Bez miosierdziaJana Pawa II wojna z ludmi

Pod redakcj Andrzeja Dominiczaka Wydawnictwo Prometeusz Warszawa 2004 Redakcja: Andrzej Dominiczak Korekta: Katarzyna Nadana Opracowanie graficzne, projekt okadki: Juan Rivera Copyright by Andrzej Dominiczak, Warszawa 2004 Copyright by Towarzystwo Humanistyczne Prometeusz", Warszawa 2004 www.prometeusz.org Wydanie pierwsze 2004 ISBN 83-916550-8-3Spis treci1. Piotr Zawodny

Breniew Watykanu2. Andrzej Dominiczak (red.)

Monarcha absolutny3. Carl Bernstein, Marco Politi

Cry Ewy - Jan Pawe II nie lubi kobiet4. Piotr Szumlewicz

Czy papie jest czowiekiem?5. M.A. Shaikh

Jan Pawe II agentem CIA6. Paul L. Williams

Papie i mafia7. Patrick Innis

wici i grzesznicy - czy Watykan nie widzi rnicy?8. Joseph Aaron

Uwaga - zy papie!9. Peter Schwartz

Wiara czy rozum? 10. Andrzej DominiczakBiedni do zbawienia koniecznie potrzebni11. Grayna Zaga

Czarny jak Polak12. Andrzej Dominiczak (red.)

Wojtya Chazarem13. Francois Tremblay

Po co Bogu przeprosiny?14. Agnieszka Wok-aniewska

Papie jak ywy15. George Monbiot

Czyby Jan Pawe II by gejem?

16. Grayna ZagaJego witobliwo nie bawi si w Indian

17. Marek Krakowski

Papieski lek na zo kapitalizmu18. Adam Cioch

Papie na dopingu 19.MatthewSharp Papie uwierzy w ewolucj!20. Artyku redakcyjny

Do cholery z cichymi!21. Marc MacGuigan

Papie nie rozumie demokracji22. Rory Carrol

Kawaek starego papiea dla nowej katedry23. Piotr Zawodny

Czytaje papieu24. Andrzej Dominiczak

Baba czy truskawki?25.Cianni Ginzburg

Pomyka nieomylnego"26. Andrzej Dominiczak Wojtya! Wojtya! Wojtya! 27. George Monbiot

Papie szerzy AIDS 28.Frank R. Zindler Program na rzecz mierci29.Jan Brazil

Kawiarniany papie30. Anna Kalenik

Multimedialny bohater masowej wyobrani31.Juan Rivera

Batiuszka Wojtya32. Mariusz Agnosiewicz

May wielki papie Od wydawcy

Breniew WatykanuPiotr ZawodnyBreniew Watykanu" - tak nazwalimy pana papiea 5 lat temu. Dzi powtarza to po nas synny The New York Times". Z Karolem Wojty nawet komunici obchodzili si lepiej ni z jajkiem. Gdy wybory wyniosy go na kierownicze stanowisko jednej z gwnych religii wiatowych, sta si czowiekiem nietykalnym, nie mwic ju o tym, e dla wyznawcw katolicyzmu - nieomylnym i witym. Zbruka go 4 maja 2002 r. w sposb niebyway, jak pierwsz lepsz wybitn posta, najgoniejszy i najpowaniejszy dziennik amerykaski The New York Times". Bili Keller nawet nie stara si przygotowa czytelnika na blunierstwa, w jakie

obfituje jego publikacja. Ju tytu wali wiernych sierpowym: Czy papie jest katolikiem? Potem jest jeszcze lepiej. Autor wzdycha na wstpie: Papie Jan Pawe II koczy w tym miesicu 82 lata i z kadym dniem wida coraz wyraniej, e jest miertelny. W trakcie spotkania z kardynaami amerykaskimi z trudem panowa nad ciaem, mwi tak niezrozumiale, e a z alu chciao si odwrci wzrok. Ale nie odwracajmy. Prawda -jakkolwiek niemia i rzadko artykuowana otwarcie - jest taka, e obecny kryzys Kocioa katolickiego nie jest tylko przykrym incydentem w yciu tego ukochanego przez wiernych dostojnika. To kryzys jego autorstwa. Kryzys i wykrycie afery notorycznego wykorzystywania dzieci i modziey przez ksiy katolickich w celach seksualnych i cynicznego ukrywania tego faktu przez hierarchi pozbawi Jana Pawa II nimbu doskonaoci i tarczy chronicej przed krytyk. Nie moe by wtpliwoci, e sednem skandalu nie jest zmuszanie nieletnich do seksu stwierdza Keller - jego jdro stanowi chroniczna niezdolno hierarchii do zrozumienia istoty rzeczy, do poczuwania si do nakazu opieki i ochrony dzieci. (...) Papie boleje, e skandal powoduje erozj zaufania wiernych do Kocioa. Ale jest odwrotnie. Reakcja katolikw amerykaskich na t plugaw afer jest tak gwatowna, bo czuj oni, e si im nie ufa. Ten brak zaufania to spucizna Jana Pawa II. Paradoksem polskiego papiea jest to, e nawet jeli susznie przypisywano mu zasugi w obaleniu bezbonego komunizmu, to stworzy on co na ksztat partii komunistycznej w Kociele. Karol Wojtya uformowa hierarchi nie tolerujc odmiennego mylenia, nie poczuwajc si do odpowiedzialnoci za czyny swych podwadnych, trzymajc wszystko w sekrecie i nie orientujc si w realiach ycia wiernych. Oni udaj, e przewodz, my udajemy, e ich suchamy - diagnozuje Keller stosunki midzy wiernymi a liderami Kocioa, przeksztacajc znane porzekado z bloku wschodniego. To nie jedyne odniesienie do realiw socjalizmu w jego artykule: Jak partia komunistyczna w czasach Breniewa, Watykan egzystuje przede wszystkim po to, by umacnia sw wadz. Lojalni katolicy s bolenie rozczarowani; mieli nadziej, e obecny kryzys przyczyni si do odrodzenia Kocioa. Nikt nie formuuje tego tak otwarcie, lecz wielu katolikw zdaje sobie spraw, e czas reform dojrzewa, bo dni papiea s policzone. Oczekuj, e niebawem wyoniony zostanie nowy, energiczny lider. By moe. Ale podobnie jak komunici, Jan Pawe II z rozmysem skonstruowa kocielny Kreml tak, by nie by atwo podatny na reformy. Rozszerzy uprawnienia kurii - watykaskiego odpowiednika partii komunistycznej - i zaludni j reakcyjnymi konserwatystami. Zakaz kapastwa kobiet zabezpieczy pieczci papieskiej nieomylnoci, by nastpca nie mg tej teorii atwo zmodernizowa. Nauczy biskupw, e posuszestwo jest warunkiem awansu. Zaalarmowany, e ksia przejawiaj populistyczne sympatie wobec wiernych, przeksztaci seminaria w ostoje konformizmu i wykreowa generacj modych, konserwatywnych klerykw nie wiedzcych, jak rozmawia z wiernymi". Kompas papiea nie pokazuje gasnosti - pisze Keller przytaczajc dekret papieski, na mocy ktrego teolodzy z uniwersytetw katolickich zmuszeni s lubowa wierno doktrynalnej ortodoksji, co wywouje obawy biskupw, e przyczyni si to do uwidu ycia intelektualnego i uniemoliwi dyskusj. Wiadomo ju, e papie odrzuci podanie si do dymisji kard. Lawa, bo obawia si, by wierni nie pomyleli, e ich wieckie opinie maj jaki wpyw na Koci. Law zaraz po powrocie z Watykanu pooy kres inicjatywie bostoskich katolikw utworzenia stowarzyszenia rad parafialnych. Czy to nie sowieckie? - zapytuje autor, zauwaajc, e walka w obronie Kocioa jest wycinkiem szerszych zmaga rasy ludzkiej i si tolerancji z absolutyzmem. Zdaniem Kellera Koci katolicki przez cae wieki nie by ostoj wartoci

katolickich", ale instytucj, ktra daa nam wyprawy krzyowe i inkwizycj. Zaczynao si to zmienia po II Soborze Watykaskim, ktry rozluni gorset kontroli aparatu papieskiego i podkrela wag indywidualnego sumienia. Pawe VI nosi si z zamiarem agodniejszego podejcia do kwestii kontroli urodzin: powoa rad zoon z prominentnych katolikw wieckich, ktra zdecydowanie opowiedziaa si za liberalizacj. Jednak po namyle skoni si ku cakowitemu zakazowi antykoncepcji. Przypuszcza si - pisze Keller - e papiea przekona do tego jeden czowiek, jego pniejszy nastpca: Karol Wojtya, hodujcy najsurowszemu, doktrynalnemu podejciu do etyki seksualnej i opowiadajcy si za hierarchicznym modelem zarzdzania Kocioem. Katolicy zabiegali u Jana Pawa II o rozwaenie zagodzenia zakazu uywania kondomw ratujcych ycie w dobie AIDS", ale pozosta on niewzruszony. rodki antykoncepcyjne s dla rwnoznaczne z ludobjstwem jako zo samo w sobie", grzech, za ktry grzesznicy skazani s na wieczne pieko. Ogromna wikszo maestw katolickich postawiona zostaa w jednym szeregu z Hitlerem i Poi Potem Keller cytuje komentarz Charlesa Morrisa, autora historii katolicyzmu amerykaskiego. Doprowadzio to - pisze autor NYT" - do lekcewaenia nauczania papieskiego w kwestiach rozwodu, ponownego lubu, aborcji, konkubinatu, homoseksualizmu i wielu innych poczyna potpianych przez Watykan jako gwacce prawa naturalne. Wydaje si, e gdyby nakazy Kocioa nie byy tak rozbiene z pogldami wiernych w kwestiach seksu i pciowoci, gdyby Koci okaza si instytucj bardziej kolegialn, byby w stanie wczeniej i mdrzej podej do problemu napastowania dzieci. W USA wzrasta liczba katolikw - stwierdza Keller - ktrzy dyskretnie odmawiaj posuszestwa Rzymowi, kultywujc jednoczenie wiar i wi ze swymi parafiami, jeli obsadzone s one przez ksiy bliszych ich przekonaniom. Jeli nie - zachowuj wiar w sercach. Czy Koci kiedy si zreformuje, czy te bdzie, jak dotd, dryfowa lub ulegnie rozamowi? Nie wiem - konkluduje Keller. - Ciekawi mnie jednak, jak dugo wiara wytrzyma tak presj hipokryzji? Okres ochronny na papiea trwa dotd cay rok, od lat. Tylko nieliczni, tacy jak my kusownicy, decydowali si go narusza. NYT" i inne media USA zawsze traktoway J.P 2 z rewerencj, unikajc frontalnych krytyk, nawet jeli miay po temu podstawy. Teraz, gdy skandal pedofilski przeora Koci i wiadomo jego owieczek, nic ju nie jest, jak byo. Na razie w Ameryce. W Polsce lud boy wci bdzie krzewi kult swego witego ojca i czci go z niezmiennym, impregnowanym na wymow faktw, bawochwalstwem. New YorkTimes"? Ha! Wszak kade katolickie dzieci wie, e to ydowska gazeta. Nie", nr 20, 2002

Monarcha absolutnyAndrzej Dominiczak (red.)Z okazji XXV rocznicy pontyfikatu Jana Pawa II szwajcarski teolog Hans Kung oskary papiea, e umacniajc hierarchiczn, sztywn i scentralizowan struktur wadzy, ktra dawi wolno sowa i ekspresj uczu religijnych, sprawi, i Koci popad w kryzys, ktry stawia pod znakiem zapytania samo przetrwanie tej instytucji. Papie wprowadzi cile scentralizowany zarzd oraz ogromn ilo

obowizkw i zakazw, pod ktrych ciarem Koci niemal wyzion ducha" powiedzia Kung w wywiadzie dla woskiego dziennika Corriere della Sera". Pod jego wadz watykaski okrt cofn si w czasie i sta si redniowieczn galer do przewozu niewolnikw, ktrzy nie maj nic do powiedzenia, musz by posuszni, modli si, paci i cierpie" - doda teolog. Polityka Jana Pawa II sprawia, e wiarygodno Kocioa, ktra bya najwysza za pontyfikatu Jana XXIII, spada dzisiaj niemal do zera. Dla Kocioa katolickiego pontyfikat Wojtyy okaza si prawdziw klsk. Ten schorowany czowiek, ktry ju dawno powinien ustpi, dla wielu ludzi sta si symbolem Kocioa, ktry za pikn fasad skrywa moralny rozkad i skostnienie. Dziedzictwem tego papiea bdzie cay zastp skrajnie konserwatywnych biskupw, ktrzy s nielubiani i niekompetentni. W wielu krajach europejskich, w wielu parafiach nie ma ju ksidza. Od Kocioa odchodz kobiety. Win za to ponosi rwnie papie i jego nieugite stanowisko w sprawie antykoncepcji i kapastwa kobiet - doda Kung. Kung nie jest jedynym teologiem, ktry podda krytyce pogldy i polityk papiea. Na przykad na synodzie w Afryce w roku 1994 biskup Ernest Kombo z Konga rzuci obecnemu papieowi wyzwanie, wyraajc nadziej, e kobiety doczekaj si mianowa na najwysze urzdy w kocielnej hierarchii, nawet na stanowiska wieckich kardynaw". W dokumencie kocowym tego synodu uczestnicy wyrazili oburzenie" z powodu dyskryminacji i marginalizacji roli kobiet w Kociele i spoeczestwie" i podjli uchwa o koniecznoci ich dopuszczenia do rnych szczebli decyzyjnych w hierarchii katolickiej. Zamieniwszy sprawy seksu i pci (takie jak rozwody, maestwa ksiy, kapastwo kobiet, antykoncepcj) w pole bitwy, na ktrym egzekwuje swoj wadz, Jan Pawe II napotyka coraz silniejszy opr ksit Kocioa, ktrym przeszkadzaj jego uprzedzenia, ktre maj ich zdaniem podoe kulturowe. Wbrew jasno wyraonemu stanowisku Watykanu, e Koci nie zajmie si kwesti diakonatu kobiet, mediolaski kardyna Carlo Maria Martini (czsto wymieniany jako kandydat na przyszego papiea) zaproponowa rozwaenie moliwoci reformy w tym zakresie. Przypomnia te, e celibat ksiy wprowadzono na mocy decyzji podjtej ongi przez Koci, ktr mona zmieni, a w udzielonym BBC wywiadzie nie kry zaenowania watykaskim zakazem udzielania komunii ludziom ponownie zawierajcym maestwa i rozwiedzionym. Przewodniczcy Konferencji Episkopatu Niemiec, biskup Karl Lehman z Moguncji, poszed jeszcze dalej, wystpujc do Rzymu z oficjaln prob o zniesienie bd zagodzenie owego rygorystycznego zakazu, decyzj w tym wzgldzie pozostawiajc sumieniu samych par. W odpowiedzi, na polecenie papiea, kardyna Ratzinger zakaza biskupom niemieckim podejmowania samodzielnych decyzji w tej sprawie. Za prb zmiany papieskiego dekretu Lehmann ponis kar na konsystorzu w roku 1995 nie otrzyma kardynalskiego kapelusza. W Wielkiej Brytanii kardyna Basil Hume (jeszcze jeden kandydat na papiea na ostatnim konklawe) nazwa mio homoseksualn, ktr encyklika Veritatis splendor" zalicza do grzechw miertelnych, dowiadczeniem wzbogacajcym osobowo. W styczniu 1995 roku wezwanego do Watykanu francuskiego biskupa Jacques'a Gaillota bez uprzedzenia pozbawiono diecezji za uparte opowiadanie si za maestwami ksiy, uywaniem prezerwatyw przez nosicieli wirusa HIV oraz poszanowaniem trwaych zwizkw homoseksualnych. W obliczu masowych protestw przeciwko jego odwoaniu (Gaillotowi dano dwanacie godzin na zoenie dobrowolnej" rezygnacji, lecz odmwi)

przewodniczcy Konferencji Episkopatu Francji, Joseph Duval, zoy w publicznej telewizji w Normandii nastpujce owiadczenie: Jest to autorytarna decyzja, nie do zaakceptowania przez spoeczestwo, a nawet przez Koci. Wierni pragn konsultacji i dialogu. Tymczasem ostatnio mno si autorytarne posunicia Watykanu, takie jak Katechizm Kocioa Powszechnego, encyklika o moralnoci (Veritatis Splendor"), zakaz wywicania kobiet, zakaz udzielania komunii witej rozwiedzionym i yjcym w nowych zwizkach maeskich. Posunicia te czyni z Kocioa organizacj skostnia, zamknit". Rok pniej biskupi francuscy wydali broszur na temat HIV, w ktrej, wbrew sztywnemu stanowisku Rzymu, stwierdzaj, e w niektrych przypadkach stosowanie prezerwatyw to konieczno". Pogld ten popar jako wybr mniejszego za" nawet znany holenderski tradycjonalista, biskup Adrianus Simonis z Utrechtu. W roku 1996 protegowany papiea, arcybiskup Christoph Schonborn z Wiednia, wybrany przez niego do poprowadzenia wielkopostnych rekolekcji w Watykanie, wyrazi zbien opini, stwierdzajc: Nie wolno dopuci, by mio niosa mier". Naczelnym problemem tego pontyfikatu pozostaje sprawa demokracji we wasnym domu. Czy Jan Pawe II, tak walczcy o prawa demokratyczne w Polsce i na caym wiecie, dalej bdzie rzdzi Kocioem jak monarchi absolutn? - zastanawiao si wielu francuskich katolikw w czasie afery z Gaillotem. Zdaniem byego generaa zakonu benedyktynw, biskupa Remberta Weaklanda z Milwaukee, Karol Wojtya ogromnie si obawia, aby do Kocioa nie wkrady si wolno i demokracja". Papie odmawia wypowiedzi na ten temat. W opublikowanym w roku 1994 Podrczniku dla duchowiestwa podkrela, e faszywe pojcia demokracji niszcz hierarchiczn struktur Kocioa, ustanowion z woli Boskiego Zaoyciela". Niemniej problem w cigle narasta, take dlatego, e inne Kocioy chrzecijaskie wziy si z nim, czsto z dobrym skutkiem, za bary. Rwnie wielu katolikw domaga si wikszego gosu w sprawach wiary. Sposb sprawowania rzdw przez Jana Pawa II praktycznie zahamowa plany zblienia jego Kocioa z innymi Kocioami chrzecijaskimi, w ktrych zasady demokracji urzeczywistniaj specjalne zgromadzenia. Za jego pontyfikatu uczyniono wiele przyjacielskich gestw, ale adnego istotnego postpu. Niemniej to wanie gownie w Kociele katolickim zaczynaj narasta wzajemne niechci i urazy. Co miesic papie otrzymuje niepokojce raporty z Sekretariatu Stanu. Wadcze metody sprawowania wadzy przez Watykan przyspieszyy powstanie masowych ruchw opozycyjnych, wyraajcych swe niezadowolenie przez akcje zbierania podpisw. To my jestemy Kocioem!" - brzmi ich bojowe zawoanie. O tym, co dotyczy wszystkich, powinni decydowa wszyscy" - dodaj. S to protesty bez precedensu. W Austrii, gdzie na nastpc kardynaa Kuniga Jan Pawe II wyznaczy konserwatywnego kardynaa Wiednia, Hermana Grora (w roku 1995, wskutek oskare o pedofili, musia go odwoa), w przekazanej episkopatowi, podpisanej przez p miliona wiernych petycji, oddolny ruch katolikw zada rozpatrzenia sprawy celibatu ksiy, wikszej demokracji w Kociele i wikszego wpywu Kocioa lokalnego na mianowanie biskupw. (Biskupi s wybierani przez papiea z tajnej listy kandydatw, dostarczonej przez jego nuncjusza). Ruch protestacyjny rozszerzy si na Niemcy, Francj, Wochy, Belgi i Stany Zjednoczone. W Niemczech reformatorzy katoliccy zebrali p miliona podpisw, a wydzia teologii katolickiej w Tybindze publicznie wystpi do Watykanu z apelem o zrehabilitowanie teologa Hansa Kunga, podkrelajc, i nigdy nie da pozbawienia go katedry za rzekome odstpstwa doktrynalne.

Amerykascy katolicy wyrazili swoje zastrzeenia ustami wasnych hierarchw. W czerwcu 1995 roku ponad czterdziestu biskupw podpisao dwunastostronicowe owiadczenie, ganice wtrcanie si Watykanu do polityki episkopatu Stanw Zjednoczonych. Sygnatariusze skrytykowali osabianie przez Kuri roli Krajowych Konferencji Episkopatw i praktyk narzucania przez Rzym blisko miliardowi wiernych decyzji zawartych w dokumentach ogaszanych bez adnych konsultacji. Ju od kilku lat w watykaskich dokumentach o rnym stopniu wanoci dokonuje si w powszechnym odczuciu systematycznej reinterpretacji dokumentw Vaticanum II, by pogldy reprezentowane tam przez mniejszo przedstawi jako rzeczywiste stanowisko Soboru" - napisali. Czarnym charakterem tej historii by dla nich niewtpliwie Karol Wojtya. Papie coraz mocniej przypiera wiernych do muru i jeli bdzie robi to dalej, moe doprowadzi do podziau w Kociele" - ocenia biskup Weakland. W roku 1995 Jan Pawe II wyadowa swj gniew na biskupach, ktrzy skonni s zaniedbywa si w obowizku przestrzegania praktyk ustanowionych i popartych prawem kanonicznym". Oznaczao to, innymi sowy, dystansowanie si przez wielu z nich od zasad, z ktrymi si nie zgadzaj. Kryzys ten - kryzys nawet w oczach tych osb w Kociele, ktre podziwiaj i zgadzaj si z wieloma pogldami Jan Pawa II - wida rwnie po zmniejszajcych si tumach, jakie witaj go w europejskich krajach podczas powtrnych wizyt. Na przykad w maju 1995 roku Praga przyja go obojtnie. Na odprawion na miejskim stadionie msz przybyo tylko szedziesit tysicy wiernych, o dziewiset czterdzieci tysicy mniej ni w roku 1990. Kilka tygodni pniej, w Belgii, w mszy przed bazylik w Koekelbergu uczestniczyo trzydzieci pi tysicy wiernych. Wizyta zorganizowana przez biskupw belgijskich trwaa dwadziecia cztery godziny. 4 czerwca w Brukseli, na spotkaniu papiea z dawnymi kolegami z Kolegium Belgijskiego w Rzymie (gdzie mieszka w latach 19461948), kardyna Schotte gorzko poskary si obecnym: Ojciec wity pragn przyjecha do Belgii na trzy dni, ale belgijscy biskupi nie chcieli goci go tak dugo". Jan Pawe II jest coraz bardziej samotny - jako czowiek i jako gowa Kocioa.Na podstawie doniesie agencyjnych i ksiki Jego witobliwo Jan Pawe II i nieznana historia naszych czasw"

Cry Ewy (Jan Pawe II nie lubi kobiet)Carl Bernstein, Marco PolitiKorytarzami paacu sza kobieta. Towarzyszy jej mczyzna w ciemnym garniturze, ale nie rozmawiali. Nie powicaa uwagi szybko mijanym posgom, gobelinom i freskom. W jednej z komnat rzucia okiem na star Bibli, lec na piknie rzebionym marmurowym stole, ale cho te kunsztowne przedmioty j ciekawiy, nie robiy na niej wraenia. Przywyka do rnych cudw tego wiata. Rzym, Nowy Jork, Londyn czy Genew znaa rwnie dobrze jak wielkie miasta w

Afryce, Azji i Ameryce aciskiej. Zreszt tego poranka, 18 marca 1994 roku, nie przeznaczya na zwiedzanie. Przybya tu w konkretnej sprawie - pomwi o kobietach, matkach i rodzinach. Delikatnie i z uczuciem, jeli trzeba szczerze, ale i bardzo twardo. W Sali Klementyskiej dostrzega tron - w tej chwili pusty, lecz majestatyczny ale mczyzna w ciemnym garniturze powid j spiesznie innym korytarzem. Jan Pawe II czeka w swoim gabinecie. Przez wszystkie lata jego pontyfikatu kobiety stanowiy problem, a przynajmniej tak na okrgo pisaa wiatowa prasa. W mediach cigle mwiono o aborcji, o tym, e papie odmawia kobietom prawa wolnego wyboru albo e nie pozwala im by kapankami. Cigle oskarano go o wstecznictwo oraz nieczuo na aspiracje i potrzeby wspczesnych kobiet. Te zarzuty sprawiay mu przykro. Dowiadujc si o nich z dostarczanych mu wycigw informacji, reagowa jedynie zmarszczeniem brwi. To, co sdzi o swoim stosunku do kobiet, bardzo rnio si od negatywnego obrazu stworzonego przez media. Zna siebie. O kobietach myla zawsze z najgbsz czuoci. Czy nie uwaa ich za istoty niezastpione, nadzwyczajne? Czy w specjalnie napisanym licie apostolskim Mulieris dignitatem" (O godnoci kobiety"), nie oznajmi, e kobieta stanowi szczegln warto osobow ze wzgldu na swoj kobieco"? Czy nie zoy lirycznego hodu mioci oblubieczej, ktrej macierzyski potencja kryje si w sercu kobiety - dziewiczej oblubienicy"? Czy nie by przekonany, e w poczeniu z Chrystusem geniusz kobiety" pozwala jej mioci otworzy si w stosunku do wszystkich i kadego"? Radykalny feminizm zasmuca Karola Wojty. Ilekro temat ten wypywa podczas wizyt Zofii Zdybickiej w Watykanie, mawia zakopotany: Siostro, ja tak bardzo szanuj kobiety, tak wysoko je ceni". Wiem, e w kobietach tkwi ogromne moliwoci czynienia dobra (...), tylko podlegaj kulturowym ograniczeniom". Raz, w roku 1993, odda przed caym wiatem cze kobietom, mwic z wychodzcego na plac w. Piotra okna swego gabinetu: Maryjo, Niepokalana Dziewico i Matko Odkupiciela, w imieniu caego Kocioa pragn z caego serca podzikowa Bogu za dar kobiety, za wszystkie kobiety i za kad z osobna". Ale fala krytyki wobec niego, tak w Kociele, jak i poza nim, nigdy nie opada. Jego podejcie do spraw macierzystwa od podejcia feministek i innych kobiet, ktre w adnym razie by siebie feministkami nie nazway, zawsze dzielia przepa. Dla Jana Pawa II, widzcego w ciy wzniosy symbol, brzemienno jest metafor kontemplacji" - wyjania David Schindler, amerykaski wydawca sponsorowanego przez Ratzingera teologicznego czasopisma Communio" - noszenia czego w sobie i mylenia o tym, wczuwania si w to. A potem przychodzi czas dojrzewania, wydania na wiat, porodu, ktremu towarzyszy cierpienie i bl. Taki jest fundamentalny pogld papiea". Ale dla feministek i innych podejrzliwie traktujcych nazbyt romantyczne, baamutne wyobraenie o kobiecie jako aniele i matce, najwaniejsze byo uznanie ich praw do decydowania o wasnych ciaach, uwolnienie od roli naczy, doniczek do hodowania cennych rolin. Konflikt wic narasta. Jan Pawe II wietnie wiedzia o duchu krytycyzmu i sprzeciwu w kwestii kobiet, rozpowszechnionym w wiecie katolickim, zwaszcza w Stanach Zjednoczonych, jak wci przypominay mu wydziay Kurii. W kocu to amerykaska zakonnica, przeoona zgromadzenia Sistr Miosierdzia, jako pierwsza przeciwstawia mu si rok po wybraniu go na gow Kocioa. Doszo do tego ostatniego dnia jego pierwszej wizyty w Stanach, w padzierniku 1979 roku, w waszyngtoskim Sanktuarium Niepokalanego Poczcia. Mimo e od pocztku

pontyfikatu - i podczas amerykaskiej pielgrzymki - nalega na noszenie tradycyjnych ubiorw zakonnych, z okoo piciu tysicy sistr, ktre zjawiy si w wityni, ponad dwie trzecie przyszo w wieckich strojach, bez welonw i habitw. Nieposuszestwo irytowao go. W neogotyckiej nawie gwnej i nawach bocznych dostrzeg wrd tumu kilkadziesit sistr, ktre, niczym wolontariuszki jakiej organizacji, odrniay si od reszty dziwnymi niebieskimi opaskami na rkach. Od swoich watykaskich doradcw usysza, e s to zwolenniczki wice kapaskich kobiet. Ich haso brzmiao: Jeli kobiety mog piec chleb, to mog si te nim ama". Wybrana do powitania go siostra Theresa Kane, przewodniczca Amerykaskiej Konferencji Przeoonych Zakonw Kobiecych, rwnie miaa na sobie wiecki strj. Koczc oficjaln, niespena dziesiciominutow przemow kobieta w granatowym kostiumie powiedziaa do mikrofonu dwicznym gosem: Wasza witobliwo, reagujc na cierpienia kobiet, Koci powinien rozway moliwo dopuszczenia ich do wszelkich posug kapaskich". Zarejestrowan przez telewizj owacj zgotowan jej po tym owiadczeniu pokazano w caych Stanach. Potem za siostra Kane podesza do siedzcego papiea i pozdrowia go w nieledwie pozbawiony szacunku (w porwnaniu z pokor polskich i woskich zakonnic), demokratyczny sposb sowami: Dzie dobry, mio mi powita". Po uciniciu mu rki poprosia o bogosawiestwo, uklka, ale nie ucaowaa papieskiego piercienia. Jan Pawe II zapamita to sobie. Gdy przemwi do sistr w sanktuarium, jego zwyka yczliwo i przyjacielsko znikny. Nie umiechn si ani razu. Watykan, wspomina po latach siostra Kane, zareagowa na to wydarzenie szybko. Kiedy kilka tygodni potem przyjechaa do Rzymu na posiedzenie Kongregacji do spraw Zakonw, wrczono jej lakoniczny list nastpujcej treci: Bylibymy zobowizani, gdyby zechciaa siostra wyjani spraw powitania Jego witobliwoci w Sanktuarium Niepokalanego Poczcia". W Watykanie przyj j jednake nie prefekt Kongregacji, kardyna Eduardo Pironio, lecz jaki ksidz, przeprowadzajc z ni odrobin absurdaln, podszyt zawoalowan grob rozmow. Poniewa wyczerpalimy pozostae tematy, prosz mi wyjani spraw tego powitania" - powiedzia. A co konkretnie mam wyjani, prosz ksidza?" - spytaa. W pokoju zalega gucha cisza. Wreszcie jej rozmwca zwrci si do kolegw i spyta: Co chcemy wyjani?". Nie odpowiedzieli. Najwyraniej chcieli od niej usysze, e w swojej przemowie do Jana Pawa II nie poruszya kwestii wice kapaskich kobiet. Nie ulega. Chc, ebycie wiedzieli: powiedziaam o wiceniach (...) bya o nich mowa" - odpara. Kary doczekaa si pod koniec swojej kadencji na stanowisku przewodniczcej Konferencji Przeoonych Zakonw. Kiedy poprosia o spotkanie z papieem, Watykan przysa odpowied, e byoby ono niestosowne". To zapocztkowao protesty kobiet. Na przestrzeni lat tylko one - z nielicznymi wyjtkami - przeciwstawiay si Janowi Pawowi II w obecnoci duych audytoriw, prasy i telewizji. Oszczdne w sowach, nie rezygnoway jednak ze staych tematw, przekazujc je sobie niczym sztafeta biegaczek paeczk. W roku nastpnym, 1980, w stolicy bardzo katolickiej Bawarii, Monachium, moda Barbara Engel skrytykowaa stanowisko kocioa w sprawach seksualnych i celibatu ksiy. W Szwajcarii papieowi przeciwstawia si rwnie kobieta, Margrit Stucky-Schaller. Szkoda, e nasza praca tak niewiele znaczy dla wiary i Kocioa.

Mamy wraenie, e nas, kobiety uwaa si za obywateli drugiej kategorii" powiedziaa. W roku 1985 w Belgii i Holandii powitano Jana Pawa II barwniej i weselej. W Utrechcie na ulice wylegy tysice punkw, anarchistw, homoseksualistw i lesbijek, gono i z fantazj protestujc przeciwko papieskiemu absolutyzmowi. Starcia z policj trway trzy godziny. Jeszcze tego samego dnia, na spotkaniu z organizacjami misjonarskimi, gwna mwczyni, Hedwig Wasser, zadaa papieowi trudne pytania: Jak moemy by wiarygodni, skoro przy goszeniu ewangelii, zamiast wyciga do ludzi pomocn do, wytykamy im palcem winy? Skoro zamiast ich przygarn, odtrcamy rozwiedzione pary, homoseksualistw, onatych ksiy i kobiety?". A potem, nie przejmujc si jego wyranie skonfundowan wit, utkwia w Janie Pawle II spojrzenie i ze spokojem owiadczya: Ostatnie wydarzenia w pewnych sferach kocielnych zmusiy wielu z nas do nieposuszestwa wobec Kocioa". W Louvain-la-Neuve, filii starego flamandzkiego uniwersytetu, atak na papiea przypucia majca polskie korzenie przewodniczca zwizku studenckiego, Veronique Yoruba. Martwi nas, e uywanie rodkw antykoncepcyjnych spycha maestwa na margines Kocioa - powiedziaa. - Dziwi nas niektre posunicia Waszej witobliwoci wobec Ameryki aciskiej i teologii wyzwolenia. Bo dla nas zarwno Nikaragua, jak Polska, zarwno Salwador, jak Chile, s krajami, w ktrych lud walczy o te same zasady sprawiedliwoci, wolnoci i demokracji, tak bliskie Kocioowi". W uniwersyteckim audytorium maksimum zapanowaa nieopisana wrzawa. Owacja sympatyzujcych z Yoruba zderzya si z okrzykami starajcych si j zaguszy zwolennikw Wojtyy: Niech yje papie!". Na co dziewczyna zawoaa w stron najbardziej rozgorczkowanych: Dzikuj ci, Opus Dei!". Jan Pawe II zareagowa na to agodnie, po ojcowsku, caujc mod studentk w gow. Ale na wiosn 1994 roku trudno byo wygasi podobne konflikty tanim teatralnym gestem. W oczach papiea kobieta, z ktr wanie mia si spotka, bya anioem mierci. Rok ten rozpocz Jan Pawe II od owiadczenia, e ONZ zmierza do zniszczenia rodziny i ycia, a ma si to dokona na konferencji w Kairze. Zaplanowana na wrzesie Konferencja w sprawie Zaludnienia i Rozwoju miaa zatwierdzi uzgodniony na spotkaniach roboczych program dziaania, ktremu przywiecay dwie zasady: prawo maestw i osb do reprodukcji i jej ochrony przez sub zdrowia. Podkrelano w nim obowizek pastwa zapewnienia opieki zdrowotnej i swobodnego dostpu do metod zapobiegania ciy. W obawiajcym si masowego rozpowszechniania piguek antykoncepcyjnych i prezerwatyw Janie Pawle II wzbudzio to podejrzenia. Ale najbardziej zaniepokoiy go natarczywe postulaty bezpiecznej, zalegalizowanej aborcji. W przygotowanych dla niego materiaach watykaski Sekretariat Stanu podkrela, jak wielkie polityczne zmiany zaszy w wiecie od czasu konferencji w Meksyku przed dziesiciu laty. Dc do zjednania sobie papiea i umocnienia strategicznego sojuszu z Watykanem, rzd Reagana przeforsowa polityk na rzecz ycia". Ale wiatry w Waszyngtonie zmieniy kierunek. Rzd Clintona popar prawo kobiety do wolnego wyboru, bezpiecznej i legalnej aborcji oraz stan w obronie prywatnoci jednostek w sferze seksualnej, w tym homoseksualistw. Dla Jana Pawa II byo to nie do przyjcia. Podejrzewa, e Stany Zjednoczone i amerykaskie feministyczne grupy nacisku pragn narzuci krajom rozwijajcym si zachodnie obyczaje seksualne. W wystosowanym kilka tygodni wczeniej Licie do rodzin caego wiata" nakreli lini frontu, na ktrym stay naprzeciwko siebie po jednej stronie broniona przez Koci cywilizacja ycia i mioci, a po drugiej zgubna

antycywilizacja - przesiknita utylitaryzmem, z jego nieodpowiedzialnym wychowaniem seksualnym, aborcj na danie, propagand wolnej mioci (ktra niszczy rodziny"), rozbitymi maestwami (pozostawiajcymi sieroty, ktrych rodzice yj") i zwizkami homoseksualnymi - zmierzajca w kierunku zagraajcym przyszoci rodziny i spoeczestwa". W tej chwili za pracowa nad najnowsz encyklik, Evangelium Vitae", (Ewangeli ycia") - huraganowym atakiem na takie zagroenia dla ycia, jak eutanazja i aborcja. Idca na spotkanie z nim kobieta miaa wiadomo, e bdzie zaciekle walczy przeciwko nowej masakrze, prawdziwej rzezi niewinitek, nowej zagadzie, bo z zagad kojarzyo mu si zawsze sowo aborcja". Otworzono drzwi. Porodku gabinetu stao biurko. Kiedy ruszya w jego stron, siedzcy przy nim papie wsta kurtuazyjnie. By sam. Mia wraenie, e cae wiato w pokoju skupia si na jego biaej sutannie i zotym pektorale. Jan Pawe II przyjrza si gociowi. Pani Nafis Sadik, podsekretarz ONZ, organizatorka Konferencji do spraw Ludnoci i Rozwoju, ubrana bya w narodowy strj pakistaski - dugi, owinity wok ciaa, przypominajcy sari, pastelowy kawaek materiau i kolorowe spodnie. Blisko szedziesicioletnia, skr miaa ciemn, wosy wci kruczoczarne, a jej spokojna twarz wyraaa stanowczo. Po szybkim powitaniu i uciniciu doni, wskazujc jej fotel powiedzia: Pani wie, e ten rok jest Rokiem Rodziny" i dla wikszego efektu zawiesi gos. Nim jednak, zaskoczona, zdya usi i mu odpowiedzie, dorzuci: Ale dla mnie jest to rok rozpadu rodziny". Uderzy j jego oskarycielski ton. Gdy natychmiast zacza mu tumaczy, e na wiecie jest wiele rodzajw rodzin: wielopokoleniowe, skadajce si tylko z rodzicw i dzieci, z jednym rodzicem, osierocone, Jan Pawe II unis palec i rozpocz peror. A jak pani zdaniem rozmnoyy si populacje ludzkie? - spyta. - Dziki rodzinie. Rodzina to m, ona i dzieci. A jedyn podstaw rodziny jest maestwo. Homoseksualici i lesbijki nie tworz rodzin". Pani Sadik przemkny przez gow sowa: Wasza witobliwo nie zna ycia", ale powiedziaa mu tylko, e program dziaania konferencji dotyczy gwnie dzieci i matek, a wic osb najbardziej naraonych na skutki nadmiernej dzietnoci rodzin i przemoc seksualn. Narody Zjednoczone musz zabra gos, ONZ musi obj moralne i duchowe przywdztwo" - owiadczy, znw podnoszc praw rk. Rozmwczyni dostrzega jej drenie, twarz Karola Wojtyy zdradzaa napicie. Pani Sadik powrcia do wyjanie, e Narody Zjednoczone musz reprezentowa pogldy wszystkich swoich czonkw, odzwierciedla obyczaje i kultur 5,7 miliarda ludzi. Ale trudno jej byo przedstawi swoje argumenty, gdy papie wci jej przerywa i przeskakiwa z tematu na temat. Dlaczego podchodzicie do tych spraw inaczej ni na poprzednich konferencjach?" spyta. Wasza witobliwo powinien by zadowolony, bo w kwestii zaludnienia skupilimy si na osobie ludzkiej. Nie mwimy o liczbach. Wycznie o indywidualnych wyborach i indywidualnych potrzebach". Wanie to byo najwiksz nowoci w dokumencie przygotowanym na konferencj w Kairze. Spraw wzrostu zaludnienia powizano w nim z zagadnieniami rozwoju spoecznego - owiaty, zdrowia, wikszych uprawnie dla kobiet. Zamiast zaleca limity liczbowe, zachcajce, jak do tej pory, pastwa do ograniczania rozmiarw

rodzin, kadziono nacisk na prokreacyjne prawa kobiet, swobod w wyborze metod planowania rodziny i opiek zdrowotn. Nie popierajc aborcji, lecz czujc si w obowizku podj jej temat, autorzy dokumentu domagali si, aby zabiegi przerywania ciy byy zarwno prawnie dozwolone, jak bezpieczne. Kto zrobi wicej dla rozwoju ni Koci?" - spyta znienacka Jan Pawe II, pochylajc si w stron pani Sadik i patrzc na ni surowo. Doceniam jego zasugi, lecz nie w dziedzinie planowania rodziny" - odpara, dodajc, e kiedy uczya si w szkole zakonnej w Kalkucie. Wiedziaa ju, jak trzeba z nim rozmawia. Papie spojrza jej prosto w oczy. Zmobilizowana, odpowiedziaa mu takim samym spojrzeniem. Bya to najprawdziwsza walka, a nie uprzejma wymiana sprzecznych pogldw. Gosy rozlegay si na przemian: kobiecy - cieplejszy i agodniejszy; mski surowszy i niespieszny. Co jaki czas papie unosi rk w gecie kaznodziei, ktry pragnie podkreli jak kwesti. Wysanniczka ONZ siedziaa niemal bez ruchu. Czasem tylko poprawiaa zsuwajcy si rbek sari*.*Ca t scen pani Sadik opisaa pni] w sprawozdaniu.

Planowanie rodziny musi by zgodne z moralnymi, duchowymi i naturalnymi prawami" - owiadczy Jan Pawe II. Ale w planowaniu rodziny nie mona w peni polega na prawach naturalnych" odpara, po czym przeszli do sprawy swobody jednostek w planowaniu rodziny. W tej mierze o prawach i potrzebach jednostki nie moe by mowy - stwierdzi papie. - Istniej tylko prawa i potrzeby par maeskich". Tak, ale 'pary' zakadaj rwno partnerw - zareplikowaa. A w wielu spoeczestwach, nie tylko w Trzecim wiecie, kobiety nie s rwne mczyznom. W rodzinach jest wiele przemocy seksualnej. Kobiety bardzo chtnie stosowayby naturalne metody antykoncepcji i wstrzymyway si od stosunkw pciowych, bo to one zachodz w ci, cho nie chc. Lecz do tego potrzebne jest wspdziaanie ich partnerw. - Przypomniaa, e co roku okoo dwustu tysicy kobiet umiera wskutek samodzielnych prb usunicia podu. - Przywdcy religijni, a waciwie my wszyscy musimy zaj si tym bardzo powanym problemem". A nie sdzi pani, e do nieodpowiedzialnego zachowania si mczyzn przyczyniaj si same kobiety?" - wtrci Jan Pawe II. To j porazio. Opada mi szczka" - zwierzya si potem. Spostrzegszy zszokowan min rozmwczyni w sari, papie prbowa zmieni temat, ale mu na to nie pozwolia. Przepraszam, ale musz odpowiedzie na pytanie Waszej witobliwoci w sprawie zachowania kobiet - powiedziaa. -W wikszoci krajw rozwijajcych si mczyni uwaaj, e maestwo daje im wszelkie prawa, a kobiety musz si im podporzdkowa. Do domu wracaj pijani, a po stosunkach z nimi ony zachodz w ci. Albo zaraaj si wirusem HIV, bo nie maj adnego wpywu na zachowanie maonkw i wasn sytuacj". Ale nie poprzestaa na tym. Przemoc w rodzinie, a cilej mwic, gwaty s w naszym spoeczestwie czym powszednim - cigna. - A najbardziej przygnbia to, e wszelkie konsekwencje tego ponosi kobieta. Duo kobiet zostaje porzuconych. W Ameryce aciskiej peno jest porzuconych rodzin, peno kobiet, ktre same musz zadba o dom, podczas gdy mczyni odchodz i zakadaj nowe stada". Papie patrzy surowo. W jego zwykle tak ciepym spojrzeniu pani Sadik dostrzega zimne byski. Wyda si jej napity jak spryna. Nie bya przygotowana na takie

przyjcie. Dlaczego jest taki nieczuy, taki dogmatyczny, taki nieprzyjazny?" - zadawaa sobie pytanie. Mg przynajmniej powiedzie: Naprawd wspczuj tym cierpicym, lecz przede wszystkim naley by moralnym". Wcale nie jest taki yczliwy, jak by wynikao z rozpowszechnionego wizerunku" - zwierzya si swoim znajomym po tej rozmowie. Jan Pawe II rwnie nie czu sympatii do swej rozmwczyni. Mimo e pochodzia z Pakistanu, to jej program uwaa za produkt amerykaskiego feminizmu, jednego z najgorszych zjawisk wspczesnoci, form zgubnego imperializmu kulturowego. Ich rozmowa tylko utwierdzia go w przekonaniu, e Zachd przesta rozumie gbok tre powoania kobiety, jej najwikszego skarbu". Bo czy byo co wspanialszego od wydania na wiat nowego ycia, od wychowania dziecka, od wprowadzania go w dojrzao? Martwi si, e nawet w Kociele, nawet pord teologw, czsto trafiaj si tacy, ktrzy nie w peni rozumiej warto ycia i wyjtkow rol kobiety. Tymczasem Pani Sadik przypominaa mu, e cho biskupi niemieccy zalecaj naturaln metod planowania rodziny, to zarazem przyznaj, i bywa ona zawodna. I dlatego doradzaj stosowanie innych metod, dziki ktrym kobiety mog bez ryzyka decydowa o liczbie potomstwa i o tym, w jakich odstpach rodzi dzieci. Znam oczywicie ten raport biskupw - przerwa jej z irytacj. (Byo jasne, e nie lubi - i nie przywyk - by mu si sprzeciwiano). - Katolikw zmusi do jego sporzdzenia materializm niemieckiego spoeczestwa". To uwiadomio pani Sadik, e szans na znalezienie wsplnego jzyka s znikome. Nastolatkw trzeba uczy odpowiedzialnoci, to jedyna droga - owiadczy, znw zmieniajc temat. - wychowujcie ich". Ja nie mam z tym problemw" - odpara, podkrelajc jednake, e cie nastolatek w krajach Trzeciego wiata s faktem. Nie moemy tolerowa niemoralnego zachowania" - zaprotestowa. Nawet jeli nie pochwalamy obyczajw pacjentek, to i tak naley leczy ich skutki nie daa za wygran, jako kobieta i ginekolog. - Moemy je nawet gani, ale nie wolno nam ich osdza. Musimy im pomaga w miar moliwoci, pomaga i zapewnia..." Jedyna droga to przestrzeganie prawa moralnego, duchowego i naturalnego przerwa jej papie. - No, i musicie wychowywa, wychowywa, wychowywa". Znowu j osadzi. Nie panowaam nad sob - wspomina pani Sadik. - Naprawd staraam si do niego dotrze, nawet nie po to, by zmieni jego pogldy, lecz po to, eby poruszy w nim czu strun. Ale by taki nieprzystpny". Ilu katolikw jest zdaniem Waszej witobliwoci na wiecie?" - spytaa znienacka. A ilu jest muzumanw"? - odpar pytaniem, pochylajc si nad stoem w jej stron. Okoo miliarda dwustu tysicy". A katolikw tyle samo" - odparowa. (Waciwa liczba to okoo dziewiset milionw). Nie o to mi chodzio - sprostowaa. - Chciaam spyta, ilu katolikw zdaniem Waszej witobliwoci, naprawd przestrzega nauk Kocioa w tej sprawie?" Nie przestrzegaj ich tylko katolicy w materialistycznych, rozwinitych spoeczestwach - nie dawa za wygran papie. - Natomiast w biedniejszych krajach wszyscy". Przykro mi, ale nie mog si z tym zgodzi, bo na przykad w Ameryce aciskiej kobiety pozbywaj si ciy, bo nie maj dostpu do rodkw antykoncepcyjnych owiadczya. - Najwicej nielegalnych aborcji dokonuje si wanie w wielu

najbiedniejszych katolickich krajach wiata". Papie odpar na to, e kobieta, jeli chce, moe w peni kontrolowa poycie maeskie i sama decydowa, e nie dojdzie do stosunku. My, niestety, mamy cakiem inne dowiadczenia. Bo w przypadku milionw kobiet, z ktrymi mamy do czynienia, sprawy te wygldaj inaczej". ONZ nie moe wczy do swojego programu obowizkowej sterylizacji, obowizkowej kontroli urodzin i aborcji" - zaripostowa. W naszym programie niczego takiego nie ma" - odpara cierpko. Miaa wraenie, e Jan Pawe II nie czyta dokumentu przygotowanego na konferencj w Kairze i swoj wiedz czerpie z jakich niereprezentatywnych wyimkw. Jest pani muzumank?" - spyta niespodziewanie. - Islam to najbardziej ekspansywna religia wiata" - doda prdko i przedstawi wasn wizj modszej generacji w byych krajach komunistycznych i innych, odrzucajcej ateizm i na powrt garncej si do religii. - ONZ musi popiera zasady etyki na przekr stanowisku rnych pastw - cign. - W spoeczestwach zachodnich postpuje rozkad rodziny. Przepady wartoci moralne. Bardzo mnie to wszystko niepokoi i osobicie pragn temu przeciwdziaa. W padzierniku wybieram si do ONZ, by zabra gos w tej sprawie". Dopiero po chwili do pani Sadik dotaro, e ich czterdziestominutowa rozmowa dobiega koca. Do rk woono jej znienacka srebrny medalik. Jaki praat, ktry wszed do gabinetu, przypomnia papieowi, e czekaj na niego inne zajcia. Audiencja si skoczya. W przedpokoju, tym razem nie wiedzie czemu, zabrako fotografa zajmujcego si robieniem zdj papieskim gociom. Najwyraniej kto od watykaskiego protokou uzna, e wizyta przedstawicielki ONZ nie jest warta utrwalenia na fotografii. Na plac w. Piotra rozczarowana Nafis Sadik wysza z myl, e temu czowiekowi brak wspczucia. On nie lubi kobiet - stwierdzia potem. - Oczekiwaam nieco wicej zrozumienia dla cierpicych i umierajcych".Jego witobliwo Jan Pawe II i nieznana historia naszych czasw", Wyd. Da Capo, Warszawa 7999, ss. 499-509

Czy papie jest czowiekiem?Piotr SzumlewiczPrzy okazji nieprzyznania Janowi Pawowi II Nagrody Nobla (ktr otrzymaa jaka nieznana Iranka) usyszelimy, e nie naley by rozczarowanym, poniewa papie stoi ponad wszelkimi nagrodami. Nie jest on bowiem zwykym miertelnikiem, ktry tak jak my wszyscy" miaby codzienne bolczki i problemy. Papie nie pochodzi z ludzkiego wiata, co jednak nie przeszkadza mu by wielkim poet, mem stanu, bojownikiem o pokj, wychowawc, etykiem, filozofem, socjologiem czy wreszcie ojcem nas wszystkich". Oczywicie jest on najlepszy we wszelkich dziedzinach dziaania, wic gdyby tylko chcia, otrzymaby wszelkie trofea w kadym konkursie (kiedy podobno uprawia sport, wic z ca pewnoci jest najlepszym kajakarzem, taternikiem, pikarzem, biegaczem itd.), ale jako istota wysza nie oczekuje adnych laurw, bo nie chce kala si marnymi deniami zwykych miertelnikw. Z tej perspektywy przyznanie Nobla papieowi urazioby go, bo c znacz nagrody za dziaania na rzecz ziemskiego pokoju dla istoty tak wielkiej, jak jest Karol Wojtya?

Za szeregiem gosw kwestionujcych podobiestwo papiea do innych ludzi, kryje si tajemnicza zagadka: do jakiego stopnia papie jest czowiekiem? Interesujcym przyczynkiem do tego typu rozwaa moe by niedawna wypowied ksidza Gry. Z niejakim zdumieniem usyszaem od niego, e papie wkrtce pojawi si w Polsce, bo chocia bol go nogi, to ju rosn mu skrzyda, dziki ktrym przyleci do ojczyzny. Uczony ksidz swoj opini wypowiada niezwykle powanym tonem, ktry uniemoliwia metaforyczne odczytanie jego sw. Czyby wielebny Gra faktycznie kwestionowa czowieczestwo papiea? Wkrtce pojawia si okazja do weryfikacji jego sw: pokazano papiea. Po duszej obserwacji doszedem jednak do wniosku, ktry uznaem za bezdyskusyjny: papie nie ma skrzyde i wcale mu one nie rosn. Wypowied ksidza Gry nie jest jednak tak nonsensowna, jak mogoby si na pierwszy rzut oka wydawa. Jego tez odnonie nadprzyrodzonych elementw papieskiej kondycji powtarza wikszo polskich mediw, kreujcych w ten sposb coraz to nowsze fakty" odnonie zwierzchnika Watykanu. Najtrudniejszy jest pocztek, gdy nowy fakt" jest powoywany do istnienia. Potem ju wykorzystuje si zwyke mechanizmy psychologii mas. Wprawdzie sdy wygaszane w mediach najpierw wydaj si ludziom jawnie nonsensowne, ale powtarzane s tak czsto i tak przekonujcym tonem, e stopniowo wywouj wstyd u tych, ktrzy wczeniej chcieli im zaprzeczy. Gdy tego typu opinie usyszymy dziesi razy, zaczynamy si z nimi oswaja. A moe rzeczywicie papieowi rosn skrzyda? W kocu mona mie trzy piersi albo jedenacie palcw. Dlaczego nie skrzyda? No tak, ale ich nie wida jeszcze wtpimy. Zaraz, zaraz.... Przecie nasze zmysy nie s doskonae - to potwierdz naukowcy, tym samym porednio godzc si, e papie moe mie skrzyda. A jeeli moe mie, to ma naprawd. O wanie! Tu rozpromienia si ksidz Gra. I co, niedowiarki? Nie wierzylicie, ze Ojciec wity moe mie skrzyda, to teraz macie za swoje! Podobn strategi stosuj politycy i publicyci odnonie papieskich kompetencji filozoficznych. Na pocztku istnieli jeszcze powtpiewajcy. Papie wielkim filozofem? Ee tam! Patriota, Polak, m stanu, ale filozof? A wanie, e tak! syszymy chwil pniej. Tylko nie taki zwyczajny filozof - to mdrzec nad mdrcami. Dopiero gdy zrozumiemy mechanizm wykorzystany przez ksidza Gr, moemy zrozumie zachwyt nad papieskimi dywagacjami. Zewntrzna ocena nauk Karola Wojtyy kae uczciwie przyzna, e ograniczaj si one do banaw o mioci bliniego" i powszechnym miosierdziu", zaprawionych konserwatywnym sosem rodziny i tradycji". Nie mona traktowa tych sentencji jako podstaw filozofii lub chociaby spjnego modelu ycia codziennego, bo gdyby tak je pojmowa, okazayby si one prymitywnymi i nic nie znaczcymi frazesami. S to obiegowe formuy, ktre pojawiaj si przy okazji wikszoci wystpie przedstawicieli kleru. Trudno jest ich broni lub krytykowa z perspektywy filozoficznej, bo nic konkretnego w nich si nie zawiera - mona ewentualnie zastanawia si nad ich sensem ideologicznym lub religijnym. Tymczasem prawie wszyscy polscy politycy i publicyci uznaj wystpienia Karola Wojtyy za mowy poruszajce najbardziej fundamentalne problemy filozoficzne i socjologiczne wspczesnoci. Mona byo na przykad usysze od Aleksandra Kwaniewskiego, e wystpienia papiea kryj w sobie jedn z najpowaniejszych krytyk liberalizmu w cigu ostatnich stu lat. Rzetelnie oceniajc t wypowied, trzeba powiedzie, e jest ona ironiczn kpin lub te wiadectwem ignorancji prezydenta. Wszystko tumaczy jednak syndrom skrzyde. Moe to i banalne, co mwi papie - myla sobie Kwaniewski - ale zaraz - czy kto przed nim to powiedzia? A moe nie? Przecie wszyscy ksia mwi, e nie; e sowa

papiea s nowatorskie i nikt inny przed nim nie mwi o mioci bliniego. Co szkodzi przyj, e sowa papiea s genialne? Ale... jeeli mona przyj, e s genialne, to pewnie s! I oto wyjania si zagadka, dlaczego wszyscy politycy uznaj papiea za wspaniaego poet, sportowca, polityka, etyka, wychowawc, ojca czy te Ojca. Fenomenem niezwykle interesujcym z perspektywy tak psychologicznej, jak i estetycznej, jest swoisty turpizm polskich dziennikarzy. Oto na przykad moemy usysze, e papie jest w doskonaej formie, po czym widzimy zblienie Jana Pawa II, ktry potyka si, trzsie, nie panuje nad mimik. Chwil pniej syszymy peen oburzenia gos informujcy, e istniej rodowiska wrogie Ojcu witemu", ktre rozpowszechniaj niesprawdzone opinie, i jest on ciko chory. Co prawda, na ekranie widzimy schorowanego starego czowieka, ale w komentarzach dziennikarzy ronie on do postaci mitycznego bstwa, ktre nie tylko perfekcyjnie panuje nad swoim ciaem, ale te nad wiatem sprawuje bezwzgldn wadz, przecieram oczy ze zdumienia, nie mogc poj tej zbiorowej fikcji, po czym sysz, e tego faktycznie nie da si zrozumie bez uwzgldnienia faktu", e papie na co dzie obcuje z Bogiem. W tej smutnej maskaradzie trudno doszukiwa si jakiejkolwiek winy samego papiea. Jest tak chory, e ju pewnie gubi si w tym zgieku. Jest bezwoln maskotk mediw, ktre manipuluj nim, bawi si i czerpi z tego rado. Odsaniaj najbardziej intymne aspekty jego ycia, pokazuj ca jego sabo i bezradno, po czym czyni z nich przedmiot dalszej zabawy, cyrku, przedstawienia i zarazem penej fascynacji konsumpcji. Papieskie ycie rozgrywa si wedle scenariusza, ktry niegdy nakreli niemiecki pisarz Patrick Sliskind w swojej znanej ksice Pachnido". Jej gwny bohater by twrc perfum, poszukujcym idealnego zapachu. Gdy wreszcie udao mu si go stworzy, polewa si nim, a dziki tum w szalestwie rozrywa go i poera, czynic jego ciao tylko dodatkiem do wspaniaego zapachu. Polskie media ulegaj tej samej fascynacji. Jedyna rnica polega na tym, e s one turpistyczne - fascynuje ich staro, choroba, cierpienie - nie bdc tego wiadome, s dekadenckie. Swoj wasn rzeczywisto, pen kamstw, cynizmu i okruciestwa, staraj si wzbogaci, sycc si patologicznymi fantazjami odnonie cierpicego starca, ktrego choremu ciau przypisuj nadprzyrodzone atrybuty. Rzeczywisty papie w tej szalonej maskaradzie odgrywa drugorzdn rol. Nikt go ju nie sucha ani nie zwraca na niego uwagi. Sam uparcie trwa na swoim stanowisku, trzymajc si wadzy, ktrej zreszt nie posiada, manipulowany rwnoczenie przez tumy i przez swoich ewentualnych nastpcw, ktrzy wiedz, e przesta by ju zdolny do sprawowania wadzy i czekaj na jego ostateczny koniec.. Widzc ten smutny cyrk, chciaoby si zawoa, e krl jest nagi, bo przecie papie nie posiada adnego z atrybutw, ktre mu si przypisuje. Nie jest mem stanu, tylko przywdc niedemokratycznego pastwa-miasta, ktry, jak wszyscy inni wadcy, po prostu zabiega o realizacj interesw swojego kraju; nie jest wielkim moralist, tylko kolejnym doktrynerskim obroc katolickiej ortodoksji; nie jest wielkim filozofem, tylko drugorzdnym komentatorem witego Tomasza; nie jest wielkim poet ani sportowcem. Ale dzisiaj to wszystko ju nie jest takie wane - o to si mona byo spiera kilkanacie lat temu. Dzisiaj jest on po prostu starym, chorym i niesprawnym czowiekiem, ktremu naley si pomoc lekarska i spokj. Nie stanowi to ani powodu do wstydu, ani do dumy, a raczej jeden z milionw smutnych dowodw na to, e ludzko nie zapanowaa jeszcze nad wikszoci istniejcych chorb. Polskie media wszake maj do tej kwestii zupenie inne podejcie. Ich zdaniem papie stoi ponad prawami biologii i tak naprawd nie tylko jest zdrowy, ale

te jest tak zdrowy, jak nikt inny. Nawet jeeli ktre z nich uwzgldnia, e papie jest stary i chory, to syszymy, e jest on silny swoj saboci", mody swoj staroci" albo wielki w swojej chorobie" - e bdzie wiecznie pikny, wiecznie mdry, wiecznie wspaniay. Zamiast z szacunkiem odnie si do cierpicego czowieka, media mcz go, permanentnie lustruj, wmawiajc mu bosko, ktrej brak tym bardziej razi, im bardziej papie jest przewietlany i im bardziej wmawia mu si, e posiada atrybuty, ktrych nigdy nie mia lub ktre ju dawno utraci. Arystoteles mawia kiedy, e czowiek jest istot, ktra sytuuje si midzy zwierzciem i bogiem. Z doniesie naszych mediw wynika, e papie nie jest ju czowiekiem, lecz najwyszym bstwem. Same jednak przedstawiaj go jako schwytane w sie dziwaczne zwierz, ktremu kady moe si przyjrze, a ktre wybrani mog nawet dotkn - pogaska jego pira, poczesa jego wosie, ucaowa jego koczyny. Mimo dystansu wobec nauk papiea takie ukazywanie go wydaje mi si oburzajce. Jego przekonania s dla mnie nie do przyjcia i jestem ich przeciwnikiem, ale nigdy nie pozwolibym sobie na tak prymitywne i niesmaczne przedstawianie Jana Pawa II, jak czyni to media, kler i politycy. Dlatego te apeluj o zaprzestanie tych enujcych praktyk i przypomnienie sobie, e jednak tak naprawd papie jest zwykym czowiekiem.Trybuna", nr 278, 24 padziernika 2003

Jan Pawe IIM. A. Shaikh

agentem CIA

Nowe sensacyjne wiadomoci z pierwszej rki potwierdzaj wczeniejsze doniesienia o zwizkach papiea z CIA i innymi instytucjami prowadzcymi polityk zagraniczn USA. Zarzuty te po raz pierwszy postawiono papieowi w ksice z roku 1996, gdzie stwierdzono, e Jego witobliwo by uwikany w antykomunistyczny spisek". Doniesienia te zostay potwierdzone w filmie dokumentalnym BBC przez takie niezaprzeczalnie wiarygodne osoby jak m.in. genera Vernon Walters, byy zastpca dyrektora CIA i Richard Allen, doradca ds. bezpieczestwa prezydenta Reagana. Walters opowiedzia, w jaki sposb Jan Pawe II zosta zwerbowany do wsppracy z CIA i Biaym Domem", podczas gdy Allen chwali wspprac pomidzy przywdc Kocioa katolickiego i jedynym mocarstwem wiatowym. Okreli j jako najwspanialsz tajn operacj naszych czasw". Film, o ktrym mowa, zatytuowany Rywale do raju", pokazany przez BBC w serii Everyman", nie ogranicza si do wierwiecza obecnego pontyfikatu. Ukazano w nim histori powiza Kremla z Watykanem od wybuchu rewolucji komunistycznej w Rosji a do naszych dni. W filmie jest rwnie mowa o podejrzanych transakcjach midzy Stolic Apostolsk a Hitlerem i Mus-solinim. Porozumienie, ktre w swoim czasie okrelano jako pakt antykomunistyczny, w rzeczywistoci miao gwarantowa milczenie Kocioa w sprawie inwazji na Polsk i zagady ludnoci ydowskiej. Moralne brudy ujawnione przez autorw filmu zaskoczyy nawet jego producenta, Paula Sapina, czowieka, ktry wierzy, e Watykan jest organizacj niepolityczn, zainteresowan wycznie sprawami ducha. - Byem wstrznity, gdy dowiedziaem si, jak bardzo Watykan angaowa si w dziaalno cile polityczn - powiedzia w jednym z wywiadw. Szczeglnie zdumiao mnie odkrycie, jak bardzo

wieckie byy jego cele i formy dziaania. Nasi czytelnicy, inaczej ni Sapin, nie s z pewnoci zaskoczeni politycznym zaangaowaniem Watykanu. Od dawna informujemy o zaangaowaniu Kocioa rzymskiego w walk z islamem, rozumianym jako wiara i jako sia polityczna. Koci od wielu lat wspiera imperialn polityk Zachodu wobec pastw islamskich. Misjonarskie podre do poudniowego Sudanu odbywa zarwno papie jak i brytyjski arcybiskup George Carey. Celem obu dostojnikw byo wsparcie amerykaskiej polityki zmierzajcej do oderwania poudniowego Sudanu i utworzenia strefy pastw chrzecijaskich w Afryce rodkowej. Twierdzenie, e w pastwach chrzecijaskich instytucje pastwa i Kocioa s od siebie cakowicie oddzielone, jest zwykym mitem, jeli nie wiadomie prowadzon dezinformacj, majc na celu nakonienie muzumaskich elit do sprzeciwu wobec wprowadzenia rewolucyjnego prawa islamskiego w ich krajach. Jest ono szczeglnie nieprawdziwe w Wielkiej Brytanii, gdzie krlowa jest jednoczenie gow pastwa i gow Kocioa anglikaskiego. Film nie pozostawia wtpliwoci. W omawianym okresie Koci katolicki wielokrotnie angaowa si w ryzykowne gry polityczne. Ju z pierwszych scen dowiadujemy si, e po rewolucji bolszewickiej papie Benedykt XV wysa do Rosji dwch arcybiskupw, by odbyli tajne negocjacje z Leninem. Dalej nastpuje szczegowe omwienie antykomunistycznych ukadw z Hitlerem i Mussolinim. W ich wyniku papie Pius XII nie sprzeciwi si inwazji na Polsk, ktra w tamtym okresie nie bya krajem komunistycznym. jeszcze bardziej zaskakujce wydaje si ujawnienie, jak blisko obecny papie wsppracowa z Ronaldem Reaganem, nie tylko we wsplnej walce ze wiatowym komunizmem, ale np. m.in. w zwalczaniu opozycji przeciwko kosztownemu programowi wojen gwiezdnych" wrd przywdcw Kocioa katolickiego. Richard Allen opowiada, w jaki sposb Reagan po raz pierwszy zrozumia, e popularno papiea moe przynie korzyci amerykaskiej polityce zagranicznej. Wedug Allena obaj panowie ogldali telewizj w Santa Barbara, gdy pokazano w niej reporta z pierwszej wizyty papiea w Polsce. Entuzjastyczne powitanie, z jakim spotka si papie w swojej ojczynie, przekonao Reagana, e Polacy gotowi s rzuci wyzwanie komunizmowi. Ju za rzdw Cartera CIA dostarczao polskim strajkujcym robotnikom kserokopiarki, kamery video, sprzt do nadawania programw radiowych i nawet urzdzenia umoliwiajce wamywanie si do programw oficjalnych. Gdy prezydentem zosta Reagan, pomoc zostaa wielokrotnie zwikszona. Zdaniem Vernona Waltersa poprzedni prezydenci USA zadowalali si powstrzymywaniem Zwizku Radzieckiego. Reagan tymczasem stworzy program wojen gwiezdnych", ktry zmusi ZSRR do podjcia kosztownych zbroje, ktre doprowadziy do zaamania si gospodarki tego kraju. Program ten by jednak naraony na krytyk ze wzgldu na koszty i zagroenie nowym wycigiem zbroje. Tymczasem administracja Reagana chciaa unikn krytyki ze strony Kocioa, a zwaszcza papiea, ktry ju wczeniej potpi wycig zbroje. Dlatego Reagan wysa do papiea swojego szefa CIA z zadaniem przekonania papiea do poparcia programu. To byo jedno z najbardziej niezwykych dowiadcze mojego ycia. Wszystko mu wyoyem i - jak sdz - z powodzeniem, gdy papie nigdy nie skrytykowa naszego programu obrony, a tylko o to nam chodzio". W rzeczywistoci jednak papie zrobi znacznie wicej. Najpierw zagodzi tekst dokumentu na temat wojen gwiezdnych", Przygotowany przez biskupw amerykaskich, a nastpnie ocenzurowa bardzo krytyczny raport Papieskiej

Akademii Nauk, ktrej czonkw mianowa osobicie. Gdy kilka lat pniej Reagan zada, eby papie zdyscyplinowa ksiy, ktrzy udzielali poparcia teologii wyzwolenia i tym samym sprzeciwiali si amerykaskiej hegemonii w regionie Ameryki Centralnej, papie bezzwocznie zastosowa si do tego yczenia, jadc do Nikaragui, gdzie publicznie znieway Ernesto Cardenal, ksidza i czonka gabinetu. Podczas spotkania z mieszkacami Managui, ktrzy skandowali: Pokj! Pokj!", papie rozkaza ludziom, eby si zamknli". Rewelacje ujawnione w filmie stanowi potwierdzenie sensacyjnych doniesie zawartych w biografii papiea z roku 1996. W ksice tej, jej autor, Carl Bernstein, ktremu saw przyniosa afera Watergate, przedstawi szczegy godnego napitnowania przymierza pomidzy supermocarstwem i gow Kocioa katolickiego, majcego na celu najpierw obalenie komunizmu, a potem walk z terroryzmem w Ameryce aciskiej i krajach muzumaskich. Gdy ksik opublikowano po raz pierwszy, zawarte w niej sensacyjne informacje spotkay si z niedowierzaniem komentatorw. Dzisiaj, po potwierdzeniu z pierwszej rki, trudniej bdzie ukry prawd. I ksika, i film powinny w kocu otworzy oczy wszystkim, ktrzy wierz w deklarowany przez kraje Zachodu idea rozdziau pastwa i Kocioa.Muslimedia", 16-31 grudnia 1997

Papie i mafiaPaul L. WilliamsBiada wam, uczeni w Pimie i faryzeusze, obudnicy! Bo podobni jestecie do grobw pobielonych, ktre z zewntrz wygldaj piknie, lecz wewntrz pene s koci trupich i wszelkiego plugastwa. (28) Tak i wy z zewntrz wydajecie si ludziom sprawiedliwi, lecz wewntrz peni jestecie obudy i nieprawoci. Ew. Mateusza 23: 27-28, Biblia Tysiclecia

Od roku 1978, gdy papie Jan Pawe II zasiad na Piotrowym tronie, mafia sycylijska nasilia swoj dziaalno w Polsce, czsto we wsppracy z organizacjami przestpczymi z Rosji i z Czeczeni, wsplnie z ktrymi z powodzeniem rozwijaa swoje globalne interesy. Do roku 2002 Polska, kraj, w ktrym przed rokiem 1989 narkomania i handel narkotykami niemal nie istniay, staa si jednym z gwnych orodkw obrotu tym przynoszcym krociowe zyski towarem. Ponad 15 ton heroiny napywa kadego roku do Polski z niewielkiego tureckiego portu, Sofii, gdzie sycylijscy porednicy kupuj j od handlarzy tureckich, tzw. babas. Nie chodzi tu o niskiej jakoci towar, nadajcy si tylko do palenia, ktry przewaa w dostawach z krajw Dalekiego Wschodu. Do Polski sprowadza si heroin najwyszej jakoci, wietnie nadajc si do wstrzykiwania, pochodzc z krajw tzw. zotego trjkta": Iranu, Pakistanu i Afganistanu*.*Paul L. Williams, Al-Kaida - bractwo terroru, Studio Emka, czerwiec 2002 r., ss. 164-166.

W Sofii heroina adowana jest na statki i - przez Morze Czarne - przewoona na Ukrain, skd trafia do Polski. Trudno o lepszy szlak przerzutowy. Nie tylko ze wzgldu na idealne pooenie Polski midzy Europ Wschodni i Zachodni, ale rwnie dlatego, e granica Polski z Ukrain jest bardzo sabo chroniona. W Polsce rozkwitaj rwnie inne dziedziny biznesu narkotykowego. Z tego kraju pochodzi okoo 40 proc. amfetaminy, ktra trafia na rynki Europy Zachodniej i Stanw Zjednoczonych. Tu ulokowano gwne europejskie siedziby magnatw narkotykowych z Ameryki aciskiej (dziki powizaniom z Licio Gellim i lo P-2). W Polsce poudniowoamerykaska kokaina jest poddawana wstpnej obrbce i oczyszczana*. Kwitncy biznes nie pozostaje bez wpywu na ycie Polakw. W 1978 roku liczba zaywajcych kokain lub heroin nie sigaa nawet 5 tysicy. 24 lata pniej ich liczb szacowano ju na okoo 200 tysicy, z czego co najmniej poowa bya od narkotykw uzaleniona**.*Robert Young Pelton, The WorlcTs Most Dangerous Places (New York: Harper Resource, 2000), s. 147. **International Crime Assessment" - raport przygotowany w ramach prezydenckiej strategii na rzecz kontroli przestpczoci midzynarodowej przez FBI, CIA, the Drug Enforcement Administration, the USA Customs Service i USA Secret Service w maju 1998 roku.

W ostatnich dekadach Polska staa si rwnie wanym centrum handlu broni i amunicj sprzedawan wielu stosujcym terror rzdom i organizacjom. Organizacja Wyzwolenia Palestyny na przykad niemal cae swoje uzbrojenie kupuje w Polsce. Na targowiskach w Warszawie i Krakowie wybr broni jest bardzo szeroki. Bez trudu mona naby miny ldowe, granaty, noktowizory, dziaa, rakiety ziemiapowietrze, helikoptery Kobra i niemieckie czogi Leopard". Inna dziedzin nielegalnej dziaalnoci zarobkowej, ktra wietnie si w Polsce rozwija dziki obecnoci mafii sycylijskiej, jest handel ywym towarem. Kobiety i dzieci s porywane i przewoone do Mediolanu albo innych woskich miast, gdzie s sprzedawane bogatym biznesmenom z krajw arabskich. Jednak najwiksze zyski, jakie mafii przynosi jej dziaalno w Polsce, pochodz z nielegalnego skadowania toksycznych odpadw przemysowych. W Polsce mona bez trudu pozby si odpadw, ktre nie mog by skadowane w adnym innym kraju: odpady medyczne i sanitarne, toksyczne substancje z fabryk chemicznych i promieniotwrcze odpady z elektrowni atomowych. Odpady i ich skadowanie stay si w ostatnich latach gwnym obszarem zainteresowania mafii sycylijskiej w Europie i w Stanach Zjednoczonych. Mafijne organizacje - nowojorskie rodziny Genovese, Gambino i Lucchese oraz dziaajce na Sycylii rodziny Inzerillo, Busceta i Greco prowadz coraz bardziej wyrafinowan dziaalno. Ograniczyy handel broni na rzecz handlu odpadami. W roku 2002 amerykaskie Federalne Biuro ledcze szacowao, e Camorra, organizacja przestpcza z Neapolu, starsza nawet ni sycylijska mafia, zarobia od 3,5 do 8,5 miliarda dolarw na nielegalnym skadowaniu odpadw toksycznych w Polsce*.*Tame.

Trudno si dziwi, e ludzie interesu i czonkowie mafii z waciwymi powizaniami, nie ustaj w poszukiwaniu miejsc na dalsze nielegalne wysypiska. Jesieni 1996, dwaj dziennikarze, Mitch Grochowski i autor tego artykuu,

spotkali si z Renato Marianim, wacicielem Empire Landfill", jednej z najwikszych firm zajmujcych si skadowaniem odpadw w USA. Wkrtce potem Marianiego skazano za udzia w nielegalnym finansowaniu kampanii prezydenckiej jednego z kandydatw w roku 1996. Podczas spotkania Mariani opowiada nam o dziaalnoci swojej firmy i o planach utworzenia ogromnego wysypiska pod Krakowem. Chwali si, e ma w Polsce znakomite dojcia" dziki pewnemu bogatemu biznesmenowi, ktry - wedug dobrze poinformowanych rde - powizany jest z organizacjami przestpczymi w Nowym Jorku i New Jersey. w czowiek interesu, ktry prowadzi dziaalno ze swojej siedziby w Polsce, peni funkcj nieoficjalnego" ambasadora w Watykanie, gdzie mia natychmiastowy i nieograniczony dostp do samego papiea. Mariani wyjania, e prowadzc interesy w Polsce, nie stara si nawiza kontaktw z politykami: ani z komunistami, ani z demokratami. Jego polscy wsppracownicy zapewniali go, e podjcie w ich ojczynie dziaalnoci na szerok skal moliwe jest tylko pod warunkiem zyskania przychylnoci papiea. - W Polsce nie mona niczego osign bez papieskiego poparcia - powiedzia nam Mariani. Powizania mafii sycylijskiej z przedsibiorstwem Watykan" pozostaj nienaruszone. Pontyfikat Jana Pawa II nie przynis ani postpowych reform w stylu Jana XXIII lub Pawa VI, ani powrotu do tradycyjnych form kultu i nauczania. Przyczyni si za to do umocnienia pozycji Watykanu jako instytucji finansowej i politycznej. Podstawowym celem tej firmy nie jest zgbianie i szerzenie wiedzy duchowej w wieku niepewnoci, lecz ochrona wasnych interesw. W ich obronie Koci siga po intrygi, faszerstwa i kradziee, a jeli sytuacja tego wymaga, nie brzydzi si take rozlewu krwi. Nie ma wtpliwoci. Jan Pawe II nie jest aktywnym czonkiem rodziny Cosa Nostra ani neofaszystowskiej loy P2. Jednak nie sprzeciwi si, gdy masoni z otoczenia mistrza Gelli'ego zachowali swoje stanowiska w Watykanie i nie zdecydowa si zerwa zwizkw Kocioa z mafi. Przeciwnie, umocni je i odmwi wprowadzenia jakichkolwiek zmian w zasadach dziaania Banku Watykaskiego. Ponadto, z jakiego tajemniczego powodu papie chroni arcybiskupa Marcinkusa przed wymiarem sprawiedliwoci, a nawet prbowa wynie tego skompromitowanego watykaskiego bankiera do godnoci kardynaa. To prawda, Jan Pawe II wypowiedzia si krytycznie na temat zorganizowanej przestpczoci podczas swej podry na Sycyli w 1993 roku. W wygoszonej podczas tej pielgrzymki homilii papie zwrci si do czonkw mafii w te sowa: Nie zabijajcie. aden czowiek, adna ludzka organizacja, nawet mafia, nie ma prawa do decydowania o ludzkim yciu. To najwitsze z praw naley wycznie do Boga"*.*Catholic News Service", 28 padziernika 1993 roku.

Jest rwnie prawd, e papie potpi zabjstwo o. Giuseppe Puglisiego, czynnego wroga zorganizowanej przestpczoci na Sycylii. Jego sowa nie brzmi jednak wiarygodnie, gdy w dalszym cigu prowadzone s nielegalne transakcje midzy Watykanem i rodzinami mafijnymi. 3 padziernika 1999 roku, trzy lata po ogoszeniu przez Jana Pawa II zamiaru beatyfikacji ojca Puglisiego, w Palermo aresztowano dwudziestu jeden czonkw mafii sycylijskiej za udzia w internetowym oszustwie bankowym przeprowadzonym we wsppracy z Bankiem Watykaskim. Antonio Orlando, mzg tej operacji, wyudzi z bankw w caej Europie 264 miliardy lirw (okoo 115 milionw dolarw). Pienidze przesano na konto niejakiej Emilii Romagni z pnocnych Woch, skd przelano je dalej, na rne konta w Banku

Watykaskim*. Na krtko przez aresztowaniem Orlando i jego ludzie przystpili do realizacji planu wyudzenia 2 bilionw lirw (okoo l miliarda dolarw USA) z Banku Sycylii. Wedug Giuseppe Limii, szefa woskiej komisji do walki z mafi, aresztowanie sprawcw pokazao, jak niebezpiecznym narzdziem sta si internet w rkach mafii**. Mimo schwytania i pniejszego skazania sprawcw usiowania oszustwa woscy ledczy nie mogli zbada tych wtkw sprawy, ktre wizay si z dziaalnoci Banku Watykaskiego. Nie zezwala na to suwerenny status Pastwa Watykaskiego. Dalsze dowody prowadzenia przez Watykan za pontyfikatu Jana Pawa II nielegalnych machinacji finansowych przedstawi szanowany dziennik londyski, The Daily Telegraph", gdzie 19 listopada 2001 roku ukaza si artyku, ktrego autor zaliczy Bank Watykaski (wraz z bankami w takich krajach jak Mauritius, Makao czy Nauru) do najwikszych na wiecie pralni brudnych pienidzy***.*Kinhua News Agency", 3 padziernika 1999 roku. **Tame. ***Michael Becket, Gangester's Paradise, The Daily Telegraph", 19 listopada 2001 r., s. 31.

Jan Pawe II w cigu 25 lat swego pontyfikatu pozosta zadziwiajco odporny na wszelk krytyk. Skandal nastpuje po skandalu, a wielu reporterw i komentatorw politycznych wci uchyla si od sowa krytyki papiea, nawet gdy zezwala cinkciarzom na handel na terenie wityni. Tez t doskonale ilustruje biografia polskiego papiea pira Carla Bernsteina i Marco Politiego. Ju sam tytu zdradza sualczy stosunek autorw wobec ich bohatera. Na stronach tej grubej ksigi autorzy, powszechnie szanowani dziennikarze, nawet nie prbuj zadawa niewygodnych pyta na temat tak zwanych zagubionych lat" z papieskiej biografii, nawet sowem nie wspominaj o Sindonie, Caham lub Gellim, nie domagaj si wyjanie na temat afery banku Ambrosiano, powiza z sycylijskimi rodzinami, arcybiskupa Marcinkusa i Banku Watykaskiego. Informacje na temat nielegalnych transakcji Watykanu, ktre zamieszczamy w niniejszej ksice, nie s w niczym przesadzone. Nie zostay take ubarwione z myl o masowym, akncym sensacji czytelniku. To wszystko s dobrze udokumentowane przypadki. Sfilmowano je i zarejestrowano jako dowody w laboratoriach kryminalistycznych, aktach policyjnych i muzeach Zagady. Gromadzili je i opracowywali tacy wybitni historycy i dziennikarze jak Richard Hammer, David Yallop, Claire Sterling, Nick Tosches i John Cornwell. Byy przedstawione w reportaach i programach informacyjnych w wielu krajach na wszystkich kontynentach. Takich informacji nie wolno pomija jako rzeczy bez znaczenia. Wywary one wielki wpyw na wszystkie dziedziny ycia: spoecznego, moralnego, duchowego, politycznego i gospodarczego - na progu XXI stulecia. W roku 1977, przed mierci, papie Pawe VI powiedzia: W kociele rozniosa si wo pieka. Szatan kry wok otarza*. Kiedy zy" wkroczy na teren rzymsko-katolickiej wityni? Kiedy niebiosa nie potrafiy uchroni przed nim swego ziemskiego przedstawicielstwa? Zdaniem niektrych stao si to w lutym 1929 roku, w dniu podpisania Traktatw Lateraskich**. Inni twierdz, e nastpio to znacznie dawniej, w soneczny padziernikowy poranek roku 312, gdy Milicjades, wty i zgrzybiay biskup Rzymu, pad na kolana przed rzymskim cesarzem Konstantynem, od ktrego otrzyma tytu Pontifex Maximus i obietnic niezmierzonych bogactw.

*Pawe VI, cytat za Malachi Martin, Fali of the Roman Church", New York, G.P Putnam 1981 r., s. 281. **Dwa odrbne akty prawne: 1) porozumienie zawarte 11 II 1929 midzy Stolic Apostolsk a rzdem w., stanowice rozwizanie tzw. kwestii rzymskiej (powstaej w wyniku zaboru Pastwa Kocielnego oraz odrzucenia przez Piusa IX tzw. ustawy gwarancyjnej Wiktora Emanuela II i uznania si papiea za winia Watykanu) (Encyklopedia PWN).

wici i grzesznicy Czy Watykan nie widzi rnicy?Patrick InnisCzy Koci katolicki kiedykolwiek przyjmie te same standardy przyzwoitoci, jakimi kieruje si wikszo szanowanych instytucji na wiecie? Przez stulecia jego gwnym celem byo uprzyjemnianie ycia barwnej grupie ajdakw i mizantropw. Ostatnio Koci doda kolejny rozdzia do tej smutnej historii, wystpujc w obronie byego dyktatora chilijskiego Augusto Pinocheta, ktremu grozia deportacja do Hiszpanii. Pinochet mia stan przed hiszpaskim sdem w zwizku z zaginiciem wielu osb narodowoci hiszpaskiej w Chile, w latach 1973-90, w okresie rzdw terroru. Chile ogosio amnesti dla sprawcw represji politycznych z tego okresu, ale Hiszpania, jak wiele innych pastw, nie widzi adnego powodu, by uaskawia zbrodniarza odpowiedzialnego za mier tysicy ludzi. Gosy oburzenia w reakcji na interwencj Watykanu w sprawie Pinocheta byy szczeglnie silne w Ameryce Poudniowej. Dziaajca w Argentynie grupa Matek z Placu de May o", ktra przyja t nazw od miejsca, w ktrym kobiety regularnie si zbieray, by zaprotestowa przeciwko zaginiciom czonkw ich rodzin, wysaa do Jana Pawa II list w ostrych sowach protestujcy przeciwko zaangaowaniu si Kocioa po stronie chilijskiego dyktatora. Kobiety wyraziy swj gniew i potpienie, zwracajc si do papiea per pan" zamiast zwykych, grzecznociowych formuek. Wyjaniajc nieformalny jzyk apelu, autorki listu stwierdziy m.in.: Zwracamy si do pana jak do zwykego czowieka, gdy uwaamy za aberracj, e siedzc na swoim tronie w Watykanie, nie dowiadczywszy tortur, okalecze ani gwatw, ma pan czelno domaga si aski dla tego mordercy, wystpujc w imieniu Chrystusa". Prezydent Argentyny Carlos Menem, w budzcym mdoci akcie politycznego wiernopoddastwa, przesa pniej papieowi list z przeprosinami. W rzeczywistoci watykaska obrona Pinocheta daleka jest od aberracji i atwo mona byo j przewidzie w oparciu o dobrze udokumentowane doniesienia na temat pomocy, jakiej udziela Koci nazistowskim zbrodniarzom wojennym po zakoczeniu drugiej wojny wiatowej. Pinochet naley do tej kategorii otrw, zbrodniczych prawicowych dyktatorw katolickich ze starej szkoy, na ktrych askawym okiem patrz atawistyczni, antydemokratyczni kryptofaszyci, ktrzy sprawuj wadz w Stolicy Apostolskiej. Takie podejcie dominuje w polityce Watykanu od dawna, co najmniej od wybuchu wojny domowej w Hiszpanii. Ideologia zabij komucha w imi Chrystusa" miewa si doskonale w Watykanie, gdzie ycie kadej idei, bez wzgldu na to, jak gupia lub odraajca by nie bya, mierzy si w stuleciach. Mimo wszystko zaskakuje, e papie nie ma w tej sprawie adnych wtpliwoci ani adnego poczucia winy. Mogoby si zdawa, e wiedza o krwawych

represjach w Chile i w Argentynie, jak rwnie powszechne oburzenie na postaw Kocioa wobec tych wydarze, wci nie przekroczya watykaskich bram. Tymczasem wedug doniesie Koci prowadzi kartotek porwa i zabjstw politycznych i dziki swym kontaktom w sferach rzdowych udziela informacji czonkom rodzin ofiar, ktrzy chcieli wiedzie, czy ich bliscy yj, czy te zostali zamordowani. Swoj odmow potpienia reimu Koci usprawiedliwia, twierdzc, e jego pozorna neutralno umoliwia ocalenie ycia kilku osb. W rzeczywistoci jednak, jedyne osoby, ktre udao si ocali dziki wysikom Kocioa katolickiego, wywodziy si z elit towarzyskich Chile i Argentyny. Ciche przyzwolenie Watykanu i argentyskich biskupw kontrastuje dramatycznie z uczuciami zwykych katolikw i dysydenckich duchownych. Jeden z zakonw, w skad ktrego wchodzili przede wszystkim duchowni irlandzcy i argentyscy, stanowi jedn z gwnych si opozycyjnych sprzeciwiajcych si przestpczej polityce argentyskiego rzdu. Istnienie tych obrocw ofiar represji w Kociele katolickim i brak poparcia Watykanu dla ich dziaalnoci, stanowi kolejne wiadectwo moralnego bankructwa przywdztwa Kocioa. Niektrzy z tych dysydentw zapacili yciem za swoje bohaterstwo, a mimo to nie doczekali si uznania ze strony przedstawicieli hierarchii. W tym samym czasie chorwacki faszysta, kardyna Stepinac i faszywa dziaaczka charytatywna, Matka Teresa z Kalkuty, znaleli si na szybkiej ciece" do kanonizacji. By moe cechujcy Koci katolicki instynkt przetrwania mona czciowo zrozumie. Tym jednak, czego z pewnoci nie mona zrozumie, a tym bardziej usprawiedliwi, s jego gorszce zwizki z najbardziej zajadymi, represyjnymi i reakcyjnymi reimami na caym wiecie. I chocia w ostatnim okresie Watykan przejawi pierwsze oznaki zrozumienia, e jego rola w Holokaucie by moe nie bya taka, jaka by powinna, tak naprawd niewiele si zmienio. Nawet obecnie, gdy Koci ma nadzwyczajn okazj, by ograniczy liczb aktw wrogoci popenianych na Pwyspie Bakaskim, wci bardziej zajmuj go kwestie takie, jak aborcja i homoseksualizm. Ostatnie inicjatywy dyplomatyczne papiea jednoznacznie wskazuj, e pewne ustpstwa ze strony lewicowych rzdw s dla niego znacznie waniejsze ni powstrzymanie przelewu krwi muzumanw i prawosawnych chrzecijan w krajach dawnej Jugosawii. Gdyby Hitler przey do naszych czasw, byby z pewnoci szanowanym przez Koci katolikiem.Newsletter of Humanist of Washington, Wiosna 1999

Uwaga - zy papie!Joseph AaronPapie wybiera si do Izraela, co najwyraniej wprawia w eufori ca zgraj oficjeli, ktrzy robi kariery, przymilajc si katolikom. Tymczasem wszyscy ydzi, ktrym na sercu ley los Jerozolimy, powinni raczej dre ze strachu. Wystarczy poczeka kilka dni. Podczas pobytu w Jerozolimie papie z pewnoci powie co, co postawi nam wszystkim wosy na gowie. I to na oczach caego wiata. Wiem, wiem, mwi jak papieoerca". Zapewniam was jednak, e papieoerc" nie jestem, cho przyznaj, e od czasu do czasu bywam wobec

papiea krytyczny i to - jak sdz - z dobrego powodu. Jeli bowiem chodzi o sprawy ydowskie, jest on wprawdzie mistrzem propagandy, ale tak naprawd nie jest naszym przyjacielem, lecz wrogiem. Jan Pawe II chtnie wypowiada si na tematy ydowskie i czyni to w sposb, ktra ma zwrci na niego uwag caego wiata. Z pewnoci zdarzyo mu si rwnie robi rzeczy, ktrym trudno co zarzuci. Odwiedzi rzymsk synagog i obz owicimski, uy hebrajskiego sowa Szoah" na okrelenie Zagady", zapali wiece chanukkowe w dziewicioramiennym kandelabrze, spotyka si z grupami ydowskimi wszelkiego rodzaju i od czasu do czasu mwi ydach rzeczy sympatyczne. Mwic oglnie, papie przyj postaw, ktr mona okreli jako hollywoodzk". Wie, jak si ustawi, eby dobrze wypa w telewizji i opowiada banay, ktre dobrze wypadaj w gazetach. Zebra za to sporo pochwa, jednak tak naprawd nie zrobi nic wanego w najistotniejszych sprawach. Gdy grupa Polakw ustawia setki krzyy na terenie obozu owicimskiego, J.P 2 stwierdzi, e jest to sprawa lokalna i e Watykan nic w tej sprawie nie zamierza zrobi. Gdy ugrupowania ydowskie zwrciy si do papiea z prob, by nie spotyka si z nazist Kurtem Waldheimem - on spotkania nie odwoa, a gdy poprosilimy go, eby porzuci zamiar beatyfikacji chorwackiego arcybiskupa Stepinaca, ktry kolaborowa z marionetkowym reimem faszystowskim, rzdzcym Chorwacj podczas drugiej wojny wiatowej, papie nie raczy nam nawet odpowiedzie. W ten sam sposb potraktowa prob rodowisk ydowskich zabiegajcych o wstrzymanie kanonizacji Edyty Stein. Stein urodzia si jako ydwka, ale przesza na katolicyzm, zostaa zakonnic i zgina w Owicimiu. Podczas uroczystoci papie stwierdzi, e jej chrzciny nie oznaczay w adnym razie zerwania z ydowskim dziedzictwem. Trzeba to byo powiedzie jej ydowskiej matce!!! Odmowa uznania, e Stein zgina, gdy urodzia si ydwk i nadawanie rozgosu przypadkowi ydwki, ktra zostaa katolick zakonnic, byo okruciestwem wobec ofiar zagady i ich rodzin" - powiedzia jeden z przywdcw ydowskich. Gdy papie zapowiedzia, e zamierza wprowadzi Piusa XII na szybk ciek do witoci, rodowiska ydowskie zawrzay z oburzenia, e ten wojenny" papie zostanie uhonorowany w taki sposb. Pius XII nie uczyni nic, eby pomc ofiarom Holokaustu, zrobi za to niejedno dla Hitlera. Jan Pawe II bez wahania wprowadzi go na otarze. W ten sposb doszlimy do sprawy najwaniejszej, w ktrej Jan Pawe II nie zrobi dla ydw dosownie nic - do tragedii Holokaustu. Prawda jest taka, e papie wiele razy odmawia przeproszenia za to, co Watykan zrobi i za to, czego nie zrobi podczas Zagady. Nie chcia powiedzie tego jednego sowa, ktre znaczyoby tak wiele: przepraszam! Sowo to wypowiedzieli przywdcy wikszoci krajw europejskich i wielu diecezji w Europie i w Ameryce Pnocnej. Odmwi tylko papie. Mao tego. Gdy Watykan wyda wreszcie dokument w sprawie Holokaustu, pt. Pamitamy: zaduma nad Holokaustem", papie skorzysta z okazji, by wystpi w obronie Piusa XII i cakowicie wyprze si w imieniu Watykanu wszelkiej odpowiedzialnoci. Jednoczenie w dalszym cigu odmawia historykom dostpu do watykaskich archiww, co uniemoliwia rzeteln ocen roli, jak Stolica Apostolska odegraa podczas Zagady.

Z drugiej strony podczas kadej kolejnej pielgrzymki do Polski papie odwiedza ydowske miejsca pamici i dba, by to wydarzenie byo zauwaone przez media. Oto cay Jan Pawe II - zawsze chtny do udziau w wielkim przedstawieniu, gdy jednak chodzi o sprawy istotne, okazuje si znacznie mniej chtny do pokazania, e jest naszym prawdziwym przyjacielem. Przekonamy si o tym w najbliszych tygodniach i miesicach, gdy kwestia Jerozolimy stanie si przedmiotem negocjacji izraelsko-palestyskich. Obawiam si, e papie po raz kolejny udowodni, e jest tylko rdem dodatkowych kopotw. Prawd powiedziawszy ju poczyni w tej sprawie pierwsze kroki. W ubiegym miesicu Watykan i Organizacja Wyzwolenia Palestyny podpisay przeomowe porozumienie, w ktrym mwi si midzy innymi, e kada jednostronna decyzja w sprawie Jerozolimy byaby prawnie i moralnie nie do przyjcia". Znajdujemy tam take wezwanie do nadania Jerozolimie specjalnego statusu, uzgodnionego przez spoeczno midzynarodow", ktry pomgby ochroni waciw, sakraln tosamo tego miasta i jego uniwersalne, kulturowe i religijne dziedzictwo. Niepojte! Miesza si w sam rodek sporu o Jerozolim, gdy rozmowy na temat statusu tego miasta weszy w krytyczn faz. I dlaczego zawarte w dokumencie ostrzeenie jest wymierzone tylko w jedn stron? Warto zwrci take uwag, e papie po raz kolejny nawouje do nadania Jerozolimie statusu wolnego miasta pod kontrol midzynarodow. Oznacza to oczywicie utrat izraelskiej suwerennoci. Gdy rzd Izraela skrytykowa Watykan za przyjcie dokumentu, ten odpowiedzia w charakterystyczny dla siebie sposb, jzykiem ubogaconym", ktry tak naprawd suy do ukrywania prawdy, e Izrael nie ma powodu do niezadowolenia, gdy w dokumencie nie wspomina si o sytuacji politycznej Jerozolimy, a tylko o jej aspektach religijnych". Tak, tak, jakby inaczej! Nie ma nic politycznego w wezwaniu do uczynienia Jerozolimy wolnym miastem pod zarzdem midzynarodowym - nic politycznego w podpisaniu porozumienia z Jaserem Arafatem! Jan Pawe II, cho jest zdumiewajco podobny do mojego dziadka, nie jest przyjacielem ydw, nie wtedy zwaszcza, gdy ma to jakiekolwiek znaczenie, nie wtedy, gdy dotyczy to spraw wanych. Tak wic, gdy papie przyjedzie do Izraela, suchajcie uwanie jego sw. Papie stwierdzi wyranie, e jego wizyta bdzie miaa charakter religijny, nie polityczny" - powiedzia wielebny Michael McGarry, katolicki rektor Tantur Ecumenical Institute for Theological Studies pod Jerozolim. Chyba ma on jednak do rozumu, eby wiedzie, e kade jego sowo bdzie rozumiane jak wypowied polityczna". Ma! Z pewnoci! Wanie dlatego - cho tak wielu wyksztaconych ydw z podnieceniem oczekuje tej wizyty - czubym si o wiele lepiej, gdyby Jan Pawe II, szukajc kolejnej okazji, by znale si w wietle reflektorw, wybra si na zakupy do ydowskich delikatesw na Brooklynie, a nie do Jerozolimy.Jewish Bulletln of Northern California"

Wiara czy rozum?

Peter SchwartzW swojej ostatniej encyklice papie okrela si jako przyjaciel rozumu - w rzeczywistoci jednak jest jego nieprzejednanym wrogiem. W dzisiejszej cywilizacji przemysowej ludzie bez trudu dostrzegaj rnice midzy tym, co wieckie, a tym, co religijne. Nawet gboko wierzcy na og nie upieraj si, e Pismo wite ma warto naukow, tak jak ci, ktrzy systematycznie studiuj horoskopy, wcale nie twierdz, e astrologia jest dziedzin astronomii. W ostatniej encyklice Jan Pawe II prbuje zatrze te rnice. W dokumencie zatytuowanym Wiara i rozum" stara si pogodzi rozumno z religijnoci, przede wszystkim po to, by t pierwsz podporzdkowa tej drugiej. Jak papie chce to osign? Przedstawiajc Koci, tego najwikszego i najbardziej zajadego wroga rozumu, jako jego przyjaciela. Wiara i rozum to dwa odrbne, by nie rzec wzajemnie sprzeczne wiaty. Zwolennicy wiary powiadaj, e musimy uzna prawdziwo tego, co niedostpne dla rozumu i e w sytuacji braku obiektywnych dowodw lub wtedy, gdy dowody te zaprzeczaj treciom religii, musimy uzna autorytet wiary. Z drugiej strony zwolennicy rozumu utrzymuj, e czowiek moe zbliy si do prawdy wycznie w drodze mylenia racjonalnego, w oparciu o dane, ktrych dostarczaj mu zmysy. Co w takim razie moe mie na myli papie, gdy nawouje do uznania zgodnoci wiedzy rozumowej z wiedz opart na wierze"? Czy chodzi mu o to, e rozum powinien by stosowany w badaniach, ktre mog prowadzi do wnioskw sprzecznych z nauczaniem Kocioa? To oczywicie jest dla Wojtyy nie do przyjcia. Stwierdza to wprost na kartach encykliki: Wierni chrzecijanie nie tylko nie maj prawa do obrony tych twierdze nauki, ktre s sprzeczne z treciami wiary, ale wrcz maj obowizek uzna je za bdy, ktrych podobiestwo do prawdy jest zudne". Zgodno oznacza wic, e rozum powinien by uywany wtedy i w taki sposb, na jaki wiara wyraa zgod. W istocie oznacza to odrzucenie rozumu, ktremu papie powierza rol suebn wobec religii. Wybr jest zawsze albo, albo": albo z rozumu korzystamy, albo go odrzucamy, uznajc, e podlega on jakiej wyszej instancji. Droga porednia nie istnieje. Caa encyklika jest w istocie podstpnym atakiem na rozum oraz na ludzk zdolno i prawo do ksztatowania ycia przede wszystkim w oparciu o mylenie racjonalne. Papie dowodzi na przykad, e rdem takich wspczesnych negatywnych zjawisk jak totalitaryzm i relatywizm moralny jest zastpienie wiary przez rozum. Tymczasem prawda jest dokadnie odwrotna: zo, o ktrym mowa, jest produktem tej samej antyracjonalistycznej filozofii, ktr uprawia i popiera papie. Moralny relatywizm utrzymuje, e nie istniej racjonalne, powszechnie obowizujce zasady etyki, ale wycznie arbitralne preferencje. Papie odrzuca ten pogld, zarzucajc rozumowi, e w sprawach wartoci jest on nieudolnym przewodnikiem, e jego rozstrzygnicia s wysoce niepewne i e powinnimy lepo podporzdkowa si dyktatowi Kocioa. Jeden mwi: jest tak czy inaczej, bo tak mi si wydaje". Kto drugi powie: wierz, e tak jest". Rzadziej syszymy wypowiedzi typu.- twierdz, e jest wanie tak, gdy zostao to naukowo udowodnione". Totalitaryzm nie jest dzieckiem rozumu - zrodzi si z wiary. To wiara potrzebuje siy, by wprowadza w ycie swe treci. Jeli dwie racjonalne osoby nie zgadzaj si ze sob, korzystaj z dobrze uzasadnionej wiedzy i logicznych

argumentw, by przekona si do zmiany stanowiska. Jeli jednak podstaw ich wiedzy jest mistyczna wiara, logika i oparta na niej argumentacja staj si bezuyteczne. Pozostaje tylko proste stwierdzenie: Wierz, e jest wanie tak i lepiej bdzie, eby i ty w to uwierzy." Nie ma miejsca na argumentacj - pozostaje tylko sia. W historii ludzkoci zawsze byo tak, e wolno nie moga istnie tam, gdzie religia zajmowaa pozycj dominujc. Od przeladowa inkwizycji, ktrych ofiar pad midzy innymi Galileusz, i iraskich ajatollahw, ktrzy skazali Salmana Rushdiego za goszenie nieprawomylnych pogldw na temat islamu, a po wspczesne napady na kliniki aborcyjne, dokonywane w imieniu religii - sia bya i jest gwnym sposobem krzewienia wiary religijnej. Papie pragnie, by czowiek y pod rzdami wiary, ale nie chce, eby wierni po prostu odrzucili wspczesny wiat racjonalnej myli: wiat nauki, techniki i twrczoci - tym wiatem te chce rzdzi. Tak wic godzi" oba krlestwa w nadziei, e kiedy Koci niepodzielnie zapanuje nad caym wiatem. Tak naprawd chce on powrotu redniowiecza, gdy filozofia bya teologi, gdy nauka" zajmowaa si badaniem objawienia, a najwybitniejsi myliciele z tzw. szkoy scholastycznej nauczali, e to Biblia jest rdem wszelkiej prawdy. Papie chce, by dzisiejsi intelektualici rwnie uywali rozumu w ten sposb, by suy on wierze i porusza si w wyznaczonych przez ni granicach. Dlatego obrona suwerennoci rozumu staje si dzi najpilniejsz potrzeb. Walka toczy si midzy tymi, ktrzy rozum jego nadrzdn rol bez wahania uznaj i tymi, jak papie, ktrzy chc go podporzdkowa tajemniczym drgnieniom serca lub religijnym dogmatom.Religion vs Morality", Ayn Rand Institute, 2000

Biedni do zbawienia koniecznie potrzebni Dlaczego papie potpia pastwo opiekucze?Andrzej DominiczakS na wiecie kraje, w ktrych rocznice i jubileusze staj si okazj do rachunku sumienia, krytycznego namysu lub publicznej debaty. Prowadzi si tam spory, zwolennicy i przeciwnicy jubilatw wytykaj im bdy, chwal dokonania i demaskuj rzekome osignicia. Czynni i bierni uczestnicy jubileuszowych polemik pielgnuj w ten sposb kultur intelektualn swych krajw, umacniaj wolno myli, sowa i sumie i krok po kroku przyczyniaj si do poprawy wiata, w ktrym yj. W Polsce jubileuszom towarzysz fanfary, uroczyste mowy i przemarsze. Nie ma kwestii spornych, wszystko jest jasne, by nie rzec oczywiste, zwaszcza gdy jubilatem jest sdziwy boek", wielki rodak", taternik", filozof", aktor", poeta", m stanu", wyzwoliciel narodw etc." - Jan Pawe II. W Polsce si nie dyskutuje ju na pewno nie o papieu. Ojczyzna oddaje mu hod, darzy czci, okazuje uwielbienie i gosi jego chwa. Kult papiea-Polaka - zakorzeniony w narodowych kompleksach i mesjanistycznych tsknotach - coraz wyraniej przyjmuje ksztat nacjonalistycznej histerii. Pytkiej zapewne, do silnej Jednak, by spowodowa lepot, czy moe zalepienie - stan wymagajcy dugotrwaej terapii, nierzadko prowadzcy do nieodwracalnych szkd.

Adoracja papiea ma jedn przewag nad kultami Zeusa, Wisznu i Jehowy papie niezaprzeczalnie istnieje, przez co oddawana mu cze jawi si jako mniej absurdalna. Z drugiej strony jednak historia uczy, e bogowie ywi, boyszcza, skuteczniej ni ich niebiascy pobratymcy realizuj swoje polityczne cele i skuteczniej zatruwaj ludziom ycie. Jan Pawe II nie ustpuje pod tym wzgldem swoim poprzednikom: wieckim i religijnym - jest rwnie cyniczny i przebiegy. Przyznaj to nawet jego krytycy z wolnego wiata - ci sami, ktrzy stawiaj mu najcisze zarzuty. Jana Pawa II oskara si o choroby i mier milionw ludzi w trzecim wiecie, o dyskryminacj kobiet i mniejszoci seksualnych, o umocnienie autorytarnego stylu rzdw w Kociele katolickim, o zwizki z mafi, zagraanie wolnoci bada naukowych, wolnoci sowa i innych swobd. e papie jest wrogiem wolnoci, wiemy od dawna, cho w polskiej prasie i telewizji panuje w tej sprawie zmowa milczenia. Mniej natomiast wiadomo o polityce spoecznej papiea, o jego stosunku do problemu pogbiajcej si przepaci midzy biednymi i bogatymi, o tym wreszcie, dlaczego potpia model pastwa opiekuczego, dziki ktremu w Europie drugiej poowy XX wieku doszo do zdecydowanego ograniczenia sfery ubstwa i wyzysku. Wedle wiedzy potocznej Koci katolicki nie naley do wrogw pastwa opiekuczego. Goszone przez t instytucj wartoci: mio bliniego, nakaz praktykowania miosierdzia i pomocy potrzebujcym sprawiaj, e opinia publiczna spodziewa si raczej poparcia Kocioa dla rzdowych programw pomocy spoecznej. Tymczasem Wojtya pastwo opiekucze odrzuca, twierdzc przy tym, e podstawowym rodkiem pomocy ubogim powinna by prywatna dobroczynno. Stanowisko to, wraz z obszernym uzasadnieniem, Jan Pawe II po raz pierwszy przedstawi w roku 1988 w posynodalnej adhortacji apostolskiej Christifideles Laici". W dokumencie tym papie tumaczy, e solidarno, czyli cnota, dziki ktrej kochamy naszych blinich ze wzgldu na ich i nasz przynaleno do tego samego rodzaju ludzkiego, zakorzeniona jest w miosierdziu. Solidarno powiada autor - jest cnot naturaln, podczas gdy miosierdzie dane nam jest przez Boga, w akcie aski, podczas chrztu. To dziki niemu" - tumaczy papie - potrafimy kocha Boga i naszych blinich w Bogu. Miosierdzie wyraa si w szczodroci i oddaniu drugiemu czowiekowi, w zachowaniach, ktre okrelamy jako 'akty miosierdzia', takich jak nakarmienie godnego lub przyodzianie nagiego, etc. Mio bliniego wyraajca si w najstarszych i zawsze nowych dzieach miosierdzia co do ciaa i co do ducha, stanowi najbardziej bezporedni, powszechn i powszedni form owego oywiania duchem chrzecijaskim porzdku doczesnego, co stanowi specyficzne zadanie wieckich. Bez miosierdzia mio, jak powinnimy darzy naszych blinich jest znacznie zuboona". Waciwym sensem miosierdzia okazuje si wic nie troska o los drugiego czowieka, godnego lub chorego, lecz o stan wasnej duszy. Podobn myl znajdujemy ju u w. Pawa: I gdybym rozda na jamun ca majtno moj, a ciao wystawi na spalenie, lecz mioci bym nie mia, nic bym nie zyska." Akty miosierdzia obliczone s na wasn korzy - bez nich nasza mio jest niepena, a zbawienie niepewne. Interweniujc bezporednio i pozbawiajc spoeczestwo odpowiedzialnoci" - powiada papie w encyklice Centesimus Annus" - pastwo opiekucze powoduje utrat ludzkich energii i przesadny wzrost publicznych struktur, w ktrych - przy ogromnych kosztach - raczej dominuje logika biurokratyczna, anieli troska o to, by suy korzystajcym z nich ludziom. Istotnie, wydaje si, e lepiej zna i moe zaspokoi potrzeby ten, kto styka si z nimi z bliska i kto czuje si blinim czowieka

potrzebujcego. Przy tym czsto pewnego rodzaju potrzeby wymagaj odpowiedzi wykraczajcej poza porzdek tylko materialny, takiej mianowicie, ktra potrafi wyj naprzeciw gbszym potrzebom ludzkim". Jakie to i czyje gbsze potrzeby ma na myli przywdca organizacji, ktra przez stulecia zarzdzaa instytucjami charytatywnymi na kilku kontynentach i ktrej pozycja w wyniku umocnienia si pastwa opiekuczego wyranie osaba? Czy papieowi chodzi o najgbsze potrzeby ludzi, czy te Kocioa katolickiego, Pod ktrego opiekuczymi skrzydami ludzie ci dotd trwali w biedzie i w ponieniu? Jan Pawe II odrzuca wiat, w ktrym nie ma biedakw lub jest ich garstka, gdy wiat taki zagraa wpywo