ZP 05 Notacja BPMN - Poznan University of...

Piotr Sawicki | Zarządzanie procesami 1

Tytuł:

05 Notacja BPMN

Przedmiot:

Zarządzanie procesami transportowo-logistycznymi Specjalność:

Logistyka transportu Wersja:

2014.11.24

Autor:

Piotr SAWICKI Zakład Systemów Transportowych | WMRiT | PP [email protected] www.put.poznan.pl/~piotr.sawicki www.facebook.com/Piotr.Sawicki.PUT

2

Kluczowe elementy wykładu Agenda

WPROWADZENIE Cel i zakres wykładu. Czym jest notacja BPMN?

BMP czy BPMN?

PODSTAWY NOTACJI BPMN Główne typy modeli. Elementy graficzne notacji

Piotr Sawicki | Zarządzanie procesami

BPMN W PRAKTYCE Zastosowanie notacji BPMN w ARIS

PODSUMOWANIE Porównanie BPMN i EPC.

Dyskusja


3

à Cel •  poznanie notacji modelowania

procesu – BPMN (alternatywa dla EPC)

•  przegląd modeli stosowanych w notacji BPMN

•  praktyczne modelowanie procesu w notacji BPMN z zastosowaniem narzędzia ARIS BA

Cel i zakres wykładu Wprowadzenie


4

Konfiguracja

Realizacja

Monitoring

Ocena

Analiza

Projektowanie

Projektowanie

Modelowanie Doskonalenie

à Analiza, projektowanie i modelowanie •  (1.1) Jak identyfikować / budować proces?

Rola klienta, oczekiwań i wymagań w definiowaniu procesu

•  (1.2) Istota budowy modelu – po co modelować? Architektura procesów

•  (1.3) Przegląd notacji procesu (w tym: BPMN, EPC, YAWL itp.), oraz narzędzi do modelowania (w tym: ARIS, iGrapx, BizzAgi, Adonis, i.in.). Podobieństwa i różnice

BPM – gdzie jesteśmy? Wprowadzenie

1



5

à Ogólna charakterystyka •  ang. business process model & notation

•  notacja, opracowana przez czołowe firmy z branży IT i BPM: niezależność od narzędzia

–  BPMN pierwszy zapis: 2004r –  BPMN v.2.0: styczeń 2011r.

•  specyfikacja opracowana przez OMG –  wersja dokumentacji: *pdf

–  objętość: 538 stron –  dostępność: bezpłatnie

–  adres do pobrania: http://www.omg.org/spec/BPMN/2.0

Czym jest notacja BPMN? Wprowadzenie

Piotr Sawicki / Zarządzanie procesami …

6

à  Twórcy BPMN •  Accenture

•  Adaptive

•  Axway Software

•  BAE SYSTEMS

•  BizAgi Ltd.

•  CA Inc.

•  Camunda Services GmbH Cordys

•  CapGemini

•  DICOM

•  France Telecom R&D

•  Fujitsu

•  Global 360, Inc.

•  Hewlett-Packard

•  IDS Scheer

•  iGrafx

•  Inferware

•  Intalio

•  International Business Machines

•  KnowGravity Inc.

•  Lombardi Software

•  Metastorm

•  MITRE

•  U.S. National Institute of Standards and Technology

•  No Magic, Inc.

•  oose Innovative Informatik GmbH

•  Oracle

•  PNA Group

•  Red Hat

•  SAP AG

•  Softeam

•  Software AG Inc.

•  TIBCO Software

•  Trisotech

•  Visumpoint

Czym jest notacja BPMN? Wprowadzenie



7

à Rozróżnia się 3 podstawowe kategorie MODELI w notacji BPMN v 2.0. •  diagram przebiegu procesu, ang. process orchestration

–  proces wewnętrzny, ang. private (internal) business process –  proces zewnętrzny, ang. public process

•  diagram koordynacji procesów, ang. choreographies

•  diagram kooperacji (współpracy), ang. collaborations –  kooperacja pomiędzy diagramami procesów

–  kooperacja pomiędzy podmiotami, ang. conversation

Główne typy modeli Podstawy notacji BPMN


8

à Diagram przebiegu procesu ang. process orchestration •  przebieg procesu wewnętrznego (1),

ang. private process –  zawiera uporządkowanie kluczowych działań w procesie –  obejmuje wyłącznie działania wewnątrz organizacji

–  w procesie brak jednoznacznej definicji wykonawcy




9

à Diagram przebiegu procesu ang. process orchestration •  proces wewnętrzny



Działanie (funkcja) w procesie

Zdarzenie początkowe Zdarzenie końcowe

Sprawdzeniekompletnościzamówienia

Sprawdzeniehistorii sprzedaży

dla klienta

Określeniedopuszczalnego

rabatu

Akceptacjazaproponowane-

go rabatu

Poinformowaniezleceniodawcy o

decyzji

Rys.1. Proces weryfikacji zamówienia - proces wewnętrzny (OMG, 2011)

10

à Diagram przebiegu procesu ang. process orchestration •  przebieg procesu zewnętrznego (2)

ang. public processes –  zawiera uporządkowanie kluczowych działań w procesie

wewnętrznym

–  wskazuje interakcje pomiędzy procesem wewnętrznym a innymi procesami lub podmiotami

–  przebieg procesu/ów zewnętrznego jest najwyżej sygnalizowany z dokładnością do kluczowych działań

–  definiowana jest kluczowa komunikacja zewnętrzna




11

à Diagram przebiegu procesu ang. process orchestration •  przebieg procesu zewnętrznego



Odebraniezgłoszenia

zachorowania

Pacj

ent

Zadanie

Skierowanie dolekarza

Zadanie Zadanie

Rozpoznanieobjawów

Przypisanielekarstw

Zadanie

Identyfikacjaprzypisanych

lekarstw

Zadanie

Pobranie iwydanie leków

Zadanie

Rys.2. Proces obsługi pacjenta - proces zewnętrzny (OMG, 2011)

Ścieżka (ang. line)

12

à Diagram kooperacji (współpracy) ang. collaboration •  pomiędzy procesami

–  definiowanie interakcji pomiędzy min. dwoma różnymi podmiotami

–  model zawiera dwie lub więcej ścieżek, reprezentujących podmioty uczestniczące w kooperacji




13

à Diagram kooperacji (współpracy) ang. collaboration



Rys.3. Kooperacja procesów: weryfikacji zamówienia i ustalania warunków (OMG, 2011)

Klie

ntP

raco

wni

k dz

.ob

sług

i klie

ntów



dla klienta


rabatu


go rabatu

Poinformowanieo wysokościudzielonego

rabatu

Wysyłkazamówienia

Zapoznanie się zwarunkamirabatowymi

Podejmowaniedecyzji ws. rabatu

Podejmowaniedecyzji zakupowej

Zamówienie Proponowanyrabat

Akceptacjarabatu

Przyznanyrabat

Komunikat (ang. message) Przepływ komunikacji

14

à Konwersacja ang. conversations •  logika powiązania i wymiany komunikatów

•  nieformalny zapis diagramu współpracy (kolaboracji) –  ograniczenie do kluczowych komunikatów pomiędzy

podmiotami




15

à Konwersacja ang. conversations



Rys.4. Diagram konwersacji (OMG, 2011)

SprzedawcaRatailer

DostawcaSupplier

Negocjacjawarunków

dostaw

SpedytorConsignee

Harmonogramprzewozów

Harmonogramdostaw

Harmonogramdostaw

NadawcaShipper

Planprzewozu

UbezpieczycielInsurance

Ubezpieczenie

Potwierdzenieubezpieczenia

KonsolidatorConsolidator

Harmonogramdostaw

Dostawca usługnawigacyjnych

Locative service

Marszruta

Potwierdzenieprzybycia/podjęcia

Serwissamochodowy

Breakdown service

Służby celneCustoms

Gwarancjaserwisowa

Przewoźnik(morski, drogowy, kolejowy,

lotniczy)Carrier

(Sea, Land, Rail, Air)

Ścieżka (ang. line)

Komunikat (ang. message)

Przepływ komunikacji

16

à Choreografia ang. choreographies •  definicja zachowań w procesie – kontakt pomiędzy

uczestniczącymi podmiotami

•  czynności stanowią element interakcji (połączenia/wymiany) komunikatów




17

à Choreografia ang. choreographies



Rys.5. Diagram choreografii (OMG, 2011)

Business Process Model and Notation, v2.0 25

Figure 7.3 - An example of a Collaborative Process

Choreographies

A self-contained Choreography (no Pools or Orchestration) is a definition of the expected behavior, basically a procedural contract, between interacting Participants. While a normal Process exists within a Pool, a Choreography exists between Pools (or Participants).

The Choreography looks similar to a private Business Process since it consists of a network of Activities, Events, and Gateways (see Figure 7.4). However, a Choreography is different in that the Activities are interactions that represent a set (1 or more) of Message exchanges, which involves two or more Participants. In addition, unlike a normal Process, there is no central controller, responsible entity or observer of the Process.

Figure 7.4 - An example of a Choreography

Send Doctor Request

I want to see doctor

Illness Occurs

Send Appt.

Receive Appt.

Go see doctor

Send Symptoms

Receive Symptoms

I feel sick

Receive Prescription

Pickup

Pickup your medicine and you can leave

Send Medicine Request

Receive Medicine Request

I need my medicine

Receive Medicine

Here is your medicine

Receive Doctor

RequestSend

MedicineSend

Prescription Pickup

Patie

ntRe

cept

ioni

st/

Doct

or

Doctor Request

Patient

Dr. Office

Handle Symptoms

Patient

Dr. Office

Handle Prescription

Patient

Dr. Office

Handle Medicine

Patient

Dr. Office

I want to see the Doctor

Go see the Doctor

I feel sick I need my medicine


Pickup your medicine, then

leave

18

BPMN a ARIS Platform Podstawy notacji BPMN




dla klienta


rabatu


go rabatu

Poinformowaniezleceniodawcy o

decyzjiOdebraniezgłoszenia

zachorowania

Pac

jent

Zadanie

Skierowanie dolekarza

Zadanie Zadanie

Rozpoznanieobjawów

Przypisanielekarstw

Zadanie

Identyfikacjaprzypisanych

lekarstw

Zadanie

Pobranie iwydanie leków

Zadanie

Klie

ntPr

acow

nik

dz.

obsł

ugi k

lient

ów



dla klienta


rabatu


go rabatu

Poinformowanieo wysokościudzielonego

rabatu

Wysyłkazamówienia

Zapoznanie się zwarunkamirabatowymi

Podejmowaniedecyzji ws. rabatu

Podejmowaniedecyzji zakupowej

Zamówienie Proponowanyrabat

Akceptacjarabatu

Przyznanyrabat

SprzedawcaRatailer

DostawcaSupplier

Negocjacjawarunków

dostaw

SpedytorConsignee

Harmonogramprzewozów

Harmonogramdostaw

Harmonogramdostaw

NadawcaShipper

Planprzewozu

UbezpieczycielInsurance

Ubezpieczenie

Potwierdzenieubezpieczenia

KonsolidatorConsolidator

Harmonogramdostaw

Dostawca usługnawigacyjnych

Locative service

Marszruta

Potwierdzenieprzybycia/podjęcia

Serwissamochodowy

Breakdown service

Służby celneCustoms

Gwarancjaserwisowa

Przewoźnik(morski, drogowy, kolejowy,

lotniczy)Carrier

(Sea, Land, Rail, Air)


Figure 7.3 - An example of a Collaborative Process

Choreographies

A self-contained Choreography (no Pools or Orchestration) is a definition of the expected behavior, basically a procedural contract, between interacting Participants. While a normal Process exists within a Pool, a Choreography exists between Pools (or Participants).

The Choreography looks similar to a private Business Process since it consists of a network of Activities, Events, and Gateways (see Figure 7.4). However, a Choreography is different in that the Activities are interactions that represent a set (1 or more) of Message exchanges, which involves two or more Participants. In addition, unlike a normal Process, there is no central controller, responsible entity or observer of the Process.

Figure 7.4 - An example of a Choreography

Send Doctor Request

I want to see doctor

Illness Occurs

Send Appt.

Receive Appt.

Go see doctor

Send Symptoms

Receive Symptoms

I feel sick

Receive Prescription

Pickup

Pickup your medicine and you can leave

Send Medicine Request

Receive Medicine Request

I need my medicine

Receive Medicine


Receive Doctor

RequestSend

MedicineSend

Prescription Pickup

Patie

ntR

ecep

tioni

st/

Doc

tor

Doctor Request

Patient

Dr. Office

Handle Symptoms

Patient

Dr. Office

Handle Prescription

Patient

Dr. Office

Handle Medicine

Patient

Dr. Office

I want to see the Doctor

Go see the Doctor

I feel sick I need my medicine


Pickup your medicine, then

leave


19

à Rozróżnia się 5 podstawowych kategorii elementów składowych modeli/diagramów BPMN v 2.0

1.  obiekty przepływu, ang. flow objects

2.  dane

3.  obiekty łączące (łączniki)

4.  ścieżki

5.  artefakty

Elementy graficzne notacji Podstawy notacji BPMN


20

à Elementy składowe modeli/diagramów BPMN v 2.0: obiekty przepływu •  są głównymi obiektami graficznymi definiującymi

„zachowanie” procesu

•  wyróżnia się 3 kluczowe obiekty



Rys.6. Główne obiekty przepływu dla notacji BPMN v2.0


Table 7.1 - Basic Modeling Elements

Element Description NotationEvent An Event is something that “happens” during the

course of a Process (see page 238) or a Choreography (see page 339). These Events affect the flow of the model and usually have a cause (trigger) or an impact (result). Events are circles with open centers to allow internal markers to differentiate different triggers or results. There are three types of Events, based on when they affect the flow: Start, Intermediate, and End.

Activity An Activity is a generic term for work that company performs (see page 151) in a Process. An Activity can be atomic or non-atomic (compound). The types of Activities that are a part of a Process Model are: Sub-Process and Task, which are rounded rectangles. Activities are used in both standard Processes and in Choreographies.

Gateway A Gateway is used to control the divergence and convergence of Sequence Flows in a Process (see page 145) and in a Choreography (see page 344). Thus, it will determine branching, forking, merging, and joining of paths. Internal markers will indicate the type of behavior control.

Sequence Flow A Sequence Flow is used to show the order that Activities will be performed in a Process (see page 97) and in a Choreography (see page 320).

Message Flow A Message Flow is used to show the flow of Messages between two Participants that are prepared to send and receive them (see page 120). In BPMN, two separate Pools in a Collaboration Diagram will represent the two Participants (e.g., PartnerEntities and/or PartnerRoles).

Association An Association is used to link information and Artifacts with BPMN graphical elements (see page 67). Text Annotations (see page 71) and other Artifacts (see page 66) can be Associated with the graphical elements. An arrowhead on the Association indicates a direction of flow (e.g., data), when appropriate.



















Zdarzenie Czynność Bramka Coś, co dzieje się w trakcie przebiegu procesu; wywołuje czynności

Działania i czynności wykonywane w procesie, w celu osiągniecia zamierzonego rezultatu

Element kontroli podziału lub łączenia przepływu w procesie


21

à Elementy składowe modeli/diagramów BPMN v 2.0: dane •  wyróżnia się 4 kluczowe rodzaje danych

–  obiekty danych –  dane wejściowe

–  dane wyjściowe –  magazyn danych



Rys.7. Główne obiekty danych dla notacji BPMN v2.0

Obiekt danych Komunikat Dostarcza informacji niezbędnych do realizacji czynności w procesie

Informacja stanowiąca podstawę komunikacji pomiędzy różnymi podmiotami

30 Business Process Model and Notation, v2.0

7.2.2 Extended BPMN Modeling Elements

Table 7.2 displays a more extensive list of the Business Process concepts that could be depicted through a business process modeling notation.

Pool A Pool is the graphical representation of a Participant in a Collaboration (see page 112). It also acts as a “swimlane” and a graphical container for partitioning a set of Activities from other Pools, usually in the context of B2B situations. A Pool MAY have internal details, in the form of the Process that will be executed. Or a Pool MAY have no internal details, i.e., it can be a "black box."

Lane A Lane is a sub-partition within a Process, sometimes within a Pool, and will extend the entire length of the Process, either vertically or horizontally (see on page 305). Lanes are used to organize and categorize Activities.

Data Object Data Objects provide information about what Activities require to be performed and/or what they produce (see page 205), Data Objects can represent a singular object or a collection of objects. Data Input and Data Output provide the same information for Processes.

Message A Message is used to depict the contents of a communication between two Participants (as defined by a business PartnerRole or a business PartnerEntity—see on page 93).

Group (a box around a group of objects within the same category)

A Group is a grouping of graphical elements that are within the same Category (see page 70). This type of grouping does not affect the Sequence Flows within the Group. The Category name appears on the diagram as the group label. Categories can be used for documentation or analysis purposes. Groups are one way in which Categories of objects can be visually displayed on the diagram.

Text Annotation (attached with an Association)

Text Annotations are a mechanism for a modeler to provide additional text information for the reader of a BPMN Diagram (see page 71).


Nam

eN

ame Nam

eN

ame

Descriptive Text Here













Name

Name Na

me

Name


22

à Elementy składowe modeli/diagramów BPMN v 2.0: obiekty łączące •  rodzaj połączenia pomiędzy obiektami przepływu lub

informacjami

•  wyróżnia się 3 kluczowe rodzaje przepływów



Rys.8. Główne obiekty łączące dla notacji BPMN v2.0

Przepływ pracy Przepływ informacji Odwołania Prezentacja kolejności wykonywania czynności w procesie

Prezentacja przepływu informacji pomiędzy różnymi podmiotami

Połącznie informacji i artefaktów (tekst komentarz, uwagi) z obiektami graficznymi





























23

à Elementy składowe modeli/diagramów BPMN v 2.0: ścieżki •  sposób połączenia (grupowania) głównych elementów

modeli

•  wyróżnia się 2 kluczowe rodzaje ścieżek



Rys.9. Główne obiekty typu ścieżka dla notacji BPMN v2.0

Grupa ścieżek Ścieżka Graficzna reprezentacja podmiotu lub grupy podmiotów w procesie

Stanowi podzbiór (podgrupę) w ramach procesu – podgrupa w puli. Służy do organizacji i kategoryzacji czynności w procesie













Name

Name Na

meNa

me














Name

Name Na

meNa

me


Grup

a śc

ieże

k

Grup

a śc

ieże

k Śc

ieżk

a Śc

ieżk

a

24

à Elementy składowe modeli/diagramów BPMN v 2.0: artefakty •  dostarczają dodatkowych informacji o procesie

•  wyróżnia się 2 kluczowe rodzaje artefaktów –  grupa –  komentarz tekstowy



Rys.10. Główne obiekty typu artefakt dla notacji BPMN v2.0

Grupa Komentarz tekstowy Grupuje obiekty graficzne tego samego typu Umieszczanie dodatkowego tekstu

niezbędnego dla zrozumienia zapisu













Name

Name Na

meNa

me














Nam

eNa

me Na

me

Nam

e

Descriptive Text HereTekst


25

à Większość podstawowych elementów składowych modelu BPMN posiada swoje uszczegółowienie à zdarzenia




Table 10.93 – Types of Events and their Markers

Types Start Intermediate EndTop-Level

EventSub-ProcessInterrupting

EventSub-ProcessNon-Interrupting

Catching BoundaryInterrupting

BoundaryNon-Interrupting

Throwing

None

Message

Timer

Error

Escalation

Cancel

Compensation

Conditional

Link

Signal

Terminate

Multiple

Rys.11-1. Rodzaje zdarzeń dla notacji BPMN v2.0

26












Throwing

None

Message

Timer

Error

Escalation

Cancel

Compensation

Conditional

Link

Signal

Terminate

Multiple








Throwing

None

Message

Timer

Error

Escalation

Cancel

Compensation

Conditional

Link

Signal

Terminate

Multiple


27












Throwing

None

Message

Timer

Error

Escalation

Cancel

Compensation

Conditional

Link

Signal

Terminate

Multiple








Throwing

None

Message

Timer

Error

Escalation

Cancel

Compensation

Conditional

Link

Signal

Terminate

Multiple

28

à Uszczegółowienie elementów graficznych modelu BPMN •  Bramki logiczne




Figure 10.103 – The Different types of Gateways

The Gateway controls the flow of both diverging and converging Sequence Flows. That is, a single Gateway could have multiple input and multiple output flows. Modelers and modeling tools might want to enforce a best practice of a Gateway only performing one of these functions. Thus, it would take two sequential Gateways to first converge and then to diverge the Sequence Flows.

Parallel

Exclusive

Complex

Event-Based

Inclusive

Xor

ParallelEvent-Based

Rys.12. Rodzaje bramek logicznych dla notacji BPMN v2.0

Alternatywa wykluczająca (xor)

W oparciu o zdarzenia

Równocześnie, w oparciu o zdarzenia

Alternatywa (or)

Złożony

Równocześnie (and)


29

Przykładowy model (współpracy) BPMN w praktyce


30

Przygotowanie modelu w ARIS BA BPMN w praktyce



31

OMG. Business Process Model and Notation - ver. 2.0., January 2011 (http://www.omg.org/spec/BPMN/2.0 )

Bibliografia Podsumowanie


32

Zapraszam do dyskusji i zadawania pytań Podsumowanie



Tytuł:

05 Notacja BPMN

Przedmiot:

Zarządzanie procesami transportowo-logistycznymi Specjalność:

Logistyka transportu Wersja:

2014.11.24

Autor:

Piotr SAWICKI Zakład Systemów Transportowych | WMRiT | PP [email protected] www.put.poznan.pl/~piotr.sawicki www.facebook.com/Piotr.Sawicki.PUT

ZP 05 Notacja BPMN - Poznan University of...

Documents

Transcript of ZP 05 Notacja BPMN - Poznan University of...