Analiza studium przypadku

Doświadczenia Miasta Zgierza w realizacji usług wodociągowo –

kanalizacyjnych

opr. Marek Ignasiak

Zgierz jest jednym z większych ośrodków miejskich województwa łódzkiego. Jest miastem powiatowym, graniczącym od południa z Łodzią, wchodzącym w skład aglomeracji łódzkiej. Zgierz zamieszkuje blisko 58 tys. mieszkańców, a miasto zajmuje powierzchnię 42,33 km².

ZgierzZgierz

Spółka „Wodociągi i Kanalizacja – Zgierz” Sp. z o.o. istnieje od 1999 r. Jest właścicielem systemu wodociągowego i kanalizacyjnego na terenie Zgierza, w którego skład wchodzą:ujęcia wody,stacja uzdatniania wody,sieć wodociągowa,sieć kanalizacji sanitarnej,oczyszczalnia ściekówstacja zlewna ścieków dowożonych.Podstawowym zadaniem Spółki jest świadczenie usług w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków na terenie miasta Zgierza oraz zbiorowego zaopatrzenia w wodę na wydzielonym obszarze Gminy Zgierz.

Przedsiębiorstwo wod-kanPrzedsiębiorstwo wod-kan

Wody ujmowane do uzdatniania należą do IV klasy jakości wód podziemnych – wody niezadowalającej jakości (zgodnie z Rozporządzeniem z dnia 11 lutego 2004 r. w sprawie klasyfikacji dla prezentowania stanu wód powierzchniowych i podziemnych), przede wszystkim ze względu na podwyższone stężenia żelaza i manganu.

Woda po uzdatnieniu na stacji wodociągowej spełnia wymogi rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 r. (w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi) w zakresie wszystkich wskaźników.

System wodociągowySystem wodociągowy

Stacja uzdatniania zasilana jest wodą podziemną z czterech studni ujmujących wodonośny poziom czwartorzędu i pięciu studni ujmujących wodonośny poziom kredy górnej.

Pompy głębinowe pracujące indywidualnie lub w różnych konfiguracjach, podają wodę poprzez stację uzdatniania do czterech terenowych zbiorników magazynowych, skąd jest ona tłoczona pompami drugiego stopnia do miejskiej sieci wodociągowej.


Technologia uzdatniania polega na aeracji, filtracji i dezynfekcji wody. W celu wspomagania usuwania mętności wody i koagulacji związków żelaza. dodawany jest koagulant w postaci roztworu chlorku poliglinu.

Napowietrzanie wody odbywa się poprzez dwa aeratory centralne o średnicy Da = 1600 mm, a filtracja na pięciu filtrach ciśnieniowych poziomych. W 2009 roku wprowadzono system ciągłej dezynfekcji wody dwutlenkiem chloru. Dwutlenek chloru ma wysokie właściwości dezynfekcyjne i utleniające. Duże znaczenie ma również fakt, iż nie powoduje on zmiany smaku i zapachu wody.

Zgierz zaopatrywany jest w wodę poprzez sieć wodociągową o łącznej długości 178 km.


Awarie wodociągowe

Rok Rurociągi

Rurociągi skoryg. (bez uszkodzeń spowodowanych przez firmy obce)

Przyłącza Razem

Razem skoryg.

(bez uszkodzeń spowodow

anych przez firmy obce)

Mechaniczne

(pęknięcia ,złama

nia

Spowodowane przez firmy obce Złącza

Korozja

Uzbrojeni

e

szt. szt. szt. szt. szt. szt. szt. szt. szt. szt.

2004 22 20 75 97 95 17 2 2 75 1

2005 16 13 52 68 65 9 3 4 52 0

2006 13 11 56 69 67 22 2 2 43 0

2007 17 14 56 73 70 19 3 1 49 1

2008 50 25 54 104 79 26 25 8 45 0

2009 101 29 60 161 89 58 72 2 29 0

2010 65 35 57 122 92 55 30 3 26 7

2011 25 19 79 104 98 58 6 0 40 0

Awarie wodociągowe

2013 11 14

2529

35

19

75

52 56 56 5460 57

79

95

65 67 7079

89 9298

0

20

40

60

80

100

120

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

rurociągi

przyłącza

razem

System wodociągowySystem wodociągowy 2009 2010 2011

Łączne wydobycie wody ze studni w m3 2 959 544,0 2 915 495,0 2 815 129,0

Zużycie wody do celów technologicznych w m3 21 060,0 26 260,0 28 880,0

Ilość wody wtłoczonej do sieci w m3 2 896 144,0 2 856 479,0 2 770 189,0

Ilość wody sprzedanej w m3 2 351 934,4 2 246 599,4 2 171 639,3

Różnica pomiędzy ilością wody wtłoczonej a sprzedanej za dany rok w m3 544 209,6 609 879,6 598 549,7

Woda zużyta na płukanie sieci i utracona przy awariach w m3 34 900,0 24 980,0 34 370,0

Strata procentowa wody na sieci wodociągowej 17,59% 20,48% 20,37%

Średni "e" za dany rok kWh/m3 0,688 0,618 0,593

Zgierz na początku XXI wieku posiadał tylko około 90 km sieci kanalizacji sanitarnej. Dzięki realizacji Projektu „Kanalizacja sanitarna miasta Zgierz wraz z modernizacją oczyszczalni ścieków” dofinansowanego z Funduszu Spójności Unii Europejskiej, w roku 2011 długość sieci kanalizacji sanitarnej wzrosła do 180 km. Wzrosła też ilość przepompowni ścieków z 2 do 18.

System gospodarki ściekowejSystem gospodarki ściekowej

Nowa sieć kanalizacji sanitarnej wybudowana została głównie na terenach osiedli domów jednorodzinnych położonych na obrzeżach miasta. W ramach Projektu modernizacji podlegały też kanały sanitarne położone w centrum miasta, w najgorszym stanie technicznym.

Ścieki z nieskanalizowanych posesji dowożone są do Stacji Zlewnej Ścieków Dowożonych położonej przy oczyszczalni ścieków w Zgierzu.


Awarie kanalizacja

Kanały Przyłącza Zatory RazemRazem

(bez zatorów).

szt. szt. szt. szt. szt.

2004 6 0 139 145 6

2005 7 2 196 205 9

2006 0 3 182 185 3

2007 4 1 149 154 5

2008 3 1 133 137 4

2009 2 0 127 129 2

2010 2 5 113 120 7

2011 5 1 91 97 6

Awarie kanalizacjaAwarie sieci kanalizacyj nej

0

50

100

150

200

250

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Rok

szt

Uszkodzenia kanałów

Uszkodzenia przyłączy

Zatory

Razem

Oczyszczalnia ściekówOczyszczalnia ścieków

Oczyszczalnia ścieków zlokalizowana jest w zachodniej części Zgierza, nad rzeką Bzurą. Jest to 21 kilometr biegu rzeki o stosunkowo niskim przepływie własnym wód.W 1992 roku Miasto Zgierz podjęło decyzję o wspólnej z ZPB „Boruta” budowie oczyszczalni ścieków komunalno-przemysłowych na miejscu podczyszczalni ścieków przemysłowych należącej do ZPB „Boruta”. Budowę oczyszczalni zakończono w roku 1998. Na oczyszczalni ścieków w Zgierzu oczyszczane są ścieki z miasta Zgierz, w tym ścieki z terenu Parku Przemysłowego Boruta.

Spółka posiada pozwolenie wodnoprawne na odprowadzanie oczyszczonych ścieków z mechaniczno - chemiczno - biologicznej oczyszczalni ścieków w Zgierzu, z 2011 roku, wydane przez Marszałka Województwa Łódzkiego.Pozwolenie wodnoprawne zezwala na odprowadzanie oczyszczonych ścieków z mechaniczno-chemiczno-biologicznej oczyszczalni ścieków w Zgierzu, zgodnie z aktualnym obciążeniem oczyszczalni wyrażonym równoważną liczbą mieszkańców za 2003 r. równą 76000 RLM do rzeki Bzury w ilości:Qśrd 18 000 m3/dQmax.d 50 000 m3/dpod warunkiem, że stan i skład odprowadzanych ścieków nie będzie przekraczał wartości parametrów wymienionych w pozwoleniu wodnoprawnym przedstawionych w tabeli poniżej.


Parametr WartośćBZT5 15 mg O2/l

CHZTCR 125 mg O2/l

Zawiesiny ogólne 35 mg/l

Azot ogólny 10 mg N/l

Fosfor ogólny 1 mg P/l

Chrom ogólny 0,50 mg Cr/l

Miedź 0,50 mg Cu/l

Żelazo 10 mg Fe/l

Cynk 2 mg Zn/l


Średnia dobowa ilość ścieków dopływających do oczyszczalni, wg danych za 2011 rok, wynosi 12 128 m3/d.

W czasie deszczy nawalnych lub intensywnych roztopów dopływa ścieków więcej o 10 - 70 % niż w okresach suchych. Wynika to z faktu odprowadzania wód opadowych ze Zgierza do kanalizacji sanitarnej, a także z dopływu znaczących ilości wód infiltracyjnych.


Kraty są pierwszym elementem oczyszczania ścieków. Zastosowano dwie równolegle pracujące kraty czyszczone mechanicznie. Za każdą kratą mechaniczną zastosowano kratę płaską czyszczoną ręcznie.

Dalej ścieki przepływają do komory mokrej przepompowni ścieków komunalnych i stąd przepompowywane są do piaskowników radialnych, które usuwają ze ścieków zawiesinę mineralną.

Ścieki miejskie po piaskownikach Geigera kierowane są do neutralizatora wtórnego. Obecnie wyłączony jest z eksploatacji ciąg wstępnego oczyszczania ścieków miejskich składający się z fermentera – zbiornika reakcji, dwóch osadników radialnych oraz przepompowni osadów wstępnych.


Obecnie neutralizator wtórny pełni dodatkową funkcję, są w nim generowane Lotne Kwasy Tłuszczowe w wyniku fermentacji kwaśnej.

Następnie ścieki przepływają do komory rozdziału i stamtąd są kierowane do jednego, bądź drugiego reaktora biologicznego. Tutaj też dopływa osad czynny recyrkulowany zawrócony po osadnikach wtórnych.


Kolejnym elementem ciągu technologicznego są dwa reaktory biologiczne Bardenpho. Reaktory pracują wymiennie.

Prowadzony jest w nich pięciostopniowy proces z komorami: defosfatacji KDF, denitryfikacji pierwszej KD1, nitryfikacji pierwszej KN1, denitryfikacji drugiej KD2, nitryfikacji drugiej KN2, z układem recyrkulacji wewnętrznej skierowanym do drugiej komory.

Po oczyszczeniu w reaktorze , ścieki zostaną skierowane do osadników wtórnych, a później do odbiornika.


Osad nadmierny jest odwadniany na prasie taśmowej, higienizowany i wywożony na składowisko osadu.W budynku odwadniania są dwie niezależne linie do odwadniania i higienizacji osadu. Osad podawany jest na prasę rurociągami osadu przez istniejące pompy w pompowni osadu zagęszczonego.


Ścieki zafakturowane i dopływające do Ścieki zafakturowane i dopływające do oczyszczalnioczyszczalni

Ilość ścieków dopływających do Oczyszczalni (bez utylizacji odpadów płynnych), zafakturowanych oraz ich różnica w latach 2009 - 2011

39014061

3258

19252068 20441976 1993

1215

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

3500

4000

4500

2009 2010 2011

Tysiące m3

Lata

Ścieki dopływające Ścieki zafakturowane Różnica

37,3

%49,1

%

50,6

%


2009 rok 2010 rok 2011 rok

Łączna ilość ścieków dopływających do oczyszczalni w m3 3 901 258,0 4 060 833,0 3 258 192,0

Łączna ilość skratek w Mg 280,0 238,0 231,2

Ilość ścieków zafakturowanych w m3 2 164 194,7 2 081 304,1 2 049 714,1

Różnica ilości ścieków dopływających i zafakturowanych w m3 1 737 063,3 1 979 528,9 1 208 478,0

Ilość ścieków niezafakturowanych w % 44,53% 48,75% 37,09%

Średni "e" kWh/m3 0,808 0,849 1,125

Podstawowe wskaźniki usług Podstawowe wskaźniki usług wodociągowo -kanalizacyjnychwodociągowo -kanalizacyjnych

3.2. Skuteczność – jakościowa ocena realizacji usługi zbiorowego zaopatrzenia w wodę

3.2.1. Liczba awarii sieci wodociągu gminnego w badanym roku awaria 25

3.2.2. Liczba awarii przyłączy wodociągu gminnego w badanym roku awaria 79

3.2.3.Liczba mieszkańców gminy interweniujących w sprawie jakości dostaw wody z wodociągu miejskiego w badanym roku osoba 5

3.2.4.Liczba dni w badanym roku, w których nie spełnione były normy jakościowe wody z wodociągu gminnego dni 0


3.3. Skuteczność – ilościowa ocena realizacji usług zbiorowego zaopatrzenia w wodę

3.3.1. Liczba mieszkańców korzystających z wodociągu gminnego w badanym roku osoba 56053

3.3.2. Liczba mieszkańców korzystających ze studni gminnych w badanym roku osoba 0

3.3.3. Liczba mieszkańców korzystających z gminnych zdrojów ulicznych w badanym roku osoba -1

3.3.4. Ilość wody dostarczana do wodociągu gminnego w czasie doby w badanym roku m3/dobę 7590

3.3.5. Ilość wody sprzedana z wodociągu gminnego w czasie doby w badanym roku m3/dobę 5950

3.3.6.Ilość wody sprzedana z wodociągu gminnego gospodarstwom domowym w czasie doby w badanym

roku m3/dobę -1

3.3.7. Ilość wody nie sprzedana z wodociągu gminnego w czasie doby w badanym roku m3/dobę 1640

3.3.8. Długość sieci wodociągowej w gminie w badanym roku km 187,36

3.3.9. Długość przyłączy wodociągowych w gminie w badanym roku km 74,77


4.3. Skuteczność – ilościowa ocena realizacji usług zbiorowego odprowadzania ścieków

4.3.1. Liczba mieszkańców korzystających z sieci kanalizacji gminnej w badanym roku osoba 45469wg deklaracji osób

zameldowanych

4.3.2. Liczba mieszkańców korzystających z oczyszczalni przydomowych w badanym roku osoba 205

4.3.3. Liczba mieszkańców korzystających ze zbiorników bezodpływowych w badanym roku osoba 9696

4.3.4.Ilość ścieków ogółem odprowadzana w czasie doby do kanalizacji gminnej w badanym

roku m3/dobę 5515

4.3.5.Ilość ścieków bytowych odprowadzana w czasie doby do kanalizacji gminnej w badanym

roku m3/dobę 4952

4.3.6.Ilość ścieków przemysłowych odprowadzana w czasie doby do kanalizacji gminnej w

badanym roku m3/dobę 563

4.3.7. Długość sieci kanalizacyjnej w gminie w badanym roku km 180

4.3.8. Długość przyłączy kanalizacyjnych w badanym roku km 35

Podstawowe wskaźniki usług wodociągowo -Podstawowe wskaźniki usług wodociągowo -kanalizacyjnychkanalizacyjnych

3.4. Dostępność cenowa usługi zbiorowego zaopatrzenia w wodę

3.4.1.Cena (brutto z VAT) wody z wodociągu gminnego lub średnia ważona Ce wody (patrz instrukcja) dla

gospodarstw domowych w badanym roku zł/m3 3,15

3.4.2.Średnia (szacunkowa) opłata za wodę z wodociągu gminnego ponoszona przez jednego mieszkańca

gminy miesięcznie w badanym roku zł/miesiąc 10,17

3.5. Efektywność kosztowa dostarczanej usługi zbiorowego zaopatrzenia w wodę

3.5.1. Koszt dostarczenia wody do wodociągu gminnego dla gospodarstw domowych w badanym roku zł/m3 3,12

3.6. Przedsiębiorstwa świadczące usługę zbiorowego zaopatrzenia w wodę

3.6.1. Liczba przedsiębiorstw świadczących usługę w gminie w badanym roku przedsiębiorstwo 1

3.6.2.Liczba mieszkańców gminy korzystających w badanym roku z usług danego przedsiębiorstwa będącego

jednostką lub zakładem budżetowym gminy osoba 0

3.6.3.Liczba mieszkańców gminy korzystających w badanym roku z usług danego przedsiębiorstwa będącego

spółka kapitałową z większościowym udziałem gminy osoba 54500

Podstawowe wskaźniki usług wodociągowo -Podstawowe wskaźniki usług wodociągowo -kanalizacyjnychkanalizacyjnych

4.4. Dostępność cenowa usługi zbiorowego odprowadzania ścieków

4.4.1.Ceny (brutto z VAT) odprowadzania ścieków do kanalizacji gminnej dla gospodarstw

domowych w badanym roku zł/m3 6,93

4.4.2.Średnia (szacunkowa) opłata za odprowadzanie ścieków do kanalizacji gminnej ponoszona

przez jednego mieszkańca gminy miesięcznie w badanym roku zł/miesiąc 27,87

4.5. Efektywność kosztowa dostarczanej usługi zbiorowego odprowadzania ścieków

4.5.1.Koszt odbioru (i oczyszczania) ścieków do kanalizacji gminnej dla gospodarstw domowych w

badanym roku zł/m3 6,80

4.6. Przedsiębiorstwa świadczące usługę zbiorowego odprowadzania ścieków

4.6.1. Liczba przedsiębiorstw świadczących usługę w gminie w badanym roku przedsiębiorstwo 1

4.6.2.Liczba mieszkańców gminy korzystających w badanym roku z usług danego

przedsiębiorstwa będącego jednostką lub zakładem budżetowym gminy osoba 0

4.6.3.Liczba mieszkańców gminy korzystających w badanym roku z usług danego

przedsiębiorstwa będącego spółka kapitałową z większościowym udziałem gminy osoba 42350

Mając na uwadze istniejące niedobory w systemie infrastruktury wodociągowej i kanalizacyjnej władze Miasta Zgierza i Spółki „Wodociągi władze Miasta Zgierza i Spółki „Wodociągi i Kanalizacja - Zgierz”i Kanalizacja - Zgierz” Sp. z o.o. Sp. z o.o. w 2003 roku podjęły działania dla uzyskania środków pomocowych z Unii Europejskiej.Wniosek o dofinansowanie Projektu z Funduszu Spójności pn.: „KANALIZACJA SANITARNA MIASTA ZGIERZ WRAZ Z MODERNIZACJĄ pn.: „KANALIZACJA SANITARNA MIASTA ZGIERZ WRAZ Z MODERNIZACJĄ OCZYSZCZALNI ŚCIEKÓW” OCZYSZCZALNI ŚCIEKÓW” po zatwierdzeniu przez NFOŚiGW oraz Ministerstwo Środowiska, przekazany został do Komisji Europejskiej, która w dniu 19 grudnia 2005 r. podjęła decyzję o przyznaniu Spółce pomocy na realizację Projektu w ramach Funduszu Spójności w wartości blisko 12 mln Euro12 mln Euro.

Projekt finansowany z Funduszu SpójnościProjekt finansowany z Funduszu Spójności

Przewidywane koszty Projektu miały wynosić:-koszty kwalifikowane 17 615 000 EURw tym:dotacja z Funduszu Spójności 11 978 200 EURśrodki własne Spółki 5 636 800 EUR


Całkowity koszt Projektu- 93 932 261 PLNw tym:Fundusz Spójności 37 734 423 PLNPożyczka płatnicza NFOŚiGW 4 836 313 PLNPożyczka WFOŚiGW 37 000 000 PLNPożyczka NFOŚiGW 6 000 000 PLNŚrodki własne 8 361 525 PLN


Zakres rzeczowy:Budowa i modernizacja kanalizacji sanitarnej (72 km kanalizacji grawitacyjnej wraz z odejściami bocznymi, 5,7 km rurociągów tłocznych, 2,8 km modernizacji kanałów sanitarnych)Budowa i modernizacja sieci wodociągowej (11 km wybudowanych wodociągów, 2,8 km modernizacji wodociągów)Modernizacja stacji wodociągowejModernizacja oczyszczalni ścieków


W lipcu 2011 roku Instytucja Zarządzająca Funduszem Spójności przekazała do Komisji Europejskiej sporządzony przez Spółkę Raport końcowy z realizacji Projektu, będący dokumentem niezbędnym do rozliczenia dotacji.

Obecnie, dążąc do wypełnienia zapisów Traktatu Akcesyjnego Polski w zakresie przepisów prawa dotyczących odprowadzania i oczyszczania ścieków komunalnych Spółka prowadzi działania mające na celu podłączenie zgierskich posesji do istniejącej kanalizacji sanitarnej. Koordynuje budowę ponad 2 tysięcy przyłączy kanalizacyjnych, wykonuje projekty budowlane przyłączy, jak też kontynuuje budowę odejść bocznych.


Projekt finansowany z Funduszu SpójnościProjekt finansowany z Funduszu SpójnościProblemy po realizacji projektu:1. Wzrost zadłużenia Spółki,2. Konieczność uzyskiwania zysku,3. Wzrost amortyzacji jako przyczyna wzrostu cen wody i ścieków,4. Trudność wyegzekwowania podłączenia się mieszkańców do sieci

kanalizacyjnej (podłączenie 8000 mieszkańców jest zapisane jako jeden z elementów efektu ekologicznego),

5. Rozbudzenie potrzeb inwestycyjnych,6. Rzeczywisty monitoring strat wody i ilości ścieków infiltracyjnych.

Najważniejsze występujące problemyNajważniejsze występujące problemy

1. Straty wody w sieci,

2. Nielegalne podłączenia wód deszczowych do kanalizacji sanitarnej,

3. Dopływ wód infiltracyjnych i opadowych,

4. Roszczenia odszkodowawcze z tytułu przebiegu rurociągów przez działki,

Dziękuję za uwagę

Analiza studium przypadku

Documents

Transcript of Analiza studium przypadku