BADANIA TRANSGRANICZNE

WYNIKI, PROBLEMY, WYZWANIA

prof. dr hab. Józef OleńskiPrezes Głównego Urzędu Statystycznego

Warszawa, 18 czerwca 2010

2

Atrybuty współczesnej gospodarki

Globalizacja Gospodarka narodowa jest systemem rozmytym

Globalne sektory gospodarki: finanse, transport, energetyka Tworzenie się ponadnarodowych i regionalnych rynków: pracy,

produkcji, handlu i usług

Głęboki interwencjonizm instytucjonalny

Różnice regulacji procesów ekonomicznych w sąsiadujących regionach Instytucjonalna integracja ponadnarodowa: wspólny rynek, strefa

wolnego handlu, ruch bezcłowy i bezwizowy, wolny rynek finansowy Instytucjonalna dezintegracja regionalna przez regulacje

instytucjonalne

Pogranicza w Europie – obszarami zwiększonej dynamiki

procesów ekonomicznych i społecznych

Różnice potencjałów dynamizujące procesy ekonomiczne i społeczne Integracja i dezintegracja w skali ponadnarodowej (np. UE, EFTA, WNP)

3

Integracja - granice wewnętrzne UE:

rozszerzanie się strefy Schengen i ułatwienia w przepływie osób i

towarów, utrata źródeł informacji dotyczących skali ruchu granicznego –

potrzeba wykorzystania innych metod badawczych. wprowadzanie ułatwień - np. mały ruch graniczny, Karta Polaka.

Dezintegracja - granice zewnętrzne UE:

zaostrzenie przepisów dotyczących przekraczania granicy, embarga, normy dyskryminacyjne, procedury kontroli ruchu

granicznego, licencje Procesy integracyjne (aktualnie dominujące) i dezintegracyjne w

Europie powodują, że wzrasta zapotrzebowanie na informacje o obszarach transgranicznych. Jest to spowodowane głównie zmianą funkcji granic i zwiększonej dynamiki procesów w obszarach przygranicznych.

Administracja centralna i regionalna Przedsiębiorcy Placówki dyplomatyczne

Mimo działań wielu organizacji międzynarodowych (ONZ,

EUROSTAT, OECD, UNWTO, etc.), nadal występują problemy

związane z brakiem informacji, zwłaszcza dla obszarów

transgranicznych, na poszczególnych poziomach agregacji i niskim

stopniem porównywalności danych w różnych krajach.

Istnieje potrzeba identyfikacji głównych obszarów badawczych i

dyskusji na temat istotnych aspektów metodologicznych

związanych z obszarami transgranicznymi.

4

Polska statystyka publiczna wychodząc naprzeciw tym potrzebom rozpoczęła

prace nad stworzeniem spójnego systemu badawczego, zarówno dla granic

zewnętrznych jak i wewnętrznych. Koordynatorem tych prac jest US Rzeszów.

Pierwszym etapem było wznowienie w 2008 r. badania obrotu towarów i usług

w ruchu granicznym, początkowo na granicy polsko-ukraińskiej, a od 2010 r.

na całej zewnętrznej granicy Unii Europejskiej na terenie Polski.

Wyniki badania potwierdzają potrzebę ciągłej obserwacji zjawisk społeczno-

-gospodarczych zachodzących na obszarach transgranicznych.

Badanie zostało uznane jako jeden z priorytetów przez Komisję

ds. Współpracy Przygranicznej działającej w ramach Polsko-Ukraińskiej

Międzyrządowej Rady Koordynacyjnej ds. Współpracy Międzyregionalnej na

posiedzeniu w Łucku w grudniu 2008 r.

5

6

Znaczenie polityczne, społeczne i ekonomiczne granicy zewnętrznej –

ewolucja funkcji

Zewnętrzna granica Unii Europejskiej na terenie Polski liczy 1163 km i

stanowi 33% długości granicy państwowej RP oraz 24% lądowej granicy

zewnętrznej UE.

Gminy strefy przygranicznej po stronie polskiej (214) obejmują obszar

ponad

35 tys. km2, który zamieszkuje około 2 mln osób (5% ludności Polski).

Ruch graniczny osób na zewnętrznej granicy Unii Europejskiej w I kwartale

2010 r. wyniósł (według danych Straży Granicznej):

cudzoziemcy – 3,0 mln,

Polacy – 1,3 mln.

7

Wyniki badania w I kwartale 2010 roku pokazują, że:

wartość zakupionych w Polsce towarów i usług przez cudzoziemców

przekraczających zewnętrzną granicę Unii Europejskiej wyniosła prawie

700 mln zł,

wydatki poniesione za granicą przez Polaków wyniosły blisko 100 mln zł,

Kartę Polaka posiadało ok. 7% zbadanych cudzoziemców

przekraczających granicę zewnętrzną Unii Europejskiej na terenie Polski.

Polska jako kraj położony przy zewnętrznej granicy UE jest szczególnie predestynowany do realizacji misji integracji europejskiej:

Statystyka publiczna powinna tworzyć informacyjne fundamenty

decyzji integracji krajów całej Europy i regionów sąsiadujących, w szczególności krajów Partnerstwa Wschodniego.

Rola statystyki publicznej w tworzeniu spójnego systemu informacyjnego dla regionu europejskiego, w tym w ramach Partnerstwa Wschodniego.

Harmonizacja z Europejskim Systemem Statystycznym.

Współpraca w ramach statystyki transgranicznej i euroregionalnej jest ważnym komponentem rozwoju Partnerstwa Wschodniego.

8

Dziękuję za uwagę