Akcja Burza i Powstanie Warszawskie

1944

Akcja Burza

styczeń – październik

1944

Akcja Burza

* Czas trwania – od stycznia do października 1944. * Organizator – Armia Krajowa. * Teren – Kresy Wschodnie II Rzeczypospolitej: Wileńszczyzna, Wołyń, Ziemia Lwowska, Lubelszczyzna i Podlasie. * Cele: 1) wyzwolenie Kresów Wschodnich przed wkroczeniem Armii Czerwonej; 2) wystąpienie wobec Rosjan w roli gospodarzy; 3) udaremnienie Stalinowi podporządkowania Polski; 4) ochrona ludności cywilnej.

Symbole Akcji Burza

Przebieg Akcji Burza 1. akcja „Burza” na Wołyniu – 15 stycznia – 18 marca – 21 kwietnia – 21 maja

2. akcja „Burza” na Podolu – 7 marca – kwiecień

3. akcja „Burza” w Okręgach Wilno i Nowogródek AK – 1 lipca – 13 lipca

4. akcja „Burza” w Wilnie (operacja „Ostra Brama”) – 7 lipca – 13 lipca

5. akcja „Burza” w Okręgu Białystok AK – 14 lipca – 20 sierpnia

6. akcja „Burza” w Okręgu Polesie AK – 15 lipca – 30 lipca

7. akcja „Burza” w Podokręgach: Stanisławów, Tarnopol i Lwów AK – 16 lipca – 26 lipca

8. akcja „Burza” we Lwowie – 22 lipca – 27 lipca

9. akcja „Burza” w Okręgu Lublin AK – 20 lipca – 29 lipca

10. akcja „Burza” w Okręgu Kraków AK – 23 lipca – 30 sierpnia

11. akcja „Burza” w Obszarze Warszawskim AK – 26 lipca – 2 października

12. powstanie warszawskie – 1 sierpnia – 2 października

13. akcja „Burza” w Okręgu Radom-Kielce AK – 1 sierpnia – 6 października

14. akcja „Burza” w Okręgu Łódź AK – 14 sierpnia – 26 listopada

15. akcja „Burza” w Okręgu Kraków AK – 21 września – 21 listopada

Wybrane operacje Akcji Burza

* Walki 27. Wołyńskiej Dywizji Piechoty Armii Krajowej liczącej ok. 6000 żołnierzy na Wołyniu od 30 III do 9/10 VI 1944 roku oraz na Lubelszczyźnie w lipcu 1944 roku. * Dowódca – ppłk. Jan Kiwerski pseudonim Oliwa.

* Zdobycie Lwowa przez 5. Dywizję Piechoty AK i 14. Pułk Ułanów AK liczące ok. 3000 żołnierzy w dniach 23 – 26 VII 1944 roku. * Dowódca – płk Władysław Filipkowski pseudonim Janek.

* Operacja Ostra Brama – zdobycie Wilna przez oddziały z wileńskiego i nowogródzkiego okręgu Armii Krajowej w dniach 7 – 13 lipca 1944 roku. * Dowódca – ppłk Aleksander Krzyżanowski pseudonim Wilk.

Skutki Akcji Burza * Armia Krajowa osiągnęła wiele sukcesów militarnych i poniosła

ogromne straty.

* Armia Czerwona wkroczyła jednak na ziemie polskie szybciej

niż przewidywano.

* Dochodziło do wspólnych operacji przeciwko Niemcom

żołnierzy polskich i radzieckich.

* Po każdej akcji NKWD podstępnie aresztowało Polaków.

Żołnierzy wcielano siłą do formacji polskich podległych

Stalinowi, a oficerów więziono.

Powstanie Warszawskie

1 VIII – 2 X 1944

Przyczyny Powstania Warszawskiego * Niepowodzenie Akcji Burza. * Pragnienie wyzwolenia stolicy przed nadejściem Armii Czerwonej. * Próba powstrzymania komunistów przed zdobyciem władzy. * Dążenie do zakończenia terroru niemieckiego. * Zarządzenie przez Niemców poboru 100 000 mężczyzn do robót fortyfikacyjnych. * Dotarcie Armii Czerwonej na przedpola Warszawy.

Siły polskie

* Żołnierze Armii Krajowej ok. 30 – 40 tys.

* Żołnierze Narodowych Sił Zbrojnych.

* Żołnierze Armii Ludowej.

* Niewielka ilość broni ręcznej.

Komendant Główny Armii Krajowej gen. Tadeusz Komorowski Bór

Naczelny dowódca Powstania Warszawskiego

płk Antoni Chruściel Monter

Siły niemieckie

* Ok. 50000 żołnierzy Wehrmachtu i SS.

* Lotnictwo

* Czołgi

* Artyleria

* Bomby samobieżne Goliat

Dowódca: gen. SS Erich von dem Bach

Sukcesy powstańców 1 – 4 VIII 1944

* Wybuch powstania 1 VIII o 17:00 – godzina W. * Opanowanie przez Powstańców 1 – 4 VIII: ● Starego Miasta, ● Dolnego Mokotowa, ● Żoliborza, ● Śródmieścia, ● części Woli. * Nieudane próby zdobycia: Dworca Gdańskiego, Poczty Głównej, koszar, mostów na Wiśle i Pragi.

Kontrofensywa niemiecka 5 VIII – 2 X 1944

* Atak niemiecki na pozycje Powstańców; dążenie

do opanowania głównych tras komunikacyjnych

i odcięcia Starego Miasta od Śródmieścia; początek

mordów na ludności cywilnej (5 VIII).

* Wyparcie oddziałów powstańczych z Ochoty;

zacięte walki w północnej części Śródmieścia,

na Żoliborzu i na Mokotowie; nieudana próba

przebicia się oddziałów AK z Puszczy

Kampinoskiej do Starego Miasta (5 – 11 VIII).

* Nieudana próba zajęcia przez Polaków

Dworca Gdańskiego potężny atak Niemców na

Stare Miasto (10 VIII).

* Utrata Starego Miasta i przejście Powstańców

kanałami ściekowymi do Śródmieścia;

zamordowanie przez Niemców ok. 35 tys.

rannych żołnierzy i cywilów (1 – 2 IX).

* Upadek Powstania na Powiślu (6 IX).

* Próba pomocy Powstańcom podjęta przez

3. Dywizję Piechoty z 1. Armii Polskiej gen.

Zygmunta Berlinga: zdobycie przyczółków na

Czerniakowie i Żoliborzu; wycofanie się przy

stratach ok. 35 tys. zabitych żołnierzy (24 IX).

* Zdobycie przez Niemców Mokotowa (24 – 27

IX)

* Zdobycie przez Niemców Żoliborza (25 – 26

IX).

* Podpisanie przez gen. Tadeusza

Komorowskiego Bora aktu kapitulacji

Powstania Warszawskiego (2 X).

POWSTANIE TRWAŁO 63 DNI.

Alianci wobec Powstania Warszawskiego

* Wstrzymanie przez Stalina ofensywy Armii

Czerwonej i odmowa udostępnienia lotnisk

pilotom aliantów zachodnich pragnących

pomóc walczącym Polakom.

* Bierność polityków amerykańskich

i brytyjskich wobec Powstańców.

* Ryzykowne akcje zrzucania na spadochronach

broni, żywności i leków, organizowane przez

pilotów amerykańskich, brytyjskich,

południowoafrykańskich i polskich z PSZ na

Zachodzie.

* Wymuszenie przez aliantów zachodnich na

Niemcach traktowania wziętych do niewoli

Powstańców jak żołnierzy.

Skutki Powstania Warszawskiego * Klęska militarna i polityczna Polaków.

* Śmierć ok. 20 tys. żołnierzy i ok. 180 tys.

cywilów.

* Wzięcie do niewoli znacznej części kadry

dowódczej AK ( w tym gen. Komorowskiego).

* Wysiedlenie ludności z Warszawy.

* Zburzenie Warszawy na rozkaz Hitlera.

* Znaczne osłabienie polskiego ruchu oporu.

* Śmierć części polskich elit, m. in. Krzysztofa

Kamila Baczyńskiego.

JEDNAK HEROIZM POWSTAŃCÓW NIE

POZWOLIŁ NA PEŁNĄ SOWIETYZACJĘ POLSKI

ORAZ STANOWIŁ PUNKT ODNIESIENIA DLA

WALCZĄCYCH Z KOMUNIZMEM, A DZIŚ JEST

CZYNNIKIEM UMACNIAJĄCYM PATRIOTYZM.

Działało polskie Radio Błyskawica

Oddział zbrodniarzy pod dowództwem płk. SS Oskara Dirlewangera trenował w Olecku (Treuburgu) przed udziałem w tłumieniu Powstania, w którym wykazał się skrajnym sadyzmem.

Upamiętnienie Powstania Warszawskiego