AUTOREFERAT - Gdański Uniwersytet Medyczny · 2018. 11. 28. · Dominik Stodulski: Autoreferat....

21
AUTOREFERAT Dr n. med. Dominik Stodulski Katedra i Klinika Otolaryngologii Gdański Uniwersytet Medyczny Gdańsk 2018

Transcript of AUTOREFERAT - Gdański Uniwersytet Medyczny · 2018. 11. 28. · Dominik Stodulski: Autoreferat....

Page 1: AUTOREFERAT - Gdański Uniwersytet Medyczny · 2018. 11. 28. · Dominik Stodulski: Autoreferat. Załącznik nr 2 Strona 3 4. Wskazane osiągnięcia wynikające z art. 16 ust. 2 z

AUTOREFERAT

Dr n. med. Dominik Stodulski

Katedra i Klinika Otolaryngologii

Gdański Uniwersytet Medyczny

Gdańsk 2018

Page 2: AUTOREFERAT - Gdański Uniwersytet Medyczny · 2018. 11. 28. · Dominik Stodulski: Autoreferat. Załącznik nr 2 Strona 3 4. Wskazane osiągnięcia wynikające z art. 16 ust. 2 z

Dominik Stodulski: Autoreferat. Załącznik nr 2 Strona 2

1. Imię i Nazwisko

Dominik Stodulski

2. Posiadane dyplomy i stopnie naukowe -z podaniem nazwy, miejsca i roku ich uzyskania

oraz tytułu rozprawy doktorskiej:

2000- dyplom lekarza uzyskany na Wydziale Lekarskim Akademii Medycznej

w Gdańsku (obecnie Gdański Uniwersytet Medyczny)

2008- dyplom specjalisty w dziedzinie otorynolaryngologii pod kierunkiem

dr n. med. Bożeny Kowalskiej (Centrum Egzaminów Medycznych w Łodzi)

2010- stopień naukowy doktora nauk medycznych w zakresie medycyny nadany

uchwałą Rady Wydziału Lekarskiego Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego z dnia

13.05.2010 na podstawie rozprawy doktorskiej: Rak ślinianki przyusznej: analiza

kliniczno-patologiczna oraz ocena wyników leczenia (promotor: Prof. dr hab. med.

Czesław Stankiewicz)

3. Informacje o dotychczasowym zatrudnieniu w jednostkach naukowych

2002-2011 – asystent, Katedra i Klinika Chorób Uszu, Nosa, Gardła i Krtani Akademii

Medycznej w Gdańsku (obecnie Katedra i Klinika Otolaryngologii Gdańskiego

Uniwersytetu Medycznego)

Od 2011 roku do chwili obecnej- adiunkt Katedry i Kliniki Otolaryngologii Gdańskiego

Uniwersytetu Medycznego

2002-2008 – młodszy asystent, Klinika Chorób Uszu, Nosa, Gardła i Krtani Państwowego

Szpitala Klinicznego Nr 1 w Gdańsku (obecnie Klinika Otolaryngologii

Uniwersyteckiego Centrum Klinicznego w Gdańsku)

Od 2008 roku do chwili obecnej - starszy asystent, Klinika Otolaryngologii

Uniwersyteckiego Centrum Klinicznego w Gdańsku

Page 3: AUTOREFERAT - Gdański Uniwersytet Medyczny · 2018. 11. 28. · Dominik Stodulski: Autoreferat. Załącznik nr 2 Strona 3 4. Wskazane osiągnięcia wynikające z art. 16 ust. 2 z

Dominik Stodulski: Autoreferat. Załącznik nr 2 Strona 3

4. Wskazane osiągnięcia wynikające z art. 16 ust. 2 z dnia 14 marca 2003 roku o stopniach

naukowych i tytule naukowym (DZ.U.nr 65, poz. 595 ze zm.)

Osiągniecie naukowe stanowi cykl powiązanych tematycznie publikacji (2016-2018),

obejmujący 4 prace oryginalne.

Tytuł osiągnięcia naukowego

Czynniki wpływające na wyniki leczenia oraz jakość życia u chorych

z rakiem ślinianki przyusznej

a) Autor/autorzy, tytuł/tytuły publikacji, rok wydania, nazwa wydawnictw

1. Stodulski D, Majewska H, Skálová A, Mikaszewski B, Biernat W, Stankiewicz C.

Histological reclassification of parotid gland carcinomas: importance for clinicians. Eur

Arch Otorhinolaryngol 2016;273(11):3937-3942. doi:10.1007/s00405-016-4048-8

IF: 1.660; MNiSzW: 25

2. Stodulski D, Mikaszewski B, Majewska H, Wiśniewski P, Stankiewicz C. Probability

and pattern of occult cervical lymph node metastases in primary parotid carcinoma. Eur

Arch Otorhinolaryngol 2017;.274(3):1659-1664. doi:10.1007/s00405-016-4407-5.

IF : 1.546; MNiSzW: 25

3. Stodulski D, Mikaszewski B, Majewska H, Wiśniewski P, Stankiewicz C. Close surgical

margin after conservative parotidectomy in early stage low-/intermediate-grade parotid

carcinoma: Outcome of watch and wait policy. Oral Oncol 2017;68:1-4.

doi: 10.1016/j.oraloncology.2017.03.001.

IF: 4.636; MNiSzW: 40

Page 4: AUTOREFERAT - Gdański Uniwersytet Medyczny · 2018. 11. 28. · Dominik Stodulski: Autoreferat. Załącznik nr 2 Strona 3 4. Wskazane osiągnięcia wynikające z art. 16 ust. 2 z

Dominik Stodulski: Autoreferat. Załącznik nr 2 Strona 4

4. Stodulski D, Świątkowska-Stodulska R, Mikaszewski B, Kuczkowski J. Health-related

quality of life of parotid carcinoma patients - a comparative study with parotid adenoma

patients and assessment of the influence of demographic, treatment and pathological

factors. Int J Oral Maxillofac Surg 2018 doi: 10.1016/j.ijom.2018.07.017

IF: 2.164; MNiSzW: 30

Łączna wartość bibliometryczna cyklu powyżej wymienionych publikacji wynosi:

IF: 10,006; MNiSzW: 120

We wszystkich publikacjach, wchodzących w skład osiągnięcia naukowego jestem pierwszym

autorem.

Oświadczenie dotyczące wykonanych prac oraz mojego procentowego wkładu w powstanie

poszczególnych publikacji znajdują się w załączniku 3.

Oświadczenia współautorów publikacji, określające indywidualny wkład każdego z nich w

powstaniu poszczególnych publikacji przedstawiono w załączniku 5.

Badania, będące podstawą przedstawionego osiągnięcia naukowego, prowadziłem w Katedrze i

Klinice Otolaryngologii Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego pod kierunkiem prof. dr hab.

med. Czesława Stankiewicza, a następnie prof. dr hab. med. Jerzego Kuczkowskiego.

Page 5: AUTOREFERAT - Gdański Uniwersytet Medyczny · 2018. 11. 28. · Dominik Stodulski: Autoreferat. Załącznik nr 2 Strona 3 4. Wskazane osiągnięcia wynikające z art. 16 ust. 2 z

Dominik Stodulski: Autoreferat. Załącznik nr 2 Strona 5

b) Omówienie celu naukowego powyższych prac i osiągniętych wyników wraz z

omówieniem ich ewentualnego wykorzystania.

Guzy gruczołów ślinowych są rzadkie, stanowią 2-3% wszystkich nowotworów głowy

i szyi. W większości przypadków rozwijają się w śliniance przyusznej, z czego około 15%

stanowią nowotwory złośliwe (raki). Surowy współczynnik zachorowalności na nowotwory

złośliwe dużych gruczołów ślinowych w Polsce wynosi 0,8/100000 dla mężczyzn i 0,7 dla

kobiet, co stanowi 0,2% wszystkich nowotworów złośliwych u mężczyzn i 0,3% u kobiet.

Powadzenie badań prospektywnych u chorych z tym nowotworem jest bardzo utrudnione z

powodu małej liczby przypadków w ciągu roku (8-10 na rok) oraz koniecznym długim (10-

letnim) okresem obserwacji. W związku z powyższym dane na temat tego nowotworu są oparte

na opublikowanych (retrospektywnych) seriach chorych leczonych na przestrzeni wielu lat w

pojedynczych ośrodkach, liczących z reguły około 100 przypadków.

Raki gruczołów ślinowych są bardzo heterogenną grupą nowotworów. Rozpoznanie

opiera się przede wszystkim na ich cechach morfologicznych, cytologicznych i biologicznych

(klinicznych), jednakże klasyfikacja histologiczna Światowej Organizacji Zdrowia (World Health

Organization, WHO) nowotworów gruczołów ślinowych ulega ciągłej ewolucji. W pierwszej

edycji z 1972 wyróżniono 7 typów raków, w 1991 już 18, natomiast obecnie obowiązujące

czwarte wydanie z 2017 roku wyszczególnia aż 22 ich rodzaje. Wprowadzanie nowych podtypów

raków wiąże się zarówno z trudnościami w zakwalifikowaniu ich do wcześniej ustalonych grup

w oparciu o ich cechy morfologiczne (histologiczne) i fonotyp immunohistochemiczny jak

również z uściśleniem kryteriów rozpoznania i wprowadzeniem nowych technik np. badania

genetyczne celem potwierdzenia określonej mutacji.

Przebieg kliniczny i rokowanie raków gruczołów ślinowych są również zróżnicowane,

dlatego wyróżnia się ich trzy stopnie złośliwości: niski (low grade), pośredni (intermediate

grade) oraz wysoki (high grade). Podstawowymi kryteriami wpływającymi na zaliczenie raka do

poszczególnych stopni złośliwości jest jego typ histologiczny oraz zróżnicowanie. Raki

o wysokim stopniu złośliwości cechują się agresywnym przebiegiem klinicznym (naciekowo-

guzowatym wzrostem), rozsiewem do regionalnych węzłów chłonnych oraz wczesnymi

i częstymi przerzutami odległymi (5-letnie przeżycie bezobjawowe waha się od 5 do 45%).

Nowotwory low grade cechuje skłonność do naciekania okolicznych tkanek z tendencją do

Page 6: AUTOREFERAT - Gdański Uniwersytet Medyczny · 2018. 11. 28. · Dominik Stodulski: Autoreferat. Załącznik nr 2 Strona 3 4. Wskazane osiągnięcia wynikające z art. 16 ust. 2 z

Dominik Stodulski: Autoreferat. Załącznik nr 2 Strona 6

wznów miejscowych, jednakże przerzuty odległe są rzadkie, a śmiertelność niska (5-20%). Guzy

o średnim stopniu złośliwości mają podobny przebieg kliniczny, jednakże gorsze rokowanie (5-

letnie przeżycie bezobjawowe wynosi 50-75%). Zdolność raków ślinianki do późnych nawrotów

miejscowych oraz przerzutów odległych powoduje konieczność przyjęcia 10-letniego, a nie 5-

letniego przeżycia bezobjawowego (disease-free survival, DFS) jako kryterium wyleczenia.

Leczenie raka ślinianki przyuszne opiera się przede wszystkim na radykalnym wycięciu

zmiany pierwotnej zazwyczaj wraz z regionalnym węzłami chłonnymi. Zakres operacji zależy

głównie od zaawansowania nowotworu i może różnić się postepowaniem względem nerwu VII,

struktur otaczających (skóra, żuchwa, małżowina uszna) oraz węzłów chłonnych szyi.

Radioterapia w przypadku raków ślinianki przyusznej ma zastosowanie jako leczenie

uzupełniające, do którego wskazaniami są: wysoki stopień złośliwości, zaawansowanie T3/T4,

dodatnie marginesy cięcia chirurgicznego, nawrotowy charakter guza, przerzuty do regionalnych

węzłów chłonnych, a także naciekanie nerwów/okołonerwowe, naciekanie naczyń limfatycznych

i krwionośnych. Ze względu na niską promienioczułość raków gruczołów ślinowych, radioterapia

jako samodzielna metoda ma bardzo ograniczone zastosowanie: leczenie paliatywne w

przypadku guzów nieoperacyjnych, u chorych z przeciwwskazaniami ogólnymi lub nie

wyrażającymi zgody na zabieg operacyjny. Rozległe resekcje, zwłaszcza z wycięciem nerwu

twarzowego oraz w połączeniu z radioterapią są często ostatnią szansą dla chorych jednakże

prowadzą do znacznego okaleczenia, co skutkuje istotnym obniżeniem jakości życia.

Ustalenie zakresu leczenia (rozległości resekcji) u chorego opiera się na:

1. Rozpoznaniu histopatologicznym, a zwłaszcza stopniu złośliwości;

2. Zaawansowaniu miejscowym (T) – możliwości radykalnego wycięcia zmiany

z uwzględnieniem rokowania i spodziewanej jakości życia;

3. Stanie węzłów chłonnych szyi (N).

Niedoszacowanie zaawansowania choroby (underdiagnosis) i niedostateczne leczenie

(inadequatetreatment) zazwyczaj pozbawiają chorego możliwości wyleczenia, natomiast

przeszacowanie choroby i zbyt agresywne leczenie (overdiagnosis/overtreatment) związane są

z możliwością trwałego okaleczenia pacjenta i niskiej jakości jego dalszego życia.

Page 7: AUTOREFERAT - Gdański Uniwersytet Medyczny · 2018. 11. 28. · Dominik Stodulski: Autoreferat. Załącznik nr 2 Strona 3 4. Wskazane osiągnięcia wynikające z art. 16 ust. 2 z

Dominik Stodulski: Autoreferat. Załącznik nr 2 Strona 7

Dylematy związane z wyborem odpowiedniego postepowania skłoniły mnie do

przeprowadzenia badań mających na celu uzyskanie odpowiedzi na następujące pytania:

1. Jaki wpływ na wyniki leczenia mają zmiany w klasyfikacji histologicznej ?

2. W jakim przypadku należy wykonać elektywną operację węzłową i jaki powinien być

jej zakres?

3. Co zrobić w przypadku bliskiego marginesu chirurgicznego u chorych po operacji

oszczędzającej nerwu twarzowy z powodu wczesnego raka o niskim lub pośrednim

stopniu złośliwości?

4. Czy jest różnica w jakości życia pomiędzy chorymi leczonymi z powodu gruczolaków

i raków ślinianki przyusznej oraz jakie czynniki mają na nią rzeczywisty wpływ?

W pierwszej z przedstawionych prac oryginalnych “Histological reclassification of

parotid gland carcinomas: importance for clinicians” opublikowanej w European Archives of

Oto-Rhino-Laryngology (2016) oceniałem kliniczne znaczenie reklasyfikacji/rewizji

histologicznej raków ślinianki przyusznej. Jak już wspomniano raki gruczołów ślinowych są

bardzo heterogenną grupą nowotworów a klasyfikacja histologiczna WHO nowotworów

gruczołów ślinowych ulega ciągłej ewolucji. Prace dotyczące problemu rewizji i reklasyfikacji

histologicznej tych nowotworów są nieliczne. Według piśmiennictwa liczącego zaledwie dwie

pozycje (z jednego ośrodka), po powtórnej ocenie preparatów histologicznych raków gruczołów

ślinowych pierwotne rozpoznanie może być zmienione nawet u 1/3 chorych. Zmiana rozpoznania

może dotyczyć jednego typu raka w drugi o tym samym lub innym stopniu złośliwości, ale

również przeklasyfikowaniu nowotworu z pierwotnego na wtórny (przerzut) lub zmiany złośliwej

na łagodną. Szczególnie te dwie ostatnie sytuacje wiążą się z implikacjami klinicznymi (ryzyko

overdiagnosis/overtreatment lub underdiagnosis/inadequatetreatment). W związku z powyższym

autorzy przeprowadzili ocenę związku pomiędzy reklasyfikacją/weryfikacja rozpoznania

histologicznego a przebiegiem klinicznym raków ślinianki przyusznej. W Katedrze i Zakładzie

Patomorfologii Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego wykonano powtórną ocenę histologiczną

i immunohistochemiczną preparatów 111 raków ślinianki przyusznej operowanych w Klinice

Otolaryngologii Uniwersytetu Medycznego w Gdański w latach 1992-2010 celem ewentualnej

weryfikacji rozpoznania i reklasyfikacji. Równoległą weryfikację preparatów histologicznych

Page 8: AUTOREFERAT - Gdański Uniwersytet Medyczny · 2018. 11. 28. · Dominik Stodulski: Autoreferat. Załącznik nr 2 Strona 3 4. Wskazane osiągnięcia wynikające z art. 16 ust. 2 z

Dominik Stodulski: Autoreferat. Załącznik nr 2 Strona 8

oraz uzupełniające badania cytogenetyczne przeprowadzono w drugim niezależnym ośrodku

referencyjnym (Zakład Patologii Uniwersytetu Karola w Pradze, Wydział Lekarski w Pilźnie,

Czechy). W przypadku różnic w ocenie preparatów pomiędzy dwoma ośrodkami wykonywano

ponowne badanie i ustalano ostateczne wspólne rozpoznanie. Reklasyfikację wykonano zgodnie

z klasyfikacją histologiczną WHO z 2005 roku (wówczas obowiązującą), a także w oparciu o

wyniki badań nad nowymi typami histologicznymi nowotworów gruczołów ślinowych. Podstawą

zmiany rozpoznania była powtórna ocena mikroskopowa przez doświadczonego w nowotworach

gruczołów ślinowych patologa z uwzględnieniem danych klinicznych/follow-up, dodatkowych

badan immunohistochemicznych (IHC) oraz badań cytogenetycznych (fluorescent in situ

hybridization, FISH) celem potwierdzenia translokacji ETV6-NTRK3 w przypadkach Mammary

Analogue Secretory Carcinoma, (MASC) oraz CTRC1-MAML2 and CTRC3-MAML2 dla

Mucoepidermoid Carcinoma, (MEC). Następnie przeprowadzono analizę dokumentacji

klinicznej chorych oraz danych z follow-up, u których zmieniono rozpoznanie. Przy ocenie

przebiegu klinicznego jako czynniki prognostyczne przyjęto stopień zaawansowania klinicznego

nowotworu, jego stopień złośliwości i radykalność leczenia chirurgicznego (marginesy).

U 25 % chorych zmieniono pierwotne rozpoznanie. Inny typ histologiczny raka stwierdzono w

16 przypadkach. U 6 chorych rozpoznano nowy typ raka gruczołów ślinowych – Mammary

Analogue Secretory Carcinoma (MASC) w oparciu badania cytogenetyczne (obecność

translokacji w obrębie genu ETV6-NTRK3). W 4 kolejnych przypadkach zmieniono rozpoznanie

na Salivary Duct Carcinoma (SDC) z dodatnią ekspresję białka HER-2. Ponadto u 2 chorych z

Carcinoma Ex Pleomorphic Adenoma (CxPA) stwierdzono, że komponenta złośliwa ma

charakter wewnątrztorebkowy („ in situ”). W 6 przypadkach zmieniono rozpoznania raka

pierwotnego ślinianki na zmianę wtórną (przerzuty raka nerki, sutka i skóry), a w kolejnych 4 z

raka na nowotwór łagodny (gruczolak) i w 1 przypadku na zmianę nienowotworową (necrotizing

sialometaplasia). Potencjalnie nietypowy przebieg kliniczny obserwowano u 4 spośród 28

chorych, u których zmieniono rozpoznanie. Z tego u 2 chorych przebieg nowotworu był bardziej

agresywny (uogólnienie choroby nowotworowej i zgon), od prognozowanego na podstawie

utkania histologicznego i niskiego stopnia złośliwości guza, jego niskiego stopnia

zaawansowania oraz radykalności leczenia chirurgicznego. W obu przypadkach guz ślinianki

okazał się być zmianą przerzutową. U kolejnych 2 chorych sytuacja była odwrotna – długoletni

bezobjawowy przebieg po wycięciu z niepewnym marginesem chirurgicznym. W pierwszym

Page 9: AUTOREFERAT - Gdański Uniwersytet Medyczny · 2018. 11. 28. · Dominik Stodulski: Autoreferat. Załącznik nr 2 Strona 3 4. Wskazane osiągnięcia wynikające z art. 16 ust. 2 z

Dominik Stodulski: Autoreferat. Załącznik nr 2 Strona 9

przypadku zmiana została oceniona jak rak „in situ” (wewnątrztorebkowy) w obrębie gruczolaka

wielopostaciowego, a drugim jako nowotwór niezłośliwy (rzadki wariant myoepithelioma).

Podsumowując wyniki można stwierdzić, że ocena histologiczna raków gruczołów ślinowych

powinna być przeprowadzana przez doświadczonego w ich ocenie patologa, dysponującego

możliwością wykonania szerokiego panelu badań IHC, a w niektórych przypadkach również

molekularnych. Bardzo istotny jest również dostęp patologa do pełnych danych klinicznych, w

szczególności dotyczący przebytego leczenia innych nowotworów pierwotnych.

Reklasyfikacja/weryfikacja histologiczna raków ślinianki przyusznej może wyjaśnić przyczynę

nietypowego przebiegu klinicznego u niektórych chorych, a także we wczesnym etapie

umożliwia niekiedy wdrożenie uzupełniającej terapii.

Kolejna praca “Probability and pattern of occult cervical lymph node metastases in

primary parotid carcinoma” opublikowana w European Archives of Oto-Rhino-Laryngology

(2017), miała na celu oszacowanie faktycznego występowania i lokalizacji przerzutów utajonych.

Obecność przerzutów do szyjnych węzłów chłonnych znacząco podnosi ryzyko wznowy

lokoregionalnej i śmierci, pogarszając 5- i 10-letnie przeżycie całkowite (overall survival, OS) i

wolne od nowotwory (DFS) o około połowę. Szczególnym problemem są przerzuty w węzłach

N0 (utajone), gdyż w wielu przypadkach odstąpienie od profilaktycznej (elektywnej) operacji

węzłowej (elective neck dissection, END) z obawy o overtreatment może zmniejszyć szanse

wyleczenia. Oszacowanie faktycznego występowania i lokalizacji przerzutów utajonych w raku

ślinianki przyusznej na podstawie piśmiennictwa utrudnia fakt częstego przestawiania łącznie

wszystkich dużych gruczołów ślinowych oraz mieszanie przerzutów śród/okołośliniankowych z

szyjnymi. Autorzy dokonali kompilacji własnego materiału z przedstawionym w piśmiennictwie

światowym celem określenia prawdopodobieństwa i lokalizacji ukrytych szyjnych przerzutów

węzłowych w raku ślinianki przyusznej. W latach 1992-2010 w Klinice Otolaryngologii leczono

111 chorych z pierwotnym rakiem ślinianki przyusznej leczonych. U 63% chorych nie

stwierdzono na podstawie badania klinicznego i badań obrazowych USG, TK lub MRI

powiększonych węzłów chłonnych (cN0). Dalszej analizie retrospektywnej poddano dane

kliniczne i patologiczne 66 chorych, u których wykonano elektywną operację węzłową . Zakres

END zależał głownie od zaawansowania miejscowego (cecha T). Uzupełniającą radioterapię

otrzymało 37 chorych. Follow-up dla całej analizowanej grupy wynosił średnio 7,9 roku.

Page 10: AUTOREFERAT - Gdański Uniwersytet Medyczny · 2018. 11. 28. · Dominik Stodulski: Autoreferat. Załącznik nr 2 Strona 3 4. Wskazane osiągnięcia wynikające z art. 16 ust. 2 z

Dominik Stodulski: Autoreferat. Załącznik nr 2 Strona 10

Podczas okresu obserwacji u 9 chorych wystąpiła wznowa lokoregionalna, a u 10 chorych

stwierdzono przerzuty odległe (płuco, kości, wątroba, węzły chłonne pachowe). 30,3% chorych

zmarło z powodu choroby.

W poszukiwaniu czynnika ryzyka utajonych przerzutów do węzłów chłonnych szyi badano

następujące zmienne: wiek, płeć, cecha pT (T1+T2 vs T3+T4a), wielkość guza, naciek skóry,

porażenie nerwu twarzowego, unieruchomienie guza, naciekanie pozagruczołowe, lokalizacja

(płat powierzchowny vs cały gruczoł), stopień złośliwości (wysoki vs pośredni/niski), utkanie

histologiczne, przerzuty do węzłów chłonnych około-/wewnątrzśliniankowych. Ze względu na

mnogość typów histologicznych do analizy statystycznej podzielono je na podstawie

piśmiennictwa na trzy grupy różniące się ryzykiem przerzutów węzłowych (niskie<20%, średnie

20-50% i wysokie >50%). Wykonano systematyczny przegląd piśmiennictwa (prace oryginalne)

analizującego problem przerzutów do węzłów chłonnych szyi w raku ślinianki przyusznej

zindeksowanego w elektronicznych bazach PUBMED i Scopus (od stycznia 1990 do grudnia

2015 roku) z użyciem następujący słów kluczowych: ślinianka przyuszna, gruczoły ślinowe, rak,

elektywna operacja węzłowa, utajone przerzuty do węzłów chłonnych, przerzuty regionalne. W

przeglądzie uwzględniono również pozycje piśmiennictwa analizowanych prac. Do pracy

wybrano publikacje zawierające dane o czynnikach ryzyka i lokalizacji przerzutów do szyjnych

węzłów chłonnych raka ślinianki przyusznej. Celem oszacowania przerzutów utajonych do

poszczególnych poziomów węzłów chłonnych na szyi na większej grupie chorych wykonano

kompilację uzyskanych danych.

Przerzuty utajone stwierdzono u 30,3% chorych, u których wykonano END. Najczęściej

stwierdzono je w adenocarcinoma not other specified (NOS) HG, mucoepidermoid carcinoma

HG oraz carcinoma ex pleomorphic adenoma. Spośród badanych zmiennych, w analizie

jednoczynnikowej istotność statystyczną wykazano jedynie dla obecności przerzutów do węzłów

chłonnych około-/wewnątrzśliniankowych, naciekania pozagruczołowego oraz utkania

histologicznego związanego z wysokim ryzykiem przerzutów utajonych. Zwiększały one ryzyko

utajonych przerzutów węzłowych odpowiednio o 6,1, 4,4 oraz 6,6 razy. W analizę

wieloczynnikowej niezależnymi czynnikami wiążącymi się znamiennie statystycznie z

obecnością przerzutów w węzłach chłonnych szyi okazały się tylko dwie pierwsze zmiennie.

Najczęstszą lokalizacją przerzutów utajonych w analizowanej grupie chorych był poziom II

(80%), następnie III (45%) oraz V (30%). Przy zestawieniu własnego materiału z danymi z

Page 11: AUTOREFERAT - Gdański Uniwersytet Medyczny · 2018. 11. 28. · Dominik Stodulski: Autoreferat. Załącznik nr 2 Strona 3 4. Wskazane osiągnięcia wynikające z art. 16 ust. 2 z

Dominik Stodulski: Autoreferat. Załącznik nr 2 Strona 11

piśmiennictwa (5 serii) uzyskano grupę 80 chorych z przerzutami utajonymi wyłącznie do

szyjnych węzłów chłonnych wyłonioną spośród 650 chorych z cN0 (12,3%). W tym zestawieniu

odsetek przerzutów do poszczególnym poziomów wynosił w kolejności malejącej: 69%- II,

22,5% -III, 20% - I, 16% - V oraz 7,5% w IV. Na podstawie powyższych danych można

wyciągnąć wniosek, że END należy wykonać bezwzględnie we wszystkich rakach T3/T4aN0 z

minimalnym zakresem poziomów II i III. Zaleca się usunięcie również poziomów I i Va.

Natomiast w przypadku raków T1/T2 o wysokim stopniu złośliwości/utkaniu histologicznym

związanym z wysokim ryzykiem przerzutów utajonych w biopsji aspiracyjnej cienkoigłowej

(BAC) należy wykonać END z poziomami II, III (ewentualnie dodatkowo przy lokalizacji guza

w kwadrancie przednio-dolnym –poziom I, a w tylno-dolnym- poziom Va).

Oceny zasadności polityki watch and wait w przypadku bliskiego marginesu we

wczesnych, mniej agresywnych rakach była tematem kolejnej pracy opublikowanej w

prestiżowym Oral Oncology (2017) pt.: „Close surgical margin after conservative parotidectomy

in early stage low-/intermediate-grade parotid carcinoma: Outcome of watch and wait policy.”

Dotychczas, poza moimi badaniami, nie opublikowano prac oceniających zasadność takiego

postępowania. Chorzy z wczesnym rakiem ślinianki przyusznej mają wysoką szansę na

wyleczenie z zachowaniem czynności nerwu twarzowego przy zastosowaniu leczenia

chirurgicznego jako jedynej metody. W tych przypadkach chirurg często balansuje pomiędzy

radykalnością zabiegu a zachowaniem nerwu VII. Wycięcie nerwu twarzowego, mimo różnych

technik rekonstrukcji, wiąże się z dużym defektem kosmetycznym i czynnościowym, natomiast

dodatni margines chirurgiczny jest niezależnym czynnikiem wpływającym negatywnie na

rokowanie. Przy dodatnim marginesie konieczna jest chirurgiczna radykalizacja (często z

koniecznością wycięcia nerwu VII) i/ lub radioterapia. W przypadku bliskiego marginesu po

wycięciu wczesnych (T1/T2) mało agresywnych raków i przy braku innych wskazań do

uzupełniającego leczenia, postępowanie nie jest tak oczywiste, a przy braku standardów

zazwyczaj wybiera się „na wyrost” uzupełniającą radioterapią, obawiając się postępowania

wyczekującego (watch and wait) jako zbyt ryzykownego. Problem ten jest szczególnie istotny,

gdyż dotyczy blisko połowy chorych z tej grupy. Celem oceny zasadności polityki watch and

wait autorzy dokonali analizy własnego materiału. Spośród 78 chorych operowanych w Klinice

Otolaryngologii z powodu pierwotnego raka ślinianki przyusznej w latach 2001-2011

Page 12: AUTOREFERAT - Gdański Uniwersytet Medyczny · 2018. 11. 28. · Dominik Stodulski: Autoreferat. Załącznik nr 2 Strona 3 4. Wskazane osiągnięcia wynikające z art. 16 ust. 2 z

Dominik Stodulski: Autoreferat. Załącznik nr 2 Strona 12

wyodrębniono i poddano dalszej analizie kliniczno-histologicznej grupę 32 chorych po

parotidektomii z zachowaniem nerwu VII, u których margines chirurgiczny był ujemny tj ≥1, ale

bliski ≤5 i którzy nie otrzymali uzupełniającej radioterapii z powodu innych wskazań (włączają

zaawansowanie T3/T4 i/lub wysoki stopień złośliwości i/lub naciekanie nerwów/okołonerwowe

i/lub naciekanie naczyń limfatycznych/krwionośnych i/lub przerzuty do węzłów chłonnych szyi).

We wszystkich przypadkach przeprowadzono rewizje histologiczną zgodnie z obowiązującą

klasyfikacją WHO guzów gruczołów ślinowych, a także w oparciu o wyniki badań nad nowymi

typami histologicznymi tych nowotworów. Margines chirurgiczny wahał się od 1 do 3mm, nie

stwierdzono u żadnego chorego marginesu w zakresie >3 < 5mm. Wszyscy pacjenci pozostawali

pod ścisłą kontrolą kliniczną od 60 do 186 miesięcy (średnia dla analizowanej grupy - 101

miesięcy). W ramach kontroli przez pierwsze 2 lata co 3 miesiące wykonywano badanie

kliniczne (palpacyjne), w kolejnych latach (3,4,5 rok) co 6 miesięcy, a w dalszych raz do roku.

Obrazowanie (MR) w ciągu pierwszych 2 lat wykonywano co 6 miesięcy, w kolejnych latach raz

do roku lub bezzwłocznie w przypadku podejrzenia klinicznego nawrotu nowotworu. W okresie

obserwacji jeden chory zmarł po 72 miesiącach od zabiegu z przyczyn nieonkologicznych,

pozostali chorzy żyją i kontynuują follow up. U 9,38%, chorych wystąpiła wznowa miejscowa w

okresie od 36 do 56 miesięcy. 5-letnie DFS wynosiło 90,6%. Nawrót leczony był chirurgicznie z

następową radioterapii uzyskując przeżycie całkowite (overall survival, OS) od 104 do 107

miesięcy. Ostatecznie 10-letnie OS wyniosło 96,3% (95%CI 76,5%-99,5%). Wszyscy chorzy z

nawrotem nowotworu mieli rozpoznanie histologiczne epithelial-myoepithelial carcinoma o

niskim stopniu złośliwości, bez innych cech wyróżniających w analizowanej grupie.

Podsumowując, można przyjąć, że polityka watch & wait ze ścisłym follow-up jest zasadna w

przypadku bliskiego marginesu po wycięciu wczesnych raków ślinianki przyusznej o pośrednim

lub niskim stopniu złośliwości. Epithelial-myoepithelial carcinoma należy uznać jako nowotwór

wyższego ryzyka nawrotu.

Ostatnia z cyklu praca “Health-related quality of life of parotid carcinoma patient -a

comparative study with parotid adenoma patients and assessment of the influence of

demographic, treatment and pathological factors” opublikowana w International Journal Of

Oral and Maxillofacial Surgery (2018) dotyczyła jakości życia u chorych leczonych z powodu

raka ślinianki przyusznej. Usunięcie ślinianki przyusznej wraz nerwem twarzowym

Page 13: AUTOREFERAT - Gdański Uniwersytet Medyczny · 2018. 11. 28. · Dominik Stodulski: Autoreferat. Załącznik nr 2 Strona 3 4. Wskazane osiągnięcia wynikające z art. 16 ust. 2 z

Dominik Stodulski: Autoreferat. Załącznik nr 2 Strona 13

(parotidektomia radykalna) jest bardzo okaleczającym zabiegiem, który prowadzi do złożonego

zaburzenia rysów twarzy, jej mimiki oraz powłok skórnych, skutkiem czego może nastąpić

znaczne pogorszenie jakości życia. Jest to szczególnie ważne ponieważ obszar ten jest stale

widoczny dla innych i pełni istotną rolę w życiu (np. wyrażanie uczuć). Nie bez znaczenia jest

również uzupełniająca radioterapia, która może potęgować negatywny wpływ leczenia

chirurgicznego. Ocenę jakości życia u chorych leczonych z powodu raka ślinianki przyusznej

oczywiście utrudnia fakt, że jest to nowotwór rzadki. W związku z czym prace dotyczące tego

problemu są bardzo nieliczne, w większości oparte na małym materiale chorych i

przeprowadzone przy użyciu różnych, często niezwalidowanych kwestionariuszy. Uzasadnione

zatem wydaje się podejmowanie dalszych badań tego problemu. Badanie jakości życia zależnej

od zdrowia (health related quality of life, HRQoL) przeprowadzono przy użyciu kwestionariuszy

Europejskiej Organizacji na rzecz Badań i Leczenia Raka (European Organisation for Research

and Treatment of Cancer, EORTC) QLQ-C30 oraz QLQ-H&N35 u żyjących chorych

wyodrębnionych spośród operowanych w Klinice Otolaryngologii w latach 1992-2015 z powodu

pierwotnego raka ślinianki przyusznej (159 chorych). Grupę kontrolną wyłoniono spośród 288

chorych leczonych chirurgicznie w latach 2011-2015 z powodu niezłośliwych nowotworów

(gruczolaków) przyusznicy. W obrębie grupy badanej analizowano również wpływ na jakość

życia czynników demograficznych (płeć, wiek, wykształcenie, miejsce zamieszkania),

czynników związanych z leczeniem i jego wynikami (rodzaj parotidektomii, wykonanie operacji

węzłowej, uzupełniająca radioterapia, wznowa nowotworu) oraz czynników patologicznych

(zaawansowanie TN, stopień złośliwości, margines chirurgiczny). Z badania wykluczono

chorych z zaburzeniami psychiatrycznymi, ciężkimi chorobami przewlekłymi oraz z drugimi

nowotworami złośliwymi. Kwestionariusz EORTC QLQ-C30 służy do sumarycznego badania

poczucia zdrowia oraz oceny funkcjonowania w wymiarze fizykalnym, emocjonalnym i

społecznym. Zawiera 30 pytań pogrupowanych w 5 skalach funkcyjnych: funkcjonowanie

fizyczne, funkcjonowanie w rolach życiowych, funkcjonowanie emocjonalne, funkcjonowanie

poznawcze i funkcjonowanie społeczne. Zawiera także 3 skale objawowe: zmęczenie, nudności i

wymioty i ból oraz 6 pojedynczych pytań oceniających natężenie następujących

objawów/problemów: duszności, bezsenności, utraty apetytu, zaparcia, biegunki i trudności

finansowych. Dwa pytania dotyczą globalnej oceny stanu zdrowia. Wszystkie pytania odnoszą

się do ostatniego tygodnia. Odpowiedzi na pytania zawarte w kwestionariuszu występują w skali

Page 14: AUTOREFERAT - Gdański Uniwersytet Medyczny · 2018. 11. 28. · Dominik Stodulski: Autoreferat. Załącznik nr 2 Strona 3 4. Wskazane osiągnięcia wynikające z art. 16 ust. 2 z

Dominik Stodulski: Autoreferat. Załącznik nr 2 Strona 14

4-stopniowej (”Nigdy” -1 punkt, ”Czasami” - 2 punkty, ”Często”- 3 punkty, ”Bardzo często” - 4

punkty) oceniającej stopień nasilenia analizowanych parametrów. Do każdego pytania chory

wybiera jedną odpowiedź. Moduł specyficzny dla raków głowy i szyi ( EORTC QLQ-H&N35)

ocenia specyficzne objawy związane z nowotworami głowy i szyi oraz ich leczeniem i zawiera

łącznie 35 pytania. 24 pytania dla 7 zagadnień: ból, połykanie, zmysły, mowa, jedzenie w

towarzystwie innych osób, kontakty towarzyskie, seksualność oraz 11 pojedynczych pytań

dotyczących problemów z zębami, trudności w otwieraniu ust, suchości w jamie ustnej, gęstej

śliny, kaszlu, poczucia choroby, przyjmowania leków przeciwbólowych, stosowania

suplementów żywieniowych, konieczności założenia sondy żołądkowej oraz spadku lub wzrostu

masy ciała. Podobnie jak w kwestionariuszu QLQ C-30 na każde pytanie chory udziela jednej

odpowiedzi z 4-stopniowej skali, z wyjątkiem 6 ostatnich pytań z odpowiedziami tak lub nie. Na

zastosowanie kwestionariuszy uzyskano zgodę EORTC.

W grupie raków uzyskano 52% odpowiedzi , a w grupie kontrolnej (gruczolaki) jedynie 23%. W

wykonanej analizie statystycznej nie stwierdzono różnić istotnych statystycznie w zakresie

danych demograficznych pomiędzy grupą badaną i kontrolną, jak również pomiędzy osobami,

które wypełniły kwestionariusz a tymi które tego nie zrobiły. Mediana czasu od zakończenia

leczenia do przeprowadzenia ankiety wynosiła średnio 4 lata dla raków i 2 lata dla gruczolaków.

Wszyscy chorzy leczeni byli chirurgicznie. Podstawową różnicę pomiędzy dwoma grupami

stanowił zakres leczenia części chorych z rakiem: resekcja nerwu VII (30%), operację węzłową

(50%) oraz zastosowanie uzupełniającej radioterapii (60%).

Stwierdzono, że jakość życia u chorych z rakiem była wyraźnie gorsza w porównaniu z chorymi

po leczeniu gruczolaków. Różnice istotne statystycznie dotyczyły 13 na 33 parametry, w tym

globalnej oceny stanu zdrowia i 10 objawów. W skalach funkcyjnych występowały zaburzenia

o charakterze poznawczym, natomiast spośród objawów gorsze wyniki dotyczyły bezsenności,

utraty apetytu, bólu, problemów z połykaniem, suchości w jamie ustnej i gęstej śliny, jak również

problemów ze zmysłami, mową i jedzeniem w towarzystwie innych osób. U chorych z rakiem

stwierdzono różnice statystyczne dla funkcjonowania fizycznego pomiędzy grupami wiekowymi

> 55 i <55 lat. Nie obserwowano istotnych różnic dla płci, wykształcenia oraz miejsca

zamieszkania. Na globalną ocenę stanu zdrowia negatywny wpływ miała parotidektomia

z poświęceniem nerwu VII, wykonanie operacji węzłowej na szyi oraz uzupełniająca

radioterapia. Poza tym rodzaj parotidektomii wpływał na kontakty społeczne, a operacja węzłowa

Page 15: AUTOREFERAT - Gdański Uniwersytet Medyczny · 2018. 11. 28. · Dominik Stodulski: Autoreferat. Załącznik nr 2 Strona 3 4. Wskazane osiągnięcia wynikające z art. 16 ust. 2 z

Dominik Stodulski: Autoreferat. Załącznik nr 2 Strona 15

na funkcjonowanie społeczne i utratę wagi ciała. Uzupełniająca radioterapia miała bardzo duży

wpływ na jakość życia. Gorsze wyniki dotyczyły funkcjonowania społecznego, kontaktów

społecznych, utraty apetytu i wagi, otwierania jamy ustnej oraz problemów finansowych. Nawrót

choroby pogarszał funkcjonowanie w rolach życiowych, kontakty społeczne, nasilał zmęczenie,

utratę apetytu oraz problemy z otwieraniem jamy ustnej.

Spośród czynników patologicznych, wysokie zaawansowanie miejscowe, obecność przerzutów

do węzłów chłonnych szyi oraz wysoki stopień złośliwości guza miały istotny negatywny wpływ

na globalną ocenę stanu zdrowia. Chorzy z T3+T4 mieli również gorsze funkcjonowanie w

wymiarze emocjonalnym i społecznym, kontaktach społecznych, częstsze problemy

z otwieraniem jamy ustnej oraz wyższy odsetek utraty wagi ciała. Obecność przerzutów do

węzłów chłonnych wiązała się z częstszymi problemami z jedzeniem w towarzystwie innych

osób oraz utratą wagi. Wysoki stopień złośliwości miał istotny statystycznie wpływ na problemy

z mową i utratę wagi. Wyniki tego badania wykazały gorszą jakość życia u chorych z rakiem

ślinianki przyusznej w porównaniu z pacjentami leczonymi z powodu gruczolaków. W grupie

chorych z rakiem na jakość życia największy wpływ miały: wysoki stopień zaawansowania

miejscowego i regionalnego, wysoki stopień złośliwości nowotworów i związane z tymi

czynnikami agresywniejsze leczenie (radykalna parotidektomia, operacja węzłowe na szyi,

uzupełniająca radioterapia), a także starszy wiek.

Na podstawie przeprowadzonych i opublikowanych przeze mnie badań można wysnuć

następujące wnioski:

Na każdym etapie leczenia chorych z rakiem ślinianki przyusznej konieczna jest ścisła

współpraca pomiędzy klinicystą a patologiem dysponującym odpowiednim

doświadczeniem i zapleczem laboratoryjnym. W przypadku nietypowego przebiegu

klinicznego konieczna jest weryfikacja rozpoznania histopatologicznego.

Chorzy z rakiem ślinianki przyusznej T1/T2N0 o niskim lub pośrednim stopniu

złośliwości mogą być leczeni wyłącznie chirurgicznie. Najlepszą opcją jest

parotidektomia z zachowaniem nerwu twarzowego pod warunkiem uzyskania co najmniej

Page 16: AUTOREFERAT - Gdański Uniwersytet Medyczny · 2018. 11. 28. · Dominik Stodulski: Autoreferat. Załącznik nr 2 Strona 3 4. Wskazane osiągnięcia wynikające z art. 16 ust. 2 z

Dominik Stodulski: Autoreferat. Załącznik nr 2 Strona 16

1 mm marginesu chirurgicznego. Elektywna operacja węzłowa w tej grupie jest

niezalecana.

We wszystkich innych przypadkach konieczne jest przeprowadzenie operacji węzłowej

(elektywnej bądź terapeutycznej).

Konieczne jest poinformowanie chorego, zwłaszcza z wysokim zaawansowaniem

miejscowym i regionalnym nowotworu, o konsekwencjach leczenia i możliwości

znacznego obniżenia jakości życia, a także zapewnienie odpowiedniego wsparcia

psychologicznego i/lub odpowiednich działań usprawniających podczas i po zakończeniu

leczenia.

5. Omówienie pozostałych osiągnięć naukowo-badawczych

a) Analiza bibliometryczna

Mój dorobek naukowy obejmuje 33 opublikowanych prac o łącznej wartości IF 31,523

i liczbie punktów KBN/MNiSzW 526 (włączając publikacje stanowiące osiągnięcie naukowe),

Liczba cytowań wg bazy Scopus wynosi 137.

Liczba cytowań wg bazy Web of Science wynosi 106.

Indeks Hirscha: wg bazy Scopus wynosi 6, wg bazy Web of Science wynosi 5.

Listę publikacji nie wchodzących w skład osiągnięcia w rozumieniu art.16 ust.2 ustawy z dnia

14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym załączono jako odrębny dokument

(załącznik 3).

Łączna liczba doniesień zjazdowych wynosi 53

Wykaz doniesień zjazdowych znajduje się w załączniku 3.

Podsumowanie działalności naukowo-badawczej przedstawia analiza bibliometryczna z dnia

11.09.2018 roku opracowana przez Pracownię Bibliograficzną Biblioteki Głównej Gdańskiego

Uniwersytetu Medycznego zgodnie z zasadami przyjętymi przy obliczaniu punktacji na potrzeby

Page 17: AUTOREFERAT - Gdański Uniwersytet Medyczny · 2018. 11. 28. · Dominik Stodulski: Autoreferat. Załącznik nr 2 Strona 3 4. Wskazane osiągnięcia wynikające z art. 16 ust. 2 z

Dominik Stodulski: Autoreferat. Załącznik nr 2 Strona 17

analizy bibliometrycznej wymaganej przez Centralną Komisję ds. Stopni i Tytułów, którą

zamieszczono w załączniku 6

.

b) Tematyka pozostałych prac badawczych

Moje zainteresowania naukowe koncentrują się głównie wokół problematyki nowotworów

dużych gruczołów ślinowych, w szczególności raka ślinianki przyusznej. W 2010 roku

zaowocowały one pracą doktorską pt.: „Rak ślinianki przyusznej: analiza kliniczno-patologiczna

oraz ocena wyników leczenia”. Na jej podstawie opublikowałem dwie prace oceniające czynniki

rokownicze w tej chorobie. W pierwszej [Stodulski D i wsp. (2012) Signs and symptoms of

parotid gland carcinoma and their prognostic value. Int. J. Oral Maxillofac. Surg.] wykazałem,

że stopień złośliwości raka przyusznicy wydaje się być czynnikiem mającym największy wpływ

na jego przebieg kliniczny. Wszystkie objawy wskazujące na złośliwy charakter nowotwory tzw.

„objawy złośliwości” wiążą się z wysokim zaawansowaniem klinicznym i niekorzystnym

rokowaniem, a spośród nich największe znaczenie prognostyczne ma porażenie nerwu

twarzowego oraz naciek skóry. Wyniki zawarte w drugiej pracy [Stodulski D i wsp. (2012) Are

all prognostic factors in parotid gland carcinoma well recognized? Eur Arch Otorhinolaryngol

potwierdziły, że naciek żuchwy, nerwu twarzowego i skóry wpływają w sposób niekorzystny na

wyniki leczenia, zmniejszając szanse na wyleczenie odpowiednio 4,13, 2,38 i 2,04 razy. Badania

potwierdziły wartość obowiązującej klasyfikacji TNM, jednakże wykazały również jej istotną

wadę, gdyż nie uwzględnia ona zajęcia przestrzeni przygardłowej - istotnego negatywnego

czynnika rokowniczego.

Kolejne badania przeprowadzone we współpracy z Zakładem Radiologii GUMed dotyczyły

zastosowania i wartości badania metodą rezonansu magnetycznego (MR) z oceną dyfuzji i

perfuzji w przedoperacyjnym różnicowaniu pomiędzy zmianami złośliwymi i niezłośliwymi

ślinianki przyusznej. Wykazały one, że dynamiczne badanie MR jest wysoce czułe i swoiste w

ocenie poszczególnych typów histologicznych nowotworów ślinianki przyusznej i stanowi ważne

uzupełnienie biopsji cienkoigłowej. Na podstawie wyników badań stworzono również oparty na

obrazie przedoperacyjnego MR algorytm diagnostyczny dla chorych z guzami ślinianki

przyusznej. Badania te zaowocowały cyklem czterech prac opublikowanych w renomowanych

czasopismach z listy filadelfijskiej.

Page 18: AUTOREFERAT - Gdański Uniwersytet Medyczny · 2018. 11. 28. · Dominik Stodulski: Autoreferat. Załącznik nr 2 Strona 3 4. Wskazane osiągnięcia wynikające z art. 16 ust. 2 z

Dominik Stodulski: Autoreferat. Załącznik nr 2 Strona 18

Równie owocna była współpraca z Zakładem Patomorfologii GUMed oraz Zakładem Patologii

Uniwersytetu Karola w Pradze (Wydział Lekarski w Pilźnie, Czechy) w zakresie badań nad

nowymi typami nowotworów złośliwych gruczołów ślinowych. W pracy autorstwa Majewska H,

Skálová A, Stodulski D, Klimková A, Steiner P, Stankiewicz C, Biernat W. (2015) Mammary

analogue secretory carcinoma of salivary glands: a new entity associated with ETV6 gene

rearrangement. Virchows Arch. , cytowanej w najnowszej Klasyfikacji Histologicznej Guzów

Głowy i Szyi WHO (2017), przedstawiono po raz pierwszy serię (mammary analogue) secretory

carcinoma pochodzącą z polskiego ośrodka. Inne wspólne opublikowane badania dotyczyły

problemu diagnostyki różnicowej w przypadku przerzutów raka jasnokomórkowego nerki do

ślinianki przyusznej, przemiany złośliwej gruczolaka wielopostaciowego dużych gruczołów

ślinowych oraz zaburzeń genetycznych w rakach wywodzących się z gruczołów ślinowych.

Z tematem ślinianek związana była również praca przedstawiająca materiał Kliniki

Otolaryngologii w Gdańsku dna temat chorób nowotworowych, zapalnych oraz kamicy

gruczołów ślinowych u dzieci i młodzieży. Tylko nieliczne prace dotyczą tej problematyki, w

związku z czym stanowi ona ważną pozycję w praktyce lekarzy otolaryngologów, a także

pediatrów, chirurgów szczękowo-twarzowych.

W 2010 roku rozpocząłem prace nad stworzeniem skali do oceny czynności nerwu twarzowego

po operacji ślinianki przyusznej, gdyż istniejące systemy nie pozwalają na precyzyjne

stopniowanie specyficznych zaburzeń nerwu występujących po parotidektomii np. izolowany,

niewielki niedowład jednej gałęzi nerwu VII. Stworzona skala pozwala na jakościową i ilościową

ocenę funkcji nerwu twarzowego, a także cechuje się większą dokładnością i zgodnością

pomiędzy obserwacjami w porównaniu z istniejącymi systemami, krótkim czasie badania i

łatwymi do zapamiętania zasadami. Skala do oceny czynności nerwu twarzowego po

parotidektomii była zaprezentowana po raz pierwszy podczas XLV Zjazdu Polskiego

Towarzystwa Otorynolaryngologów Chirurgów Głowy i Szyi w Gdańsku w 2012 roku i została

bardzo pozytywnie odebrana przez liczne grono polskich otolaryngologów. Wyniki prac nad

skalą zostały opublikowane w 2014 roku [Stodulski i wsp. Facial nerve grading after

parotidectomy. Eur Arch Otorhinolaryngol].

Problem diagnostyki i leczenia usznopochodnego zapalenia kości podstawy czaszki został

omówiony w moich dwóch publikacjach. Pierwsza z nich dotyczyła wartości scyntygrafii kości w

rozpoznaniu tego schorzenia [Stodulski D i wsp. (2005) The usefulness of bone scannning for the

Page 19: AUTOREFERAT - Gdański Uniwersytet Medyczny · 2018. 11. 28. · Dominik Stodulski: Autoreferat. Załącznik nr 2 Strona 3 4. Wskazane osiągnięcia wynikające z art. 16 ust. 2 z

Dominik Stodulski: Autoreferat. Załącznik nr 2 Strona 19

diagnosis and evaluation of otogenic skull base osteomyelitis. Nucl Med Rev Cent East Eur],

natomiast w drugiej przedstawiono unikalny przypadek usznopochodnego zapalenia kości

podstawy czaszki o etiologii grzybiczej wraz z zestawieniem piśmiennictwa na ten temat

[Stodulski D i wsp. (2006) Otogenic skull base osteomyelitis caused by invasive fungal infection.

Case report and literature review. Eur Arch Otorhinolaryngol]. Tematyka otologiczna dotyczyła

również innej pracy, w której badano etiologię, symptomatologię i wyniki leczenia perlaków u

dzieci [Kuczkowski J, Babiński D, Stodulski D. (2004) Perlak wrodzony i nabyty ucha

środkowego u dzieci. Otolaryngol Pol].

Oprócz publikacji poświęconych nowotworom gruczołów ślinowych jestem autorem lub

współautorem innych prac z zakresu onkologii głowy i szyi. W oparciu o własne doświadczenia

przedstawiono w nich problem diagnostyki i leczenia przerzutów odległych do narządów głowy i

szyi [Stodulski D i wsp. , (2006) Przerzuty raka nerki do narządów głowy i szyi. Otolaryngol.

Pol.], możliwości leczenia z zastosowaniem różnych metod rekonstrukcyjnych rozległych

nowotworów dna jamy ustnej [Skorek A, Jankau J, Drogoszewska B, Kiciński K, Stodulski D,

Graczyk M, Ankiewicz A. (2011) Doświadczenia własne w leczeniu zaawansowanych

nowotworów dna jamy ustnej. Otolaryngol. Pol], a także zagadnienie nowotworów nosa i zatok

przynosowych oraz części nosowej gardła w aspekcie pracy lekarzy podstawowej opieki

zdrowotnej [Stodulski D, Stankiewicz C. (2013) Probl. Med. Rodz].

Kolejnym obszarem badań był oczodół. W pracach przedstawiono własne wyniki leczenia

urazów oczodołu [Skorek A, Stankiewicz C, Babiński D, Ostrowska A, Stodulski D. (2007)

Urazy oczodołu. Otolaryngol. Pol.] oraz zastosowanie tomografii komputerowej do pomiarów

krytycznych odległości w obrębie oczodołu w planowaniu bezpiecznych dostępów

chirurgicznych [Skorek A, Szurowska E, Raczyńska D, Szmuda T, Stodulski D. (2014) Orbital

size measurement based on computed tomography imaging for surgical safety. Folia Morphol].

We współpracy z Kliniką Endokrynologii powstała praca dotycząca zespołu Tolosa-Hunta

[Świątkowska-Stodulska R, Stodulski D, Babińska A, Piskunowicz M, Sworczak K. (2017)

Bilateral Tolosa-Hunt syndrome mimicking pituitary adenoma. Endocrine]. Jej wyniki

podkreślają m.in. konieczność ścisłej współpracy pomiędzy endokrynologiem, otolaryngologiem,

okulista i radiologiem przy rozpoznaniu i leczeniu tego rzadkiego schorzenia.

Po raz pierwszy w Polsce przedstawiłem problem żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej

(ŻChZZ) w otolaryngologii - chirurgii głowy i szyi. Na podstawie doświadczeń własnych,

Page 20: AUTOREFERAT - Gdański Uniwersytet Medyczny · 2018. 11. 28. · Dominik Stodulski: Autoreferat. Załącznik nr 2 Strona 3 4. Wskazane osiągnięcia wynikające z art. 16 ust. 2 z

Dominik Stodulski: Autoreferat. Załącznik nr 2 Strona 20

przeglądu piśmiennictwa oraz istniejących rekomendacji dla innych specjalizacji zabiegowych

został stworzony schemat profilaktyki ŻChZZ dla otolaryngologii [Stodulski D i wsp. (2005)

Profilaktyka żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej w otolaryngologii - chirurgii głowy i szyi.

Otolaryngol Pol]. Publikacja na temat zaburzeń krzepnięcia w guzach przysadki była efektem

współpracy z Klinikami Endokrynologii i Hematologii [Świątkowska-Stodulska R, Babińska A,

Mital A, Stodulski D, Sworczak K. (2015) Hemostatic disorders in hormonally active pituitary

tumors. Exp. Clin. Endocrinol. Diabet.].

Opublikowane prace kazuistyczne dotyczyły przede wszystkim własnych doświadczeń w

leczeniu rzadkich nowotworów gardła [Stodulski D i wsp. (2003) Złośliwy obłoniak gardła i

przestrzeni przygardłowej: opis przypadku. Otorynolaryngol. Przegl. Klin], krtani [Stodulski D,

Stankiewicz C, Rzepko R, Kowalska B. (2007) Angiomyolipoma of the larynx: case report. Eur

Arch Otorhinolaryngol.], ślinianki przyusznej [Mollin E, Stodulski D, Stankiewicz C. (2017)

Rozległy gruczolak wielopostaciowy płata dodatkowego współistniejący z guzem Warthina płata

powierzchownego ślinianki przyusznej. Pol. Przegl. Otorynolaryngol.], jak również postepowania

w przypadku ciężkim powikłań zapalenia migdałków podniebiennych [Skorek A, Stodulski D,

Stankiewicz C. (2004) Ciężkie powikłania regionalne i odległe zapalenia migdałków

podniebiennych : opis przypadku. Otolaryngol Pol].

Jestem również współautorem pracy dotyczącej historii medycyny [Kuczkowski J, Cieszyńska J,

Plichta Ł, Tretiakow D, Stodulski D. (2015) Hermann Gutzmann (1865-1922): The Father of

Phoniatrics, an Independent Specialty. J Voice].

Obecnie kontynuuję pracę związane z problemem przerzutów utajonych do węzłów

chłonnych szyi w raku ślinianki przyusznej. Doświadczenia nabyte podczas stażu w Department

of Otolaryngology/Head & Neck Surgery Vrije Universiteit w Amsterdamie, Holandia skłoniły

mnie do podjęcia badań nad przydatnością identyfikacji węzła wartowniczego w raku

przyusznicy, które prowadzę we współpracy z Zakładem Medycyny Nuklearnej GUMed.

We wrześniu 2017 roku odbyłem staż w Klinik und Poliklinik für Hals-Nasen-

Ohrenheilkunde/Chirurgie w Bonn, Niemcy, gdzie miałem możliwość zapoznania się

z nowoczesnymi technikami rekonstrukcyjnymi stosowanymi u chorych po rozległych resekcjach

z powodu nowotworów. Umożliwiło mi to stworzenie we współpracy z Zakładem Medycyny

Sądowej własnego programu mającego na celu doskonalenie umiejętności chirurgicznych

Page 21: AUTOREFERAT - Gdański Uniwersytet Medyczny · 2018. 11. 28. · Dominik Stodulski: Autoreferat. Załącznik nr 2 Strona 3 4. Wskazane osiągnięcia wynikające z art. 16 ust. 2 z