Analiza trendów rozwojowych w zakresie technologii i nowych...

Analiza trendów rozwojowych w zakresie technologii i nowych

myśli technicznych w Polsce, Europie i świecie dla branży

informatycznej

Projekt „Transfer wiedzy w regionie poprzez rozwój sieci współpracy”, realizowany w ramach Priorytetu VIII Regionalne kadry gospodarki, Działania 8.2 Transfer wiedzy, Poddziałania 8.2.2 Regionalne strategie innowacji Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki współfinansowanego z Europejskiego Funduszu Społecznego.

Analiza trendów rozwojowych w zakresie technologii i nowych myśli technicznych w Polsce, Europie i świecie

2

Spis treści

WSTĘP .................................................................................................................................. 3

1. Ogólna analiza potencjału gospodarczego województwa zachodniopomorskiego ...... 4

2. Aktualne trendy technologiczne w branży informatycznej na rynku polskim,

europejskim i światowym ............................................................................................ 16

2.1. Branża informatyczna ................................................................................................... 161

2.2. Trendy technologiczne w branży informatycznej ...............................................................20

3. Branżowe przedsiębiorstwa województwa zachodniopomorskiego na tle wyzwań

rynkowych i nowych technologii ................................................................................. 38

4. Województwo zachodniopomorskie regionem opartym na wiedzy ............................ 61

4.1. Potencjał badawczy w zakresie badań nad nowymi technologiami .....................................61

4.2. Zapotrzebowanie branżowych przedsiębiorstw na nowe technologie ..................................68

4.3. Dobre praktyki w zakresie transferu technologii z nauki do biznesu ...................................70

4.4. Komercjalizacja wiedzy ...................................................................................................82

5. Innowacyjne kierunki rozwoju technologii na tle krajowych trendów rozwojowych 88


3

WSTĘP

Sektor informatyki w Polsce, Europie i na świecie to branża bardzo dynamiczna i innowacyjna. Wykazuje ona silne powiązania ze światem biznesu i w wielu dziedzinach jest ściśle uzależniona od koniunktury gospodarczej na świecie bądź w analizowanym regionie.

Przedmiotem niniejszego opracowania jest szeroka analiza branży informatycznej na świecie, Europie, Polsce i w województwie zachodniopomorskim. Odznacza się ona dużym zróżnicowaniem – poszczególne gałęzie informatyki są współzależne od siebie i wzajemnie na siebie oddziaływają, charakteryzując się odmiennym stopniem nowoczesności, rozwiązaniami i technologiami.

Celem opracowania jest przeanalizowanie istniejących i nowych trendów rozwojowych w branży informatycznej. Zakres pracy obejmuje analizę stanu obecnego oraz perspektywy rozwoju branży. Dodatkowo, w analizie przedstawiono identyfikację ofert zachodniopomorskich przedsiębiorstw informatycznych, a także czynniki determinujące rozwój branży poprzez transfer technologii ze sfery nauki do sfery biznesu. Przedstawiono potencjał badawczy kraju i województwa w dziedzinie nowych technologii IT, a także zapotrzebowanie przedsiębiorstw na nowe technologie. Opisano sposoby komercjalizacji wiedzy z uwzględnieniem specyfiki Pomorza Zachodniego. Przedstawiono główne instytucje działające na rzecz innowacyjności branży, prowadzące badania naukowe, rozwijające i wdrażające nowe technologie informatyczne a także kojarzące przedsiębiorców z branży i wspierające ich w prowadzeniu działalności. Przedstawiono zbiór dobrych praktyk w zakresie transferu technologii z nauki do biznesu a także przedstawiono innowacyjne kierunki rozwoju technologii informatycznych na tle krajowych trendów rozwojowych. W zakresie przeprowadzania analiz rynkowych nowych technologii posłużono się dostępnymi branżowymi materiałami statystycznymi, naukowymi, dydaktycznymi i promocyjnymi.


4

1. Ogólna analiza potencjału gospodarczego województwa

zachodniopomorskiego

Wstęp

Przeprowadzając analizę potencjału gospodarczego województwa zachodniopomorskiego wykorzystano liczne ogólnodostępne dokumenty i źródła informacji, w tym m. in.: Uwarunkowania Inwestycyjne Województwa Zachodniopomorskiego, Strategia Rozwoju Województwa Zachodniopomorskiego, Raport o stanie miasta Szczecin 2010, Raport o stanie województwa zachodniopomorskiego, Priorytety Rozwoju Województwa Zachodniopomorskiego, Stratergia Budowy Społeczeństwa Informacyjnego w Województwie Zachodniopomorskim na lata 2006-2015, Regionalna Strategia Innowacyjności w Województwie Zachodniopomorskim, Podstawowe tendencje w rozwoju demograficznym województwa zachodniopomorskiego wraz z nową prognozą ludności na lata 2003-2030, Gospodarka Szczecina 2007 diagnoza i perspektywy rozwoju w ujęciu krótko- i średniookresowym, Analiza i prognoza zjawisk demograficznych Szczecina 2025 z uwzględnieniem ich wpływu na gospodarkę miasta i rozwój usług publicznych, Szczecin Centrum Usług, Szczecin w liczbach 2010, Wieloletni Program Inwestycyjny Województwa Zachodniopomorskiego na lata 2007- 2013.

Specyfika regionu

Województwo zachodniopomorskie posiada szczególne położenie geograficzne, które charakteryzuje się bezpośrednim dostępem do Morza Bałtyckiego (poprzez Zespół Portów Szczecin-Świnoujście) oraz sąsiedztwem Niemiec i państw skandynawskich. Usytuowane jest na skrzyżowaniu ważnych międzynarodowych szlaków transportowych z Północy na Południe i z Zachodu na Wschód.

Odległość pomiędzy Szczecinem – europejskim portem morskim i stolicą województwa, a Berlinem wynosi jedynie 130 km. Region do niedawna kojarzony był przede wszystkim z przemysłem okrętowym i rolnictwem, dzisiaj rozwija różne sektory gospodarki, również związane z nowoczesnymi technologiami. Zachodniopomorskie jest regionem o dobrze ukształtowanym zapleczu przemysłowym i portowym. Do sektorów wysokiej szansy można zaliczyć: sektor BPO, logistyczny, turystyczny, chemiczny, elektroniczny, drzewny i meblarski oraz motoryzacyjny (części samochodowe). Region posiada duże obszary terenów wiejskich i leśnych.

Do atutów województwa należą:

• dobrze rozwinięta sieć drogowa i połączenie autostradowe z Europą Zachodnią;

• dostępność dla żeglugi śródlądowej w kierunku Dolnego Śląska i Berlina;

• dobre połączenia promowe ze Skandynawią;

• szybko rozwijający się sektor prywatny, w tym sektor usług;

• dynamiczny rozwój instytucji obsługujących biznes;

• stosunkowo dobrze rozwinięte szkolnictwo wyższe oraz baza naukowa.

Uwarunkowania geograficzne

Zachodniopomorskie zajmuje obszar 22 892 km i jest piątym, co do wielkości regionem Polski. Położone jest przy najkrótszych szlakach łączących Skandynawię za Środkową i Południową Europą oraz przy najkrótszych szlakach łączących Europę zachodnią z Republikami Nadbałtyckimi i Rosją.


5

Główne miasto regionu – Szczecin jest jedynym miastem w Polsce z bezpośrednim połączeniem autostradowym z Europą Zachodnią (A6).

Na terenie województwa znajduje się dostęp do Międzynarodowego Portu Lotniczego Szczecin-Goleniów obsługującego loty pasażerskie do Londynu, Dublina Oslo, Lizbony i Liverpoolu oraz krajowe do Warszawy, Poznania i Krakowa. Region posiada bezpośredni dostęp do kilku portów morskich: Port Szczecin-Świnoujście, Port Police oraz Port Kołobrzeg.

Szczecin – stolica województwa Zachodniopomorskiego – jest łatwo dostępny ze względu na węzłowe położenie w systemie komunikacji europejskiej. Tu krzyżują się szlaki wszystkich rodzajów transportu: drogowy, kolejowy, lotniczy i żeglugowy. Szczecin jest liczącym się w Polsce ośrodkiem administracyjnym i naukowym, miasto liczy ponad 400 tys. mieszkańców a planowany Szczeciński Obszar Metropolitarny blisko 670 tys. W Szczecinie ponad 66% stanowią osoby w wieku produkcyjnym, w tym blisko 70 tys. osób młodych między 20 a 29 rokiem życia1. Szczecin jest głównym ośrodkiem gospodarczym regionu i jednym z największych miast w Polsce (trzecie miejsce pod względem zajmowanej powierzchni i siódme pod względem liczby ludności).

Głównymi miastami regionu są:

Koszalin - ponad 100 tys. mieszkańców, drugi ośrodek miejski, położony na północy województwa, pełni rolę komplementarnego ośrodka gospodarczego, na terenie miasta znajduje się obszar objęty Słupską Specjalną Strefą Ekonomiczną, centrum miasta znajduje się zaledwie 11 km od wybrzeża morskiego.

Stargard Szczeciński - ok. 70 tys. mieszkańców, trzeci (pod względem ilości mieszkańców) ośrodek miejski województwa. Usytuowany jest w tzw. bramie wjazdowej do zespołu wielkomiejsko-portowego Szczecina. Spełnia funkcje dużego węzła komunikacyjnego. Przecinają się tu ważne drogi komunikacyjne i kolejowe. Na terenie miasta znajduje się obszar objęty Pomorską Specjalną Strefą Ekonomiczną.

Kołobrzeg - ok. 45 tys. mieszkańców, miasto położone w północnej części województwa, największe krajowe uzdrowisko posiadające u ujścia rzeki port handlowy, pasażerski, rybacki i jachtowy.

Świnoujście - ponad 40 tys. mieszkańców, jedyne w Polsce miasto położone na trzech dużych wyspach: Uznam, Wolin, Karsibór oraz na kilkudziesięciu (łącznie 44) małych, niezamieszkanych wysepkach, port morski, uzdrowisko. Należy do grona najbogatszych miast w Polsce.

Szczecinek - ok. 40 tys. mieszkańców, szósty ośrodek miejski województwa, położony na pograniczu Pojezierza Drawskiego i Pojezierza Szczecineckiego. Na terenie miasta znajduje się obszar objęty Słupską Specjalną Strefą Ekonomiczną.

Informacje gospodarcze

Struktura podmiotów według liczby pracujących na końcu 2007 r. przedstawiała się następująco2:

• 97,2% mikroprzedsiębiorstwa;

1 http://www.szczecin.eu/invest

2 Uwarunkowania Inwestycyjne Województwa Zachodniopomorskiego


6

• 2,1% małe przedsiębiorstwa;

• 0,6% średnie przedsiębiorstwa;

• 0,1% duże przedsiębiorstwa.

W 2008 roku region zachodniopomorski wytworzył 4% krajowego PKB. W przeliczeniu na 1 mieszkańca PKB w województwie wyniosło 27 708 zł, w porównaniu do 30 873 zł na 1 mieszkańca w całym kraju, co stanowi 89,7%. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w województwie zachodniopomorskim wynosi 2 942 zł, co stanowi 89,4% wartości krajowej przeciętnego wynagrodzenia. W obrębie województwa widać znaczne zróżnicowanie społeczne i gospodarcze między częścią zachodnią i wschodnią, z tendencją do wyrównywania dysproporcji. Liczba ludności 1 693,3 tys. osób stanowi 4,4% ogółu ludności w Polsce (stan na 31 marzec 2010 r.).

Do sektorów priorytetowych w zakresie eksportu należą przedsiębiorstwa produkcyjne reprezentujące: przemysł spożywczy (w tym rybołówstwo), drzewno-meblarski, chemiczny, stoczniowy (w tym produkcja mniejszych jednostek pływających), konstrukcje stalowe / wyroby metalowe, elektroniczny, tekstylny. W 2009 r. zrealizowano kilka dużych projektów inwestycyjnych, w tym m.in.:

• Cargotec Corporation (Finlandia), Cargotec Poland sp.zo.o.;

• Specma Hydraulic AB (Szwecja);

• RewAir Holding A/S (Dania);

• DUNSTER Polska Sp. zo.o.

Województwo zachodniopomorskie zajmuje 6 miejsce w rankingu Atrakcyjności Inwestycyjnej Województw i Podregionów Polski (dane za rok 2009) przygotowanym przez Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, i jest to awans o 2 miejsca w porównaniu do poprzednich lat.

Największymi pracodawcami w regionie są3: Zakłady Chemiczne Police S.A. (Police), zatrudnienie 3 203, Swedwood Poland Sp. z o.o. (Goleniów), zatrudnienie 2 500, Zespół Elektrowni Dolna Odra S.A. (Gryfino), zatrudnienie 2 454, Polska Żegluga Morska, (Szczecin), zatrudnienie 2 418, Netto Sp. z o.o. (Kobylanka), zatrudnienie 2 345*, Polferries Polska Żegluga Bałtycka S.A. (Kołobrzeg), zatrudnienie 2 000*, Barlinek Inwestycje Sp. z o.o., (Barlinek), zatrudnienie 1 428, KPPD S.A. (Szczecinek), zatrudnienie 1 314*, Komfort Sp. z o.o. (Szczecin), zatrudnienie 1 197*, Stocznia Remontowa Gryfia S.A. (Szczecin), zatrudnienie 1 000, Espersen Polska Sp. zo.o. (Koszalin), zatrudnienie 800, Dajar Sp. z o.o. (Koszalin), zatrudnienie 668, Kronospan Szczecinek Sp. z o.o. (Szczecinek), zatrudnienie 600, Energopol Szczecin S.A. (Szczecin), zatrudnienie 450, Drobimex Sp. z o.o., (Szczecin), zatrudnienie 400. Liczby z * oznaczają zatrudnienie we wszystkich oddziałach firmy w Polsce.

Na Pomorzu Zachodnim działają 4 Specjalne Strefy Ekonomiczne:

• Kostrzyńsko-Słubicka Specjalna Strefa Ekonomiczna - usytuowana na terenie województw wielkopolskiego, lubuskiego i zachodniopomorskiego. Zajmuje powierzchnię ponad 1 258 ha. Spółką arządzającą jest Kostrzyńsko-Słubicka Specjalna Strefa Ekonomiczna S.A. z siedzibą w Kostrzynie nad Odrą. Strefa składa się z 25 podstref, z których Police, Goleniów, Gryfino i Karlino zajmują ponad 204 ha w województwie zachodniopomorskim.

3 Uwarunkowania Inwestycyjne Województwa Zachodniopomorskiego


7

• Słupska Specjalna Strefa Ekonomiczna - ulokowana jest na terenie województw: pomorskiego, zachodniopomorskiego oraz wielkopolskiego i zajmuje łączną powierzchnię ponad 400 ha. Zarządzającym strefą jest Pomorska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. z siedzibą w Słupsku. SSSE składa się z 8 podstref inwestycyjnych położonych w regionie środkowopomorskim, z których 3 podstrefy: Koszalin, Szczecinek i Wałcz zajmują ponad 200 ha województwa zachodniopomorskiego.

• Pomorska Specjalna Strefa Ekonomiczna - znajduje się jest na terenie województw pomorskiego, kujawsko-pomorskiego i zachodniopomorskiego. Zajmuje powierzchnię ponad 1 220 ha. Zarządzającym strefą jest Pomorska Specjalna Strefa Ekonomiczna Sp. z o.o. z siedzibą w Sopocie. PSSE składa się z 15 podstref, z których podstrefa Stargard Szczeciński zajmuje 170 ha województwa zachodniopomorskiego.

• Specjalna Strefa Ekonomiczna EURO PARK Mielec znajduje się na terenie województw: podkarpackiego, małopolskiego, lubelskiego oraz zachodniopomorskiego. Zajmuje powierzchnię: 1 135 ha. Zarządzającym strefą jest Agencja Rozwoju Przemysłu S.A. Oddział w Mielcu. SSE EURO PARK Mielec składa się z 22 podstref, z czego podstrefa Szczecin zajmuje 73 ha.

W województwie zachodniopomorskim funkcjonuje 6 parków przemysłowych:

• Goleniowski Park Przemysłowy (GPP) - w pełni uzbrojony technicznie teren o pow. 400 ha, przeznaczony pod obiekty produkcyjne i usługi przemysłowe. Na terenie parku działa Specjalna Strefa Ekonomiczna, będąca podstrefą Kostrzyńsko-Słubickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej.

• Szczeciński Park Naukowo-Technologiczny Spółka z o. o. - utworzony został w 2000 r. i jest w 100% własnością Gminy Miasto Szczecin. Zgodnie ze statutem jest organizacją non-profit. Misją SPNT jest osiągnięcie wzrostu produkcji w regionie opartej na nowych, innowacyjnych technologiach oraz wzrost zatrudnienia w regionie. Stymuluje i zarządza przepływem wiedzy i technologii pomiędzy szkołami wyższymi, jednostkami badawczo-rozwojowymi, przedsiębiorstwami i rynkami. Obecnie prowadzi przygotowania do realizacji projektu inwestycyjnego p. n. Park „Pomerania” . Głównym zadaniem Parku będzie skupienie na jednym terenie ośrodków badawczo-rozwojowych oraz przedsiębiorstw zainteresowanych inwestowaniem w innowacyjne produkty i usługi. Realizacja inwestycji została podzielona na etapy i obejmuje lata 2009-2020.

• Park Naukowo-Technologiczny Politechniki Koszalińskiej jest wewnętrzną jednostką Politechniki Koszalińskiej. Głównym celem działalności jest zwiększenie efektywności wykorzystania wyników badań naukowych dla potrzeb gospodarki. Działalność merytoryczną parku realizują jednostki: Centrum Transferu Wiedzy, Centrum Transferu Technologii, Akademicki Inkubator Przedsiębiorczości. Powierzchnię parku stanowią biura do wynajęcia/dzierżawy o powierzchni 300 m.

• Policki Park Przemysłowy Infrapark Police (PPP) - składa się z 16 obszarów inwestycyjnych o łącznej powierzchni ok. 150 ha. W parku z racji bezpośredniej bliskości kombinatu Zakłady Chemiczne „Police” SA lokują się głównie inwestorzy branży chemicznej. Obecnie na terenie parku działa 6 inwestorów z branży chemicznej, stalowej i drzewnej. Istnieje możliwość korzystania z portu barkowego oraz portu morskiego.


8

• Park Przemysłowy Nowoczesnych Technologii w Stargardzie Szczecińskim - znajduje się w fazie wstępnego rozwoju. Obecnie 50 ha parku objęte jest statusem SSE przez Pomorską Specjalną Strefę Ekonomiczną, możliwe jest rozszerzenie granic SSE.

• Stargardzki Park Przemysłowy - to obszar inwestycyjny o powierzchni ponad 150 ha, utworzony w 2004 r. Park zarządzany jest przez Stargardzką Agencję Rozwoju Lokalnego Sp. z o.o., utworzoną przez miasto Stargard Szczeciński oraz Agencję Rozwoju Przemysłu w Warszawie.

Otoczenie

Województwo zachodniopomorskie prowadzi współpracę regionalną z miastami i regionami w Europie oraz Azji. Prowadzona jest ona na podstawie porozumień i umów o współpracy oraz listów intencyjnych. Obejmuje współpracę m.in. w zakresie: gospodarki, rozwoju regionalnego, rolnictwa, nauki i oświaty, badań, kultury a także wiele innych. Aktualnie województwo zachodniopomorskie ma podpisanych 14 porozumień o współpracy z: Krajem Związkowym Brandenburgia (Niemcy), Krajem Związkowym Meklemburgia-Pomorze Przednie (Niemcy), Krajem Związkowym Bawaria (Niemcy), Miastem Berlin (Niemcy), Obwodem Kaliningradzkim (Rosja), Obwodem Mikołajowskim (Ukraina), Departamentem Loary Atlantyckiej (Francja), Departamentem Gironde (Francja), Regionem Skania (Szwecja),Prowincja Overijssel (Holandia), Regionem Apulia (Włochy), Starostwem miasta Niemenczyn (Litwa), Prowincją Ourensee (Hiszpania) oraz Prowincją Guandong (Chiny).

Ułatwienia dla przedsiębiorców

Na terenie województwa zachodniopomorskiego preferencyjne warunki prowadzenia działalności gospodarczej występują m.in. w Specjalnych Strefach Ekonomicznych. Ponadto funkcjonuje wiele instytucji mających na celu wspieranie przedsiębiorców, m.in.:

• Zachodniopomorski Regionalny Fundusz Poręczeń Kredytowych;

• Zachodniopomorska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A.;

• Koszalińska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A;

• Fundusz Wspierania Rozwoju Gospodarczego Miasta Szczecina;

• Szczeciński Fundusz Pożyczkowy;

• Szczecińskie Centrum Przedsiębiorczości;

• Stowarzyszenie Inicjatyw Społeczno-Gospodarczych w Białogardzie;

• Fundacja Centrum Innowacji i Przedsiębiorczości w Koszalinie.

Potencjalny rynek pracy

Liczba pracujących w województwie zachodniopomorskim to 532 218 osób, wskaźnik zatrudnienia: 45,6% w grupie ludności w wieku produkcyjnym (stan na 31 grudnia 2008 r., GUS). W lutym 2011r liczba osób bezrobotnych zarejestrowanych w urzędach pracy w województwie zachodniopomorskim wyniosła 120,6 tys osób i w stosunku do stycznia wzrosła o 1,6 tys. osób. Stopa bezrobocia wyniosła w województwie 18,6% wobec 13,2% w kraju4. Zachodniopomorskie należy do województw o najtrudniejszej sytuacji na rynku pracy i najniższym poziomie aktywności zawodowej. Mimo znacznej poprawy i prowadzonej aktywnej polityki, pozostaje regionem o wysokim odsetku

4 http://www.eregion.wzp.pl/aktualnosci,bezrobocie_w_lutym.html


9

niepracujących - zarówno bezrobotnych, w tym długotrwale, jak i biernych zawodowo. Liczba osób niepracujących jest większa aniżeli pracujących, średnio o 200 tysięcy. Ponad 15% mieszkańców regionu w wieku 18-59 lat zamieszkuje w gospodarstwach domowych, w których nie pracuje ani jedna osoba. Wskaźnik zatrudnienia obrazujący udział pracujących w ogólnej liczbie ludności w wieku produkcyjnym utrzymuje się w regionie na poziomie najniższym w Polsce i jest o 5 punktów procentowych niższy niż średnia krajowa.

Niepokojąca jest struktura demograficzna regionu, która w następnych 10 latach ulegnie dalszemu pogorszeniu. W ciągu ostatniej dekady najwięcej przybyło kobiet i mężczyzn w wieku 55 – 59 lat. Zmniejszyła się natomiast liczba mieszkańców województwa w przedziale wiekowym 40-44, a także osób poniżej 20 roku życia5.

W 2008 roku w województwie studiowało 78 000 osób, w tym 43 000 kobiet, uczelnie opuściło 17 tys. absolwentów, wśród nich 11 tys. kobiet. Najwięcej osób studiuje na Uniwersytecie Szczecińskim i Zachodniopomorskim Uniwersytecie Technologicznym. W Koszalinie największą uczelnią jest Politechnika Koszalińska, kształcąca studentów także na kierunkach przyrodniczych, humanistycznych oraz artystycznych. Liczba studentów szkół wyższych w województwie ciągle nie odbiega znacząco od poziomu innych regionów, jednak w okresie 2004-2008 wskaźnik ten w przeliczeniu na 10 000 mieszkańców zmniejszył się z 532 do 462, schodząc poniżej średniej krajowej (501). Spadek ten był efektem z jednej strony wstępowania w wiek akademicki pokolenia niżu demograficznego, a z drugiej częstszego wybierania przez absolwentów szkół średnich uczelni w innych regionach kraju w wyniku wprowadzenia w Polsce bardziej elastycznego systemu naboru do szkół wyższych. Obecnie szkoły wyższe prowadzą intensywne kampanie promocyjne zachęcające do podjęcia nauki na proponowanych przez nie kierunkach. Starają się także dostosować programy kształcenia do potrzeb rynku pracy. W latach 2004-2008 liczba filii i punktów konsultacyjnych uczelni wyższych w województwie zmniejszyła się z 24 do 21.

5 Strategia Rozwoju Województwa Zachodniopomorskiego, Szczecin, czerwiec 2010. Sejmik Województwa Zachodniopomorskiego.


10

Wykres 1. Studenci szkół wyższych według grup kierunków kształcenia w przeliczeniu na

10 000 mieszkańców w 2008 roku

Źródło: Strategia Rozwoju Województwa Zachodniopomorskiego, Szczecin, czerwiec 2010. Sejmik Województwa Zachodniopomorskiego. Grupy kierunków kształcenia zgodne z Międzynarodową Standardową Klasyfikacją Kształcenia ISCED'97

Szczecin jest największym ośrodkiem akademickim w województwie zachodniopomorskim – na 22 uczelniach, w tym 4 publicznych, 13 niepublicznych oraz 5 filiach uczelni z innych miast studiuje prawie 60 tys. studentów, a około 13,5 tys. z nich co roku uzyskuje dyplom ukończenia studiów wyższych. Na kierunkach Informatycznych w roku 2008/2009 studiowało 2094 osób, a 401 osób zostało absolwentami tych kierunków6.

Rodzaje i wielkość nakładu funduszy UE

Na finansowanie Regionalnego Programu Operacyjny Województwa Zachodniopomorskiego na lata 2007 - 2013 przeznaczono z: Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego wsparcie w wysokości 835 437 299 EUR, z krajowych środków publicznych w wysokości 147 430 118 EUR i z innych źródeł finansowania w wysokości 240 049 397 EUR.

Województwo zachodniopomorskie doskonale radzi sobie w pozyskiwaniu funduszy unijnych. Od roku 2004 do województwa napłynęło 4,903 mld zł. W przeliczeniu na jednego mieszkańca dotacja z Unii Europejskiej wynosi 2 897 zł, co daje pierwsze miejsce w kraju7.

6 Raport o stanie miasta Szczecin 2010, Wydział Rozwoju Miasta UM Szczecin.

7 Raport o stanie województwa zachodniopomorskiego, Szczecin, styczeń 2010. Urząd Marszałkowski Województwa Zachodniopomorskiego, Wydział Polityki Regionalnej.


11

Perspektywy rozwoju

Kierunki rozwoju województwa zachodniopomorskiego zostały określone w Strategii Rozwoju Województwa Zachodniopomorskiego do roku 2020. Zgodnie z tym dokumentem do celów strategicznych Województwa należą:

• wzrost innowacyjności i efektywności gospodarowania;

• wzmocnienie atrakcyjności inwestycyjnej regionu;

• zwiększenie przestrzennej konkurencyjności regionu;

• zachowanie i ochrona wartości przyrodniczych oraz racjonalna gospodarka zasobami;

• budowanie otwartej i konkurencyjnej społeczności;

• wzrost tożsamości i spójności społecznej regionu.

Podstawą dla rozwoju regionu przez wspieranie innowacyjnej i konkurencyjnej gospodarki, jest dokument: Regionalna Strategia Innowacji Województwa Zachodniopomorskiego na lata 2011-2020. Strategia określa trzy kluczowe wyzwania, którym powinno się sprostać na drodze do rozwoju innowacyjnej gospodarki. Są nimi:

• świadomość i kompetencje innowacyjne;

• endogeniczny potencjał na rzecz specjalizacji regionalnej;

• regionalny system na rzecz tworzenia, dyfuzji i absorpcji innowacji;

• programy wieloletnie.

Podstawą do kształtowania rzeczywistości społeczno-gospodarczej przy zachowaniu zasad zrównoważonego rozwoju jest Wieloletni Program Inwestycyjny Województwa Zachodniopomorskiego na lata 2007- 2013, który umożliwia władzom samorządowym świadome kształtowanie polityki przestrzennej, planowanie strategiczne oraz dostosowanie działań do warunków wynikających ze zróżnicowanych cech przestrzeni województwa zachodniopomorskiego.

Rzeczywistość gospodarcza

W ostatnich latach obserwuje się likwidację lub przeprowadzkę do innych miast dużych przedsiębiorstw z regionu, co negatywnie wpływa na perspektywy rozwoju województwa. Koronnym przykładem jest likwidacja Stoczni Szczecińskiej Nowa w 2009 roku, która zatrudniała ok. 4500 pracowników i współpracowała z wieloma mniejszymi firmami w regionie. W roku 2003 w województwie zachodniopomorskim swoją siedzibę miało 50 z 2000 największych polskich przedsiębiorstw. Liczba ta zmalała do 39 w roku 2008. W samym Szczecinie liczba ta zmalała z 26 w 2003 r. do 16 w 2008 r8. Wśród tych firm tylko 5 w województwie zachodniopomorskim (3 w Szczecinie) można zaliczyć do firm wysokiej techniki (na podstawie symboli statystycznych według PKD) charakteryzujących się wysoką innowacyjnością. Najwyżej sklasyfikowaną firmą z branży IT z województwa jest Vobis SA, znajdujący się obecnie na 240 miejscu wg rankingu Polityki 500 największych polskich firm9.

8 Obliczono na postawie Lista 2000 – polskie przedsiębiorstwa, Rzeczpospolita z 12.10.2004 i 12.11.2009

9 http://www.lista500.polityka.pl/rankings/show/region:16


12

Województwo zachodniopomorskie posiada najbardziej rozdrobnioną strukturę wielkości przedsiębiorstw w Polsce. Ilość mikroprzedsiębiorstw na 1000 mieszkańców stanowi 129% średniej krajowej. Koncentracja małych (ogółem 6 561 podmiotów w 2008 r.) i średnich przedsiębiorstw (1 331 podmiotów w 2008 r.) nie odbiega znacząco od średniej krajowej. Znacząco niższy niż w innych regionach jest natomiast udział firm dużych, których w 2008 r. było 167 (80% średniej koncentracji krajowej). Co więcej, ich liczba od 2004 roku spadła aż o 10%, podczas gdy w Polsce spadek ten wyniósł 1,5%10.

Na 350 spółek notowanych na rynku podstawowym Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie zaledwie dwie mają siedzibę w województwie zachodniopomorskim – Zakłady Chemiczne Police S.A. oraz Koszalińskie Przedsiębiorstwo Przemysłu Drzewnego S.A. w Szczecinku. W wyniku zmian własnościowych, konsolidacji i przejęć a szczególnie przenoszenia lub likwidacji central stolica województwa traci swój ponadregionalny charakter. Szczecin przestał być siedzibą m.in. dla Pomorskiego Banku Kredytowego. Województwo zachodniopomorskie pomija się przy lokowaniu (ustanawianiu) central o znaczeniu krajowym lub ponad wojewódzkim – przykładem może być włączenie Zespołu Elektrowni Dolna Odra do nowo powstałej grupy energetycznej PGE. W północno-zachodniej Polsce Szczecin na rzecz Poznania traci centrale lub regionalne dyrekcje firm infrastrukturalnych i energetycznych w tym m.in.: Enea, Wielkopolska Spółka Gazownictwa, regionalne dyrekcje Orlenu i spółek kolejowych.

Obecna pozycja województwa i niekorzystne trendy w jego rozwoju są wynikiem splotu wielu czynników o charakterze lokalnym i ogólnopolskich, powiązanych ze zjawiskami globalnymi. W największym stopniu jest ona uzależniona od sytuacji Stoczni Szczecińskiej, największego pracodawcy w regionie zatrudniającego jeszcze w 2007 roku 5 tys. osób i osiągającego przychody sięgające 1 400 mln złotych. Odniesienie wysokości produkcji Stoczni Szczecińskiej do wskaźników sytuacji ekonomicznej województwa świadczy o kluczowym znaczeniu tego zakładu, a także kooperujących z nim firm. Kłopoty Stoczni Szczecińskiej wpłynęły na regres całego województwa, w tym głównie zachodniej części województwa, a przede wszystkim samego miasta Szczecina. Wobec wyhamowania produkcji stoczniowej miasto i cały region straciły największego producenta i pracodawcę. Poważne trudności odczuwały także inne sektory. W roku 2000 zlikwidowano Transocean i FWS Wiskord, w 2001 - Przedsiębiorstwo Połowów Dalekomorskich i Usług Rybackich Gryf, w roku 2002 – zakłady przemysłu odzieżowego Dana i Odra, w roku 2003 - Spółdzielnię Pracy „Meblosprzęt”. Na rok 2008 przypada ostateczna likwidacja Huty Szczecin i Papierni Skolwin. W roku 2009 zakończyła działalność Stocznia Szczecińska Nowa. Zahamowanie produkcji i zwolnienia pracownicze dotknęły także liczne, mniejsze zakłady kooperujące, w szczególności powiązane z sektorem morskim. W związku z tym zauważalny jest nie tylko stały dopływ bezrobotnych na lokalny rynek pracy, ale także znaczący dopływ grup wąsko wyspecjalizowanych fachowców, których szanse na znalezienie nowej pracy bez przekwalifikowania są ograniczone.

W roku 2000 Szczecin był jednym z najlepiej rozwijających się miast w Polsce. Liczba firm w przeliczeniu na 1000 mieszkańców była największa wśród miast wojewódzkich, więcej rejestrowano ich tylko w Warszawie, Krakowie, Wrocławiu, Łodzi. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w stolicy regionu w roku 2002 wynosiło 2 282 zł i było niewiele niższe niż we Wrocławiu. Pozycji miasta i regionu sprzyjała dobra sytuacja Stoczni Szczecińskiej, zaawansowanego technologicznie czołowego producenta statków na świecie. 10 Strategia Rozwoju Województwa Zachodniopomorskiego, Szczecin, czerwiec 2010. Sejmik Województwa Zachodniopomorskiego.


13

Przełom lat 2002-2003 to okres wyhamowania koniunktury stoczniowej, któremu towarzyszyła zapaść bądź likwidacja innych zakładów pracy. Analiza danych związanych z PKB pokazuje, że w ostatnich 10 latach rola gospodarcza województwa zachodniopomorskiego, w porównaniu z innymi regionami polskimi i UE, uległa znaczącemu obniżeniu. Można je oszacować na poziomie 10%, natomiast największy spadek miał miejsce w Szczecinie, gdzie sięgnął ok. 30%.

Pomimo faktu, że produkt krajowy brutto województwa zachodniopomorskiego w latach 1999-2008 systematycznie rósł, zmniejszał się jednak jego udział w krajowym PKB. W roku 1996 przy potencjale ludnościowym województwa wynoszącym 4,44% mieszkańców Polski, produkt krajowy brutto gmin tworzących obecne województwo zachodniopomorskie stanowił 4,60% krajowego PKB. W 2000 roku udział województwa w krajowym PKB wynosił 4,51%, by w 2007 osiągnąć poziom 3,99%, mimo że w analogicznym okresie wzrósł z poziomu 33 599 milionów do 46 904 milionów złotych. Jeszcze w 2000 roku PKB na mieszkańca zachodniopomorskiego stanowił 101,7% krajowego PKB schodząc w 2007 roku do poziomu 89,8%11.

Wykres 2. Udział produktu krajowego brutto województwa zachodniopomorskiego w PKB

Polski w latach 1999-2006.

Źródło: Raport o stanie województwa zachodniopomorskiego, Szczecin, styczeń 2010. Urząd Marszałkowski Województwa Zachodniopomorskiego, Wydział Polityki Regionalnej.

11

11 Strategia Rozwoju Województwa Zachodniopomorskiego, Szczecin, czerwiec 2010. Sejmik

Województwa Zachodniopomorskiego.


14

Wykres 3. Dynamika zmian udziału w krajowym PKB 1999-2006.


W okresie 1999-2006 województwo zachodniopomorskie było najwolniej rozwijającym się polskim regionem, w końcu tego okresu PKB na mieszkańca było o 8,9 punktu procentowego niższe od średniej krajowej. Największy wpływ na taki wynik miało spowolnienie rozwoju w okresie 2001-2003. Wykonane szczegółowe analizy korelacyjne PKB wykazały, że w województwie zachodniopomorskim w ostatnich latach wielkość ta w decydującym (98%) stopniu zależy od poziomu zatrudnienia. Pozostałe czynniki (np. innowacyjność) nie odgrywają znaczącej roli. Może to być jedną z przyczyn wolniejszego niż w innych regionach tempa wzrostu PKB a z pewnością oznacza groźbę dalszego spadku konkurencyjności województwa w dłuższej perspektywie.

Województwo zachodniopomorskie charakteryzuje przy tym jeden z najwyższych w kraju udziałów procentowych zatrudnionych w sektorze usług do pracujących ogółem. Jest to cecha rynku pracy charakterystyczna dla krajów rozwiniętych gospodarczo.

Udział poszczególnych branż w ogóle przychodów

Branżą, która w 200712 roku miała największy udział procentowy w ogóle przychodów ze sprzedaży w województwie zachodniopomorskim, była branża spożywcza, traktowana łącznie jako usługi i przetwórstwo. W tej samej branży zarejestrowano także najwyższy poziom zatrudnienia.



15

Sektor budownictwa, który w tym samym czasie przeżywał rozkwit, osiągał przychody niższe od branży spożywczej o 5 punktów procentowych, ale charakteryzował się przy tym zatrudnieniem zaledwie o 2 punkty procentowe niższym. Można założyć, że najbardziej produktywną branżą była branża chemiczna, z jednym z największych przychodów w województwie i relatywnie niskim zatrudnieniem. Wysoki poziom przychodów tłumaczyć można ówczesną stabilną sytuacją Zakładów Chemicznych Police.

Wykres 4. Porównanie udziału branż w przychodach i zatrudnieniu w województwie

Zachodniopomorskim w roku 2007.


Pozostałe wydzielone branże plasowały się poniżej poziomu 10% udziału w przychodach ze sprzedaży i 8% w ogóle zatrudnienia. Najniższym zatrudnieniem, jak i przychodami wykazały się branża energetyczna i poligraficzna. Mimo, iż województwo ma najwyższy wskaźnik obłożenia turystycznego w Polsce, przychody ze sprzedaży przy średnim dla pozostałych branż zatrudnieniem nie są imponujące. Również branża IT nie imponuje wynikami w 2007 roku osiągając poziom 2% zatrudnienia i przychodów ze sprzedaży.

Warto zauważyć duży potencjał Szczecina na tle regionu i kraju w działalności profesjonalnej, naukowej i technicznej. Ponad 10% podmiotów zarejestrowanych w Szczecinie prowadzi właśnie taką zaawansowaną działalność.


16

Wykres 5. Podmioty w Szczecinie według wybranych sekcji 31.12.2009r.

Źródło: Szczecin w liczbach 2010, Szczecin, Urząd Statystyczny w Szczecinie.

Potencjał regionu

Na województwo zachodniopomorskie przypada 80% potencjału ilościowego i prawie 90% tonażowego morskiej floty transportowej Polski, prawie 40% ruchu pasażerskiego w portach morskich, 47% przeładunków towarowych. 18,7% ogółu miejsc noclegowych oraz 17,4% ogółu noclegów w kraju (w roku 2007). Z lasów regionu pozyskano niemal 11% krajowego pozyskania. Udziałem województwa w roku 2007 było 3,8% krajowego zatrudnienia w przemyśle, 3,1% krajowej wartości produkcji przemysłowej, 3,6% sprzedaży detalicznej, 4,6% sprzedaży budowlano-montażowej kraju. Nadwyżka w produkcji energii wyniosła 2 628,7 GWh. Moc uzyskiwana z zachodniopomorskich farm wiatrowych stanowiła aż 38,4% energii uzyskiwanej z wiatru w Polsce.

Przy tych wszystkich osiągnięciach i potencjale przestarzała struktura gospodarki województwa sprawia, że na przestrzeni lat 2004-2007 jego udział w ogólnopolskich nakładach na badania i rozwój spadł z 4,1% do 1,7%. Nakłady na działalność innowacyjna w przedsiębiorstwach przemysłowych w roku 2006 wyniosły 303,9 mln zł. Stanowiło to 1,8% ogółu nakładów w kraju.

Obszary i sektory o największym potencjale rozwojowym i zatrudnieniowym, w których będą tworzone nowe miejsca pracy to ochrona zdrowia i opieka społeczna, ochrona środowiska, informatyka, telekomunikacja i technologie informacyjne, zaawansowane usługi i operacje finansowe, produkcja i usługi, a także turystyka, edukacja i kultura.

Samorząd województwa podejmuje intensywne działania na rzecz tworzenia długookresowych warunków dla rozwoju przedsiębiorczości i wzrostu innowacyjności gospodarki regionu kładąc szczególny nacisk na rozwój branży informatycznej.


17

2. Aktualne trendy technologiczne w branży informatycznej na rynku

polskim, europejskim i światowym

Branża IT mocno się zmienia i ewoluuje. Dziś trudno mówić o zawodzie informatyka bez podawania jego specjalizacji. O ile jeszcze kilka lat temu absolwenci kierunku informatyka byli informatykami mogącymi podjąć pracę w zasadzie w każdej firmie informatycznej to obecnie – ze względu na rozrost branży i powstanie wielu specjalizacji – jest to trudne bez kierunkowego wykształcenia w danej specjalności informatycznej. Warto zwrócić uwagę na fakt, że w zestawieniach analitycznych informatykę łączy się często z telekomunikacją i technologiami informacyjnymi i rozpatruje razem.

Analizując aktualne trendy technologiczne w branży informatycznej na rynku polskim, europejskim i światowym warto zapoznać się wcześniej z podstawowymi informacjami i prognozami dotyczącymi branży IT na tych rynkach.

2.1. Branża informatyczna

Branża informatyczna w Polsce

W 2009 r. polski rynek IT po raz pierwszy w 20-letniej historii zamknął rok spadkiem. Wartość polskiego rynku IT spadła o około 10 proc. Skutki światowego kryzysu odczuli zarówno dostawcy IT, jak i kierujący działami informatyki. W 2010 r. jego wartość wzrosła jedynie o ok. 3%-5%. Analitycy zanotowali wyraźne oznaki wygasania kryzysu trawiącego całą branżę i poprawę konsumenckich nastrojów, szczególnie w obszarze klientów instytucjonalnych, którzy zaczęli realizować wcześniej odkładane zakupy. Według wstępnych danych IDC Poland, rynek IT w Polsce osiągnął w 2010 roku 9,21 mld USD (przyjmując kurs 3,0221 zł za 1 USD). Wartość sprzedaży sprzętu wyniosła 5,06 mld USD, oprogramowania - 1,2 mld USD, a usług - 2,95 mld USD. Dla porównania, w roku 2009 rynek osiągnął wartość 8,53 mld USD (kurs średni 3,1240 zł za 1 USD), a w 2008 - 11,55 mld USD (kurs 2,4125)13.

Od 20 lat największym segmentem polskiego rynku IT jest sprzęt, i to jego sprzedaż w 2009 roku najbardziej ucierpiała (spadek o 19%). Sprzedaż spadła we wszystkich kategoriach – komputerach osobistych, serwerach, urządzeniach sieciowych. Z drugiej strony pozytywnym aspektem jest wzrastająca wartość usług IT – będąca głównym wyznacznikiem dojrzałości rynku IT w danym kraju. Potwierdza to systematyczny rozwój polskiego rynku IT i stopniową zmianę jego struktury z rynku rozwijającego się w kierunku rynku dojrzałego.

Według oceny dyrektor generalnej IBM Anny Sieńko wartość polskiego rynku IT może wzrosnąć w 2011 roku o około 10 proc14. Również pozostali analitycy szacują dwucyfrowy wzrost rynku. Jednak według analityków dalsze lata nie będą już tak optymistyczne, chociaż szacuje się jednocyfrową stopę wzrostu rynku do 2013 r.

13 http://www.computerworld.pl/news/366407/Polski.rynek.IT.w.roku.2011.powrot.wzrostow.html

14 http://www.money.pl/gospodarka/wiadomosci/artykul/polski;rynek;it;wzrosnie;o;10;proc;,210,0,793554.html


18

Wśród 500 największych polskich firm wg rankingu tygodnika Polityka 18 z nich działa w branży IT i telekomunikacji, z czego 8 w branży IT15. Zestawienie największych firm informatycznych działających w Polsce w 2009 roku wg Computerworld Polska prezentuje poniższa tabela:

Wykres 6. Największe firmy informatyczne działające w Polsce w 2009 roku.

Źródło: Computerworld Polska. Ranking Firm Informatycznych I Telekomunikacyjnych, 2010.

15 http://www.lista500.polityka.pl/rankings/show/industry:161


19

Według rankingu Computerworld Polska największą firmą informatyczną w Polsce jest HP Polska, największym operatorem telekomunikacyjnym Telekomunikacja Polska, największą firmą telekomunikacyjną Samsung Electronics Polska. Największa firma świadcząca usługi to Asseco Poland (razem z ABG), która jest poza tym największą firmą świadcząca usługi serwisowe i firmą o największym wzroście zatrudnienia. Firma ta zanotowała też największą sprzedaż do sektora administracji publicznej i do sektora bankowego. Największa firma sprzedająca oprogramowanie własne to Microsoft Poland. Największą firmą świadczącą usługi integracji w 2009 roku był Comarch a największą firmą świadczącą usługi outsourcingu był Blue Media. Największa firma świadcząca usługi oprogramowania na zamówienie to Ericpol Telecom, która jest też największym eksporterem IT i firmą o największej sprzedaży do sektora telekomunikacyjnego. Największa firma świadcząca usługi doradcze to IBM Polska, której udało się również uzyskać największą sprzedaż do sektora małych i średnich przedsiębiorstw. Największa firma świadcząca usługi szkoleniowe to Combidata Poland. Największym dystrybutorem w 2009 roku był ABC Data. Firmą o największej sprzedaży do sektora przemysłowego i utilities był Oracle Polska. Największą firmą IT w województwie zachodniopomorskim w 2009 roku był Vobis zajmujący się sprzedażą sprzętu i oprogramowania i z przychodami ponad 627 mln zł.

Warto zwrócić uwagę, że już prawie co piąte stanowisko pracy w polskiej gospodarce (19,1%) - funkcjonuje dzięki zastosowaniu technologii informatycznych i komunikacyjnych (ICT). To blisko amerykańskiego standardu (20,4 proc.), ale jeszcze sporo za krajami starej Unii, UE 15, dla których średnia wynosi 22,3 proc16. Najnowsze dane Centrum Badania Opinii Społecznej informują, że dostęp do Internetu deklaruje 63 proc. Polaków. Największą grupę stanowią aktywni ludzie młodzi w wieku od 18 do 24 lat. Komputer stacjonarny posiada 53 proc. Polaków, a komputer mobilny - 35 proc. Polaków. Aż 86 proc. Polaków posiada telefon komórkowy. Świadczy to o bardzo dużym udziale branży IT w życiu codziennym społeczeństwa.

Branża IT w Europie i na świecie

Analitycy prognozują globalny wzrost wydatków na IT w 2011 roku i wzrost rynku. Mówią o tym pomimo aktualnych wciąż obaw o stan gospodarki w różnych regionach świata. Według Forrester Research, w 2011 roku globalne wydatki na IT wzrosną o 7,1% do 1,69 bln USD. Gartner z kolei, uwzględniając w prognozie telekomunikację, prognozuje wzrost o 5,1% do 3,6 bln USD. Z analiz Forrester Research wynika, że - mimo prognozowanych wzrostów wydatków na IT - w 2011 spadnie liczba nowych inwestycji w zintegrowane rozwiązania wspierające zarządzanie. Statystycznie tylko 25% firm planuje w 2011 roku przeprowadzenie wdrożenia nowego systemu klasy ERP bądź poważną aktualizację lub rozbudowę posiadanego rozwiązania. Analitycy IDC prognozują, że znaczna część (ponad 50%) wzrostu wydatków na IT, w 2011 r. będzie pochodzić z krajów rozwijających się. Utrzyma się popyt na sprzęt komputerowy i sieciowy, choć będzie on napędzany przede wszystkim rozwojem usług IT i rosnącymi wymaganiami zaawansowanych aplikacji.

Przewidywania analityków Gartnera na rok 2011 dotyczące sprzętu telekomunikacyjnego to wzrost o 9,1% do 465 mld USD, napędzany zakupami urządzeń przenośnych. Podobnie jak Forrester, Gartner przewiduje, że wzrośnie sprzedaż aplikacji biznesowych, podczas gdy sprzedaż sprzętu będzie zwalniać. Oprogramowanie wzrośnie o 7,5% do 253,7 mld USD, wobec 6,1% w 2010. Sprzęt zwolni z 8,9% w 2010 do 7,5% osiągając pułap 391,3 mld USD w 2011 roku. Analitycy Gartnera zastrzegają jednak, że choć poprawia się globalna sytuacja makroekonomiczna, ożywienie jest powolne, a na

16 Information Technology Outlook 2010, raport OECD 2010


20

przeszkodzie stoją prognozy powolnego wzrostu najważniejszych gospodarek USA i Europy Zachodniej17.

Z raportu OECD18 wynika, że sektor informatyczno-komunikacyjny, ICT, po spadku w 2009 roku o 6% powinien był wzrosnąć w 2010 roku o 3-4 proc., a w bieżącym roku powinien przynieść wzrost rzędu 4%. Wydatki rządów i biznesu na technologie IT w krajach OECD w najbliższych miesiącach będą niskie, dotyczy to zarówno sprzętu i wyposażenia (hardware), jak i oprogramowania (software). Raport opiera się na danych z drugiego kwartału 2009 roku i podkreśla, że przez cały 2009 rok burzliwie rozwijał się segment cyfrowego kontentu w sieci. Natomiast sam dział gier wideo podwoił od 2005 roku przychody do 50 mld dolarów w 2009 roku.

Podczas globalnego kryzysu ekonomicznego firmy ostro cięły wydatki na ICT, w czasie odrodzenia spółki koncentrują się na rozbudowie lub podtrzymywaniu strategicznej aktywności. Raport potwierdza, że firmy przenoszą produkcję do niskokosztowych lokalizacji w krajach OECD lub do państw azjatyckich.

Branża ICT na świecie, szczególnie w krajach rozwiniętych po latach dominacji zaczyna odgrywać nieznacznie mniejszą rolę jako katalizator rozwoju. Coraz większe nakłady na badania i rozwój (B + R) zaczynają płynąć do innych branż uważanych za bardziej perspektywiczne. Stany Zjednoczone – największa gospodarka świata, inwestuje również największe pieniądze w B + R – 1/3 światowych funduszy przeznaczanych na te działania. W 2009 roku 10 największych firm z danej branży przeznaczyło w USA ponad 40,6 mld $ na sektor nauki o życiu (Life Sciences – farmacja, biotechnologie itd.) – 1 miejsce, 28 mld $ na elektronikę i komputery – 2 miejsce oraz 25,1 mld $ na technologie informacyjne – 3 miejsce. W kolejnych latach prognozuje się wzrost wydatków na nauki o życiu kosztem branży ICT upatrując w Life Sciences przejęcie od branży ICT przewodnictwa w dziedzinie zmian i innowacji, jednak warto zwrócić uwagę, że cała branża ICT (elektronika, komputery, technologie informacyjne – 2 i 3 miejsce w rankingu) ciągle dzierży palmę pierwszeństwa w nakładach na B + R19.

Wzrasta rola Chin jako producenta i zleceniobiorcy w branży ICT. Już w 2008 roku eksport dóbr ICT z Państwa Środka był tylko nieco mniejszy od łącznego eksportu USA, krajów Unii Europejskiej (z wyłączeniem handlu między państwami członkowskimi) i Japonii.

Analiza danych patentowych pod kątem specjalizacji wykazuje, że gospodarki wschodzące (Indie, Chiny, Izrael) oraz Stany Zjednoczone koncentrują działania innowacyjne w sektorach opartych na wykorzystaniu technologii zaawansowanych (ICT, Life Scienses), a Europa w sektorach opartych na technologiach średnio zaawansowanych (przemysł samochodowy i chemiczny) oraz zaawansowanej ekologii20.

Warto przy tym zwrócić uwagę, że Stany Zjednoczone obecnie koncentrują się przede wszystkim na działaniach związanych z usługami w branży IT i technologiami informacyjnymi (e- 17 http://www.computerworld.pl/news/365860/Optymistyczne.prognozy.dla.branzy.IT.na.rok.2011.html

18 Information Technology Outlook 2010, raport OECD 2010

19 Innowacyjność terapią dla polskiej gospodarki, konferencja pod patronatem ministerstwa gospodarki w Uczelni Vistula, Warszawa, 15 marzec 2011

20 Nauka, technologia i przemysł w krajach OECD: raport 2007, OECD 2007


21

biznes, portale społecznościowe, przetwarzanie w chmurze, wirtualizacja), podczas gdy kraje Dalekiego Wschodu (Chiny, Japonia, Korea Południowa) koncentrują się na sprzęcie (produkcja podzespołów komputerowych, technologie związane z architekturą sprzętową). W Europie trudno wyróżnić któryś z trendów, najczęściej europejskie rozwiązania są wzorowane na rozwiązaniach opracowanych w USA lub na Dalekim Wschodzie (z licznymi chlubnymi wyjątkami np. związanymi z telefonią komórkową czy sieciami komputerowymi). Europę za to można wyróżnić za bardzo intensywne promowanie idei społeczeństwa informacyjnego, informatyzację urzędów a także za ekologię w branży IT (green IT). Z drugiej strony zauważalny jest wpływ zbyt dużej ilości regulacji i ograniczeń prawnych branży IT (np. związanych z ekologią, ochroną danych osobowych, antymonopolowych itp.) narzucanych przez instytucje UE i rządy poszczególnych krajów, co obniża atrakcyjność inwestycyjną i innowacyjność kontynentu.

2.2. Trendy technologiczne w branży IT

Trendy technologiczne w branży informatycznej zmieniają się istotnie z roku na rok. Głównym czynnikiem jest wysoka innowacyjność technologii informatycznych i możliwości oraz sposoby oddziaływania branży IT na pozostałe branże i dziedziny życia.

Warto zwrócić uwagę, że tempo zmian w branży IT nie ma odpowiednika w żadnej innej. Aby uzyskać 50 mln użytkowników, radio potrzebowało 38 lat, telewizja – 13, Internet zaś ledwie 4 lat. Każdej minuty do serwisu YouTube trafia kilkanaście godzin zapisów wideo. W serwisie Flickr zgromadzono ponad 5 mld zdjęć. Systemy edycyjne pozwalają na opublikowanie miliardów wpisów jednocześnie itd. Coraz częściej analitycy IT są bardziej obserwatorami wydarzeń niż ich wieszczami. Na przykład mało kto przewidywał sukces portali społecznościowych, które istotnie zmieniły dzisiejszą filozofię prowadzenia biznesu.

Obecnie można wyróżnić kilka głównych trendów w branży IT, jednak bardzo trudna jest ocena szans powodzenia każdego z nich. W ostatniej dekadzie rozwój technologiczny oraz upowszechnienie technologii informatycznych i telekomunikacyjnych pobudzały istotne zmiany gospodarcze. Internet i telekomunikacja stały się strategicznymi czynnikami wprowadzania organizacyjnych i technologicznych innowacji w firmach. Tempo rozpowszechniania Internetu i usług telekomunikacyjnych jest obecnie bardziej umiarkowane niż pod koniec lat 90. i na początku pierwszej dekady XXI w., co potwierdzają statystyki dotyczące wykorzystania Internetu w gospodarstwach domowych oraz handlu elektronicznego21.

Aktualne trendy technologiczne w branży IT w Europie i na świecie

Różne instytucje, analitycy i przedsiębiorstwa przedstawiają prognozy i trendy rozwoju branży IT w 2011 roku. Spośród różnych prognoz można wyodrębnić część wspólną – która z dużą dozą prawdopodobieństwa spełni się w najbliższych latach. Mało kto prognozuje całkowicie nowe i przełomowe technologie – których nadejście jest bardzo trudno przewidzieć. Natomiast większość prognoz dotyczy kontynuacji rozpoczętych kilka lat temu trendów i kierunku ich ewolucji. Warto zwrócić uwagę, że coraz większą rolę w przedsiębiorstwach odgrywa technologia dostosowana do potrzeb konsumentów. Firmy chcą wybierać spośród rozwiązań łatwo dostępnych, szybkich,

21 Nauka, technologia i przemysł w krajach OECD: raport 2007, OECD 2007


22

bezpiecznych i elastycznych. Umożliwiają to przede wszystkim usługi chmurowe, wirtualizacja i urządzenia mobilne. Obecnie głównymi trendami dominującymi na świecie i zmieniającymi istotnie branżę IT są:

• przetwarzanie w chmurze (Cloud computing);

• wirtualizacja;

• automatyzacja działań;

• bezpieczeństwo IT;

• technologia 3D;

• dynamiczny rozwój rynku urządzeń mobilnych – smartfonów, tabletów, netbooków;

• dynamiczny rozwój elektronicznej rozrywki (gry wideo, gry na urządzenia mobilne);

• rozwój ruchu społecznościowego w branży IT (portale społecznościowe, zakupy grupowe);

• green IT;

• globalna firma.

Przetwarzanie w chmurze

Technologia Cloud Computing jest modelem dostarczającym informatykę jako usługę przez Internet. Obecnie technologia ta jest postrzegana jako główny nurt w usługach technologicznych. Polega na wykonywaniu pracy na swoich dokumentach w każdym miejscu i na każdym komputerze bez instalowania żadnych programów. W odróżnieniu od tradycyjnych rozwiązań, w których każdy użytkownik posiada komputer, zestaw programów na twardym dysku i dzieli się wynikami pracy za pomocą e-maili, w technologii chmury oprogramowanie jest instalowane tylko na serwerze. Zwykli użytkownicy pracując łączą się z nim, tworzący chmurę (ang. cloud), od której pochodzi nazwa technologii. Umożliwia to pracę nawet z bardzo zaawansowanymi programami bez potrzeby instalowania i konfigurowania czegokolwiek na komputerach pracowników (prócz przeglądarki internetowej). Dodatkowo chmura umożliwia łatwe dzielenie się wynikami pracy, publikowanie ich, a nawet udostępnianie ich do edycji innym osobom. Dzięki temu można np. zacząć pisać dokument w biurze a dokończyć go z innego miejsca mając do dyspozycji komputer i łącze internetowe.

Chmury obliczeniowe zdecydują w najbliższym czasie o sposobie, w jaki technologia IT będzie kształtować biznes. W najbliższym czasie chmury obliczeniowe — w postaci chmur publicznych, prywatnych lub hybrydowych — staną się dominującym sposobem działania wszelkich organizacji. Organizacje odkrywają obecnie realistyczne, praktyczne zastosowania, zwiększające ich elastyczność oraz szybkość reakcji na zmienne wymagania biznesowe.

Usługi tego typu proponuje na przykład Google tworzący pakiet usług Google Apps. W jego skład wchodzą takie pozycje jak Dokumenty Google, czyli zestaw darmowych stron, zawierających aplikacje podobne do Microsoft Office oraz Picasa czyli internetowy album umożliwiający zaawansowaną edycje zdjęć oraz zintegrowana z całym zestawem poczta Gmail. Podobne usługi oferuje Microsoft, którego oferta to m.in.:

• BPOS (Business Productivity Online Standard Suite) - w skład pakietu wchodzą następujące programy w wersji online: Microsoft Exchange, SharePoint, Live Meeting oraz Office Communications, które pozwalają skrócić czas obsługi i wymiany informacji do niezbędnego


23

minimum. Natychmiastowy dostęp do informacji daje w konsekwencji istotne podniesienie wyników produktywności.

• Office Web Apps - pakiet biurowy online Microsoftu, który bazuje na tych samych technologiach co Microsoft Office 2010. Udostępnia cztery, bezpłatne edytory, które umożliwiają edycję dokumentów Office'a w przeglądarce internetowej.

• Windows Azure - kompleksowa platforma złożona z usług i oprogramowania oparta na cloud clomputing, której głównym celem jest jedno: umożliwienie firmom skupienia się na rozwiązywaniu problemów biznesowych i zapomnieniu o infrastrukturze przedsiębiorstwa. Windows Azure zapewnia wsparcie dla firm począwszy tworzenia aplikacji w chmurze, na hostingu skończywszy.

Szacuje się, że w 2011 r. przychody z rynku publicznych usług cloud computing wzrosną o 30% w stosunku do 2010r. W 2009 roku wartość światowego rynku usług cloud computing przekroczyła 56 miliardów dolarów. Szczególnie aktywny na tym polu jest obecnie mały i średni biznes. Do grupy usług cloud computing o największej dynamice wzrostu zaliczane są m.in. rozwiązania z branży reklamowej i e-commerce, a także rozwiązania kadrowo-płacowe i systemy realizacji płatności. Specjaliści przewidują także wzrost popularności prywatnych usług przetwarzania w chmurze22. Za największą przeszkodę w przechodzeniu do architektury chmurowej uważa się warstwę zabezpieczeń. Organizacje wciąż mają wątpliwości, czy ich usługodawcy lub one same będą w stanie odpowiednio zabezpieczyć dane oraz proces korzystania z usług chmurowych.

Warto zwrócić uwagę, że wraz z rozpowszechnieniem się chmur obliczeniowych zmienia się także rola technologii informatycznych w przedsiębiorstwach. Nowym zadaniem dla dyrektorów ds. informatyki stało się strategiczne zarządzanie łańcuchem dostaw IT poprzez wykorzystywanie zasobów w miarę potrzeb — od pełnych aplikacji po ogromną moc obliczeniową i pamięć masową w chmurze. Rola działów IT polega w coraz większym stopniu na harmonizacji informatyki z działalnością biznesową, a w mniejszym stopniu na bezpośrednim zarządzaniu aspektami technologicznymi.

Przedsiębiorstwa stopniowo zmieniają postrzeganie zabezpieczeń chmurowych dzięki lepszym i bardziej zaawansowanym opcjom zabezpieczeń. Dzięki temu rośnie pewność co do bezpieczeństwa, a tym samym akceptacja usług chmurowych. Jako usługi chmurowe są oferowane na przykład takie funkcje jak zaawansowane uwierzytelnianie i zapobieganie oszustwom, pojedyncze logowanie czy zarządzanie tożsamością. Są one łatwiejsze we wdrażaniu i zarządzaniu dla zarówno rozwijających się, jak i bardzo dużych przedsiębiorstw, a użytkownicy mogą mieć pewność kontroli nad dostępem23.

Wirtualizacja

Wirtualizacja w środowisku IT polega na izolowaniu jednego zasobu obliczeniowego od innych. Oddzielenie poszczególnych warstw pozwala zwiększyć elastyczność i uprościć zarządzanie zmianami — znika konieczność konfigurowania każdego elementu z osobna celem osiągnięcia płynnej współpracy. Zwykle obciążenie pracą wykorzystuje jedynie ułamek możliwości sprzętowych komputera. Łącząc wzajemnie uzupełniające się obciążenia w zakresie przetwarzania danych i wykorzystania pamięci, można zredukować liczbę fizycznych serwerów niezbędnych do obsługi

22 http://www.networld.pl/news/365129/IT.w.2011.roku.wedlug.analitykow.html

23 http://www.ca.com/pl/news/Press-Releases/emea/2010/Czego-mozemy-oczekiwac-w-roku-2011-pl-pl.aspx


24

wykonywanych operacji. Przeciętne wykorzystanie zasobów serwera wynosi około 15%, co oznacza, że 85% pozostaje niewykorzystane. Zwiększenie tego parametru do 60% oznacza czterokrotne zmniejszenie zapotrzebowania na przestrzeń, sprzęt oraz energię elektryczną wykorzystywaną do zasilania i chłodzenia zespołów serwerów. Wirtualizację można również zastosować w odniesieniu do pamięci, sieci, aplikacji oraz komputerów biurowych. Można wyróżnić następujące zastosowania wirtualizacji24:

• wirtualizacja serwera – tworzy środowisko oparte na osobnym systemie operacyjnym, które jest logicznie odizolowane od serwera głównego. Pozwala to na efektywniejsze wykorzystanie zasobów (sprzętu, urządzeń, pamięci) zapewniając jednocześnie izolację i bezpieczeństwo;

• wirtualizacja komputera biurowego – polega na utworzeniu osobnego środowiska (z własnym systemem operacyjnym) na komputerze biurowym. Umożliwia to np. uruchamianie starych, niekompatybilnych programów;

• wirtualizacja aplikacji – polega na oddzieleniu warstwy konfiguracji aplikacji od systemu operacyjnego w ramach środowiska komputera biurowego. Zmniejsza to liczbę konfliktów między programami, ułatwia zarządzanie aktualizacjami i poprawkami;

• wirtualizacja prezentacji – oddziela przetwarzanie danych od interfejsu graficznego i obsługi urządzeń wejścia/wyjścia. Dzięki temu aplikację działającą na jednym komputerze kontrolować można na innym. Jest to pomocne w wielu sytuacjach – np. przy potrzebie zapewnienia bezpieczeństwa i poufności danych.

O ile wirtualizacja serwerów została zasadniczo już dokonana to w ostatnim czasie w przedsiębiorstwach i urzędach znacząco rośnie zainteresowanie wirtualną infrastrukturą desktopową opartą o rozwiązania typu „cienki klient”. Rozwiązanie to polega na centralizacji mocy obliczeniowych i przechowywania danych (np. na serwerze) i zastąpieniu komputera użytkownika terminalem, którego rolą jest wysyłanie danych o pracy klawiatury i myszki i odbieranie informacji do wyświetlenia na ekranie.

Coraz więcej firm decyduje się na wirtualizację zasobów IT. Warto zwrócić uwagę, że wirtualizacja bez wątpienia poprawia wydajność i skalowalność, lecz często w krótkim czasie powoduje również zwiększenie złożoności zarządzania systemami. Inicjatywy konsolidacyjne i wirtualizacyjne stale doskonalą wydajność i wykorzystanie sprzętu ale do przebycia pozostaje jeszcze długa droga25.

Automatyzacja działań

Ponieważ wdrożenia rozwiązań wirtualizacyjnych wymagają większych umiejętności, większej liczby ludzi, szybszej realizacji i mniejszej liczby błędów to przy ograniczonych budżetach IT obecnym trendem jest automatyzacja działań, która może przyspieszyć wirtualizację oraz umożliwić budowę efektywnego, ekonomicznego i dynamicznego centrum danych. Automatyzacja jest też niezbędna w chmurach obliczeniowych.

Automatyzacja wirtualnej infrastruktury i usług nabiera rozmachu i przynosi efekty. Coraz popularniejsze są automatyczne instalacje oprogramowania eliminujące potrzebę interakcji użytkownika lub administratora podczas instalacji. Pozwala to – po uruchomieniu procesu instalowania

24 http://www.microsoft.com/poland/osci/wirtualizacja/wirtualizacja.mspx

25 http://www.computerworld.pl/news/362784/Prognozy.2015.trendy.2010.html


25

oprogramowania – podjęcie innych działań przez personel, co przynosi wymierne korzyści związane z wydajnością pracy i oszczędnością czasu.

Automatyzacja działań święci triumfy również w wszelkich systemach informatycznych związanych z przetwarzaniem danych. Automatyczna obsługa klientów, automatyczne generowanie raportów i zestawień okresowych, automatyzacja sprzedaży czy też działów księgowych i kadrowych, automatyczne aktualizacje oprogramowania, automaty (skrypty) wspomagające pracę informatyków pozycjonujących strony internetowe to dzisiaj podstawowe możliwości systemów informatycznych. Przy czym użytkownik końcowy ma oczywiście możliwość odpowiedniego zarządzania automatycznymi działaniami podejmowanymi przez system.

Bezpieczeństwo IT

W pierwszych trzech miesiącach bieżącego roku codziennie powstawało średnio 73 tys. nowych odmian wirusów. To o 10 tys. więcej niż przed rokiem. Coraz bardziej powszechne wykorzystanie nowych mobilnych produktów w biznesie powoduje, że na rynku pojawiają się narzędzia zabezpieczające dane przesyłane z i do wyżej wspomnianego sprzętu. Firmy zaczynają także wprowadzać procedury odpowiedzialnego korzystania ze smartfonów i tabletów. Częścią tych procesów jest coraz bardziej wyraźny trend polegający na rozwoju narzędzi bezpieczeństwa dla zdalnego dostępu przez sieci VPN, a szczególnie portali webowych wykorzystujących SSL VPN.

Mobilność i wirtualizacja sprawiły, że sieci właściwie dziś nie mają już granic. Dlatego przedsiębiorstwa coraz bardziej koncentrują się na ochronie informacji. Rozwiązania zabezpieczające informacje coraz bardziej wspierają tradycyjne systemy oparte na analizie sygnatur, algorytmach heurystycznych i algorytmach analizy zachowań. Administratorzy odpowiedzialni za ochronę systemów potrzebują narzędzi, które umożliwiają dokładne obserwowanie ruchu sieciowego, na przykład aplikacji web, aby ustanowić odpowiednie polityki zabezpieczeń i systemy kontroli. Takie techniki, jak: VPN, WLAN i Clean Pipe rozwijają się pod kątem możliwości zarządzania systemami zabezpieczającymi sieci o "rozmytych" granicach26.

Coraz większą rolę w zapewnieniu bezpieczeństwa spełnia w branży informatycznej biometria (odcisk palca, obraz twarzy, głos, układ żył i inne), umożliwiająca jako jedyna technika jednoznaczną identyfikację osoby (a nie znajomość jej wiedzy – hasła, kodu PIN, czy też faktu posiadania przedmiotu (token, karta identyfikacyjna)).

Technologia 3D

Technologia trójwymiarowości triumfuje w ostatnich latach. Coraz więcej produkcji wyświetlanych jest w trójwymiarze a producenci telewizorów i monitorów oferują nowe urządzenia wyposażone w możliwość wyświetlania trzeciego wymiaru. Rozwój tej technologii postępuje niezwykle dynamicznie w ostatnim czasie, a kolejni producenci prześcigają się w nowinkach i rozwiązaniach. Z drugiej strony technologia ta wymaga ciągle znacznego udoskonalenia, co zostawia szerokie pole do popisu licznym grupom badawczym na całym świecie pracującym nad udoskonalaniem technologii.

Dynamiczny rozwój rynku urządzeń mobilnych

Około 10 lat temu laptopy zaczęły wypierać komputery stacjonarne z przedsiębiorstw. Z kolei teraz notebooki stają się powoli "ofiarami" takich przenośnych urządzeń, jak smartfony czy tablety. Sprzedaż urządzeń mobilnych przekroczy w tym roku światowe dostawy komputerów PC (desktopów,

26 http://pclab.pl/pr44361.html


26

laptopów i netbooków), a liczba aplikacji mobilnych pobieranych i instalowanych w takich urządzeniach szacowana jest w 2011 r. na ok. 25 mld. Analitycy IDC twierdzą, że jeśli prognozy się potwierdzą, będzie to jednocześnie oznaczało nową jakość na rynku usług cyfrowych i dostarczania treści27.

Konsumeryzacja IT oznacza, że inteligentne urządzenia mobilne, takie jak tablety zaczną zastępować laptopy jako preferowane wyposażenie pracowników. Wiele przedsiębiorstw broni się przed wdrożeniem tych urządzeń, ale zapotrzebowanie użytkowników jest bardzo duże. Smartfony zamieniają obecnie mobilne dane - dotychczas głównie związane z niszą biznesową - w aplikacje powszechnie dostępne dla każdego konsumenta. Czas dotychczas spędzany przed ekranem peceta zaczynają przejmować urządzenia, takie jak: smartfony, tablety i tzw. smart appliances ponieważ użytkownicy opowiadają się za mniejszymi, przenośnymi urządzeniami używanymi w ciągu dnia.

Globalna sprzedaż smartfonów wyniesie w bieżącym roku ok. 450 mln sztuk i będzie prawie dwa razy większa niż w 2010. Analitycy IDC utrzymuje, że zwycięzcami tego roku będą producenci komórek bazujących na systemie Android.

Dynamiczny rozwój elektronicznej rozrywki i multimedialnych usług

Rozwój elektronicznej rozrywki postępuje dynamicznie od kilkudziesięciu lat. Rynek gier wideo podwoił się od 2005 roku, przekraczając w 2010 r. wartość 50 mld dol., a według prognoz w 2014 r. ma dojść do ponad 80 mld dolarów. Rynek ten przerósł już branże kinematografii, a elektroniczne granie staje się podstawowym sposobem rozrywki rozwiniętych społeczeństw. To na tym rynku pojawiają się najnowocześniejsze i najbardziej zaawansowane rozwiązania związane z grafiką komputerową, animacją, efektami specjalnymi, sztuczną inteligencją, dźwiękiem, kontrolerami i sposobem dystrybucji i zabezpieczenia danych, które po pewnym czasie przenikają do innych branż (pozostałe rynki branży IT, kinematografia, telewizja, media, automatyka, robotyka itd.).

Trzy największe rynki gier komputerowych i wideo to Stany Zjednoczone (największy), Japonia (drugi) i Wielka Brytania (trzeci), również w przypadku występowania największych producentów gier. Inne znaczące rynki to Australia, Kanada, Hiszpania, Niemcy, Korea Południowa, Indie i Chiny. Sprzedaż wielu różnych typów gier różni się w regionach ze względu na lokalne preferencje.

W branży elektronicznej rozrywki dominuje kilka nurtów – gry na PC, gry wideo (na konsole), gry na urządzenia przenośne (komórki, smartfony, przenośne konsole), gry społecznościowe (dostępne w portalach społecznościowych), gry on-line toczone na żywo z licznymi graczami za pomocą Internetu (np. gry MMORPG - Massively Multiplayer Online Role Playing Games). W ostatnim czasie szczególnie intensywnie rozwijają się 3 ostatnie nurty.

Sukces smartfonów i dynamiczny rozwój oprogramowania na te urządzenia (w App Store znajduje się dziś ponad 400 000 aplikacji, które pobrano ponad 10 miliardów razy, w Android Market niewiele mniej) pozwala na dotarcie elektronicznej rozrywki i multimedialnych usług do masowego odbiory, przyczyniając się do rozwoju tego rynku.

Na rynku multimedialnych usług funkcje, takie jak rozpoznawanie głosu czy zamiana mowy na tekst - zaczynają skutecznie funkcjonować stając się standardowym komponentem urządzeń przenośnych i aplikacji do przeprowadzania wideo- i telekonferencji, a także stołów konferencyjnych.



27

Coraz częściej spotkania są nagrywane, automatycznie transkrybowane oraz dołączane do szkiców i notatek28.

Rozwój ruchu społecznościowego w branży IT

Zwiększone użycie sieci społecznościowych do celów biznesowych (promocje, nawiązywanie kontaktów z potencjalnych klientem) stanowi kolejny ważny element zmian w sektorze IT. Według danych IDC w 2011 r. aż 40% małych i średnich firm (SMB) będzie brało aktywny udział w życiu szeroko pojętej społeczności sieciowej29.

Badania Reuters Institute for the Study of Journalism pokazują, jak zmieniły się nawyki osób zablokowanych na natłok informacji. Nie skupiają się już na głównych mediach, bagatelizują reklamy kontekstowe i podpowiedzi Google AdWords, omijają strony firmowe w internecie. Przed podjęciem decyzji konsumenckiej najważniejsza staje się dziś opinia „ludzi takich jak oni”, społeczności w Twitterze, Facebooku, Linkedln, Viadeo. Jednocześnie przekonanie marketerów, agencji reklamowych i PR, że potrafią długofalowo manipulować serwisami społecznościowymi, jest płonną nadzieją30.

Najpopularniejszymi serwisami społecznościowymi na świecie są obecnie Facebook, YouTube, WordPress, Twitter i Youku (chiński odpowiednik YouTube).

Wykres 7. Najpopularniejsze serwisy społecznościowe na świecie i ich miesięczna liczba

użytkowników.

Źródło: DoubleClick AdPlanner, X 2010

Warto zwrócić uwagę na zagrożenia jakie niesie ze sobą ruch społecznościowy dla przedsiębiorstw i obywateli. Firmy otwierają strony społecznościowe i zwiększają mobilność pracowników, co zwiększa liczbę punktów potencjalnego dostępu do poufnych informacji. Również publikacja zdjęć i opisów przez członków wirtualnych społeczności może stanowić potencjalne zagrożenie dla nich samych – w myśl zasady że rzecz raz opublikowana w Internecie nigdy nie zginie.

28 http://www.computerworld.pl/news/362784/Prognozy.2015.trendy.2010.html


30 http://www.forbes.pl/artykuly/sekcje/wydarzenia/nie-ma-miejsca-na-reklame,13467,2


28

Dlatego istotnym zadaniem jest uświadamianie przedsiębiorcom i członkom ruchów społecznościowych potencjalnych zagrożeń płynących z tego typu aktywności.

Drugim nurtem, który intensywnie rozwija się w ostatnich kwartałach jest idea zakupów grupowych, pozwalająca przy zebraniu odpowiedniej liczby zainteresowanych konsumentów na preferencyjne zakupy towarów lub usług. Dla przedsiębiorców, zwłaszcza dopiero rozpoczynających działalność, to doskonały pomysł na promocję swoich towarów i usług. Analitycy podkreślają, że model zakupów grupowych ma przed sobą ogromną przyszłość i zmieni wiele branż.

Green IT

Firmy z branży IT coraz większą wagę przykładają do ekologii. Starają się tworzyć produkty bardziej przyjazne środowisku. Analitycy Gartnera wymienią kwestie ochrony środowiska (green IT) jako jedne z najważniejszych wyzwań stojących przed branżą IT. Według analityków w 2014 r. w większości projektów IT będą uwzględnione koszty związane z emisją dwutlenku węgla. Obecnie technologie wirtualizacji i zarządzania zużyciem energii zapewniają znaczne ograniczenie kosztów energii elektrycznej, a te oszczędności zwiększają opłacalność projektów. Uwzględniając koszty emisji dwutlenku węgla w założeniach biznesowych projektów, firmy będą mogły lepiej kontrolować swój wpływ na środowisko. Green IT w sieciach oznacza efektywne wykorzystanie infrastruktury. W efektywnej sieci wykorzystuje się technologie redukujące pobór mocy, konsolidację i wirtualizację oraz obniża koszty cyklu życia. Rozwiązania te można wprowadzać w istniejących sieciach lub przewidzieć na etapie planowania. Wszystkie urządzenia sprzedawane dziś na świecie muszą posiadać oznaczenia określające ich ekologiczność i zużywaną energię. Trend oszczędzania energii – w obliczu dramatycznie rosnących cen energii – jest jednym z wiodących w branży IT. Rozwiązania z dziedziny green IT oferowane są dziś przede wszystkim na europejskim rynku, gdzie działania proekologiczne mają najwyższy priorytet w porównaniu z pozostałymi rejonami świata.

„Zielone” technologie i usługi w dłuższej perspektywie staną się jednym z głównych źródeł rozwoju gospodarczego – twierdzą analitycy. Według badań przeprowadzonych przez Management Information Services „zielony” przemysł przyniósł w USA w 2007 r. 1 mld USD dochodu oraz stworzył ponad 9 mln nowych miejsc pracy. Zgodnie z prognozami w 2030 r. w przemyśle związanym z ekologią powinno znaleźć pracę ponad 37 mln osób, które wypracują zysk ponad 4 mld USD31.

Globalna firma

Każde przedsiębiorstwo, bez względu na lokalizację czy wielkość, może stać się globalną firmą. Informacyjna infrastruktura oplatająca świat sprawia, że wszelkie zasoby są dostępne dla każdego dysponującego dostępem do Internetu, czyniąc możliwym wszelkie formy współpracy między ludźmi znajdującymi w dowolnych punktach globu, niezależnie od odległości ich dzielących. Tendencje te – wraz z rozwojem Internetu, handlu elektronicznego i ruchu społecznościowego przybierają systematycznie na sile.

Aktualne trendy technologiczne w branży IT w Polsce

Przetwarzanie w chmurze

Przetwarzanie w chmurze to rozwiązania oferowane również na polskim rynku. Firmy takie jak Google, IBM czy Microsoft oferują swoje rozwiązania związane z przetwarzaniem w chmurze również

31 http://greenitfocus.pl/raporty/ekologiczne-rozwiazania-it/zielone-uslugi-oferta-green-it-w-polsce-cz-5


29

polskim przedsiębiorcom i indywidualnym odbiorcom. Co więcej IBM Polska oraz Politechnika Wrocławska ogłosiły w 2010 roku podpisanie umowy dotyczącej powstania pierwszego w Polsce Wielozadaniowego Centrum ds. Cloud Computing (z ang. Multipurpose Cloud Computing Center). W ramach współpracy Politechnika Wrocławska stworzyła nowy program naukowy oferując kursy związane z technologią cloud computing, dostępne dla ponad 1500 studentów.

Z drugiej strony polscy użytkownicy nadal z ograniczonym zaufaniem podchodzą do technologii cloud computing – dość niechętnie godzą się z myślą, że ich cenne dane przechowywane będą z dala od nich. Z szacunków wynika, iż w 2010 roku ok. 7% polskich firm korzystało z usług przetwarzania w chmurze (na świecie ponad 50%) jednak aż dwukrotnie więcej (15%) zamierza wdrożyć tego typu rozwiązania w najbliższej przyszłości. Pokazuje to możliwości potencjalnego wzrostu rynku w najbliższych latach.

Polskie firmy zmierzają ku modelowi Cloud Computing (przetwarzanie w chmurze obliczeniowej). Obecny etap tego procesu polega przede wszystkim na adaptacji rozwiązań do tworzenia chmury prywatnej. Można przyjąć, że nadal mamy do czynienia ze wstępną fazą rozwoju rynku. Nie są to już jednak pojedyncze, pionierskie przypadki wdrożeń.

Wirtualizacja

Wirtualizacja jest już stosowana powszechnie w polskich przedsiębiorstwach Według ponad 50% respondentów (w badaniu firmy Cisco) w ich firmach wirtualizacja w 2009 roku już została wdrożona w ich firmach albo właśnie trwały prace nad jej wdrożeniem32. Dalszych 15% ankietowanych planowało wprowadzić wirtualizację w ciągu 2010 roku. Oznacza to, że technologie wirtualizacji są obecne w dwóch trzecich dużych przedsiębiorstw. Podstawowym obszarem wirtualizacji w firmach są serwery - aż połowa respondentów uznała, że to właśnie one były najważniejszym zwirtualizowanym zasobem. Innymi, ważnymi obszarami wirtualizacji są: infrastruktura sieciowa (ważna dla 15 % ankietowanych), pamięci masowe (14%) i wirtualny dostęp do aplikacji Windows (12%). Wśród korzyści wynikających z wirtualizacji respondenci wymieniali przede wszystkim obniżenie całkowitego kosztu posiadania (infrastruktura, zasilanie, chłodzenie) infrastruktury informatycznej oraz pełniejsze wykorzystanie zasobów (odpowiednio – 28 i 26%). Jedna piąta respondentów najbardziej docenia wyższą sprawność funkcjonowania infrastruktury IT, a kolejnych 16% - uproszczenie zarządzania.

Automatyzacja działań

W Polsce sprzedawane systemy informatyczne oczywiście również oferują cały wachlarz możliwości związanych z automatyzacją działań. Co więcej istnieje sporo firm na rynku polskim, które zajmują się w swojej działalności tworzeniem rozwiązań z dziedziny automatyzacji działań. Firmy te nie tylko przygotowują rozwiązania na polski rynek ale często dostarczają – jako podwykonawcy – tego typu rozwiązania dla największych światowych potentatów z branży IT.

Bezpieczeństwo IT

Rynek bezpieczeństwa IT rozwija się w Polsce dynamicznie w porównaniu do krajów wysoce rozwiniętych jednak jest to przede wszystkim przyczyną niskiej bazy wyjściowej. Przyczyną niskiej wartości rynku bezpieczeństwa IT jest brak świadomości przedsiębiorców o możliwych zagrożeniach (w myśl zasady „mądry Polak po szkodzie”) oraz prowadzenie nieskutecznej polityki bezpieczeństwa w

32 http://decyzje-it.pl/aktualnosci/wirtualizacja-i-cloud-computing-w-polskich-firmach.html


30

przedsiębiorstwach i instytucjach. Bezpieczeństwo komputerów i zapisanych na nich danych jest jednym z podstawowych zadań firmy. Niestety, w Polsce jest ono często bagatelizowane. Potrzeba inwestycji w zabezpieczenia dotkliwie przypomina o sobie dopiero w momencie utraty danych. W 2007 roku rynek osiągnął bardzo wysoką dynamikę wzrostu rzędu 38%, jednak obecnie cechuje się niższą dynamicznością. Jedną z przyczyn niższej dynamiki wzrostu jest wejście na rynek ofert bezpłatnych rozwiązań z zakresu bezpieczeństwa, które opanowały ok. 20-30% rynku.

Technologia 3D

Technologia 3D obecna jest w Polsce głównie w sklepach i w kinach. Firma LG rozpoczęła w Polsce produkcję telewizorów 3D w kwietniu 2010 roku. W 2011 roku dołączyli do niej kolejni producenci: Samsung, Sony i Sharp. Nad samą technologią i nowymi rozwiązaniami pracują nieliczne grupy badawcze skupione na uczelniach wyższych.

Dynamiczny rozwój rynku urządzeń mobilnych

W Polsce – podobnie jak na świecie urządzenia mobilne są dziś jednym z najbardziej pożądanych przez klientów przedmiotów. W 2009 roku sprzedano w kraju ponad 1 mln smartfonów. W 2011 będzie to już ok. 4-5 mln nowoczesnych telefonów. Prognozuje się, że w tym roku ok. 30-40 proc. sprzedaży telefonów komórkowych w Polsce będą stanowiły smartfony. Liderami rynku polskiego są Nokia oraz Samsung.

Szybki wzrost sprzedaży to głównie kwestia spadających cen. W ubiegłym roku za najtańsze smartfony trzeba było zapłacić ok. 170 dol., natomiast średnia cena w USA i Europie Zachodniej wyniosła ok. 370 dol. Najdroższe modele (Nokia, Apple, Blackberry) to koszt już powyżej 500 dol. Ten rok ma przynieść już prawdziwą cenową rewolucję. Najtańsze smartfony mają kosztować nawet poniżej 100 dol. (bez umowy z operatorem). Spadek cen to kwestia ujednolicenia podzespołów telefonów oraz dostępny darmowy system na komórki - wyprodukowany przez Google Android.

Również tablety w bieżącym roku zaczną przyciągać masowego klienta w Polsce i staną się coraz powszechniejsze wypierając stopniowo z rynku netbooki.

Warto zwrócić uwagę, że w Polsce zagraniczne koncerny związane z telefonią komórkową mają nie tylko oddziały handlowe ale też działy badawcze (R&D) opracowujące innowacyjne rozwiązania i usługi (np. Nokia, Motorola czy też Samsung)

Dynamiczny rozwój elektronicznej rozrywki i multimedialnych usług

Polska staje się potęgą w produkcji gier komputerowych. "Sniper" – opracowany przez City Interactive, sprzedaż 1 mln egzemplarzy, "Call of Juarez" – opracowany przez Techland, sprzedaż 1,5 mln egzemplarzy, "Wiedźmin" – opracowany przez CD Projekt, sprzedaż 1,7 mln egzemplarzy – to tytuły, które odniosły spory sukces i to zagranicą. Polską produkcją jest również "Bulletstorm", przebój 2011 roku, stworzona przez warszawskie studio People Can Fly (firma jest częścią międzynarodowego koncernu Epic Games). To najdroższa gra, jaka powstała w Polsce – budżet sięgnął 20 mln dolarów.

Powyższe statystyki dotyczące najpopularniejszych polskich gier mogą się dodatkowo zmienić w tym roku za sprawą gry "Wiedźmin 2", która ma mieć premierę w maju 2011 roku oraz "Dead Island", nad którym pracuje Techland (planowana premiera w sierpniu 2011).

Powyższe przykłady pokazują, że Polskim produktem informatycznym, który już podbija światowe rynki, mogą być gry komputerowe. Oprócz największych produkcji w Polsce funkcjonuje sporo firm produkujących gry komputerowe o mniejszym budżecie (np. przeznaczone tylko do


31

elektronicznej dystrybucji) oraz na specyficzne platformy (np. w celu sprzedaży za pomocą platformy App Store na produkty firmy Apple).

Rozwój ruchu społecznościowego w branży IT

Jedenaście największych polskich serwisów społecznościowych miało w 2009 roku łączne przychody na poziomie 125,9 miliona złotych (w 2008: 83,2 mln). W 2010 roku kwota ta wzrosła szacunkowo do 144,1 miliona. Prawie połowa tej kwoty (67,5 mln) należy do Naszej Klasy. Następne w kolejności są GG network (37 mln), Fotka.pl (9,6 mln) i Goldenline (9 mln). Niestety nie wszystkie firmy mogą pochwalić się dodatnim wynikiem netto. Według raportu GG Network zanotował ponad 6 milionów złotych straty w 2009 roku przy przychodach blisko 43 milionów. Deficytowe są również spółki Poszkole.pl i Profeo. Na plus wyszedł za to Wykop.pl z 2 milionami przychodu i wynikiem netto na poziomie 328 tysięcy. Obraz serwisów społecznościowych jako inwestycji zarabiających miliony burzy tylko jeden fakt. Udział mediów społecznościowych w wydatkach na reklamę to jedynie 5,8%. 20 razy większe pieniądze leżą gdzie indziej33.

Wykres 8. Najpopularniejsze serwisy społecznościowe w Polsce i ich miesięczna liczba

użytkowników.

Źródło: Megapanel BPI, Gemius, IX 2010, n=14880

W niszy zakupów grupowych pierwsze miejsce w Polsce zajmuje, posiadając najwięcej użytkowników globalny Groupon. Gruper.pl, polski serwis zakupów grupowych jest drugi pod względem liczby użytkowników. Działalność Grupera, jak innych serwisów zakupów grupowych w Polsce, polega przede wszystkim na oferowaniu klientom usług z wysokim rabatem, wahającym się od 50 do nawet 70 proc. W ten sposób sprzedawane są karnety na kolacje w restauracjach, masaże, oferty w hotelach. Informacje o ofertach codziennie trafiają na adresy e-mail zarejestrowanych osób.

Gruper powstał w kwietniu 2010 roku. Założyły go cztery osoby. Po 9 miesiącach od startu serwis osiągnął rentowność. W ubiegłym roku miał 4 mln obrotu i sprzedał ponad 200 tys. kuponów. W tym roku planuje osiągnąć co najmniej 60 mln zł obrotu i znacząco poszerzyć ofertę (usługi finansowe, turystyka, telekomunikacja). W ubiegłym roku liczba osób kupujących w ten sposób w sieci

33 Raport Social Media 2010, Internet Standard, 2010


32

według PBI przekroczyła 4 mln. Serwis działa w 26 miastach, ale zaczyna ekspansję w miejscowościach poniżej 200 tys. mieszkańców. Obecnie zatrudnia 90 osób, głównie handlowców.

Green IT

Wśród bogatej oferty na polskim rynku wiele produktów opatrzonych jest certyfikatem Energy Star. Świadomość korzyści z „zielonych” technologii jest wśród polskich firm wysoka – niestety, w większości nadal nie przekłada się na konkretne decyzje zarządów firm. Sytuację niebawem może zmienić uwolnienie cen energii – wraz ze wzrostem cen energii „zielone” technologie staną się efektywnym i zasadnym nie tylko z ekonomicznego punktu widzenia źródłem oszczędności. Rozwiązania green będą szerzej wykorzystywane na poziomie samego systemu informatycznego poprzez odpowiednie procesory czy dedykowane oprogramowanie do wirtualizacji.

Zgodnie z badaniem Forrester Research z listopada 2009 r. (przeprowadzonym w grupie 602 firm na świecie) 47% przedsiębiorstw realizuje właśnie strategię green IT, a 30% rozważa implementację przynajmniej jednego projektu. Tylko 23% nie ma sprecyzowanych planów odnośnie do wdrożenia rozwiązań green IT. Tymczasem wyniki sondy przeprowadzonej w połowie 2009 r. na portalu greenITfocus nie są optymistyczne. Na pytanie o rozważanie w firmie wprowadzenia ekologicznych rozwiązań IT 35% respondentów odpowiedziało, że nie widzi takiej potrzeby, kolejne 33% - może w przyszłości. Jedynie 16% ma strategię wdrożenia green IT, a wprowadziło rozwiązania green IT również 16%34.

Globalna firma

W Polsce funkcjonuje dziś bardzo dużo firm jednak brakuje tzw. globalnego challenger’a tzn. firmy, która byłaby rozpoznawalna na całym świecie i kojarzona z naszym krajem (tak jak np. Nokia jest kojarzona z Finlandią). Z drugiej strony rozwój infrastruktury i globalizacja powodują, że być może już dziś funkcjonuje firma, która za kilka lat dzięki swojej innowacyjności zostanie właśnie takim globalnym polskim liderem. Na dzień dzisiejszy główną przeszkodą w powstaniu takich firm w naszym kraju są duże bariery administracyjno-prawne związane z prowadzeniem firmy oraz mała innowacyjność polskiej gospodarki.

Z drugiej strony liczne sukcesy polskiej informatyki, wysoka innowacyjność branży oraz wsparcie udzielane tej branży przez liczne instytucje pozwalają postawić hipotezę, że jeżeli powstanie w Polsce firma będąca globalnym liderem to będzie to właśnie firma z branży informatycznej.

2.3. Nowoczesne systemy informatyczne

Analizując nowoczesne trendy technologiczne w branży informatycznej należy również przeanalizować obecne trendy na rynku systemów informatycznych, które również znacząco ewoluują w czasie zmieniając się i dostosowując do nowych wyzwań. Tu także możemy wyróżnić najciekawsze rozwiązania dominujące obecnie na rynku i mające szerokie perspektywy rozwoju.

Nowoczesne systemy informatyczne na świecie

Systemy informatyczne rozwijają się intensywnie mając coraz większy udział w rynku IT. Ponieważ rozwinięte rynki informatyczne (Stany Zjednoczone, Zachód, Japonia) rosną przede wszystkim poprzez rozwój rynku usług informatycznych (a w mniejszym stopniu poprzez produkcję i

34 http://greenitfocus.pl/raporty


33

sprzedaż sprzętu) to właśnie tam wdrażane są nowoczesne systemy informatyczne pozwalające na przeorientowanie prowadzonego biznesu i znaczne jego wspomaganie. W dobie globalizacji rozwiązania opracowane i wdrożone z sukcesem w jednym kraju błyskawicznie są adaptowane na pozostałych rynkach przyczyniając się do dynamicznego rozwoju branży. Wśród nowoczesnych systemów informatycznych oferowanych dziś na rynku możemy wyróżnić m.in.:

• systemy ERP;

• systemy CRM;

• systemy BI;

• udostępnianie aplikacji w formie usługi (Software as a Service - SaaS);

• informatyka bankowa.

Systemy ERP

Systemy Planowania Zasobów Przedsiębiorstwa (z ang. Enterprise Resource Planning - ERP), reprezentują grupę zintegrowanych systemów informatycznych, tj. modułowo zorganizowanych systemów informatycznych przedsiębiorstwa. Zbierają w jeden spójny system wszystkie tradycyjne funkcje zarządcze (związane z księgowością finansową i zarządczą, finansami, kadrami i płacami, technicznym przygotowaniem produkcji oraz jej sterowaniem, zaopatrzeniem, gospodarką magazynową, planowaniem i realizacją sprzedaży oraz logistyką, zarządzaniem jakością).

Systemy ERP mogą być wykorzystywane w przedsiębiorstwach nieprodukcyjnych (usługowych, dystrybucyjnych), oraz produkcyjnych, o różnych typach produkcji. Przykładowo, systemy ERP dedykowane dla produkcji zleceniowej obsługują wytwarzanie na zamówienie jednostkowych wyrobów, jak np. części samochodowych czy mebli. Systemy ERP dla produkcji procesowej (ciągłej) obsługują procesy łączenia, rozdzielania, formowania lub przeprowadzania reakcji chemicznych, np. w rafineriach lub przy produkcji farb. Systemy ERP dla przedsiębiorstw konstruujących na zamówienie i realizujących złożone projekty (ETO) obsługują procesy konstrukcyjne i technologiczne, budżetowanie i kosztorysowanie, zarządzanie projektami, itd., co charakteryzuje np. przedsiębiorstwa budowlane.

Systemy CRM

Systemy Zarządzania Relacjami z Klientami (z ang. Customer Relationship Management - CRM) pozwalają na zarządzanie bezpośrednią interakcją z klientami przedsiębiorstwa. Zastosowane w systemach CRM technologie oraz poziom integracji pozwalają na zbieranie i wykorzystywanie informacji o klientach wewnątrz całego przedsiębiorstwa, dzięki czemu zarządzanie relacjami z klientami staje się bardziej efektywnie. Systemy CRM są często ściśle powiązane z systemami ERP.

Do głównych obszarów funkcjonalnych systemów CRM można zaliczyć wsparcie działów sprzedaży, obsługi klienta oraz automatyzację marketingu. Obecnie systemy CRM często wprowadza się jako zintegrowane usługi w oparciu o standard SOA (architektura zorientowana na usługi). W koncepcji tej systemy informatyczne realizują konkretne zadania (tzw. usługi sieciowe) i komunikują się ze sobą za pomocą specjalnego środowiska integrującego te usługi (tzw. warstwy pośredniej) w proceduralne ciągi zdarzeń. Pojedyncze usługi mogą być realizowane za pomocą składowych pochodzących od różnych dostawców w różnych technologiach.

Systemy BI


34

Aplikacje Business Intelligence (BI) umożliwiają interaktywny dostęp do krytycznych dla przedsiębiorstwa informacji, pozwalając na ich wielowymiarowe analizowanie. Użytkownicy uzyskują dostęp do informacji pochodzących z wielu źródeł, co pozwala na analizowanie wielu zależności i trendów, wspierając tym samym podejmowanie decyzji biznesowych. BI uważa się za termin bardzo rozległy, skupiający różne, blisko ze sobą powiązane dyscypliny, takie jak data mining, analizę statystyczną, prognozowanie i wspieranie decyzji. Rozwiązania Business Intelligence (BI) pozwalają spojrzeć na przedsiębiorstwo z dowolnej perspektywy i wydobyć potrzebne w danej chwili informacje.

SaaS

SaaS jest skrótem angielskiego terminu "Software as a Service" i w języku polskim funkcjonuje pod pojęciem "Oprogramowanie jako usługa". Model ten umożliwia dostęp do oprogramowania, zainstalowanego na serwerach dostawcy, za pośrednictwem przeglądarki internetowej. Użytkownik otrzymuje pełną funkcjonalność danego programu bez konieczności kupowania licencji i wdrażania aplikacji w firmie. Jedynym wymogiem jest dostęp do Internetu.

Korzyści:

• szybki dostęp do oprogramowania, bez przechodzenia długotrwałego procesu wdrażania;

• brak wysokich kosztów zakupu licencji;

• brak kosztów zakupu sprzętu, jego eksploatacji i administracji;

• możliwość obniżenia kosztów oprogramowania poprzez wyłączenie nieużywanych funkcjonalności.

Pozytywne zmiany obserwowane są na rynku Sofware as a Service – SaaS, utożsamianym często z cloud computing, ale tak naprawdę stanowiącym jedynie część rozwiązań przetwarzania rozproszonego. Według szacunków Gartnera do końca br. wartość segmentu Sofware as a Service połączonego z rynkiem aplikacji dla największych przedsiębiorstw (enterprises) sięgnie 10,7 mld USD rosnąc drugi rok z rzędu o ponad 15%. Wśród najchętniej wykorzystywanych usług SaaS znajdują się te związane z oprogramowaniem do zarządzania relacjami z klientem (CRM) oraz komunikacji i zarządzania treścią (CCC)35.

Informatyka bankowa

Informatyka w bankowości to dziś światowy standard. Wszystkie rozliczenia dokonywane są za pomocą specjalistycznych systemów bankowych. Mimo dużego rozwoju rynku i nasycenia licznymi rozwiązaniami istnieje ciągle potencjał do wzrostu. Jednak dzisiejszy rozwój polega przede wszystkim na oferowaniu wyrafinowanych, nieklasycznych usług. Coraz częściej banki rozszerzają swoją ofertę o produkty z innych branż: polisy ubezpieczeniowe, konta maklerskie, telefonię mobilną itp. Jest to możliwe dzięki integracji tych nowych usług w istniejących już systemach bankowych.

Nowoczesne systemy informatyczne w Polsce

Systemy ERP



35

Analitycy DiS36 potwierdzają, że rynek systemów ERP w Polsce dostosowanych do potrzeb MSP rozwija się znakomicie i jest ok. 3 razy większy od ściśle z nim powiązanego rynku systemów CRM. Operowanie w segmencie dużych przedsiębiorstw staje się natomiast coraz trudniejsze. Duże systemy ERP oferuje obecnie ok. 20 producentów. Na rynku małych i średnich firm działa ok. 35 dostawców. Połowa dużych przedsiębiorstw jest już wyposażona w systemy ERP. Średnie systemy są zainstalowane w około 12 tys. przedsiębiorstw. A na zagospodarowanie czeka jeszcze bardzo duża część rynku, który liczy mniej więcej 130 tys. firm. Dzisiaj dla odbiorców najważniejsze są trzy moduły: obrót towarowy, księgowość oraz kadry i płace, stąd często oferowane są systemy nie będące prawdziwymi systemami ERP ale systemy wspomagające zarządzanie w tych trzech płaszczyznach.

Według ocen DiS wartość łącznej sprzedaży informatyki związanej z kontraktami ERP w Polsce w 2008 r. przekroczyła 2 mld zł, z dynamiką 6,6%, a największymi krajowymi dostawcami są Comarch i Asseco.

Systemy CRM

Polski rynek oprogramowania wykorzystywanego przez firmy do kontaktów z klientami (CRM) przekroczył wartość 100 mln zł w 2006 roku i dalej rośnie szybciej niż inne rynki oprogramowania. Systemy CRM obecnie wdrażane są na szeroką skalę w małych i średnich przedsiębiorstwach, gdzie były wcześniej instalowane incydentalnie. Rynek systemów CRM jest ściśle powiązany z rynkiem oprogramowania wspomagającego zarządzanie w przedsiębiorstwie (ERP) i jest obecnie w Polsce w fazie dynamicznego wzrostu.

Najbardziej zainteresowane systemami CRM w Polsce są banki, ubezpieczyciele, firmy handlowe i transportowe a także hurtownie, a sam rynek w Polsce jest bardzo rozdrobniony. Głównymi dostawcami rozwiązań są: Ac.Software, BPSC, E Direct, IFS Poland, Logotec Enterprise, Macrologic, Qumak-Sekom, TETA, Visma Software, Microsoft, Oracle, Heuthes, EuroSoft37.

Systemy BI

Liderem rynku BI w Polsce pozostaje SAS Institute, którego udział w rynku wynosi 34%. Kolejne miejsca zajmują firmy SAP (30%), Oracle (22%), Asseco (6%). Rozwiązania Business Intelligence oferowane są głównie dla banków, instytucji ubezpieczeniowych, i operatorów telekomunikacyjnych, sektora przemysłowego oraz administracji publicznej w Polsce.

SaaS

Model oferowania aplikacji w formie usługi (Software-as-a-Service) staje się coraz bardziej popularny, co ma swoje bezpośrednie przełożenie na rozkład wydatków w firmowych budżetach. Według danych biura badawczo-analitycznego DiS38 z 2009 roku na naszym rynku działało około 100 firm produkujących oprogramowanie gotowe do wdrożenia w trybie na żądanie, i co najmniej tyle samo oferujących do wynajęcia aplikacje w modelu SaaS.

Liczba tytułów oprogramowania gotowego do pracy w trybie SaaS przekroczyła 200. W Polsce oprogramowanie dostosowane do modelu SaaS oferują firmy różnej wielkości - od międzynarodowych

36 http://www.crn.pl/artykuly/raporty-i-analizy/2011/03/perspektywy-rozwoju-systemow-erp

37 http://www.msipolska.pl/menu-gorne/artykul/article/systemy-crm-na-polskim-

rynku.html?tx_ttnews%5BbackPid%5D=938&cHash=3956ce5e55

38 http://www.computerworld.pl/news/340536/Rosnie.rynek.SaaS.w.Polsce.html


36

korporacji takich jak Microsoft, SAP, Oracle, po firmy lokalne takie jak BPSC, Comarch, Heuthes, netCRM, Power Media czy QBS. Na model SaaS stawiają też do niedawna dostawcy usług zarządzania domenami internetowymi, którzy zauważyli już, iż samo utrzymywanie domen to dla klientów zbyt mało, a dostarczanie prostych gotowych aplikacji dla klienta (CRM, CMS, portale korporacyjne, oprogramowanie zarządzania projektami), może go przekonać do pozostania, a nawet zwiększenia zakupów. Wśród takich dostawców można wymienić np.: firmy Aptus, DigitalArt, SOTE czy WizjaNet. W trybie SaaS pojawiają się w ofercie krajowej również aplikacje typu Open Source dystrybuowane bezpłatnie. Aplikacje te są uznawane przez użytkowników za trudne w utrzymaniu, stąd ich oferta w modelu SaaS nabiera dużego sensu. Można tu znaleźć systemy CMS, CRM a nawet sklepy internetowe.

Najbardziej popularne oprogramowanie oferowane w modelu SaaS należy do takich takich obszarów zastosowań, jak aukcje internetowe (eProcurement), handel mobilny, bankowość elektroniczna (e-banking), sklepy internetowe (e-commerce).

Informatyka bankowa

Najbardziej spektakularne migracje krytycznych aplikacji bankowych miały miejsce w Polsce latach 2001-2007. Większość działających w kraju dużych banków eksploatuje obecnie systemy, które wdrożono nie wcześniej niż 10 lat temu, przy czym średni czas „życia” systemu bankowego to około 10 lat. Oznacza to, że rynek stoi przed kolejną falą modernizacji. Rynek informatyki bankowej w Polsce jest cykliczny i notuje rozkwity w odstępie 4-5 lat. W latach 2009-2010 rozpoczął się jego ponowny wzrost. Czynnikami wzrostu nie są jednak teraz systemy krytyczne, lecz częstsze próby poszerzenia usług banków na usługi nieklasyczne, oparte na technikach z pogranicza telefonii mobilnej, zarządzania dokumentami i mikro-płatności. Standardem jest dziś możliwość obsługi systemu za pomocą Internetu – dzisiejsze systemy projektowane są w architekturze trójwarstwowej, a zatem w domyśle do działania w sieci Internet (powoli odchodzi się od architektury klient-serwer pracującej w sieci lokalnej). Obecnie funkcjonalność systemu jest najczęstszą dominującą okolicznością migracji dokonywaną przez banki i inne instytucje finansowe. W 2010 roku z bankowości elektronicznej korzystało ponad 10 mln aktywnych klientów, dokonujących średnio 8 przelewów miesięcznie (klienci indywidualnie, 16 w przypadku klientów z sektora MŚP). W 2010 roku zaczęły pojawiać się pierwsze projekty mobilnej bankowości umożliwiające dostęp do usług finansowych za pomocą urządzeń przenośnych39.

Sektor BPO w Polsce

BPO (Business Process Offshoring) to wydzielanie i przenoszenie nieprodukcyjnych funkcji firm za granicę. Ośrodki BPO obejmują co najmniej pięć rodzajów usług: techniki informacyjne, usługi finansowo - księgowe, badawczo - rozwojowe, logistyczno - magazynowe oraz centra telefoniczne (tzw. call centers). Offshoring nie jest zjawiskiem nowym, jednak jego dynamiczny rozwój nastąpił dopiero wtedy, gdy popularne stały się techniki komunikacji umożliwiające szybki przesył danych.

Rynek ten dynamicznie rozwija się w Polsce i szacuje się, że obecnie w centrach usług zagranicznych firm (powstało już ok. 300 takich centrów) pracuje ponad 50 tys. osób. Prognozuje się dalszy rozwój tego sektora. Rozkwit ten ma kilka ważkich przyczyn.

39 Raport Specjalny IT w finansach, 22 czerwiec 2010, Computerworld


37

Po pierwsze sektor BPO może liczyć tu na stały dopływ dobrze wykwalifikowanej kadry. Polskie ośrodki akademickie mogą poszczycić się dużą grupą studentów informatyki, którzy zdobywają czołowe miejsca w międzynarodowych konkursach. W branży IT kapitał ludzki jest jedną z najwyższych wartości tak więc liczna grupa specjalistów posiadających rozległą wiedzę stanowi dużą zachętę dla firm inwestujących w sektor BPO. To właśnie potencjał ludzki często staje się głównym czynnikiem w wyborze lokalizacji inwestycji.

Po drugie należy wziąć pod uwagę fakt, że koszty pracy polskich informatyków nadal są trochę niższe niż tych na Zachodzie czy w Stanach Zjednoczonych. Choć z biegiem czasu wysokość zarobków polskich informatyków zbliży się do zachodniej średniej raczej nie należy się obawiać jakiś gwałtownych ruchów w sektorze BPO, ponieważ Polska wypracowała sobie stabilną pozycję na międzynarodowym rynku.

W 2006 roku blisko 1000 osób było zatrudnionych w sektorze BPO w Szczecinie. W 2010 roku liczba ta kształtuje się na poziomie 2000 osób.


38

3. Branżowe przedsiębiorstwa województwa zachodniopomorskiego na

tle wyzwań rynkowych i nowych technologii

W województwie zachodniopomorskim branża IT zaczyna odgrywać coraz większą rolę. O ile jeszcze kilka lat temu nie była ona uwzględniana w zestawieniach i strategicznych celach dla regionu tak w ostatnim czasie to się zmienia. Głównymi katalizatorami zmian są instytucje samorządowe istotnie wspierające tę branżę, firmy z branży odnoszące coraz większe sukcesy rynkowe i przyciągające inwestorów i pracowników, a także organizacje i jednostki zlokalizowane przy zachodniopomorskich uczelniach wyższych nawiązujące owocną współpracę z przedsiębiorstwami IT oraz oferujące wszechstronną pomoc studentom i absolwentom zainteresowanymi karierą w tej branży. Obecnie w regionie najprężniej rozwijają się przedsiębiorstwa, które prowadzą działalność w branży informatycznej, teleinformatycznej, specjalistycznych usług konsultingowych oraz outsourcingowej. W sumie na Pomorzu Zachodnim działa około 360 firm informatycznych, z których zdecydowana większość koncentruje swoją działalność na dwóch dominujących obszarach: produkcji oprogramowania oraz multimediach.

W województwie zachodniopomorskim można znaleźć przedsiębiorstwa z branży IT działające w każdej kategorii informatyki – produkcja oprogramowania, produkcja specjalistycznego sprzętu, wyrafinowane i tradycyjne usługi IT, doradztwo, zarządzanie, konsulting i outsourcing. Można wyróżnić przedsiębiorstwa o zasięgu:

• międzynarodowym (Tieto Poland, Home.pl, BlStream, Otion, Sonion, Orad);

• krajowym (Unizeto Technologies, Geomar, SoftVig Systemy Informatyczne, X-comp, Vobis, Komako, Ultrak Security Systems);

• regionalnym (ATS – Systemy Informatyczne, liczne małe jedno- lub kilkuosobowe firmy z branży IT).

Główny obszar działalności w branży IT w regionie zachodniopomorskim skoncentrowany jest na terenie aglomeracji szczecińskiej. Poniżej zostaną zaprezentowane kluczowe zachodniopomorskie przedsiębiorstwa działające w branży IT.

Tieto Poland Sp. z o. o. - http://www.tieto.pl/

Firma jest wiodącą w Europie północnej ogólnoświatową korporacją informatyczną, zatrudniającą ponad 17000 pracowników w 30 krajach. Polski odział przedsiębiorstwa składa się z trzech placówek, siedziby głównej w Szczecinie oraz dwóch pododdziałów we Wrocławiu i Warszawie. Firma świadczy usługi w zakresie budowy i rozwoju zaawansowanych systemów informatycznych. Głównymi obszarami działalności przedsiębiorstwa są rynki w regionach:

• Finlandia i kraje bałtyckie;

• Skandynawia: Szwecja, Norwegia, Dania;

• Europa Środkowo-Wschodnia (CEE), Niemcy, Rosja;

• międzynarodowi klienci.

Główna działalność przedsiębiorstwa opiera się na dostarczaniu usług IT, prowadzeniu usług badawczo-rozwojowych, wsparciu outsourcingu operacji teleinformatycznych, doradztwie IT oraz produkcji wyspecjalizowanych rozwiązań branżowych. W ramach dostarczanych usług IT firma oferuje


39

analizę danych biznesowych poprzez wykorzystanie optymalnych rozwiązań i narzędzi z zakresu Business Intelligence (BI):

• inteligentne budżetowanie, prognozowanie i planowanie;

• Customer intelligence – baza danych klientów i analiza ich zachowań;

• Sustainability Intelligence – pomoc w zdobywaniu pozycji lidera w zakresie zachowań środowiskowych poprzez dostarczanie informacji o niefinansowych skutkach przeprowadzanych działań;

• Zarządzanie i raportowanie operacyjne;

• Business Process Service – optymalizacja zarządzania wydajnością firmy;

• Spatial Intelligence – kompletowanie informacji osadzonych w kontekście geograficznym;

• Business Intelligence Optimization – obniżenie kosztów operacyjnych, przy zwiększeniu satysfakcji biznesowej;

• Enterprise Data management i Data Integration – ustanowienie i utrzymanie jednorodnej infrastruktury biznesowej.

Przedsiębiorstwo, jako partner outsourcingowy wspomaga swoich klientów w dopasowaniu procesów, pracowników i technologii w takich dziedzinach jak:

• centrum usługowe i pomoc techniczna: zarządzanie szkieletem sieci, połączenia z Internetem, komunikację między partnerami i klientami, połączenia ze zdalnymi klientami, zarządzanie siecią LAN w biurze i centrum przetwarzania danych,

• zarządzanie cyfrowym środowiskiem pracy: przygotowanie i zarządzanie cyklem pracy, dostosowanie sprzętu, oprogramowania i aplikacji biznesowej,

• ujednolicona komunikacja i współpraca: mobilna poczta e-mail, integracja poczty głosowej, automatyczna archiwizacja z wyszukiwanie w czasie rzeczywistym, odzyskiwanie oraz migracja platform poczty e-mail,

• obsługa aplikacji: zarządzanie operacyjne podczas cyklu użytkowania aplikacji, od programowania, przez obsługę, po wycofanie z eksploatacji,

• usługi zapewniające łączność i bezpieczeństwo informacji: zarządzanie bezpieczeństwem informacji, działalność operacyjna związana z bezpieczeństwem informacji,

• obsługa serwerów: dostęp do globalnych centrów przetwarzania danych o wysokiej jakości i poziomie automatyzacji, usługi hostingowe o wysokim standardzie, stosowanie usług ITIL oraz platform zarządzania systemami produkcyjnymi,

• usługi pojemnościowe: rozwiązania związane z przetwarzaniem, pamięcią masową, siecią oraz wydajnością korzystania z powszechnych, standardowych technologii,

• konsolidacja i optymalizacja: dostosowanie działalności biznesowej w czterech etapach: inicjacji, przygotowania, wykonania i zakończenia.

Firma specjalizuje się w dziedzinie rozwiązań mobilnych oraz opracowywaniu aplikacji mobilnych dla platform: iPad, iPhone, Symbian, Adroid, MeeGo, Palm Web OS, Windows Mobile i J2ME. W bazie aplikacji przedsiębiorstwa znajdują się Inteligentne Mobilne Aplikacje oferujące:


40

rozwiązania lojalnościowe, mobilną telewizję, aplikacje kreowania marki oraz rozwiązania transmisji strumieniowej Cross-media Streaming Solution.

W ofercie przedsiębiorstwa znajdują się także rozwiązania stosujące nowe technologie, dedykowane dla specjalistycznych branż: przemysłu motoryzacyjnego (samochodowe systemy IT i telekomunikacyjne), energetyki (wdrażanie inteligentnych sieci pomiarowych), usług finansowych (rozwiązania z zakresu obsługi płatności i kart, zarządzania środkami pieniężnymi oraz podstawowymi usługami bankowymi i cyfrowymi), leśnictwa (prognozowanie popytu, zarządzanie procesami sprzedaży, obsługa klienta), opieki zdrowotnej i społecznej (komputeryzacja usług), logistyki, przemysłu paliwowego (oprogramowanie do księgowości materiałowej o zarządzania węglowodorami) oraz telekomunikacji (usługi mobilne, oraz wsparcie przy wytwarzaniu i testowaniu urządzeń bezprzewodowych i sieciowych).

Przedsiębiorstwo poświęca dużą wagę na dostarczanie klientom produktów i usług o wysokiej jakości. W tym celu opracowano system biznesowy W2E (Way to Excellence) oraz wprowadzono międzynarodowe certyfikaty ISO 9001, ISO 27001, ISO 14001, ITIL, SIE CMM oraz EFQM Excellence Model.

Firma stara się rozwijać i promować znajomość nowych technologii poprzez sprawowanie patronatu w konkursach (Ogólnopolski konkurs wiedzy biznesowej: Karierosfera, Konkurs Decode Tieto) oraz poprzez współpracę z technicznymi uczelniami wyższymi.

Home.pl sp. j. - http://www.home.pl/

Firma istnieje od 1997 roku i jest największym dostawcą usług internetowych dla małych i średnich przedsiębiorstw w Europie Środkowo-Wschodniej. Najważniejszym celem realizowanym przez firmę jest świadczenie usług o najwyższej jakości, precyzyjnie dopasowanych do potrzeb klientów. Główną działalnością przedsiębiorstwa jest hosting serwerów internetowych, systemów kont pocztowych oraz udostępnianie aplikacji biznesowych przez Internet. Z usług firmy korzysta ponad milion użytkowników.

Przedsiębiorstwo stale inwestuje w rozwój oraz innowacyjność i niezawodność stosowanych na serwerach rozwiązań hostingowych. Podstawowymi rozwiązaniami wykorzystywanymi przez firmę są systemy autorskie:

• serwer WWW IdeaWebServer;

• automatyczny system rejestracji usług;

• system administracyjno-bilingowy;

• serwer pocztowy IdeaMailServer;

• własna dystrybucja systemu operacyjnego FreeBSD.

Od 2007 roku przedsiębiorstwo udostępnia także hosting na serwerach wspierających rozwiązania firmy Microsoft, pod kontrolą stale aktualizowanej platformy Windows.

Przedsiębiorstwo posiada ponad 650 serwerów utrzymywanych w dwóch największych polskich Data Center firmy GTS Energis, które zapewniają łączność z największymi sieciami na całym świecie. Wykorzystywane w przedsiębiorstwie serwery są spięte w klaster złożony z blisko 1000 platform oraz gigabajtową sieć Ethernet o wysokiej przepustowości i zdublowanej architekturze.

Firma jest największym partnerem Naukowej i Akademickiej Sieci Komputerowej (NASK) w zakresie usług rejestracji domeny krajowej .PL, Home.pl. W celu rozwoju oferty przedsiębiorstwo stale


41

współpracuje z światowymi liderami technologicznymi. Do grona kluczowych międzynarodowych partnerów firmy należą m.in. AMD, Google, Microsoft, HP, Parallels.

Za swoją działalność przedsiębiorstwo zostało odznaczone wieloma prestiżowymi nagrodami, wyróżnieniami oraz certyfikatami potwierdzającymi jakość produktów:

• certyfikat zarządzania jakością według normy ISO 9001:2008 przyznany przez TÜV Rheinland;

• certyfikat zarządzania bezpieczeństwem informacji według normy ISO 27001:2005 wydany przez BSI;

• wyróżnienia w rankingu usług hostingowych magazynu PC World 2011;

• pierwsze miejsce w raporcie NASK Q4 2010;


• finalista międzynarodowego konkursu Ernst&Young Enterpreneur Of The Year 2010;


• nagroda w zestawieniu Fast50 Deloittle&Touche, dla najszybciej rozwijającej się spółki technologicznej;

• Złoty Laur Konsumenta 2009.

Unizeto Technologies SA - http://www.unizeto.pl/

Firma jest czołowym dystrybutorem usług certyfikacyjnych, związanych z podpisem elektronicznym oraz największym Domem Oprogramowania PKI (ang. Public Key Infrastructure) w Polsce. Podstawowym obszarem działania przedsiębiorstwa jest projektowanie, integracja systemów, tworzenie rozwiązań zapewniających bezpieczeństwo systemów i komunikacji elektronicznej oraz zaawansowane technicznie usługi IT. Ponadto firma posiada nowoczesne Centrum Danych zapewniające zdalny backup oraz archiwizację danych. Przedsiębiorstwo działa na terenie całej Polski, główna siedziba oraz Centrum Danych mieszczą się w Szczecinie, pozostałe oddziały znajdują się w Warszawie, Katowicach, Lublinie i Koszalinie.

Przedsiębiorstwo istnieje na rynku nowoczesnych technologii od 1965 roku. Jednym z głównych wkładów firmy w rozwój nowych technologii jest stworzenie, we współpracy z kadrą naukową Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego oraz z niezależnymi ekspertami w dziedzinie kryptografii, autorskiej infrastruktury klucza Publicznego wykorzystywanej przez Powszechne Centrum Certyfikacji CERTRUM.

Do głównych obszarów działania przedsiębiorstwa należą: integracja systemowa i aplikacyjna, usługa Centrum Danych, usługa Software House, usługi certyfikacyjne, zawiązane z podpisem elektronicznym, usługi powiązane z dokumentem elektronicznym, bezpieczeństwem informacji oraz szkolenia informatyczne. Firma przeprowadza integracje sprzętu IT i telekomunikacyjnego z oprogramowaniem sieciowym, systemowym i użytkowym oraz integrację systemów i wdrażanie oprogramowania aplikacyjnego. W ramach usługi Centrum Danych przedsiębiorstwo oferuje przetwarzanie danych, backup i archiwizację danych, archiwizacje dokumentów papierowych, obsługę korespondencji masowej, prowadzenie Centrów Zapasowych, outsourcingowe Centrum Certyfikacji, Elektroniczny Urząd Pocztowy oraz obsługę faktur elektronicznych. Oferowana przez firmę usługa Software House, umożliwia projektowanie, integrację i wdrażanie dedykowanych i specjalistycznych systemów informatycznych, systemów wspierających budowę Infrastruktury Klucza Publicznego,


42

oprogramowania do składania podpisu elektronicznego, wspierające elektroniczny obieg dokumentów oraz rozwój technologii kart mikroprocesorowych i kryptograficznych.

Przedsiębiorstwo wydaje certyfikaty kwalifikowane i zestawy do składania i weryfikowania bezpiecznego podpisu elektronicznego, certyfikaty niekwalifikowane zaufane, przeznaczone do składania podpisu elektronicznego i szyfrowania poczty elektronicznej i plików oraz certyfikaty infrastruktury przeznaczone do zabezpieczeń SSL, tworzenia wirtualnych sieci prywatnych VPN oraz zabezpieczenia oprogramowania. Firma dostarcza także usługi umożliwiające elektroniczne potwierdzenie statusu certyfikatów kwalifikowanych i niekwalifikowanych OSCP, potwierdzenia nadania i odbioru przesyłek elektronicznych, generowanie poświadczeń WebNotarius® w formie elektronicznych poświadczeń o istnieniu i posiadaniu danych, ważności certyfikatów oraz poprawności podpisu danych, a także oznaczenie dokumentów w formie elektronicznej kwalifikowanym i niekwalifikowanym znacznikiem czasu.

Kolejną grupą oferowanych przez firmę usług, wykorzystujących najnowsze technologie są bezpieczne archiwum elektroniczne, które umożliwia przechowywanie i utrzymywanie wartości dowodowej dokumentów opatrzonych podpisem elektronicznym i wiarygodnym znacznikiem czasu, systemy kompleksowej obsługi, dystrybucji i archiwizacji faktur elektronicznych, systemy do generowania i podpisywania dokumentów elektronicznych za pośrednictwem stron WWW lub dedykowanych aplikacji oraz systemy obsługi całego procesu obiegu dokumentów elektronicznych w instytucji, przeznaczone dla administracji publicznej.

Przedsiębiorstwo zwraca szczególną uwagę na zachowanie wysokiego poziomu bezpieczeństwa, przechowywanych w postaci elektronicznej informacji, a także dostarcza, projektuje i wdraża Systemy Zarządzania. Bezpieczeństwem Informacji (ISMS) u innych. W ramach oferowanego systemu przeprowadzane są analizy ryzyka systemów informatycznych, audyty bezpieczeństwa fizycznego, teleinformatycznego, zgodności z normami ISO/IEC 27001:2005 oraz bezpieczeństwa danych osobowych, a także opracowywane plany ciągłości działania i procedur odtwarzania danych po katastrofie (BCP, DRP) oraz testowanie i nadzorowanie systemów zarządzania ciągłością działania. Ponadto firma przygotowuje opracowania i wdrożenia procesów dostosowanych do wymogów Ustawy o Ochronie Informacji Niejawnych oraz przygotowuje szkolenia i seminaria poświęcone zagadnieniom bezpieczeństwa.

Firma stale inwestuje w polepszanie jakości oferowanych przez nią usług oraz uprawnień. W tym celu wprowadzone zostały liczne certyfikaty:

• Certyfikat zgodności z normą PN-N 19001:2006(WSK);

• Certyfikat zgodności z normą ISO/IEC 27001:2005;

• Certyfikat zgodności z normą AQAP 2110:2009;

• Certyfikat zgodności systemu zarządzania jakością z normą ISO 9001:2008.

Przedsiębiorstwo zostało zakwalifikowane do grona urzędów certyfikujących uznawanych, jako zaufane w skali globalnej, po przeprowadzeniu audytu wg standardu WebTrustSM/TM dla usług kwalifikowanych i niekwalifikowanych PCC CERTRUM. Kwalifikacja spowodowała dodanie certyfikatów wystawianych przez przedsiębiorstwo do grona certyfikatów rozpoznawanych, jako zaufane przez najpopularniejsze systemy operacyjne oraz przeglądarki internetowe.


43

BlStream Sp. z o. o. - http://www.blstream.com/

Firma jest polskim oddziałem, powstałej w Helsinkach, międzynarodowej spółki, posiadającej główny oddziały w Finlandii, trzy oddziały w Polsce, oraz biuro handlu i sprzedaży w Stanach Zjednoczonych. W Szczecinie znajduje się siedziba głównego polskiego oddziału spółki, pozostałe dwie filie znajdują się we Wrocławiu i Bydgoszczy. W skład korporacji wchodzi także polska firma Gamelion z siedzibą w Bydgoszczy, zajmująca się wytwarzaniem gier Java na platformy mobilne. W przedsiębiorstwie zatrudnione jest ponad 250 specjalistów. Klientami spółki są duże i średnie firmy z Europy, Stanów Zjednoczonych, Afryki i Azji.

Głównym obszarem działalności przedsiębiorstwa jest projektowanie, produkcja i wdrażanie oprogramowania użytkowego na potrzeby platform urządzeń mobilnych, integracja mobilnych systemów operacyjnych z oprogramowaniem użytkowym oraz chipsetem urządzenia, optymalizacja oprogramowania pod względem zapotrzebowania na pobór energii urządzenia, a także implementacja, optymalizacja i dostosowywanie popularnych kodeków audio i video do możliwości urządzeń mobilnych na potrzeby rynku telekomunikacyjnego, medialnego i finansowego.

Najnowszą, innowacyjną inwestycją firmy jest projekt MobiAR, polegający na stworzeniu oraz implementacji aplikacji, będącej bazową platformą, wspierającą budowę systemów rzeczywistości rozszerzonej (ang. Augmented Reality) na urządzeniach mobilnych. Zadaniem takiego systemu jest prezentowanie obrazu rzeczywistego świata, rozszerzonego o dodatkowe, wygenerowane komputerowo obiekty. W tym celu wykorzystuje się obraz z kamery video, na który naniesione są obiekty graficzne w 2D i 3D. Cechami stworzonego w ten sposób obrazu jest integracja rzeczywistego obrazu z rzeczywistością wirtualną, interakcja użytkownika w czasie rzeczywistym oraz swobodne poruszanie się po wykreowanym świecie w trzech kierunkach. Planowany system ma działać na zasadzie klient-serwer, co ma na celu skrócenie czasu potrzebnego przetwarzania danych po stronie urządzenia mobilnego. Ponadto system ma być łatwy w instalacji i modyfikacji oraz ma być niezależny od urządzenia. Zadaniem aplikacji klienckiej, ma być orientacja i lokalizacja na scenie wirtualnych obiektów, wizualizacja sceny 3D na podglądzie z kamery urządzenia, przeprowadzanie interakcji pomiędzy obiektami, a użytkownikiem oraz wzbogacanie sceny 3D o powiązane z obiektami usługi. Projekt jest realizowany dzięki wsparciu ze środków z funduszy unijnych.

Kolejnym znaczącym projektem przedsiębiorstwa, wykorzystującego najnowsze technologie jest system CLAW, który jest środowiskiem programistycznym, obsługującym różne platformy mobilne, i stworzonym w technologii middleware. Jego zadaniem jest umożliwienie łatwego i jednolitego dostępu i zarządzania wszystkimi specyficznymi funkcjonalnościami urządzeń mobilnych, jak: obsługa grafiki, muzyki, video, plików i akcji użytkownika, bez względu na platformę. Głównym założeniem środowiska programistycznego CLAW jest uproszczenie procesu tworzenia przenośnych aplikacji na urządzenia mobilne, tak aby programista nie musiał tworzyć oddzielnych wersji oprogramowania na różne urządzenia. Projekt jest realizowany dzięki wsparciu ze środków z funduszy unijnych.

Geomar SA - http://www.geomar.pl/

Przedsiębiorstwo jest największą firmą geodezyjno-kartograficzną w województwie zachodniopomorskim. Podstawowym obszarem działalności spółki jest geodezja, kartografia i geoinformatyka (systemy informacji przestrzennej GIS), ukierunkowana na obsługę instytucji samorządowych i agencji rządowych. Firma zatrudnia ponad 100 pracowników, w tym 30 informatyków. Spółka powstała w 1990 roku, obecnie właścicielem większościowego pakietu jej akcji jest firma Sygnity SA.


44

Pierwszą zaawansowaną technologicznie inwestycją firmy było wprowadzenie w latach 1994-97 systemu GIS dla Wolińskiego i Słowińskiego Parku Narodowego, obejmujące pełne Plany Ochrony obu parków. Następnym osiągnięciem przedsiębiorstwa było opracowanie kompleksowej mapy numerycznej dla elektrowni Dolna Odra, stale uaktualnianej oraz wdrożenie technologii obserwacji satelitarnych do zakładania poziomych i wysokościowych osnów geodezyjnych. W latach 2000-2001 spółka współuczestniczyła w projekcie tworzenia modelu zagrożenia powodziowego w dolinie głównych polskich rzek, na zlecenie Banku Światowego. Firma wdrożyła także technologię przetwarzania cyfrowych zdjęć lotniczych i satelitarnych, a także prowadziła geodezyjna obsługę modernizacji głównych trakcji kolejowych w PKP.

Jedną z główną specjalizacją przedsiębiorstwa jest projektowanie i budowanie Systemów Informacji Przestrzennej (ang. GIS) dla przedsiębiorstw energetycznych, co doprowadziło do umów partnerskich z firmami skandynawskimi DIGPRO i koncernem ABB, dla których takie systemy zostały wykonane i wdrożone. Z czasem oba systemy przekształciły się w kompleksowe systemy informatyczne, uwzględniające zachodzące wewnętrzne procesy firm klientów oraz wspierające zarządzanie ich majątkiem. Podobne systemy zostały przygotowane dla Szczecina, Płocka i Torunia oraz dla skandynawskich firm telekomunikacyjnych.

W ofercie firmy znajdują się system zintegrowany MAXeBiznes, wspierający zarządzanie organizacją, system zarządzania cmentarzem komunalnym EWIG, systemy branżowe oparte na platformie Facilplus Spatial, dla elektroenergetyki, telekomunikacji, gazownictwa, ciepłownictwa, wodociągów i kanalizacji, systemy GIS dedykowane dla samorządów terytorialnych, szkolenia Bentley Institute oraz klienta Bazy Danych Topograficznych TBDPlus. Ponadto przedsiębiorstwo zajmuje się przygotowywaniem ortofotomap w technice forogrametrycznej, map numerycznych oraz zakładaniem i modernizacją Ewidencji Gruntów i Budynków. Firma organizuje także szkolenia oraz seminaria.

Firma zwraca dużą uwagę na wysoką jakość swoich produktów, w tym celu przeprowadzany jest raz do roku audyt przez firmę Microsoft oraz zdefiniowano politykę jakościową przedsiębiorstwa. Głównym celem jakościowym firmy jest uzyskanie pozycji lidera na rynku usług geodezyjnych i informatycznych oraz utrzymanie opinii rzetelnego i godnego zaufania dostawcy usług. Cel ten ma zostać zrealizowany poprzez:

• określenie kierunków rozwoju dla każdego z Pionów i Zakładów;

• wyznaczenie wymiernych celów jakościowych do osiągnięcia w określonym czasie;

• utrzymanie i doskonalenie systemu jakości, zgodnego z wymogami normy ISO 9001:2008;

• pełne zaangażowanie wszystkich pracowników dla wspólnej realizacji polityki jakości oraz celów jakościowych;

• zatrudnienie doświadczonej i wykształconej kadry, podnoszącej systematycznie swoje kwalifikacje;

• prowadzenie projektów zgodnie z najlepszą wiedzą i praktyką;

• bezwzględną odpowiedzialność za jakość i teminowość wykonywanych prac.

Oticon Polska Production Sp. z o. o. - http://www.oticon.pl/

Firma jest polskim przedstawicielem ogólnoświatowej korporacji Oticon A/S, która należy do grupy William Demant Holding, która jest firmą z kapitałem duńskim, notowaną na giełdzie duńskiej. Grupa zatrudnia ponad 5500 pracowników w 23 krajach, w tym 25 naukowców w Międzynarodowym


45

Centrum Badań Eriksholm, 615 pracowników w Danii oraz 1200 sprzedawców i serwisantów na całym świecie. W Polsce spółka zatrudnia ponad 600 osób, głównie wykwalifikowanych pracowników produkcji oraz ponad 70 wyspecjalizowanych inżynierów oprogramowania. Przedsiębiorstwo jest jednym z trzech największych światowych dostawców aparatów słuchowych, co potwierdzają liczne nagrody za osiągnięcia firmy i rozwój. Produkty firmy sprzedawane są w ponad 100 krajach.

Głównym produktem przedsiębiorstwa są aparaty słuchowe przy powstawaniu, których wykorzystywane są najnowsze technologie oraz prowadzone są badania nad udoskonaleniem już istniejących oraz rozwojem nowych. W czasie procesu produkcyjnego wykorzystywana jest wiedza z zakresu cyfrowego przetwarzania sygnału, teorii sterowania, akustyki fizycznej, psychoakustyki oraz audiologii. Realizowane przez firmę badania zaowocowały powstaniem wielu nowatorskich rozwiązań, m.in. DigiFocus – pierwszego na świecie w pełni cyfrowego aparatu słuchowego, MultiFocus – pierwszego na świecie w pełni automatycznego aparatu słuchowego, Adapto – pierwszego na świecie aparatu słuchowego wykorzystującego algorytmy sztucznej inteligencji oraz Agil – najbardziej zaawansowane rozwiązanie. Poza aparatami słuchowymi przedsiębiorstwo opracowuje także interaktywne materiały multimedialne, wspierające serwis oraz użytkowanie produkowanych urządzeń. W ofercie firmy znajdują się także urządzenia udogadniające korzystanie z aparatu słuchowego, jak działające w sieci bezprzewodowej urządzenia z serii ConnectLine, umożliwiające podłączenie do aparatu słuchowego miniaturowego, przenośnego mikrofonu oraz streamer pozwalający na przesyłanie sygnału audio z urządzeń elektronicznych i analogowych, jak telewizor, telefon czy komputer, za pomocą sieci bezprzewodowej.

Ważną rolę w procesie produkcyjnym przedsiębiorstwa pełni proces badawczy oraz określenie potrzeb użytkowników, którego głównymi narzędziami są: wizyty użytkowników, pogłębione wywiady, grupy dyskusyjne oraz testy produktów przez grupę użytkowników, licząca ponad 1000 osób, we wszystkich fazach powstawania produktu. Ponadto firma organizuje szkolenia dla użytkowników aparatów słuchowych oraz seminaria dla przedstawicieli handlowych oraz lekarzy.

Orad Poland Sp. z o. o. - http://www.orad.pl/

Przedsiębiorstwo powstało w 1985 roku jako Acoom Poland. Od 2000 roku jest polskim oddziałem międzynarodowej grupy ORAD Hi Tec Systems. Głównym obszarem działalności firmy jest ogólnoświatowy rynek technologii telewizyjnych. Grupa posiada swoje biura w Afryce, Europie, Ameryce oraz w Azji oraz punkty dystrybucyjne na całym świecie. W przedsiębiorstwie wykorzystywane są najbardziej zaawansowane technicznie komputery video-graficzne dostępne na rynku, w tym zaprojektowany przez firmę ORAD klaster graficzny HDVG. Firma kładzie duży nacisk na innowacyjność oraz rozwój nowych unikatowych technologii, w czym ma już pewne osiągnięcia. Przedsiębiorstwo propaguje rozwój nauki, poprzez uczestnictwo oraz publikację prac naukowych na uznanych międzynarodowych konferencjach.

Podstawowymi produktami firmy są narzędzia do tworzenia i wykorzystywania grafiki komputerowej czasu rzeczywistego w produkcjach telewizyjnych robionych „na żywo”, w tym:

• wirtualne studio telewizyjne (lider na rynku światowym);

• wirtualne reklamy i efekty specjalne dla transmisji sportowych (lider na rynku światowym);

• systemy generatorów znaków i grafiki prezentacyjnej;

• klastry graficzne.


46

Głównymi klientami firmy są stacje telewizyjne, w tym: CANAL+, TV Globo (Brazylia), RAI (Włochy), Polsat, CCTV (Chiny), MBC (Korea Płd.) oraz lokalne stacje telewizyjne, dla których przygotowywana jest oprawa graficzna dla programów informacyjnych, transmisji sportowych, prognoz pogody, wyborów, oper mydlanych, teleturniejów oraz rozmów w studiu. Produkty przedsiębiorstwa zostały także wykorzystane przez studio DISNEY do produkcji jednej z wersji „Kubusia Puchatka” oraz „One Saturday Morning”. Poza przemysłem filmowym i telewizyjnym produkty firmy wykorzystywane są także przez producentów symulatorów, ośrodki naukowe, do wizualizacji wyników eksperymentów oraz firmy motoryzacyjne, m.in. Volkswagen i Peugeot do wizualizacji projektowanych samochodów.

Od momentu powstania przedsiębiorstwo zdobyło wiele nagród oraz wyróżnień na arenie międzynarodowej, w tym: pięciokrotnie wyróżnienie na międzynarodowych targach technologii telewizyjnej IBC (ang, International Broadcasting Convetion Amsterdam) i NAB (National Association of Broadcasters, Las Vegas), dwukrotnie nagrodę Emmy za użycie wirtualnego studia w relacjach z koszykówki amerykańskiej (Turner Braodcasting System) oraz za efekty w transmisjach sportowych z Olimpiady w Sydney.

SoftVig Systemy Informatyczne Sp. z o. o.- http://www.softvig.pl/

Firma jest producentem oprogramowania dedykowanego dla szeroko rozumianego rynku motoryzacyjnego. Głównym rynkiem zbytu jest krajowy i niemiecki rynek dilerów samochodowych, warsztatów, hurtowni części oraz stacji kontroli pojazdów. Siedziba główna spółki znajduje się w Szczecinie, ponadto firma posiada także biuro regionalne we Wrocławiu.

Przedsiębiorstwo wytwarza oprogramowanie w technologii klient – serwer w środowisku Microsoft Windows, z wykorzystaniem platform Microsoft SQL Server, Microsoft Internet Information Services oraz technologii WebServices, Smart Client, XML oraz .NET. Linia ewolucji produkowanego oprogramowania jest w pełni zgodna z założeniami usług typu SOA (ang. Service Oriented Architecture) oraz oprogramowania warstwy pośredniej (ang. Middleware).

Najważniejszym produktem firmy jest platforma B4BExplorer (ang. Business for Business Explorer), stworzona w oparciu o technologie SOA oraz SmartClient. Platforma ta umożliwia automatyczną wymianę oraz integrację i kompatybilność danych, przesyłanych pomiędzy różnymi środowiskami kooperujących ze sobą w ramach grup, składających się z setek użytkowników. Rozwiązanie to jest jedynie bazą, służąco do budowy konkretnych rozwiązań, umożliwiające łatwą konfigurację docelowych systemów. Nowatorskie jest też podejście do kwestii procesów wdrażania, aktualizacji oraz serwisu rozwiązań, opartych o B2BExplorer, które są przystosowane do samodzielnej obsługi przez użytkowników o minimalnej wiedzy z zakresu Technologii Informatycznych oraz w dużym stopniu zautomatyzowane. W 2006 roku katedra Techniki Programowania Wydziału Informatyki Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie uznała platformę B4BExplorer za produkt spełniający wymogi stawiane technologią innowacyjnym, w rozumieniu „Ustawy o niektórych formach wspierania działalności innowacyjnej”. Najważniejsze rozwiązania oferowane przez przedsiębiorstwo i zbudowane w oparciu o platformę B4BExplorer to AutoTeam i PartsTeam.

Kolejnym wiodącym produktem firmy jest narzędzie AutoTeam, będące systemem wspomagającym zarządzanie grupą dealerską lub siecią partnerską. Jest to innowacyjna platforma internetowa, której celem jest integracja oraz standaryzacja wymiany informacji oraz zarządzania kontrahentami, a także łatwej komunikacji i wymiany informacji z partnerami, bez względu na


47

wykorzystywane przez nich oprogramowanie DMS (system zarządzania dokumentami) czy FK (oprogramowanie finansowo-księgowe), dzięki czemu system umożliwia:

• jednolity sposób dostępu i pracy dla wszystkich użytkowników;

• dostęp do usług poprzez sieć Internet w trybie online;

• połączenie zalet pracy z aplikacją lokalną, z zaletami pracy z aplikacją zdalną;

• czytelny, jednolity interfejs wszystkich usług, w bardzo szerokim zakresie konfigurowalny do specyfiki potrzebnej dla danej grupy, lub sieci;

• odwzorowanie w systemie struktury organizacyjnej grupy, lub sieci, w tym centralny system zarządzania uprawnieniami podmiotów i użytkowników;

• kompleksowe wsparcie procesów wymiany informacji, w tym:

o dwukierunkowa wymiana informacji pomiędzy systemami informatycznymi i pracownikami;

� elektroniczne dane katalogowe, słownikowe itp.;

� elektroniczne dokumenty handlowe;

o zasilanie centralnych hurtowni danych;

o zasilanie baz danych aplikacji wspólnych grupy;

• kompleksowe wsparcie dla procesów tworzenia hurtowni danych oraz możliwość analizy i udostępniania;

• aplikacje wspólne umożliwiają obsługę procesów biznesowych realizowanych w skali całej organizacji;

• wielojęzyczność systemu.

Przedsiębiorstwo oferuje także system PartsTeam, wspierający procesy związane ze sprzedażą części zamiennych przez Internet, umożliwiające uniezależnienie się sprzedawcy od typu systemu DMS/ERP użytkowanego przez dealera, systemu ERP/CRM używanego przez centralę. Ponadto dostarczany jest jako usługa ASP, zintegrowana z lokalnym systemem DMS/ERP.

Innowacyjnym rozwiązaniem jest także, dostarczany przez firmę, pakiet oprogramowania Parts.NET o Net.WMS, obsługujący hurtownię/magazyn motoryzacyjny, zapewniający wsparcie zarządzania ruchem towaru w magazynie oraz oprogramowanie DMS AutoStacja, będące systemem dedykowanym do obsługi firm zajmujących się sprzedażą oraz serwisem pojazdów, uwzględniający uwarunkowania GVO.

Przedsiębiorstwo stale inwestuje w polepszanie swoich kompetencji oraz jakości dostarczanych systemów, co potwierdzają liczne certyfikaty:

• certyfikat „Dealer Connectivity Support Accreditation” w sieci Forda;

• akredytacja BTAC (ang. Basic Technical Architecture Concept) w sieci Volkswagen/Audi;

• tytuł Microsoft Gold Certified Partner;

• potwierdzenie kompetencji pracowników przez Microsoft Certified Professional;

• certyfikat „Certified for Windows 2003 Server” dla systemu DMS AutoStacja;


48

• certyfikat zgodności platformy B4BExplorer z technologią WebService + .Net Framework dla rozwiązań ISV (ang. Independent Software Vendor);

• do najważniejszych partnerów spółki należą Microsoft, Sage Sp. z o.o., berlińska firma Carano Software GmbH, niemiecka firma Hiepler + Partner GmbH, Ford of Europe oraz BTAC w sieci Volkswagen.

Vobis SA - http:/vobis.com.pl/

Przedsiębiorstwo jest największą detaliczną specjalistyczną siecią sprzedaży sprzętu cyfrowego w Polsce. Firma istnieje od 1992 roku, posiada ponad 200 salonów sprzedaży zlokalizowanych na terenie całego kraju (placówki zarówno własne, jak i partnerskie) oraz sklep internetowy. W ofercie spółki można znaleźć najnowsze produkty renomowanych światowych marek z dziedziny zaawansowanych technologii informatycznych i telekomunikacyjnych, fachowe doradztwo oraz serwis, ponadto w ofercie firmy znajdują się instalacja oprogramowania, usługi serwisowe, konfiguracja sprzętu, ochrona i odzyskiwanie danych, podpis elektroniczny, usługi fotograficzne, dostęp do Internetu satelitarnego oraz telewizji cyfrowej.

Firma stara się być pionierem we wprowadzaniu na rynek krajowy nowoczesnych rozwiązań w dziedzinie IT. Jako pierwsza upowszechniła w Polsce sieci bezprzewodowe, notebooki, usługę przesyłu danych przez GSM, aparaty cyfrowe, monitory TFT, GPS, nowe platformy w komputerach stacjonarnych oraz przenośnych.

Sieć dystrybucyjna Vobis w Polsce składa się z 107 sklepów własnych, 101 sklepów partnerskich. Tym samym jest to największa w Polsce własna sieć sklepów branży komputerowej, która jest stale rozwijana i powiększana. Przedsiębiorstwo lokalizuje swoje sklepy w miastach powyżej 100 tysięcy mieszkańców, głównie w centrach handlowych. W mniejszych miejscowościach podpisywane są umowy partnerskie z lokalnymi firmami.

Spółka szczyci się najszerszą w kraju paletą towarów i usług, ponad 70 000 pozycji magazynowych oraz pełną dostępnością asortymentu, szybką dostawą, pewnością dokonywanych transakcji oraz wysoką jakością świadczonych usług serwisowych.

Firma posiada silną, stabilną pozycję na polskim rynku IT. Jest klasyfikowana w gronie 20 największych firm IT w Polsce. Potwierdzeniem tej pozycji jest ponad 50 prestiżowych wyróżnień, w tym:

• Rzetelna Firma;

• Jakość Obsługi;

• Laur Klienta;

• Perły Biznesu;

• oraz obecność spółki w prestiżowych rankingach PIĘĆSETKA Polityki i Lista 500 Rzeczpospolitej.

X-comp Sp. z o.o. - http://www.xcomp.pl/

Firma powstała w 1999 roku. Głowna siedziba przedsiębiorstwa znajduje się w Szczecinie. Spółka posiada także swoje oddziały w Kaliszu, Poznaniu i Krakowie. Dewizą firmy jest oferowanie klientom kompleksowej obsługi IT oraz dostarczanie sprzętu i oprogramowania najwyższej klasy. Spółka jest certyfikowanym partnerem największych światowych producentów sprzętu i oprogramowania.


49

Obszar działalności przedsiębiorstwa skupiony jest na czterech kluczowych dziecinach:

• dostawa sprzętu i oprogramowania IT – od komputerów klasy PC, po duże rozwiązania pamięci masowych, korzystające z najnowocześniejszego sprzętu;

• zabezpieczenie danych - od profilaktyki związanej z analizą zasobów, kompleksowych rozwiązań archiwizacji danych, wdrażania systemów antywirusowych, firewall-i, systemów zabezpieczania zasilania i awaryjnego podtrzymywania pracy, po procedury bezpieczeństwa dostosowane do indywidualnych potrzeb każdego klienta;

• serwis – zapewnienie ciągłości działania klientów, poprzez stosowanie sprzętu zastępczego na czas naprawy, 24 godzinny dostęp do serwisantów oraz odzyskiwanie danych z uszkodzonych nośników;

• outsourcing usług informatycznych – kompleksowa obsługa informatyczna od małych rozwiązań po bardzo skomplikowane systemy łączące w sobie informatykę i telekomunikację.

Firma prowadzi intensywne szkolenia swoich pracowników, starając się jednocześnie stworzyć warunki pracy gwarantujące, iż wyszkoleni pracownicy zostaną w szeregach firmy. Ciągłe wspólne starania owocują poszerzeniem gamy oferowanych produktów i usług.

Przedsiębiorstwo jest certyfikowanym partnerem największych międzynarodowych firm z branży IT, m.in.: Microsoft, Hewlett-Packard, F-Secure, ARUBA networks, FORTINET, DELL, VMware, Actidata, EMC i Websense. W 2003 roku firma otrzymała certyfikat programu „Solidny Partner” , potwierdzający rzetelność i odpowiedzialność w biznesie. Spółka posiada także certyfikat Systemu Zarządzania Jakością ISO 9001:2008 oraz Bezpieczeństwa Informacji ISO 27001:2007.

KOMAKO Sp. z o.o.- http://www.komako.pl/

Przedsiębiorstwo jest powstałą w 1992 roku szczecińską spółką, działającą na szczeblu ogólnokrajowym. Firma posiada swoje filie w Poznaniu, Warszawie, Gdańsku, Wrocławiu oraz Katowicach. Głównym obszarem działalności przedsiębiorstwa jest szeroko rozumiana informatyzacja małych i średnich przedsiębiorstw. W przedsiębiorstwie zatrudnionych są 23 osoby, podzielone na cztery działy funkcjonalne: dział handlowy, dział wdrożeń, dział serwisu oraz biuro rozwoju.

Firma dostarcza dedykowane systemy zarządzania relacjami z klientem CRM (ang. Customer Relationship Management), systemy planowania zasobów przedsiębiorstwa ERP (ang. Enterprise Resource Planning), hosting aplikacji oraz wdrożenie i serwis oferowanych rozwiązań. Firma prowadzi także sklep internetowy z oprogramowaniem biznesowym i branżowym, a także organizuje szkolenia informatyczne i branżowe.

Najważniejszym produktem przedsiębiorstwa jest oprogramowanie eKOMAKO, na bazie którego powstały dwie dedykowane aplikacje: Makler Nieruchomości (eKMN) przeznaczony dla pośredników sprzedaży oraz biur nieruchomości, eKOMAKO Traveler (ET), skierowany do firm transportowych, zajmujących się przewozem autobusowym, transferem lotniskowym i obsługą liniowych połączeń autokarowych. Programy z tej grupy umożliwiają pełną obsługę biura oraz zespołu pracowników i partnerów oraz bezpośredni eksport ofert do najpopularniejszych portali branżowych, a także możliwość pełnej integracji ofert biura z firmową stroną WWW klienta, umieszczoną na portalu eKOMAKO. Ponadto program EKMN umożliwia także współpracę z jednym z najpopularniejszych systemów wymiany ofert MLS LocumNet, natomiast aplikacja ET udostępnia szybką ewidencję zleceń, sprzedaż biletów, rozliczanie się z agentami oraz zarządzanie zlecanymi kursami.


50

Firma umożliwia także hosting aplikacji poprzez usługę KOMAKO.asp , będącą nowoczesną platformą udostępniającą klientom wydajne i bezpieczne zdalne środowisko pracy z możliwością korzystania z aplikacji biurowych Microsoft, oprogramowania biznesowego firm InsERT i Soneta, oprogramowania do rozliczania ZUS Płatnik, oprogramowania dedykowanego w środowisku serwerów PVS, system drukowania zdalnego oraz oprogramowanie do tworzenia zbiorów PDF. W oparciu o platformę KOMAKO.asp powstała także usługa Internetowe Biuro Rachunkowe, skierowana do biur rachunkowych. Umożliwia ono prowadzenie zdalnej księgowości, bez potrzeby tworzenia rozbudowanej infrastruktury informatycznej wewnątrz firmy, ponieważ wszelkie dane przechowywane są na serwerach dystrybutora usługi.

W ofercie przedsiębiorstwa znajduje się także system zarządzania treścią stron WWW (ang. Content Managemenet System) eKOMAKO. Dostarczany systemu CMS zawiera rejestr kontaktów z klientami CRM oraz możliwość udostępniania danych swoim klientom i partnerom biznesowym, a także umożliwia pozycjonowanie naturalne strony w wyszukiwarkach internetowych oraz dodawanie dodatkowych modułów wspierających e-marketing i e-business.

Przedsiębiorstwo jest także dystrybutorem oraz organizatorem szkoleń dotyczących produktów swoich autoryzowanych partnerów biznesowych, do których należą: Microsoft – pakiety oprogramowania biurowego oraz MS Project oraz nakładki rozszerzające jego możliwości, Athensoft – programy do kosztorysowania projektów branży budowlanej oraz system Athena, InsERT – programy do wspomagania handlu, finansów oraz prowadzenia księgowości, oraz Sonet – system ERP Enova do zarządzania przedsiębiorstwem i księgowości.

Firma posiada status Microsoft Gold Certified Partner, potwierdzający jej kompetencję w ramach kliku obszarów rozwiązań informatycznych:

• Hosting Solution – za dostarczanie usług hostingowych aplikacji na platformie Windows Server;

• Network Infrastructure Solutions – za implementację rozwiązań technicznych, opartych na serwerowych systemach operacyjnych Microsoft Windows Server i Microsoft Windows Small Business Server;

• Information Worker Solution – za tworzenie rozwiązań współpracy i pracy grupowej oraz zarządzanie projektami.

Ultrak Security Systems Sp. z o.o. - http://www.ultrak.pl/

Firma stanowi w Polsce oficjalną reprezentację ADI Global Distribution, będącą międzynarodową grupą, obecną na runku zabezpieczeń od 50 lat w 200 krajach świata. Przedsiębiorstwo oferuje pełną gamę systemów zabezpieczeń w oparciu o ekspertów działu technicznego, serwisu, jak również grupę przedstawicieli techniczno-handlowych. Zakres usług spółki obejmuje projektowanie, instalację, serwis oraz sprzedaż komponentów i urządzeń składowych telewizji przemysłowych CCTV, telewizji cyfrowej IP, systemów do transmisji sygnału, systemów wideo IP, urządzeń światłowodowych, systemów DSO, SINAPS, systemów alarmowania przeciwpożarowego SAP oraz centrali detekcji dwutlenku węgla. Główna siedziba firmy mieści się w Szczecinie, ponadto spółka posiada także filie w Warszawie oraz krajowych przedstawicieli regionalnych dla województw południowo-zachodnich, północnych, południowo-wschodnich oraz w Wielkopolsce. Od 2008 roku grupa ADI znajduje się w czołówce światowych firm zajmujących się zabezpieczeniami.

Przedsiębiorstwo prowadzi Internetowe Centrum Dokumentacji ADI, czyli zbiór plików i załączników stanowiących wsparcie dla klientów, instalatorów, projektantów i dystrybutorów. Znajdują


51

się w nim karty katalogowe, instrukcje obsługi, instrukcje instalacji, certyfikaty, zdjęcia i wiele innych typów dokumentów.

Firma dostarczała i wdrażała monitoring większości dużych miast w Polsce, między innymi w Gdańsku, Słupsku, Sosnowcu, Warszawie, Koszalinie, Toruniu, Zakopanem, Szczecinie, Giżycku, Bełchatowie, Bydgoszczy, Łodzi, Katowicach, Olsztynie, Olsztynie i wielu innych, a także monitoring wizyjny na dworcach, portach lotniczych, terminalach granicznych, obiektach sportowych, centrach handlowych, obiektach rządowych i samorządowych, szkołach, bankach oraz wielu dużych i mniejszych firmach prywatnych i organizacjach państwowych.

Stream International Sp. z o.o. - http://stream-in-stettin.de/

Spółka jest polskim odziałem amerykańskiej firmy outsourcingowej Stream, należącej do światowych liderów w dziedzinie udzielania wsparcia technicznego największym producentom technologii elektronicznej, informatycznej oraz komunikacji. Konsorcjum posiada obecnie 50 oddziałów call center w 22 krajach w Ameryce Północnej, Europie, Azji oraz w Afryce. Ponad 30 000 osób zatrudnionych w spółce obsługuje klientów poprzez telefon, e-mail i chat w ponad 35 różnych językach. Podstawowym zadaniem specjalistów Stream jest udzielenie sprawnych rozwiązań technicznych, jak również obsługa klienta na najwyższym poziomie. W czerwcu 2005 roku została założona filia Stream w Polsce w Szczecinie. Jest to pierwszy oddział spółki powstały w Europie Środkowowschodniej. Obecnie jest w nim zatrudnionych ponad 200 osób zajmujących się przede wszystkim udzielaniem bezpośredniego wsparcia technicznego klientom zleceniodawców konsorcjum, za pomocą telefonu, e-maila oraz chatu. Obecnie spółka zamierza otworzyć drugą filię w Bydgoszczy.

Zleceniodawcami szczecińskiego oddziału są światowi producenci sprzętu komputerowego, elektronicznego oraz rozwiązań sieciowych. Pracujący w przedsiębiorstwie konsultanci pomagają użytkownikom sprzętu komputerowego, RTV, urządzeń nawigacyjnych oraz sieciowych w rozwiązywaniu problemów z ich sprzętem. Oddział w Szczecinie składa się z 12 zespołów operacyjnych, specjalizujących się w obsłudze określonych produktów poszczególnych zleceniodawców. W każdej grupie liczącej od ok 5 do 50 konsultantów znajdują się również mentorzy oraz kierownicy zespołów. Konsultanci firmy obsługują klientów w językach: niemieckim, czeskim, słowackim oraz polskim.

ATS – Systemy Informatyczne Sp. z o.o.- http://www.atssi.pl/index.php

Przedsiębiorstwo powstało w 1993 roku w Szczecinie, początkowo jako OPTIMUS-ATS, zmieniło nazwę na obecną w 2001 roku. Od 1996 roku firma należy do wąskiej grupy firm realizujących specjalny programu Microsoft Certified Solution Provider, który zapewnia wysoki poziom wiedzy i sprawności specjalistów w zakresie oprogramowania Microsoft oraz umożliwia dostęp do najnowszych technologii informatycznych. W firmie zatrudnionych jest ponad 40 pracowników.

Firma oferuje usługi doradcze w zakresie analizy potrzeb i efektów wdrożenia zintegrowanego systemu do zarządzania przedsiębiorstwem. Systemy firm Microsoft Dynamics GP i Rekord, będące pakietami najnowocześniejszych programów i narzędzi, stanowiących doskonałe wsparcie w rozwiązywaniu codziennych problemów w zarządzaniu firmą i długofalowym rozwoju przedsiębiorstwa. W ofercie przedsiębiorstwa znajduje się także kompleksowa obsługa w zakresie informatyzacji firm oraz instytucji, obejmującą przede wszystkim:

• dostawę, instalację i wdrożenie programów do kompleksowego zarządzania firmami różnej wielkości oraz zarządzania obiegiem dokumentów;

• przeprowadzanie analizy potrzeb informatycznych;


52

• sprzedaż programów komputerowych: systemów operacyjnych i sieciowych oraz specjalizowanych aplikacji użytkowych;

• projektowanie i realizację serwisów internetowych oraz prezentacji multimedialnych;

• sprzedaż komputerów, drukarek, akcesoriów komputerowych, a także kas fiskalnych i systemów kasowo-komputerowych;

• usługi projektowania i instalacji sieci LAN i WAN, instalacje okablowania strukturalnego;

• konsultacje techniczne i szkolenie personelu;

• pomoc techniczną w ramach 24 godzinnego serwisu HelpLine.

Jednym z głównych zadań w działaniu firmy jest dostarczanie klientom rozwiązań informatycznych przynoszących im korzyści biznesowe i organizacyjne. Rosnące wymagania klientów, starania o utrzymanie wypracowanej pozycji na rynku oraz potrzeba pozyskiwania nowych klientów wymagają wdrożenia i utrzymywania systemu zarządzania jakością opartego na międzynarodowej normie ISO 9001 oraz sprecyzowanej polityki jakości, określonej przez wyznaczone cele:

• oferowanie klientom systemów informatycznych według indywidualnych projektów, opartych na nowoczesnych technologiach oraz charakteryzujących się wysokim poziomem bezpieczeństwa;

• terminowe wykonywanie podjętych zadań: analizy, projektowania, wdrożeń, kompletacji, serwisu i szkoleń;

• terminowe realizowanie dostaw, instalacji i wdrożeń;

• świadczenie wsparcia posprzedażnego i usług pogwarancyjnych dostarczonych rozwiązań i technologii;

• dbanie o dobry wizerunek firmy i promowanie jej potencjału;

• zachowanie poufności informacji uzyskanych od klientów;

• stałą analizę nowych technologii pod kątem ich przydatności w procesie podnoszenia jakości,

• eliminowanie błędów przez wnikliwe testowanie produktów;

• doskonalenie struktury organizacyjnej i wewnętrznego systemu zarządzania przepływem informacji i dokumentów;

• wprowadzanie standardów i nadzór nad przebiegiem i dokumentowaniem procesów: analizy, projektowania, programowania, wdrażania, serwisowania oraz szkolenia klientów;

• ciągłe podwyższanie i rozszerzanie kwalifikacji pracowników poprzez efektywny system szkoleń.

Firma jest autoryzowanym partnerem liderów rynku informatycznego, miedzy innymi: OPTIMUS S.A. - autoryzowany partner handlowy i serwisowy, MICROSOFT - Microsoft Gold Certified Partner, Small Business Specialist, autoryzowany odsprzedawca produktów edukacyjnych AER Microsoft OEM Server Partner. Przedsiębiorstwo posiada także certyfikaty instalatora okablowania strukturalnego systemów MOD-TAP i OPTIMUS NETWORKS oraz producentów kas fiskalnych OPTIMUS-IC, TORELL, EMAR, ELZAB, POSNET.


53

Kongsberg Shipmedics Sp. z o.o. - http://www.km.kongsberg.com/

Spółka powstała w 2007 roku w wyniku objęcia 51.2% udziałów Shipmedics Sp. z o.o. przez koncern Kongsberg Maritime z siedzibą w Norwegii. To strategiczne połączenie obu firm było pierwszą, bezpośrednią inwestycją zagraniczną Grupy Kongsberg w Polsce. Kongsberg Shipmedics Sp. z o.o. należy do światowej sieci oddziałów spółki-matki. Firma specjalizuje się w obsłudze serwisowej urządzeń elektroniki okrętowej, projektowaniu zintegrowane systemów automatyki, a także systemów informatycznych. Spółka działa na szczeblu międzynarodowym.

Przedsiębiorstwo produkuje i dostarcza systemy dynamicznego pozycjonowania, nawigacji, detekcji, łączności i automatyki dla jednostek pływających i instalacji typu offshore, a także oferuje pełne wsparcie techniczne systemów produkowanych przez koncern Kongsberg Martime. Najważniejsze rynki zbytu spółki to kraje silnego przemysłu stoczniowego oraz firmy wydobywające i przetwarzające ropę naftową. Jako jedyna na rynku dostarcza pełen technologiczny wachlarz urządzeń i usług z zakresu szeroko rozumianej elektroniki morskiej i automatyki przemysłowej. Firma posiada możliwość wykonania napraw elektronicznych na statku, jak również w wyspecjalizowanym warsztacie zlokalizowanym w siedzibie firmy.

Polski odział koncernu zajmuje się projektowaniem zaawansowanych systemów automatyki okrętowej, a także jest autoryzowanym dealerem kompletnych systemów, części zamiennych oraz przetworników i czujników produkowanych przez Kongsberg Maritime AS.

Arvato Service Polska Sp. z o.o. - http://www.arvato.pl/

Przedsiębiorstwo wchodzi w skład grupy Arvato AG, która jest częścią międzynarodowego koncernu medialnego Bertelsmann AG. Od 1994 firma świadczy w Polsce usługi outsourcingowe, w zakresie zaawansowanych rozwiązań IT, korespondencji masowej, wysyłki i dystrybucji produktów, telefonicznej obsługi klientów, prowadzenia programów lojalnościowych, a także specjalistycznych usług finansowych, głównie faktoring, monitoring i windykacja oraz BPO finansowe. Firma działa na szczeblu krajowym i międzynarodowym.

W Szczecinie mieści się jedno z contact center firmy. Siedziba główna spółki mieści się w Plewiskach koło Poznania. Firma posiada 7 placówek na terenie Polski, w tym 3 centra logistyczne i 4 contact center, w których łącznie zatrudnionych jest 2200 pracowników.

Przedsiębiorstwo posiada certyfikat ISO 9001:2000 w zakresie przetwarzania i zapewnienia bezpieczeństwa baz danych, druku cyfrowego oraz przygotowania i wysyłki korespondencji masowej w siedzibie głównej w Plewiskach oraz konfekcjonowania i wysyłki towarów handlowych w centrum usługowo-logistycznym w Błoniu.

Firma jest liderem rynku w zakresie dystrybucji dla klubów książki, wielojęzycznej obsługi klientów przez telefon (usługi contact center) oraz prowadzenia programów lojalnościowych dla branży paliwowej. Wiodącym produktem firmy jest system arvato box CRM, pozwalający na zarządzanie wiedzą o klientach oraz umożliwiający kontrolę nad procesami zawiązanymi z kontaktami z nimi. W skład systemu wchodzą moduły do zarządzania bazą danych klientów, zarządzania marketingiem i podziałem klientów na segmenty, moduł Concat Center, zawierający narzędzia do prowadzenia infolinii, moduł Program lojalnościowy, umożliwiający prowadzenie programów lojalnościowych oraz moduł platformy raportowania.

Przedsiębiorstwo wdrożyło technologię Pick-by-Point®, jako pierwsza firma w Polsce, którą stanowi unikalny system służący do komisjonowania produktów handlowych i jest wykorzystywany w


54

obsłudze klienta Skarbiec Mennicy Polskiej. System został wprowadzony we współpracy z firmą LUCA Systemy Logistyczne.

Firma jest członkiem Polsko-Niemieckiej Izby Przemysłowo-Handlowej, Stowarzyszenia Marketingu Bezpośredniego oraz Polskiego Związku Faktorów.

Marpo Systemy Informatyczne Sp. z o.o. – http://msi-doradca.pl/

Przedsiębiorstwo powstało w 2009 roku w Szczecinie, jako spółka córka szczecińskiej firmy ATS Systemy Informatyczne Sp. z o.o.. Główna siedziba firmy mieści się w Szczecińskim Parku Naukowo-Technologicznym. W firmie zatrudnionych 25 osób. Spółka współpracuje z uczelniami szczecińskimi, a w szczególności z najlepszymi studentami ostatnich lat i ich promotorami. Swój rozwój firma realizuje w oparciu o model B+R, czyli tworząc innowacyjne produkty przy ścisłej współpracy ze środowiskiem naukowym.

Głównym produktem firmy jest autorski system informacyjno - doradczy nowej generacji MSI-Doradca.pl. Jest to System, który został zaprojektowany specjalnie na potrzeby Jednostek Samorządu Terytorialnego w całym kraju, mający na celu ułatwienie codziennej pracy jak i rozwiązywanie długofalowych problemów. Ponadto jest systemem wyjściowym do tworzenia nowych portali takich jak np. MSI-Wybory.pl, MSI-mojagmina.pl oraz przeglądarki InfoOne. Zadaniem systemu MSI-Doradca jest pomoc w pracy samorządowca, poprzez przypominanie o terminach, obowiązkach oraz udostępnianie grupy profilowanych poradników, a także dostarczanie wyselekcjonowanych informacji niezbędnych na wszystkich etapach planowania (statystyka, cenniki, transakcje i wiele innych) oraz interaktywnych narzędzi ułatwiających sporządzanie wieloletnich prognoz finansowych i budżetowych zgodnie z nowymi wymaganiami ustawowymi. Prezentacja następstw budżetowych obecnie podejmowanych decyzji w ramach planowania wieloletniego pomaga ujawniać potencjalne niebezpieczeństwa, na jakie mogą być narażone kolejne budżety Jednostek Samorządów Terytorialnych. Ponadto system umożliwia systematyczną aktualizację wybranych informacji w cyklach tygodniowych, miesięcznych, kwartalnych i rocznych, w zależności od tempa ich zmian. Możliwe jest także sporządzenie zestawienia na indywidualne zamówienie, a także informowanie indywidualnie o każdej zmianie w dziedzinie interesującej zamawiającego.

System Msi-Doradca oferuje gminom i powiatom szereg usług, na które składają się:

• diagnoza zalet i słabości kolejnych podgrup - infrastruktura, grunty, polityka inwestycyjna gminy i powiatu, lokalny rynek pracy, edukacja, demografia, aktywność gospodarcza mieszkańców, podatki i podatnicy, dochody podatkowe gminy, polityka podatkowa gminy oraz sytuacja budżetowa JST;

• analiza niedoborów oraz mocnych i słabych stron JST - dodatkowo portal udostępnia informacje i narzędzia stanowiące bezpośrednią pomoc dla inwestora analizującego wykonalność planów rozwojowych. W ten sposób portal daje możliwość symulowania całej gamy potrzebnych inwestycji i optymalnego wyboru tych realnych;

• realizowane inwestycje - zestawia najważniejsze przetargi ogłoszone i rozstrzygnięte na terenie JST;

• rynek nieruchomości na terenie JST - najważniejsze dane dotyczące pierwotnego i wtórnego rynku nieruchomości;


55

• gmina i powiat w liczbach - zestawienia JST w czterech podstawowych wymiarach, prezentuje dane i informacje dotyczące infrastruktury, aktywności gospodarczej JST i jej mieszkańców, wielkości i struktury budżetu JST, oraz demografii, zatrudnienia i edukacji;

• wzorcowe kosztorysy i cenniki dwóch najczęściej realizowanych typów inwestycji (kubaturowe i inżynieryjne);

• fundusze pomocowe i kredyty - prezentują aktualną ofertę funduszy pomocowych UE, możliwe wsparcie krajowe, a docelowo także uniwersalne oferty kredytowe wybranych banków;

• poradnik samorządowca obowiązki sprawozdawcze, informacyjne i planistyczne oraz obowiązujące arkusze, oddzielnie dla JST, jednostek budżetowych i zakładów budżetowych oraz podstawy prawne, z których te obowiązki wynikają.

Rozszerzenie systemu Msi-Doradce jest usługa Msi-Wybory.pl., będąca portalem edukacyjnym i wyborczym dedykowanym i dostępnym dla wszystkich wyborców i kandydatów w wyborach samorządowych, przygotowanym z myślą o wyborach samorządowych.

W ofercie przedsiębiorstwa znajduje się także narzędzie do przeglądania i analizy rynku zamówień publicznych "InfoOne". Narzędzie pozwala na poznanie poprzednich decyzji zamawiającego, podejmowanych w podobnych sytuacjach oraz na szczegółowe rozpracowanie konkurencji aktywnej na wybranym rynku, dzięki analizie danych historycznych, ponadto umożliwia monitorowanie zmian oraz wychwytywanie ogólnych trendów na rynku zamówień publicznych.

Object Connect – http://www.objectconnect.pl/

Przedsiębiorstwo istnieje na rynku europejskim od 1999 roku, oddział w Szczecinie istnieje od 2009 roku. Zostało założone w Hamburgu i działa na szczeblu międzynarodowym, zatrudnia ponad 30 pracowników. Firma jest dostawcą rozwiązań programistycznych przeznaczonych dla przedsiębiorstw, opartych o najnowsze technologie. Zajmuje się kompleksową obsługą firm tj. przeprowadzeniem analizy potrzeb i procesów w firmie, prowadzeniem działalność consultingowej w zakresie wyboru właściwego oprogramowania oraz wdrożeniem oprogramowania.

Przedsiębiorstwo umożliwia hosting aplikacji poprzez autorską platformę NaSerwerze.pl, zawierającą paletę różnorodnych aplikacji biurowych udostępnionych w modelu SaaS (ang. Software as a Service). Przedsiębiorstwo inwestuje w innowacyjne w skali świata technologie jak Microsoft Surface, przełamując dotychczasowe ograniczenia i wykorzystując nowe możliwości.

Firma organizuje także szkolenia z zakresu programowania, pracy i administracji Microsoft Surface oraz Microsoft SharePoint, oraz z zagadnień związanych z Cloud Computing.

Usługa NaSerwerze.pl powstała, by przy użyciu najnowszych technologii informacyjnych i komunikacyjnych wspomagać procesy biznesowe przedsiębiorstwa klienta, poprzez automatyzację zadań wykonywanych dotychczas manualnie przez pracowników. Usługa obejmuje zbiór narzędzi, takich jak Intranet firmowy z rozległą funkcjonalnością, aplikacje do zarządzania projektami, obieg faktur i zarządzanie nieobecnościami.

Drugą usługą, oferowaną przez firmę jest EasyBC, będące narzędziem pozwalającym na zachowanie ciągłości biznesu w przypadku wystąpienia sytuacji kryzysowej, poprzez analizę przedsiębiorstwa, jego czułych punktów, otoczenia i warunków, w których firma funkcjonuje. W skład usługi wchodzą moduły: analiza ryzyka, analiza biznesowa, raporty, plany, dynamiczna dokumentacja.


56

Profi-Data Sp. z o.o. – http://www.profidata.com.pl/

Spóła powstała w 1992 roku w Szczecinie jako PRO-DATA. W 1997 roku zmieniła nazwę na PROFI-DATA Sp. z o.o. W 2002 roku w skład grupy PROFI-DATA weszła łódzka spółka 01PARTNER, w której PROFI-DATA przejęła 80% udziałów. W 2010 roku firma otwarła nowy odział w Gryficach, stanowiący zaplecze programistyczne, wspierające główną siedzibę firmy. Od początku działalności firma specjalizuje się w realizacji nowoczesnych, dedykowanych rozwiązań informatycznych przeznaczonych dla średnich i dużych firm.

Przedsiębiorstwo zajmuje się projektowaniem, produkcją oraz wdrażaniem zaawansowanych technologicznie systemów informatycznych, przeznaczonych dla ubezpieczeń, bankowości, transportu, przemysłu oraz administracji publicznej. Przy realizacji systemów firma stosuje nowoczesne rozwiązania informatyczne oparte na technologiach internetowych, relacyjnych bazach danych oraz skalowalnych platformach systemowych. W tworzonych przez spółkę systemach poza wykorzystywanymi przyjętymi standardami i technologiami innych producentów, implementowane są także własne, unikalne rozwiązania technologiczne.

Firma zatrudnia wysokiej klasy specjalistów, analityków, projektantów, inżynierów systemowych, programistów, wdrożeniowców i serwisantów. Jako partner SAP Polska firma wdraża system do zarządzania przedsiębiorstwem SAP Business One. Na swoim koncie ma wiele zakończonych sukcesem wdrożeń.

Misją przedsiębiorstwa jest projektowanie, wykonywanie oraz wdrażanie wysokiej jakości zaawansowanych systemów informatycznych zgodnych z wymogami Klientów.

Potwierdzeniem wysokiej jakości świadczonych przez firmę usług mogą być referencje klientów oraz certyfikat potwierdzający pomyślne wdrożenie Systemu Zarządzania Jakością zgodnego z wymogami normy ISO 9001:2008 przyznany przez DEKRA Certification.

Podstawowymi technologiami wykorzystywanymi przez firmę przy tworzeniu systemów informatycznych to bazy danych: Oracle, MS SQL Server, Progress, Informix, MySQL, języki programowania: Oracle PL/SQL, Oracle Forms, Progress 4GL, Progress AppBuilder, Borland Delphi, Oracle JDeveloper (Java), MS Visual C++, C#, technologie internetowe, JEE, Platforma Microsoft .NET, Spring, Hibernate, XSL oraz serwery middleware: Oracle Application Server, BEA Weblogic, JBoss, MS Internet Information Server i Progress Application Server.

G Data Software Sp. z o.o. – http://www.gdata.pl/

Firma powstała w 1995 roku w Szczecinie, jako polski oddział niemieckiej grupy G Data Software AG. Firma początkowo działała pod nazwą LTP Media Software. Od momentu powstania firma brała udział w międzynarodowych targach informatycznych m.in. Softarg '95. W ofercie handlowej pojawił się program AntiVirenKit 5, stale ulepszany o najnowocześniejsze rozwiązania technologiczne. Do sprzedaży wprowadzono również niezwykle funkcjonalny program adresowy o nazwie AMASYS, a następnie program szyfrujący - TopSecret 1.2. Koniec lat 90-tych to czas narodzin wielu ciekawych pomysłów jak i dynamicznego rozwoju firmy, która postawiła na unowocześnianie wcześniej wprowadzonych na rynek produktów. Przyjęto również, do dziś aktualną, nazwę G Data Software Sp. z o.o. Głównym obszarem działania firmy jest produkcja narzędzi do zabezpieczania, szyfrowania i niszczenia danych.

W roku 2002 firma wprowadziła do sprzedaży kolejne produkty: FotoOffice – przeglądarkę zdjęć i grafiki oraz Koktajlbar – leksykon z ponad dwutysięczną bazą przepisów na koktajle. Produkty te miały premierę na targach Infosystem i osiągnęły sukces na skalę europejską. W tym samym roku


57

program Power AdressManager 2001 otrzymał tytuł LIDERA RYNKU 2002, jako najlepszy w Polsce program do zarządzania bazą danych o klientach działów handlowych, marketingu oraz sekretariatów.

Latem 2002 roku udostępniono bezpłatną wersję kolejnego programu do ukrywania katalogów i całych dysków – SekretNIK. W marcu 2003 w ofercie firmy pojawił AntiVirenKit 12 Professional, który od początku roku zwyciężył w dziesięciu testach programów antywirusowych, w tym również w teście przeprowadzonym przez niezależną organizację av-test w Magdeburgu. AVK 12 otrzymał ponadto dwie nagrody "Virus Bulletin" za 100% wykrywalność.

W kwietniu 2003 roku program FotoOffice otrzymał nominację do Godła Teraz Polska, a w maju zdobył tytuły Lidera Rynku 2003 i Euro Leader 2003, jako najlepsza w Polsce i Europie przeglądarka plików graficznych.

Na początku maja 2003 zaprezentowana została nowa wersja polskiego programu szyfrującego TopSecret Next Generation, która umożliwia przechowywanie informacji w zaszyfrowanym Wirtualnym Sejfie na dysku oraz szyfrowanie wiadomości wysyłanych pocztą elektroniczną. W roku 2009 wprowadzono do oferty G Data NotebookSecurity opraz oprogramowanie antywirusowe przeznaczone dla użytkowników mobilnych (G Data InternetSecurity dla Netbooków).

Medialand Sp. z o.o. – http://www.medialand.pl/

Firma została założona w 1999 roku w Szczecinie. Głównym klientem spółki jest Polska Żegluga Morska. Firma działa na szczeblu ogólnokrajowym oraz międzynarodowym, zapewniając serwis w zakresie oprogramowania, sprzętu i sieci komputerowych.

Główną ofertą firmy jest obsługa informatyczna, polegająca na doradztwie, sprzedaży i konfiguracji sprzętu komputerowego oraz oprogramowania, a także projektowanie, instalację, konfigurację i utrzymywanie sieci komputerowych oraz tworzenie i utrzymywanie stron internetowych, serwis sprzętowy i programów, aż po tworzenie i wdrażanie autorskich aplikacji.

W firmie opracowywaniem i wdrażaniem nowych systemów informatycznych zajmuje się Pion Systemów Informatycznych. Przedsiębiorstwo specjalizuje się głównie w przygotowywaniu systemów informatycznych na zlecenie, ściśle pod kątem wymagań i potrzeb klientów. Informatycy, pracujący w Pionie Systemów Informatycznych, posiadają wieloletnie doświadczenie w realizacji nowych aplikacji informatycznych.

Głównym narzędziem pracy firmy jest obiektowe środowisko programistyczne "PowerBuilder" oraz z relacyjnymi bazami danych (przede wszystkim INFORMIX i SYBASE).

Przedsiębiorstwo zrealizowało między innymi takie systemy informatyczne jak:

• system Kadrowo-Płacowy dla Polskiej Żeglugi Morskiej;

• system Rejestr Wstępny, obsługujący dokumenty wychodzące i przychodzące do firmy dla Polskiej Żeglugi Morskiej;

• system Kalkulacji Podróży dla Polskiej Żeglugi Morskiej;

• system Obsługi Linii Promowych "SEDINA" dla Unity Line;

• program Statecznościowo-Ładunkowy, posiadający certyfikat Polskiego Rejestru statków i eksploatowany na statkach PŻM;

• system Rozliczenia Czasu Pracy dla Polskiej Żeglugi Morskiej.


58

BTC Sp. z o.o. – http://www.btc.com.pl/

Spółka jest szczecińską firmą informatyczną działającą na rynku krajowym. Swoją działalność rozpoczęła w 2002 roku. Zajmuje się świadczeniem usług audytu legalności oprogramowania, audytu sprzętu i audytu bezpieczeństwa. Jest organizatorem szkoleń i konferencji z zakresu zarządzania infrastrukturą informatyczną, ochrony danych czy zastosowaniu specjalistycznych systemów informatycznych w biznesie. Imprezy te organizowane są we współpracy z największymi w kraju dostawcami oprogramowania takimi jak: Adobe, Autodesk, Corel czy Microsoft. BTC jest również dostawcą specjalistycznego oprogramowania. Spółka jest częścią grupy kapitałowej BTC, w której skład wchodzą: BTC Sp. z o.o., BTC CONNECT Sp. z o.o. oraz MIKROAUDYT Sp. z o.o. .

Obecnie spółka posiada blisko 700 klientów, wśród których wyróżnić można m.in.: urzędy i instytucje publiczne, jednostki samorządowe, organizacje pozarządowe, instytucje badawcze i firmy z wszelkich branż wykorzystujące systemy do wspomagania zarządzania i decyzji.

Przeprowadzane przez firmę audyty są uznawane i certyfikowane przez producentów oprogramowania: Microsoft, Adobe, Autodesk. Firma posiada kwalifikacje do świadczenia usług audytu: oprogramowania, sprzętu komputerowego, bezpieczeństwa oraz wydawania certyfikatów, legalności oprogramowania Microsoft, Adibe i Autodesk, wydruków, bezpieczeństwa informacji, bezpieczeństwa procesów, bezpieczeństwa technologii sieciowych, bezpieczeństwa sieci bezprzewodowych (Wi-Fi), aplikacji sieciowych oraz WWW oraz szkoleń i doradztwa.

Spółka jest certyfikowanym partnerem handlowym firmy Microsoft i posiada tytuł Microsoft Certified Partner. Potwierdzeniem jakości usług jest wdrożony system zarządzania jakością potwierdzony certyfikatem ISO 9001:2000. Certyfikat w zakresie audytów legalności i audytów bezpieczeństwa Spółka uzyskała jako pierwsza firma w kraju. Ponadto współpracuje z firmą Intel posiadając status Intel Software Partner oraz Citrix Systems w obszarze wirtualizacji, strumieniowania aplikacji i desktopów. Posiada również status Oracle Silver Partner.

Przedsiębiorstwo jest także producentem oprogramowania do zarządzania infrastrukturą IT „e-Audytor” – oprogramowanie umożliwiające kompleksowe zarządzanie majątkiem IT, „e-Inventory” – oprogramowania do automatycznej inwentaryzacji zasobów IT oraz eHelpDesk – system zapewniający wsparcie techniczne przedsiębiorstwom i instytucjom. Program „e-Audytor” zdobył tytuł Produktu Roku 2010, oprogramowania służącego do zarządzania zasobami IT, ewidencji oprogramowania, audytów sprzętu komputerowego i inwentaryzacji zasobów informatycznych. System e-Audytor jest używany w chwili obecnej przez blisko 500 tysięcy użytkowników na terenie całego kraju.

Firma jest członkiem Polskiej Izby Informatyki i Telekomunikacji oraz Północnej Izby Gospodarczej i Zachodniopomorskiego Klastra ICT.

Spółka jest również założycielem i opiekunem portalu bezbarier.pl zrealizowanego we współpracy z Polską Agencją Rozwoju Przedsiębiorczości. Serwis ten pomaga osobom niepełnosprawnym w znalezieniu zatrudnienia, a potencjalnym pracodawcom umożliwia znalezienie oraz angaż ambitnych pracowników.

Pomimo stosunkowo krótkiej historii firma posiada już liczne wyróżnienia i nagrody, które stanowią potwierdzenie dynamicznego rozwoju firmy, a także wysokiej jakości oferowanych przez nią produktów i usług, w tym: Produkt Roku 2010 dla narzędzia e-Audytor, nominację w Konkursie Gospodarczym Prezydenta Miasta Szczecin za rok 2009 w kategorii Przedsiębiorstwo Innowacyjne, Laur i nominację w Konkursie Gospodarczym Prezydenta Miasta Szczecin za rok 2008, Produkt Roku


59

2008 dla systemu e-Audytor, nominację do gospodarczej Nagrody Marszałka Województwa Zachodniopomorskiego za rok 2008 w kategorii Firma Roku oraz nominację do Gospodarczej nagrody Prezydenta Miasta Szczecin za rok 2007, w kategorii Mikroprzedsiębiorca.

IT Serwis – http://www.itserwis.net/

Przedsiębiorstwo powstało w 2001 roku, po wyodrębnieniu z części szczecińskiego oddziału ITT Computer SA. Spółka działa głównie na terenie województwa zachodniopomorskiego, jednak posiada także swoje file w innych regionach kraju. Główne biuro firmy znajduje się w Szczecinie, poza nim spółka posiada także biura regionalne w Toruniu i Sopocie oraz przedstawiciela handlowego w Łodzi. Liczba oddziałów handlowych firmy stale rośnie, obecnie trwa pozyskiwanie partnerów handlowych na terenie Małopolski oraz Śląska.

Głównym obszarem działalności firmy jest serwis drukarek. Przedsiębiorstwo jest autoryzowanym punktem serwisowym produktów firmy HP, ponadto naprawia także drukarki innych firm, plotery, drukarki wielkoformatowe oraz komputery i laptopy wiodących producentów, a także konsole do gier. Spółka prowadzi także sprzedaż części zamiennych do drukarek oraz zestawów i akcesoriów komputerowych. Usługi firmy skierowane są przede wszystkich do małych, średnich i dużych firm.

Poza naprawą sprzętu przedsiębiorstwo oferuje także outsourcing IT, usługi teleinformatyczne, consulting IT oraz integrację systemów komputerowych, produkcyjnych i administracyjnych.

Research & Engineering Center Sp. z o.o. – http://www.rec-global.com/pl

Spółka jest wrocławską firmą, założoną w 2007 roku, jednak jej historią sięga roku 2000. W Koszalinie znajduje się jej druga siedziba. Firma działa na arenie międzynarodowej, dlatego posiada rozbudowaną sieć przedstawicieli handlowych na całym świecie, m.in. w Stanach Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii, Holandii, Niemczech, Austrii, Słowacji oraz Chorwacji. W firmie zatrudnionych jest ponad 100 inżynierów. Zakres usług spółki obejmuje wszystkie etapy cyklu życia systemu oprogramowania, rozpoczynając od wczesnych analiz wymagań oraz prototypów, a skończywszy na utrzymywaniu całego systemu.

W skład oferty przedsiębiorstwa wchodzą między innymi takie usługi jak naprawianie błędów, zarządzanie zmianami i helpdesk, a także zarządzanie projektem i programem projektów, doradztwo w zakresie technologii i rozwiązań przy definiowaniu wymagań systemów informatycznych, projektowanie, rozwój i testy oprogramowania, integracja systemów i wdrożenie, utrzymanie i migracja systemów oraz dystrybucja produktów szwedzkiej firmy Kvaser AB, zorientowanych na branże: motoryzacyjną, automatyki przemysłowej i urządzeń medycznych. W czasie pracy nad projektem firma wykorzystuje najnowsze metod zarządzania, takie jak PMP®, PMI® i PRINCE2® oraz modeli realizacji projektu, jak Waterfall, V-Model oraz SCRUM®.

Spółka tworzy rozwiązania programistyczne będące odpowiedzią na konkretną potrzebę lub problem klienta. Do typowych projektów informatycznych tego typu można zaliczyć tworzenie: aplikacji webowych, desktopowych lub mobilnych, narzędzi wspomagających (np. obsługę procesów w firmie), stron internetowych, portali, systemów dla telekomunikacji, systemów sterowania, systemów przepływu informacji (workflow), systemów zarządzania (np. dokumentacją), systemów mobilnych, systemów opartych na lokalizacji GPS i/lub GSM. Projekty te firma realizuje dla przemysłów takich jak: motoryzacja, multimedia, telekomunikacja, urządzenia domowe, elektronika użytkowa, systemy wbudowane, Internet, New Media, bankowość, ubezpieczenia, sektor publiczny.


60

W celu zapewnienia najwyższych standardów jakościowych firma wdrożyła System Zarządzania Jakością zgodny ze standardami ISO9001:2008 certyfikowany przez TUV Rheinland.

Inżynierowie pracujący w firmie podjęli współpracę w ramach programu INFER – Computational Intelligence Platform for Evolving and Robust Predictive Systems, która ma na celu zbudowanie inteligentnej platformy („uczącej” się aplikacji), umożliwiającej rozwój i implementację systemów eksploracji danych, prognostycznych i inteligencji biznesowej w różnych gałęziach przemysłu na świecie. Projekt prowadzony jest przez Smart Technology Research Centre (STRC) - School of Design Engineering and Computing (DEC) of the Bournemouth University (BU) z Wielkiej Brytanii. Oprócz REC udział w projekcie bierze także Evonik Industries z Niemiec.

Przedsiębiorstwo zostało zakwalifikowane do programu „Polscy czempioni”, który będzie polegał na wspieraniu lokalnych firm, działających globalnie. Pomoc ma obejmować m.in. takie obszary jak: zdobywanie środków pomocowych, dostosowanie siatki połączeń autobusowych, uwiarygodnianie polskich firm w oczach zagranicznych przedsiębiorców, pomoc w pracach badawczo – rozwojowych we współpracy z Wrocławskim Centrum Badań EIT+, pomoc w marketingu i promocji itp. W imieniu miasta Wrocławia program będzie realizowała Agencja Rozwoju Aglomeracji Wrocławskiej.


61

4. Województwo zachodniopomorskie regionem opartym na wiedzy

4.1. Potencjał badawczy w zakresie badań nad nowymi technologiami

Potencjał badawczy Polski

Podstawowymi czynnikami determinującymi konkurencyjność oraz rozwój ekonomiczny kraju są nowoczesne technologie oraz zdolność innowacyjna. Na rozwój regionu wpływa przede wszystkim funkcjonowanie firm innowacyjnych, które transferują technologie ze sfery nauki do gospodarki oraz zatrudniają wysoko wyspecjalizowanych specjalistów. Nakłady Polski na badania w zakresie nowych technologii w porównaniu z innymi krajami Europy i świata są bardzo niskie. Pomimo wysokiego tempa wzrostu gospodarczego, Polska nadal nie osiągnęła średniej unijnej i znajduje się w grupie krajów najmniej innowacyjnych. Przeciętne wydatki na badania i rozwój (B+R, R&D) w Unii Europejskiej wynoszą 1,84 proc. PKB. W Polsce przez wiele lat utrzymywały się na poziomie 0,56 – 0,6 proc. PKB, teraz dochodzą do 0,8 proc., ale wciąż jest to znacznie poniżej unijnej średniej. Rząd planuje, że w 2020 r. wydatki na badania i rozwój sięgną od 1,45 do 1,9 proc. polskiego PKB. Obecnie w rankingach innowacyjności wyprzedzamy jedynie Bułgarię, Rumunię i Cypr. Największe nakłady ponoszone są na przemysł farmaceutyczny (co wymuszają przepisy np. w postaci obowiązkowych badań klinicznych nowych leków) oraz na branżę IT. Procentowy udział przedsiębiorstw innowacyjnych wśród działających w UE przedsiębiorstw wynosi 54,1%, zaś w Polsce 24,5% i współczynnik ten maleje.

Według danych GUS w 2009 r. w Polsce działało 1 157 jednostek prowadzących działalność badawczo – rozwojową, z czego 697 stanowiły przedsiębiorstwa. W sektorze badawczo – rozwojowym na koniec 2009 roku w Polsce było zatrudnionych 119 682 osób, z czego 37% (44 471 osób) posiadało tytuł naukowy doktora, 32% było ze stopniem naukowym poniżej doktora (38 661) a stopniem naukowym profesora dysponowało 9 726 osób40.

W Polsce, działalność B+R jest w większości finansowana przez budżet państwa (ok. 58,5%), w 24,5% przez podmioty gospodarcze oraz w 17,0% finansowanie pochodzi z innych źródeł. Duże znaczenie ma fakt bezpośrednich inwestycji zagranicznych w sektorze badań i rozwoju, które mają istotny wpływ na prężny rozwój tej sfery biznesu. W 2008 roku przedsiębiorstwa i pozostałe instytucje prowadzące działalność badawczą przeznaczyły na badania 7,7 mld PLN, z czego na badania podstawowe 2,3 mld PLN. Na nauki techniczne przypadało 52,2%, nauki przyrodnicze 22,1%, a na nauki społeczno-humanistyczne 8,6%41. W celu koordynacji licznych programów badawczych w 2007

roku powołano Narodowe Centrum Badań i Rozwoju, którego głównym celem jest zarządzanie i realizacja strategicznych programów badań naukowych i prac rozwojowych, wspieranie komercjalizacji i innych form transferu wyników badań naukowych do gospodarki, które bezpośrednio przekładają się na rozwój innowacyjności.

W kraju znajduje się 458 uczelni wyższych, z czego 132 państwowe (18 z nich to uczelnie techniczne, zatrudniające razem ponad 25 tys. pracowników), a 326 ma charakter uczelni niepublicznych. Ogółem na uczelniach wyższych zatrudnionych jest 87 789 pracowników, w tym 75 762 na uczelniach publicznych, a 12 027 na uczelniach niepublicznych. Na terenie Polski znajduje się również ponad 200 placówek badawczo rozwojowych (98 tys. pracowników naukowo - badawczych),

40 http://www.paiz.gov.pl/sektory/research_and_development

41 http://www.paiz.gov.pl/sektory/research_and_development


62

w skład których wchodzą: placówki Polskiej Akademii Nauk, wyspecjalizowane i samodzielnie działające Jednostki Badawczo-Rozwojowe oraz instytucje wspomagające.

W Polsce działalność badawczo – rozwojowa rozwija się przede wszystkim w branżach42:

• motoryzacja;

• elektronika;

• telekomunikacja;

• IT, Internet;

• lotnictwo;

• biotechnologia;

• biochemia;

• inżynieria medyczna

• inżynieria farmaceutyczna;

• nowatorskie technologie;

• budownictwo.

Pozytywne doświadczenia i doskonałe rezultaty firm posiadających swoje centra badawczo - rozwojowe sprawiają, że większość decyduje się na zwiększenie zakresu i skali działalności. I tak, np. firma Nokia Siemens Networks zwiększyła zatrudnienie we wrocławskim ośrodku o 40%, a firma Motorola z roku na rok zwiększa zatrudnienie w swoim centrum softwarowym w Krakowie (obecnie zatrudnia 1000 specjalistów). Potencjalnymi korzyściami dla inwestorów związanymi z offshoringiem / outsourcingiem działalności B+R w Polsce są:

• niskie koszty prowadzenia działalności B+R w Polsce;

• dostęp do wykwalifikowanej kadry, duży potencjał rozwojowy - duża liczba młodych wykształconych pracowników znających języki obce;

• duże możliwości rozwoju współpracy przedsiębiorstw ze środowiskiem naukowym;

• stabilny wzrost polskiej gospodarki i bezpieczeństwo badań;

• uczelnie wyższe i instytuty badawcze, otwierające się na tworzenie klastrów w ramach współpracy krajowej i międzynarodowej,

• zachęty inwestycyjne;

• korzystna lokalizacja w centrum Europy.

Największe nakłady wg GUS na działalność innowacyjną przeznaczają firmy przemysłowe z województwa mazowieckiego i śląskiego. Ich udział w ogóle nakładów wynosił odpowiednio 22,2% i 21,6%. Po drugiej stronie są firmy z województwa lubuskiego (udział 1,4%) oraz z opolskiego, świętokrzyskiego i warmińsko-mazurskiego (1,7%).

42

Centra R&D w Polsce przegląd 75 komercyjnych ośrodków rozwojowych IT, Monitor IT, Publikacja DiS, Numer 6 (273), 17 marca 2008


63

Polska znajduje się w czołówce Unii Europejskiej jeśli chodzi o wzrost liczby młodych pracowników w sektorze badań i rozwoju (w wieku 25 - 34 lata), jak również ich udział w całkowitej liczbie osób zatrudnionych w działalności badawczo – rozwojowej. Szacuje się, że zagraniczne firmy zainwestowały w 2010 roku ok. 100 mln USD w centra badawczo - rozwojowe.

Wykres 9. Największe centra badawczo – rozwojowe w Polsce w sektorze BPO

Źródło: Polska Agencja Informacji i Inwestycji Zagranicznych, dział R&D, http://www.paiz.gov.pl/sektory/research_and_development

Potencjał badawczy branży IT

Według ocen DiS43 aktywność B+R w branży IT wykazuje w kraju około 1000 firm. Jest to bardzo duża grupa, zatrudniająca blisko 19 tys. osób specjalizujących się w rozwoju produktów i prowadzeniu wielu innych ciekawych projektów badawczych. W ostatnich latach w Polsce obserwowany jest rozwój informatycznych przedsięwzięć badawczo-rozwojowych. Przeprowadzona przez DiS w marcu 2008 r. analiza 75 najbardziej innowacyjnych firm, zatrudniających łącznie ponad 8 tys. badaczy, wykazuje wzmożoną aktywność zarówno podmiotów międzynarodowych, jak i krajowych.

Wg raportu DiS łączna roczna wartość nakładów na działalność B+R w 75 badanych firmach wynosiła w 2006 r. 852,8 mln zł. Z tego firmy polskie wydały 322,4 mln zł, a zagraniczne 530,4 mln zł. W tym czasie Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego przeznaczyło na działalność B+R ok. 3,3 mld zł, z czego na projekty badawcze i celowe w dziedzinie wszystkich nauk technicznych wydatkowano ok. 537,6 mln zł.

Najbardziej popularnym celem badań w analizowanych przez DiS raporcie były aplikacje ERP i pokrewne, takie jak obsługa finansów czy BI (razem 17 przypadków firm na 75 badanych). Drugim co do popularności celem aktywności B+R okazała się telekomunikacja (10 przypadków, przy największym zatrudnieniu badaczy), trzecim zaś media i rozrywka (9), w której to dziedzinie prowadziło badania tyle samo podmiotów, co w technologiach systemowych. Segment mediów i 43 Centra R&D w Polsce przegląd 75 komercyjnych ośrodków rozwojowych IT, Monitor IT, Publikacja DiS, Numer 6 (273), 17 marca 2008


64

rozrywki jest też trzecim w kolejności celem prac B+R pod względem liczby zatrudnianych specjalistów. Tematyka technologii systemowych zajmuje pod tym względem dopiero piąte miejsce.

Ranking miast Polski pod względem liczby pracujących w badanych firmach przeprowadzono z uwzględnieniem danych o zatrudnieniu w konkretnych oddziałach pionów B+R analizowanych 75 firm. Takie podejście ujawniło, że Kraków jest w Polsce najbardziej popularnym jeśli chodzi o sumaryczną wielkość zatrudnienia w działach B+R analizowanych firm (24,7%, 2040 osób), przy drugiej w kraju liczności tych, które właśnie tutaj wybrały swoją lokalizację (14). Warszawa zatrudnia nieco mniej pracujących o badanym profilu (22,4%, 1848 osób), przy czym na lokalizację swoich działów badawczych zdecydowało się tutaj ponad dwa razy więcej firm (30), niż w Krakowie.

Style organizacji badań prowadzonych przez firmy krajowe i zagraniczne nieco różnią się od siebie. Firmy krajowe prowadzą prace B+R zazwyczaj na potrzeby własne, żeby ulepszyć swoje produkty i usługi. Pojawiają się też projekty finansowane przez UE, które są zlecane firmom. Firmy krajowe rzadziej współpracują ze sobą przy pracach badawczo-rozwojowych nakierowanych na tworzenie nowych produktów. Wyjątkiem są prace finansowane przez UE, która w wielu przypadkach taką kooperację po prostu wymusza. Firmy zagraniczne dość często, dla obniżenia kosztów, wzajemnie zlecają sobie prace B+R. Coraz częściej też tworzą specjalne podmioty, które są wspólnym przedsięwzięciem kapitałowym nawet konkurujących ze sobą firm.

Według badań DiS już teraz krajowi specjaliści stali się lepiej widoczni w pewnych niszach produktów i oprogramowania, w które zainwestowali zagraniczni sponsorzy. Ich inwestycje zdominowały takie dziedziny prowadzonych w Polsce badań, jak rynek CAD-GIS, telekomunikacja, media i rozrywka, czy technologie systemowe. Znacznie mniejszy jest wkład inwestorów międzynarodowych w krajowy rozwój systemów zarządzania przedsiębiorstwami (w tym ERP), energetyki oraz sektora publicznego.

Wykres 10. Miasta gdzie zatrudniono najwięcej informatyków w działach R&D

(100%=8243 zatrudnionych ogółem w R&D w 75 firmach).

Źródło: Centra R&D w Polsce przegląd 75 komercyjnych ośrodków rozwojowych IT, Monitor IT, Publikacja DiS, Numer 6 (273), 17 marca 2008


65

Potencjał badawczy województwa zachodniopomorskiego

Pod względem liczby jednostek prowadzących działalność badawczą i rozwojową, województwo zachodniopomorskie zajmuje 10 miejsce w kraju. Prowadzą ją głównie szkoły wyższe oraz jednostki rozwojowe, w szczególności przedsiębiorstwa przemysłowe. Oprócz swojej podstawowej działalności firmy posiadające własne zaplecze badawczo-rozwojowe prowadzą przede wszystkim prace mające na celu zastosowanie istniejącej już wiedzy, uzyskanej dzięki badaniom podstawowym i stosowanym, do opracowania nowych lub istotnego ulepszania istniejących materiałów, urządzeń, wyrobów, procesów czy usług.

W województwie zachodniopomorskim w 2010 roku około 1700 osób było zatrudnionych w działalności badawczo-rozwojowej (w ekwiwalentach pełnego czasu pracy) i liczba ta systematycznie maleje od 2006 roku. W 2009 roku liczba pracowników działalności badawczo- rozwojowej w województwie zachodniopomorskim wynosiła 2,4 osoby na 1000 aktywnych zawodowo. Działalność B+R w województwie zachodniopomorskim ukierunkowana jest głównie na badania podstawowe i stosowane, w toku których pozyskiwana jest nowa wiedza o konkretnym zastosowaniu praktycznym. W dużo mniejszym zakresie prowadzone są prace rozwojowe, polegające na zastosowaniu istniejącej już wiedzy.

W województwie zachodniopomorskim finansowanie działalności badawczo- rozwojowej opiera się głównie na sektorze szkolnictwa wyższego, który w roku 2009 przeznaczył na ten cel blisko 98 mln zł. Środki przedsiębiorstw stanowiły niewiele ponad 13% ogółu środków finansujących badania. Nakłady na działalność badawczo- rozwojową wyniosły w województwie w 2009 roku 117,8 mln zł. 88,2 mln zł to wydatki bieżące, w tym 42,2 mln zł koszty osobowe. Nakłady inwestycyjne na środki trwałe wyniosły łącznie 29,6 mln zł, z czego 21,7 mln zł przeznaczono na zakup aparatury naukowo- badawczej, maszyn i urządzeń technicznych (niemal 80% tej kwoty wydatkowały szkoły wyższe, pozostałe 20% jednostki pozauczelniane).

W 2009 roku na badania podstawowe przeznaczono w województwie 42 mln zł. ( 48% ogólnej kwoty wydatków bieżących). Na badania stosowane, które w 2009 r prowadziły tylko szkoły wyższe, wydano 27,8 mln zł ( 31,5%). Pozostałą część wydatków bieżących, czyli 18,4 mln zł przeznaczono na prace rozwojowe44.

W regionie działają 22 wyższe uczelnie. Największe to Uniwersytet Szczeciński, Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny, Pomorska Akademia Medyczna, Akademia Morska, Politechnika Koszalińska, Zachodniopomorska Szkoła Biznesu. Kadra naukowa zatrudniona na uczelniach województwa w roku akademickim 2007/2008 roku składała się z 4 199 nauczycieli akademickich, w tym 2 004 ze stopniem doktora i 481 ze stopniem doktora habilitowanego oraz 970 z tytułem profesora. W 2008 roku przyznano 178 stopni doktorskich, głównie w naukach technicznych (m.in. 17 z dziedziny budowy i eksploatacji maszyn, 14 w dziedzinie informatyki i 11 z dziedziny technologii chemicznej) oraz w naukach medycznych (38 w dziedzinie medycyny i 9 w dziedzinie biologii medycznej). Stopień doktora habilitowanego uzyskało 39 osób, w tym aż 17 osób na Pomorskiej Akademii Medycznej, na Akademii Rolniczej w Szczecinie (7 osób) a także na uczelniach technicznych (6 osób)45. Zdecydowana większość kadry sfery naukowo- badawczej w województwie

44 http://www.eregion.wzp.pl/nauka.html



66

zachodniopomorskim zatrudniona jest w szkolnictwie wyższym. Pozostała część to pracownicy jednostek rozwojowych i naukowych, zaledwie 3,6% kadry to pracownicy przedsiębiorstw.

Do głównych ośrodków naukowo badawczych w regionie należą: Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny (Instytut Polimerów, Instytut Inżynierii Materiałowej, Zakład Tworzyw Polimerowych, Instytut Technologii Chemicznej Organicznej, Zakład Opakowalnictwa i Biopolimerów), Instytut Badawczo-Rozwojowy Zaawansowanych Technologii Informatycznych WINFOR, Instytut Melioracji i Użytków Zielonych - Zachodniopomorski Ośrodek Badawczy, Instytut Morski w Gdańsku - Oddział Szczecin, Zakład Gospodarki Wodnej i Inżynierii Morskiej, Morski Instytut Rybacki - Zakład Sortowania i Oznaczania Planktonu w Szczecinie, Okręgowa Stacja Chemiczno-Rolnicza w Szczecinie i w Koszalinie, Ośrodek Badawczy Ekonomiki Transportu w Warszawie Zakład Ekonomiki i Transportu Międzynarodowego, Państwowy Instytut Geologiczny - Oddział Pomorski, Polska Akademia Nauk - Instytut Budownictwa Wodnego - Pracownia Oceanotechniki, Polska Akademia Nauk - Oddział w Gdańsku, Filia w Szczecinie, Polskie Towarzystwo Mechaniki Teoretycznej i Stosowanej - Oddział Terenowy, READ-GENE S.A., Gryfitlab Sp. z o.o., Baltic Wind Polska Sp. z o.o.

Głównymi jednostkami badawczymi z zakresu informatyki w województwie zachodniopomorskim są: Wydział Informatyki Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego oraz Wydział Elektroniki i Informatyki Politechniki Koszalińskiej. Na Wydziale Elektroniki i Informatyki Politechniki Koszalińskiej funkcjonują katedry: Inżynierii Komputerowe, Podstaw Elektroniki, Systemów Cyfrowego Przetwarzania Sygnałów, Systemów Elektronicznych, Telekomunikacji, Podstaw Informatyki

i Zarządzania, Systemów Multimedialnych i Sztucznej Inteligencji, Pedagogiki. Natomiast w skład Wydziału Informatyki ZUT wchodzą: Katedra Architektury Komputerów i Telekomunikacji, Katedra Inżynierii Finansowej, Katedra Inżynierii Oprogramowania, Katedra Inżynierii Systemów Informacyjnych, Katedra Metod Sztucznej Inteligencji i Matematyki Stosowanej oraz Katedra Systemów Multimedialnych. Potencjał naukowy Wydziału Informatyki został w ostatnim czasie znacząco wzmocniony dzięki realizacji projektu dofinansowanego z UE związanego z wyposażeniem Wydziału Informatyki w nowoczesne laboratoria. W ramach projektu powstały: Laboratorium Internetowych Systemów Inżynierii Finansowej, Laboratorium Inteligentnych Systemów Monitoringu, Laboratorium Inżynierii Bezpieczeństwa Systemów Informatycznych, Laboratorium Systemów Obliczeniowych Wielkiej Mocy, Laboratorium Systemów Technicznych, Laboratorium Informatyki Medycznej. Wszystkie Laboratoria wyposażono w specjalistyczną aparaturę badawczą, co pozwala na realizację wielu perspektywicznych projektów badawczych.

Zachodniopomorscy naukowcy odnoszą największe sukcesy w działalności badawczo-rozwojowej w następujących dziedzinach:

• synteza wysokiego poziomu systemów sprzętowo-programowych;

• metody projektowania sieci komputerowych przewodowych oraz bezprzewodowych;

• optymalizacja algorytmów przetwarzania i reprezentacji danych przy realizacji nowoczesnych metod oraz technik transmisyjnych;

• współbieżne projektowanie systemów informatycznych z elementami mechaniki i elektroniki z wykorzystaniem reprogramowalności oraz rekonfigurowalności sprzętowej (FPGA);

• modele i systemy wielokryterialnej analizy i optymalizacji decyzji;

• analiza metod prognozowania stanów przedsiębiorstwa;

• organizacja i zarządzanie firmą wirtualną;


67

• modele symulacyjne;

• opracowanie zasad, metod i algorytmów tworzenia kompilatorów podzbioru języka VHDL do syntezy układów logicznych oraz ich implementacja;

• opracowanie metod i algorytmów kompilatorów maszyn równoległych i systemów rozproszonych w części zrównoleglenia w sposób efektywny pętli programów sekwencyjnych;

• polityka kontroli dostępu w rozproszonych systemach sieciowych;

• systemy składania bezpiecznego podpisu elektronicznego w środowisku rozproszonym;

• systemy wspomagania zarządzaniem w czasie rzeczywistym z wykorzystaniem technologii internetowych;

• nauczanie zdalne;

• poligrafia cyfrowa;

• opracowanie nowych metod sztucznej inteligencji, ekstrakcji wiedzy z baz danych, maszynowego uczenia i stosowania ich do rozwiązywania różnorodnych problemów rzeczywistych (technicznych, medycznych);

• automatyczne myślenie, logika rozmyta, słowne baz wiedzy;

• modelowanie i symulacja komputerowa procesów fizycznych, technicznych, ekonomicznych i technologicznych;

• sterowanie obiektami dynamicznymi, w tym sterowanie inteligentne;

• synteza i analiza obrazów cyfrowych (metody Ray-tracing, Image Based Rendering, obrazy HDR);

• techniki biometryczne (identyfikacja osób na podstawie twarzy i odcisku palca);

• informatyka medyczna (przetwarzanie obrazów stosowanych w medycynie);

• komunikacja człowiek-komputer (inteligentni agenci, analiza języka naturalnego);

• geoinformatyka (systemy informacji przestrzennej, numeryczne modele terenu).

Spory potencjał badawczy w dziedzinie informatyki ma też Szczeciński Park Naukowo-Technologiczny, który będzie rozbudowywany w kilku fazach między 2010 a 2020 rokiem. Pierwszy budynek został otwarty w 2010r. Szczecin, jako największe miasto województwa zachodniopomorskiego stanowi jego centralny punkt, w którym skupiają się różnorodne podmioty realizujące oraz wspomagające działania innowacyjne i badawczo – rozwojowe.

Do cennych inicjatyw zwiększających potencjał badawczy województwa zachodniopomorskiego w technologiach ICT można zaliczyć powołane w ramach Regionalnego Centrum Innowacji i Transferu Technologii – Branżowe Centrum Kompetencji dla sektora ICT, które ma być z założenia jednostką wykonującą przede wszystkim badania kontraktowe w oparciu o wspólne uzgodnienia z podmiotami gospodarczymi, a także oferujące usługi dopasowane do potrzeb przedsiębiorstw. Centrum ma również za zadanie skupić się na kreowaniu nowych rozwiązań przekraczających obecny stan techniki, będąc aktywną jednostką w zakresie rozwoju umiejętności oraz transferu technologii do przedsiębiorstw46.

46

http://it.rsi.org.pl/index.php/pl/Idea-77.html


68

Omawiając potencjał badawczy województwa zachodniopomorskiego warto podkreślić bardzo dobrą współpracę uczelni informatycznych z lokalnymi przedsiębiorstwami. Poprzez podpisanie licznych porozumień o współpracy, a także dzięki dużemu zaangażowaniu władz Wydziału Informatyki ZUT liczni przedsiębiorcy współpracują ściśle z wydziałem zarówno na polu badawczo-rozwojowym (wspólne prace badawcze, zakup aparatury badawczej) jak i dydaktycznym (prowadzenie dodatkowych zajęć i kursów dla studentów przez specjalistów z firm, organizacja licznych staży, konkursów, praktyk, kursów certyfikujących).

Dzięki ścisłej współpracy obie strony odnoszą liczne korzyści: przedsiębiorcy mogą prowadzić wspólne prace badawcze z naukowcami wykorzystując ich potencjał oraz mogą przygotowywać w ramach programu studiów studentów do podjęcia pracy zawodowej w specjalizacjach, na które istnieje zapotrzebowanie natomiast uczelnia wzbogaca swoją ofertę dydaktyczną i potencjał naukowy (sprzętowy, ludzki) podnosząc dzięki temu swoją rangę i atrakcyjność a także ma możliwość pracy naukowej nad zagadnieniami mającymi kluczowe znaczenie dla firm z regionu.

4.2. Zapotrzebowanie branżowych przedsiębiorstw na nowe technologie

Dla firm funkcjonujących w Szczecinie i regionie najistotniejszą barierą w rozwoju i aktywności innowacyjnej jest utrudniony dostęp do środków finansowych, wysoki koszt wdrażania innowacji, brak wykwalifikowanej kadry lub jej zbyt teoretyczna wiedza, słaba komunikacja pomiędzy podmiotami gospodarczymi, niskie zainteresowanie usługami wspierającymi działania innowacyjne i niewłaściwe dostosowanie tej oferty do potrzeb, niewielki zakres współpracy między nauką i praktyką, a co za tym idzie – słaby transfer nowych technologii i know-how do gospodarki (niewielka liczba wdrożeń oraz patentów i znaków ochronnych zgłaszanych w Szczecinie i regionie).

Na liście najbardziej innowacyjnych firm polskich w „Rzeczpospolitej” w 2009 r. górują tylko dwie z województwa: Zakłady Chemiczne Police SA (56. miejsce) oraz Fosfan SA (59. miejsce)47.

System innowacji i transferu technologii regionu zachodniopomorskiego w aktualnym kształcie nie jest dobrze dopasowany do potrzeb branży IT aczkolwiek warto zauważyć dynamiczne zmiany w tej dziedzinie. Przedsiębiorstwa branży informatycznej, które wdrażają nowoczesne rozwiązania technologiczne wymagają wsparcia ze strony jednostek badawczo-rozwojowych, zapewnienia dostępu do nowych technologii i informacji, a także wsparcia finansowego. Potrzeby w zakresie innowacji i technologii dla tej grupy firm dotyczą wsparcia ich działań w zakresie poprawy jakości produktów, oszczędności kosztów i poprawy zarządzania, zwiększenia dostępu do środków finansowych i nowych technologii. Stąd potrzeba rozwoju nowoczesnych usług doradczych dla tej grupy firm, instytucji finansujących projekty innowacyjne o wysokim ryzyku. Obserwuje się coraz liczniejsze kontakty firm z tymi instytucjami. Jest dużą szansą, że w najbliższych latach miejscem kontaktów firm z branży informatycznej będzie mógł się stać Szczeciński Park Naukowo-Technologiczny (SPNT), a także pozostałe Parki Technologiczne działające w regionie. Przeprowadzka SPNT do nowej siedziby przy ul. Niemierzyńskiej powinna być silnym impulsem prorozwojowym przyciągającym kolejnych partnerów do współpracy. Również istniejące i nowopowstające instytucje: Zachodniopomorskie Centrum Zaawansowanych Technologii, Regionalne Centrum Innowacji i Transferu Technologii, Polska Fundacja Przedsiębiorczości, Centrum Rozwoju Biznesu, Branżowe Centrum Kompetencji dla sektora ICT,

47 Raport o stanie miasta Szczecin 2010, Wydział Rozwoju Miasta UM Szczecin.


69

Klaster ICT Pomorze Zachodnie, czy akademickie inkubatory przedsiębiorczości wspierają wszechstronnie przedsiębiorstwa z branży IT.

Natomiast ciągle brakuje efektywnego przepływu informacji i wzorów współpracy. Pomimo istnienia licznych portali internetowych czy też Klastera ICT Pomorze Zachodnie kojarzącego branżę IT z województwa zachodniopomorskiego brakuje wiodącego ośrodka mogącego stać się centrum, wokół którego skupi się cała branża i skąd będzie czerpała bieżące informacje i wzorce współpracy. Zbyt duża liczba ośrodków wspierających powoduje rozproszenie informacji, a proponowane przez nich wzorce współpracy często dublują się lub kolidują ze sobą nawzajem. Branżowe przedsiębiorstwa najczęściej zwracają uwagę na trudności w znalezieniu partnerów do współpracy w zakresie działalności innowacyjnej i tym samym wdrażania nowoczesnych rozwiązań technologicznych.

Analizując obszar potencjalnej współpracy przedsiębiorstw z województwa zachodniopomorskiego z uczelniami – na podstawie przeprowadzonych badań przez Regionalne Centrum Innowacji i Transferu Technologii (przy tworzeniu Branżowego Centrum Kompetencji w zakresie informatyki) można zauważyć, że przedsiębiorcy wyrażają największe zainteresowanie w dziedzinie nowych technologii związanych z:

• urządzeniami mobilnymi (24 pkt.);

• marketingiem w Internecie i sklepami internetowymi (19 pkt.);

• problemami bezpieczeństwa, podpisem cyfrowym (14 pkt.);

• bazami danych (13 pkt.);

• grafiką i systemami przetwarzania obrazów (13 pkt.);

• sieciami komputerowymi i telekomunikacją (12 pkt.).

Branżowe przedsiębiorstwa w regionie w ramach współpracy z jednostkami badawczo-rozwojowymi nastawione są głównie na pozyskiwanie wykwalifikowanej kadry (absolwenci kierunku informatyka o specjalności będącej głównym profilem działania przedsiębiorstwa, naukowcy wyrażający chęć podjęcia pracy w przedsiębiorstwie) oraz sporadycznie pozyskiwaniu gotowych rozwiązań lub zlecaniu ich do opracowania instytucjom badawczym.

Mała liczba zleceń na opracowanie nowych technologii wynika głównie z faktu, że obecnie największe przedsiębiorstwa ICT w regionie zatrudniają na tyle dużą liczbę pracowników, że są w stanie tworzyć własne działy B+R pracujące nad nowymi technologiami, natomiast małe przedsiębiorstwa często dysponują niewystarczającymi środkami na opracowanie i wdrożenie nowych rozwiązań i technologii. Przy czym w przypadku pozyskiwania nowych technologii ze świata nauki przedsiębiorcy bazują głównie na rozwiązaniach krajowych lub zagranicznych odpowiednio je adaptując i modyfikując do swoich potrzeb (własnymi siłami lub przy współpracy z uczelniami).

Warto zwrócić uwagę na fakt, że często sposobem na pozyskanie nowych technologii przez przedsiębiorstwo jest też zatrudnienie naukowców, którzy je opracowali w ramach prowadzenia swoich prac badawczych, a następnie ich wdrożenie i komercjalizacja (ew. dalsze finansowanie badań) już pod szyldem zatrudniającej naukowców firmy. Umożliwia to pozyskanie dość tanim kosztem innowacyjnych technologii przez przedsiębiorstwo, a także zapewnia zatrudnianym naukowcom atrakcyjne wynagrodzenie i finansowanie dalszych prac badawczych. Przy czym dla najbardziej obiecujących technologii tworzone są większe zespoły pracownicze a naukowiec często przekształca się w menadżera projektu nadzorującego i kierującego dalszymi pracami rozwojowymi opracowanej


70

technologii. Tacy naukowcy bardzo często wnoszą duża wartość dodatnią do przedsiębiorstwa znacząco podnosząc jego wartość rynkową i rozszerzając jego potencjalne możliwości.

4.3. Dobre praktyki w zakresie transferu technologii z nauki do biznesu

Transfer technologii ze świata nauki do świata biznesu to jeden z podstawowych warunków innowacyjności gospodarki. Poszerzenie współpracy tych dwóch sektorów daje im obopólne korzyści, nie tylko finansowe. Potwierdzają to przykłady uczelni o światowym prestiżu, takich jak Cambridge czy Harvard. Uczelnie te potrzebują ogromnych środków finansowych na utrzymanie wysokiego poziomu swoich działań, firmy natomiast nowych technologii.

Nowoczesna i konkurencyjna gospodarka wymaga współcześnie innowacji trafiających na rynek i do konsumentów w postaci nowych produktów i usług. Zdolność do przekształcania wiedzy w nowe produkty, usługi, technologie, techniki marketingowe i rozwiązania organizacyjne decyduje o sukcesie rynkowym osób, przedsiębiorstw i całych gospodarek.

Innowacyjne rozwiązania wprowadzane w przedsiębiorstwach wpływają na ich działalność we wszystkich obszarach. Implementacja nowych technologii umożliwia wzrost wydajności, zmniejszenie zużycia materiałów i energii, skrócenie czasu wykonania, poprawę jakości i bezpieczeństwa pracy oraz przede wszystkim wytwarzanie nowych wyrobów o nowych właściwościach.

W wyniku wprowadzanych usprawnień wzrasta konkurencyjność oraz produktywność przedsiębiorstwa m.in. poprzez możliwe obniżenie kosztów produkcji, podniesienia jakości wyrobów, zwiększenia ich asortymentu, skrócenia czasu produkcji, podniesienia wydajności linii produkcyjnych itp. Czynniki te mają pozytywny wpływ na elastyczność przedsiębiorstwa, umożliwiając szybkie reagowanie na zmieniające się potrzeby rynku i dostosowanie oferty do oczekiwań odbiorców, co umożliwia wzrost sprzedaży zarówno na istniejących jak i nowych dla przedsiębiorstwa rynkach. Wprowadzaniu usprawnień służy działalność badawczo-rozwojowa przedsiębiorstw lub w wypadku jej braku transfer i implementacja technologii opracowanych przez inną jednostkę.

Transfer technologii to w szerokim rozumieniu proces przeniesienia wyników badań naukowych, myśli naukowej, procesów, patentów lub oryginalnych pomysłów do gospodarki w celu praktycznego zastosowania. Transfer technologii to proces pełniący funkcję swego rodzaju pomostu między nauką a biznesem oraz płaszczyzna, na której te dwa odmiennie środowiska mogą podejmować dialog.

Transfer technologii, jak również bezpośrednio z nim związana komercjalizacja wiedzy jest jednym z najbardziej skomplikowanych procesów występujących w przedsiębiorstwach. Schematyczne ujęcie tego procesu przedstawiono na poniższym rysunku.


71

Rysunek 1. Proces transferu technologii.

Źródło: Santarek K. (red.) „Transfer technologii z uczelni do biznesu. Tworzenie mechanizmów transferu technologii”, PARP 2008.

Wbrew sugerowanemu uproszczeniu transfer technologii nie jest procesem liniowym, lecz interaktywnym. W celu jego realizacji niezbędne jest przeprowadzenie następujących rodzajów prac:

• badania podstawowe – podejmowane w celu zdobycia nowej wiedzy o zjawiskach i faktach, nieukierunkowane na bezpośrednie zastosowanie w praktyce;

• badania stosowane – podejmowane w celu zdobycia nowej wiedzy ukierunkowanej na zastosowanie w praktyce;

• prace rozwojowe – prace wykorzystujące dotychczasową wiedzę, prowadzone w celu wytworzenia nowych lub istniejących materiałów, wyrobów, usług itd.;

• badania przemysłowe – planowane badania mające na celu pozyskanie wiedzy, która może być przydatna do opracowania nowych albo znaczącego udoskonalenia istniejących produktów, procesów lub usług;

• badania przedkonkurencyjne – przekształcanie wyników badań przemysłowych w projekty nowych, zmodyfikowanych produktów, łącznie z prototypem nieprzydatnym komercyjnie (nie obejmują one rutynowych lub okresowych zmian, nawet jeżeli zmiany te stanowią usprawnienie);

• prototypowanie – budowa prototypu;

• prace wdrożeniowe mające na celu wprowadzenie opracowanego rozwiązania technologicznego do praktyki przemysłowej48.

Pamiętać należy jednak, że spośród wielu pomysłów i koncepcji jedynie niektóre mają realne szanse na dalszy rozwój. Tylko nieliczne kierowane są do dalszych prac i wdrożenia.

Tworzenie nowych technologii, ich udoskonalanie, a następnie wdrażanie jest złożonym procesem realizowanym przez wiele podmiotów obejmujących jednostki naukowe (wyższe uczelnie, instytuty naukowe, jednostki badawczo-rozwojowe), przedsiębiorstwa (w tym małe i średnie), instytucje wsparcia i pośredniczące (banki, centra transferu technologii, firmy doradcze, i in.). Transfer technologii jest pojęciem szerszym i oznacza ogólnie upowszechnianie i przenoszenie wiedzy technicznej ze sfery (instytucji) nauki do zastosowań praktycznych (biznesu). Transfer technologii obejmuje wszelkie formy i kanały dyfuzji innowacji oraz wykorzystuje różne nośniki innowacji: wiedzę jawną (publikacje), wiedzę chronioną (patenty i licencje), sformalizowane kanały upowszechniania technologii (kursy, szkolenia, studia, targi, wystawy) oraz nieformalne kontakty (w tym z klientami,

48 Transfer technologii z uczelni do biznesu. Tworzenie mechanizmów transferu technologii, pod red. Santarek K., PARP 2008.


72

dostawcami, firmami doradczymi, ale także z firmami konkurującymi), fuzje i przejęcia firm, inwestycje zewnętrzne, zakup maszyn i urządzeń lecz również materiałów i komponentów do produkcji, itp.49.

W nowoczesnych gospodarkach na styku narodowego i regionalnych systemów innowacji powstaje funkcjonalny system transferu technologii i komercjalizacji wiedzy (STTiKW), obejmujący podmioty i mechanizmy umożliwiające przekształcanie wiedzy w nowe wyroby, usługi, technologie, rozwiązania organizacyjne i marketingowe. Powstaje swoista sieć łącząca te podmioty i mechanizmy, na której strukturę składają się:

• Instytucje sfery nauki i badań (instytuty naukowe, szkoły wyższe, centra badawcze, działy rozwojowe przedsiębiorstw, samodzielne laboratoria) tworzące podstawy nowej wiedzy i kreujące podaż pomysłów, idei, rozwiązań technologicznych, organizacyjnych.

• Innowatorzy (innowacyjni przedsiębiorcy, małe i średnie innowacyjne przedsiębiorstwa) przekształcający wiedzę, idee i pomysły w nowe rynkowe produkty, technologie i usługi.

• Ośrodki innowacji (parki i inkubatory technologiczne, centra transferu technologii, preinkubatory, akademickie inkubatory), wspierające procesy innowacyjne poprzez różnego typu formy pomocy i usługi proinnowacyjne.

• Wyspecjalizowane fundusze finansowania innowacji (fundusze kapitału zalążkowego, venture capital, anioły biznesu), oferujące specjalne narzędzia finansowania ryzyka wynikającego ze specyfiki procesów innowacyjnych.

• Rynkowi dostawcy usług doradczych, szkoleniowych i informacyjnych oferujący na komercyjnych zasadach pomoc w realizacji procesów transferu i komercjalizacji technologii50.

Dla zaistnienia efektywnego procesu transferu technologii konieczna jest współpraca

podmiotów generujących popyt i podaż na wiedzę. Zaspokajanie potrzeb przedsiębiorstw w zakresie

nowych rozwiązań wymaga wsparcia z zakresu usług proinnowacyjnych. Różne formy tego typu usług

umożliwiają absorpcję innowacji w przedsiębiorstwie w wyniku:

• poprawy dostępu do informacji naukowej, inicjowania kontaktów nauka – biznes;

• rozpoznania cech innowacyjnych produktu, technologii;

• ochrony prawnej dóbr niematerialnych wykreowanych przez przedsiębiorcę;

• wykreowania strategii rozwijania i wdrażania technologii i wiedzy;

• redukcji ryzyka rozwoju lub wdrażania technologii;

• określenia rynku, jego rozmiarów, potencjału i chłonności;

• tworzenia sieci współpracy, interakcji, kooperacji i wymiany doświadczeń;

• zapewnienia finansowania absorpcji i dyfuzji innowacji51.

Źródła pozyskania innowacji podzielić można na wewnętrzne (generowane wewnątrz firmy)

i zewnętrzne (pozyskiwane z źródeł zewnętrznych np. jednostek naukowo-badawczych, uczelni

49 Ibidem. 50 System transferu technologii i komercjalizacji wiedzy w Polsce – siły motoryczne i bariery, pod red. Matusiak K.B., Guliński J., PARP 2010. 51 Ibidem.


73

wyższych, innych przedsiębiorstw), przy czym transfer technologii ze źródeł zewnętrznych polegać

może nie tylko na przekazaniu technologii oraz jej wdrożeniu w przedsiębiorstwie nabywającym, lecz

także może obejmować modyfikacje bądź ulepszenia pozyskanej technologii w firmie nabywcy.

Proces transferu technologii związany z rozwojem innowacyjności i rynkowymi zastosowaniami

technologii może być realizowany na następujących płaszczyznach:

• nauka – biznes;

• biznes – nauka – biznes;

• biznes – biznes.

Przekazywanie technologii może się odbywać w kilku fazach i następuje na skutek zawarcia

umowy transferowej. Wśród typów umów dotyczących transferu technologii wyróżnić można:

• umowy o dokonanie i/lub wdrożenie innowacji (zlecające prace badawcze);

• umowy licencyjne, quasi-licencyjne i umowy o korzystanie z cudzego projektu wynalazczego;

• umowy o przeniesienie prawa;

• umowy o udostępnienie know-how;

• umowy o obciążenie praw podmiotowych własności przemysłowej prawami rzeczowymi ograniczonymi;

• umowy o przeniesieniu prawa (przeniesienie patentu);

• umowa sprzedaży (patentu, znaku towarowego);

• umowa o współpracy (konsorcjum, joint venture);

• umowy franczyzy, leasingu czy dzierżawy52.

Ponadto w procesach transferu technologii dość często zawierane są umowy przedwstępne, określające proces zawarcia umowy właściwej.

W celu minimalizacji prawdopodobieństwa wystąpienia niekorzystnych zdarzeń związanych z późniejszą realizacją umowy konieczna jest właściwa jej konstrukcja. Umowa powinna być precyzyjna i zawierać definicje wykluczające rozbieżności w interpretacji poszczególnych zapisów. Aby zapobiec ewentualnym nieporozumieniom do umów wprowadzane są specjalne klauzule. Do najczęściej występujących klauzul należą:

• klauzule interesu gospodarczego określające, w jakim celu oraz kto zawiera daną umowę. Klauzule te zawierają deklarację przesłanek zawarcia umowy, deklarację celu zawarcia umowy itd. Bardzo często klauzule takie są zawarte w preambule do umowy;

• klauzule prawne, określające wybór systemu prawnego, wybór trybu rozwiązywania sporów, wybór systemu interpretacji praw autorskich i patentów;

• klauzule definiujące lub też załączniki definiujące, najczęściej zawierające następujące sformułowanie „ilekroć w umowie mowa jest o ...”;

52 Szewc A., Zioło K., Grzesiczak M., Umowy jako prawne narzędzie transferu innowacji, PARP 2006


74

• klauzule przedmiotowe zawierające zakres przekazywanych praw i pochodnych (know-how, wzoru, oprogramowania). Klauzule przedmiotowe ponadto określają formę technologii (np. forma pisemna, konsultacja, projekt wykonawczy, szkolenie, nadzór nad realizacją, forma surowców i wyposażenia, forma świadczenia usług);

• klauzule licencyjne, zawierające listę patentów, oświadczenia dotyczące ważności licencji, zakres i ograniczenia licencji, tryb postępowania w przypadku stwierdzenia wad, tryb postępowania w przypadku zamiaru wprowadzenia zmian, tryb postępowania w przypadku naruszenia warunków licencji, tryb postępowania w przypadku wygaśnięcia umowy;

• klauzule gwarancji efektywności zawierające sposób i warunki przeprowadzenia testów, w tym sposób zachowania wyników testów, konsekwencje związane z wynikami nie odpowiadającymi celowi umowy;

• klauzule warunków finansowych, określające wartość umowy, cenę jednostkową, warunki następowania płatności, dokumenty będące podstawą dokonania płatności, zapisy dotyczące zabezpieczeń finansowych, sposób ubezpieczenia transakcji, zapisy dotyczące trybu i rozliczania należności, w tym waluta, numery rachunków, tryb zmiany numeru rachunku itd.;

• klauzule dotyczące sposobu komunikowania się;

• klauzule ewentualnego odstąpienia;

• klauzule określające tryb wprowadzenia zmian;

• klauzule likwidacji szkód spowodowanych niedotrzymaniem terminu, jakości wykonania umowy;

• klauzule dyscyplinarne określające wielkość kar, odszkodowań itd.53.

Sam proces prowadzący do podpisania umowy transferowej jest dosyć żmudny i długotrwały. Składa się z kilku faz, których podstawą jest określenie potrzeb technologicznych przedsiębiorstwa przeprowadzone w oparciu o audyt technologiczny. Fazy organizacji transferu technologii z perspektywy przedsiębiorcy układają się w następujący schemat:

Rysunek 2. Fazy organizacji transferu technologii z perspektywy przedsiębiorcy.

Źródło: Opracowanie wlasne na podstawie literatury przedmiotu.

53 Transfer technologii z uczelni do biznesu. Tworzenie mechanizmów transferu technologii, pod red. Santarek K. PARP 2008.


75

Transfer technologii tworzy płaszczyznę, na której może dojść do współpracy pomiędzy biznesem a nauką. Z perspektywy jednostki badawczej/wynalazcy fazy transferu technologii tworzą następujące zależności:

Rysunek 3. Fazy organizacji transferu technologii z perspektywy jednostki

badawczej/wynalazcy.

Źródło: Opracowanie wlasne na podstawie literatury przedmiotu.

Istotnym problemem procesu transferu technologii jest wzajemna komunikacja dwóch środowisk tworzących rynek technologii: środowiska nauki oraz środowiska biznesu, które komercjalizuje innowacyjne technologie. W praktyce okazuje się, że przedstawiciele tych środowisk nie są w stanie efektywnie się komunikować. Stąd ogromna rola instytucji pośredniczących w transferze technologii: centrów innowacji i transferu technologii, inkubatorów przedsiębiorczości oraz inkubatorów technologicznych, parków technologicznych i przemysłowych.

Większość z tych instytucji potrzebuje skutecznych form komunikacji z podmiotami rynku technologii: przedsiębiorstwami poszukującymi technologii oraz twórcami innowacyjnych rozwiązań. Bardzo ważnym aspektem tej komunikacji jest orientacja międzynarodowa, a więc nie poprzestawanie na poszukiwaniu potencjalnych partnerów współpracy w regionie lub w kraju, lecz wyjście z ofertą do partnerów zagranicznych – znajdujących się w Europie lub nawet poza jej granicami. Jako przykład instrumentu wspomagającego komunikację w procesie międzynarodowego transferu technologii można wymienić sieć Enterprise Europe Network (EEN).

Działalność ośrodków innowacji wymaga współpracy wymaga partnerstwa i sieciowej współpracy z administracją publiczną i innymi jednostkami wsparcia. Działania państwa mogą przejawiać się w silniejszej i bardziej aktywnej roli jako czynnika stymulującego zarówno współpracę uczelni z przemysłem, jak i rozwój instytucji pośredniczących w transferze wiedzy. Coraz ważniejszą rolę w budowie gospodarki opartej na wiedzy i stymulowania innowacyjnej przedsiębiorczości zaczyna odgrywać wymiar regionalny współpracy. Wymierne efekty przynosi kooperacja zasadzająca się na


76

bliskości lokalizacyjnej. Regionalne ośrodki innowacji pełnią funkcję pośrednictwa w dostępie regionalnych firm do zewnętrznych zasobów wiedzy, doradztwa, finansów, nawiązywania współpracy pomiędzy partnerami.

Ośrodki innowacji i przedsiębiorczości, jako instytucje pośredniczące stanowią wyspecjalizowane podmioty o zróżnicowanych nazwach i strukturach. Instytucje te stanowią publiczno-prywatne podmioty wyspecjalizowane w działaniach na rzecz rozwoju przedsiębiorczości, transferu i komercjalizacji nowych technologii oraz poprawy konkurencyjności gospodarki. Celem ich działania jest zaspokajanie lokalnych potrzeb w zakresie:

• wspierania przedsiębiorczości i samo zatrudnienia;

• tworzenia i rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw;

• transferu nowych, użytecznych technologii dla działających w regionie przedsiębiorstw;

• stymulowania i monitorowania współpracy wszystkich podmiotów występujących na scenie lokalnej;

• podnoszenia jakości zasobów ludzkich poprzez szkolenia, edukację i doradztwo.

Instytucje pośredniczące występując w roli mediatora, transformatora i diagnostyka udzielają przedsiębiorstwom pomocy przy wdrażaniu zaawansowanych metod, technologii i systemów. Rola mediatora polega na ułatwianiu kontaktów pomiędzy poszczególnymi podmiotami oraz pośredniczeniu w upowszechnianiu i przepływie informacji oraz wszelkich zasobów między tymi podmiotami. Występując w roli transformatora instytucje pośredniczące mają za zadanie przystosować istniejące zasoby bądź rozwiązania do potrzeb firmy, która chce je u siebie wdrożyć, zaś funkcja diagnostyka polega m.in. na dokonaniu audytu innowacyjnego firm i oceny trudności w realizacji innowacji, a następnie udzieleniu pomocy w poszukaniu odpowiedniego partnera do współpracy54.

W praktyce polskiej wyróżnić można następujące instytucje pośredniczące:

Centra transferu technologii – zróżnicowane organizacyjnie, nie nastawione na zysk jednostki doradcze, szkoleniowe i informacyjne, realizujące programy wsparcia transferu i komercjalizacji technologii i wszystkich towarzyszących temu procesowi zadań. Działalność centrów transferu technologii na styku sfery nauki i biznesu (stąd częsta nazwa jednostki pomostowe) ma zaowocować adaptacją nowoczesnych technologii przez działające w regionie małe i średnie firmy, a tym samym przyczynić się do podniesienia innowacyjności i konkurencyjności przedsiębiorstw oraz regionalnych struktur gospodarczych.

Inkubatory przedsiębiorczości – zorganizowane kompleksy gospodarcze obejmujące szeroką grupę wyodrębnionych i opartych na nieruchomości ośrodków, posiadających ofertę lokalową oraz ofertę usług wspierających małe i średnie firmy. Funkcjonowanie kompleksów jest ukierunkowane na wspomaganie rozwoju nowo powstałych firm oraz optymalizację warunków dla transferu i komercjalizacji technologii. Misją inkubatorów jest zapewnienie jak najlepszych warunków – zarówno w sensie infrastrukturalnym, jak i merytorycznym – dla powstawania i rozwoju nowych, innowacyjnych firm opartych na innowacyjnych technologiach.

Akademickie inkubatory przedsiębiorczości – specyficzny typ inkubatora przedsiębiorczości, ukierunkowanym na wspieranie firm, rozwijanych w otoczeniu akademickim (spin-off ii spin-out), zakładanych przez studentów i pracowników naukowych. Akademickie inkubatory

54 Źródło: Matusiak K. B., Ośrodki innowacji i przedsiębiorczości w Polsce, SOOIPP-Raport 2007


77

przedsiębiorczości tworzone są najczęściej przy uczelniach i stanowią przedłużenie procesu dydaktycznego w zakresie przygotowania do praktycznego działania na rynku oraz weryfikacji wiedzy i umiejętności we własnej firmie.

Inkubatory technologiczne – zapewniają początkującym przedsiębiorcom z sektora MŚP pomoc w uruchomieniu i prowadzeniu firm oferujących produkt lub usługę powstałą w wyniku wdrożenia nowej technologii. Inkubator technologiczny łączy ofertę lokalową z usługami wspierającymi rozwój firm oraz transfer i komercjalizację technologii. Wsparcie obejmować może preferencyjne stawki czynszu, dostęp do infrastruktury badawczej, dostęp do sieci biznesowych, pośredniczenie w kontaktach ze środowiskiem naukowym czy doradztwo (finansowe, prawne, organizacyjne, technologiczne itp.). Głównym celem działalności inkubatora technologicznego jest pomoc nowo powstałej, innowacyjnej firmie w osiągnięciu dojrzałości i zdolności do samodzielnego funkcjonowania na rynku.

Parki technologiczne – stanowią zespoły wyodrębnionych nieruchomości wraz z infrastrukturą techniczną, utworzone w celu dokonywania przepływu wiedzy i technologii pomiędzy jednostkami naukowymi a przedsiębiorcami, na których oferowane są przedsiębiorcom wykorzystującym nowoczesne technologie usługi w zakresie: doradztwa w tworzeniu i rozwoju przedsiębiorstw, transferu technologii oraz przekształcania wyników badań naukowych i prac rozwojowych w innowacje technologiczne, a także tworzenie korzystnych warunków prowadzenia działalności gospodarczej przez korzystanie z nieruchomości i infrastruktury technicznej na zasadach umownych. Parki technologiczne są najbardziej złożonymi przedsięwzięciami i tworzą szeroko rozumiane środowisko do rozwoju innowacyjnych technologii. W ramach parków technologicznych oprócz funkcji realizowanych w inkubatorach podejmowane są inne działania służące transferowi i komercjalizacji technologii. Podobnie jak inkubatory technologiczne, parki naukowe ukierunkowane są na rozwój branż high-tech. W odróżnieniu jednak od inkubatorów (technologicznych, przedsiębiorczości) parki technologiczne skupiają na swoim terenie szereg różnorodnych instytucji (w tym również z zagranicy), zapewniają lokatorom wszelkiego rodzaju wsparcie w działalności technologicznej i biznesowej, mają dostęp do laboratoriów i zaawansowanych aparatur badawczych i posiadają formalne powiązania z zagranicznymi instytucjami badawczo-rozwojowymi i edukacyjnymi.

Parki naukowe – zgodnie z definicją Międzynarodowego Stowarzyszenia Parków Naukowych (IASP) to instytucje zarządzane przez specjalistów, których głównym celem jest promowanie kultury innowacyjnej oraz konkurencyjności instytutów naukowo-badawczych i firm zrzeszonych w parku. Parki naukowe współpracują z uczelniami, instytucjami naukowo-badawczymi i przedsiębiorstwami. W ramach prowadzonej działalności stwarzają dogodne warunki dla inkubacji małych, innowacyjnych firm, a w szczególności wspierają tworzenie i rozwój firm typu spin-off. Parki naukowe ukierunkowane na wspieranie współpracy z instytucjami B+R, pełnią funkcje zbliżone do parku technologicznego, jednak produkcja w nich prowadzona ogranicza się do produkcji prototypowej.

Parki przemysłowe – stanowią zespoły wyodrębnionych nieruchomości wraz z infrastrukturą techniczną, umożliwiające prowadzenie działalności gospodarczej na preferencyjnych warunkach. Polskie parki przemysłowe mają przede wszystkim przyciągać inwestorów tworzących nowe miejsca pracy, co przyczynić się ma do amortyzacji skutków restrukturyzacji przemysłu. Parki przemysłowo-technologiczne są szczególnym rodzajem parków technologicznych. Główny nacisk w powyższych instytucjach jest położony na zagospodarowanie majątku likwidowanych przedsiębiorstw i wykorzystanie istniejącej infrastruktury oraz tworzenie nowych miejsc pracy, podczas gdy głównym zadaniem parku technologicznego jest transfer technologii między jednostkami naukowymi a przedsiębiorcami. W przypadku parku przemysłowego zagospodarowane nieruchomości są


78

sposobem na przyciągnięcie inwestorów tworzących miejsca pracy. W przypadku parków technologicznych rozwój nieruchomości nie jest celem samym w sobie, lecz tylko narzędziem do realizacji celów związanych z transferem i komercjalizacją technologii.

Ośrodki szkoleniowo-doradcze (Ośrodki Wspierania Przedsiębiorczości, Centra Wspierania Biznesu, Kluby Przedsiębiorczości, Punkty Konsultacyjno-Doradcze) – to nie nastawione na zysk jednostki doradcze, informacyjne i szkoleniowe, działające na rzecz rozwoju przedsiębiorczości i samozatrudnienia oraz poprawy konkurencyjności małych i średnich przedsiębiorstw. Ośrodki szkoleniowo-doradcze uczestniczą we wszelkich inicjatywach mających na celu zwiększenie potencjału gospodarczego oraz poprawę jakości życia społeczności lokalnej.

Znaczącą barierą napotykaną przez przedsiębiorców pragnących rozwijać innowacyjne technologie jest również brak funduszy. W chwili obecnej transfer technologii może być finansowany z następujących źródeł:

• środki własne;

• środki zewnętrzne:

o publiczne, w tym budżetowe, unijne, inne;

o prywatne, w tym fundusze venture-capital, aniołowie biznesu, banki, itp.

W Polsce jedynie ok. 40% środków przeznaczanych na działalność badawczo-rozwojową i transfer technologii pochodzi ze środków prywatnych, pozostałą część pokrywają środki publiczne. Największym źródłem finansowania tych procesów są w chwili obecnej Fu8ndusze strukturalne Unii Europejskiej tj.:

• Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka;

• Program Operacyjny Kapitał Ludzki;

• Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko;

• Regionalne Programy Operacyjne.

Do najważniejszych instrumentów mających na celu umożliwienie transferu technologii należą:

Projekty celowe – skierowane do przedsiębiorców oraz jednostek naukowo-badawczych lub konsorcjów naukowych. Projekt celowy obejmować może badania stosowane, prace rozwojowe, badania przemysłowe lub badania przedkonkurencyjne. Projekt celowe w przeważającej części finansowane są w ramach programów operacyjnych.

Projekty badawcze – określone zadania badawcze przewidziane do realizacji w danym czasie. Obejmują następujące typy projektów:

• zamawiane o tematyce określonej w Krajowym Programie Ramowym;

• własne: projekty habilitacyjne, doktorskie;

• rozwojowe mające na celu wykonanie zadania badawczego stanowiącego podstawę do zastosowań praktycznych.

Programy Ramowe Unii Europejskiej – mające na celu wzmocnienie współpracy na linii nauka-biznes. Szczególna role odgrywa tu 7. Program Ramowy Wspólnoty Europejskiej badań, rozwoju technologicznego i wdrożeń na lata 2007 – 2013. Program ten jest siódmym z kolei


79

programem finansowania badań naukowych i rozwoju technologicznego w Unii Europejskiej. Realizacja programu odbywa się za pośrednictwem programów szczegółowych:

• cooperation (współpraca) – obejmuje wspieranie międzynarodowej współpracy o charakterze naukowo-badawczym w dziesięciu określonych dziedzinach tematycznych powiązanych z głównymi obszarami wiedzy i technologii m.in. zdrowie, żywność, technologie informacyjne i komunikacyjne, energia, środowisko, nauki społeczno-ekonomiczne.

• ideas (pomysły) – zakłada wspieranie twórczych, w wielu przypadkach ryzykownych badań naukowych znajdujących się na granicy wiedzy, prowadzonych przez utworzone pojedyncze zespoły projektowe składające się z naukowców pochodzących z sektora prywatnego i publicznego. Obszarem działania będą wszystkie dziedziny nauki, ze szczególnym uwzględnieniem badań interdyscyplinarnych. Program ten zakłada także realizację projektów przez młodych naukowców i nowe grupy badawcze. Granty na realizację projektów przyporządkowane do naukowca, a nie instytucji, w której naukowiec jest zatrudniony.

• people (ludzie) – program, który zakłada realizację różnych form wzmacniania i rozwoju kariery w szczególności młodych naukowców poprzez system szkoleń, staży, stypendiów.

• capacities (możliwości) – celem programu jest wzmocnienie posiadanych możliwości gospodarki europejskiej, w szczególności poprzez kształtowanie spójnej polityki w dziedzinie badań naukowych z uwzględnieniem zadań do realizacji na szczeblu regionalnym. Program przewiduje działania w zakresie m.in.: infrastruktury badawczej, badań na rzecz MSP, nauki w społeczeństwie, rozwoju polityk badawczych.

W projektach 7. Programu Ramowego mogą (w zależności od określonych warunków danego instrumentu wsparcia) wziąć udział m.in.: szkoły wyższe, instytucje naukowo-badawcze przedsiębiorcy (nie funkcjonujący jako jednostki naukowo-badawcze, kontraktowe instytucje badawcze ani konsultingowe) – w szczególności przedsiębiorcy należący do sektora MSP.

7. Program Ramowy skierowany jest zarówno do przedsiębiorców wykorzystujących zaawansowane technologie i prowadzących własne badania, ale także do tych, którzy nie posiadają wystarczającego potencjału badawczego, jednak są zainteresowani przygotowaniem nowego produktu, procesu bądź technologii55.

Fundusze venture-capital – fundusze podwyższonego ryzyka przeznaczone dla dojrzałych przedsiębiorstw o ustabilizowane pozycji na rynku, które potrzebują środków na dalszą ekspansję i rozwój. Mogą być tworzone przez instytucje publiczne np. samorządy oraz inwestorów z sektora prywatnego.

Anioły biznesu – inwestorzy prywatni, którzy posiadają wolne środki finansowe i chcą je ulokować w dobrze rokujące przedsięwzięcia. Celem jest finansowanie przedsiębiorstw i ich projektów we wczesnej fazie rozwoju. Jest to instrument finansowy podwyższonego ryzyka.

Omawiane instytucje pośredniczące i instrumenty finansowe stanowią bazę dla działań modernizacyjnych i rozwoju gospodarki opartej na wiedzy i nowych technologiach. Obecnie w Polsce działają następujące jednostki:

• 23 parki technologiczne;

• 17 inkubatorów technologicznych;

55 Źródło: www.kpk.gov.pl


80

• 87 centrów rozwoju technologii;

• 51 akademickich inkubatorów przedsiębiorczości;

• 9 funduszy kapitału zalążkowego;

• 7 sieci aniołów biznesu56.

Ośrodki te stanowią istotny element podnoszenia poziomu innowacyjności polskiej gospodarki, która w porównaniu z krajami Unii Europejskiej oraz innymi wiodącymi technologicznie państwami nie jest wysoka. Działania na rzecz dostosowania technologicznego krajowej gospodarki są głównym elementem podnoszenia jej konkurencyjności, a tym samym wzrostu znaczenia Polski wśród najlepiej rozwiniętych gospodarczo państw.

W województwie zachodniopomorskim działają następujące instytucje wspierające innowacyjność i transfer technologii z nauki do biznesu:

• Zachodniopomorskie Centrum Zaawansowanych Technologii tworzone przez Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny, Pomorską Akademię Medyczną, oraz kilka podmiotów gospodarczych jest wysoko wyspecjalizowanym Konsorcjum, którego celem jest integracja oraz intensyfikacja interdyscyplinarnych prac naukowo-badawczych, szczególnie badawczo-rozwojowych i wdrożeniowych.

• Regionalne Centrum Innowacji i Transferu Technologii działające przy Zachodniopomorskim Uniwersytecie Technologicznym centrum prowadzi działalność usługową i promocyjną w zakresie ochrony własności intelektualnej, transferu technologii, badań i rozwoju, komercjalizacji wiedzy, przedsiębiorczości i stymulowania innowacyjności. Celem jest tworzenie kultury innowacji i przedsiębiorczości, inicjowanie i wspieranie współpracy między środowiskiem akademickim a biznesowym.

• Polska Fundacja Przedsiębiorczości oferująca pożyczki dla przedsiębiorstw, szkolenia i doradztwo, inwestycje kapitałowe i poręczenia kredytowe w ramach programów: Regionalne i Subregionalne Fundusze Pożyczkowe, Program Pożyczek Bezpośrednich PFP, Kanadyjski Program Pożyczkowy, Program Poręczeń Kredytowych, Program Szkoleniowo-Doradczy. Polska Fundacja Przedsiębiorczości utworzyła również Fundusz Innowacyjno-Inwestycyjny „Pomeranus II” sp. z o.o., którego głównym celem jest dostarczanie kapitału na inwestycje mikro, małym i średnim przedsiębiorcom mającym potencjał szybkiego wzrostu. Inwestycje Funduszu koncentrują się na wdrażaniu nowych technologii oraz wdrażaniu przemysłowych patentów i wzorów użytkowych w produkcji i w usługach.

• Centrum Rozwoju Biznesu (CRB) Zachodniopomorskiej Szkoły Biznesu. Misją CRB jest rozwijanie potencjału organizacji i ludzi w celu poprawy ich konkurencyjności, sprawności działania i umiejętności adaptacji do zmieniających się warunków gospodarczych. CRB już od kilkunastu lat ma swój udział w kreowaniu rzeczywistości gospodarczej, uczestnicząc w wielu regionalnych i krajowych inicjatywach, tworząc szerokie forum wymiany wiedzy, opinii i poglądów. Można tu wymienić uczestnictwo w Krajowym Systemie Usług dla MSP, współudział w tworzeniu Fundacji na Rzecz Rozwoju Pomorza Zachodniego, współpracę ze Szczecińskim Związkiem Pracodawców czy szczecińskim Business Clubem.

56 System transferu technologii i komercjalizacji wiedzy w Polsce – siły motoryczne i bariery, pod red. Matusiak K.B., Guliński J., PARP 2010.


81

• Akademicki Inkubator Przedsiębiorczości US. Celem Akademickiego Inkubatora Przedsiębiorczości jest tworzenie warunków sprzyjających powstawaniu i rozwojowi małych i średnich przedsiębiorstw. Oferta Inkubatora skierowana jest do osób o dużym potencjale wiedzy, kreatywności i innowacji, który odpowiednio zagospodarowany może stać się w przyszłości dominującym czynnikiem, wpływającym na rozwój gospodarczy regionu. Inkubator świadczy usługi dla studentów i absolwentów w zakresie: wsparcia założycielskiego, wsparcia infrastrukturalnego działalności gospodarczej, wsparcia technologicznego oraz wsparcia biznesowego.

• Fundusz Wspierania Rozwoju Gospodarczego Miasta Szczecina sp. z o.o. udzielający poręczeń kredytowych. Pozwala to na skupienie instrumentów wspierających przedsiębiorczość w jednym miejscu i wpływa na ich dostępność dla społeczności lokalnej. W siedzibie FWRGMS działa, utworzony w 2004 r., Szczeciński Fundusz Pożyczkowy sp. z o.o. udzielający pożyczek (o uproszczonej procedurze i korzystnym oprocentowaniu), będącym w początkowej fazie rozwoju, małym firmom, które nie mogą liczyć na finansowanie swojej działalności przy wsparciu sektora bankowego ze względu na brak historii finansowej, mały wkład własny w finansowanie przedsięwzięcia czy podwyższone ryzyko finansowania działalności.

• Zachodniopomorski Regionalny Fundusz Poręczeń Kredytowych sp. z o.o., którego założycielem jest Samorząd Województwa Zachodniopomorskiego. Jego głównym celem jest ułatwianie przedsiębiorcom oraz osobom rozpoczynającym działalność gospodarczą dostępu do zewnętrznego finansowania kredytów bankowych oraz pożyczek na prowadzenie działalności gospodarczej. Fundusz poręcza zobowiązania finansowe przedsiębiorcom mającym swoją siedzibę i/lub prowadzących działalność na terenie województwa zachodniopomorskiego, którzy mają wprawdzie zdolność kredytową, nie mają natomiast wymaganych przez instytucję finansową zabezpieczeń.

• Szczeciński Park Naukowo-Technologiczny Spółka z o. o. - utworzony został w 2000 r. i jest w 100% własnością Gminy Miasto Szczecin. Zgodnie ze statutem jest organizacją non-profit. Misją SPNT jest osiągnięcie wzrostu produkcji w regionie opartej na nowych, innowacyjnych technologiach oraz wzrost zatrudnienia w regionie. Stymuluje i zarządza przepływem wiedzy i technologii pomiędzy szkołami wyższymi, jednostkami badawczo-rozwojowymi, przedsiębiorstwami i rynkami. Obecnie prowadzi przygotowania do realizacji projektu inwestycyjnego p. n. Park „Pomerania”. Głównym zadaniem Parku będzie skupienie na jednym terenie ośrodków badawczo-rozwojowych oraz przedsiębiorstw zainteresowanych inwestowaniem w innowacyjne produkty i usługi. Realizacja inwestycji została podzielona na etapy i obejmuje lata 2009-2020.

W celu stymulowania współpracy w kluczowych branżach regionu Pomorza Zachodniego został utworzony Zachodniopomorski Klaster Chemiczny „Zielona Chemia” skupiający ponad 20 firm chemicznych z regionu oraz klaster przemysłu rybnego, w którym baza przedsiębiorstw liczy ok. 40 firm z tego sektora, klaster drzewno-meblarski, klaster budowlany, zachodniopomorski Klaster Morski. Powstał także Klaster ICT Pomorze Zachodnie liczący obecnie 37 firm z branży IT z województwa zachodniopomorskiego.

Rozpatrując pozytywne przykłady transferu technologii IT ze świata nauki do biznesu warto jeszcze raz podkreślić owocną współpracę Wydziału Informatyki z przedsiębiorstwami z branży. Przykłady udanej współpracy to m.in. współpraca z firmą Tieto Poland, BlStream, Geomar, Unizeto i HP będącymi jednocześnie największymi przedsiębiorstwami z branży IT w regionie. Wydział


82

współpracuje też z licznymi mniejszymi podmiotami zarówno w zakresie komercjalizacji wiedzy jak i w zakresie procesu dydaktycznego w celu jego uatrakcyjnienia i dostosowania do potrzeb rynku.

4.4. Komercjalizacja wiedzy

We współczesnym świecie rozwój gospodarczy w dużej mierze zawdzięcza swój postęp wdrożonym innowacjom. Wprowadzone na rynek nowe produkty, usługi i technologie to efekt współpracy sfery badań naukowych i biznesu. Dominującą rolę w procesie tworzenia i przekazywania wiedzy badawczo-rozwojowej odgrywają uczelnie, centra badawczo-rozwojowe, instytucje i ośrodki naukowe. Prowadzą one badania naukowe i prace rozwojowe, w wyniku których powstaje nowa wiedza, innowacyjne rozwiązania techniczno-technologiczne. Funkcjonowanie gospodarki opiera się na jak najpełniejszym wykorzystaniu zasobów wiedzy i innowacji, a także na powszechnym dostępie do informacji. Z perspektywy rozwoju gospodarka oparta na wiedzy wykazuje charakter dominujący. Wiedza, sfera badań naukowych i komercjalizacja wiedzy know-how stanowią czynnik determinujący tempo i poziom rozwoju gospodarczego. Dobra własności intelektualnej wypracowane na uczelniach wyższych, ośrodkach badawczych, centrach badawczo-rozwojowych mogą być przedmiotem umów w obrocie gospodarczym, przez co prawa do nich mogą być zbywalne.

Proces komercjalizacji technologii wymaga przeprowadzenia analizy istotnych elementów i czynników całego przebiegu procesu: analiza docelowego rynku, rozwoju określonej technologii, aktualnego rozwoju konkurencyjnych technologii na rynku, wymagania surowcowe, zbadanie przyszłych trendów i wymagań technologicznych, wybór odpowiedniego modelu sprzedaży, zbadanie ewentualnych barier wdrożenia nowych rozwiązań technologicznych na rynek, perspektywy zmian w ustawodawstwie umożliwiające wprowadzenie nowych technologii. Przeprowadzona dogłębnie analiza możliwości wdrożenia nowych technologii pozwoli na określenie wystąpienia potencjalnych korzyści oraz szanse jej powodzenia, podjęcie decyzji o dalszych pracach badawczych i inwestowania w ich przebieg na finalną postacią wynalazku. Doświadczenie wielu państw pokazuje, że inwestowanie w innowacje technologiczne na etapie badań podstawowych przekłada się na rozwój gospodarczy i wzrost jego potencjału. Dlatego bardzo dobrym rozwiązaniem stosowanym przez państwa zachodnie jest tworzenie kooperacji ośrodków badawczych z przedsiębiorstwami w celu lepszego wykorzystania kierowanego tam kapitału na badania i prace rozwojowe.

Sposoby komercjalizacji wiedzy:

• sprzedaż praw własności;

• sprzedaż licencji;

• alians strategiczny;

• joint-venture;

• samodzielne wdrożenie (spin-off);

• badanie zlecone.

Sprzedaż praw własności do technologii bądź wynalazku stanowi jedno z powszechniejszych sposobów komercjalizacji wiedzy, która dotyczy głównie sprzedaży np. pojedynczej maszyny bądź linii technologicznej wraz z przypisana do niej technologią. Po dokonaniu transakcji nabywca staje się właścicielem nabytej własności intelektualnej i decyduje o jej dalszym rozwoju i upowszechnianiu.


83

Prawa do dóbr intelektualnych mogą zostać przekazywany na podmiot gospodarczy również w ramach umów o pracach badawczo-rozwojowych, umów konsorcjum, umów o dzieło. Inną formą komercjalizacji wyników badań może być sprzedaż tylko wiedzy know-how, które dotyczy danej technologii oraz prawa używania jej. W tym aspekcie umowy, kontrakty, porozumienia, których obrotem są własności intelektualne i własności przemysłowe są umowami o przeniesienia prawa. Przedmiotem takich umów mogą być prawa wyłączne, dotyczące m.in. patentów, prawa ochronnego wzorów użytkowych, prawa z rejestracji wzoru przemysłowego, prawa służące do uzyskania praw wyłącznych odnośnie wynalazków, prawa zapewniające pierwszeństwo do uzyskania prawa wyłącznego dotyczącego uzyskania patentu, wynalazku, wzoru użytkowego.

Ze sprzedaży praw własności i intelektualnej stanowią pewną korzyść dla instytucji badawczo-rozwojowej w postaci zastrzyku finansowego, który potem może przeznaczyć na badania nad nowymi technologiami oraz dobrego rozwiązania w przypadku niepewności rynku, ponieważ licencjonowanie technologii w długim czasie zwiększa ryzyko załamania rynku, a jednorazowa sprzedaż przesuwa to ryzyko na nabywcę. Nabywca praw własności intelektualnej – przedsiębiorstwo – uzyskuje pełną kontrolę nad dalszym rozwojem wynalazku, procesu technologicznego, innowacyjnego produktu i wyboru dla niego rynków zbytu. Dzięki procesowi komercjalizacji wynalazek ma szansę na sprawniejszą realizację poprzez wdrożenie.

Kolejną formą komercjalizacji wiedzy jest sprzedaż licencji, która jest również powszechnym sposobem na jej rozpropagowanie. Poprzez licencję należy rozumieć umowę, która określa warunki korzystania z praw własności intelektualnej (wynalazku, patentu, wzoru użytkowego), będących przedmiotem prawa autorskiego. Stronami umowy licencji są licencjodawca – nadający prawo użytkowania przedmiotu umowy w określonym celu (proces technologiczny produkcji, sprzedaż) oraz licencjobiorca, który przyjmuje prawo używania przedmiotu umowy i tym samym zobowiązuje się włączenia go do swojego procesu produkcyjnego, a w dalszej kolejności na wdrożenie do gospodarki. W ty zakresie występuje kilka różnych rodzajów umów licencji, który są:

• licencja pełna nie ogranicza licencjobiorcy w pełnym gospodarczo wykorzystaniu przedmiotu umowy; pozwala ona licencjobiorcy zarówno na produkcję, sprzedaż, jak również udoskonalenie wynalazku, patentu, wzoru użytkowego we wszystkich jego zastosowaniach;

• licencja ograniczona wyznacza granice prawne gospodarczego wykorzystania przedmiotu umowy, co oznacza, że licencjodawca może przekazać prawo do produkcji przedmiotu umowy, ale jednocześnie zastrzega sobie prawo do dalszych udoskonaleń wynalazku, patentu; taki charakter umowy wytycza zastosowanie określonej technologii w gospodarce, pozwala na uzyskanie prawa do pojedynczego zastosowania danej technologii;

• licencja wyłączna polega na udzieleniu tylko jednemu podmiotowi gospodarczemu na określonym terytorium wyłączne prawo do korzystania z wynalazku, patentu, dzięki czemu taki podmiot zyskuje zdecydowanie silniejszą przewagę i konkurencyjność na rynku;

• licencja niewyłączna polega na udzieleniu kilku podmiotom gospodarczym prawa własności intelektualnej jednocześnie, dopuszczające konkurencję kilku licencjobiorców na określonym rynku;

• licencja otwarta polega na oświadczeniu gotowości właściciela patentu, wynalazku (np. ośrodka badawczo-rozwojowego, uczelni wyższej, instytucji naukowych) do udzielenia licencji, zezwolenia na korzystanie ze swojego wynalazku;


84

• sublicencja polega na udzieleniu licencji przez licencjobiorcę na korzystanie z wynalazku; określony podmiot gospodarczy, który nabył prawa do wynalazku lub danej technologii na mocy licencji podpisanej z ośrodkiem badawczo-rozwojowym może ją wylicencjonować innemu podmiotowi na zasadzie sublicencji, a określony procent wpływów z sublicencji odprowadzany jest do instytucji naukowej.

• Podstawowymi zasadami działania licencji:

• prawo wykonania, produkowania, modyfikowania dystrybuowania przedmiotu własności intelektualnej udzielone przez licencjodawcę licencjobiorcy na mocy umowy z zachowaniem formy pisemnej;

• prawo własności pozostaje w instytucji macierzystej np. centra badawczo-rozwojowe, ośrodki naukowe, uczelnie wyższe;

• dalsze udoskonalenia i rodząca się własność intelektualna do negocjacji;

• wynagrodzenie za udzielone prawa: opłaty licencyjne;

• koszty patentowania po stronie licencjobiorcy;

• wymiar czasowy: do momentu wygaśnięcia zastrzeżenia lub do negocjacji.57

Wynagrodzeniem za sprzedaż licencji do prawa własności intelektualnej są opłaty licencyjne, które ponoszone są przez licencjobiorcę na rzecz licencjodawcy na określonych zasadach. Głównie opłatę licencyjną stanowi procent od sprzedaży wynalazku, bądź procent od zysków netto.

W fazie komercjalizacji wiedzy i wyników badań naukowych dochodzi również do porozumienia zawartego pomiędzy przedsiębiorstwami danej branży, które mają podobne potrzeby rynkowe i wspólnie zlecają ośrodkom badawczym przeprowadzenie dla nich badań naukowych. Mowa tu o aliansie strategicznym, który pozwala na pełniejszą współpracę sfery biznesu i nauki. Przedsiębiorstwa, które poszukują nowych rozwiązań technologicznych bądź produktów, mogą uczestniczyć w procesach badawczych, uczyć się od ośrodków realizujących badania, minimalizować ryzyko i dzielić się kosztami badań. Taka forma partnerstwa sfery badań i biznesu może zostać zainicjowana przez samą instytucję naukową, która chce wdrożyć nową technologię na rynek, bądź przez przedsiębiorstwa, które chcą wykorzystać w swoich produkcjach prace rozwojowe.

Model join venture jest pewno rodzaju partnerstwem zawartym pomiędzy dysponującym technologią i firmą posiadającą dostęp do rynku i chcącą ją wdrożyć. Model ten określa porozumienie, umowę zawartą pomiędzy twórcą nowej technologii, patentu – jednostką badaczwo-rozwojową a podmiotem gospodarczym, który zainteresowany jest pozyskaniem i wdrożeniem tejże technologii do własnego procesu produkcyjnego. W tej formie komercjalizacji wiedzy dostawca technologii ma bliższe i bieżące relacje z firmą przejmującą nową technologię poprzez prawo do współudziału w decyzjach dotyczących procesów produkcyjnych wykorzystujących nową technologię. Tworzenie wspólnego przedsięwzięcia z udziałem przedsiębiorstwa i instytucji naukowej wymaga zaangażowania od obu stron w postaci zasobów ludzkich, nakładów inwestycyjnych, zasobów materiałowych. Wspólne realizowane projekty obejmują następujące przedsięwzięcia:

• zaprojektowanie, wdrożenie i eksploatacja innowacyjnej linii technologiczne;

• zaprojektowanie, wdrożenie i wspólna eksploatacja systemów infrastrukturalnych;

57 www.pi.gov.pl


85

• zaprojektowanie nowego produktu, wdrożenie go do produkcji i eksploatacje korzyści z tego tytułu;

• zbudowanie ośrodka badawczego, lub wyodrębnienie części ośrodka istniejącego, nastawionego na realizację badań wyłącznie na rzecz partnera;

• realizowanie badań prowadzących bezpośrednio do patentowania i ochrony własności przemysłowej;

• projektowanie innowacyjnych instrumentów edukacyjnych w oparciu o doświadczenia jednostki naukowej (uniwersytetu) i dokonywanie upowszechnienia tych osiągnięć.58

Niewątpliwą korzyścią takiego rozwiązania jest możliwość uczenia się od siebie nawzajem. Wadą jest natomiast konieczność uzgadniania wspólnego stanowiska.

Jednym z aktywnych mechanizmów komercjalizacji jest samodzielne wdrożenie technologii przez jej twórców, którzy decydują się na utworzenie spółki spin–off . Te formy komercjalizacji wydają się w naszym kraju najlepszym sposobem na wdrożenie nowych technologii, które są pożądane przez rozwój nowoczesnej gospodarki. Spółka spin-off to nowe przedsiębiorstwo, które powstaje poprzez usamodzielnienie się pracowników przedsiębiorstwa macierzystego lub innej organizacji (np. laboratorium badawczego, uczelni wyższej), wykorzystującego w tym celu intelektualne zasoby organizacji macierzystej. Tego rodzaju firmy posiadają charakter przedsięwzięć niezależnych od organizacji macierzystej. Powstanie firmy w wyniku usamodzielnienia się pracowników ośrodków badawczych bądź personelu technicznego dużych firm przemysłowych, związane jest z komercyjnym wykorzystaniem technologii, wiedzy technicznej, patentu. Proces ten w znacznej mierze przyczynia się do upowszechnienia się (dyfuzji) nowych technologii w gospodarce. w niektórych przypadkach przełomowe odkrycie w pojedynczej organizacji naukowo-badawczej może powodować powstanie dużej grupy nowych firm spin-off. Przykładami mogą tu być m.in. technologia tranzystorów czy technologie związane z konstrukcją dysków twardych59. Firma ta podejmuje się

komercjalizacji własności intelektualnej (technologii, wynalazku), a na podstawie zawartej umowy z jednostką macierzystą podejmuje działania polegające na dalszym jej udoskonalaniu, opatentowaniu i wdrożeniu do gospodarki. Instytucja macierzysta na zasadzie aportu wprowadza daną technologię do spółki spin-off, która podlega licencji. Zaletą powstania takiej spółki to szybsze wdrożenie nowoczesnych technologii do gospodarki, ponieważ powołuje się ją głównie dla celów komercjalizacji wiedzy i wszystkie jej wysiłki są skoncentrowane na tymże rozwiązaniu. Dodatkowo spółka ta ma możliwość poszukiwania źródeł zewnętrznych, inwestorów, silniejszych partnerów gospodarczych zainteresowanych nowoczesnymi technologiami produkcyjnymi. Dodatkowo spółki poprzez swój rozwój zdecydowanie przyczyniają się do wzrostu gospodarczego, chociażby w wyniku tworzenia nowych miejsc pracy.

Sprawny system komercjalizacji badań naukowych jest nieodłącznym i niezbędnym elementem procesu innowacji. Podstawowe warunki skuteczności i sprawności komercjalizacji to partnerstwo dawcy i biorcy technologii, pomoc instytucji pomostowej oraz dostęp do źródeł finansowania tego procesu. Wyżej przedstawione modele współpracy jednostek badawczo-rozwojowych z przedsiębiorcami stwarzają pewne możliwości na wdrożenie nowoczesnych technologii do gospodarki. 58 Kulawczuk P., Konstruowanie modeli biznesowych współpracy nauki i biznesu w realizacji działalności badawczo – rozwojowej [w:] Budowa współpracy nauki z biznesem. Publikacja z konferencji 2010, Warszawa 2010, s. 49. 59 www.pi.gov.pl/parp/data/slownik/slownik.html


86

Największym problemem komercjalizacji wiedzy w regionie Pomorza Zachodniego jest to, że o ile przedsiębiorstwa wyrażają zainteresowanie pozyskaniem innowacyjnych technologii to na etapie konkretyzowania planu działań często nie udaje się stronom dojść do porozumienia. Przy czym wina najczęściej leży po stronie zachodniopomorskich przedsiębiorców, którzy oczekują gotowych do skomercjalizowania rozwiązań i produktów, które od razu będą mogły trafić do sprzedaży. Rzadko kiedy rozumieją oni, że transfer technologii z nauki do biznesu i komercjalizacja wiedzy to wieloetapowy proces wymagający również znacznego zaangażowania przedsiębiorcy – zarówno finansowego jak i czasowego.

Podobna sytuacja pojawia się przy aplikowaniu o fundusze zewnętrzne np. z UE mające posłużyć wprowadzeniu/opracowaniu innowacyjnych technologii przy współpracy z jednostkami badawczo-rozwojowymi w regionie. O ile na etapie ubiegania się o dofinansowanie współpraca przebiega pomyślnie to, gdy dochodzi do momentu podpisywania umowy przedsiębiorcy często dokonują weryfikacji założeń projektu i wycofują się z podpisania wniosku tłumacząc się zbyt wysokim ryzykiem niepowodzenia przedsięwzięcia.

Przyczyną takiego stanu rzeczy jest przede wszystkim niedostateczna świadomość przedsiębiorców oraz zbyt mała liczba dużych przedsiębiorstw bądź regionalnych oddziałów międzynarodowych koncernów w województwie. To właśnie te jednostki (duże przedsiębiorstwa, oddziały międzynarodowych koncernów) są najczęściej w kraju odbiorcami innowacyjnych technologii i wyrażają na nie największe zapotrzebowanie. Nie boją się przy tym ryzyka inwestycyjnego a także posiadają opracowane praktyki i zasady pozyskiwania nowych technologii. Bardzo często posiadają także w swojej strukturze organizacyjnej dedykowane takim procesom oddziały i jednostki, co znacząco ułatwia transfer i komercjalizację pozyskanej wiedzy.

Mała liczba tego typu przedsiębiorstw w regionie a także niedostateczne zaplecze finansowo-organizacyjne pozostałych przedsiębiorstw (średnich i małych) powoduje ograniczenie udanych transferów technologii ze świata nauki do świata biznesu. Dlatego warto rozpatrując sposoby komercjalizacji wiedzy w regionie rozważyć sytuację, gdy odbiorca technologii (inwestor) pochodzi spoza regionu i nie funkcjonuje na rynku Pomorza Zachodniego, ale jednocześnie wyraża gotowość pozyskania nowych technologii i rozwiązań w zakresie oferowanym przez region. Wymaga to w tym momencie włożenie większego wysiłku przez instytucje pośredniczące w poszukiwanie potencjalnych inwestorów jednak z drugiej strony takie działania mogą przynieść spektakularne rezultaty np. zachęcenie inwestora nie tylko do pozyskania technologii ale i zainwestowania w regionie – np. poprzez otworzenie swojego oddziału lub nawiązanie ścisłej i owocnej współpracy naukowej z jednostkami badawczo-rozwojowymi.

Zalecenia w zakresie komercjalizacji wiedzy

W kreowaniu sprawnych systemów komercjalizacji wiedzy szczególne znaczenie mają wypracowane rozwiązania, wytyczne i rekomendacje, które są zbiorami ogólnych, ukierunkowanych zaleceń opracowanych na podstawie analiz i opinii funkcjonujących w praktyce i przynoszących określone efekty. Aby system komercjalizacji wiedzy mógł w ogóle zacząć funkcjonować należy zacząć od utworzenia profesjonalnego biura/centrum transferu technologii przez osoby, które odznaczają się bogatym doświadczeniem zarówno w sferze naukowo-badawczej jak również biznesowej. Taka osoba zna potrzeby ośrodków naukowych, które potrzebują określonych nakładów finansowych na prowadzenie prac badawczych oraz potrzeby przedsiębiorców, którzy chcą wprowadzać nowoczesne technologie do procesów produkcyjnych. Poniżej zostały zaprezentowane kolejne zalecenia i rekomendacje w zakresie komercjalizacji wiedzy:


87

• przywiązanie do budowy i utrzymania zaufania w relacjach pomiędzy środowiskiem akademickim a biznesem, zrozumienie reguł, według jakich działa środowisko biznesowe i naukowe,

• utrzymanie stałych nieformalnych kontaktów z naukowcami i zespołami badawczymi,

• stosowanie podejścia „miękko-miękko” – systematyczne, delikatne, dyplomatyczne tłumaczenie naukowcom istoty komercjalizacji i korzyści, jakie ona daje; unikanie (natrętnego) „chodzenia za naukowcami” czy też pouczania ich o prawnych aspektach komercjalizacji,

• wprowadzenie bodźców zachęcających do angażowania się w różne formy komercjalizacji (także usługi konsultingowe),

• unikanie nadmiernego biurokratyzowania procedur odnoszących się do współpracy z biznesem (badania zamawiane),

• stosowanie kombinacji różnych metod identyfikacji wynalazków nadających się do komercjalizacji,

• pełne wsparcie ze strony biura transferu technologii w zakresie identyfikacji, rozwoju i eksploatacji okazji biznesowych,

• budowa mapy możliwości (potencjału) instytucji badawczej dla dopasowania się do oczekiwań przemysłu.60

W związku z powyżej wyszczególnionymi zaleceniami w zakresie komercjalizacji wiedzy proponuje się dodatkowe rozwiązania w tym systemie, wśród których można wyróżnić m.in.:

• opracowanie strategii i wytycznych wewnątrzuczelnianych w zakresie udostępniania własności intelektualnych, wynalazków, uproszczenia procesów decyzyjnych,

• opracowanie zasad polityki współpracy uczelni, ośrodków naukowych z nowopowstałymi spółkami, pracownikami naukowymi – udziałowcami nowych spółek,

• opracowanie przepisów regulujących udostępnienie infrastruktury laboratoryjnej oraz wiedzy „know-how” spółkom, wyników badań, własności intelektualnej.

W chwili obecnej organizacje wspierające rozwój przedsiębiorczości oraz centra transferu technologii w regionie zachodniopomorskim organizują branżowe spotkania, warsztaty, szkolenia dla przedsiębiorców i kadry naukowej, które mające na celu przedstawienia zasad komercjalizacji wiedzy i współpracy sfery naukowej z biznesie, budowania świadomości w tym zakresie oraz przedstawianie najlepszych polskich i zagranicznych praktyk komercjalizacji. To wymiar jedynie teoretyczny przedstawiający podmiotom badawczym i gospodarczym wymiar komercjalizacji wiedzy, jego atuty i wpływ na rozwój gospodarczy regonu. Ciągle istnieją trudności w przechodzeniu do kolejnego etapu polegającego na praktycznym komercjalizowaniu opracowanych naukowo technologii.

60

P. Tamowicz, Jak skomercjalizować pomysł. Poradnik dla twórców, Opracowanie sporządzone na zamówienie Ministerstwa Gospodarki, Gdańsk 2009, s. 31.


88

5. Innowacyjne kierunki rozwoju technologii na tle krajowych trendów

rozwojowych

Współczesny rozwój gospodarczy wdrażania nowoczesnych technik i technologii, a w konsekwencji wprowadzenia na rynek nowych bądź ulepszonych produktów bądź usług. Wiedza o działaniach innowacyjnych i zaawansowanych technologiach w branży informatycznej nabiera dużego znaczenia, gdyż poszczególne jej gałęzie zaopatrują w zasadzie całą gospodarkę w niezbędne systemy, rozwiązania i technologie.

Na regionalnym, krajowym i zagranicznym rynku informatycznym, oprócz trendów rynkowych, niezwykle ważne są trendy o charakterze techniczno-technologicznym, zachodzące głównie w strukturze sprzętowej i oprogramowaniu, do których należą:

• optymalizacja oprogramowania,

• opracowywanie nowych standardów oprogramowania (języków programowania, algorytmów, teoretycznych podstaw, matematyki, logiki),

• opracowywanie nowych rozwiązań sprzętowych (zwiększanie mocy obliczeniowej, miniaturyzacja, opracowywanie nowych architektur sprzętowych, transmisja danych w sieciach).

Konsekwencją powyższych działań jest – oprócz wprowadzaniach ich samych na rynki zbytu – możliwość tworzenia i oferowania całkowicie nowych usług informatycznych zmieniających istotnie zasady prowadzenia biznesu i oferujące nowe, innowacyjne rozwiązania (np. wirtualizacja, przetwarzanie w chmurach, portale społecznościowe, analiza danych w czasie rzeczywistym itd.). Nasilającym się trendem widocznym na rynku IT jest wrastająca rola usług informatycznych w miarę rozwoju i dojrzewania rynku. Drugim ważnym trendem jest coraz mniejszy udział sprzedaży sprzętu komputerowego na rynku. O ile jeszcze kilka lat temu praca na cztero czy pięcioletnim komputerze była wręcz niemożliwa z powodu jego technologicznego zacofania po tak krótkim okresie tak dzisiaj w większości przypadków nie stanowi to problemów. Co więcej – coraz wyraźniejszym trendem jest zmniejszanie maksymalnej mocy obliczeniowej dostępnej na komputerze użytkownika i przenoszenie jej do sieci (przetwarzanie w chmurze, „cienki klient”) lub wręcz rezygnacja z niej (smartfony, netbooki). Oczywiście samo zapotrzebowanie na moc obliczeniową rośnie bardzo dynamicznie (wraz z przyrostem ilości gromadzonych w każdym momencie danych), jednak coraz częściej niezbędne obliczenia i analizy danych dokonywane są na serwerach i w ramach systemów rozproszonych.

Analizując krajowe trendy rozwojowe można stwierdzić, że szanse opracowania zaawansowanych, innowacyjnych rozwiązań związanych ze sprzętem komputerowym są w Polsce minimalne. Wynika to z olbrzymich nakładów finansowych, jakie należy ponieść na tego typu badania, aby uzyskać liczące się na świecie wyniki. Przy czym konkurencja światowa (Stany Zjednoczone, Chiny, Japonia) dysponujące zorganizowanymi, doświadczonymi zespołami badawczymi finansowanymi olbrzymimi sumami czyni w tej materii szybkie postępy zastrzegając patentami wyniki swoich prac. Oczywiście funkcjonują na świecie również polskie rozwiązania w tej dziedzinie jednak są one przede wszystkim uzupełnieniem istniejącej oferty bądź też zajmują niszę, w której nie ma silnej konkurencji ze strony dużych, międzynarodowych koncernów.

O wiele większe szanse ma polska myśl techniczna w dziedzinie oprogramowania. Wysoki poziom kształcenia informatyków na polskich uczelniach powoduje, że są oni często laureatami


89

międzynarodowych konkursów i nawiązują współpracę z licznymi przedsiębiorstwami i instytucjami zagranicznymi. Umożliwia to dalsze doskonalenie i uzupełnianie wiedzy technicznej studentów a także pozwala na obserwowanie i przenoszenie później na grunt polski zaobserwowanych rozwiązań (nie tylko technicznych, ale także organizacyjnych i finansowych).

Polski informatyk jest cenionym pracownikiem, o którego względy zabiegają liczne przedsiębiorstwa (w zasadzie w branży IT w Polsce nie ma bezrobocia) jednak problemem jest przejście o krok dalej. Niestety często zdarza się tak, że dobrzy polscy informatycy nie odnoszą sukcesu jako przedsiębiorcy. Powodów tego stanu rzeczy jest wiele, m.in.:

• brak wiedzy i umiejętności biznesowych;

• mentalność – zadowalanie się mniejszymi sukcesami, brak chęci odniesienia sukcesu za wszelką cenę;

• bariery administracyjno-prawne;

• zła organizacja pracy;

• brak kapitału;

• otoczenie rynkowe w Polsce (nepotyzm, korupcja, wymagane znajomości).

Polska informatyka odnosi dziś wiele sukcesów a sama branża jest najbardziej innowacyjną dziedziną polskiej gospodarki. Liczne prace badawczo – rozwojowe prowadzone zarówno przez ośrodki naukowe finansowane z budżetu państwa jak i przez przedsiębiorstwa prywatne świadczą o możliwościach i potencjale branży. Przy czym prace te skupiają się przede wszystkim na rozwoju oprogramowania. I to w tej dziedzinie należy upatrywać potencjalnych szans rozwoju zarówno polskiej jak i zachodniopomorskiej informatyki.

Wydaje się słusznym postawienie przez władze samorządowe na rozwój informatyki w regionie i proponowanie licznych programów wsparcia. Tego typu działania zaczynają przyciągać międzynarodowe firmy (rynek BPO), które nie dość że inwestują w regionie (zatrudnienie, rozbudowa infrastruktury) to dodatkowo przeszczepiają na rynek lokalny międzynarodowe standardy, organizację, finansowanie i kulturę pracy. Stymuluje to istotnie cały rynek i zwiększa jego potencjał B + R oraz podnosi poziom innowacyjności.

Jako innowacyjne kierunki rozwoju technologii informatycznych w regionie na pewno można wskazać, oprócz „informatyki korporacyjnej” (systemy informatyczne dla przedsiębiorstw i organizacji) działy elektronicznej rozrywki i usług internetowych. Gry komputerowe – zaczynające być polskim produktem eksportowym mogą być opracowywane zarówno przez duże zespoły (studia deweloperskie) jak i przez kilkuosobowe grupki pasjonatów. Oczywiście duże, wysoko budżetowe produkcje wymagają licznych nakładów i wyspecjalizowanej kadry (programistów, grafików, animatorów, dźwiękowców, testerów, kadra zarządzająca itd.) jednak wiele obecnie znanych zespołów rozpoczynało swoje działania od gier mało budżetowych i podwykonawstwa, z czasem rozbudowując zespół i zdobywając coraz poważniejsze zlecenia. Jednak należy pamiętać o tym, że rynek rozrywki elektronicznej jest specyficznym rynkiem, gdzie bardzo trudno o stabilność i pewność odniesienia sukcesu. Jak pokazują liczne przypadki nawet największe produkcje z budżetami liczonymi w milionach dolarów mogą ponieść komercyjną klęskę, jednak z drugiej strony są produkcje, które przy minimalnych nakładach przyniosły swoim twórcom olbrzymie pieniądze i sławę. Rozpatrując branżę rozrywki elektronicznej trzeba wyraźnie powiedzieć o jej wysokiej innowacyjności i wymaganym


90

zaawansowaniu technicznym. Dziś przy dużych zespołach deweloperskich skutecznie funkcjonują profesjonalne studia nagrań dźwięku, studia telewizyjne, motion capture, green scene i inne.

Również sektor usług internetowych należy rozpatrywać jako innowacyjny kierunek rozwoju branży informatycznej w regionie. Rozległość i filozofia tego rynku powodują, że mogą tu z powodzeniem funkcjonować zarówno małe, specjalistyczne przedsiębiorstwa specjalizujące się w konkretnych usługach i technologiach (np. specjalistyczne rozwiązania dla e-handlu) jak i duże przedsiębiorstwa oferujące w zasadzie cały pakiet usług internetowych (np. operatorzy komunikacyjni oferujący dostęp do Internetu, przedsiębiorstwa oferujące usługi SaaS, oferowanie usług przetwarzania w chmurze itd.). Warto przy tym zauważyć, że obecnie spektakularne sukcesy na świecie odnoszą właśnie firmy oferujące innowacyjne usługi internetowe (Facebook – serwis społecznościowy, Groupon – serwis zakupów grupowych, App Store – internetowy sklep Apple z aplikacjami dla iPada, iPhone'a oraz iPoda itd.).

Analizując branżowe przedsiębiorstwa w województwie zachodniopomorskim warto zwrócić uwagę na fakt bardzo dużego zróżnicowania ich ofert. Z jednej strony świadczy to o bardzo dużej wszechstronności przedsiębiorców i zapotrzebowaniu regionu na usługi informatyczne z licznych działów. Z drugiej strony świadczy to o słabości i małym rozwoju rynku, który nie wytworzył do tej pory silnego działu informatyki, który byłby zdecydowanym liderem i skupiał kilkanaście firm informatycznych stanowiąc niejako „produkt eksportowy” regionu. Obecnie widać zalążki takich specjalizacji w regionie, jednak jest jeszcze za wcześnie, aby mówić o konkretnym dziale informatyki jako specjalności województwa zachodniopomorskiego.

Na zakończenie warto jeszcze raz zwrócić uwagę na dynamiczny rozwój branży informatycznej w regionie w ostatnim okresie, co pozwala z optymizmem patrzyć na przyszłość informatyki w województwie zachodniopomorskim. Działania podjęte przez władze samorządowe mające na celu poprawę innowacyjności regionu oraz promowanie i efektywne zachęcanie inwestorów do inwestowania w branże informatyczną oraz BPO zaczynają przynosić rezultaty w postaci coraz większej liczby inwestorów z kraju, Europy i świata zainteresowanych inwestowaniem w województwie.

Analiza trendów rozwojowych w zakresie technologii i nowych...

Documents

Transcript of Analiza trendów rozwojowych w zakresie technologii i nowych...