Prowadzenie polityki pieni´˝nej w ramach strategii bezpoÊredniego celuinflacyjnego wymaga, jak ju˝ pisaliÊmy w poprzednim miesiàcu, szerokiegokontekstu analitycznego i modelowego. ZnajomoÊç i zrozumienie mechanizmutransmisji impulsów polityki pieni´˝nej sà bez wàtpienia najwa˝niejszym jegoelementem, stàd modele makroekonomiczne stanowià najwa˝niejszà cz´Êçwarsztatu analitycznego nowoczesnego banku centralnego. Budowai wykorzystywanie takich modeli wymagajà, oczywiÊcie, zarówno dog∏´bnejznajomoÊci wspó∏czesnej makroekonomii, jak i gromadzenia orazprzetwarzania ogromnych iloÊci danych statystycznych opisujàcychw zagregowany sposób ca∏à gospodark´ oraz jej najwa˝niejsze elementy.Dzia∏ania takie, prowadzone równie˝ na znacznà skal´ w Narodowym BankuPolskim, nie wystarczajà jednak dla zapewnienia odpowiedniej jakoÊcii skutecznoÊci polityki pieni´˝nej.

Wa˝nym elementem uzupe∏niajàcym je sà informacje o zachowaniach i poglàdach pojedynczychpodmiotów gospodarczych: osób prywatnych i przedsi´biorstw. Ich istotnym êród∏em sà oczywiÊcie cz´stespotkania cz∏onków Rady Polityki Pieni´˝nej i kierownictwa Narodowego Banku Polskiegoz przedstawicielami przedsi´biorców, informacje pochodzàce z mediów czy prowadzone przez rozmaiteoÊrodki badania opinii publicznej. Niezwykle wa˝nà rol´ w tej grupie informacji odgrywajà jednak wynikiprac prowadzonych przez sam bank centralny lub te˝ na jego zlecenie, a najistotniejsze sà wÊród nichwyniki dwóch projektów badawczych NBP.

Pierwszy z nich, rozpocz´ty w 1999 r., to badanie oczekiwaƒ inflacyjnych osób prywatnych.Ankietowanie osób sk∏adajàcych si´ na losowà prób´ reprezentatywnà dla populacji osób powy˝ej 15. roku˝ycia prowadzi Ipsos-Demoskop. Przetwarzanie wyników tej ankiety, pozwalajàce na uzyskanie liczbowejcharakterystyki inflacji, jakiej ankietowani oczekujà za rok od momentu badania, dokonywane jestnatomiast przez pracowników Biura Badaƒ Makroekonomicznych NBP. W 2000 r. wyniki te zosta∏yopublikowane po raz pierwszy, na ∏amach „Banku i Kredytu”, a od maja ubieg∏ego roku sà co miesiàcudost´pniane na stronie internetowej NBP (www.nbp.pl). Informacja na temat tych oczekiwaƒ s∏u˝y dojakoÊciowej oceny wiarygodnoÊci polityki pieni´˝nej, jest te˝ wykorzystywana w modelowymprognozowaniu inflacji.

Drugi wa˝ny projekt to badania ankietowe przedsi´biorstw, prowadzone przez Narodowy Bank Polskiregularnie od 1995 r. Zakres pytaƒ zadawanych obecnie ponad 600 przedsi´biorstwom z ró˝nych bran˝i ró˝nych województw dotyczy ich oczekiwaƒ i ocen, odnoszàcych si´ zarówno do podstawowych kategoriinominalnych (ceny, kursy walutowe, stopy procentowe), jak i najwa˝niejszych parametrów realnych ichdzia∏alnoÊci (inwestycje, zatrudnienie, popyt na ich produkty etc.). Ankiety te przeprowadzane sàkwartalnie dla w´˝szego zakresu badania, ankieta roczna zaÊ dotyczy praktycznie ca∏ego obszaru dzia∏aƒprzedsi´biorstwa. Wyniki tych ankiet, opracowywane szczegó∏owo przez Departament Statystyki NBP, sàwykorzystywane i do ocen jakoÊciowych sytuacji gospodarczej, i do bardziej sformalizowanych analizi prognoz stanu koniunktury oraz jej zwiàzków z najwa˝niejszymi parametrami polityki pieni´˝nej. Jest tomo˝liwe dzi´ki temu, ˝e próba badanych w ten sposób przedsi´biorstw jest reprezentatywna dla ich ca∏ejpopulacji. Od 1997 r. wyniki tych badaƒ ankietowych sà dost´pne równie˝ na stronie internetowej NBP.

JakoÊciowe i sformalizowane metody wykorzystywania badaƒ ankietowych sà niezwykle cennym,wr´cz koniecznym uzupe∏nieniem modeli makroekonomicznych w dzia∏alnoÊci analityczno-badawczejNarodowego Banku Polskiego.

Ryszard KokoszczyƒskiDyrektor Biura Badaƒ Makroekonomicznych

1BANK I KREDYT paêdziernik 2003 Od Redakcji

Ryszard Kokoszczyƒski