ROŚNIJ ZDROWO

PROGRAM EDUKACJI ZDROWOTNEJ

DLA DZIECI W PRZEDSZKOLU

Jolanta Ziaja

Nauczycielka Gminnego Przedszkola Publicznego w Nawojowej

2

Spis treści

1.WSTĘP ............................................................................................................................................... 3

2. PROGRAM EDUKACJI ZDROWOTNEJ DLA PRZEDSZKOLA „ROŚNIJ ZDROWO” ..... 4

3. SCENARIUSZE ZAJĘĆ POMAGAJĄCE W REALIZACJI PROGRAMU ........................... 13

4. EWALUACJA PROGRAMU ........................................................................................................ 19

5. PODSUMOWANIE ...................................................................................................................... 23

6. BIBLIOGRAFIA ............................................................................................................................ 24

3

1.Wstęp

„My, dorośli, na wiele potrzebnych nam rzeczy

możemy poczekać. Dziecko nie może.

Właśnie teraz formują się jego kości, tworzy krew,

rozwija umysł.

Nie możemy mu powiedzieć jutro.

Jego imię brzmi dzisiaj!”

Gabriela Mistral

Celem przedszkola jako instytucji jest wszechstronny rozwój dzieci prowadzący do

jak najlepszego przygotowania wychowanków do podjęcia nauki w szkole, a także pomoc

rodzinie w opiece nad dziećmi.

W wychowaniu przedszkolnym nie można pominąć czy też bagatelizować wychowania

zdrowotnego, wręcz przeciwnie, powinno ono być priorytetowe. We współczesnych czasach

edukacja zdrowotna polega na opiece nad zdrowiem człowieka nie tylko w czasie choroby,

ale również na działaniach profilaktycznych zmierzających do zapobiegania tymże

chorobom. „Nasz tryb życia sprawia, że także nasze dzieci zaczynają chorować coraz

wcześniej. Jedna trzecia młodych ludzi w kraju cierpi na nadwagę lub jest nią zagrożona.

Coraz częściej dzieci chorują na cukrzycę, którą do niedawna wykrywano tylko u dorosłych, i

spożywają więcej leków na receptę niż kiedykolwiek”1 .

Pracownicy przedszkola powinni tworzyć środowisko wychowawcze sprzyjające ochronie

zdrowia i rozwijaniu sprawności fizycznej. Już od najmłodszych lat należy kształtować

poczucie odpowiedzialności za zdrowie swoje i innych. W zakresie wychowania zdrowotnego

konieczne jest wykształcenie u dzieci i członków ich rodzin określonych umiejętności i

nawyków zdrowego odżywiania. „Żywienie dzieci w wieku przedszkolnym powinno być

oparte na różnych produktach spożywczych o podstawowym znaczeniu żywieniowym.

Rodzina powinna określić właściwy podstawowy model żywienia, co jest szczególnie ważne

dla wyrobienia zwyczajów żywieniowych, których dziecko powinno się nauczyć i

zaakceptować, tak by zewnętrzne, często niewłaściwe wpływy, nie mogły zmienić tego

modelu postępowania”2.

1 T. Campbell, T. Campbell II, Nowoczesne zasady odżywiania . Przełomowe badanie wpływu żywienia na zdrowie, Galaktyka, Łódź 2011,

s. 17. 2 W. Szotowa, Żywienie niemowląt, dzieci i młodzieży, [w:] J. Hasik, J. Gawęcki, Żywienie człowieka zdrowego i chorego ( red.), Wydawnictwo Naukowe PWN SA, Warszawa 2000, s. 26.

4

Źródłami wiedzy na ten temat powinny być nie tylko środki masowego przekazu, ale przede

wszystkim programy edukacji zdrowotnej realizowane w przedszkolu.

W działalności tej nie może zabraknąć rodziców oraz innych członków rodziny dziecka.

2. Program edukacji zdrowotnej dla przedszkola „Rośnij zdrowo” .

Na zdrowie dziecka wpływa wiele czynników, w tym prawidłowe odżywianie i

zachowanie higieny podczas spożywania posiłków. Żywienie dzieci w przedszkolu jest

zagadnieniem stale badanym w kontekście wpływu sposobów odżywiania na zdrowie i

rozwój dziecka. „Początkowo jedynym zadaniem stawianym żywności było podtrzymanie

funkcji życiowych. Następnym etapem była chęć zaspokojenia głodu i

pragnienia...Możliwość gromadzenia żywności i często jej nadmiar prowadził do traktowania

jedzenia także jako przyjemności i rozrywki, a w konsekwencji do przejadania się i chorób

dietozależnych”3.

Z najnowszej wiedzy w tym zakresie wynika, że „jesteśmy tym co jemy”, a jeść powinniśmy

zgodnie z najnowszą modyfikacją piramidy żywieniowej.

Istotą zdrowia jest wykształcenie u dzieci czynnych postaw wobec zdrowia, określonych

umiejętności i nawyków na podstawie nabytych wcześniej wiadomości. Zdrowie nie jest

czymś stałym, o zdrowie należy świadomie i systematycznie dbać. Pomocną w kształtowaniu

tej świadomości powinna być edukacja zdrowotna, prowadzona od najmłodszych lat dziecka

także w przedszkolu. Pracując z dziećmi kilkanaście lat obserwuję zmianę nastawienia dzieci

i dorosłych do sposobu odżywiania. Niestety, nie jest to zmiana na lepsze. Oferta rynkowa

dotycząca różnych produktów żywnościowych, a w szczególności słodyczy jest dziś bardzo

bogata i kusząca. Rodzice bardzo często kupują i dają dzieciom również do przedszkola

różnego rodzaju batony, gumy i inne słodycze oraz napoje takie jak coca-cola, nie myśląc o

tym, że postępując w ten sposób wyrządzają im krzywdę. „Człowiek to jedyne stworzenie,

które popełnia samobójstwo, zatruwając własne pożywienie. Takie określenie

(zanieczyszczenia żywności) przyjęto dla podkreślenia możliwości niepomyślnego, a także

toksycznego wpływu pokarmu, jeśli nie odpowiada on fizjologicznym i higienicznym

wymaganiom”4.

3 J. Fiedurek, Rola żywności i żywienia w profilaktyce i terapii chorób człowieka, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej,

Lublin 2007, s. 13. 4 M. Sygit, K. Sygit, Wychowanie zdrowotne, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2008, s. 151.

5

Objadanie się słodyczami powoduje u dzieci brak apetytu, a stan ich zdrowia jest coraz

gorszy, co wiąże się z przykrymi dla dziecka konsekwencjami jak chociażby uciążliwy ból

zęba czy brzucha. „Przekarmienie oraz żywienie niezbilansowane i/lub niedoborowe

odpowiadają za rozwój nadwagi i otyłości u dzieci i młodzieży, zaburzeń w mineralizacji

szkieletu i wczesnych zmian zespołu metabolicznego, które w późniejszych okresach życia

zwiększają ryzyko wystąpienia m.in. otyłości, nadciśnienia, miażdżycy, cukrzycy typu II,

osteoporozy, zmian zwyrodnieniowych stawów i nowotworów a ostatecznie wpływają na

skrócenie długości życia i gorszą jego jakość”5.

Uważam, że czas to zmienić ponieważ „racjonalne żywienie jest jednym z

podstawowych warunków prawidłowego funkcjonowania organizmu ludzkiego i dobrego

stanu zdrowia. Wadliwe, niezbilansowane żywienie przyczynia się do powstania wielu chorób

i odchyleń w stanie zdrowia. Dlatego ocena sposobu żywienia ważna jest z punktu widzenia

określania jego korzystnych lub negatywnych skutków dla zdrowia konsumenta”6. Przez

wprowadzenie i realizację tego programu chciałabym zmienić stosunek dzieci i dorosłych do

sposobu odżywiania i higieny jamy ustnej. Chciałabym sprawić, aby dzieci były aktywnie i

świadomie zaangażowane w sprawy zdrowia.

Dzieci z pewnością docenią walory smakowe świeżych i suszonych owoców, warzyw,

mlecznych deserów i innych zdrowych produktów, a tym samym poprawią stan swojego

zdrowia.

Uważam także, że należy jak najwcześniej wdrażać dzieci do kulturalnego spożywania

posiłków, co bezpośrednio związane jest z opanowaniem nawyków higieniczno- kulturalnych.

Promowanie higieny i kultury żywienia od najmłodszych lat życia człowieka wyznaczać

będzie konkretne zachowania, przyzwyczajenia i nawyki „prozdrowotne” w okresie

dzieciństwa, by następnie dominować w życiu dorosłym.

Tematy zawarte w tym programie mają angażować dzieci i rodziców, którzy mogą być

współtwórcami procesu edukacyjnego. „Edukacja żywieniowa odbywa się przede wszystkim

w rodzinie, która przez wiele lat zaspokaja potrzeby oraz modeluje zwyczaje i zachowania

żywieniowe dzieci i młodzieży. W codziennym życiu dziecko uczy się różnych umiejętności

związanych z wyborem, zakupem, przechowywaniem, przygotowaniem i spożywaniem

5L. Wądołowska, Zagrożenia zdrowia jako skutek typowych błędów żywieniowych, [w:] J. Gawęcki, W. Roszkowski, ( red.), Żywienie

człowieka a zdrowie publiczne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2009, s. 236. 6 H. Turlejska, L. Szponar, Ocena sposobu żywienia zbiorowego [w:] J. Hasik, J. Gawęcki, red. Żywienie człowieka zdrowego i chorego, PWN, Warszawa 2004, s.302.

6

posiłków. Rodzice decydują o tym, co, kiedy i jak dziecko je, wpływają na jego preferencje i

awersje smakowe, tworzą pozytywne lub negatywne wzorce w tym zakresie”7.

Program „Rośnij zdrowo” z zakresu edukacji zdrowotnej jest przeznaczony dla dzieci

w wieku przedszkolnym.

Realizatorami programu są wszyscy pracownicy przedszkola (nauczyciele, pracownicy

administracji i obsługi) a także rodzice, stomatolog, pielęgniarka, konsultant do spraw

żywienia, piekarz, pszczelarz.

Zakres tematyczny napisanego programu jest zgodny z Podstawą programową wychowania

przedszkolnego dla przedszkoli i oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych oraz

innych form wychowania przedszkolnego:

2. Kształtowanie czynności samoobsługowych, nawyków higienicznych i kulturalnych.

Wdrażanie dzieci do utrzymywaniu ładu i porządku.

Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:

1) umie poprawnie umyć się i wytrzeć oraz umyć zęby;

2) właściwie zachowuje się przy stole podczas posiłków, nakrywa do stołu i sprząta po

sobie;…

5. Wychowanie zdrowotne i kształtowanie sprawności fizycznej dzieci.

Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:

1) dba o swoje zdrowie; zaczyna orientować się w zasadach zdrowego żywienia8;

Cele ogólne programu

- Uświadamianie, że zdrowie zależy od właściwego sposobu odżywiania i

stosowania higieny podczas przygotowywania i spożywania posiłków.

- Nabywanie i bogacenie wiedzy na temat „zdrowej żywności” i „zdrowego

odżywiania”.

- Stosowanie zabiegów higienicznych jamy ustnej.

- Kształtowanie postaw i przyzwyczajeń higieniczno- kulturalnych.

7 B. Woynarowska, Edukacja zdrowotna, PWN, Warszawa 2013, s. 301. 8 Podstawa programowa wychowania przedszkolnego dla przedszkoli, oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych oraz

innych form wychowania przedszkolnego ( Dz. U. 2014, poz. 803), ), Załącznik nr 1 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej.

7

Cele szczegółowe

- Dziecko rozumie pojęcie „zdrowa żywność”, „zdrowe odżywianie” i wie jakie

to ma znaczenie dla zdrowia i rozwoju organizmu.

- Kształtuje czynną postawę wobec zdrowia własnego i innych.

- Rozumie, że jest współodpowiedzialne za swoje zdrowie.

- Kształtuje umiejętności posługiwania się sztućcami i kulturalnego jedzenia.

- Zachowuje higienę podczas spożywania posiłków.

- Uczy się kulturalnego spożywania posiłków.

- Wie, jak przestrzegać higieny jamy ustnej.

- Stosuje profilaktykę zdrowotną.

- Do propagowania zdrowego odżywiania zaangażowani są rodzice, pracownicy

administracji, obsługi i wszyscy nauczyciele przedszkola.

Metody:

- czynne: samodzielne doświadczenia, zadania stawiane do wykonania,

ćwiczenia utrwalające.

- słowne: rozmowa, opowiadanie, objaśnienia.

- percepcyjne: pokaz, wzór do naśladowania, obserwacja

Formy pracy:

- organizacyjne: grupowa, zespołowa, indywidualna.

- aktywności dziecka: zabawa, wycieczka, spotkania z różnymi osobami.

Treści zawarte w programie skupione są wokół następującej tematyki:

1. Zdrowe odżywianie.

2. Kultura jedzenia.

8

ZDROWE ODŻYWIANIE

Tematyka zajęć

1. Znaczenie spożywania owoców i warzyw dla zdrowia.

- Wycieczka do ogrodu warzywnego i sadu – przyniesienie do przedszkola warzyw i owoców.

- Wartości odżywcze owoców i warzyw.

- Wyróżnianie części jadalnych warzyw.

- Rozróżnianie warzyw, które można jeść surowe lub ugotowane i tych, które można jeść

tylko po ugotowaniu.

2. Różne sposoby przechowywania i przetwarzania warzyw i owoców.

3. Sałatka owocowa i jarzynowa.

4. Suszenie owoców i spożywanie ich zamiast słodyczy.

5. Wartości odżywcze nasion słonecznika i dyni – gromadzenie i konsumpcja tych nasion.

6. Propagowanie zdrowego odżywiania – przeprowadzenie wspólnie z intendentem akcji:

„Owoce na drugie śniadanie”.

7. Produkty spożywcze wytwarzane z mleka i mięsa.

- Znaczenie spożywania produktów mlecznych dla wzrostu i rozwoju organizmu.

- Propagowanie mlecznych deserów na podwieczorek (budyń, jogurt, serek owocowy) - we

współpracy z intendentem.

8. Właściwości odżywcze i lecznicze miodu.

- Wycieczka do pasieki.

- Spotkanie i rozmowa z pszczelarzem z Koła Pszczelarzy na temat produkcji i gatunków

miodu.

- Propagowanie jedzenia miodu w domu i w przedszkolu we współpracy z intendentem.

9. Zdrowe pieczywo.

- Wycieczka do piekarni– obserwacja cyklu produkcyjnego chleba wytwarzanego wg. starej

receptury, bez dodatków, konserwantów i ulepszaczy,

- poznanie gatunków zdrowego pieczywa (białe, pełnoziarniste, grahamy)

- zachęcanie do spożywania zdrowego pieczywa

10. Sposoby przechowywania i zabezpieczania pokarmów przed zepsuciem. Porównanie

sposobów przechowywania dawniej i dziś – rola techniki

11. Znaczenie odżywiania dla zdrowia – cykl spotkań i prelekcji pielęgniarki Ośrodka

Zdrowia:

9

- Zdrowe odżywianie – zwrócenie uwagi na szkodliwość spożywania chipsów, nadmiernej

ilości słodyczy, czy picia produktów szkodliwych dla zdrowia (coca- cola, kawa…) Potrzeba

jadania posiłków o określonych porach (zachowanie przerw między posiłkami.

- Odżywianie w okresie zimy.

- Rola „nowalijek” w wiosennym odżywianiu.

- Szkodliwe produkty – niedojrzałe lub nieznane owoce, trujące grzyby i rośliny,

przeterminowana i zepsuta żywność, zakaz picia wody nieprzygotowanej.

12. Higiena jamy ustnej.

- Spotkanie ze stomatologiem z Ośrodka Zdrowia.

- Rozumienie potrzeby wizyt u dentysty.

- Przełamanie lęku przed fotelem dentystycznym.

- Pokaz prawidłowego sposobu mycia zębów i czyszczenia przestrzeni między zębami nicią

dentystyczną.

- Kształtowanie korzystnych nawyków higienicznych i promowanie zdrowego uzębienia.

- Czyszczenie w przedszkolu zębów po śniadaniu i obiedzie.

Przewidywane osiągnięcia

Dziecko:

- zna i wymienia produkty i potrawy niezbędne w zdrowym żywieniu,

- zna i wymienia produkty które szkodzą zdrowiu,

- rozumie i akceptuje konieczność zachowania umiaru w jedzeniu słodyczy,

- wie o tym, że żywność do spożycia musi być odpowiednio przygotowana, np. surowe

mogą być owoce i niektóre warzywa, mięso musi być gotowane lub smażone,

- rozumie potrzebę przechowywania pożywienia w lodówce w celu zachowania świeżości,

- zna i wymienia sposoby przechowywania żywności (w spiżarni, piwnicy, w formie

przetworów ),

- wie, że nie należy spożywać nieznanych owoców, roślin i produktów bez wiedzy i zgody

rodziców lub dorosłych,

- wie, dlaczego należy zachować ostrożność przy próbowaniu nieznanych owoców (np.

podczas spacerów, wycieczek),

- rozumie konieczność mycia warzyw i owoców przed spożyciem,

- rozumie konieczność unikania picia wody nieprzegotowanej,

- rozumie dlaczego posiłki powinny być spożywane o określonych porach i że należy

zachować przerwy między posiłkami,

10

- kształtuje samodzielność i systematyczność w myciu zębów.

Piramida żywienia9

9 Piramida żywienia (http://www. piramida żywienia.pl)

11

KULTURA JEDZENIA

Tematyka zajęć

1. Estetyka nakrywania do stołu.

2. Higiena spożywania posiłków – zasadność każdorazowego mycia rąk przed posiłkiem.

3. Zasady kulturalnego zachowania się przy stole i spożywania posiłków (spokojne rozmowy

między dziećmi, rozmowy z nauczycielem na temat smaków, zapachów, kolorów potraw,

sposobów przyrządzania i łączenia produktów i ich wpływu na smak, zapach, wygląd i

zdrowie.

4. Sprawne posługiwanie się sztućcami i prawidłowe korzystanie z serwetek.

Przewidywane osiągnięcia

Dziecko:

- rozumie konieczność każdorazowego mycia rąk przed posiłkiem,

- uczestniczy w przygotowywaniu miejsca do spożywania posiłków, potrafi poprawnie i

estetycznie nakryć do stołu,

- zna zasady kulturalnego zachowania się przy stole,

- potrafi kulturalnie zachowywać się przy stole ( np. nie rozmawiać z pełnymi

ustami ),

- potrafi dokładnie gryźć i żuć różne pokarmy, w czasie rozgryzania i przełykania pokarmów

zamykać buzię, nie mlaskać,

- potrafi umiejętnie posługiwać się sztućcami i korzystać z serwetek,

- dba o czystość w czasie przygotowywania i spożywania posiłków.

FORMY WSPÓŁPRACY Z RODZICAMI

1. Zebranie – propagowanie zdrowego odżywiania i kształtowanie korzystnych nawyków

higienicznych. Zmiana stosunku dorosłych i dzieci do sposobu odżywiania.

Prelekcja konsultanta do spraw żywienia.

12

Obliczanie wskaźnika masy ciała BMI charakteryzującego relację pomiędzy masą ciała a

wzrostem.

𝐁𝐌𝐈 = 𝑘𝑔

(𝑚2)

gdzie:

kg - masa ciała

m2

- wzrost

BMI jest bardzo prosty w użyciu i jest wskaźnikiem niedowagi i nadwagi

2. Zajęcia otwarte – udział rodziców w zajęciach realizujących tematykę programu, podjęcie

wspólnego frontu działań w celu zdrowego odżywiania kształtowania nawyków

higienicznych.

3. Przeprowadzanie wizyt kontrolnych u stomatologa.

4. Prezentowanie wspólnie z rodzicami pozytywnych wzorców zachowań.

EWALUACJA

1. Rozmowy z dziećmi.

2. Obserwacja.

3. Analiza wytworów pracy dzieci, rysunków tematycznych.

13

3. Scenariusze zajęć pomagające w realizacji programu

SCENARIUSZ ZAJĘĆ NR 1

Temat: „Na straganie” – inscenizacja wiersza J. Brzechwy.

Znaczenie spożywania warzyw dla zdrowia.

Cele ogólne:

- uświadomienie potrzeby spożywania warzyw jako źródła pokarmu

niezbędnego dla zachowania zdrowia.

Cele szczegółowe:

Dziecko:

- zna warzywa, potrafi podać ich nazwę,

- określa kształt, kolor warzyw,

- rozpoznaje warzywa po kształcie i zapachu,

- wie dlaczego należy jeść dużo warzyw,

- rozumie potrzebę umycia warzyw przed spożyciem,

- rozwiązuje zagadki,

- wyróżnia części jadalne warzyw,

- dzieli warzywa na te które można jeść zarówno surowe, jak i ugotowane

i te które można jeść tylko po ugotowaniu,

- potrafi powiedzieć których warzyw jest więcej a których mniej,

- umie wypowiadać się pełnymi zdaniami,

Metody:

- czynne: zadań stawianych do wykonania, ćwiczeń, samodzielnych

doświadczeń,

- słowne: inscenizacja, zagadki, rozmowa, objaśnienia,

- percepcyjne: naturalne okazy warzyw.

Formy pracy:

- praca grupowa

- praca indywidualna

14

Pomoce: naturalne okazy warzyw, stolik imitujący stragan, koszyk.

Przebieg zajęcia:

1. Powitanie: Wszyscy są, witam Was,

zaczynamy, bo już czas.

Jestem ja, jesteś Ty,

zaczynamy raz, dwa, trzy.

2. Rozmowa nt. Co dzieje się jesienią w ogrodzie?

3. „Na straganie” J. Brzechwy - inscenizacja wiersza naturalnymi okazami warzyw.

4. Zabawa ruchowa „ Brzuszek cebulki”.

5. Oglądanie warzyw występujących w wierszu i innych, rosnących w ogrodach warzywnych:

ziemniaka, pora, ogórka, pomidora, papryki – zwrócenie uwagi na kształt, kolor, zapach.

6. Próby rozwiązywania zagadek o niektórych warzywach.

7. Zabawa dydaktyczna: „Jakie to warzywo”.

Dzieci mają zasłonięte oczy.

Wybierają z koszyka po jednym warzywie, rozpoznają je dotykiem dłoni i po zapachu.

Określają kształt warzywa i próbują podać jego nazwę.

8. Wyróżnianie części jadalnych warzyw.

9. Segregowanie warzyw na te, które można spożywać zarówno na surowo, jak i po ugotowaniu

i te, które można jeść tylko po ugotowaniu.

Przeliczanie warzyw w zbiorach, porównywanie których warzyw jest więcej, a których mniej.

10. Rozmowa nt. wartości odżywczych warzyw.

Uświadomienie potrzeby spożywania dużej ilości wcześniej umytych warzyw.

11. Przeniesienie warzyw do kącika przyrody.

12. Zabawa przy piosence „Cebulka i buraczek”.

15

SCENARIUSZ NR 2

Temat: „Co szkodzi a co pomaga żyć zdrowo”.

Cele ogólne:

- kształtowanie postawy prozdrowotnej,

- poznanie podstawowych pojęć: higiena, zdrowie, czystość

Cele szczegółowe:

- wie, jakie produkty są niezbędne w zdrowym żywieniu,

- wie, które produkty szkodzą zdrowiu,

- rozumie konieczność zachowania umiaru w jedzeniu słodyczy,

- zna sposoby zapobiegania chorobom dziąseł i uzębienia,

- rozwiązuje zagadki o przyborach toaletowych,

- wie, że długie oglądanie telewizji szkodzi zdrowiu,

- zna różne dyscypliny sportu, wie, że uprawianie sportu służy zdrowiu,

Metody:

- czynne: ćwiczeń, zadań stawianych do wykonania,

- słowne: rozmowa, objaśnienia, zagadki,

- percepcyjne: ilustracje przekroju warzyw i owoców, przybory toaletowe,

Formy pracy:

- praca grupowa

- praca indywidualna

Pomoce: ilustracje warzyw i owoców w przekroju, ilustracja zdrowego i chorego zęba,

naturalne okazy przyborów toaletowych, sylweta drzewa, szablony jabłek z symbolami

zdrowia.

Przebieg zajęcia:

1. Powitanie – dzieci witają się ze sobą poszczególnymi częściami ciała.

2. Wyrażenie swojego nastroju poprzez udzielenie odpowiedzi na pytanie: „Jak się

czujesz?”.

16

Próba dokończenia zdania: „Jestem zdrowy jak …”.

3. Wspólne tworzenie drzewa zdrowia – kolejne odsłanianie jabłek z symbolami

zdrowia.

A. Zdrowe jedzenie. Rozmowa o zasadach zdrowego odżywiania.

- Konieczność jedzenia warzyw, które zawierają witaminy i mikroelementy niezbędne do życia.

Rozpoznawanie warzyw na podstawie ich przekroju.

- Konieczność jedzenia owoców świeżych i suszonych bogatych w witaminy.

Rozpoznawanie owoców na podstawie ich przekroju.

- Wartości odżywcze nasion słonecznika i dyni.

- Znaczenie spożywania mleka i jego przetworów ( sery, serki owocowe, jogurty ) dla wzrostu i

rozwoju organizmu.

- Wartości odżywcze i lecznicze miodu.

- Spożywanie grahamów i pełnoziarnistego pieczywa.

Zabawa ruchowa: Nauczycielka gra na tamburynie – dzieci podskakują z nogi na nogę.

Na przerwę w muzyce dzieci przyjmują pozę, pokazaną przez nauczycielkę.

B. Dbamy o higienę jamy ustnej. Pokaz ilustracji zęba zdrowego i chorego.

Rozmowa nt. przyczyn psucia się zębów ( jedzenie nadmiernej ilości słodyczy, zaniedbywanie

mycia zębów ) oraz skutecznego zapobiegania chorobom dziąseł i uzębienia.

C. Dbamy o czystość osobistą.

Nazywanie przyborów służących do utrzymania w czystości swojego ciała.

Rozpoznawanie przyborów po dotyku.

D. Ubieramy się odpowiednio do temperatury otoczenia.

E. Oglądamy telewizję z umiarem.

Wskazanie zajęć bardziej służących zdrowiu.

F. Sport to zdrowie.

Omówienie różnych dyscyplin sportu.

Odpowiedź na pytanie: „Jaki sport chciałbyś uprawiać?”.

4. Ćwiczenia ruchowe przy piosence „Głowa, ramiona”.

17

SCENARIUSZ NR 3

Temat: Dzień marchewki - zajęcie otwarte dla rodziców

Cele ogólne :

- kształtowanie nawyków prozdrowotnych poprzez zabawę oraz sytuacje

aktywizujące myślenie.

Cele operacyjne.

Dziecko:

- rozpoznaje marchewkę pośród innych warzyw i owoców,

- odpowiada na pytania prowadzącej,

- rozwiązuje zagadki,

- śpiewa piosenkę, ilustruje treść piosenki ruchem,

- wykonuje pracę plastyczną z pomocą rodzica,

- współpracuje z innymi,

Formy:

- praca grupowa

- praca indywidualna

Metody:

- słowne: rozmowa, zagadki ,piosenka,

- oglądowe: pokaz, oglądanie wystawy prac,

- czynne: działań praktycznych,

Pomoce:

- zagadki

- naturalne okazy warzyw i owoców

- nagranie CD podkład do piosenki „Na marchewki urodziny” , „Na powitanie”,

„Na pożegnanie”

- sokownik, sok marchewkowy,

- stroje marchewki dla każdego dziecka.

Przebieg:

1. Powitanie piosenką.

Na powitanie wszyscy razem

Hip, hip hura,

18

Hip, hip hura,

Z całego serca pełnym gazem

Witamy Was, witamy Was!

Witamy Was!

2. Piosenka „Na marchewki urodziny” – inscenizacja piosenki.

Rozmowa:

- kogo urodziny obchodzimy dzisiaj w przedszkolu?

- co to jest marchewka, owoc czy warzywo?

- jaki kształt ma marchewka?

- jakiego koloru jest marchewka?

- dlaczego powinniśmy jeść marchewkę? (marchewkę możemy jeść surową albo

gotowaną)

- jaka marchewka jest zdrowsza – surowa czy gotowana?

Hasło „Chrup marchewkę i pij sok

Zdrowy będziesz cały rok”

3. Pokaz robienia soku. ( rozmowa co należy zrobić zanim zrobimy sok z owoców

czy warzyw – umyć, obrać itp..

Degustacja soku.

5. Zabawa ruchowa przy muzyce „ Śpiące marchewki”

6. Rozpoznawanie owoców i warzyw po smaku.

7. Zabawa przy muzyce – podawanie marchewki, na przerwę w muzyce osoba

która w ręce ma marchewkę ma do wykonania zadanie zamieszczone w

baloniku.

8.Praca plastyczna „Portret marchewki” – wykorzystanie różnorodnego materiału.

( kto skończy pracę myje ręce, siada na dywanie, dostaje kawałek marchewki do chrupania)

9. Wystawa prac.

10. Pożegnanie.

SCENARIUSZ NR 4

W ramach tego scenariusza załączona prezentacja „Odżywiajmy się zdrowo” w programie

Microsoft Power Point

19

4. Ewaluacja programu

WYWIAD WŚRÓD DZIECI

1. Jakie owoce jesz codziennie?

2. Wymień swoje ulubione surówki.

3. Jakie lubisz suszone owoce?

4. Czy jesz nasiona słonecznika i dyni?

5. Co jest twoim ulubionym deserem mlecznym?

6. Ile razy w ciągu dnia myjesz zęby?

20

ANKIETA DLA RODZICÓW

1. Czy znacie Państwo treści programu z zakresu edukacji zdrowotnej „Rośnij zdrowo”

realizowanego w grupie Waszych dzieci?

tak

nie

2. Czy uważacie Państwo, że treści zawarte w tym programie powinny być realizowane

już w wieku przedszkolnym?

tak

nie

3. Czy propagujecie Państwo w domu zdrowe odżywianie, kulturę jedzenia, stosowanie higieny

jamy ustnej będące kontynuacja podjętych działań w przedszkolu związanych z realizacją

programu

Czy kierunek dotychczasowej pracy nad propagowaniem zdrowego odżywiania, kultury

jedzenia i higieny jamy ustnej jest przez państwa kontynuowany w domu?

tak

nie

4. Czy według Państwa realizacja tego programu wpłynęła na:

a) wyrobienie u dzieci nawyku częstego sięgania po zdrowe posiłki (owoce, warzywa, suszone

owoce, nasiona słonecznika i dyni, mleczne desery)?

tak

nie

21

b) kulturę spożywania posiłków?

tak

nie

c) stosowanie higieny jamy ustnej przez dziecko?

tak

nie

22

ANKIETA DLA NAUCZYCIELI

1. Czy zna Pani Program z zakresu Edukacji Zdrowotnej „Rośnij zdrowo”?

tak

nie

2. Czy wykorzystuje Pani w pracy w/w program?

tak

nie

3. Czy proponowane w tym programie cele i treści uważa Pani za trafnie i dobrze dobrane?

tak

nie

4. Czy uważa Pani, że program ten powinien być poszerzony o inne treści?

tak, jakie?

nie

23

5. Podsumowanie

1. Najważniejszą wartością dla człowieka jest jego zdrowie, które decyduje o jakości

życia.

2. Przedszkole jako instytucja powinna stwarzać dzieciom warunki do poznawania i

realizowania zachowań prozdrowotnych, które będą kontynuowane przez następne

szczeble edukacji i dalsze życie.

3. Zmiana stosunku dorosłych do odżywiania swojego i swoich dzieci powinna zacząć

się od dziś.

24

6. Bibliografia

1. Campbell T., Campbell T. II, Nowoczesne zasady odżywiania . Przełomowe badanie

wpływu żywienia na zdrowie, Galaktyka, Łódź 2011.

2.Fiedurek J., Rola żywności i żywienia w profilaktyce i terapii chorób człowieka,

Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2007.

3. Sygit M., Sygit K., Wychowanie zdrowotne, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu

Szczecińskiego, Szczecin 2008.

4. Turlejska H., Szponar L., Ocena sposobu żywienia zbiorowego [w:] Żywienie człowieka

zdrowego i chorego Hasik J., Gawęcki J., red. PWN, Warszawa 2004.

5. Wądołowska L., Zagrożenia zdrowia jako skutek typowych błędów żywieniowych [w:]

Żywienie człowieka a zdrowie publiczne, Gawęcki J., W. Roszkowski W., red. Wydawnictwo

Naukowe PWN, Warszawa 2009.

6. Woynarowska B., Edukacja zdrowotna, PWN, Warszawa 2013.

7. Podstawa programowa wychowania przedszkolnego dla przedszkoli, oddziałów

przedszkolnych w szkołach podstawowych oraz innych form wychowania przedszkolnego

( Dz. U. 2014, poz. 803), ), Załącznik nr 1 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej.

8. Grafika (http://www. piramida żywienia.pl), dostępność 21.01.2015r.

9. http://pixers.pl/fototapety/alfabet-z-owocow-i-warzyw, dostępność 21.01.2015r.

/ wykorzystany w prezentacji/.

10. https://www.google.pl/search?q=warzywa+i+owoce, dostępność 21.01.2015r.

/ wykorzystane w prezentacji/.