BPMN 2.0 – podstawowa notacja dla opisów procesów … · • UML – Standard...

BPMN 2.0 – podstawowa notacja dla opisów procesów biznesowych.

Piotr Biernacki – MGX Infoservice25.04.2017 - Warszawa

• Przygotowanie studentów do pracy w nowoczesnych organizacjach wymaga poznania przez nich standardu opisu procesów. Jest nim BPMN 2.0 opisany normą ISO/IEC 19510. Prelekcja przybliży ten standard i omówi problemy związane z jego stosowaniem.(c) MGX Infoservice - BPMN 2.0 – podstawowa notacja

dla opisów procesów biznesowych

Aby zrozumieć proces biznesowy należy zbudować jego model

Czym jest proces biznesowy?

• Proces biznesowy jest uporządkowanym ciągiem czynności

służącym zaspokojeniu potrzeby klienta procesu

Proces jest realizowany zgodnie z określonymi mechanizmami

Do realizacji procesów potrzebne są różnego rodzaju zasobyICOM (Input, Control, Output, Mechanism)

Klient (potrzeba)

Klient(potrzeba

zaspokojona)

Danewejściowe

Dane wyjściowe

Przez proces przepływają pojedyncze instancje (żetony) odwzorowujące zaspokajanie poj. potrzeb(c) MGX Infoservice - BPMN 2.0 – podstawowa notacja dla opisów procesów biznesowych

Czym jest model procesu a czym mapa procesów?

… i jakie są konsekwencje mylenia tych pojęć? • Mapa procesu służy pokazaniu zależności pomiędzy procesami

(rzadko elementami procesu) – Mapa nie opisuje jak potrzeba jest przekształcana w jej zaspokojenie, – nie nadaje się np. do badania sprawności

• Model służy zobrazowaniu funkcjonowania procesu– Model nie opisuje zależności pomiędzy procesami danej organizacji – nie nadaje się do analizy otoczenia procesów

• Prototyp – pełny, sparametryzowany model procesów– Może służyć do ich symulacji / wykonania w narzędziach wspierających realizację

• Mylenie pojęcia mapy i modelu powoduje:– Błędy w zrozumieniu istoty procesów– Niespójność modeli– Braki w identyfikacji obszarów

(c) MGX Infoservice - BPMN 2.0 – podstawowa notacja dla opisów procesów biznesowych

Jak modelować?

• Czego oczekujemy od notacji służącej modelowaniu procesów biznesowych:– Będzie zrozumiała dla odbiorcy biznesowego – Nie będzie limitować modelującego– Pozwoli przekazać wystarczającą ilość informacji – Pozwoli na precyzyjną definicję logiki przepływu– Będzie zrozumiała dla dostawców– Będzie zrozumiała dla partnerów, z którymi musimy

omawiać współpracę• Innymi słowami notacja powinna być

zgodna z jakimś standardem


Jakie notacje bywają wykorzystywane w modelowaniu procesów biznesowych

• BPMN– Precyzyjny, powszechny standard dedykowany do modelowania procesów biznesowych nie

związany z żadnym z producentów. Opisany normą ISO/IEC 19510:2013

• CMMN, DMN– Specyficzne sytuacje biznesowe

• UML– Standard „programistów”, dobry na etapie wdrożenia, gorszy – analizy. Narzędzia

symulacyjne nie wykorzystują UML.• EPC

– „Standard” jednego producenta, nieefektywny w dużych modelach • Swimlane/Cross functional

– Powszechny, ale niedoprecyzowany• „Własna” notacja

– Ryzyko nieporozumień z innymi organizacjami• Zwykły diagram przepływu

– Bardzo niedoprecyzowany


BPMN 2.0

ISO/IEC 19510:2013

Business Modeling & Integration (BMI) Domain Task Force (DTF).

• BMI DTF (dawna BPMI) współpracuje z OMG w celu promocji modelowania procesów

• Ustala standardy dla projektowania, wdrażania, wykonywania, utrzymywania procesów:– Business Process Model and Notation (BPMN)

• BPMN dostarcza biznesowi możliwość definiowania i zrozumienia wewnętrznych i zewnętrznych procedur za pomocą diagramu procesów biznesowych, która da organizacji możliwość komunikacji opartej o przyjęte standardy.

– Case Management Model and Notation (CMMN)– Decision Model and Notation (DMN)– Business Process Maturity Model (BPMM)– Business Motivation Model (BMM)– Semantics of Business Vocabulary and Rules (SBVR)– Business Process Definition Metamodel (BPDM)– Production Rule Representation (PRR)– Workflow Management Facility (WfMF)



Cele BPMN

• Zminimalizowanie technicznych ograniczeń nakładanych na użytkownika biznesowego modelującego procesy.

• Zbudowanie pomostu pomiędzy projektem procesu biznesowego a fazą jego implementacji,– W czasie projektu procesu uwzględniamy informację o komponentach

odpowiedzialnych za jego realizację/wykonanie,• Stworzenie standardu akceptowanego przez całą społeczność

biznesową,• Wspieranie tylko tych pojęć, które służą modelowaniu procesów

biznesowych• Stworzenie możliwość zamodelowania bardzo skomplikowanych,

złożonych procesów,• Notacja BPMN dla procesów biznesowych musi być jednoznaczna i

spójna– Istnieje możliwość mapowanie z elementów notacji BPMN na instancje

poziomu wykonania

Czym jest BPMN?

• Business Process Model and Notation (BPMN, Notacja i Model Procesu Biznesowego) jest:– stabilną graficzną notacją

• opracowana w 2004 roku przez BPMI.(Obecnie BPI DTF komitet w OMG)• aktualna wersja 2.0.2 – 01.2014

– służącą do opisu kroków, zdarzeń i logiki realizacji procesu biznesowego.– zaprojektowaną tak, aby umożliwić

odzwierciedlenie: • przepływu procesu • komunikacji pomiędzy różnymi

procesami u różnych uczestników• istotnych danych w procesie.

– Opisaną normą ISO/IEC 19510:2013 Międzynarodowej Organizacji Normalizacyjnej.

– Jednoznaczność modeli BPMN umożliwia ich symulacje, jeśli narzędzie do modelowania potrafi ją wykonać.


BPMN DI

• Istotnym elementem notacji BPMN jest możliwość zapisu modelu w formacie XML

• Standardowym opisem jest BPMN XML znany również jako BPMN DI– Zawiera komplet informacji o procesie, również informacji

niewidocznych na diagramie• Dane• Parametry

– Alternatywą dla BPMN DI jest XPDL 2.2• Swoją wersję XML mają również CMMN i DMN• Te standardy są BEZPŁATNE


Diagram procesu biznesowego – podstawowe obiekty

• Elementy procesu (Węzły przepływu - Flow Nodes)– Okręgi – zdarzenia– Zaokrąglone prostokąty – czynności– Romby – bramki

• Elementy łączenia obiektów– Linia ciągła – przepływ procesu– Linia przerywana – przepływ komunikatów– Linia kropkowana – powiązania/powiązania danych– Linia podwójna – opcjonalnie konwersacje

• Miejsca realizacji procesu– Prostokąty izolowane – Baseny / Uczestnicy– Prostokąty wewnętrzne – Tory / Role biznesowe

• Dane– Prostokąty z zgiętym rogiem – dane– Cylindry – składnice danych

• Artefakty– Adnotacje– Grupy – Powiązania– (Komunikaty)

• Formalnie komunikaty są dekoratorami ale zachowują się jak artefakty

Bas

en

Tor

Tor

Adnotacja

Grupa

Komuikat

Zdarzenie

Czynność

Bramka


Proces prywatny (Przepływ normalny)

– Wykorzystywany jest do pokazania logiki przebiegu procesu (workflow)


Proces publiczny (d. skrócony)

– Pokazuje interakcję pomiędzy prywatnym procesem biznesowym a innym procesem lub uczestnikiem.

– Tylko te aktywności, które są używane do komunikacji na zewnątrz procesu prywatnego procesu i kontroli przepływu są pokazywane na diagramie. Inne nie występują.


Procesy kooperacji (Model B2B)

– Pokazują interakcję pomiędzy procesami dwu lub więcej uczestników.

– Interakcja jest pokazywana jako sekwencja aktywności reprezentująca wymianę komunikatów pomiędzy uczestnikami.

– Mogą być pokazane jako dwa lub więcej procesów publicznych komunikujących się ze sobą


Diagram współpracy


• Służy tylko i wyłącznie pokazaniu relacji pomiędzy procesami traktowanymi jako czarne skrzynki

Diagram Choreografii

• Pokazuje współprace pomiędzy procesami


Diagram konwersacji

• Diagram konwersacji pokazuje jak poszczególni uczestnicy procesu komunikują się ze sobą

• Uwaga: BPMN dopuszcza umieszczanie na jednym rysunku obiektów z różnych typów diagramów


BPMN a UML?

• Programiści niechętnie wykorzystują modele procesów do wizualizacji procesów, które podlegają automatyzacji. Ponadto często uważają, że jeśli już z czegoś muszą skorzystać to przecież jest Activity Diagram w UML i to powinno wystarczyć.

• „Biznes” niechętnie korzysta z UML • Obie notacje mają różne podejście do tego co jest

procesem biznesowym więc diagramy opisują inne rzeczywistości.



Jakie są zasadnicze różnice pomiędzy BPMN a UML?

• UML służy obiektowo zorientowanemu modelowaniu aplikacji

• BPMN służy procesowo zorientowanemu modelowaniu systemów. – Ponieważ BPMN jest zogniskowany na procesach

biznesowych (i ich wsparciu przez systemy informatyczne) a UML na projektowaniu oprogramowania można powiedzieć, że obie notacje są komplementarne względem siebie, gdyż pokazują różne punkty widzenia na modelowanie systemów.



• Obie notacje są ze sobą zgodne co do idei. – Nie wszystkie procesy biznesowe muszą być realizowane w

postaci zautomatyzowanych procesów biznesowych wykonywanych za pomocą języka realizacji procesów.

– Jeśli automatyzacja jest niezbędna to procesy i aktorzy mogą być doprecyzowani w języku UML.

• Ale trzeba pamiętać, że– Symbole w BPMN i UML nawet podobnie wyglądające mają

inne znaczenie– BPMN bazuje na koncepcji żetonu– Proces w BPMN dzieje się w organizacji



Transaction[for Aproval]

Service Approval

> 200

< 200

Submit for Approval

Notify Reject

Notufy No Action

Cancel transaction

Transaction[for Aproval] Auto Approve

Approved?

No

Approved

Yes

Rejected

Auto Approved

{Canceled]

Canceled

Transaction{Approved] or

[Rejeted]

No action Timer

UML

BPMN



UML

BPMNComputer

[for production]

Assemble Computer

Printed-CricuitBoards

Assembled Computer

Test Computer

Test Passsed?

ComputerAccepted

Tak

Computer[rejected]

Nie

Cu

stom

erC

om

pan

y Ord

er

Dep

atm

ent

Acc

tg D

epa

rtm

ent

Order prepared

Send Order

Order received

Receive Order

Order Accepted?

Fill Order

Yes

Send Invoice

Acccept Invoice

Send Payment

Accept Payment

Invoice Payment

Order

Ship Order

No

Close Order

Pick up Order

Payment made and order received

Close Order

Odrer closed

Order closedCu

stom

erC

om

pan

y Ord

er

Dep

atm

ent

Acc

tg D

epa

rtm

ent

Order received

Receive Order

Order Accepted?

Fill Order

Yes

Send InvoiceAccept

Payment

Invoice Payment

Order

Ship Order

No

Close Order

Odrer closed



UML

BPMN

Czy BPMN jest prosty w użyciu?

• BPMN to próba pogodzenia: – możliwości przedstawienia skomplikowanych relacji reguł

rządzących procesami biznesowymi• np. wymaganych na potrzeby automatyzacji

– z potrzebą takiego przedstawiania procesów, by były one zrozumiałe dla niezaawansowanych czytelników

• Dlatego dobre zamodelowanie procesów w tej notacji wymaga zawsze:– Dobrego zrozumienia mechanizmów tej notacji– Odpowiedniego doboru typów diagramów i wykorzystywanych

symboli do celu modelowania i odbiorcy modelu.• Dobrze przygotowany model jest łatwy w odbiorze


Jakie są największe zagrożenia w modelowaniu z BPMN?

• Niezrozumienie co jest procesem w kontekście BPMN– Koncepcja żetonu

• Błędy w wybranych konstrukcjach uniemożliwiające:– Prawidłową interpretację modelu– Jego późniejszą automatyzację (jeśli konieczna)

• Źle dobrany sposób przedstawienia diagramu w stosunku do percepcji odbiorcy

• Niezrozumienie prawidłowych konstrukcji BPMN – Najczęściej przy zaawansowanym modelowaniu

• Wiele tych zagrożeń związanych jest z niekompetencją:– Modelujących– Odbiorców


Czego BPMN nie obsługuje (w kontekście BPM)?

• Map procesów• Struktury organizacyjną procesów• Zaawansowanego zarządzania zasobami i relacjami

pomiędzy: – rolami biznesowymi– stanowiskami– osobami– zasobami materialnymi

sprzęt, infrastruktura itp.• Miernikami• Ryzykiem


Czy jest sens używania BPMN w BPM?

• Co prawda BPMN nie zajmuje się ww. zakresami ale:– Mechanizm artefaktów (możliwość definiowania własnych) powoduje,

że:• Modele BPMN mogą być wykorzystywane do pogłębionych analiz• Brakujące relacje mogą być pokazywane jako dodatkowe artefakty

– Standardowa postać wymiany danych (XPDL/ BPMN XML) umożliwia wczytanie modeli z różnych narzędzi.


Dlaczego rozpoczynać od analizy procesów?

• Prawidłowe działanie procesów w organizacji wymaga:– Ich powszechnej znajomości– Znajomości otoczenia w jakim są realizowane– Jednoznaczności regulacji z nimi związanych – Znajomości i akceptacji celu ich realizacji– Wiedzy na temat jakie rezerwy drzemią w procesach

organizacji • Znając procesy można je doskonalić

poprzez:– Zmiana organizacji procesów– Automatyzacja realizacji procesów


Dlaczego rozpoczynać od analizy procesów?

• Doskonalenie procesów MUSI: – Opłacać się. – Służyć ich usprawnieniu.– Wynikać z realnych potrzeb

• Klientów• Procesów

• Przed wdrożeniem należy przewidzieć korzyści z wdrożenia

• Nie automatyzujemy procesów by było „nowocześniej” a jedynie dlategoby skutecznie realizować cele organizacji


Co powinna obejmować analiza?


• Zamodelowanie procesów wg stanu aktualnego– Analiza przebiegu

• Identyfikację przebiegów, które nie służą do realizacji celu biznesowego

• Potencjalne miejsca automatyzacji• Istotne dane w procesie• Powiązania pomiędzy procesami• Komunikacja z innymi organizacjami

– Analiza wymagań – proponowane modele procesów docelowych

– Analiza kosztów procesu przed i po zmianie• Pełna analiza wymaga symulacji

Model symulacyjny

• Jest odmianą modelu procesu– nacisk położony jest na zobrazowanie danych istotnych do

odpowiedzi na zadane pytanie– Jest najczęściej:

• zredukowanym modelem prezentacyjnym lub• modelem badanego aspektu (nie musi być modelem procesu)

– może być tworzony w różnych metodykach opisu, np.:• model Swimlane

– (met. Rummlera-Brache)• model BPMN

– nakłada większe obostrzenia na model– dobre narzędzia pozwalają na symulację regułami

wykonawczymi narzędzi EOIF


Koncepcja modelu symulacyjnego

• W wyniku symulacji otrzymujemy charakterystykę:• Kosztów transakcji i procesu• Czasów przebiegu żetonu i miejsc powstawania opóźnień• Wykorzystania zasobów i oczekiwania na nie• Zogniskowania procesu (powtarzalności wyników dla

scenariusza)• Prawdopodobieństwa zaistnienia danego wyniku procesu


Jak analizować?

• Wycena funkcjonalności– Parametryzacja czasu operacji– Parametryzacja kosztu zasobów– Wyliczenie kosztu procesu– Propozycja zmian

• Zmiana przebiegu• Zmiana kompetencji• Oszacowanie czasów po zmianach

– Często eksperyment• Oszacowanie kosztu po zmianach

– Koszt badanego procesu– Koszt procesów nadzoru i zarządczych

• Wycena korzyści– Wynik przed i po automatyzacji


Korzyści z analizy

• Modelowanie– Szybka identyfikacja procesu– Łatwa i skuteczna komunikacja– Łatwe dostrzeganie niespójności w procesach– Identyfikacja przyczyn porażek– Podstawa pod automatyzację

• Symulacja– Wykrywanie nieoczywistych problemów w procesach

• Współbieżność procesów• Brak harmonizacji zasobów

– Weryfikacja skutków projektowanych zmian– Wycena korzyści ze zmian procesów


Dlaczego BPMN na uczelni?

• Umiejętność modelowania procesów i czytania modeli – podstawowa kompetencja w zarządzaniu

• Umiejętność symulacji i uzasadnienia rozwiązania – typowa kompetencja managerska i analityczna

• BPMN jest jedynym powszechnym standardem modelowania procesów wymaganym w:– przemyśle– administracji publicznej



Pytania i odpowiedzi

Piotr BiernackiMGX Infoservice

Wilanowska 14a / 1ab

00-422 Warszawa

GSM +48 601 24 26 35

tel. +48 22 71 111 71

[email protected]

www.mgx.com.pl, www.bpmn.org

Kopiowanie i wykorzystywanie materiałów wymaga zgody autora

BPMN 2.0 – podstawowa notacja dla opisów procesów … · • UML – Standard...

Documents

Transcript of BPMN 2.0 – podstawowa notacja dla opisów procesów … · • UML – Standard...