo podobnych do poprzednich, poprawek.

Przedłużająca się procedura zirytowałakoalicjantów. – Nie padło tu żadne meryto-ryczne uzasadnienie. To, co robicie, to są gier-ki i kpina z demokracji – podsumował mar-szałek Marek Woźniak.

Jakie cięcia, jakie wydatki

Przypomnijmy, co zawierają uchwalone przezsejmik dokumenty finansowe kształtującedziałalność samorządu województwa w 2013roku.

Ze względu na sytuację gospodarczą i ro-snące zadłużenie istotne cięcia zaordynowa-no w wydatkach bieżących województwa: napromocję i współpracę zagraniczną o 15proc.; w instytucjach kultury o 5 proc.;we wszystkich pozostałych jednostkacho 10 proc. W 2013 roku o 3 proc. ma zmniej-szyć się liczba etatów w Urzędzie Marszał-kowskim.

Dzięki powyższym oszczędnościom możnakontynuować inwestycje. Największa z nichto zakup 22 nowoczesnych pociągów „elf”(w 2013 r. przyjedzie do nas ponad połowaz nich, co pochłonie aż kilkanaście procentz zaplanowanych w tegorocznym budżecie wy-datków). Dziesiątki milionów przeznaczonebędą na inwestycje drogowe. Pokaźne kwotyzaplanowano na prace melioracyjne. Ponad 90mln zł mają kosztować zaplanowane na tenrok prace przy budowie siedziby samorząduwojewództwa.

Wśród wydatków bieżących tradycyjnienajwiększą pozycję stanowią dotacje do pa-sażerskich przewozów kolejowych.

Przewidywana różnica między dochodamia wydatkami ma zostać pokryta przez emisjęnastępnych transzy obligacji. Wiadomo, żew kolejnych latach wskaźnik zadłużenia wo-jewództwa będzie wzrastał. Szansy na więk-sze nowe inwestycje można upatrywać jedy-nie w pieniądzach z Unii Europejskiej. Ile ichbędzie, okaże się po zatwierdzeniu unijnegobudżetu na lata 2014-2020.

Artur Boiński

Na inny problem zwrócił uwagę ZbigniewCzerwiński: – Spada w WPF poziom nadwyżkioperacyjnej, czyli pieniędzy na własne inwe-stycje czy na wkład niezbędny do wykorzy-stania środków unijnych w kolejnych latach.

– Rzeczywiście, ten bufor finansowy jestmały – przyznał marszałek Woźniak. – Wie-dzieliśmy jednak od dawna, że decydując sięna szeroki front inwestycyjny, będziemy wcho-dzić w wysokie zadłużenie.

To są gierki

Finansowe projekcje zarządu województwawsparli przedstawiciele klubów koalicji rzą-dzącej. Wskazywali głównie na czynniki ze-wnętrzne determinujące kondycję regionalnejkasy.

Monitor Wielkopolski | styczeń 2013www.monitorwielkopolski.pl sejmik

5

300 wielofunkcyjnych bo-isk sportowych powstałow Wielkopolsce dzięki pro-gramowi „Moje Boisko– Orlik 2012”, któregoefekty przedstawiono rad-nym w grudniu.

Nowe „orliki” z zapleczemi oświetleniem wybudowanow 202 spośród 226 wielko-polskich gmin. Łącznie na teinwestycje w latach 2008--2012 w naszym regionieprzeznaczono 335 mln zło-tych. Finansowy ciężar bu-dowy boisk do wartości mi-liona złotych ponosili w rów-nych częściach inwestorzy(gminy lub powiaty) oraz ko-ordynujący realizację pro-gramu samorząd wojewódz-twa, a także MinisterstwoSportu i Turystyki.

W sumie województwowielkopolskie w ciągu czte-rech lat realizacji programubudowę 292 „orlików” dofi-nansowało kwotą 95 mln zł.Pieniądze na budowę 8 obiek-tów pochodziły wyłączniez budżetów lokalnych i mini-sterstwa sportu.

Zakładanym cztery latatemu efektem rządowo-sa-morządowego program miałobyć minimum 2012 boiskw kraju. Tymczasem do koń-ca listopada minionego rokupowstało 2517 „orlików”,z tego najwięcej, bo aż 12 pro-cent – w Wielkopolsce. Drugiew tym inwestycyjnym ran-kingu województwo mazo-wieckie wybudowało w tymsamym czasie 263 boiska,a trzecie – dolnośląskie –193.

W ramach programu po-wstawały pojedyncze boiskapiłkarskie łączone najczęściejz placami do gry w siatków-kę, koszykówkę czy piłkę

ręczną. Do największych na-leżą „orliki lekkoatletyczne”w Pniewach, Kościelcu czyŁobżenicy. Ponadstandardo-we koszty pokrywane byłyz budżetów gmin. Wielkopol-skie „orliki” należały do naj-tańszych w kraju (średnikoszt budowy – 1,09 mln zł).40 proc. wszystkich przetar-gów na budowę boisk wygra-ły firmy wielkopolskie, zara-biając ponad 135 mln zł.

Statystyczny „orlik” w Wiel-kopolsce przypada na 11,3tys. mieszkańców wojewódz-twa. Ale na przykład w po-wiecie leszczyńskim jest to za-ledwie 4,7 tys. osób, w turec-kim – 4,9 tys., ostrzeszow-skim – 6,1 tys. (dla porówna-nia w Poznaniu – 42 tys., Ka-liszu – 35,6 tys.). To dobrzeobrazuje ideę programu, któ-ry wspomógł aktywizacjęsportową w małych wielko-polskich miastach i wsiach.

Najwięcej boisk powstałow powiecie poznańskim – 26,tureckim – 17, gnieźnień-skim i ostrowskim – po 13,pilskim – 12, kolskim – 12.Najwięcej miejskich „orlików”wybudowano w Poznaniu– 13 oraz w Koninie – 9.

Z każdego z 300 nowych bo-isk w ciągu tygodnia korzystaokoło 600 osób. W wielu gmi-nach opiekę nad nimi spra-wują trenerzy środowiskowizatrudniani m.in. w ramachprogramu „Animator”, finan-sowanego w 50 proc. z Fun-duszu Rozwoju Kultury Fi-zycznej. Na wielkopolskich„orlikach” od trzech lat orga-nizowane są turnieje piłkar-skie, siatkówki i koszykówki,które tylko w ubiegłym rokuzgromadziły ponad 5000uczestników. RJ

Najlepsi w „orlikach”

Sejmik nie podzielił uwagsąsiadów lotniska wobecstrefy ograniczonego użyt-kowania.

Przypomnijmy, że sejmik– realizując ustawowe wy-mogi – w styczniu 2012 r.uchwalił utworzenie obszaruograniczonego użytkowaniadla lotniska Poznań-Ławicaw Poznaniu (w uproszczeniu– chodzi o wpływ hałasu najakość życia okolicznychmieszkańców).

W listopadzie wpłynęło we-zwanie „do usunięcia naru-szenia interesu prawnego”,

które miała spowodowaćstyczniowa decyzja sejmiku.Wezwanie złożyli Barbarai Mieczysław Zwolińscy,posiadający nieruchomośćw utworzonym obszarze ogra-niczonego użytkowania. Ichzdaniem naruszono szeregprzepisów, m.in. z zakresuPrawa ochrony środowiskai Prawa budowlanego.

W odpowiedzi sejmik uznał,że zainteresowani nie wyja-śnili, w jaki sposób przyjęcieuchwały narusza ich prawowłasności, a także związkuprzyczynowego między usta-

nowionym prawem a nega-tywnymi skutkami w sferze ichpraw i obowiązków. Już tewzględy formalnoprawne sta-nowią – jak zapisano w uza-sadnieniu do decyzji sejmiku– podstawę do nieuwzględnie-nia wezwania z uwagi na jegobezpodstawność. Mimo tow dalszej części uzasadnieniaobszernie ustosunkowano siędo podnoszonych zarzutów, niezgadzając się ze wskazywa-nymi naruszeniami przepisów.

Sejmik stosowną uchwałęw tej sprawie podjął podczasgrudniowej sesji. ABO

Wezwanie z Ławicy bezzasadne

Tradycyjnie już w przerwie grudniowej sesji sejmiku wojewódzcy radni spotkali się, byzłożyć sobie życzenia świąteczne i podziękować za rok wspólnej pracy. Życzenia sa-morządowcom złożył też wojewoda wielkopolski Piotr Florek. Podczas łamania się opłat-kiem na moment zapomniano o politycznych różnicach i sporach pozostawiając je zadrzwiami sali sesyjnej. Wspominając minione dwanaście miesięcy, radni w rozmowachżartowali, że nie ma co narzekać, bo „zawsze mogło być gorzej”. ABO

FOT.

R.J

AŁO

SZY

ŃS

KI

Sejmikowy opłatek ponad politycznymi podziałami

Wyniki egzaminów z wiel-kopolskich szkół w 2012roku przeanalizowanopodczas grudniowego po-siedzenia sejmikowej Ko-misji Edukacji i Nauki.

Mówiła o tym radnym ZofiaHryhorowicz, dyrektor Okrę-gowej Komisji Egzaminacyj-nej w Poznaniu.

Słabo wypadli uczniowieszkół podstawowych. Wpraw-dzie ich średni wynik upla-sował Wielkopolskę o jednąpozycję wyżej w rankinguwojewództw, ale jest to miej-sce… przedostatnie. Niewie-le lepsze były wyniki egza-minu gimnazjalnego, którew najlepszym wypadku oscy-lują na poziomie średniejogólnopolskiej.

Jeśli chodzi o egzamin doj-rzałości, co prawda odsetekzaliczających maturę jest mi-nimalnie lepszy od średniegopoziomu krajowego, ale jużosiągane rezultaty, poza nie-licznymi wyjątkami, są słab-sze niż w większości innychwojewództw.

Popularność zyskują szko-ły zawodowe, w których na-ucza się coraz więcej profesji.Dyplom potwierdzający za-wodowe umiejętności otrzy-muje 2/3 zdających, co jestwynikiem nieznacznie słab-szym niż przeciętna.

Co niepokojące, osiąganerezultaty wykazują tendencjęspadkową. W porównaniuz innymi regionami znacz-niej mniej notowanych jestwyników bardzo dobrych, coma później swoje przełożeniew przyjęciach na studia. Rad-ni zaproponowali podjęciewspólnych działań samorzą-du województwa i kurato-rium oświaty, mających nacelu poprawę sytuacji. PW

Słabe wyniki

Sejmik przyjął stanowi-sko dotyczące sposobudzielenia przez Narodo-wy Fundusz Zdrowia środ-ków z rezerwy pomiędzyposzczególne wojewódz-twa.

„Wielkopolska jest regio-nem, który dzięki organiza-cji pracy oraz przedsiębior-czości swoich mieszkańcówprzyczynia się w znacznymstopniu do przyrostu pro-duktu krajowego brutto.Społeczność wielkopolska za-wsze przyczyniała się dowzrostu zamożności krajui rozumiała potrzebę udzia-łu w kosztach funkcjonowa-nia państwa. Deklarującprzywiązanie do powyższychzasad, Sejmik WojewództwaWielkopolskiego apelujeo równe i adekwatne do po-trzeb traktowanie Wielko-polski w zakresie podziałuśrodków na ochronę zdro-wia” – napisali w uchwaleradni.

Do takiego stwierdzeniaskłoniło ich niesprawiedliwepotraktowanie województw(poza mazowieckim) w trakciepodziału pieniędzy z rezerwyNFZ. Wielkopolska, która jesttrzecia pod względem wpły-wów podatkowych do budże-tu państwa, dostała około 4-5procent z rezerwowej puli.Tymczasem wielkopolskieZOZ-y (zarówno samorządo-we, jak i kliniczne) to w wie-lu przypadkach placówki nanajwyższym poziomie, udzie-lające pomocy również pa-cjentom spoza województwa.

Radni w swoim stanowiskuwytykają NFZ także innedziałania, jak wykorzysty-wanie długotrwałej drogi są-dowej w sytuacjach, gdy szpi-tale domagają się zapłaty zanadwykonania, a w pierwszejinstancji uzyskują korzystnewyroki. Sejmik określa takiepostępowanie jako „nieetycz-ne i skierowane przeciw pa-cjentom”. ABO

Apel o sprawiedliwość

Uchwaleniem przez sej-mik w grudniu strate-gii rozwoju wojewódz-

twa wielkopolskiego do 2020roku zakończono proces ak-tualizacji jednego z kluczo-wych dokumentów, stano-wiących podstawę progra-mów, działań i projektów narzecz rozwoju regionu.

Kierunki w nim określonestanowiły m.in. dobrą pod-stawę do efektywnego wyko-rzystania przez Wielkopol-skę środków polityki spójno-ści UE. Dlaczego zatem zde-cydowano się na modyfikacjęstrategii?

Do nowej redakcji przyję-tego w 2005 roku dokumentuskłaniał m.in. zmieniającysię poziom integracji Polski i re-gionów z europejską wspól-

notą, a także doświadczeniazgromadzone w trakcie reali-zacji Wielkopolskiego Regio-nalnego Programu Operacyj-nego na lata 2007-2013. Oneto, jak podkreślano podczaskonsultacji społecznych czyprac w komisjach sejmiku,stanowią zbiór cennych do-świadczeń i wskazówek, jaknajefektywniej wykorzysty-wać dla rozwoju środki ze-wnętrzne. To ważne szcze-gólnie u progu kolejnej unij-nej perspektywy finansowejna lata 2014-2020.

Podjęcie prac nad aktuali-zacją strategii wymuszały teżwymogi formalne, m.in. wy-nikające z nowego prawao zasadach prowadzenia po-lityki rozwoju. Z kolei w unij-nej polityce pojawiły się nowe

elementy stanowiące odpo-wiedź na rosnącą konkuren-cję globalną, zagrożenia śro-dowiskowe i demograficzne.Przyjęta została „Strategiana rzecz inteligentnego i zrów-noważonego rozwoju sprzy-jającego włączeniu społecz-nemu. Europa 2020”.

Dlatego istotą proponowa-nych zmian w wojewódzkiejstrategii jest założenie, żewzmacniać rozwój regionumożna jedynie przy równo-czesnym rozwoju wszystkichczęści Wielkopolski – zarów-no biegunów wzrostu, jaki obszarów problemowych,a przede wszystkim przez pod-trzymywanie wzajemnie ko-rzystnych relacji między nimi.

Efektem takiego podejściajest modyfikacja celów stra-

tegii. Choć obejmują one po-dobne jak poprzednio sfery(wśród nich na pierwszymmiejscu wymienia się m.in.komunikację w regionie, sfe-rę badawczo-rozwojową, in-nowacyjność, przedsiębior-czość oraz ochronę środowiskaz uwzględnieniem odnawial-nych źródeł energii), to w no-wej wersji dokumentu zosta-ły ponownie uszczegółowionei zaadresowane do konkret-nych typów obszarów regionu,z uwzględnieniem ich specy-ficznych problemów. Niektó-re ze wskazanych w strategiicelów odnoszą się bezpośred-nio właśnie do tych obszarów.Wyznaczenie ich granicumożliwia plan zagospoda-rowania przestrzennego wo-jewództwa. RJ

Wzmacnianie regionuRadni przyjęli aktualizację wojewódzkiej strategii rozwoju.

Monitor Wielkopolski | styczeń 2013www.monitorwielkopolski.pl

pamiętamy6

Wielkopolanie wydająsię zarozumiali i na-wet śmieszni. Mówią

źle po polsku, zatrącają z nie-miecka, a jednak nikt im za-rzucić nie śmie ani brakuzdrowego rozsądku, ani brakupatriotyzmu i zrozumienia,że wolność jest największązdobyczą narodu – tę obser-wację generała Józefa Do-wbora-Muśnickiego przypo-mniał 27 grudnia, podczasuroczystości przed pomnikiemPowstańców Wielkopolskichw Poznaniu, marszałek Ma-rek Woźniak. – To słowao szczególnej wadze i znacze-niu. Nie zostały wypowie-dziane pod wpływem chwiliczy emocji. Wynikały z do-świadczeń człowieka, który

w styczniu 1919 roku, wypeł-niając rozkaz, przybył z War-szawy do Poznania i stanął naczele Powstania Wielkopol-skiego. Powiódł Wielkopolando zwycięstwa, do wolnej i nie-podległej Polski. Dał światuświadectwo hartu ducha lu-dzi, których ponad 120 lat za-borów nie zdołało złamać.

Po ubiegłorocznym wspo-mnieniu Stanisława Tacza-ka, Józef Dowbor-Muśnickibył kolejnym bohaterem rocz-nicowych obchodów wybuchuPowstania Wielkopolskiego,organizowanych przez samo-rząd województwa. Tym ra-zem w 94 lata od zwycięskie-go zrywu Wielkopolan.

Powstańczego dowódcęwspominano nie tylko pod-

czas głównej uroczystościprzed pomnikiem. Na placuWolności, w specjalnym na-miocie można było obejrzećniewielką wystawę opowia-dającą o postaci generała.Wizerunek Dowbora-Muśnic-kiego przedstawia też wielkibillboard, który zawisł najednym z budynków przy pla-cu Wolności (będzie tam pre-zentowany do końca stycz-nia). Obraz został stworzonyze zdjęć tysiąca internautów,pozostawionych na specjal-nym facebookowym profilu.Powstała również figurka ge-nerała Józefa Dowbora-Mu-śnickiego – kolejna z kolek-cjonerskiego cyklu, emitowa-nego przez samorząd woje-wództwa, a służącego hono-

rowaniu osób szczególnie za-angażowanych w promowaniehistorii Powstania Wielko-polskiego.

Tak jak wydarzenia sprzed94 lat, tak i kolejne rocznico-we obchody musiały jednakrozpocząć się od przyjazdu doPoznania Ignacego Jana Pa-derewskiego. 26 grudnia wy-bitny pianista pojawił się naDworcu Letnim. Wcielił sięw niego Edmund Dudziński.Inscenizację tradycyjnie przy-gotował Poznański Chór Na-uczycieli.

Nie zabrakło i innych sta-łych już elementów grudnio-wych uroczystości. Władzeregionu i miasta złożyły kwia-ty na mogile generała Stani-sława Taczaka na Cmentarzu

Braku patriotyzmu ani zdrowego rozsądkuObchody 94. rocznicy wybuchu Powstania Wielkopolskiego były okazją do szczególnego przypomnienia

Zawieszony przy placu Wolności billboard, stworzony ze zdjęć tysiąca internautów, był świa-dectwem, że podczas tej rocznicy przypominano w sposób szczególny gen. Józefa Dowbo-ra-Muśnickiego.

FOT.

A.B

OIŃ

SKI

Poznaniacy, którzy 27 grudnia przyszli na plac Wolności, mogli w specjalnym namiocieobejrzeć wystawę poświęconą temu, który „powiódł Wielkopolan do zwycięstwa, do wolneji niepodległej Polski”.

FOT.

A.B

OIŃ

SKI

O „harcie ducha ludzi, których ponad 120 lat zaborów niezdołało złamać”, wspominał w swoim przemówieniu mar-szałek Marek Woźniak.

FOT.

A.B

OIŃ

SKI

Podczas uroczystości przed pomnikiem Powstańców Wiel-kopolskich uczestnicy na różne sposoby przypominali o wy-darzeniach sprzed 94 lat.

FOT.

A.B

OIŃ

SKI

Przy niesprzyjającej aurze darmowa grochówka serwowanaw pobliżu historycznego hotelu Bazar smakowała i „Niem-com”, i „Polakom”.

FOT.

A.B

OIŃ

SKI

Zwieńczeniem obchodów 27 grudnia był koncert mar-szałkowski w Auli UAM, w wykonaniu chóru PoznańskieSłowiki.

FOT.

A.H

OFF

MAN

N

Monitor Wielkopolski | styczeń 2013www.monitorwielkopolski.pl pamiętamy

7

nikt zarzucić im nie śmie…postaci generała Józefa Dowbora-Muśnickiego.

Zasłużonych Wielkopolan. Pouroczystościach przed po-mnikiem Powstańców Wiel-kopolskich odbył się prze-marsz do kościoła farnegona okolicznościową mszę. Podrodze złożono kwiaty pod ta-blicami upamiętniającymipostaci związane z powsta-niem.

Mimo niesprzyjającej po-gody na poznaniaków po po-łudniu czekały rocznicoweatrakcje na placu Wolności.Obok wspomnianych elemen-tów związanych z postaciągenerała Dowbora-Muśnic-kiego, były popisy ułanów,pokazali się rekonstruktorzyw strojach z epoki, nie mogłozabraknąć wojskowej (a wła-ściwie – serwowanej przezharcerzy) grochówki.

Wyjątkową tegoroczną atrak-cją był, prezentowany przedgmachem Muzeum Narodo-wego, oryginalny egzemplarzczołgu Renault FT-17, uży-wanego przez Polaków tuż

pod odzyskaniu niepodległości(posługujący się tymi maszy-nami I Pułk Czołgów stacjo-nował od 1920 roku w Bie-drusku, a następnie w Po-znaniu). Była to niezwykłaokazja do obejrzenia tego za-bytku, gdyż czołg, odnalezio-ny w Afganistanie, a remon-towany w poznańskim Mu-zeum Broni Pancernej, po re-nowacji prawdopodobnie tra-fi do Warszawy.

Tradycyjnie świętowanie 27grudnia zwieńczył wieczornykoncert marszałkowski w AuliUAM. Chór Poznańskie Sło-wiki zaprezentował utworypatriotyczne, w tym kompo-zycje Ignacego Jana Pade-rewskiego i Feliksa Nowo-wiejskiego.

Były też dodatkowe atrak-cje, o które zadbało Wielko-polskie Muzeum Walk Nie-podległościowych, wspólniem.in. ze stowarzyszeniemGrupa Rekonstrukcji Histo-rycznej „3 Bastion Grolman”.

27 grudnia na Starym Mie-ście odbywały się inscenizacjei żywe lekcje historii, któ-rych zwieńczeniem była wie-czorna rekonstrukcja po-wstańczego epizodu przedOdwachem – siedzibą Mu-zeum Powstania Wielkopol-skiego. Tę ostatnią placówkęwszyscy zainteresowani mogli27 grudnia zwiedzać bez-płatnie. Po mieście natomiastjeździł specjalny „powstań-czy tramwaj”.

Kolejnym akcentem orga-nizowanej przez samorządwojewództwa powstańczej ce-lebry – co też już stało się tra-dycją – były uroczystości28 grudnia w Warszawie(patrz – ramka poniżej).

– Obchody w stolicy z rokuna rok cieszą się coraz więk-szym zainteresowaniem – mó-wił podczas konferencji zapo-wiadającej uroczystości prze-wodniczący sejmiku Lech Dy-marski. – Mozolnie przebija-my się także tam z naszą in-

surekcją. To niełatwe, bo onatrochę godzi w narodowy ste-reotyp powstania: że musizginąć 200 tysięcy ludzi, a nakońcu jest klęska…

O tym, dlaczego konse-kwentnie przypominamy po-wstańcze rocznice takżew Warszawie, mówił już przedGrobem Nieznanego ŻołnierzaMarek Woźniak. – PowstanieWielkopolskie długo nie mogłodoczekać się sprawiedliwejoceny i uznania znaczenia tejinsurekcji. Jego uczestnicyodeszli na zawsze, częstow poczuciu rozgoryczeniai niedocenienia – przypomniałmarszałek. – Nie możemy jużtego naprawić. Możemy jed-nak, w wolnej i demokratycz-nej Polsce, dawać świadec-two ich czynów i dbać o to, abypamięć o Powstaniu Wielko-polskim nie zaginęła, a wysi-łek i poświęcenie naszychprzodków na zawsze zajęłygodne miejsce na kartach pol-skiej historii. ABO

Przechodnie z zainteresowaniem przyglądali się ustawio-nemu przed Muzeum Narodowym czołgowi Renault FT-17.

FOT.

A.B

OIŃ

SKI

Inną atrakcją był specjalny „powstańczy tramwaj”, który27 grudnia można było spotkać na ulicach Poznania.

FOT.

A.B

OIŃ

SKI

Obchody 94. rocznicy wybuchu Powstania Wielkopolskiego w Warszawie rozpoczęły się 28 grudnia mszą św., odprawioną w intencji powstańców w kościele oo. dominikanów. Głów-ne uroczystości, w asyście Kompanii Reprezentacyjnej Wojska Polskiego, odbyły się przy Grobie Nieznanego Żołnierza. – W rocznicę zwycięskiego Powstania Wielkopolskiegodajemy świadectwo czynów naszych przodków w miejscu najważniejszym dla każdego Polaka – symbolicznym panteonie najlepszych synów narodu – mówił marszałek MarekWoźniak, który wraz z przewodniczącym sejmiku Lechem Dymarskim i wicemarszałkiem Wojciechem Jankowiakiem złożył wieniec w imieniu Wielkopolan. Wiązanki kwiatów przyuroczystej oprawie złożono również na mogiłach powstańców na cmentarzu powązkowskim. ABO

FOT.

S.M

IKO

ŁAJC

ZAK

FOT.

S.M

IKO

ŁAJC

ZAK

FOT.

S.M

IKO

ŁAJC

ZAK

W panteonie najlepszych synów narodu daliśmy świadectwo czynów naszych przodków

Obchody 94. rocznicy wybuchu Powstania Wielkopol-skiego za nami, ale już trwają przygotowania do przy-szłorocznej celebry. Jedną z głównych szykowanychatrakcji ma być film „Hiszpanka”, współfinansowany przezsamorząd województwa. Nakręcony w sensacyjnej kon-wencji obraz ma zawierać wątki związane z naszym po-wstaniem, które pozwolą dotrzeć z wiedzą o nim do ma-sowego odbiorcy. W grudniu zdjęcia do filmu kręconow Poznaniu, m.in. na podwórzu jednej ze staromiejskichkamienic. W mroźnej aurze na planie pojawili się reżyserŁukasz Barczyk (na zdjęciu u góry) oraz odtwórcy głów-nych ról – Patrycja Ziółkowska i Jakub Gierszał (na zdję-ciu u dołu). Uroczysta premiera „Hiszpanki” ma odbyć się27 grudnia 2013 roku w Poznaniu. ABO

FOT.

A.B

OIŃ

SKI

FOT.

J.PI

OTR

OW

SKI

Na okrągłą rocznicę

Monitor Wielkopolski | styczeń 2013www.monitorwielkopolski.pl

temat monitora8

Jak minął nam rok 2012?Czym żyła Wielkopolska?Jakie działania samo-

rządu województwa przyku-wały naszą uwagę? Co wzbu-dzało największe emocje? Któ-re sprawy z upływem kolej-nych miesięcy popadły w za-pomnienie, a które wciąż zaj-mują opinię publiczną? Przed-stawiamy subiektywny prze-gląd minionego roku, sporzą-dzony na podstawie tego, cogościło na łamach „Monitora”w poprzednich dwunastu mie-siącach.

***Sejmik przyjął budżet na

2012 rok. Odrzucono wszyst-kie poprawki opozycji, w tymnp. proponującą zlikwidowa-nie „Monitora Wielkopolskie-go”. „To budżet oszczędno-ściowy” – zauważano podczasdyskusji. Oszczędnościowy?Gdyby wiedziano, jaki plan do-chodów i wydatków przyjdzieuchwalać za rok!

Styczeń był czasem podsu-mowań półrocznej polskiejprezydencji w Unii Europej-

skiej; w różnych aspektachtego wydarzenia udział miałatakże Wielkopolska. – Nor-malnie prezydencja to w Uniicoś zwyczajnego. My potrak-towaliśmy ją trochę jak świę-to. Jak coś bardzo prestiżo-wego, co stwarza nam okre-ślone szanse i stawia nasprzed pewnymi wyzwaniami.Myślę, że w tym tkwi tajem-nica naszego sukcesu – mówiłw „Monitorze” marszałek Ma-rek Woźniak.

Pisaliśmy o podsumowa-niach ważnych samorządo-wych inwestycji. Wojewódz-two pochwaliło się, jak dzięki28 mln zł przez kilka lat zmie-nił się poznański Teatr Wiel-ki. Po generalnym remoncie li-nii do Wągrowca jej obsługęprzejęły Koleje Wielkopolskie,a na regionalne tory wyje-chało też kilka gruntowniezmodernizowanych EZT-ów.

Spory ruch panował w ka-drach. Wojewódzki FunduszOchrony Środowiska i Gospo-darki Wodnej dostał nowy za-rząd; sejmikowy klub SLD

„schudł” po wyjściu z niegoZbigniewa Ajchlera; sejmikna delegatkę do Związku Wo-jewództw RP wybrał radnąTatianę Sokołowską – donosi-liśmy.

Z serialu „W służbie zdro-wia”: nieczynne poradnie spe-cjalistyczne w Kaliszu, Leszniei Poznaniu, mniej szpitalnychoddziałów ratunkowych – toskutki rozstrzygnięć w kon-kursach NFZ.

***Port Lotniczy Poznań-Ła-

wica był (poza, oczywiście, sa-mym Urzędem Marszałkow-skim) bodaj najczęściej gosz-czącą w 2012 roku na na-szych łamach instytucją zwią-zaną z samorządem woje-wództwa. W lutym pisaliśmyo uchwaleniu przez sejmikobszaru ograniczonego użyt-kowania wokół lotniska. Byłoto niezbędne, by można zre-alizować ogromne inwestycje(rozbudowa terminalu pasa-żerskiego i prace na płycie) po-zwalające niemal dwukrotniezwiększyć przepustowość Ła-

wicy. Uchwalaniu dokumentutowarzyszyło sporo emocji,a czas pokazał, że to nie był ichkoniec.

W lutowym numerze przy-bliżyliśmy nowe zadania sa-morządu województwa, zwią-zane z ośrodkami adopcyjny-mi i Funduszem Gwaranto-wanych Świadczeń Pracow-niczych. Opera rozpoczęła „rokmężczyzn”; uczyniła to kon-trowersyjnym „Dniem Świ-ra”.

A w serialu „W służbie zdro-wia”: podsumowanie dużychinwestycji w WielkopolskimCentrum Pulmonologii i To-rakochirurgii, złożenie wnio-sku o decyzję lokalizacyjnąna budowę szpitala dziecięce-go przy ul. Szwajcarskiej, za-mieszanie wokół oddziału kar-diologicznego WSZ w Kali-szu, burza w związku z po-mysłem fuzji lecznic w Leszniei Kościanie.

***Cóż, my także daliśmy się

uwieść… W marcowym nu-merze zapowiadaliśmy lotni-

Od budżetu do budżetu, z „elfami”,Jak nam minęło ostatnie dwanaście miesięcy? Podsumowujemy wydarzenia, które zajmowały łamy

czą rewolucję na Ławicy, gdyswoje loty (za 99 złotych!) z Po-znania do Warszawy, Gdań-ska, Wrocławia, Szczecina,Krakowa, Katowic i Łodziuruchomi OLT Express. Uru-chomił…

Ruszyła produkcja „Hisz-panki” – filmu współfinanso-wanego przez samorząd,a nawiązującego do PowstaniaWielkopolskiego. Sejmik zgo-dził się, by jeszcze w 2012 rokuprzyjechało do nas aż osiem,zamiast planowanych trzech,„elfów”. A z „działu kadr” – wi-cemarszałek Wojciech Janko-wiak został przewodniczącympolskiej delegacji do KongresuWładz Lokalnych i Regional-nych Rady Europy.

Serial „W służbie zdrowia”z dramatycznymi zwrotamiakcji: strajk (od pewnego mo-mentu głodowy) personeluszpitala w Koninie, niepokojepłacowe także w leszczyńskiejlecznicy.

***Kwiecień. Województwo

podsumowuje „budowę inno-wacyjnej Wielkopolski”, czyliwydawanie unijnych funduszyna lata 2007-2013. – Posta-wiliśmy pomniki sobie i przy-szłym pokoleniom – oceniazrealizowane inwestycje prof.Waldemar Łazuga.

Ławica proponuje okolicz-nym mieszkańcom ugodęw sprawie niedogodności zwią-zanych ze wzrostem hałasu; ciślą do sejmiku skargi nauchwaloną strefę ograniczo-nego użytkowania. Samorządwojewództwa tradycyjnie na-gradza najlepszych rolnikówi najbardziej innowacyjne fir-my.

Z wiadomego serialu: po 26dniach głodówki, po media-cjach marszałków i radnych,udaje się zakończyć strajk

w Koninie. – Kto jest wygra-nym tego kompromisu? Nikt– mówi dyrektor szpitalai zapowiada „bardzo ostry pro-gram naprawczy”. W Leszniepersonel wojewódzkiej lecz-nicy zgadza się na obniżeniepłac.

– W sposób skuteczny ode-chciało mi się dokonać po-trzeb, po które tam się uda-łem – w ten dramatycznysposób radny Zbigniew Aj-chler opisuje na sesji sejmikustan toalety w pociągu doWarszawy.

***W maju uroczyście otwarto

nowe płaszczyzny postojowei drogę kołowania na Ławicy,co pozwala wykonywać nawet30 operacji lotniczych w ciągugodziny. Podsumowano inwe-stycje na drogach wojewódz-kich w 2011 roku: poszło na niegrubo ponad 200 mln zł.

Co poza tym? Świat pozna-je prawdę o poznańskich po-gromcach Enigmy – m.in.dzięki sporemu zaintereso-waniu zorganizowaną przezsamorząd grą codebre-akers.eu. Nowa siedziba sa-morządu województwa zaczy-na „wychodzić z ziemi”. Ruszaprojekt kulturalny „Wielko-polska: Rewolucje”. Berlin,Breda, Bruksela, Mediolan,Samara, Tbilisi – Wielkopol-ska aktywna w Europie.

Serial „W służbie zdrowia”:oficjalnie potwierdzono, że niema tematu łączenia szpitaliw Lesznie i Kościanie.

***Czerwiec, a więc zaczyna się

Euro 2012! Przypominamy,jakie inwestycje zawdzięcza-my tej imprezie i zastana-wiamy się, jakie mogą byćkorzyści wynikające z jej or-ganizacji dla regionu. – Myślę,że zostaniemy odebrani jako

Ach, ci Irlandczycy! Czyli Euro 2012 w Poznaniu.

FOT.

S.S

EILD

ER

Pierwszy wielkopolski „elf” na poznańskim dworcu.

FOT.

R.J

AŁO

SZY

ŃS

KI

W grudniu zdjęcia do „Hiszpanki” (filmu nawiązującego doPowstania Wielkopolskiego, o którym pisaliśmy w 2012 rokuwielokrotnie) kręcone były także w Poznaniu.

FOT.

A.B

OIŃ

SKI

Łabędzi śpiew dyrektora Michała Znanieckiego w operze.W połowie roku (zaplanowanego zresztą jako „rok mężczyzn”)zastąpiła go Renata Borowska-Juszczyńska.

FOT.

M.G

RO

TOW

SKI

Monitor Wielkopolski | styczeń 2013www.monitorwielkopolski.pl temat monitora

9

„Hiszpanką” i pewnym serialem„Monitora Wielkopolskiego” między styczniem a grudniem 2012 roku.

ludzie bardzo życzliwi, ser-deczni, gościnni. To będzieostatecznie decydowało o wra-żeniu, jakie wywiozą stąd tu-ryści, kibice – przewiduje mar-szałek Marek Woźniak. Ko-lejne tygodnie pokazują, że sięw swych prognozach nie myli.

Radni udzielają zarządowiwojewództwa absolutoriumi pytają, o czym właściwie bę-dzie ta „Hiszpanka”. Miał być„rok mężczyzn”, tymczasemjuż wiadomo, że stery opery odMichała Znanieckiego przej-mie kobieta – Renata Borow-ska-Juszczyńska.

Kolejny odcinek „W służbiezdrowia”: kondycję marszał-kowskich placówek opiekizdrowotnej mogą poprawić je-dynie zdecydowane zmianyw ich strukturze i zarządzaniu– wynika z audytu Pricewa-terhouseCoopers, przeprowa-dzonego na zlecenie władzwojewództwa.

***Mario Balotelli na stadionie

w Poznaniu i Cristiano Ro-naldo dziękujący za gościnęOpalenicy. Rekordy lotniskana Ławicy. No i ci fantastycz-ni Irlandczycy na naszych uli-cach! Czas podsumowań Euro2012 w naszym regionie.

10 tysięcy roboczogodzin,wysoka prędkość eksploata-cyjna, absorbery energii, szli-fowanie i śrutowanie goto-wych konstrukcji modułów– tak, przyznajmy, mało ro-mantycznie opisywaliśmyw lipcu obserwowane przeznas narodziny jednegoz pierwszych „elfów” dla Wiel-kopolski.

Serial „W służbie zdrowia”:sporo emocji wokół udzielonejostatecznie przez sejmik zgo-dy na blisko 40-milionowe po-ręczenie kredytu dla szpitalaw Lesznie.

***Marszałek strażakiem.

Urząd – o czym pisaliśmyw sierpniu – musiał zorgani-zować awaryjny powrót dokraju niemal pół tysiąca klien-tów upadłych biur podróży.Wielkopolskiego podatnikakosztowało to kilkaset tysięcyzłotych.

Tylko jeden, ale jest! Brą-zowy medal z igrzysk w Lon-dynie przywozi dla Wielko-polski wioślarka Julia Mi-chalska. Po szalonym wzrościeruchu w maju, czerwcu i lipcu,Ławica zwalnia – upadamrzonka pod tytułem „OLTExpress”, tanie linie zapo-wiadają likwidację kilku po-łączeń od jesieni.

Przygotowana przez samo-rząd województwa wystawao Enigmie trafia do legendar-nego brytyjskiego BletchleyPark. – Przekonanie europej-skiej opinii publicznej o tym,kto złamał kody Enigmy, jestniełatwym zadaniem – przy-znaje otwierający wystawęwicemarszałek Wojciech Jan-kowiak.

Ciekawa odsłona serialu„W służbie zdrowia”: mimoprotestów opozycji, sejmik zga-dza się na pierwszą komer-cjalizację – konińskie pogoto-wie zostanie przekształconew spółkę.

***We wrześniowym numerze

donosiliśmy o tym, że: wiel-kopolscy rolnicy tym razemdziękowali za plony w Ostro-wie, przyjechał do nas pierw-szy „elf”, sejmik uchwalił wo-jewódzki plan gospodarki od-padami, zaś paraolimpijkaz Rawicza Karolina Kuchar-czyk zdobyła złoto na igrzy-skach w Londynie.

Mimo wakacji w serialu„W służbie zdrowia” nie wieje

nudą: radni PiS żądają głowywicemarszałka Leszka Wojta-siaka za sposób nadzoru nad„działką” zdrowotną, zarzuca-jąc mu m.in. „działanie naszkodę społeczeństwa woje-wództwa”. Zainteresowany od-powiada: – Działanie PiS oce-niam jako błazeńską zabawę.

***Lampa w ciąży i chodzenie

po wodzie – to niektórez atrakcji interaktywnej eks-pozycji towarzyszącej kolej-nym Światowym Dniom In-nowacji; oprócz atrakcji, byłyteż dyskusje – m.in. o znale-zieniu sposobu na kryzys.Wielkopolska liderem w ko-rzystaniu z funduszu JERE-MIE, więc wicemarszałek Woj-tasiak odbiera nagrodę.

W październiku informo-waliśmy, że Marek Woźniakobjął przewodnictwo ważnejkomisji COTER w unijnymKomitecie Regionów (wcze-śniej ponownie został wice-przewodniczącym KR), a bruk-selski Klub Wielkopolan ob-chodził swoje 5-lecie.

Ważne wieści z Kalisza.Pierwsza, niestety, smutna– niespodziewanie umiera wi-ceprzewodniczący sejmiku Ka-zimierz Kościelny (mandat ponim przejmie kolejny z listySLD – Seweryn Kaczmarek).Diecezja kaliska ma nato-miast nowego biskupa – Ed-warda Janiaka.

Wiemy więcej o „Hiszpan-ce”! Międzynarodowa obsada,imponujący, 19-milionowy bu-dżet. A sam film to będzie spi-ritual thriller – o ile komuś cośto mówi…

Akcja serialu „W służbiezdrowia” nabiera rumieńców:opozycja zrywa kworum na po-siedzeniu komisji, wychodziteż ostentacyjnie z sesji sej-miku, mimo to koalicjanciprzegłosowują skierowanie dokonsultacji społecznych pro-jektów połączeń szpitala i po-gotowia w Kaliszu, a takżeszpitali pulmonologicznychw Poznaniu i Chodzieży.

***Listopad. Odnotowujemy

ruch we współpracy zagra-

nicznej: Wielkopolska po razkolejny była aktywna pod-czas brukselskich OPENDAYS; jednocześnie po 11 la-tach województwo występujeze Zgromadzenia RegionówEuropy.

Sejmik (już z nowym wice-przewodniczącym – Kazimie-rzem Pałaszem) uchwala, że2013 będzie rokiem HipolitaCegielskiego. Wystawa o na-szych kryptologach tym razemtrafia do Senatu. Podsumowu-jemy akcję promującą funduszeunijne „Wielkopolska OK!”.

Znów ciekawy odcinek„W służbie zdrowia”: mimokolejnych protestów opozycji,sejmik uchwala skierowaniedo konsultacji społecznych pro-jektów przekształceń w spółkipoznańskiego OPEN i szpita-la w Sokołówce; zbliża to SLDi PiS, które po raz pierwszyw sejmikowej historii organi-zują wspólną konferencję pra-sową.

***W grudniu finisz wielu

spraw, o których pisaliśmy

przez cały rok. „Elfy” wreszciena torach – można je spotkaćgdzieś między Zbąszynkiema Kutnem. „Hiszpanka” siękręci – w końcu też na ulicachPoznania. Finał akcji „Wiel-kopolska: Rewolucje”.

A w Brukseli: Komitet Re-gionów przyjmuje przygoto-waną przez marszałka Woź-niaka opinię dotyczącą funk-cjonowania unijnych funduszypo 2013 roku, zaś rogal świę-tomarciński podbija stolicęUE.

„W służbie zdrowia” – moc-ne akcenty na koniec roku: sej-mik wyraża zgodę na zamia-nę gruntu z miastem Pozna-niem (teraz „tylko” znaleźćpieniądze i można budowaćszpital dziecięcy!), a takżedaje ostateczną zgodę na szpi-talne fuzje w Kaliszu orazPoznania z Chodzieżą.

– To budżet na czas kryzy-su – przyznaje podczas pierw-szego czytania planu docho-dów i wydatków wojewódz-twa na 2013 rok pani skarb-nik. ABO

Strajk w konińskim szpitalu, czyli niespokojnie w służbie zdrowia.

FOT.

R.J

AŁO

SZY

ŃS

KI

Ławica, czyli „strefa hałasu”, rozbudowa i rekordy podczas Euro 2012.

FOT.

A.B

OIŃ

SKI

Marszałek Marek Woźniak wielokrotnie gościł w Brukseli,walcząc o korzystne dla regionów rozdanie unijnych finan-sów na lata 2014-2020 (na zdjęciu z Danutą Hübner w eu-roparlamencie).

FOT.

A.B

OIŃ

SKI

Odkłamywanie historii. Przygotowana przez samorząd wo-jewództwa wystawa o naszych pogromcach Enigmy gości-ła w 2012 roku m.in. w brytyjskim Bletchley Park oraz w pol-skim Senacie.

FOT.

ARC

HIW

UM

UM

WW

Monitor Wielkopolski | styczeń 2013www.monitorwielkopolski.pl

co za historia10

Było to dokładnie 150lat temu. W nocy z 21na 22 stycznia 1863

roku doszło do wybuchu ostat-niego wielkiego polskiego po-wstania narodowego czasuzaborów. W ciągu półtora-wiecza utrwalił się stereotypnakazujący widzieć powstaniestyczniowe oczami ArturaGrottgera i z perspektywyjego sugestywnych, czasemwstrząsających cyklów ry-sunkowych. Historycy jed-nak wiedzą, że inaczej wy-glądała „otoczka” propagan-dowa, ideowa, martyrolo-giczna, inaczej zaś realia,które w wydarzeniach lat1863-1864 pozwalają widziećnajefektywniejsze z polskichpowstań narodowych XIXwieku, wzmocnione fenome-nem funkcjonowania pol-skiego państwa podziemnego.Nieprzypadkowo Niemcy pro-wadzili w czasie okupacji stu-dia nad powstaniem stycz-niowym.

Powstanie styczniowe teżw znacznie większym stopniuniż wcześniejsze zaangażo-wało wszystkie trzy zabory.Rząd Narodowy traktowałziemie polskie, niezależnieod zaboru, jako jedną całość– jedynie wartościowanoi urealniano możliwość ich za-angażowania w walkę zbroj-ną prowadzoną w KrólestwiePolskim.

Wzrost nastrojów patrio-tycznych o silnym podłożureligijnym, jaki w KrólestwiePolskim nastąpił po 1861roku, zauważalny był takżenad Obrą i Wartą, główniew postaci tworzenia kółekkonspiracyjnych. Z Królestwado Wielkopolski zaczęli przy-bywać konspiratorzy i emi-sariusze przygotowującygrunt pod przyszłe działaniazbrojne czy bardziej w tymprzypadku pomoc tym, którzybędą walczyć za kordonem.Z kolei władze pruskie de-klarowały współpracę z Pe-tersburgiem w zwalczaniupolskiej działalności niepod-ległościowej, co raczej nie naj-lepiej wróżyło poczynaniompolskich działaczy. Otto vonBismarck 8 lutego 1863 rokuzawarł z Rosją w tej sprawietzw. konwencję Alvenslebena.

A jednak już 8 stycznia,przed wybuchem powstania,w Poznaniu ukonstytuowałsię trzyosobowy komitet kie-rowany przez Adolfa Łączyń-skiego, który miał zająć siępomocą dla emisariuszyz Królestwa. W pierwszychdniach marca założono kolej-ny, znacznie aktywniejszy,komitet, z Janem Działyń-

skim na czele. Byli w nimm.in. Aleksander Guttry(przyszły komisarz RząduNarodowego na obszar Wiel-kiego Księstwa Poznańskie-go), Władysław Kosiński, Ma-rian Jaroczyński, BogusławŁubieński i Włodzimierz Wol-niewicz. Zespół ten stał się re-prezentacją powstańczej wła-dzy w Poznańskiem (na Po-morzu odpowiednikiem Gut-trego był Julian Łukaszew-ski). W każdym powiecie byłkomisarz powiatowy, którymiał koordynować pomoc naswoim terenie. Region trak-towany był jako integralnaczęść walczącego kraju. PrzezWielkopolskę przechodziłytransporty ochotników, pie-niędzy, broni, oporządzeniaz Zachodu – w sumie regio-nowi przypadło znacznie waż-niejsze zadanie niż w latach1830-1831.

Pomoc ze strony ochotni-ków organizowana była od lu-tego 1863 roku, początkowospontanicznie, w formie małozorganizowanej. Było tak do22 marca 1863 roku, gdy doPoznania przybył francuskipodpułkownik de Noé, którywspólnie z działaczami Ko-mitetu Poznańskiego ustaliłorganizacyjną stronę prze-rzutu ochotników przez gra-nicę Królestwa. Zaplanowanozorganizowanie trzech „ko-lumn” – w rzeczywistości od-działów w sile batalionu, któ-rych dowódcami byli Francu-zi: Leo Young de Blankenhe-im i Emil Faucheux oraz Po-lak, Edmund Taczanowski.On też, po dwukrotnym roz-biciu jego formującego się od-działu przez Prusaków, po-stanowił utworzyć następnypo drugiej stronie granicy,w Pyzdrach. Więcej szczęściamieli dwaj pozostali dowódcy,którzy swoje zgrupowaniaformowali w okolicach Trze-meszna, Witkowa i Wrześni.Oni też w kwietniu 1863 rokuprzekroczyli granicę Króle-stwa.

W końcu kwietnia 1863roku, w wyniku nieostrożno-ści przewodniczącego, nastą-piły aresztowania, co dopro-wadziło do rozbicia KomitetuDziałyńskiego. W jego miejsceod listopada 1863 roku cało-ścią pomocy dla KrólestwaPolskiego pochodzącej z ziemzaboru pruskiego kierowałKomitet Wykonawczy RząduNarodowego, który miał swo-ją siedzibę w Poznaniu, z Ju-lianem Łukaszewskim na cze-le. W terenie działała dosko-nale zorganizowana sieć wo-jewództw, kierowanych przezkomisarzy cywilnych. Struk-

Poszli nasi w bój bez broniWarto przypomnieć, że w zapoczątkowanym 150 lat temu powstaniu styczniowym aktywnieuczestniczyli również Wielkopolanie.

Władysław Bentkowski ze sztabem.

FOT.

4XAR

CH

IWU

M

Marian Langiewicz. Edmund Callier. Jan Działyński.

tura ta funkcjonowała aż dosamorozwiązania w czerwcu1864 roku.

W powstaniu styczniowymczynnie uczestniczyło około4000 ochotników z Wielko-polski – z tym, że znaczniewięcej, niż w czasie powstanialistopadowego, zajmowałoważne stanowiska dowódczew wojsku. Drugim po Ludwi-

kilkukrotnie wracał na polewalki po kolejnych porażkach(nie zawsze przez siebie za-winionych). Współpracowałz doświadczonym żołnierzem– Wielkopolaninem, pułkow-nikiem Edmundem Callierem.Kariera dowódcza Mielęckie-go zakończyła się w lipcu 1863roku pod Ślesinem. Ciężkoranny, zmarł w Mamliczu.

Ranny w bitwie pod Pyzdra-mi, pojechał do Poznania i napole walki już nie wrócił.

Najdłużej i najefektywniejdziałał E. Taczanowski. 29kwietnia stoczył zwycięskąbitwę pod Pyzdrami, a wkrót-ce, 6 maja, zajął Koło. Jednakjuż dwa dni później poniósłklęskę pod Ignacewem, poko-nany przez przeważające siłyrosyjskie. Jednak porażka niezałamała polskiego dowódcy.Niemal natychmiast przystą-pił do formowania nowegooddziału, w Kosmowie, ma-jątku Józefa Gajewskiego.Tam polski dowódca (jużw stopniu generała) zacząłtworzyć oddział, który w moż-liwie dużym stopniu miałprzypominać regularne woj-sko. I rzeczywiście, zadanie toczęściowo zrealizował: podjego komendą było 1500 po-wstańców, co w realiach po-wstania styczniowego stano-wiło dużą siłę. Formacja ta,skoncentrowana w okolicachChocza, odniosła zwycięstwow starciu z rosyjskimi od-działami pod Lądem, a wkrót-ce nadeszła pora kolejnychsukcesów, pod Goszczanowem,Czepowem, Pęcherzewkiem,

Poprążnikami i Sędziejewi-cami. W tej sytuacji Rosjanieprzestali lekceważyć polskie-go dowódcę. Wreszcie 29 sierp-nia doszło do bitwy międzyWitkowicami i Nieznanicami(Kruszyną), w której zgrupo-wanie Taczanowskiego zosta-ło rozbite. Pokonany dowódcawyjechał do Francji.

Ostatnim większym dzia-łaniem powstańców z Wiel-kopolski była wyprawaFranciszka Budziszewskiegoz marca 1864 roku, złożonaz ponad stu dobrze wyposa-żonych i uzbrojonych jeźdź-ców. Oddział był aktywnyw okolicach Pyzdr i Ciąże-nia. Rosjanie rozbili gow starciu pod Ostrowitemi Kąpielem.

Oprócz E. Taczanowskie-go i E. Calliera, Wielkopola-nami byli tacy dowódcy po-wstania styczniowego, jak:Antoni Wolski, Józef Oxiński,Apolinary Kurowski czy Wła-dysław Bentkowski – nie-gdyś żołnierz Wiosny Ludów,szef sztabu Langiewicza, a popowstaniu chwalebnie pro-wadzący firmę Hipolita Ce-gielskiego w imieniu mało-letniego syna zmarłego wła-ściciela. Natomiast daninękrwi złożyły niektóre grupyspołeczeństwa. Szczególnietragiczny był los uczniów gim-nazjum trzemeszeńskiego,którzy masowo poszli do po-wstania; większość z nich po-została na pobojowisku podMieczownicą, pogrążając wżałobie całe miasto. Swoichsynów stracili też m.in. KarolLibelt i Maksymilian Jac-kowski. Dodajmy, że po-wstańczy epizod miał w swo-im życiu także ksiądz PiotrWawrzyniak, który jeszczejako uczeń gimnazjum w Śre-mie na własną rękę (bezsku-tecznie) próbował dołączyćdo polskiego oddziału party-zanckiego. W Poznańskiemutworzono też sieć polskichlazaretów, w których bardzoangażowały się panie, kiero-wane przez Emilię Sczaniec-ką.

Powstanie styczniowe byłoostatnim wojennym do-świadczeniem wielkopolskiejmłodzieży przed późniejszymzwycięskim zrywem lat 1918--1919. Następną próbą siłbyły strajki szkolne na po-czątku XX wieku, którychuczestnicy byli później żoł-nierzami majora Taczaka i ge-nerała Dowbora-Muśnickiego.W procesie wielkopolskiej dro-gi do niepodległości ciągłośćtradycji patriotycznej byławięc zachowana.

Marek Rezler

ku Mierosławskim dyktato-rem powstania był krotoszy-nianin Marian Langiewicz.Natomiast najbardziej ro-mantycznym bohaterem-do-wódcą – Kazimierz Mielęcki.Pierwszy szybko zakończyłswoją karierę dowódczą poklęskach pod Chrobrzemi Grochowiskami, drugi zaś

„Kolumna” L. Young deBlankenheima początkowo od-niosła sukces pod Nową Wsią,ale 29 kwietnia 1863 roku po-niosła klęskę w bitwie podBrdowem, a jej dowódca poległ.

Emil Faucheux w kwietniuprzekroczył granicę Króle-stwa, by połączyć się z od-działem E. Taczanowskiego.

Powstanie styczniowe byłoostatnim wojennym doświad-czeniem wielkopolskiej młodzieży

przed późniejszym zwycięskim zrywemlat 1918-1919. Następną próbą sił byłystrajki szkolne na początku XX wieku,których uczestnicy byli późniejżołnierzami majora Taczaka i generałaDowbora-Muśnickiego.

Monitor Wielkopolski | styczeń 2013www.monitorwielkopolski.pl kultura

11

90. rocznicę utworzenia sceny i 40-lecie objęcia dyrekcji przezIzabellę Cywińską obchodzi w tym roku Teatr Nowy w Poznaniu.

Rozpoczyna się nabórwniosków na prace kon-serwatorskie, restaura-torskie lub roboty budow-lane przy zabytkach na2013 rok.

Od 14 stycznia do 1 marca2013 r. można składać wnio-ski o dotacje na prace kon-serwatorskie, restauratorskielub roboty budowlane przyzabytkach wpisanych do re-jestru zabytków, położonychlub znajdujących się na tere-nie województwa wielkopol-skiego. Wnioski o dotacje wrazz wymaganymi załącznikaminależy złożyć osobiście w se-kretariacie DepartamentuKultury Urzędu Marszał-kowskiego w godzinach pracyurzędu, tj. pon.-pt. od 7.30 do15.30 lub przesłać na adres:Departament Kultury UrzęduMarszałkowskiego Wojewódz-twa Wielkopolskiego, al. Nie-podległości 18, 61-713 Po-znań, budynek C, pokój 25.O przyjęciu ofert decydujedata wpływu do Departa-mentu Kultury.

Informacje i dokumenty dopobrania znajdują się na stro-nach Urzędu Marszałkow-skiego Województwa Wielko-polskiego www.umww.pl, (za-kładka Kultura; Konkurs-Za-bytki). Szczegółowe informacjena temat konkursu możnauzyskać w DepartamencieKultury Urzędu Marszałkow-skiego, tel. 61 626-68-85,61 626-68-80. DK

Dotacjena zabytki

Przy muzyce i tańcach roz-stawano się ze starym ro-kiem i witano 2013 w mar-szałkowskich instytucjachkultury.

Koncert Sylwestrowy z Nie-spodziankami „Od Gershwinado Straussów” do Auli UAMw Poznaniu przyciągnął kom-plet publiczności. Grała Or-kiestra Filharmonii Poznań-

skiej pod dyrekcją JakubaChrenowicza, a gospodarzemwieczoru był Krzysztof Za-nussi. Popularne arie oraz du-ety przypomnieli publicznościsoliści: Marta Boberska – so-pran i Sylwester Smulczyński– tenor. W trakcie koncertu od-było się losowanie atrakcyj-nych prezentów ufundowa-nych przez sponsorów. Była

również okazja do degustacjimarkowych win. Wprowadze-ni w karnawałowy nastrójm.in. melodiami Gershwinai Straussa słuchacze i artyściwznieśli wspólnie noworocznytoast, a życzenia uczestnikomkoncertu złożył dyrektor fil-harmonii Wojciech Nentwig.

Największe przeboje muzy-ki operowej, operetkowej i mu-

sicalowej – na przełomie sta-rego i nowego roku – przypo-mniano również podczas Kon-certu Sylwestrowego, któryodbył się w Teatrze Wielkimw Poznaniu. Orkiestrą operydyrygował Gabriel Chmura,a koncert poprowadziła AnnaKochnowicz.

Po koncercie, w stylowychprzestrzeniach Teatru Wiel-

kiego rozpoczął się uroczysty„Bal w Operze” organizowanypod patronatem korpusu kon-sularnego miasta Poznania.Teatr długo jeszcze rozbrzmie-wał przebojami wszechczasów,odtwarzanymi na żywo i z na-grań, a wykwintna kuchniai radosna atmosfera ułatwiałybezstresowe pokonanie kolejnejcezury czasowej. RJ

Sylwestrowe emocje w filharmonii i operze

Marta Boberska i Sylwester Smulczyński wraz z orkiestrą filharmoniipod batutą Jakuba Chrenowicza przypomnieli znane duety i arie.

FOT.

A.H

OFF

MAN

N

Radosne i beztroskie świętowanie Nowego Roku w neoklasycznychprzestrzeniach gmachu Teatru Wielkiego.

FOT.

K.ZW

OLI

ŃS

KA

„Dał nam przykład Bonapar-te… Leszczyńskie w okresieKsięstwa Warszawskiego”– to tytuł najnowszej ekspo-zycji przygotowanej przezMuzeum Okręgowe w Lesz-nie, którą można oglądać do17 lutego w salach przy pla-cu J. Metziga. Natomiastw muzealnej Galerii Sztuki,przy ul. Gabriela Narutowicza,do 27 stycznia czynna jest wy-stawa związana z obchodami100-lecia Klubu Sportowego„Polonia 1912” Leszno.

Polecamy

Dwie wystawy

Urodę i przemijanie wieko-wych dębów rogalińskichw artystycznych ujęciach Ma-cieja Fiszera prezentuje naj-nowsza publikacja MuzeumNarodowego Rolnictwa i Prze-mysłu Spożywczego w Szre-niawie, wydana w cyklu „Wiel-kopolski Kalendarz Rolniczy”.Więcej na temat unikatowe-go kalendarza pt. „Requiem.Dęby rogalińskie”, a takżemożliwości jego zakupu nastronach muzeum: www.szreniawa-muzeum.pl.

Portrety dębów

Najsłynniejsze utwory kom-pozytorów związanych z XIX-wiecznym Wiedniem usłyszą27 stycznia uczestnicy No-worocznego Koncertu „Wie-deńskie nastroje” organizo-wanego w Pałacu Myśliwskimw Antoninie. Wystąpią: Sek-stet Instrumentalny pod kie-runkiem Adama Manijaka orazsoliści: Jolanta Borbas, AnnaKutkowska-Kass, RomualdSpychalski. Informacje: www.ckis.kalisz.pl. RJ

Jak w Wiedniu

Dwa jubileusze

Tatr Nowy zainauguro-wał działalność 14 wrze-śnia 1923 roku. Począt-

kowo ze zmiennym szczęściemfunkcjonował jako spółka ak-cyjna. Od 1948 roku był czę-ścią przedsiębiorstwa Pań-stwowe Teatry Dramatyczne.Samodzielność artystycznąsceny zapoczątkowała w 1973roku Izabella Cywińskia. Od1999 roku teatr jest instytucjąkultury samorządu woje-wództwa.

Rocznicowe obchody w Te-atrze Nowym im. TadeuszaŁomnickiego zainaugurowano7 stycznia podczas „Gali Jubi-leuszowej”. Była ona okazją douhonorowania artystów i pra-cowników teatru. Złotym me-dalem „Zasłużony KulturzeGloria Artis”, przyznanymprzez ministra kultury, od-znaczona została Sława Kwa-śniewska, która w tym rokuobchodzi 65-lecie pracy sce-nicznej. Medale brązowe ode-brali: Bolesław Idziak, An-drzej Lajborek i dyrektor te-atru Piotr Kruszczyński. Mar-szałek Marek Woźniak prze-kazał na ręce dyrektora przy-znaną zespołowi teatru odzna-kę honorową „Za zasługi dla wo-jewództwa wielkopolskiego”.

Do ważnych dokonań ostat-nich czterech dekad funkcjo-nowania sceny, kierowanejkolejno przez Izabellę Cywiń-ską, Eugeniusza Korina, Ja-nusza Wiśniewskiego i PiotraKruszczyńskiego, nawiązujespecjalna oferta artystyczna.Otwiera ją grudniowa pre-miera koncertu „Życie to nieteatr” w reżyserii i aranżacjiJerzego Satanowskiego. Topełna emocji i wzruszeń te-

atralna podróż w czasie, w któ-rą zabierają widzów aktorzyoraz zespół muzyczny pod kie-runkiem Jacka Skowrońskiego.

„Miłość, czyli śmierć i zmar-twychwstanie…” z tekstamiEdwarda Stachury, „Deca-dance”, „Piękna Lucynda”,„Polityka”, „Opera za trzygrosze”, „Pańpremiera” – totylko kilka tytułów znanychz plakatów teatru, a przywo-ływanych muzyką.

Teatr Nowy funkcjonuje od 1923 roku w secesyjnej kamie-nicy na poznańskich Jeżycach.

FOT.

B.S

OW

A

8 lutego na Trzeciej Scenieteatru odbędzie się premiera„Jeżyce Story. Posłuchaj mia-sta!” w reżyserii MarcinaWierzchowskiego. Zbiorowymbohaterem przedstawienia sąJeżyce, jedna z najpiękniej-szych, a zarazem najbardziejzaniedbanych dzielnic Pozna-nia. W czterech odsłonach,jak w serialu, aktorzy prze-niosą na scenę autentyczneopowieści jej mieszkańców.

Poznańskie historie czywybitne osobowości arty-styczne pojawiają się takżew kolejnych zapowiedziachrepertuarowych teatru. Jesz-cze w tym sezonie powinni-śmy obejrzeć premierę spek-taklu Jerzego Satanowskiegoopartego na tekstach Stani-sława Barańczaka. RemigiuszBrzyk zrealizuje natomiastprzedstawienie „Czerwiec ’56”.Zobaczymy także, „Śmierć Ta-rełkina” w reżyserskiej inter-pretacji Lecha Raczaka (40 latpo przeniesieniu na poznań-ską scenę z Kalisza sztukiAleksandra Suchowo-Kobyli-na z wybitną kreacją JanuszaMichałowskiego) oraz „Wi-śniowy sad” Antoniego Cze-chowa wyreżyserowany przezIzabellę Cywińską. RJ

Monitor Wielkopolski | styczeń 2013www.monitorwielkopolski.pl

z regionu12

WW WWiieerrzzbbiinnkkuu,, ggmmiinniiee ww ppoo--wwiieecciiee kkoonniińńsskkiimm,, ww oossttaattnniicchhllaattaacchh zzaasszzłłyy bbaarrddzzoo dduużżee ppoo--zzyyttyywwnnee zzmmiiaannyy..

Złożyło się na to nie tylko jed-no z najlepszych w Wielkopol-sce wykorzystanie pieniędzy z Programu Rozwoju ObszarówWiejskich 2007-2013. Samo-rząd położył nacisk na poprawęjakości obsługi administracyjnejmieszkańców i rozwój inicjatywspołecznych. W te zamierzeniawpisała się budowa nowej sie-dziby Urzędu Gminy. Wynikała z dotychczasowych trudnychwarunków lokalowych, niespeł-niających wymogów nowocze-snej administracji samorządo-wej. – Nowy Urząd Gminy masłużyć całej wspólnocie miesz-kańców i polepszyć standardświadczonych usług – podkreśliłwójt gminy Wierzbinek PawełSzczepankiewicz.

Okazały budynek, jeden z ład-niejszych tego typu w Polsce,uroczyście oddano do użytku12 grudnia 2012 roku, z udzia-łem kilkuset gości. Wojewodawielkopolski Piotr Florek pod-kreślił, że nie pamięta uro-czystości związanej z odda-niem do użytku obiektu uży-teczności publicznej, w którejtak licznie uczestniczyliby sa-morządowcy. Do Wierzbinkaprzyjechali przedstawiciele nietylko wspólnot lokalnych z Wielkopolski, ale też z innych

Nowa siedziba Urzędu Gminy w WierzbinkuPROMOCJA

województw i z zagranicy.Mszę św. poprzedzającą częśćoficjalną sprawował ordyna-riusz włocławski bp WiesławMering.

Idea budowy nowej siedzibyUrzędu Gminy powstała kilka lattemu. Taki postulat zgłaszali teżmieszkańcy podczas licznychkonsultacji. Wójt zabiegał o to,aby siedziba powstała w cen-trum Wierzbinka, naprzeciwkoXIX-wiecznego zespołu pała-cowo-parkowego, w którym do-tychczas funkcjonował urząd.Uważał przy tym, że nowy bu-dynek powinien nadać miej-scowości wizerunek stolicy gmi-ny także pod względem archi-tektonicznym.

Kosztorys budowy opiewałna kwotę 5,5 mln zł. Przetarg,

w którym wzięło udział 10firm, wygrała firma Ax-Bud,która zadeklarowała kwotę3,3 mln zł. Kubatura budynkuwynosi 7270 m3, powierzchniazabudowy – 815 m2, po-wierzchnia użytkowa ogółem – 1317,9 m2. W budynku sąm.in. 32 pomieszczenia biu-rowe oraz sale konferencyjne.Urząd jest wyposażony w win-dę i podjazd dla niepełno-sprawnych. Za 350 tys. zł za-kupiono nowe meble oraz za-instalowano monitoring.

Swoją siedzibę w budynkumają: Urząd Gminy, RadaGminy, Gminny Ośrodek Po-mocy Społecznej, Gminna Ad-ministracja Placówek Oświa-towych, Gminny Ośrodek Kul-tury.

Nowa siedziba gminnej administracji w Wierzbinku.

FOT.

AR

CH

IWU

M U

RZĘ

DU

GM

INY

Ani na świecie, ani w Polsce nie było nig-dy wcześniej tylu stu-

dentów. Bez wątpienia je-steśmy świadkami uniwer-syteckiego boomu, który w naszych warunkach stałsię jednym ze znaków głę-bokiej transformacji ustro-jowej całego państwa. Z pra-wie dwoma milionami stu-diujących – w tym z niemal150 tysiącami w samym Po-znaniu – Polska wskoczyłana szczyt rankingu skolary-zacji. Sytuacja ta pociąga zasobą liczne konsekwencje,także negatywne. Po pierw-sze, umasowienie szkolnic-twa wyższego skutkuje ob-niżeniem jego poziomu i roz-dawnictwem dyplomów. Podrugie, coraz więcej mówi sięo upodrzędnieniu uniwersy-tetu względem biznesu czyzredukowaniu nauczania napoziomie wyższym do obsłu-gi rynku pracy. Nawet jeśliobawy te są uzasadnione, towarto szukać inicjatyw, któ-re je oddalają bądź unie-ważniają.

Najnowsza z nich nosi na-zwę Innovation Hub. To pro-gram Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, skie-rowany do kadry zarządza-jącej przedsiębiorstwami, a jego celem jest skutecz-niejsze pozyskiwanie zagra-nicznych inwestorów. Za-kwalifikowani do programuwezmą udział w sesjach tre-ningowych, przygotowują-cych do pozyskania partne-rów z Doliny Krzemowej,globalnej mekki nowocze-snych technologii. Jaki jest w tym udział ludzi uniwer-sytetu? Ostatnią fazą Inno-vation Hub będzie prezen-tacja projektów potencjal-nym inwestorom podczasspotkań biznesowych na te-renie Stanów Zjednoczonych.I właśnie podczas tych spo-tkań polską kadrę wspieraćbędą pracownicy naukowiuniwersytetów. Ich dobór od-był się w ramach Top 500 In-novators, czyli innego pro-gramu promującego zbliżeniemiędzy biznesem a nauką.

Był to największy jak do-tąd program szkoleniowyskierowany do osób zajmu-jących się badaniami nauko-wymi i komercjalizacją ichwyników. Według MNiSWmiał on zrewolucjonizowaćmyślenie o współpracy mię-dzy nauką a gospodarką. Fi-naliści Top 500 Innovators

W stronę kultury innowacyjnościJakie praktyczne korzyści może nam przynieśćuniwersytecki boom?

mają możliwość odbycia sta-ży w najbardziej prestiżo-wych uczelniach świata, szu-kając pomysłów służącychbudowie kultury innowacyj-ności. W elitarnym groniebeneficjentów tego programuznaleźli się przedstawicielepoznańskich uczelni: Uni-wersytetu im. Adama Mic-kiewicza, Uniwersytetu Me-dycznego, UniwersytetuEkonomicznego oraz Poli-techniki Poznańskiej.

Istotniejszy jest jednakfakt, że tworzenie kultury in-nowacyjności nie odbywa sięwyłącznie „od góry”, w myśllogiki programów ministe-rialnych. Mamy na tym polutakże ciekawe inicjatywy lo-kalne. Przypomnijmy choćbyStudenckie Centrum Inno-wacji i Transferu Technolo-gii. Stworzone przez UrządMarszałkowski Wojewódz-twa Wielkopolskiego orazPoznański Akademicki In-kubator Przedsiębiorczości,wspierać ma studentów i doktorantów, którzy są au-torami innowacyjnych po-mysłów. Studenci ci wezmąudział w warsztatach przy-

gotowujących ich do działa-nia w realiach biznesowych,odbędą eksperckie konsul-tacje, w końcu zostaną sko-jarzeni z partnerem bizne-sowym. Co znaczące, wspo-mniany program jest obecnierealizowany wyłącznie naterenie Wielkopolski. Innibacznie jednak mu się przy-glądają.

Inna interesująca inicja-tywa zaanonsowana zostałaprzez uniwersytecki WydziałFilologii Polskiej i Klasycz-nej, zwykle niekojarzony z działaniami o charakterzebiznesowym. Być może trze-ba będzie ten stereotyp zwe-ryfikować. Naukowcy chcąbowiem powołać do życiaCentrum Transferu WiedzyHumanistycznej, paralelnedo istniejącego już CentrumInnowacji i Transferu Tech-nologii. Ma ono skupiać sięna kilku zadaniach: zarzą-dzanie własnością intelek-tualną pracowników i stu-dentów; promocja i transferinnowacji humanistycznychw zakresie zarządzania, pro-duktu, relacji zewnętrznychi wewnętrznych biznesu; roz-wój społecznej odpowie-dzialności biznesu jako ele-mentu humanizującego spo-łeczny habitus. Centrum maponadto przygotowywać szko-lenia, ekspertyzy, konsulta-cje, doradztwo, pomoc spe-cjalistyczną, inspirować pra-ce dyplomowe, aplikowalnepóźniej w gospodarce.

Jednym z kluczowychwniosków, wypływających z badań Foresight Regional-ny dla Wielkopolski, był tenmówiący o wzajemnej nieuf-ności między podmiotamidziałającymi w sferze naukii biznesu. Brak współpracymiędzy nimi jawi się jakojedna z najbardziej istot-nych barier rozwojowych ca-łego regionu. Przedstawicie-le nauki i gospodarki nieznają się, nie ufają sobie,współpracują zatem incy-dentalnie, na pewno za rzad-ko i zbyt mało intensywnieniż byłoby to możliwe i po-żądane. Wspomniane wyżejinicjatywy i programy są re-alną szansą na zmianę tejsytuacji i zapoczątkowaniebudowy w Wielkopolsce kul-tury innowacyjności. Uni-wersytecki boom może w końcu przynieść zmiany w jakości życia nas wszyst-kich.

Waldemar Kuligowski

FOT.

AR

CH

IWU

M

Prof.WaldemarKuligowski:

Inicjatywy na rzeczbudowy kulturyinnowacyjności w Wielkopolscemogą sprawić, że uniwersyteckiboom przyniesie w końcu zmiany w jakości życia nas wszystkich.

Dziewięć firm oferującychtradycyjne regionalne pro-dukty i potrawy dołączyłow grudniu do Sieci Dzie-dzictwa Kulinarnego Wiel-kopolska.

Podczas spotkania, któreodbyło się 18 grudnia w Ośrod-ku Apifitoterapii „Apiherba” w Witosławiu, certyfikaty no-wym uczestnikom sieci wrę-czył członek zarządu woje-wództwa Krzysztof Grabow-ski.

Wśród podmiotów, które do-łączyły do prestiżowego gronawytwórców i popularyzato-rów tradycyjnej regionalnejżywności, są: VIN-KON S.A.w Koninie, Piekarnia-Cu-kiernia „Natura” ZbigniewPiskorski w Poznaniu, Go-spodarstwo Ekologiczne „Gra-bina” w Grabinie, Rzeźnic-two-Wędliniarstwo – dr Ma-ryniak w Skórzewie, „Karcz-ma Kołodziej” – Dorota Ka-mińska w Skokach, Gospo-darstwo Pszczelarskie „Susz-ka” – Adrian Suszka w Mosi-nie, Gospodarstwo Pasieczne– Wojciech Kociemba w Pusz-czykowie, Pasieka Specjali-styczna – Krystyna i JerzyBangier w Krośnie, PracowniaZdrowej Żywności „Smakfo-nia” – Monika Jagiełłowicz--Olejniczak w Poznaniu.

Sieć dobrych smaków

Członek zarządu województwa Krzysztof Grabowski wręczacertyfikat Dorocie Kamińskiej, właścicielce „Karczmy Kołodziej” w Skokach.

FOT.

AR

CH

IWU

M U

MW

W

Województwo wielkopolskieod ponad czterech lat jestczłonkiem Europejskiej SieciRegionalnego DziedzictwaKulinarnego ułatwiającej kon-sumentom oraz turystom do-stęp do lokalnej i regionalnejżywności wysokiej jakości.Sieć wielkopolska liczy obec-nie 53 członków – rolników,hodowców, restauratorów, rze-mieślników (m.in. masarzy,piekarzy i cukierników), wy-twarzających i sprzedającychżywność naturalną, w tymekologiczną, charakterystycz-ną dla naszego regionu.

– Cieszę się, że rodzina Sie-ci Dziedzictwa Kulinarnego

powiększyła się dzisiaj aż o kolejne dziewięć podmio-tów – stwierdził podczas spo-tkania Krzysztof Grabowski.– Jednak na tym nie poprze-staniemy, ponieważ Wielko-polska jest bardzo dużym re-gionem i ma znaczący poten-cjał. Jestem pewien, że jestjeszcze wielu producentówżywności czy restauratorów,którzy swoim działaniem za-sługują na uczestnictwo w sieci. Chcemy, aby nasz re-gion dołączył do grona liderówSieci Dziedzictwa Kulinarne-go w Polsce. Stawiamy jednaknie na ilość, ale przede wszyst-kim na jakość. RJ

Jeszcze w tym roku Wiel-kopolska Rada 30 pla-nuje ustanowić Markę

Wielkopolski. Rada to organopiniotwórczo-doradczy dzia-łający przy Marszałku Woje-wództwa Wielkopolskiego, po-wołany w 2009 r. Skupia wy-bitne postaci życia społeczno--gospodarczego Wielkopolski,przedstawicieli samorządu,gospodarki, państwowych i niepaństwowych uczelni – głównych jednostek nauko-wo-badawczych. Podczasostatniego posiedzenia, tużprzed świętami Bożego Na-rodzenia, członkowie Wielko-polskiej Rady 30 jednogło-śnie poparli ideę powołania dożycia wyjątkowego konkursubudującego reputację i prestiżregionu.

Certyfikat wraz z godłemmarki mają otrzymywać pręż-nie działające rodzime firmy,ich produkty i usługi, a tak-że wykraczające poza graniceregionu wydarzenia specjalneo charakterze społecznym,kulturalnym. Nagradzany mabyć ich wkład w rozwój inno-wacyjnej Wielkopolski. Do-

bre imię regionu mająrozsławiać poza grani-cami kraju Ambasado-rowie Marki, najwy-bitniejsi Wielkopola-nie posiadający realnywpływ na rozpozna-walność Wielkopolskiw świecie. Chodzi o osoby, które w swo-jej działalności kieru-ją się troską o dobrowspólne oraz postawąsłużby publicznej,podkreślając przy-wiązanie do Wielko-polski jako swojejmałej ojczyzny.

– Wielkopolskakonkuruje nie tylkow kraju, ale także w Europie regionów.Chcemy, aby naszewojewództwo byłorozpoznawalne, do-brze się kojarzyło z innowacjami spo-łecznymi i techno-logicznymi. DziśWielkopolska pre-tenduje do tego,aby stać się markąwiedzy i innowa-

cyjności, miejscem nauki,designu, transferu wiedzy,badań i rozwoju – wylicza

marszałek woje-

wództwa Marek Woźniaki dodaje: – Podejmując wy-zwanie związane z budowąMarki Wielkopolski, założy-liśmy, że to działanie będziezarówno kategorią marke-tingową, symbolem doskona-łości, jak i wywoła pozytywneskojarzenia oraz poczucieprzynależności. Chcemy łą-czyć inteligencję z wyobraź-

nią, kreatywność z dobrymrzemiosłem, tradycję z no-woczesnością i otwartościąna nowe wyzwania.

Ustanawiając certyfikatMarki Wielkopolski, samo-rząd województwa wypełniazapisy trzech strategicznychdokumentów określającychwizję i kierunki rozwoju Wiel-kopolski. Na bazie Regional-nej Strategii Innowacji, Fo-resightu Regionalnego dlaWielkopolski i Strategii Pro-mocji Gospodarczej Woje-wództwa Wielkopolskiego ma

zostać zbudowany oryginalnybrand regionu. Marka Wiel-kopolski to nic innego, jakWielkopolska traktowanajako region, gdzie innowa-

c y j n o ś ćjest integral-

ną i naturalnączęścią pracy, nauki,

kultury i codziennego życiaWielkopolan, gdzie w aktyw-ności nastawionej na kre-owanie przyszłości korzystasię zarówno z bogatego dzie-dzictwa, jak i otwartości nanowe.

Obecnie trwają prace nadstworzeniem wartościowego,rozpoznawalnego logotypu

Marki Wielkopolski. Wiosnąpowinien zostać ogłoszonypierwszy konkursowy nabór.

– Chcielibyśmy ogłosićpierwszych laureatów kon-kursu wczesną jesienią, pod-

czas kolejnych Świa-towych Dni In-nowacji, którestały się jużrozpoznawalnąmarką – mówiwicemarsza-łek LeszekWojtas iak.Jak zapew-

nia, regulaminMarki Wielkopolski, określa-jący między innymi kryteria,sama procedura certyfikacjioraz aktywne zaangażowa-nie wszystkich członkówWielkopolskiej Rady 30 dajągwarancję wyboru najlep-szych w Wielkopolsce pro-duktów, usług, wydarzeń i osobowości.

Szczegóły związane z Mar-ką Wielkopolski – logo, regu-lamin, terminy, korzyści, jakieuzyskają beneficjenci kon-kursu – poznamy na przeło-mie lutego i marca. X

cieli branży budowlanej orazwszystkich osób zaintereso-wanych nowoczesnym budow-nictwem niskoenergetycznym.Więcej informacji na temat fo-rum dostępne jest na stronie:www.waze.pl.

Rozwój budownictwa nisko-energetycznego w naszym re-gionie jest niezwykle ważny. Po-zwala on nie tylko na zmniej-szenie zużycia energii (a tymsamym na obniżenie emisjigazów cieplarnianych), ale tak-że może stanowić ważny czyn-nik rozwoju gospodarczego i poprawy jakości życia miesz-kańców Wielkopolski.

Korzyści dla gospodarki

Dla firm powiązanych z branżąbudowlaną budownictwo pa-sywne daje możliwość zaofero-wania nowych, niszowych pro-duktów. Obecnie rynek budow-nictwa pasywnego w Polscejest we wczesnej fazie rozwoju.

Firmy, które już teraz zdecydu-ją się na rozwinięcie swojejdziałalności w tym segmencie,będą miały szansę na zbudo-wanie niezbędnego know-howoraz na wykreowanie marki i zdobycie silnej wyjściowej po-zycji rynkowej. Dzięki wczesne-mu wejściu na rynek pionierzymogą liczyć na uzyskanie premii

cenowej. Jednocześnie, dziękinowym instrumentom wsparciaoraz obniżonym kosztom ogrze-wania i utrzymania budynkówenergooszczędnych, wyższeceny domów nie muszą ozna-czać wyższych kosztów dla osta-tecznych klientów.

Budownictwo pasywne ozna-cza szanse rozwoju innowa-

cyjnych technologii. Instytutybadawczo-naukowe z Wielko-polski, przy współpracy z lokal-nymi firmami, mogą prowadzićbadania nad nowymi materia-łami budowlanymi, komponen-tami i urządzeniami, sprzedającuzyskaną wiedzę albo w postacipatentów, albo ulepszonychproduktów.

Nowe inwestycje w nisko-energetyczne budynki oraz ter-momodernizacja budynków jużistniejących pozwolą na stwo-rzenie nowych lokalnych miejscpracy. Pieniądze oszczędzonena niższych rachunkach zaenergię zostaną w regionie i będą w części reinwestowanew lokalny przemysł.

Korzyści dla regionu

Budynki pochłaniają 40 proc.łącznego zużycia energii. Zwięk-szenie efektywności energe-tycznej w budownictwie jestnajtańszym i najszybszym spo-

Monitor Wielkopolski | styczeń 2013www.monitorwielkopolski.pl z regionu

13

Marka Wielkopolski – nasze okręty flagoweJest nowy pomysł na to, jak wyróżnić firmy, osoby i wydarzenia, które wpływają na kreowaniekorzystnego wizerunku naszego regionu.

O budownictwie pasywnym i niskoenergetycznym w PoznaniuWW cczzaassiiee tteeggoorroocczznnyycchh ttaarr--ggóóww BBuuddmmaa,, oorrggaanniizzoowwaannyycchhppoodd hhaassłłeemm „„BBuuddoowwnniiccttwwoopprrzzyysszzłłoośśccii.. IInntteelliiggeennttnnaa aarr--cchhiitteekkttuurraa””,, ww ddnniiaacchh oodd 3311ssttyycczznniiaa ddoo 11 lluutteeggoo ooddbbęęddzziieessiięę cczzwwaarrttee FFoorruumm BBuuddoowwnniicc--ttwwaa EEnneerrggoooosszzcczzęęddnneeggoo ii PPaa--ssyywwnneeggoo..

Organizatorami forum będą:Międzynarodowe Targi Po-znańskie, Wielkopolska Agen-cja Zarządzania Energią orazPolski Instytut BudownictwaPasywnego. Tegoroczna edy-cja forum stanowi kontynuacjędziałań służących promowaniuidei budownictwa niskoener-getycznego. W czasie jegotrwania zaprezentowane zo-staną m.in.: przykłady pasyw-nych inwestycji z Polski i za-granicy, nowy program dopłatdo kredytów na budowę do-mów energooszczędnych i pa-sywnych wdrażany przez Na-rodowy Fundusz Ochrony Śro-dowiska i Gospodarki Wodnej,a także program doskonaleniazawodowego dla europejskichprojektantów budynków pa-sywnych.

Tradycyjnie już zaproszeniedo udziału w konferencji kie-rujemy do środowisk światanauki, przemysłu, architek-tów, jak również przedstawi-

sobem na zapewnienie bez-pieczeństwa energetycznegoregionu i zmniejszenia jegouzależnienia od zasobów ku-powanych spoza Wielkopolski.

Dodatkowo obniżone zu-życie energii prowadzi dozmniejszenia emisji gazówcieplarnianych i zanieczysz-czeń powietrza, co w sposóbbezpośredni przekłada się nazdrowie i jakość życia miesz-kańców regionu.

Korzyści dla osób indywidualnych

Dom pasywny to dla właści-ciela korzyści finansowe i ja-kościowe: � niższe koszty utrzymania

budynku i zabezpieczenieprzed wzrostem cen energiicieplnej,

� zwiększony komfort, przytul-ność i wygoda użytkowania,

� wyższa jakość wykonania i trwałość budynku,

� wyższa wartość nierucho-mości w momencie sprze-daży,

� prestiż i duma z posiadaniaoryginalnego, ekologiczne-go projektu domu,

� możliwość skorzystania z do-tacji programu NFOŚIGW.

O budownictwie pasywnym mówiono również podczas szkoleń„Lokalny Zarządca Energetyczny”, prowadzonych przezspecjalistów z WAZE. Na zdjęciu dr Stefan Pawlak – spe-cjalista ds. energii.

FOT.

AR

CH

IWU

M W

AZE

PROMOCJA

FOT.

A. B

OIŃ

SKI

opracowania założeń badawczych oraz kon-strukcyjnych prototypu nowego typu tomogra-fu do obrazowania komórek nowotworowych i miażdżycowych. Umożliwi on monitorowanie ko-

mórek chorobowych w przestrzeni 3D w czasie kilku sekund i określenie me-

tabolizmu w czasie zbliżonym do rze-czywistego. Końcowym rezultatem

projektu będzie wdrożenie nowejmetody tomografii do klinicz-nych technik obrazowania.

Program Kapitał Ludzki

Łączna kwota środków przeznaczona na pro-gram Kapitał Ludzki w województwie wynosi po-nad 625 mln euro (około 2,6 mld zł). Dotąd pod-pisano 2,6 tys. umów na kwotę niemal 2 mld zł,a w zatwierdzonych wnioskach o płatność rozli-czono wydatki na ponad 1,2 mld zł.

Urząd Marszałkowski w Poznaniu za 45 mln złrealizuje projekt „Czas zawodowców – Wielko-polskie kształcenie zawodowe”. Zakłada onwprowadzenie nowych działań edukacyjnychskierowanych do uczniów techników z 35szkół, uczących się sześciu kluczowych zawo-dów technicznych: mechatroniki, informatyki,logistyki, handlu, ekonomii i techniki organizacjireklamy. Kształcenie modułowe umożliwi rów-noległą realizację teoretycznych i praktycznychtreści zawodowych, a część zajęć prowadzonabędzie metodą e-learningu.

***Nasze wyniki przy wdrażaniu funduszy unijnych

dowodzą, że regiony świetnie sprawdzają się jakopodmiot polityki rozwoju – skutecznie osiągają celeprzyjęte w strategiach Unii Europejskiej. Dlategow nowym unijnym budżecie na lata 2014-2020samorządy wojewódzkie mają dysponować więk-szą pulą eurofunduszy. PPiioottrr RRaattaajjcczzaakk

Monitor Wielkopolski | styczeń 2013www.monitorwielkopolski.pl

promocja WRPO14

Na 13 miliardów złotych szacowana jestłączna kwota unijnych pieniędzy, które za-siliły nasz region od dnia, w którym Pol-

ska stała się pełnoprawnym członkiem zjedno-czonej Europy. Według danych Ministerstwa Roz-woju Regionalnego z grudnia ubiegłego roku,łączna wartość projektów realizowanych w Wielkopolsce wynosi 24,3 mld zł. Jak Wiel-kopolska wykorzystała te pieniądze?

Dzięki realizacji unijnych inwestycji poprawiłsię wizerunek województwa i wzrósł poziom ży-cia mieszkańców. Przebudowano drogi, kole-je i lotnisko, wprowadzononowoczesne standardy edu-kacji i leczenia, poprawia sięteż stan środowiska natural-nego. Przedsiębiorstwa wraz z uzyskaniem dostępu donowych form finansowaniadziałalności wdrażają in-nowacje, dzięki cze-mu rośnie konku-rencyjność naszejgospodarki.

Wielkopolska z ro-ku na rok staje sięteż atrakcyjniejszadla mieszkańców,inwestorów i tury-stów.

Program Regionalny

Na realizację Wielko-polskiego Regional-nego Programu Ope-racyjnego dostaliśmy1,33 mld euro z Bruk-seli. W regionie ogłoszonodotąd 69 konkursów naunijne dofinansowanie. Do 31grudnia podpisaliśmy 1969 umówo dotacje na kwotę 4,88 mld zł z UE, a wartość wszystkich realizowanych pro-jektów wynosi 8,7 mld zł. Wydatki w zatwier-dzonych wnioskach o płatność wynoszą blisko5,9 mld zł, w tym wartość dofinansowania UEstanowi ok. 3,4 mld zł.

Inicjatywy JEREMIE i JESSICA też przynosząkonkretne efekty w naszym regionie. Przedsię-biorcy korzystający z pożyczek i poręczeń fun-duszu JEREMIE podpisali 3130 umów za ponad300 mln zł, z kolei w ramach JESSICA zawarto8 umów na rewitalizację budynków i terenów nakwotę 108 mln zł.

Wielkopolska świetnie wykorzystuje szansę nadołączenie do najlepiej rozwiniętych regionów w Europie. Przekonują o tym przykłady kon-kretnych projektów, które od lat opisujemy nałamach „Monitora”.

Infrastruktura i Środowisko

Dotychczas w ramach największego unijnego pro-gramu podpisano w naszym regionie 133 umo-wy o dofinansowanie o wartości 9,6 mld zł, z cze-

Eurofundusze zmieniają nasz regionWzrosły standardy edukacji i leczenia, powstały nowe drogi, zmodernizowano koleje i lotnisko.Inwestujemy też w ekologię i turystykę. Unijne inwestycje odmieniły Wielkopolskę.

� 618 km nowych lub przebudowanych dróg,� 707 km wybudowanej lub zmodernizowanej

sieci kanalizacyjnej,� 95 km wybudowanych lub przebudowa-

nych linii kolejowych, � około 3,5 tys. miejsc pracy,� 120 km wybudowanej sieci Internetu sze-

rokopasmowego,� 488 gospodarstw domowych otrzymało do-

finansowanie dostępu do Internetu,� 131 jednostek wytwarzania energii elek-

trycznej i cieplnej ze źródeł odnawialnych, � 140 punktów informacji turystycznej,� 72 wybudowane lub przebudowane obiek-

ty turystyczne i rekreacyjne,� 30 zakupionych ambulansów ratowniczych,� 71 wspartych instytucji ochrony zdrowia,� 37 wybudowanych lub przebudowanych

obiektów infrastruktury szkół i szkół wyższych.Dane wg MRR, grudzień 2012 r.

Przykładowe efekty projektówwspółfinansowanych z funduszy UE:

go 4,9 mld zł to wkład UE. Wydatki we wnioskacho płatność wynoszą 4,3 mld zł, w tym wartośćunijnych dotacji stanowi 2,4 mld zł.

Przykładem jest Centrum Mechatroniki, Bio-mechaniki i Nanoinżynierii Politechniki Po-znańskiej. Inwestycja o wartości 66 mln zł, w tym45 mln zł dotacji z UE, powstała w kampusieWarta na Piotrowie. Zbudowano nowe sale dy-daktyczne, laboratoria oraz pokoje do konsul-tacji dla studentów. Łączna powierzchnia dy-daktyczna budynku, w którym siedzibę mapięć wydziałów uczelni, wynosi ok. 13 tys. m².

Innowacyjna Gospodarka

Od początku realizacji programu w Wielkopol-sce zawarto 1300 umów na łączną kwotę do-finansowania blisko 1,9 mld zł, w tym ponad 1 mld zł na rzecz innowacji oraz nowoczesnychprzedsiębiorstw, a także 339 mln zł na społe-czeństwo informacyjne. Dotychczas zrealizowanopłatności na łączną kwotę dofinansowania

994 mln zł.Naukowcy z Politechniki Po-znańskiej za 8,6 mln zł (w tym

7,3 mln zł z UE) podjęli się

Projekty z WRPO na zdjęciach:1. Elektrownia wiatrowa w Graboszewie.2. Nowa trasa na Franowo w Poznaniu.3. Remont boiska z bieżnią w Wągrowcu.4. Zakup aparatury medycznej dla wielkopolskich szpitali.5. Widowisko historyczne „Dzieje Murowanej GośIiny”.6. Elfy – nowy tabor kolejowy dla Wielkopolski.7. Modernizacja obiektu rekreacyjno-sportowego

„Piaski-Szczygliczka”.8. Biblioteka Techniczna i Centrum Wykładowe Politechniki Poznańskiej.9. Remont i adaptacja na cele kulturalne budynku synagogi

w Ostrowie WIkp.10. Przebudowa ulic Piłsudskiego i Kilińskiego w Śremie.

Źródło: Archiwum UMWW, beneficjenci. Opracowanie graficzne: Morski Studio Graficzne.

Monitor Wielkopolski | styczeń 2013www.monitorwielkopolski.pl promocja WRPO

15

DDzziieeńń iinnssttrruummeennttóóww iinnżżyynniieerriiii ffii--nnaannssoowweejj UUnniiii EEuurrooppeejjsskkiieejj zzoorr--ggaanniizzoowwaannoo 1199 ggrruuddnniiaa ww WWaarr--sszzaawwiiee.. WWiieellkkooppoollsskkęę rreepprree--zzeennttoowwaałł wwiicceemmaarrsszzaałłeekk wwoojjee--wwóóddzzttwwaa LLeesszzeekk WWoojjttaassiiaakk..

Konferencję pt. „Instrumen-ty zwrotne 2007-2013. Napółmetku i w perspektywie2014-2020” zorganizowali Kra-jowy Punkt Kontaktowy „Pro-gramu ramowego na rzecz kon-kurencyjności i innowacji”,Bank Gospodarstwa Krajowegoi Ministerstwo Rozwoju Regio-nalnego.

Minister Elżbieta Bieńkowskazapowiedziała, że w kolejnymbudżecie UE pula pieniędzy napożyczki, poręczenia i inne ro-dzaje pozadotacyjnego wspar-cia będzie większa. MRR sza-cuje, że może to być nawet 10

proc. pieniędzy, jakie Polskaotrzyma z Brukseli w latach2014-2020 w ramach politykiregionalnej.

Istotne będą również zasadyprzekazywania tych pieniędzyna poziomie krajowym i regio-nalnym. Dyskutowali o nichurzędnicy, bankowcy, zagra-niczni goście, przedsiębiorcy i samorządowcy, którzy pod-sumowali też dotychczasoweefekty wykorzystania instru-mentów finansowych.

– Oprócz pożyczek i porę-czeń, planowane są nowe pro-dukty finansowe, m.in. pro-dukty umarzalne czy miesza-ne, łączące instrumenty fi-nansowe z dotacją, np. naopłatę gwarancyjną – powie-działa Elżbieta Bieńkowska. – Chcemy, by w kolejnych la-

tach były one jeszcze bardziejdopasowane do potrzeb rynku,docierając do tych przedsię-biorców, którzy rzeczywiścieich potrzebują.

W okresie 2007-2013 w Polsce we wszystkich pro-gramach (regionalnych, kra-jowych i unijnych) udostępnio-no niemal 10 mld zł preferen-cyjnego finansowania dla biz-nesu i samorządów. Tylko w ra-mach programów krajowychpodpisano 15 tys. umów na in-strumenty zwrotne na kwotę4,5 mld zł.

Wicemarszałek Leszek Woj-tasiak przypomniał, że Wielko-polska jest krajowym lideremwe wdrażaniu inicjatyw JERE-MIE oraz JESSICA. W pierwszejz nich podpisaliśmy 3130umów na poręczenia i pożycz-

ki za ponad 300 mln zł. – W skali pięciu województw re-alizujących do tej pory JEREMIEwe współpracy z Bankiem Go-spodarstwa Krajowego, naWielkopolskę przypada ponad40 procent umów, a jeśli wziąćpod uwagę tylko poręczenia,ten wskaźnik wynosi 54 pro-cent – wyliczał Leszek Wojta-siak.

Wicemarszałek dodał, żeistotny jest tzw. efekt dźwignifinansowej. Otóż dzięki porę-czeniom w łącznej wysokościponad 261 mln zł wielkopolskiefirmy uzyskały kredyty w kwo-cie ponad 625 mln zł.

Z kolei w ramach JESSICA w Wielkopolsce zawarto dotąd8 umów na rewitalizację bu-dynków i terenów na kwotę108 mln zł.

Pożyczki zamiast dotacji

To pierwszy w Europieukończony miejski pro-jekt zrealizowany ze środ-

ków Unii Europejskiej w ra-mach inicjatywy JESSICA. Wy-budowany w latach sześćdzie-siątych budynek po starej ga-zowni został gruntownie prze-budowany. Teraz dwukondy-gnacyjny obiekt ma ciekawą,nowoczesną bryłę architekto-niczną. Otwarto go uroczyście10 grudnia ubiegłego roku.

Na ponad 500 m2 po-wierzchni użytkowej znajdująsię m.in.: pracownia muzycznaze studiem nagrań, pracownia

Kultura w starym warsztacieDzięki unijnej pożyczce z inicjatywy JESSICA w zrujnowanymobiekcie biurowo-warsztatowym miejskiego zakładu gazowniczegow Koźminie Wielkopolskim powstał nowoczesny ośrodek kultury.

plastyczna i sala taneczna.Zaplanowano również po-mieszczenia dla chóru i orkie-stry dętej, a także salę małychform teatralnych.

– Przez dziesięciolecia naszośrodek kultury nie miał swo-jej siedziby. Pożyczka z JESSI-CA pozwoliła sfinansowaćwiększość prac związanych z rewitalizacją dawnej gazow-ni. To inwestycja w człowieka– powiedział burmistrz Koźmi-na Wlkp. Maciej Bratborski.

– Mimo kryzysu pokazujemy,że można zrealizować ciekaweprzedsięwzięcie – stwierdził

wicemarszałek województwaLeszek Wojtasiak. – Zamiast w chodnik czy drogę, samorządzainwestował w kulturę, w roz-wój młodego pokolenia. Toważne, bo coraz częściej atrak-cyjności miasta nie wyznaczawyłącznie jego zamożność,lecz także oferta spędzaniawolnego czasu.

Prezes zarządu Banku Go-spodarstwa Krajowego DariuszDaniluk podkreślił, że Wielko-polska śmiało zainwestowała w inicjatywę JESSICA. – Czaspokazał, że był to dobry wybór.Zbudowaliście nie tylko ośro-

W budynku dawnej gazowni powstał nowoczesny ośrodek kultury.

FOT.

P. R

ATAJ

CZA

K

WW ppoołłoowwiiee ggrruuddnniiaa UUrrzząądd MMaarr--sszzaałłkkoowwsskkii ppoodd aaddrreesseemmwwwwww..sseepp..uummwwww..ppll uurruucchhoommiiłłssyysstteemm eewwiiddeennccjjii pprrzzeeddssiięę--wwzziięęćć ppllaannoowwaannyycchh ddoo rreeaallii--zzaaccjjii ww llaattaacchh 22001144--22002200..

System powstał, ponieważtrwają obecnie prace nad Re-gionalnym Programem Ope-racyjnym dla WojewództwaWielkopolskiego na lata 2014--2020. Projekt pozwoli zebraćprzedsięwzięcia planowane dorealizacji z udziałem eurofun-duszy w nowym unijnym okre-sie programowania.

Dzięki temu będzie możnapoznać oczekiwania i planyinwestycyjne podmiotów pu-blicznych, gospodarczych i or-ganizacji społecznych. Uzy-skane w ten sposób danebędą miały charakter infor-

macyjny, stanowiący materiałpomocniczy przy opracowaniuprogramu operacyjnego.

System pozwoli ponadto nazidentyfikowanie przedsięwzięćo znaczeniu strategicznym dlaregionu, co przyczyni się doopracowania listy projektówkluczowych dla nowego okre-su programowania.

Urząd zachęca do rejestra-cji w systemie ewidencji przed-sięwzięć (SEP), choć zastrze-ga, że należy zgłaszać tylko teinwestycje, dla których możli-we będzie wypełnienie wszyst-kich rubryk w karcie projektu(cele, opis, koszty i wskaźniki).

Wątpliwości i pytania możnakierować do DepartamentuPolityki Regionalnej UrzęduMarszałkowskiego na adrese-mail: sep2014@umww.pl.

Zaplanować inwestycję

System pozwoli zebrać przedsięwzięcia planowane do realizacji w latach 2014-2020.

FOT.

AR

CH

IWU

M

UUrrzząądd MMaarrsszzaałłkkoowwsskkii ww PPoozznnaa--nniiuu ooggłłoossiiłł ttrrzzeecciiąą eeddyyccjjęę kkoonn--kkuurrssuu nnaa nnaajjlleeppsszząą pprraaccęę mmaa--ggiisstteerrsskkąą oo ffuunndduusszzaacchh eeuurroo--ppeejjsskkiicchh ww WWiieellkkooppoollssccee..

W konkursie mogą wziąćudział autorzy prac obronio-nych w okresie od 1 września2008 r. do 20 września 2013 r.Termin nadsyłania zgłoszeńupływa 30 września br. Dlalaureatów przygotowano atrak-cyjne nagrody finansowe (6000zł, 4000 zł, 3000 zł i 1000 zł)oraz dodatkowe upominki.

Tematyka pracy powinna byćpoświęcona funduszom euro-pejskim i ich wpływom na roz-

wój regionu, a przede wszyst-kim Wielkopolskiemu Regio-nalnemu Programowi Opera-cyjnemu na lata 2007-2013.Komisji konkursowej zależyzwłaszcza na pracach badaw-czych, analitycznych, wskazu-jących oddziaływanie WRPO naregion.

Szczegółowe warunki uczest-nictwa oraz regulamin konkur-su dostępne są na stronie in-ternetowej www.wrpo.wielko-polskie.pl. Dodatkowe infor-macje można także uzyskaćpod nr. tel.: 61 62-66-333 oraz e-mail: promocja.wrpo@wielkopolskie.pl.

Konkurs dla magistrów

dek kultury, ale zyskaliścieknow-how, które będzie pro-centować. W nowym budże-cie Unia więcej pieniędzyprzeznaczy właśnie na po-życzki.

Agata Matusiak z Europej-skiego Banku Inwestycyjnegododała, że pieniądze z Unii Eu-ropejskiej są ograniczone i niewystarczą na wszystkie potrze-by. – Dziś każdy chwali fundu-sze JESSICA, ale kilka lat temudecyzja o wejściu w inicjatywęwymagała nie lada odwagi – za-znaczyła.

Zastępca burmistrza Koź-mina Wlkp. Jarosław Rataj-czak przypomniał kalendariuminwestycji. Całkowita wartośćprojektu to ponad 1,8 mln zł,z czego 1 mln zł pochodzi z po-życzki JESSICA.

Utworzenie nowoczesnego i atrakcyjnego centrum ma za-spokoić potrzeby organizacjizwiązanych z kulturą, a działa-jących w Koźminie. Umożliwitakże organizację akcji i warsz-tatów, które pomogą zaktywi-zować dzieci i młodzież pocho-dzące ze środowisk zagrożo-nych wykluczeniem społecz-nym.

Zagospodarowany obszarprzylegający do budynku, słu-żyć będzie jako parking orazmiejsce do organizowania ple-nerowych wystaw malarstwa,rzeźby i fotografii.

Monitor Wielkopolski | styczeń 2013www.monitorwielkopolski.pl

inna strona samorz¹du16

WWyyddaawwccaa:: Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego – Kancelaria Sejmikual. Niepodległości 18, 61-713 Poznań, tel. 61 62-67-030, fax 61 62-67-031RRaaddaa PPrrooggrraammoowwaa:: Lech Dymarski (przewodniczący), Zbigniew Czerwiński (wiceprzewodniczący),Krzysztof Grabowski (sekretarz), Tatiana Sokołowska, Waldemar WitkowskiRReeddaakkccjjaa:: Artur Boiński (redaktor naczelny), Ryszard Jałoszyński (sekretarz redakcji)AAddrreess rreeddaakkccjjii:: al. Niepodległości 18, 61-713 Poznań, budynek B, pokój 223, tel./fax 61 62-67-036e-mail: monitor@umww.pl, www.monitorwielkopolski.plMateriałów nie zamówionych nie odsyłamy. Zastrzegamy sobie prawo do redakcji tekstów. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść zamieszczonych reklam i ogłoszeń. Publikacje promocyjne w Monitorze Wielkopolskim można zamawiać pod numerem telefonu 61 62-67-036.

Monitor Wielkopolski – magazyn samorz¹dowy

monitorujemy radnych

>> Marek Niedbała:

Rzeczywistość jak u Barei

>> Zdanie „radny to brzmi dumnie”… zgadza się, choć cza-sem opozycyjny radny bywa bezradny.

>> Fakt, że Wielkopolanie nie znają radnych sejmiku…nie oznacza, że radni nie znają problemów Wielkopolan.

>> Podczas sesji sejmiku najczęściej siedzę obok... ko-legów klubowych, których doświadczenia i kompetencjesą dla mnie bezcenne.

>> Podczas sesji najbardziej lubię słuchać… dowcipnychwystąpień.

>> Nie wyobrażam sobie samorządu województwa bez…kompetentnej opozycji.

>> Gdybym był marszałkiem... korzystałbym z rozsąd-nych pomysłów opozycji.

>> Ostatni raz jechałem regionalną koleją… dosyć daw-no, to znaczy w 2011 roku. Odnoszę wrażenie, że naszakolej regionalna sytuuje się gdzieś między Kolejami Ślą-skimi a zadowalającą jakością.

>> W szkole wołali na mnie… dosyć sympatycznie, ale niemam dość odwagi, żeby to ukonkretniać.

>> Jako dziecko marzyłem o... niezależności.>> W przeszłości myślałem, że zostanę… przedsiębiorcą.>> Ostatnio najbardziej rozbawiło mnie... skonstatowanie,

że otaczająca nas rzeczywistość może być równie śmiesz-na jak filmy Barei.

>> Do szewskiej pasji doprowadza mnie… sposób wyda-wania publicznych pieniędzy.

>> Dla poprawy nastroju… słucham ulubionej muzyki, oglą-dam dobre filmy, gotuję ulubione potrawy.

>> Marek Niedbała

>> ur. 23 kwietnia 1965 r., Poznań

>> przedsiębiorca

>> wybrany z listy SLD, w okręgu nr 3

>> 12.952 głosy

RYS

. M. G

REL

A

www

Niedawno odkryliśmy, że mia-sto Szczecin zbyło nierucho-mość na rzecz samorządu wo-jewództwa zachodniopomor-skiego. Działkę o powierzch-ni ponad 8,2 tys. metrówkwadratowych sprzedano za1 zł. Jak czytamy w SerwisieSamorządowym PAP, nieru-chomość będzie przeznaczona„na cele konsolidacyjne Urzę-

du Marszałkowskiego”, bo te-raz jego urzędnicy pracują w Szczecinie w kilku siedzi-bach. Wcześniej na sprzeda-nym terenie mieścił się tajnyschron, czyli „miejsce czaso-wego ukrycia i pracy” dlaurzędników wojewody, gdybydoszło do zagrożenia bezpie-czeństwa państwa – przypo-mniał wojewoda zachodnio-

wyśledzone

pomorski Marcin Zydorowicz.Schron powstał w latach 80.,zlikwidowano go w połowie2012 roku.

Cóż, u nas rozwiązano toinaczej – Urząd Marszał-kowski „konsoliduje się” w po-wstającym budynku w pobli-żu hotelu Polonez. Co cieka-we, schron też by się znalazł(nawet oczyma wyobraźni wi-dzimy już gotowe pomiesz-czenie dla sekretarek panamarszałka – patrz zdjęcie).Tajny do 2000 roku bunkierprzeciwatomowy, mający „w razie W” służyć władzomPoznania, można od niedaw-na zwiedzać w Kiekrzu. Możejeszcze coś da się zrobić w spra-wie „konsolidacji” urzędni-ków marszałka w tym miej-scu? Wszak schron znajdujesię we władaniu Wielkopol-skiego Muzeum Walk Nie-podległościowych, którego dy-rektorem jest przewodniczą-cy sejmiku Lech Dymarski…

FOT.

WM

WN

MAW

I

Rozpoczyna się posiedzenieKomisji Budżetowej w prze-rwie grudniowej sesji sejmiku.

– Jak już państwu zwia-stowałam na poprzednich ko-misjach… – zagaja omawia-nie autopoprawek zarządudo projektu budżetu skarbnikwojewództwa Elżbieta Kuz-dro-Lubińska (na zdjęciu).

– Ooo, „zwiastowałam”! Tona czasie – komentują, za-nurzeni w przedświątecznymklimacie radni.

– Jak wiemy, pani skarbnikjest po prostu aniołem – pu-entuje marszałek Marek Woź-niak.

usłyszane

FOT.

R. J

AŁO

SZY

ŃS

KI

Jak wyczytaliśmy w nieza-wodnym Serwisie Samorzą-dowym PAP, różnica w pen-sji między najlepiej a najgo-rzej zarabiającym pracowni-kiem samorządowym w Pol-sce wynosi jakieś 10 tys. zł…W tej sytuacji nie dziwi tezakolejnego newsa: praca szar-pie nerwy – jednoznaczniewynika ze statystyk choro-bowych.

Na szczęście – jak wyli-czyli w innym artykule re-daktorzy wspomnianego ser-wisu – w 2013 roku będzieaż osiem okazji, by móc cie-szyć się dłuższym weeken-dem. Cztery z nich wyma-gają wzięcia dodatkowychdni wolnych, za co w za-mian można liczyć nawet na9 dni wypoczynku. Do ta-kiego wymiaru można zwięk-szyć majówkę oraz świętaBożego Narodzenia.

Ta ostatnia statystyka cie-szy nas niezmiernie. Oznaczabowiem, że przynajmniejprzez kilka dni rozpoczyna-jącego się roku nasze nerwy w pracy zostaną nieco mniejzszarpane, bo pół firmy weź-mie urlop i nie będzie zwy-czajowego problemu z zapar-kowaniem auta!

przeczytane

FOT.

A. B

ON

IEC

KA

podpatrzoneZ cyklu naszych zadziwieńnad tym, czym to parająsię urzędnicy marszałkapo godzinach pracy…Jolanta Rzepka w Kance-larii Sejmiku zajmuje sięobsługą klubu radnychSLD. I wypada się cieszyć,że mamy ją w swoich sze-regach. Bo to kobieta, któ-ra potrafi celnie ugodzićczymś ostrym… Pani Jolajest bowiem czołową pol-ską zawodniczką w darcie(za naszych młodych cza-sów mówiono na to poprostu rzutki). W listopa-dzie pojechała do turec-kiego Kemer. Ale nie poto, po co zazwyczaj jeździsię do kurortów z all inc-lusive, lecz jako repre-zentantka naszego kraju w turnieju WDF Europe Cup2012. W turnieju deblo-wym nasze panie okazałysię 19. drużyną w Europie.Pragniemy podkreślić, po-mni napisanego wyżej zda-nia o umiejętności celnegougodzenia czymś ostrym,świadomi, że w na StarymKontynencie jest grubo po-nad 40 państw, iż jest to z pewnością znakomity re-zultat!