INFORMATYCZNE NARZ ĘDZIA MODELOWANIA PROCESÓW … · Dla informatyków BPMN mo Ŝe by ć...

IINFORMATYCZNE NFORMATYCZNE NNARZĘDZIA ARZĘDZIA

MMODELOWANIA ODELOWANIA PPROCESÓWROCESÓWMMODELOWANIA ODELOWANIA PPROCESÓWROCESÓW

BPMNBPMNNotacja modelowania procesów

biznesowychbiznesowych

Prowadzący:Prowadzący:mgr inŜ. Marcin Mośmgr inŜ. Marcin Moś

Plan wykładu

� Terminy prezentacji

� Co to jest notacja?� Co to jest notacja?

� Co to jest notacja modelowania procesów biznesowych?

� BPMN – geneza

� Dlaczego BPMN jest tak istotny?

� Dla kogo BPMN?

2

� Elementy notacji

� BPMN a UML

Terminy prezentacji

26.04.2012r.

1 Aleksandra Jarocińska Ewelina Krawczyk

3

1 Aleksandra Jarocińska Ewelina Krawczyk

2 Katarzyna Piechula Kamil Lissok

3 Sonia śarówna Joanna Rowicka

4 Tomasz Kądziołka Remigiusz Smolarek

5 Łukasz Wysocki Krzysztof Majdański

Terminy prezentacji

10.05.2012r.

1 Sabina Rutowicz Agnieszka Wilk

2 Monika Ostapów Aleksandra Dąbrowska

3 Monika Pierwoła Aleksandra Porzuczek

4 Adam Sutrowicz Jakub Hałas, Jarosław Kolanek

5 Kornelia Kern Patrycja Brończak

17.05.2012r.

1 Robert Redlicki Adam Rogalski

4

1 Robert Redlicki Adam Rogalski

2 Małgorzata Rybicka Adam Ostafin

3 Justyna Pelczar Paulina Piechocka

4 Norbert KsięŜuk Marcin śegleń

5 Tomasz Łoziński Bartosz Antonik

Notacja to określony zestaw symboli (język graficzny) oraz zasady ich uŜycia, słuŜący wizualizacji przebiegu procesu i

Notacja – co to takiego?

zasady ich uŜycia, słuŜący wizualizacji przebiegu procesu i innych związanych z nim elementów

Modelowanie procesów biznesowych to działania związane z transformacją wiedzy o funkcjonowaniu wybranego obszaru (biznesowego) w modele odwzorowujące procesy realizowane w organizacji.

5

procesy realizowane w organizacji.

[Źródło: Nosowski A., Modelowanie procesów - wyzwania, zasady, pułapki, materiał dydaktyczny]

� ujęcie skomplikowanych procesów na róŜnych poziomach szczegółowości, co umoŜliwia skupienie się na poziomie najbardziej adekwatnym do potrzeb, bez rozpraszania na

Tworzone modele pozwalaj ą na:

szczegóły;� bardziej precyzyjny zapis procesu (dzięki notacji graficznej) niŜ

wyraŜany przy pomocy języków naturalnych;� wykorzystanie informatycznych narzędzi wspomagających

przede wszystkim w symulacjach i analizach, co pozwala przetestować nowe koncepcje i ich wpływ na organizację;

� wykorzystanie baz modeli jako zasobów wiedzy biznesowej

6

� wykorzystanie baz modeli jako zasobów wiedzy biznesowej danej firmy czy organizacji;

� uŜycie systemów informatycznych automatyzujących procesy np. systemów zarządzania przepływami pracy, przetwarzanie bezpośrednie.


Modelowanie procesów a zarz ądzanie procesami

7[Źródło: Nosowski A., Modelowanie procesów - wyzwania, zasady, pułapki, materiał dydaktyczny]

Notacja modelowania procesów biznesowych

Notacja modelowania procesów biznesowych

standardowy sposób graficznej reprezentacji procesów biznesowych

8

RóŜne projekty modelowania – róŜne narzędzia, róŜne metodyki:� Swimlane/Cross functionall – bo popularne� EPC –bo znana firma

Czy standard modelowania jest potrzebny?

� EPC –bo znana firma� UML – bo teŜ moŜna modelować procesy i informatycy to lubią� Własne metodyki – bo przecieŜ „my się na tym znamy”� BPMN – nie, bo ktoś powiedział, Ŝe za trudny

Efekt:� KaŜdy projekt zaczynamy od pustej kartki

9

� KaŜdy projekt zaczynamy od pustej kartki� Brak komunikacji� Brak zrozumienia� Kosztowne projekty

[Źródło: Biernacki P., BPMN – rola standardu modelowania procesów w Administracji Publicznej, IT w Administracji GigaCon, 2010]

� zróŜnicowane źródła pochodzenia (i róŜne lobby za nimi stojące);

� róŜny stopień wspierania aspektów procesowych;

Charakterystyka notacji graficznych

� róŜny stopień wspierania aspektów procesowych;� faworyzowanie niektórych kontekstów modelowania;� istnienie notacji rdzennych – zaleŜność od dostawcy metodyki i

najczęściej narzędzia modelowania;� wysiłki standaryzacyjne – BPMN,� zróŜnicowana „siła” modelowania – róŜny poziom

szczegółowości i dokładności odwzorowania;

10

szczegółowości i dokładności odwzorowania;


Notacja powinna:� być jednoznaczna� być moŜliwa do kontroli poprawności (walidacji)

Cechy dobrej notacji

� być moŜliwa do kontroli poprawności (walidacji)

▪ mieć swoją „gramatykę” czyli zasady dopuszczalności

połączeń pomiędzy symbolami (syntaktykę) , gramatykanotacji musi mieć sens biznesowy (np. sterowanie oznaczadostarczenie produktu do następnego procesu)▪ mieć swój słownik (semantykę) : oznacza ścisłą zaleŜnośćjeden symbol – jedno znaczenie mające sens biznesowy

11

jeden symbol – jedno znaczenie mające sens biznesowy

Notacja to język komunikacji więc nie moŜe być:� niezrozumiała� a nawet zbyt trudna

[Źródło: śeliński J., Modelowanie procesów biznesowych, dlaczego mają sens tylko metody formalne i uznane notacje., www.gigacon.org ]

BPMN - Business Process Modeling Notation(Notacja Modelowania Procesów Biznesowych)

BPMN - wprowadzenie

BPMN - informacje wstępne� Wspierana przez Business Modeling & Integration (BMI)

Domain Task Force (DTF). Członek OMG (ObjectManagement Group)

� 90+ członków z całego świata(producentów oprogramowania, klientów, naukowców)

12

oprogramowania, klientów, naukowców)


� Przyjęta oficjalnie w roku 2004

� Wykorzystuje doświadczenia wielu firm (Oracle, Borland

BPMN - wprowadzenie

IBM, Tibco…)

Główny CEL –prostota zapisu procesów biznesowych, zapis

niezbędnych informacji o procesie

13

Stworzenie BPMN –Wspólnego j ęzyka pomi ędzy osobami maj ącymi

kompetencje tematyczne i informatyczne

BMI DTF (dawna BPMI) współpracuje z OMG w celu promocji modelowania procesówUstala standardy dla projektowania, wdraŜania, wykonywania,

BMI DTF

Ustala standardy dla projektowania, wdraŜania, wykonywania, utrzymywania procesów:�Business Process Modelling Notation(BPMN)

� BPMN dostarcza biznesowi moŜliwość definiowania i zrozumienia wewnętrznych i zewnętrznych procedur za pomocą diagramu procesów biznesowych, która da organizacji moŜliwość komunikacji opartej o przyjęte standardy.

14

standardy.�Business Motivation Model�Business Process Maturity Model (BPMM)�Production Rule Representation(PRR)�Workflow Management Facility Specification


Business Process Modeling Notation (BPMN) jest:�stabilną graficzną notacją (aktualna wersja 2.0)�opisującą kroki w procesie biznesowym.

Czym jest BPMN?

�opisującą kroki w procesie biznesowym.�zaprojektowana tak, aby odzwierciedlić:

� przepływ procesu i� informacji (komunikatów) pomiędzy róŜnymi procesami.

Wersja 2. została rozszerzona o mechanizmy pokazywania relacji pomiędzy procesami realizowanymi przez róŜne podmioty

15

pomiędzy procesami realizowanymi przez róŜne podmioty

Jednoznaczność modeli BPMN umoŜliwia ich symulacje, jeśli narzędzie do modelowania potrafi ją wykonać.


� Zminimalizowanie technicznych ograniczeń nakładanych na uŜytkownika biznesowego modelującego procesy.

� Zbudowanie pomostu pomiędzy projektem procesu

Cele BPMN

� Zbudowanie pomostu pomiędzy projektem procesu biznesowego a fazą jego implementacji,

� W czasie projektu procesu uwzględniamy informację o komponentach odpowiedzialnych za jego realizację/wykonanie,

� Stworzenie standardu akceptowanego przez całą społeczność biznesową,

� Wspieranie tylko tych pojęć, które słuŜą modelowaniu procesów biznesowych

16

biznesowych� Stworzenie moŜliwość zamodelowania bardzo

skomplikowanych, złoŜonych procesów,� Notacja BPMN dla procesów biznesowych musi być

jednoznaczna i spójna


Procesy biznesowe są często wynoszone poza organizację, gdzie stają się fragmentami procesów tamtych organizacji.

Dlaczego BPMN jest tak istotny?

Oprócz przepływu procesu w obrębie jednej organizacji zaistniała potrzeba pokazania relacji pomiędzy niezaleŜnymi procesami. PoniewaŜ w róŜnych organizacjach do opisu procesów mogły być wykorzystywane róŜne narzędzia wzrastało ryzyko nieporozumień pomiędzy nimi.

Przed BPMN nie było powszechnego precyzyjnego standardu

17

Przed BPMN nie było powszechnego precyzyjnego standardu opisującego relacje pomiędzy procesami przebiegającymi u róŜnych uczestników.


Dlatego najwaŜniejsi gracze na tym rynku zaproponowali BPMN –bezpłatny standard opisu procesów i relacji pomiędzy nimi.(nie jest istotne w jakim narzędziu tworzone są modele procesów –


(nie jest istotne w jakim narzędziu tworzone są modele procesów –nacisk został przełoŜony na opis zrozumiały dla wszystkich uczestników bez względu na zastosowane narzędzia.)

� wspierają ją m. in.: IBM, Sun, iGrafx, Borland, Casewise, IDS, EDS, Stafware, Sybase,

� z polskich - Rodan (EPWD była modelowana w BPMN), Stylex, Dysant

18

Diagramy BPMN mogą być jednoznacznie tłumaczone do innych standardów – BPEL i XPDL. Ułatwia to migrację pomiędzy narzędziami implementacji procesów.


Jeśli modele procesów biznesowych są opisane w BPMN:�moŜna je przenosić do innych narzędzi poprzez XPDL

(XMLProcess Definition Language),


(XMLProcess Definition Language),� istnieje moŜliwość automatycznej ich implementacji w róŜnych

systemach dających się wysterować poprzez WS-BPEL (Web Services –Business Execution Language).

UniezaleŜnia to od rozwiązań dostawcy (łatwiej zmienić dostawcę) jak i ułatwia konsolidację organizacji, które przed konsolidacją korzystały z róŜnych narzędzi.

19

korzystały z róŜnych narzędzi.


Standaryzacja szkoleń.�W BPMN na potrzeby szkolenia moŜna wybrać dowolne

narzędzie, gdyŜ bez względu na docelową implementację


narzędzie, gdyŜ bez względu na docelową implementację wszystkie najwaŜniejsze zasady opisu procesu pozostają bez zmian. Zwiększa to szybkość przepływu wiedzy, gdyŜ trenerzy rozwijają przede wszystkim swoją wiedzę związaną z metodyką opisu a nie z narzędziami.

Standard administracji publicznej�BPMN staje się preferowaną formą opisu procesów

biznesowych w róŜnych agendach Unii Europejskiej oraz

20

biznesowych w róŜnych agendach Unii Europejskiej oraz polskiej administracji publicznej (np. SłuŜby Celne w Ministerstwie Finansów, Projekt Upraszczania Procedur Ministerstwo Gospodarki)


Symulacje.�Precyzyjny opis standardu nie wyklucza parametryzacji

czynności i zadań�W pewnym sensie wymusza parametryzację komunikatów i


�W pewnym sensie wymusza parametryzację komunikatów i bramek

�Tak przygotowany model moŜe podlegać symulacji:� koszty� czas� usterki

21

� wąskie gardła� wykorzystanie zasobów� relacje z innymi procesami

�BPMN nie narzuca „modelu symulacji”BPMN moŜe być standardem dla analityki


BPMN jest kierowany przede wszystkim do szeroko pojętych analityków biznesowych.�szefowie róŜnych szczebli zarządzania,

Dla kogo BPMN?

�szefowie róŜnych szczebli zarządzania,�piony pełnomocników ds. Systemów Zarządzania Jakością�konsultanci zewnętrzni i wewnętrzni,�analitycy procesów biznesowych (np. Six Sigma Black Belts i

Six Sigma Green Belts, Lean Manufacturing),�analitycy Rachunku Kosztów Działań (ABC),�grupy wdroŜeniowe rozwiązań działających w architekturze

22

�grupy wdroŜeniowe rozwiązań działających w architekturze SOA.


Łatwość tworzenia i zrozumiałość modeli predysponuje je do wykorzystywania we współpracy nawet z ludźmi o bardzo niskiej świadomości modelowania procesów (komunikowanie

Dla kogo BPMN?

funkcjonowania procesu dla jego uczestników)

Zdolności symulacyjne oprogramowania (np. iGrafx) dają dodatkową wartość grafom zbudowanym w BPMN gdyŜ pozwalają ocenić wydajności proponowanych metod obiegu pracy i/lub ocenić potrzebne zasoby, aby móc zrealizować załoŜone cele.

23[Źródło: Biernacki P., BPMN – rola standardu modelowania procesów w Administracji Publicznej, IT w Administracji GigaCon, 2010]

Dla informatyków BPMN moŜe być uzupełnieniem UML’a. Pozwala na przygotowanie konfiguratorów systemów, dzięki którym po uruchomieniu systemu dalsze zmiany mogą być wykonywane

Dla kogo BPMN?

przez analityków juŜ bez udziału informatyków (dzięki eksportowi do BPEL).

Szczególną rolę moŜe pełnić BPMN dla zespołów wdroŜeniowych systemów ERP/CRM/WorkFlow, gdyŜ moŜe stanowić wspólną platformę porozumienia dla dostawców oprogramowania, konsultantów wdroŜenia i uŜytkowników systemu.

24

konsultantów wdroŜenia i uŜytkowników systemu.


� Jeden rodzaj diagramu BPD (Business Process Diagram)

� SłuŜy jedynie do modelowania procesów biznesowych

Właściwo ści BPMN

� SłuŜy jedynie do modelowania procesów biznesowych

� Nie modeluje przepływu danych, a jedynie przepływ sterowania (dane mogą być opisywane dodatkowo)

� Nic nie mówi o strukturze i dostępie do danych (zwłaszcza w przekroju bezpieczeństwa)

� Nie najlepiej odwzorowuje organizację firmy

25

� Nie najlepiej odwzorowuje organizację firmy

Ma uwidacznia ć logik ę biznesow ą procesu, a nie Ma uwidacznia ć logik ę biznesow ą procesu, a nie

całościowy opis systemu informatycznegocałościowy opis systemu informatycznego

Notacja BPMN umoŜliwia modelowanie procesów biznesowych z wykorzystaniem szerokiej palety elementów.

Elementarz BPMN

Podzielono je na 4 podstawowe kategorie:�Elementy przepływu (Flow Objects)�Połączenia (Connecting Objects)�Miejsca realizacji (Swimlanes)�Artefakty (Artifacts)

26

KaŜda z powyŜszych kategorii dzieli się na podzbiory, prezentujące elementy pogrupowane zgodnie z ich charakterem.

Elementy przepływu stanowią podstawę diagramu procesów biznesowych (BPD).

Elementarz BPMN

MoŜna wyróŜnić trzy podzbiory tej kategorii:�Zdarzenia (Events)�Bramki (Gateways)�Czynności (Activities)

27

Zdarzenia są sposobem prezentowania na diagramie wydarzeń,które wystąpią lub mogą wystąpić w trakcie wykonywania procesu. Wpływają na przebieg procesu i ich wystąpienie jest czymś

Elementarz BPMN - zdarzenie

spowodowane lub powoduje skutek.

WyróŜnia się trzy typy zdarzeń:�Początkowe�Pośrednie�Końcowe

28

�Końcowe

Bramki są elementami pozwalającymi na kontrolę przebiegu procesu, jego rozgałęzień i połączeń. UtoŜsamiać je

Elementarz BPMN - bramki

moŜna z elementami decyzyjnymi. Na diagramie prezentowane są jako romby, których wnętrze zaleŜy od rodzaju bramki.

29

Czynność jest ogólnym pojęciem określającym pracę, którą uczestnik procesu wykonuje. Czynności mogą być proste lub złoŜone (podprocesy). Na diagramie prezentowane są jako

Elementarz BPMN - czynno ści

zaokrąglony prostokąt.

Jeśli na symbolu umieszczony jest znacznik oznacza to, Ŝe jest to podproces.

30

Kategoria Połączenia zawiera elementy pozwalające na zaprezentowanie związku pomiędzy elementami na diagramie,niezaleŜnie czy jest to prezentacja przepływu, czy uŜycia danego

Elementarz BPMN

elementu przez inny na diagramie.

WyróŜnia się trzy podzbiory tej kategorii:�Przepływy sekwencji (Sequence Flow)�Przepływy komunikatów (Message Flow)�Asocjacje (Associations)

31

�Asocjacje (Associations)

Przepływy sekwencji uŜywane są do pokazania kolejności, w jakiej Czynności będą wykonywane w ramach procesu.

Elementarz BPMN - poł ączenia

Przepływy komunikatów uŜywane są do pokazania wymiany komunikatów pomiędzy odrębnymi uczestnikami procesu.

Asocjacje słuŜą do dołączania dodatkowych informacji do Elementów Przepływu. Strzałka na końcu Asocjacji wskazuje kierunek powiązania.

32

Elementarz BPMN - poł ączenia

33

Kategoria Miejsca realizacji zawiera elementy pozwalające na grupowanie obiektów procesu biznesowego zgodnie z ich przynaleŜnością do osoby, roli bądź jednostki organizacyjnej.

Elementarz BPMN

WyróŜnia się dwa podzbiory tej kategorii:�Jednostki (Pools) – słuŜą do prezentowania uczestników

procesu. Zarówno Jednostki jak i Tory mogą być prezentowane w sposób horyzontalny (poziomy) lub wertykalny (pionowy).

�Tory (Lanes) - umieszcza się je wewnątrz Jednostek. SłuŜą do „organizowania” Czynności wewnątrz Jednostki.

34

„organizowania” Czynności wewnątrz Jednostki.

Kategoria Artefakty zawiera elementy pozwalające na zapewnienie dodatkowych informacji o modelowanym procesie. Nie są one bezpośrednio związane z przebiegiem procesu, lub przebiegiem

Elementarz BPMN

informacji.

WyróŜnia się trzy elementy tej kategorii:�Obiekty danych (Data Objects)�Grupy (Groups)�Adnotacje (Annotations)

35

�Adnotacje (Annotations)

Obiekty danych mogą być dołączane do Przepływów, ale nie mają wpływu na ich przebieg. Mogą zawierać informacje o tym, czego dana Czynność wymaga, aby mogła zostać wykonana lub co dana

Elementarz BPMN - artefakty

Czynność produkuje.

Grupy słuŜą do łączenia elementów diagramu i prezentowania pewnego ich związku. Grupa nie ma wpływu na Przepływy pomiędzy Czynnościami.

Adnotacje są sposobem pozwalającym modelującemu na

36

Adnotacje są sposobem pozwalającym modelującemu na dołączenie do elementów diagramu dodatkowych informacji dla jego odbiorcy.

Elementarz BPMN - podsumowanie

37

UML słuŜy obiektowo zorientowanemu modelowaniu aplikacji

BPMN słuŜy procesowo zorientowanemu modelowaniu systemów.

BPMN a UML

BPMN słuŜy procesowo zorientowanemu modelowaniu systemów.

PoniewaŜ BPMN jest zogniskowany na procesach biznesowych (i ich ew. wsparciu przez systemy informatyczne) a UML na projektowaniu oprogramowania moŜna powiedzieć, Ŝe obie notacje są komplementarne względem siebie, gdyŜ pokazują róŜne punkty widzenia na modelowanie systemów.

38[Źródło: Biernacki P., BPMN – rola standardu modelowania procesów w Administracji Publicznej, IT w Administracji GigaCon, 2010]

Drejewicz Sz., Zrozumie ć BPMN. Modelowanie procesów biznesowych ., Wydawnictwo Helion 2012

BPMN – pozycje literaturowe

biznesowych ., Wydawnictwo Helion 2012

Piotrowski M., Business Process Modeling Notation. Notacja modelowania procesów biznesowych – podstawy , Wydawnictwo BTC, Legionowo 2007

www.bpmn.org

39

www.bpmn.org

INFORMATYCZNE NARZ ĘDZIA MODELOWANIA PROCESÓW … · Dla informatyków BPMN mo Ŝe by ć...

Documents

Transcript of INFORMATYCZNE NARZ ĘDZIA MODELOWANIA PROCESÓW … · Dla informatyków BPMN mo Ŝe by ć...