Biblioteki uczelniane w warunkach konkurencji na rynku edukacyjnym

Biblioteki uczelniane Biblioteki uczelniane w warunkach w warunkach

konkurencji na rynku konkurencji na rynku edukacyjnymedukacyjnym

Sylwia Baranowska, Wielka Wieś k/ Krakowa, wrzesień 2010Sylwia Baranowska, Wielka Wieś k/ Krakowa, wrzesień 2010

Ilość respondentówIlość respondentów

Brak odpowiedzi: 111

Nadesłane odpowiedzi: 61


Korzystanie z wypożyczalniKorzystanie z wypożyczalni studenci innych uczelni – 8,studenci innych uczelni – 8, wykładowcy macierzystej uczelni – wykładowcy macierzystej uczelni –

53,53, wykładowcy innych uczelni – 7,wykładowcy innych uczelni – 7, inni pracownicy macierzystej uczelni inni pracownicy macierzystej uczelni

– 50,– 50, absolwenci macierzystej uczelni – 16,absolwenci macierzystej uczelni – 16, wszyscy zainteresowani – 9.wszyscy zainteresowani – 9.


Inne odpowiedziInne odpowiedzi tylko instytucje w ramach wypożyczeń tylko instytucje w ramach wypożyczeń

międzybibliotecznych, międzybibliotecznych, osoby z zewnątrz po wpłaceniu kaucji,osoby z zewnątrz po wpłaceniu kaucji, osoby za zgodą kierownika biblioteki, osoby za zgodą kierownika biblioteki, pracownicy współpracujących z uczelnią instytutów pracownicy współpracujących z uczelnią instytutów

naukowych, naukowych, czytelnicy bibliotek, z którymi podpisano porozumienie, czytelnicy bibliotek, z którymi podpisano porozumienie, studenci uczelni partnerskich, studenci uczelni partnerskich, pracownicy banków, pracownicy banków, na zasadzie wypożyczeń międzybibliotecznych, na zasadzie wypożyczeń międzybibliotecznych, grzecznościowo czasami wypożyczamy, grzecznościowo czasami wypożyczamy, mieszkańcy miasta,mieszkańcy miasta, w zasadzie nikt, jedynie absolwenci mogą, ale nie w zasadzie nikt, jedynie absolwenci mogą, ale nie

korzystają z powodu wysokich kaucji i innych korzystają z powodu wysokich kaucji i innych ograniczeń.ograniczeń.


Korzystanie z czytelniKorzystanie z czytelni studenci innych uczelni – 26,studenci innych uczelni – 26, wykładowcy macierzystej uczelni – wykładowcy macierzystej uczelni –

25,25, wykładowcy innych uczelni – 23,wykładowcy innych uczelni – 23, inni pracownicy macierzystej uczelni inni pracownicy macierzystej uczelni

– 22,– 22, absolwenci macierzystej uczelni – 21,absolwenci macierzystej uczelni – 21, wszyscy zainteresowani – 50.wszyscy zainteresowani – 50.Sylwia Baranowska, Wielka Wieś k/ Krakowa, wrzesień 2010Sylwia Baranowska, Wielka Wieś k/ Krakowa, wrzesień 2010

Inne odpowiedziInne odpowiedzi studenci, wykładowcy, pracownicy studenci, wykładowcy, pracownicy

uczelni partnerskich,uczelni partnerskich, wszyscy zainteresowani po wszyscy zainteresowani po

wypełnieniu tymczasowej karty i wypełnieniu tymczasowej karty i okazaniu dokumentu ze zdjęciem,okazaniu dokumentu ze zdjęciem,

każdy po uiszczeniu opłaty każdy po uiszczeniu opłaty jednodniowej,jednodniowej,

nikt.nikt.Sylwia Baranowska, Wielka Wieś k/ Krakowa, wrzesień 2010Sylwia Baranowska, Wielka Wieś k/ Krakowa, wrzesień 2010

Biblioteki współpracująceBiblioteki współpracujące

publiczne (38),publiczne (38), uczelniane (54),uczelniane (54), szkolne (8),szkolne (8), inne (12).inne (12).


InneInne

Biblioteka Instytutu Europejskiego Biblioteka Instytutu Europejskiego (1), (1),

Biblioteka Pedagogiczna (5)Biblioteka Pedagogiczna (5) Biblioteka PAN (2)Biblioteka PAN (2) Biblioteka Naukowa PAU (1)Biblioteka Naukowa PAU (1) Biblioteka PTPN (1)Biblioteka PTPN (1) biblioteki instytutów naukowych (1),biblioteki instytutów naukowych (1), „„jesteśmy otwarci na współpracę ze jesteśmy otwarci na współpracę ze

wszystkimi”.wszystkimi”.Sylwia Baranowska, Wielka Wieś k/ Krakowa, wrzesień 2010Sylwia Baranowska, Wielka Wieś k/ Krakowa, wrzesień 2010

Formy współpracyFormy współpracy wymiana międzybiblioteczna (48), wymiana międzybiblioteczna (48), wymiana publikacji uczelnianych (45),wymiana publikacji uczelnianych (45), wspólna organizacja spotkań, imprez, wspólna organizacja spotkań, imprez,

konferencji (20),konferencji (20), wspólne zakupy, np. baz danych (15),wspólne zakupy, np. baz danych (15), wspólne przedsięwzięcia mające na wspólne przedsięwzięcia mające na

celu samokształcenie (12).celu samokształcenie (12).

Sylwia Baranowska, Wielka Wieś k/ Krakowa, wrzesień Sylwia Baranowska, Wielka Wieś k/ Krakowa, wrzesień 20102010

Inne formyInne formy zakup i opracowanie książek przekazywanych w zakup i opracowanie książek przekazywanych w

depozyt dla Miejskiej Biblioteki Publicznej,depozyt dla Miejskiej Biblioteki Publicznej, wymiana informacji o konferencjach naukowych i wymiana informacji o konferencjach naukowych i

branżowych oraz o ekspertyzach i wynikach branżowych oraz o ekspertyzach i wynikach badań,badań,

współudostępnianie zbiorów,współudostępnianie zbiorów, obsługa czytelnika, który nie otrzymał materiałów obsługa czytelnika, który nie otrzymał materiałów

w zadowalającej ilości,w zadowalającej ilości, umowa uczelni z biblioteką uniwersytecką, na umowa uczelni z biblioteką uniwersytecką, na

mocy której studenci uczelni mogą korzystać ze mocy której studenci uczelni mogą korzystać ze zbiorów biblioteki uniwersyteckiej (wypożyczanie zbiorów biblioteki uniwersyteckiej (wypożyczanie książek na zewnątrz),książek na zewnątrz),

współpraca dopiero się rozpoczyna, zaplanowaną współpraca dopiero się rozpoczyna, zaplanowaną jedną imprezę, planowane są kolejne.jedną imprezę, planowane są kolejne.


Zauważalność przejawów walki Zauważalność przejawów walki

z konkurencją na terenie z konkurencją na terenie uczelniuczelni

Tak: 20Nie: 38Brak odpowiedzi: 3


Pozytywne skutki rywalizacjiPozytywne skutki rywalizacji bogatszy księgozbiór,bogatszy księgozbiór, większe nakłady finansowe,większe nakłady finansowe, zakup baz danych i prenumerata czasopism,zakup baz danych i prenumerata czasopism, większa szybkość opracowania,większa szybkość opracowania, czas pracy dostosowany do potrzeb czytelników,czas pracy dostosowany do potrzeb czytelników, digitalizacja zbiorów,digitalizacja zbiorów, usługi on-line,usługi on-line, badanie rynku i szybka reakcja na potrzeby środowiska,badanie rynku i szybka reakcja na potrzeby środowiska, dbałość o satysfakcję użytkownika,dbałość o satysfakcję użytkownika, szkolenia z zakresu obsługi klienta,szkolenia z zakresu obsługi klienta, innowacyjność form pracy.innowacyjność form pracy.


Negatywne skutki Negatywne skutki rywalizacjirywalizacji

wysoka jakość usług i bogate zbiory = więcej czytelników = wysoka jakość usług i bogate zbiory = więcej czytelników = więcej pracy,więcej pracy,

zafałszowane dane statystyczne do zestawień i sprawozdań,zafałszowane dane statystyczne do zestawień i sprawozdań, zakaz kontaktów zawodowych z przedstawicielami bibliotek zakaz kontaktów zawodowych z przedstawicielami bibliotek

uczelni, uważanych za konkurencyjne,uczelni, uważanych za konkurencyjne, nieformalny zakaz udostępniania zbiorów wykładowcom, nieformalny zakaz udostępniania zbiorów wykładowcom,

piszącym pracę naukową afiliowaną przy innej instytucji,piszącym pracę naukową afiliowaną przy innej instytucji, opłaty za korzystanie z czytelni (dot. bibliotek opłaty za korzystanie z czytelni (dot. bibliotek

państwowych),państwowych), zakaz jakiegokolwiek udostępniania zbiorów czytelnikom zakaz jakiegokolwiek udostępniania zbiorów czytelnikom

spoza uczelni.spoza uczelni.


Wybrane komentarzeWybrane komentarze Dobry wizerunek uczelni to także dobra biblioteka... Tym więc lepsza uczelnia, im Dobry wizerunek uczelni to także dobra biblioteka... Tym więc lepsza uczelnia, im

lepszą ma bibliotekę. lepszą ma bibliotekę. Brak współpracy, chociaż przydałaby się wymiana doświadczeń bibliotekarskich, Brak współpracy, chociaż przydałaby się wymiana doświadczeń bibliotekarskich,

jak również nawiązanie współpracy merytorycznej między uczelniami.jak również nawiązanie współpracy merytorycznej między uczelniami. Bycie biblioteką uczelni niepaństwowej obliguje, by być lepszym, bardziej Bycie biblioteką uczelni niepaństwowej obliguje, by być lepszym, bardziej

innowacyjnym i mniej skostniałym, niż biblioteki uczelni państwowych. Nie mamy innowacyjnym i mniej skostniałym, niż biblioteki uczelni państwowych. Nie mamy narzuconych ograniczeń tak jak w państwówkach - możemy więcej. narzuconych ograniczeń tak jak w państwówkach - możemy więcej.

Warunki konkurencji wpływają na rozwój całej uczelni, a ten stymuluje Warunki konkurencji wpływają na rozwój całej uczelni, a ten stymuluje konieczność działań w bibliotece.konieczność działań w bibliotece.


Wybrane komentarzeWybrane komentarze Zdrowa konkurencja, polegająca na przygotowaniu przez Zdrowa konkurencja, polegająca na przygotowaniu przez

uczelnie jak najlepszego pakietu edukacyjnego jest uczelnie jak najlepszego pakietu edukacyjnego jest korzystna dla biblioteki. Niestety w walce o miejsce w korzystna dla biblioteki. Niestety w walce o miejsce w świadomości potencjalnych klientów (przyszłych świadomości potencjalnych klientów (przyszłych studentów), wiele uczelni przeznacza większe środki na studentów), wiele uczelni przeznacza większe środki na promocję aniżeli na warsztat naukowy, jakim jest promocję aniżeli na warsztat naukowy, jakim jest biblioteka. Stąd też w wielu uczelniach dobrze biblioteka. Stąd też w wielu uczelniach dobrze wyposażone biblioteki to fikcja.wyposażone biblioteki to fikcja.

Między bibliotekami ciągle jest harmonia i współpraca. Między bibliotekami ciągle jest harmonia i współpraca. Mówi się o konkurencji uczelni, ale biblioteki ze swoją Mówi się o konkurencji uczelni, ale biblioteki ze swoją specyficzną misją ciągle są chyba jeszcze poza ostrą grą specyficzną misją ciągle są chyba jeszcze poza ostrą grą rynkową.rynkową.


Wybrane komentarze – c.d.Wybrane komentarze – c.d.

Konkurencja jest pozytywnym zjawiskiem. Nasze relacje z Konkurencja jest pozytywnym zjawiskiem. Nasze relacje z bibliotekami innych uczelni są bardzo dobre. Potwierdza to bibliotekami innych uczelni są bardzo dobre. Potwierdza to wymiana między biblioteczna, zakup publikacji wymiana między biblioteczna, zakup publikacji konkurencyjnej uczelni. Biblioteka nie jest od cenzury.konkurencyjnej uczelni. Biblioteka nie jest od cenzury.

Uczelnia jest bardzo odizolowana od innych szkół wyższych Uczelnia jest bardzo odizolowana od innych szkół wyższych w naszym regionie – przekłada się to także na naszą pracę w naszym regionie – przekłada się to także na naszą pracę oraz nerwową, pełną podejrzeń atmosferę między władzami oraz nerwową, pełną podejrzeń atmosferę między władzami a pracownikami, gdyż mamy zakaz kontaktów z a pracownikami, gdyż mamy zakaz kontaktów z koleżankami po fachu a nawet z wykładowcami z innych koleżankami po fachu a nawet z wykładowcami z innych ośrodków.ośrodków.


Wielkość ośrodków Wielkość ośrodków akademickichakademickich

20-20 tys: 850-100 tys: 8Ponad 100 tys: 45


Wnioski i spostrzeżeniaWnioski i spostrzeżenia Odpowiedzi: 20% ogólnej liczby uczelni (utrudniony kontakt).Odpowiedzi: 20% ogólnej liczby uczelni (utrudniony kontakt). Tylko 35 % odpowiedzi w stosunku do ilości ankiet.Tylko 35 % odpowiedzi w stosunku do ilości ankiet. Niepokojące sygnały nadeszły z 11 bibliotek. Niepokojące sygnały nadeszły z 11 bibliotek. Tylko z 11 czy aż z Tylko z 11 czy aż z

11?11?

Niepokój budzi fakt, że zdarzają się uczelnie, w których z Niepokój budzi fakt, że zdarzają się uczelnie, w których z wypożyczalni nie mogą korzystać ich wykładowcy. Wszak wypożyczalni nie mogą korzystać ich wykładowcy. Wszak wspieranie ich rozwoju naukowego jest także elementem misji wspieranie ich rozwoju naukowego jest także elementem misji szkoły wyższej, a co za tym idzie – również biblioteki.szkoły wyższej, a co za tym idzie – również biblioteki.

Niezrozumiałym wydaje się zakaz korzystania z czytelni wszystkim Niezrozumiałym wydaje się zakaz korzystania z czytelni wszystkim zainteresowanym, a jednak 11 spośród 61 czytelni jest zamknięta zainteresowanym, a jednak 11 spośród 61 czytelni jest zamknięta dla chętnych z otoczenia uczelni. Jedynym nasuwającym się (choć dla chętnych z otoczenia uczelni. Jedynym nasuwającym się (choć oczywiście hipotetycznym) wyjaśnieniem jest chęć udowodnienia oczywiście hipotetycznym) wyjaśnieniem jest chęć udowodnienia studentom innych szkół, że ich biblioteki wyposażone są gorzej, studentom innych szkół, że ich biblioteki wyposażone są gorzej, więc jeśli chcieliby móc korzystać z bogatego księgozbioru – więc jeśli chcieliby móc korzystać z bogatego księgozbioru – powinni zmienić miejsce studiowania.powinni zmienić miejsce studiowania.


Wnioski i spostrzeżenia – Wnioski i spostrzeżenia – c.d.c.d. Negatywny wpływ rywalizacji z konkurencyjnymi uczelniami Negatywny wpływ rywalizacji z konkurencyjnymi uczelniami

na pracę bibliotek, jeżeli w jakimś ośrodku jest widoczny, to na pracę bibliotek, jeżeli w jakimś ośrodku jest widoczny, to głównie w postaci „zamknięcia się” na kontakty branżowe – głównie w postaci „zamknięcia się” na kontakty branżowe – bibliotekarze nie utrzymują ze sobą bezpośrednich bibliotekarze nie utrzymują ze sobą bezpośrednich kontaktów, nie wymieniają doświadczeń.kontaktów, nie wymieniają doświadczeń.

Frustrujące dla pracowników bibliotek jest fałszowanie bądź Frustrujące dla pracowników bibliotek jest fałszowanie bądź „podkolorowywanie” danych statystycznych przez „podkolorowywanie” danych statystycznych przez konkurencyjne placówki.konkurencyjne placówki.

Zaledwie 1/3 badanych bibliotek (a większość z nich działa Zaledwie 1/3 badanych bibliotek (a większość z nich działa w dużych miastach) współpracuje ze sobą organizując w dużych miastach) współpracuje ze sobą organizując spotkania, imprezy, wspólne akcje, konferencje. Brak więzi, spotkania, imprezy, wspólne akcje, konferencje. Brak więzi, wspólnych działań, korzystnych dla wszystkich (podział wspólnych działań, korzystnych dla wszystkich (podział pracy i partycypowanie w kosztach) trudno wyjaśnić, można pracy i partycypowanie w kosztach) trudno wyjaśnić, można jedynie poddać pod rozwagę i postawić za przykład już jedynie poddać pod rozwagę i postawić za przykład już zintegrowane (Wrocław) czy integrujące się (Łódź) ośrodki.zintegrowane (Wrocław) czy integrujące się (Łódź) ośrodki.


Wnioski i spostrzeżenia – Wnioski i spostrzeżenia – c.d.c.d.

Zdumiewa, że 7 spośród 61 bibliotek (a więc ponad 10%!) Zdumiewa, że 7 spośród 61 bibliotek (a więc ponad 10%!) nie współpracuje w żadnej formie z innymi bibliotekami nie współpracuje w żadnej formie z innymi bibliotekami akademickimi, choć jak wiadomo przynosiłoby to korzyść akademickimi, choć jak wiadomo przynosiłoby to korzyść obu stronom. Sprawdzenie, czy wynika to z decyzji władz obu stronom. Sprawdzenie, czy wynika to z decyzji władz uczelni czy z zamkniętej postawy bibliotekarzy, uczelni czy z zamkniętej postawy bibliotekarzy, wymagałoby odrębnych badań.wymagałoby odrębnych badań.

Zdecydowana większość bibliotekarzy nie dostrzega na Zdecydowana większość bibliotekarzy nie dostrzega na terenie uczelni przejawów walki z konkurencją, choć terenie uczelni przejawów walki z konkurencją, choć konkurencja realnie istnieje: „[…] biblioteki uczelni konkurencja realnie istnieje: „[…] biblioteki uczelni niepaństwowych działają na uboczu działań szkoły, wiele niepaństwowych działają na uboczu działań szkoły, wiele wydarzeń je omija szerokim łukiem.”wydarzeń je omija szerokim łukiem.”

Konkurencja na rynku edukacyjnym wpływa na pracę Konkurencja na rynku edukacyjnym wpływa na pracę bibliotek głównie pozytywnie: otrzymują większe środki bibliotek głównie pozytywnie: otrzymują większe środki na rozwój, doskonalą formy pracy ku zadowoleniu na rozwój, doskonalą formy pracy ku zadowoleniu czytelników.czytelników.


Dziękuję Dziękuję za uwagę za uwagę

Zdjęcie: http://www.google.pl/images?client=firefox-a&rls=org.mozilla%3Apl%3Aofficial&hl=pl&source=imghp&biw=1387&bih=703&q=wsp%C3%B3%C5%82praca&gbv=2&aq=f&aqi=g1&aql=&oq=&gs_rfai=


Biblioteki uczelniane w warunkach konkurencji na rynku edukacyjnym

Education

Transcript of Biblioteki uczelniane w warunkach konkurencji na rynku edukacyjnym