Anna MarekAnna M

arek

• HODOWLA • WYCHOWANIE • ŻYWIENIE

PIES• HODOWLA • WYCHOWANIE • ŻYWIENIE

Obowiązkowa lektura dla wszystkich miłośników psów. Bardzo praktyczny poradnik dla każdego właściciela i hodowcy psów, napisany ciepło i z humorem. Niezbędne wiadomości i czynności hodowcy krok po kroku.

Znajdziesz tu porady, jak:• przymierzyć się do hodowli• urządzić dom na przyjęcie szczeniąt• załatwić formalności w Związku Kynologiocznym• opiekować się przyszłą mamą i maluchami• wychować szczeniętaoraz wiele innych praktycznych wiadomości.

Jak prowadzić domową hodowlę psów i nie zwariować

PIES

PIESKsięgarnia internetowa:www.multicobooks.ple-mail: biuro@multicobooks.pl

Księgarnia:ul. Kazimierzowska 14Warszawa-Mokotów

0 801 70 33 42022 564 08 00

022 564 08 03

Zamówienia telefoniczne:

Zamówienia faksem:

Zanim zaczniesz rozglądać się za partnerem dla swojego ukochanego zwierzaka, przeczytaj!

• HO

DOWLA

• WYCH

OWA

NIE • ŻYW

IENIE

pies_okladka_ebook.pdf 1 6/8/11 4:12 PM

PIES• hodowla • wychowanIE • żywIEnIE

MULTICO Oficyna Wydawnicza

Anna Marek

PIES• hodowla • wychowanIE • żywIEnIE

Tekst: Anna MarekZdjęcia: Anna Marek (wszystkie niepodpisane nazwiskiem), Anna Bornik, Tomasz Ciszewski, Sylwia Czaja, Marek Dominiak, Alicja Fic, Balbina Gluza-Czyczerska, Beata i Robert Gnyp, Maria Gondek, Dorota Gorgolewska, Magdalena Grassmann, Sławomir Kamiński, Kamila Kiełbasa, Bogumił Kolęda, Katarzyna Madziała, Beata i Magdalena Pąsiek, Łukasz Sączewski, Mariusz Stasiak, Izabella Symanowicz, Jan Szmaja, Anna Świderska, Katarzyna Wojcieszak, Grażyna ZglińskaZdjęcie na okładce: FotoliaZdjęcie na str. 2 i 6: Fotolia

Projekt okładki: Marta ZiębaProjekt graficzny: Monika Żyła

© Copyright by MULTICO Oficyna Wydawnicza, Warszawa 2010Wszelkie prawa zastrzeżone

MULTICO Oficyna Wydawnicza sp. z o.o.ul. Kazimierzowska 14, 02-589 Warszawatel.: 22 564 08 00faks: 22 564 08 03e-mail: sekretariat@multicobooks.pl

Redaktor merytoryczny: Aleksandra ZduńskaKorektor: Elżbieta Kijewska

Produkcja: Jadwiga SzczęsnowiczStudio DTP: Elżbieta PichOpracowanie cyfrowe zdjęć: ArtGraph

ISBN 978-83-7763-185-0

5SpiS treści

Wstęp ........................................................ 7Kubeł zimnej wody na początek ............ 8

Żeby zostać hodowcą, musisz... ...................8Podstawowe pojęcia .........................................9

I ty możesz zostać hodowcą (?) ........... 10W związku ze Związkiem .......................15

Rasowe równa się rodowodowe ................15Kogo możemy nazwać hodowcą psów

rasowych? ......................................................15Związek Kynologiczny w Polsce ................15Inne organizacje, czyli FCI nierówne F.C.I. 16Co kraj, to obyczaj ............................................16Nieznajomość prawa szkodzi ......................17Jeszcze jedno istotne pytanie....................17

Dla każdego coś fajnego, czyli wybierz sobie rasę ......................................... 18Nie każdy pies dla każdego ......................... 18

Pomysł na wariant, czyli skąd wziąć pierwsze szczenię ............................21

Wychować szczeniaka i przeżyć ......... 24Pierwsze dni powiedzą ci wiele o tobie

samym.............................................................24Kilka złotych zasad, które pozwolą ci

godnie przetrwać psie dzieciństwo ...24Nie ma problemu bez rozwiązania .....39

On mnie nie rozumie! .....................................39Ja go nie rozumiem! ...................................... 40Nie utrwalaj niepożądanych zachowań ... 40Najczęstsze problemy wychowawcze ... 41Spacerologia stosowana ............................ 46Wychowaj sobie championa ...................... 48Podstawowe zabiegi pielęgnacyjne –

czesanie, kąpiel, suszenie ..................... 48Drobna korekta urody? ..................................51Hop, na stoliczek! ............................................52Pokaż ząbki, kochanie! ..................................53Do wozu! ..............................................................54Zadbaj o kondycję pupila .............................55

Jakie żarcie, taki pies ........................... 57Sucha karma .....................................................57

Jedzonko „domowe” ......................................59Żywienie surowizną ....................................... 60Mity ....................................................................... 60

Papiery i papierzyska krok po kroku, czyli od metryczki do metryczek .. 62

Show must go on, czyli najpiękniejszy pies wystawy wraca z wami do domu .. 70Ogólne zasady wystawowe .........................70Pies jaki jest, każdy widzi (?) ....................... 72Kolejność wystawowych zmagań............ 72Wystawa krok po kroku ................................. 74

Dobry weterynarz, czyli skarb hodowcy 81Doktor Ideał zawsze dyspozycyjny .......... 81Zrób sobie dobrze sam ..................................83Pomoc przedlekarska ....................................85Apteczka psiarza ............................................ 86

Kto czyta, nie błądzi .............................. 87Genetyka dla laika, czyli dobieramy

parę hodowlaną ..............................90Cieczka, ruja i krycie .............................94

Quo vadis, hodowco? .................................... 94Wyznaczanie okresu płodnego .................96Jedziemy do narzeczonego ........................97

Ciąża urojona, ciąży brak – czyli gdy ci ciąży brak ciąży ............................. 102Puste krycia .....................................................102Ciąża urojona ...................................................102Poronienie ........................................................ 103

Gratulacje, suczka jest szczenna! .... 104Potwierdzenie ciąży .................................... 104Żywienie suczki w ciąży ............................. 105Leki w ciąży ...................................................... 105Przebieg ciąży ................................................ 106

Oj, będzie się działo – czyli przygotowania do porodu ............ 109Najlepsze miejsce ........................................ 109Posłanko w różnych wariantach ........... 109Bezdyskusyjne zalety kwoki ..................... 110

Poród idealny, czyli fikcja literacka ... 112Notatki porodowe ......................................... 115

Happy end ......................................................... 116Komplikacje porodowe ........................ 117Cesarskie cięcie, czyli droga

na skróty ......................................... 121Huston, mamy problem, czyli

noworodkowy zawrót głowy ....... 123Typowe kłopoty sucze .................................123Kłopoty szczeniackie ...................................125

Bezproblemowe odchowanie psiej gromadki ........................................ 134Pierwszy tydzień ........................................... 134Drugi tydzień .................................................. 138Trzeci tydzień ................................................. 139Czwarty tydzień ............................................ 140Piąty tydzień ................................................... 144Szósty tydzień.................................................147Siódmy tydzień .............................................. 150Ósmy tydzień ...................................................153Dziewiąty tydzień ......................................... 154Dziesiąty tydzień .......................................... 156

Jak znaleźć nowe rodziny dla szczeniąt? .......................................157Ogłoszenia ........................................................157Zdjęcia ................................................................159Inne drogi reklamy ........................................162Lekcja praktyczna: rozmowa

z klientem ....................................................162Wizyta czy wizytacja, czyli jadą goście,

jadą ................................................. 164Dalsze kontakty .................................... 171Hodowla się rozrasta .......................... 173

Przygotowanie na psie tsunami .............173Aranżacja pomieszczeń .............................173Jak przygotować ogród? ...........................179Konflikty w stadzie ...................................... 180Apetyt na reproduktora .............................182Duży i mały ...................................................... 183Linia hodowlana ............................................ 183Psia Superniania ........................................... 183Notatki – rzecz bezcenna ......................... 184

Motto

To nie ty masz hodowlę, to hodowla ma ciebie.

7

Wstęp

Kiedyś myślałam, że najważniej-sze w hodowli psów są osią-gnięcia wystawowe i zrobienie uprawnień hodowlanych.

Nieco później uznałam, że najważ-niejsze jest znalezienie odpowiedniego reproduktora i wyznaczenie właściwe-go terminu krycia.

Potem stwierdziłam, że ważne, aby krycie w ogóle się odbyło. Jak bowiem wiadomo – w tym cały ambaras, aby dwo-je chciało naraz, a często połowa psiej pary jest zdecydowanie przeciw kon-sumpcji związku. I to pomimo wszel-kich znaków na niebie i ziemi, iż termin jest idealny.

Po pewnym czasie doszłam do wnio-sku, że termin terminem, krycie kryciem, a najważniejsze, żeby suczka w ogóle za-szła w ciążę.

Tu także się myliłam, bo ważniejszy okazał się szczęśliwy przebieg porodu.

Ale i to bynajmniej nie jest sukcesem, bo równie istotne jest, aby szczenięta

przetrwały pierwszy, z wielu względów krytyczny, tydzień.

Kiedy byłam już pewna, że wiem, jak wygląda sukces hodowlany, Matka Natu-ra brutalnie uświadomiła mi, że i 6-tygo-dniowym malcom wiele zagraża, sądzi-łam więc przez pewien czas, że najważ-niejsze to cało i zdrowo dotrwać do prze-glądu miotu.

Błąd.Już wkrótce okazało się, że niektóre

problemy pojawiają się później i że tak naprawdę odpowiedzialność za powo-łane do życia istoty trwa po prostu całe ich życie…

Niniejszy poradnik ma charakter SU-BIEKTYWNY, bo jest pisany przez pry-zmat doświadczeń własnych i pochodzą-cych z zaprzyjaźnionych hodowli. Nie mam patentu na nieomylność ani mo-nopolu na wszechwiedzę. Rozczarowa-nych przepraszam, a wszystkim życzę, aby znaleźli tu coś ciekawego dla siebie.

Kto mnie pokocha?

8

Kubeł zimnej wody na początekHodowcą psów zostaje się na różne spo-soby, najczęściej przypadkowo. Z regu-ły pies towarzyszy nam od dzieciństwa, aż w końcu świta pomysł, żeby jakoś sformalizować tę miłość. Bywa, że ku-piliśmy urocze rasowe szczenię, spodo-bał się nam smak zwycięstw na wysta-wach psów, chcemy więc pójść o krok dalej. A czasami banalnie dochodzimy do wniosku, że mamy nadmiar wolnego

czasu, bo jesteśmy bezrobotni, na ren-cie, emeryturze (niepotrzebne skreślić) i chcemy wykorzystać twórczo nasz po-tencjał…

Moją przygodę z psami zaczęłam… Stop. Nie cierpię tego wyświechtane-go frazesu. Po prostu psy towarzyszyły mi od dzieciństwa, są ze mną teraz i nie wyobrażam sobie bez nich życia. Nigdy nie planowałam, że będę hodować psy.

Ale rzeczy po prostu się dzieją… Zgrab-nie ujął to mój Dziadek, który przedsta-wiał mnie z dumą (zadumą?): „To moja wnuczka, która zeszła na psy”. I to praw-da. Prawdą jest też, że bardzo chciałabym być taka, jak moje psy myślą, że jestem…

Jeśli chcesz poważnie zająć się ho-dowlą psów, przed tobą długa droga. Po-staram się pomóc ci. Ale uważaj, o czym marzysz, bo może się spełnić!

Żeby zostać hodowcą, musisz...1. Kochać psy (warunek nie podle-gający żadnym dyskusjom).

2. Mieć czas. Opieka nad jednym psem nie wymaga szczególnej reorga-nizacji życia. Ale uprzedzam lojalnie, że trudno się zatrzymać na etapie jednej suczki hodowlanej. Cóż, hodowla wcią-ga. Z reguły po pierwszych dzieciach zo-staje mała sunia, potem często następ-na. Jeśli nie, to i tak pojawia się kwestia drugiego psa – najpóźniej kiedy pierw-szy ma 6 lat, bo inaczej nie zachowamy ciągłości hodowlanej. Potem pojawia się apetyt na własnego reproduktora i stad-ko rośnie w zastraszającym tempie. Jeśli masz kilka psów, twoja praca zawodowa staje pod znakiem zapytania. A już pra-widłowe odchowanie miotu przez oso-by pracujące jest tak trudne, że prawie niewykonalne.

3. Mieć pieniądze. Sorry, life is bru-tal. Po pierwsze, musisz kupić psa z ro-dowodem, najlepiej z dobrej hodowli. Po drugie, musisz go utrzymać w świetnym zdrowiu i kondycji oraz wystawiać na wy-stawach (a wszystko kosztuje: dobra kar-ma, odrobaczanie, szczepienia, wypo-sażenie, kosmetyki, koszty związkowe, wystawy itp.). Po trzecie, musisz przy-gotować akcesoria potrzebne do poro-

du i odchowania miotu, zapewnić sucz-ce i malcom specjalne żywienie, opła-cić kartę krycia, miotu i metryczki, dać ogłoszenia itp. Musisz też brać pod uwa-gę koszty opieki weterynaryjnej nad mio-tem, oby tylko ograniczonej do odroba-czania i szczepienia maluchów.

4. Mieć wsparcie rodziny. Ho-dowla to wbrew pozorom ciężka pra-ca, zwłaszcza na etapie odchowywania miotu. Utrzymanie maluchów w czysto-ści jest sporym wyzwaniem, a na doda-tek, bądźmy szczerzy, żadne starania nie wyeliminują całkowicie nieprzyjemnego zapachu. Nawet jeśli sprzątamy natych-miast po każdym „wypadku”, nie zmie-nimy faktu, że cząsteczki zapachowe po-zostają w powietrzu, którego nie da się usunąć. Kupkę można sprzątnąć, ale woń pozostaje. Poza tym szczenięta pozna-ją świat bardzo ekspansywnie i nieste-ty, badają teren ząbkami. Skutek? Czę-sto remont domu. Pamiętaj też, że de-cydując się na hodowlę, podporządko-wujesz swoje życie psom. Żegnaj, życie towarzyskie, żegnajcie, wczasy, żegnaj, swobodo. Nie ma niedzieli i świąt, już ni-gdy nie pośpisz do południa. Masz na gło-wie wystawy, cieczki, krycia, porody, ma-luchy, wizyty zainteresowanych rodzin itp. Jeśli akceptują to wszyscy domow-

nicy, masz szczęście, ale zapewne nie-raz twoje dziecko cię zapyta, dlaczego nie możecie – jak inni – pojechać latem nad morze i będzie ci głupio tłumaczyć, że musicie zostać w domu, bo przecież sunia oczekuje potomstwa.

5. Mieć odpowiednie warunki. Zacznijmy banalnie, od wielkości psa. Jeśli mieszkasz w mieście w bloku, mo-żesz pomyśleć jedynie o małym piesku i ograniczyć apetyt do dwóch sztuk. (Po-lecam także koty, stworzenia absolutnie cudowne i dorównujące psom inteligen-cją, wdziękiem i uczuciowością, ale to te-mat na inną bajkę…)Znacznie lepsze warunki do hodow-li (zresztą wszystkiego) mają właści-ciele domów jednorodzinnych, przy czym istotne są też sąsiedztwo i wiel-kość terenu. Dom w zabudowie szere-gowej lub wolno stojący, ale z niewiel-kim ogródkiem, to raczej kiepska loka-lizacja. Optymalne warunki daje dom na obrzeżach miasta, ze sporą działką, naj-lepiej bez bliskich sąsiadów. Hodowla bywa bowiem uciążliwa dla otoczenia, a jej ubocznymi skutkami mogą być wro-ga atmosfera, sąsiedzkie niesnaski, a na-wet bezpośredni zamach na twoje psy. Zdesperowani ciągłym hałasem ludzie potrafią reagować naprawdę bestialsko:

9

niejeden pies został otruty przez „życz-liwych” sąsiadów.

6. Mieć świętą cierpliwość. W ho-dowli na wszystko się czeka. I o wszyst-kim trzeba pamiętać. Przegapisz ter-min wpłaty na wystawę, to nie zrobisz uprawnień hodowlanych przed cieczką; przegapisz początek cieczki, to pogubisz się w jej przebiegu i przepadnie właści-wy termin krycia; nie wystąpisz w porę

o nadanie przydomka, i nie ma mowy o metryczkach dla szczeniąt. Nie opła-cisz ogłoszenia na czas, i numer czasopi-sma zostanie zamknięty. I tak dalej, i tak dalej. Hodowca musi być konsekwentny i systematyczny.

7. Mieć telefon. Zresztą, kto dziś nie ma telefonu? Przynajmniej ten warunek jest prosty.

8. Mieć cyfrowy aparat foto-graficzny i  samochód (niby nie-konieczne, ale bardzo ważne).

9. Mieć dostęp do internetu i minimum umiejętności obsługi kom-putera (wskazane).

10. Stanowczo odradzam ho-dowlę pedantom i osobom z nadwrażli-wym powonieniem!

podstawowe pojęcia„Hodowla psów” to bardzo pojemny ter-min, bo psami zajmują się różni ludzie, w różnych warunkach i z różnych powo-dów. Uściślijmy najpierw kilka popular-nych pojęć.

Hodowca kontra producent szczeniąt, czyli pseudohodowca. Rozróżnienie pozornie jest proste. Hodowca to entu-zjasta, natomiast producent jest materia-listą. Potocznie przyjęło się, że hodowca rozmnaża psy z rodowodem, szczenięta bez rodowodu zaś „produkuje” pseudo-hodowca. Ale to nie do końca jest praw-da. Sama działalność pod egidą Związ-ku Kynologicznego nie uczyni ze skąpca hobbysty, bo stosunek do psów i wszel-kich istot żywych jest kwestią mentalno-ści, a nie przynależności.Hodowla domowa kontra kojcowa. Znasz pojęcie „domowe obiady”? Jakie one domowe, jeśli podawane w knajp-ce? A jednak… Domowość to coś inne-go niż usytuowanie wewnątrz budynku.

Dlatego owczarek kaukaski mieszkają-cy na dworze może mieć dzieci wycho-wywane domowo, a jamnik rozmnaża-ny w piwnicy – nie. Zależy to od stosun-ku hodowcy do matki i szczeniąt oraz od tego, czy zapewni im nie tylko dobre wa-runki bytowe, ale także, a nawet przede wszystkim – poświęci odpowiednią ilość czasu dla ich właściwego rozwoju psy-chicznego (tzw. socjalizacji).Konkretne wydatki kontra wirtualne dochody. Oczywiście dżentelmeni o pie-niądzach nie rozmawiają i jest to temat drażliwy, ale musisz sobie zdawać sprawę z pewnych kwestii. Kto myśli, że na ho-dowli psów zarobi, głęboko się rozczaru-je. Oto otwierasz ogłoszenia o sprzeda-ży psów, widzisz cenę szczeniaka, mno-żysz to błyskawicznie w głowie przez sześć – i już czujesz się bogaty. Nieste-ty, nic z tych rzeczy, bo koszty utrzyma-nia hodowli na właściwym poziomie są wysokie. Najczęściej bilans wychodzi na zero, trzeba zaś wyjątkowo sprzyjających okoliczności, by przychody przewyższyły wydatki. Bywa, że w twojej lodówce po-zostaje tylko światło, ale kubełki z psią karmą muszą być pełne…Czy to znaczy, że oprócz wysiłku, nic się z hodowli nie ma? Byłabym hipokrytką, twierdząc, że podporządkowałam swo-je życie psom i nie mam nic w zamian. Mam. Pasję, cel w życiu, przyjaciół psia-rzy i satysfakcję, że mogę pojechać na kawę w dowolne miejsce kraju, od morza

po góry, do Nowych Rodzin moich wy-chowanków. (Mogę nawet zrobić trasę po Europie „szlakiem szczeniąt”). Cza-sami też – nie ukrywam – mam pieniądze. Które notabene wydaję na… poprawienie warunków hodowli.

Ale w hodowli psów są rzeczy cen-niejsze niż pieniądze. Możesz np. spra-wić sobie wymarzone akwarium z trasz-kami Waltla, terrarium z felsumą mada-gaskarską płci męskiej (trwają poszuki-wania żony), akwaterrarium z kumaka-mi dalekowschodnimi, żółwie, koty bry-tyjskie i papugę żako. (No nie, rozpę-dziłam się, do papugi żako dorzuciła się 12 lat temu córcia z pieniędzy zebranych na Komunię).

No i nie ukrywajmy, wciąż chodzi ci po głowie szczenię idealne, które na pewno, na pewno, na pewno! uda ci się wyho-dować. A to wciąga jak hazard.

»»»» Finansowo-hodowlane prawo Murphy’ego. W pierwszej poło-wie roku szczenięta są tańsze, bo wszyscy kryją suki przy wiosennej cieczce. W drugiej połowie roku dla odmiany szczenięta są tańsze, bo wszyscy chcą pozbyć się sza-rańczy przed zimą.

10

I ty możesz zostać hodowcą (?)A oto mały kwiz na rozgrzewkę. Zakreśl pytania, na które znasz odpowiedź.

1. TWOJA RASA �Do jakiej grupy FCI zalicza się twój wymarzony pies? �Do jakich celów hoduje się tę rasę? � Jaki jest typowy charakter psa tej rasy? �Dla kogo się nadaje, komu odradzasz? � Jak wygląda wzorzec FCI dla twojej rasy? � Jaki jest koszt utrzymania takiego psa? � Jakie dodatkowe kwalifikacje musi spełniać suczka/pies twojej rasy? �Czy przodkowie twojego psa mieli ja-kieś osiągnięcia wystawowe? �Czy naprawdę chcesz pożegnać swoje wygodne i przewidywalne życie?

2. SUCZKA HODOWLANA �Kiedy suczka ma pierwszą cieczkę? �W jakim wieku powinno się po raz pierwszy kryć suczkę? �Czy i czym różni się cieczka od rui? � Jak długo trwa cieczka? �W którym dniu cieczki zazwyczaj kry-je się suczkę? � Jak rozpoznać pierwszy dzień rui? � Jakie testy może zrobić Twój wete-rynarz, by wyznaczyć optymalny ter-min krycia? �W jakim terminie przed kryciem na-leży zaszczepić i odrobaczyć suczkę? �Dlaczego należy zlikwidować nadwa-gę u suczki przed kryciem? �W jakim wieku Związek Kynologiczny w Polsce (ZKwP) zezwala kryć suczkę ostatni raz? � Jakie są obowiązki właściciela suki ho-dowlanej? � I dlaczego, do licha, najatrakcyjniej-sze reproduktory mieszkają zawsze najdalej?

11

3. PIES REPRODUKTOR, KRYCIE �Dlaczego reproduktor musi mieć na wystawie wszystkie oceny doskonałe? �Do czego może się przydać doświad-czony reproduktor dowolnej rasy (tzw. tester)? �Czy reproduktor przyjeżdża do suczki czy ona do niego i dlaczego? �W jakim wieku powinien być repro-duktor? �Czy reproduktor ma limit kryć w okre-ślonym czasie? � Jak często reproduktor może kryć? �Czy ZKwP wyznacza górną granicę wieku kryjących reproduktorów? �Czy należy powtarzać krycie? �Czy ma sens powtarzanie krycia dzień po dniu? � Jak długo „żyje” psie nasienie?

� Jak długo może trwać owulacja suczki? �Czy w jednym miocie mogą urodzić się dzieci po różnych tatusiach? �Czy rasowa suka pokryta przez kun-delka może mieć w przyszłości raso-we szczenięta? � Jak długo po kryciu należy jeszcze izolować suczkę od przypadkowych samców? � Jakie choroby psów mogą być przeno-szone drogą płciową? �W jaki sposób trzeba niekiedy pomóc przy kryciu? �Czy suczka i pies powinny wspólnie pobiegać przed kryciem i „zrobić to” same? �Czy krycie powinno odbywać się na świeżym powietrzu?

� Ile czasu może trwać skleszczenie psów? �Dlaczego nie zawsze dochodzi do skleszczenia? �Czy bez skleszczenia suczka może zajść w ciążę? � Jakie formalności należy uzgodnić z właścicielem reproduktora? �Co należy zrobić z kartą krycia? � Jakie są obowiązki właściciela repro-duktora? � Jakie mogą być przyczyny pustego krycia? �Oraz dlaczego twoja suczka, która jest gotowa na seks z każdym kun-delkiem z twojego osiedla, zmienia się we wściekłą tygrysicę na sam wi-dok cudnego, wybranego przez was reproduktora?

12

4. CIĄŻA �Czy istnieją testy ciążowe dla suk? �W którym dniu po kryciu można zro-bić USG, żeby sprawdzić, czy suczka jest szczenna? � Jakie są objawy psiej ciąży? � Ile czasu statystycznie trwa ciąża, ja-kie są w praktyce wahania długości? �Kiedy suczka zaczyna przybierać na wadze? �Kiedy należy zmienić karmę szczen-nej suczce? �Czy należy ograniczać aktywność fi-zyczną szczennej suczki? �Czy należy suczkę szczepić i odroba-czać w ciąży? �Czy należy podawać dodatkowe wita-miny i mikroelementy? � Jakie skutki może wywołać przedaw-kowanie witamin? � Jakie leki są dozwolone, a jakie zabro-nione w ciąży? �Czy można przewidzieć liczbę szcze-niąt w miocie? �Co może wywołać poronienie lub po-ród przedwczesny? � Jak radzić sobie z ciążą urojoną? �Dlaczego kundelki rozmnażają się bez problemów, a rasowce sprawiają ho-dowcom tysiące niespodzianek?

5. PORÓD � Jak przygotować psią porodówkę? �Po czym można rozpoznać zbliżają-cy się poród? � Jaka jest normalna temperatura suki? � Jaka jest temperatura przed po-rodem? �Gdzie powinna być ustawiona poro-dówka? �W jakim kolorze są normalne wody płodowe? �Po jakim czasie powinny nas zanie-pokoić bezskuteczne skurcze parte? � Jakie skutki może wywołać przed-wczesne podanie oksytocyny? �Czy poród pośladkowy jest nieprawi-dłowy?

�Czy należy przebić pęcherz płodowy? � Jak pomóc szczenięciu urodzone-mu w pęcherzu płodowym, jeśli suka w szoku go ignoruje? � Jak wyciągać szczenię, które utknę-ło w połowie? �Czy suczka powinna zjadać łożyska? �W jakiej odległości od brzuszka nale-ży obciąć pępowinę, jeśli nie odgry-zła jej suka? �Co oznacza termin „szczenię w za-martwicy”? � Jak reanimować szczenię w zamar-twicy? � Ile czasu może trwać poród? � Ile czasu mogą trwać przerwy między rodzeniem kolejnych szczeniąt?

� Jak stwierdzić, czy poród się za-kończył? �W jakiej sytuacji trzeba szybko skon-taktować się z weterynarzem? �Czy wiesz, że może być konieczne twoje asystowanie podczas cesarki? �Dlaczego po porodzie należy obser-wować zachowanie suki względem szczeniąt? �Czy suczka może udusić szczenię przez nieuwagę? � I przede wszystkim, dlaczego pro-blemy z porodem występują głównie wtedy, gdy twój zaufany lekarz bawi właśnie na wyspach Bahama, a w two-im samochodzie poszły resory?

13

6. NOWORODKI � Jakie właściwości ma pierwsze mleko suki, tzw. siara? �Co to znaczy, że szczenięta nie mają początkowo rozwiniętej termoregu-lacji? � Jaka jest optymalna temperatura na psim posłanku przez pierwsze dni? �Dlaczego czerwona „kwoka” jest zwy-kle lepsza od białej? �O ile zwiększa się zapotrzebowanie pokarmowe karmiącej suki? � Jakie są zwiastuny tężyczki u suki? � Jak zapobiegać tężyczce, co zrobić, je-śli wystąpi? � Jaka jest prawidłowa masa ciała szcze-niąt twojej rasy?

�O ile procent może stracić na wadze szczenię przez pierwsze dwie doby? �Kiedy szczenięta powinny podwoić swoją masę urodzeniową? �O czym świadczy podwyższona tem-peratura suki po porodzie? �Co zrobić, jeśli suka nie ma mleka? �Co zrobić, jeśli suka odrzuca jedno szczenię? � Jak rozpoznać szczenię z rozszcze-pem podniebienia? � Jak i kiedy należy usunąć wilcze pa-zury? �Kiedy konieczna jest eutanazja szcze-nięcia i jak ją wykonać? �O czym świadczy brak przyrostów wagi szczeniąt?

�Co to jest syndrom słabego szczenię-cia (fadding puppie syndrom)? �Czy suka, która straciła miot na sku-tek s-s-s (czyli syndromu słabego szczenięcia) może odchować następ-ny miot? �Kiedy można podejrzewać herpeswi-rozę i czy są dostępne testy i szczepie-nia na tę chorobę? �Oraz dlaczego przy szczeniętach za-wsze niezbędne okazuje się to, cze-go nie masz, a to, co kosztowało cię ciężkie pieniądze, nigdy ci się nie przydaje?

14

7. SZCZENIĘTA � Jak wyglądają poszczególne etapy rozwoju szczeniąt? �W jakim wieku szczenięta otwiera-ją oczy? � Jak i po co przeprowadzać wczesną neurostymulację maluchów? �Kiedy i ile razy należy szczenięta od-robaczać? �Kiedy należy odrobaczyć sukę kar-miącą? �Kiedy i czym należy zacząć dokarmiać szczenięta? �Kiedy należy zgłosić w oddziale ZKwP urodzenie miotu? � Jakie dokumenty należy wypełnić, aby szczenięta otrzymały metryczki? �Kiedy należy szczenięta zaszczepić? �Kiedy należy zrobić przegląd miotu i tatuaż? � Ile czasu trwa faza socjalizacji? � Jak należy traktować szczenięta w po-szczególnych fazach rozwoju? � Jakie zabawki nadają się dla szczeniąt? �Kiedy matka może zostać odseparo-wana od potomstwa? �Na czym polegają testy psychiczne szczeniąt i jak je wykonać? � Jakie objawy u szczeniąt wymagają porady weterynarza? � Jak i czy zmienia się umaszczenie w twojej rasie? �Kiedy u szczeniaka płci męskiej jądra powinny pojawić się w mosznie? �Co to jest zgryz cęgowy, tyłozgryz i przodozgryz? �Kiedy szczeniak zmienia zęby? � Jaki jest wzór zębowy psa? � Jakie są wady dyskwalifikujące w two-jej rasie? � Jak znaleźć dobre rodziny dla twoich szczeniąt? � Jak rozpoznać odpowiedzialnych no-wych właścicieli? � Jaką literaturę możesz polecić nabyw-com twoich szczeniąt? � Jak rozliczyć się z reproduktorem? � Jaki będzie koszt generalnego remon-tu twojego mieszkania?

Jeżeli znasz odpowiedzi na zdecydo-waną większość tych pytań, to masz do-bre przygotowanie teoretyczne i możesz śmiało zaczynać. Jeśli większość z nich to dla ciebie czarna magia, proponuję naj-pierw dobrze zapoznać się z literaturą te-matu, żeby nie popełniać błędów, za któ-

re zapłacą twoja suczka lub szczenięta. I tak Matka Natura jeszcze nieraz cię za-skoczy, fundując ci problemy do rozgry-zienia, ale jeśli naprawdę chcesz, to sobie poradzisz. Tylko nie licz na samo szczę-ście, bo ono pojawia się tylko tam, gdzie trafi na przygotowany grunt!

Ufff, udało się. No i mamy szczęśliwą rodzinkę

15

W związku ze ZwiązkiemUstalmy teraz pewne kwestie formalne.

rasowe równa się rodowodoweTAK JEST NAPRAWDĘ. Łatwo wpraw-dzie zrozumieć punkt widzenia laika, który sądzi, że rasowy + rasowy = raso-wy. W rzeczywistości jednak rasowy pies to taki, który ma udokumentowane po-

chodzenie, czyli – w warunkach polskich – metryczkę, wymienialną na rodowód. A metryczkę wystawia Związek Kynolo-giczny w Polsce, po spełnieniu przez ho-dowcę określonych warunków.

Jak więc widać, aby zostać hodowcą psów rasowych, trzeba przede wszyst-kim należeć do odpowiedniej organiza-cji i podporządkować się jej przepisom.

Kogo możemy nazwać hodowcą psów rasowych?Precyzuje to następująca definicja Związ-ku Kynologicznego w Polsce: „Hodowcą jest członek Związku, prowadzący ho-dowlę na terenie RP, zgodnie z przepi-sami niniejszego regulaminu, posiada-jący jedną lub więcej suk hodowlanych oraz zatwierdzony przydomek hodow-lany […]”.

Widać więc, że właściciel reproduk-tora nie jest hodowcą.

A teraz proszę o koncentrację.Różnica między szczeniętami po ro-

dowodowych rodzicach, a szczenię-tami z rodowodem jest fundamental-

na. Te pierwsze są potomstwem psów nie mających uprawnień hodowlanych, nie otrzymają więc metryczek. Są więc właściwie nierasowe, nikogo nie obra-żając. Powstają zatem liczne pytania. Dlaczego właściciele psów rodowodo-wych, planowanych do rozrodu, nie wy-robili im uprawnień? Brak czasu, chęci, czy zaangażowania? A skoro właścicie-lom nie udało się poświęcić trzech dni na wystawy, czy można sądzić, że znajdą czas, chęci i zaangażowanie na prawidło-we odchowanie miotu przez 8 tygodni? Jeśli żal im pieniędzy na koszty „związ-

kowe”, to czy zapewnią mamie i malcom odpowiednie warunki, żywienie i opie-kę medyczną? A może te psy nie spełniły kryteriów wystawowych, charakterolo-gicznych lub zdrowotnych? Może rodo-wodowa suczka została pokryta kundel-kiem z sąsiedztwa?

Dalsze rozważania nie mają sen-su, bo ważne jest jedno: hodowca roz-mnaża wyłącznie psy mające upraw-nienia i sprzedaje wyłącznie szczenię-ta z metryką.

Związek Kynologiczny w polsceNajkrócej mówiąc, ZKwP jest organizacją zrzeszającą hodowców, właścicieli i mi-łośników psów rasowych. Powstał już w 1938 roku, czyli dość pechowo, bo za-nim na dobre rozwinął skrzydła, wojna przerwała jego działalność. Reaktywo-wany w 1948 roku, działa do dziś, obecnie ma 46 oddziałów terenowych i jako je-dyna organizacja w kraju jest członkiem FCI, czyli Międzynarodowej Federacji Kynologicznej. Federacja ta jest nadrzęd-na w stosunku do głównych organizacji kynologicznych w Europie, Azji, Afry-ce, Ameryce Środkowej, Ameryce Połu-

dniowej, Australii i Nowej Zelandii oraz zrzesza 80 różnych „psich” organizacji – członków i partnerów kontraktowych.

Związek corocznie organizuje oko-ło 120 psich wystaw, w tym 11 najważ-niejszych, o randze międzynarodowej. W roku 2006 mieliśmy nawet Światową Wystawę w Poznaniu, na którą przyje-chało blisko 21 tysięcy psów 345 ras z ca-łego globu!

Związek wydaje też kwartalnik kyno-logiczny „Pies”.

Strona internetowa Związku Kynolo-gicznego – www.zkwp.pl – jest biblią każ-

dego hodowcy (komu umknie dokładny adres, może po prostu szukać przez wy-szukiwarkę hasła „Związek Kynologicz-ny w Polsce” – w googlach właściwa stro-

16

na wyświetla się na pierwszej pozycji). Na niej znajdują się zakładki: informa-tor, kluby, oddziały, regulaminy, repro-duktory, szczenięta, szkolenie oraz wy-stawy. Warto zapoznać się ze wszystkimi działami, ale dla debiutantów najprzy-datniejsze na początek są regulaminy,

a zwłaszcza Regulamin Hodowli Psów Rasowych z załącznikami, zawierającymi wymagania dodatkowe dla konkretnych ras, a także Regulamin Wystaw Psów.

Ciekawostka lingwistyczna: zgodnie ze Statutem ZKwP zrzesza osoby zain-teresowane amatorską hodowlą psów,

czyli miłośników i hobbystów, ale dzi-siaj słowo „amator” ma raczej wydźwięk negatywny (dyletant, laik, przeciwień-stwo profesjonalisty), więc lepiej tego określenia unikać. Sam pomyśl, wolał-byś psa z hodowli amatorskiej czy pro-fesjonalnej?

inne organizacje, czyli Fci nierówne F.c.i.W Polsce, oprócz prężnego Związku Kynologicznego, istnieje też znacznie mniejsza organizacja utworzona w 2001 roku i działająca jako Polski Klub Psa Ra-sowego. Klub ten ma odrębne przepisy, prowadzi własną dokumentację, ale nie jest uznawany przez FCI (Federation Cy-nologique Internationale), a więc i przez ZKwP. Z uwagi na to „klubowe” psy nie mogą uczestniczyć w naszych wysta-wach, o czym powinien pamiętać począt-kujący hodowca. Klub organizuje nato-miast własne wystawy, w których z kolei nie uczestniczą psy „związkowe”.

Ale uwaga! uwaga!! uwaga!!! Polski Klub Psa Rasowego należy do organi-zacji Federacion Canina Internacional, której skrót brzmi także F.C.I. (tyle, że pisany z kropkami, ale kto na to zwraca uwagę…)! Szczenięta z PKPR są więc re-klamowane jako maluchy z dokumenta-mi F.C.I. lub – oczywiście przez niedo-patrzenie – FCI. Z ciekawości usiłowa-łam dowiedzieć się więcej o zasięgu Fe-deracion Canina Internacional, bo zbież-ność skrótu wydaje mi się zastanawiająca i nieprzypadkowa, ale na stronach inter-netowych w języku polskim o owej orga-

nizacji wspomina jedynie właśnie PKPR. Osoby dociekliwe zachęcam do porów-nania logo obu organizacji. Możecie się Państwo zdziwić. Co za zbieg okolicz-ności…

Reasumując: radziłabym zakup szcze-niaczka z metryczką Związku Kynolo-gicznego w Polsce, bez sugerowania się wszelkimi FCI.

Z zasady nie krytykuję konkurencji, więc na tym poprzestanę.

co kraj, to obyczajJak już wspomniałam, ZKwP jest zrze-szony w FCI, ale nie wszystkie organiza-cje kynologiczne na świecie do niej nale-żą. Zresztą także te działające pod egidą FCI mają niejednolite przepisy hodow-lane. Nawet pobieżna analiza wykazu-je, że część nakazów i zakazów ma cha-rakter czysto umowny i nie opiera się na podstawach ani biologii, ani nauki (ani właściwie niczego).

Przykład? Bardzo proszę. W wielu kra-jach do posiadania szczeniąt rodowodo-wych zbędna jest ocena wystawowa ich rodziców. Wynika to z rozumowania, że skoro masz sunię z papierami i kryjesz ją rodowodowym samcem, to ich dzie-ciom obligatoryjnie należą się metryczki.

Kontrowersje może także budzić przepis, na mocy którego w USA moż-na po raz pierwszy pokryć sukę zaled-wie ośmiomiesięczną, w Anglii półrocz-

ną, a w Australii nawet czteromiesięcz-ną. (Na marginesie zaznaczam, że aku-rat wymienione kraje nie należą do FCI). Poza tym tamtejsi hodowcy wydają pry-watny dowód pochodzenia psa (odpo-wiednik naszej metryczki), a rodowód otrzymują tylko ci nabywcy, którzy zwró-cą się z prośbą o jego wydanie do stosow-nej organizacji kynologicznej.

Cóż, co kraj, to obyczaj, a przepisy są tworzone przez ludzi.

Jak widać, polskie przepisy należą do dość logicznych: kładą nacisk na wygląd (stąd konieczność zdobycia ocen na wy-stawach), charakter (wybrane rasy pod-legają testom psychicznym lub testom na użytkowość, a w innych konieczne jest zaliczenie prób pracy), zdrowie (wymóg wykonania badań profilaktycznych dla ras mających predyspozycje do pewnych chorób).

Poza tym ZKwP zawęża wiek hodow-lany większości suk. Mogą one być kryte po raz pierwszy po skończeniu 18 miesię-cy, a ostatni raz w roku, w którym kończą 8 lat. Wyjątek stanowią rasy tzw. wielko-głowe, które ze względów zdrowotnych pod pewnymi warunkami mogą być roz-mnażane wcześniej.

Jedyne zastrzeżenie można by mieć do przepisu, ograniczającego mioty do jednego w roku – bez względu na jego li-czebność. Trudno bowiem porównywać wysiłek labradorki, odchowującej miot dwunastoraczków, z wysiłkiem maleń-kiej joreczki hołubiącej jedynaka.

Chociaż i tak przepis ten jest z pew-nością lepszy od dawnego, nakazującego hodowcy eutanazję wszystkich szczeniąt powyżej wzorcowej szóstki.

Niedostępne w wersji demonstracyjnej.

Zapraszamy do zakupu pełnej wersji książki.