„„Bądź wolnym i Bądź wolnym i szanuj wolność”szanuj wolność” 11 listopada Święto 11 listopada Święto

NiepodległościNiepodległości

„„Kto nie szanuje i nie ceniKto nie szanuje i nie ceni

swojej przeszłości,swojej przeszłości,

ten nie jest godzien ten nie jest godzien

szacunku teraźniejszościszacunku teraźniejszości

ani nie ma prawa ani nie ma prawa

do przyszłości”do przyszłości”

Józef PiłsudskiJózef Piłsudski

W 1914 roku wybucha I wojna W 1914 roku wybucha I wojna światowaświatowa

Zaborcy ziem polskich w 1914 roku stanęli Zaborcy ziem polskich w 1914 roku stanęli przeciwko sobie, Rosja należąca do ententy przeciwko sobie, Rosja należąca do ententy walczyła przeciw Prusom i Austro-Węgrom, walczyła przeciw Prusom i Austro-Węgrom, które wchodziły w skład trójprzymierzaktóre wchodziły w skład trójprzymierza

Polacy wykorzystali ten moment, aby Polacy wykorzystali ten moment, aby odzyskać niepodległośćodzyskać niepodległość

W sierpniu 1914 roku wybuchła I wojna W sierpniu 1914 roku wybuchła I wojna światowa. Pod broń powołano prawie 65 światowa. Pod broń powołano prawie 65 milionów ludzi. Ogółem straty w niej milionów ludzi. Ogółem straty w niej wyniosły ok. 12 mln osób, w tym ok. 9 mln wyniosły ok. 12 mln osób, w tym ok. 9 mln żołnierzy. Za formalne zakończenie wojny żołnierzy. Za formalne zakończenie wojny uznaje się traktat wersalski z 28 VI 1919 roku. uznaje się traktat wersalski z 28 VI 1919 roku. Po wojnie odrodziły się i powstały nowe Po wojnie odrodziły się i powstały nowe państwa: Polska, Czechosłowacja, Jugosławia, państwa: Polska, Czechosłowacja, Jugosławia, Litwa, Łotwa, Estonia, Finlandia. Polska Litwa, Łotwa, Estonia, Finlandia. Polska odzyskuje niepodległość.odzyskuje niepodległość.

W sierpniu 1914 roku utworzono Legion W sierpniu 1914 roku utworzono Legion Wschodni i Legion Zachodni, połączone Wschodni i Legion Zachodni, połączone jesienią 1914 roku pod nazwą Legiony jesienią 1914 roku pod nazwą Legiony Polskie. W grudniu powołano I Brygadę, w Polskie. W grudniu powołano I Brygadę, w maju 1915 roku powołano II Brygadę, w maju 1915 roku powołano II Brygadę, w tymże miesiącu powołano III Brygadę. tymże miesiącu powołano III Brygadę.

27 sierpnia 1914 roku po nieudanej próbie 27 sierpnia 1914 roku po nieudanej próbie rozpoczęcia powstania w Królestwie Polskim, rozpoczęcia powstania w Królestwie Polskim, powstają dwa Legiony Polskie, które mają powstają dwa Legiony Polskie, które mają walczyć u boku Austro-Węgier przeciwko walczyć u boku Austro-Węgier przeciwko RosjiRosji

Józef Piłsudski staje na czele I Brygady Józef Piłsudski staje na czele I Brygady Legionów Legionów

12 sierpnia 1914, wjazd Komendanta 12 sierpnia 1914, wjazd Komendanta Piłsudskiego do KielcPiłsudskiego do Kielc

Julian SmajdaJulian Smajda„Ważne wypadki i przygody „Ważne wypadki i przygody

mego życia pisanego mego życia pisanego prostym żołnierskim prostym żołnierskim

językiem”językiem”

wrzesień 1915 r.wrzesień 1915 r.

„„Z dwoma kolegami Kasprzykiem i Kortą zgłosiłem Z dwoma kolegami Kasprzykiem i Kortą zgłosiłem się do biura werbunkowego w Krakowie, skąd się do biura werbunkowego w Krakowie, skąd odsyłają mnie do Królestwa Polskiego, do odsyłają mnie do Królestwa Polskiego, do miasteczka Rozpszy. Tu zostaję przyjęty do 6 miasteczka Rozpszy. Tu zostaję przyjęty do 6 pułku i przydzielony do ósmej kompanii. Podczas pułku i przydzielony do ósmej kompanii. Podczas poświęcenia sztandaru składam w Piotrkowie poświęcenia sztandaru składam w Piotrkowie przysięgę i przez Radom, Dęblin, Lublin, Chełm przysięgę i przez Radom, Dęblin, Lublin, Chełm jadę do Kowla. Wszędzie widać ślady wojny. Kraj jadę do Kowla. Wszędzie widać ślady wojny. Kraj zniszczony bardzo. Z Kowla idziemy forsownymi zniszczony bardzo. Z Kowla idziemy forsownymi marszami na wschód, do tego bez jedzenia, co marszami na wschód, do tego bez jedzenia, co nam humor psuje. Był to obszar poprzecinany nam humor psuje. Był to obszar poprzecinany wieloma rzekami dopływami, zabagniony i dość wieloma rzekami dopływami, zabagniony i dość gęsto zalesiony, a biedne wioski były niemal gęsto zalesiony, a biedne wioski były niemal ogołocone z zapasów.”ogołocone z zapasów.”

Julian SmajdaJulian Smajda

Julian Smajda urodził się 22 grudnia 1898 r. w Bochni. Julian Smajda urodził się 22 grudnia 1898 r. w Bochni. W chwili wybuchu wojny nie miał jeszcze W chwili wybuchu wojny nie miał jeszcze ukończonych 16 lat. Wobec zdecydowanego ukończonych 16 lat. Wobec zdecydowanego sprzeciwu rodziców nie mógł wstąpić do formującego sprzeciwu rodziców nie mógł wstąpić do formującego się w Bochni batalionu Legionów Polskich i pozostać się w Bochni batalionu Legionów Polskich i pozostać musiał w domu. Zgłosił się więc do władz cesarsko-musiał w domu. Zgłosił się więc do władz cesarsko-królewskiej kolei żelaznej w Płaszowie i tam przez królewskiej kolei żelaznej w Płaszowie i tam przez kilka miesięcy pracował. Cały czas marzył o udziale kilka miesięcy pracował. Cały czas marzył o udziale w walce o niepodległość. 2 września 1915 roku bez w walce o niepodległość. 2 września 1915 roku bez pożegnania z rodzicami wyszedł z domu, aby pożegnania z rodzicami wyszedł z domu, aby dołączyć do swoich kolegów w legionach. dołączyć do swoich kolegów w legionach.

Legioniści I Brygady na froncie Legioniści I Brygady na froncie wschodnim, Wołyń 1916 r. wschodnim, Wołyń 1916 r.

Raport poranny, walki na froncie Raport poranny, walki na froncie wschodnim 1916 r.wschodnim 1916 r.

Legioniści II BrygadyLegioniści II Brygady

Ofensywa na Kowel 1916 Ofensywa na Kowel 1916 r.r.

„„4 czerwca rozpoczęcie wielkiej ofensywy rosyjskiej. 4 czerwca rozpoczęcie wielkiej ofensywy rosyjskiej. Moskale atakują bezskutecznie. Nasza kompania idzie Moskale atakują bezskutecznie. Nasza kompania idzie jako osłona komendy brygady. Mieszkamy w lesie pod jako osłona komendy brygady. Mieszkamy w lesie pod namiotami, którą urządzamy sobie z polowym namiotami, którą urządzamy sobie z polowym komfortem. Przez dzień budujemy okopy rezerwowe, komfortem. Przez dzień budujemy okopy rezerwowe, wieczorami śpiewamy przy ogniskach. Wciąż na prawo wieczorami śpiewamy przy ogniskach. Wciąż na prawo słychać kanonadę. U nas spokój panuje. Moskale ataku słychać kanonadę. U nas spokój panuje. Moskale ataku nie ponawiają. Koło nas przechodzi 2 Brygada. Dnia 3 nie ponawiają. Koło nas przechodzi 2 Brygada. Dnia 3 lipca idziemy na linię, zmieniamy drugą kompanię. lipca idziemy na linię, zmieniamy drugą kompanię. Widzę się z krajanami kolegami szkolnymi: Lizakiem, Widzę się z krajanami kolegami szkolnymi: Lizakiem, Wydrą, Hamudą i Cirpichem. 6 lipca ogień huraganowy i Wydrą, Hamudą i Cirpichem. 6 lipca ogień huraganowy i atak rosyjski, który odpieramy, lecz na drugi dzień atak rosyjski, który odpieramy, lecz na drugi dzień musimy się wycofać, gdyż na prawo linie przerwano. musimy się wycofać, gdyż na prawo linie przerwano. Baon nasz osłania odwrót. Pod Czerewachą Baon nasz osłania odwrót. Pod Czerewachą wstrzymujemy nieprzyjaciela na jeden dzień. Kompania wstrzymujemy nieprzyjaciela na jeden dzień. Kompania nasza osłania dalej odwrót. Pod Trojanówką dopędzają nasza osłania dalej odwrót. Pod Trojanówką dopędzają nas Kozacy i musimy ich powstrzymać.”nas Kozacy i musimy ich powstrzymać.”

Litania Narodu PolskiegoLitania Narodu Polskiego

Orzeł legionowyOrzeł legionowy

Legioniści nad Styrem, 1916 r.Legioniści nad Styrem, 1916 r.

9 lipca 1917 roku część legionistów odmawia 9 lipca 1917 roku część legionistów odmawia złożenia przysięgi wierności Niemcom i złożenia przysięgi wierności Niemcom i Austro-Węgrom za co zostają internowani w Austro-Węgrom za co zostają internowani w Beniaminowie i SzczypiornieBeniaminowie i Szczypiornie

Aresztowany zostaje sam Piłsudski, który do Aresztowany zostaje sam Piłsudski, który do końca wojny przebywa w więzieniu w końca wojny przebywa w więzieniu w MagdeburguMagdeburgu

Kryzys przysięgowy 1917 Kryzys przysięgowy 1917 r.r.

„„Kompania moja zmienia nazwę na 9. Komendę przejmuje Kompania moja zmienia nazwę na 9. Komendę przejmuje porucznik Radoński. 12 lipca przyjeżdża członek Rady porucznik Radoński. 12 lipca przyjeżdża członek Rady Stanu Drzewiecki i bryg. Januszajtis. Chcą naszych Stanu Drzewiecki i bryg. Januszajtis. Chcą naszych nawrócić, lecz im się to nie udaje, gdyż przysięgi nikt nie nawrócić, lecz im się to nie udaje, gdyż przysięgi nikt nie złożył. Oficerowie rzucili szable pod nogi Januszajtisowi, a złożył. Oficerowie rzucili szable pod nogi Januszajtisowi, a ten przy naszych szyderczych i groźnych okrzykach ten przy naszych szyderczych i groźnych okrzykach zawiał. Natomiast wieczorem robimy owacyę kapitanowi zawiał. Natomiast wieczorem robimy owacyę kapitanowi Zasikowi po powrocie z Warszawy, gdzie był Zasikowi po powrocie z Warszawy, gdzie był aresztowany, a która się zmienia w demonstracyę aresztowany, a która się zmienia w demonstracyę przeciw Niemcom. Cywilna lidność bierze to za wybuch przeciw Niemcom. Cywilna lidność bierze to za wybuch rewolucji, widząc nas tak podnieconych i spodziewając rewolucji, widząc nas tak podnieconych i spodziewając się starć z Niemcami. Rozrzucają między nami mnóstwo się starć z Niemcami. Rozrzucają między nami mnóstwo odzew rozmaitych partyi politycznych, nawołują żebyśmy odzew rozmaitych partyi politycznych, nawołują żebyśmy się nie dali rozbroić i żebyśmy wytrwali. Oficerowie się nie dali rozbroić i żebyśmy wytrwali. Oficerowie królewiacy, którzy nie złożyli przysięgi zostali królewiacy, którzy nie złożyli przysięgi zostali internowani. Na Niemców wszystko wre i prze do internowani. Na Niemców wszystko wre i prze do rewolucyi. 14 lipca legioniści każą likwidować napisy rewolucyi. 14 lipca legioniści każą likwidować napisy niemieckie ze sklepów, grożąc użyciem przemocy”.niemieckie ze sklepów, grożąc użyciem przemocy”.

„„22 lipca przychodzi wiadomość o 22 lipca przychodzi wiadomość o aresztowaniu i wywiezieniu do aresztowaniu i wywiezieniu do Niemiec Komendanta Piłsudskiego i Niemiec Komendanta Piłsudskiego i szefa Sosnkowskiego i zwolnieniu szefa Sosnkowskiego i zwolnieniu pułkownika Śmigłego, Roji i Norwida. pułkownika Śmigłego, Roji i Norwida. Jeszcze nigdy nie byliśmy w takim Jeszcze nigdy nie byliśmy w takim położeniu ….”położeniu ….”

Józef PiłsudskiJózef Piłsudski

Józef PiłsudskiJózef Piłsudski

Legioniści II Brygady w okopachLegioniści II Brygady w okopach

Józef Piłsudski uwolniony z Józef Piłsudski uwolniony z Twierdzy MagdeburskiejTwierdzy Magdeburskiej