Powstanie Warszawskie 1944 roku a Powstanie Warszawskie 1944 roku a w tym walki na Mokotowie są jedną z w tym walki na Mokotowie są jedną z największych tragedii w dziejach największych tragedii w dziejach naszego narodu i w dziejach całego naszego narodu i w dziejach całego świata. Są jednak faktem świata. Są jednak faktem historycznym świeżym i bolesnym, historycznym świeżym i bolesnym, który ciężko ocenić obiektywnie. który ciężko ocenić obiektywnie. Jednakże staniemy na wysokości Jednakże staniemy na wysokości zadania, aby je wam przybliżyć gdyż zadania, aby je wam przybliżyć gdyż jest to w dziejach ojczystych również jest to w dziejach ojczystych również wypadek wielki i wstrząsający.wypadek wielki i wstrząsający.

Cele i przyczyny wybuch Cele i przyczyny wybuch powstaniapowstania

Stosunek siłStosunek sił Dowódcy Powstania Dowódcy Powstania

WarszawskiegoWarszawskiego Okręg Warszawa AKOkręg Warszawa AK Oddziały okręgu warszawskiego Oddziały okręgu warszawskiego

AK i im podporządkowaneAK i im podporządkowane Najważniejsze wydarzeniaNajważniejsze wydarzenia Skutki i przyczyny klęskiSkutki i przyczyny klęski

Włączenie Warszawy do akcji „Burza”Włączenie Warszawy do akcji „Burza” Zemsta na najeźdźcyZemsta na najeźdźcy Wzrost nastrojów niepodległościowychWzrost nastrojów niepodległościowych Próba ratowania powojennej suwerenności i Próba ratowania powojennej suwerenności i

przedwojennego kształtu granicy wschodniejprzedwojennego kształtu granicy wschodniej Odtworzenie w stolicy Polski legalnych władz Odtworzenie w stolicy Polski legalnych władz

państwowych, będących naturalną kontynuacją państwowych, będących naturalną kontynuacją władz przedwojennychwładz przedwojennych

Uniemożliwienie narzucenia Polsce Uniemożliwienie narzucenia Polsce marionetkowych władz uzależnionych od Związku marionetkowych władz uzależnionych od Związku Radzieckiego, którego wojska właśnie zbliżały się Radzieckiego, którego wojska właśnie zbliżały się do Warszawydo Warszawy

Zanegowanie między-alianckiego podziału na Zanegowanie między-alianckiego podziału na strefy operacyjne w myśl którego Polska strefy operacyjne w myśl którego Polska znajdowała się w strefie operacyjnej ZSRRznajdowała się w strefie operacyjnej ZSRR

Siły Niemieckie:Siły Niemieckie:

Niemcy dysponowali w Warszawie Niemcy dysponowali w Warszawie garnizonem liczącym ok. 20 tys. żołnierzy garnizonem liczącym ok. 20 tys. żołnierzy i policjantów, który mógł być wspierany i policjantów, który mógł być wspierany przez jednostki udające się na front przez jednostki udające się na front niemiecko-radziecki. Od 4 sierpnia do niemiecko-radziecki. Od 4 sierpnia do niemieckiego garnizonu napływały posiłki, niemieckiego garnizonu napływały posiłki, z których sformowano korpus liczący ok. z których sformowano korpus liczący ok. 25 tys. żołnierzy, dowodzony przez 25 tys. żołnierzy, dowodzony przez generała E. von dem Bacha. W sumie w generała E. von dem Bacha. W sumie w tłumieniu powstania warszawskiego tłumieniu powstania warszawskiego wzięło udział ok. 50 tys. żołnierzy wzięło udział ok. 50 tys. żołnierzy niemieckich.niemieckich.

Siły Polskie:Siły Polskie:

W pierwszych walkach W pierwszych walkach powstania wzięło udział ok. 23 powstania wzięło udział ok. 23 tys. żołnierzy. AK dysponowała tys. żołnierzy. AK dysponowała w Warszawie ok. 50 tys. ludzi, z w Warszawie ok. 50 tys. ludzi, z czego jedynie ok. 10% było czego jedynie ok. 10% było uzbrojonych, niemal wyłącznie w uzbrojonych, niemal wyłącznie w broń krótką. Do żołnierzy AK broń krótką. Do żołnierzy AK dołączyły jednostki Narodowych dołączyły jednostki Narodowych Sił Zbrojnych (800 żołnierzy) i Sił Zbrojnych (800 żołnierzy) i AL (500 żołnierzy), czynny AL (500 żołnierzy), czynny udział w powstaniu wzięła udział w powstaniu wzięła ludność cywilna miastaludność cywilna miasta..

Jak widać stosunek sił był nie równy na korzyść Niemców.Jak widać stosunek sił był nie równy na korzyść Niemców.Siły niemieckie były liczniejsze, lepiej uzbrojone i była toSiły niemieckie były liczniejsze, lepiej uzbrojone i była toregularna armia, jednak ich morale były niskie w przeciwieństwieregularna armia, jednak ich morale były niskie w przeciwieństwiedo sił polskich, które walczyły o niepodległość z pełnym zaangażowaniemdo sił polskich, które walczyły o niepodległość z pełnym zaangażowaniemi z wysokim morale.i z wysokim morale.

Wg stanu na 1 lipca 1944Wg stanu na 1 lipca 1944 gen. Tadeusz Komorowski pseudonim gen. Tadeusz Komorowski pseudonim BórBór komendant główny AK komendant główny AK gen. Tadeusz Pełczyński pseudonim gen. Tadeusz Pełczyński pseudonim GrzegorzGrzegorz zastępca komendanta zastępca komendanta

głównego AK głównego AK płk Antoni Chruściel pseudonim płk Antoni Chruściel pseudonim MonterMonter komendant Okręgu Warszawskiego komendant Okręgu Warszawskiego ppłk Edward Pfeiffer pseudonim ppłk Edward Pfeiffer pseudonim RadwanRadwan komendant Obwodu I – komendant Obwodu I –

Śródmieście Śródmieście ppłk Mieczysław Niedzielski pseudonim ppłk Mieczysław Niedzielski pseudonim ŻywicielŻywiciel komendant Obwodu II – komendant Obwodu II –

Żoliborz Żoliborz ppłk Jan Tarnowski pseudonim ppłk Jan Tarnowski pseudonim WaligóraWaligóra komendant obwodu III – Wola komendant obwodu III – Wola ppłk Mieczysław Sokołowski pseudonim ppłk Mieczysław Sokołowski pseudonim GrzymałaGrzymała komendant Obwodu IV komendant Obwodu IV

– Ochota – Ochota ppłk Aleksander Hrynkiewicz pseudonim ppłk Aleksander Hrynkiewicz pseudonim PrzegoniaPrzegonia komendant Obwodu V komendant Obwodu V

- Mokotów - Mokotów ppłk Antoni Żurowski pseudonim ppłk Antoni Żurowski pseudonim Andrzej BoberAndrzej Bober komendant Obwodu VI - komendant Obwodu VI -

Praga Praga mjr Bronisław Krzyżak pseudonim mjr Bronisław Krzyżak pseudonim BronisławBronisław komendant Obwodu VII - komendant Obwodu VII -

powiat warszawski powiat warszawski mjr Stanisław Babiarz pseudonim mjr Stanisław Babiarz pseudonim WysockiWysocki komendant Obwodu VIII - komendant Obwodu VIII -

Okęcie Okęcie ppłk Jan Mazurkiewicz pseudonim ppłk Jan Mazurkiewicz pseudonim RadosławRadosław komendant Kedywu komendant Kedywu

Tadeusz Tadeusz KomorowskiKomorowski

Obwód I- ŚródmieścieObwód I- Śródmieście Obwód II- ŻoliborzObwód II- Żoliborz Obwód III- WolaObwód III- Wola Obwód IV- OchotaObwód IV- Ochota Obwód V- MokotówObwód V- Mokotów Obwód VI- PragaObwód VI- Praga Obwód VII- Powiat WarszawskiObwód VII- Powiat Warszawski Samodzielny rejon VIII- Okęcie Samodzielny rejon VIII- Okęcie

Zgrupowanie pułku BasztaZgrupowanie pułku Baszta Zgrupowanie Radosław Zgrupowanie Radosław Batalion Zośka Batalion Zośka Brygada Dywersji Broda 53 Brygada Dywersji Broda 53 Oddział Dysk Oddział Dysk Batalion Parasol Batalion Parasol Batalion Miotła Batalion Miotła Batalion Pięść Batalion Pięść Batalion Czata 49 Batalion Czata 49 Oddział Leśnik Oddział Leśnik Batalion Chrobry II Batalion Chrobry II Zgrupowanie Róg Zgrupowanie Róg Batalion Bończa Batalion Bończa Batalion Dzik Batalion Dzik Batalion Gustaw Batalion Gustaw Batalion Harnaś Batalion Harnaś Batalion Antoni Batalion Antoni Batalion Wigry Batalion Wigry Batalion im. Czwartaków AL Batalion im. Czwartaków AL 104 Kompania Syndykalistów 104 Kompania Syndykalistów Załoga PWPW Załoga PWPW Batalion Bicz Batalion Bicz Batalion Konrad Batalion Konrad Załoga Elektrowni przy ul. Tamka Załoga Elektrowni przy ul. Tamka

Batalion Chrobry IBatalion Chrobry I Batalion ŁukasińskiBatalion Łukasiński Batalion Gozdawa Batalion Gozdawa Oddział Barry Oddział Barry Batalion Kiliński Batalion Kiliński Zgrupowanie Chrobry II Zgrupowanie Chrobry II Zgrupowanie Gurt Zgrupowanie Gurt Zgrupowanie Bartkiewicz Zgrupowanie Bartkiewicz Korpus Bezpieczeństwa Korpus Bezpieczeństwa Organizacja Wojskowa Organizacja Wojskowa Batalion MiłoszBatalion Miłosz Batalion Ruczaj Batalion Ruczaj Zgrupowanie Kryska Zgrupowanie Kryska Batalion Golski Batalion Golski Batalion Zaremba - Piorun Batalion Zaremba - Piorun Batalion Bełt Batalion Bełt Dywizjon Jeleń Dywizjon Jeleń Zgrupowanie ŻaglowiecZgrupowanie Żaglowiec Zgrupowanie Żbik Zgrupowanie Żbik Zgrupowanie Żmija Zgrupowanie Żmija Zgrupowanie Żniwiarz Zgrupowanie Żniwiarz Zgrupowanie Żubr Zgrupowanie Żubr Zgrupowanie Żyrafa Zgrupowanie Żyrafa Grupa Kampinos Grupa Kampinos

Powstanie Warszawskie rozpoczęło 1 sierpnia 1944 roku z godziną Powstanie Warszawskie rozpoczęło 1 sierpnia 1944 roku z godziną „W” czyli o 17:00. Trwało 63 dni i zakończyło się 2 października „W” czyli o 17:00. Trwało 63 dni i zakończyło się 2 października tego roku. Do walki z entuzjazmem przyłączyła się ludność tego roku. Do walki z entuzjazmem przyłączyła się ludność stolicy. Do największych zwycięstw powstańców zaliczamy zajęcie stolicy. Do największych zwycięstw powstańców zaliczamy zajęcie i stworzenie bastionu w elektrowni miejskiej na powiślu(1 VIII), i stworzenie bastionu w elektrowni miejskiej na powiślu(1 VIII), zajęcie budynku Poczty Głównej(2VIII), banku przy ulicy zajęcie budynku Poczty Głównej(2VIII), banku przy ulicy Bielańskiej(4 VIII) i gmachu PAST-y(19-20 VIII). Również ważne Bielańskiej(4 VIII) i gmachu PAST-y(19-20 VIII). Również ważne były walki na Chłodnej i Grzybowskiej. Mimo tych zwycięstw, były walki na Chłodnej i Grzybowskiej. Mimo tych zwycięstw, powstańcy nie zdołali zająć innych punktów strategicznych takich powstańcy nie zdołali zająć innych punktów strategicznych takich jak mosty i koszary. Po początkowym powodzeniu Niemcy jak mosty i koszary. Po początkowym powodzeniu Niemcy szykują kontrofensywę w wyniku której powstanie powoli upada. szykują kontrofensywę w wyniku której powstanie powoli upada. Do końca „twardy front” i przejście przez Aleje było Do końca „twardy front” i przejście przez Aleje było utrzymywane przez powstańców lecz niepowstrzymano to klęski, utrzymywane przez powstańców lecz niepowstrzymano to klęski, która rozpoczęła się upadkiem starówki. Zakończyło się która rozpoczęła się upadkiem starówki. Zakończyło się popisaniem honorowej kapitulacji przez siły polskie 2 X.popisaniem honorowej kapitulacji przez siły polskie 2 X.

Przyczyny klęski:Przyczyny klęski:-nierówny stosunek sił-nierówny stosunek sił-złe i niewystarczające uzbrojenie -złe i niewystarczające uzbrojenie

powstańcówpowstańców-brak pomocy z zewnątrz (nie -brak pomocy z zewnątrz (nie

udzielenie pomocy przez udzielenie pomocy przez Stalina i brak poparcia reszty Stalina i brak poparcia reszty państw alianckich)państw alianckich)

-z góry ustalony los Polski przez -z góry ustalony los Polski przez Wielką Trójkę (międzyaliancki Wielką Trójkę (międzyaliancki podział na strefy operacyjne w podział na strefy operacyjne w myśl którego Polska myśl którego Polska znajdowała się w strefie znajdowała się w strefie operacyjnej ZSRR)operacyjnej ZSRR)

-mylne ocenienie sytuacji przez -mylne ocenienie sytuacji przez dowództwodowództwo

Skutki klęski:Skutki klęski:-olbrzymie zniszczenia -olbrzymie zniszczenia

Warszawy(85% miasta leżało Warszawy(85% miasta leżało w gruzach), zniszczenie w gruzach), zniszczenie wielowiekowego dorobku wielowiekowego dorobku kulturalnego i materialnego.kulturalnego i materialnego.

-śmierć tysięcy osób (liczba ofiar -śmierć tysięcy osób (liczba ofiar cywilnych w czasie powstania cywilnych w czasie powstania oceniana jest na 120-150 tys.)oceniana jest na 120-150 tys.)

-kompromitacja rządu -kompromitacja rządu londyńskiego i utrata jego londyńskiego i utrata jego wpływów w Polsce i na świecie wpływów w Polsce i na świecie

-uświadomienie światu siły -uświadomienie światu siły narodu polskiegonarodu polskiego

TerytoriumTerytorium CharakterystykaCharakterystyka DowództwoDowództwo Oddziały działające na terenie V Oddziały działające na terenie V

obwoduobwodu Podział na rejonyPodział na rejony Kalendarium wydarzeńKalendarium wydarzeń Bój na Górnym Mokotowie Bój na Górnym Mokotowie

V obwód V obwód obejmował obejmował rozległą rozległą przestrzeń zajęta przestrzeń zajęta przez dzielnice przez dzielnice Mokotów z Mokotów z kolonią na Forcie kolonią na Forcie Mokotowskim, z Mokotowskim, z Henrykowem, Henrykowem, Wierzbnem i Wierzbnem i Wyględowem Wyględowem oraz przez oraz przez dzielnicę Służew, dzielnicę Służew, Sielce, Siekierki i Sielce, Siekierki i Miasto Ogród Miasto Ogród Czerniaków.Czerniaków.

Charakterystyczną cechą obwodu mokotowskiego było Charakterystyczną cechą obwodu mokotowskiego było stosunkowo największe nasycenie Niemcami. Były to stosunkowo największe nasycenie Niemcami. Były to nie tylko większe skupiska wojskowe i SS, ale była to nie tylko większe skupiska wojskowe i SS, ale była to także cywilna ludność niemiecka, która obsiadła także cywilna ludność niemiecka, która obsiadła nowoczesne domy, nadające się do użytku „nur für nowoczesne domy, nadające się do użytku „nur für Deutsche”. Do najważniejszych i trudnych do zdobycia Deutsche”. Do najważniejszych i trudnych do zdobycia skupisk należały: rejon ulicy Rakowieckiej (koszary skupisk należały: rejon ulicy Rakowieckiej (koszary artylerii przeciw lotniczej, „Stauferkaserne”, więzienie artylerii przeciw lotniczej, „Stauferkaserne”, więzienie mokotowskie, kwatery SS, baterie artylerii mokotowskie, kwatery SS, baterie artylerii przeciwlotniczej), rejon Alei Szucha, Belwederu, ul. przeciwlotniczej), rejon Alei Szucha, Belwederu, ul. Klonowej i Flory, silnie obsadzony przez SS i Gestapo i Klonowej i Flory, silnie obsadzony przez SS i Gestapo i rejon koszar przy ul. Podchorążych. Znaczenie V rejon koszar przy ul. Podchorążych. Znaczenie V obwodu polegało na tym, że przez jego środek biegła obwodu polegało na tym, że przez jego środek biegła arteria komunikacyjna łącząca Warszawę z zapleczem arteria komunikacyjna łącząca Warszawę z zapleczem przez Piaseczno-Konstancin oraz przez Lasy Kabackie i przez Piaseczno-Konstancin oraz przez Lasy Kabackie i Chojnowskie. Pod względem taktycznym kierunek Chojnowskie. Pod względem taktycznym kierunek przez Fort Mokotowski wyprowadzał powstańców w przez Fort Mokotowski wyprowadzał powstańców w pobliże lotniska na Okęciu, którego opanowanie pobliże lotniska na Okęciu, którego opanowanie stanowiło jedno z głównych zadań okręgu.stanowiło jedno z głównych zadań okręgu.

komendant 1-3 VIII komendant 1-3 VIII

(m.p. 4-26 VIII Malczewskiego 15)(m.p. 4-26 VIII Malczewskiego 15)ppłk. PRZEGONIA Aleksander ppłk. PRZEGONIA Aleksander HrynkiewiczHrynkiewicz

szef sztabuszef sztabu ppłk. WOLFRAM Tadeusz Halikppłk. WOLFRAM Tadeusz Halik

oficer informacyjnyoficer informacyjny por. WRÓBEL Stanisław Topórpor. WRÓBEL Stanisław Topór

komendantka WSKkomendantka WSK por. JADWIGA Antonina Konpor. JADWIGA Antonina Kon

Oddział osłony OS VOddział osłony OS V por. MICHAŁ Michał Bylinapor. MICHAŁ Michał Bylina

komendant 4-18 VIIIkomendant 4-18 VIII

(m.p. 26 VIII-26 IX Szustra 6)(m.p. 26 VIII-26 IX Szustra 6)w/z ppłk. DANIEL w/z ppłk. DANIEL

Stanisław KamińskiStanisław Kamiński

komendant od 18 VIIIkomendant od 18 VIII ppłk. KAROL Józef Rokickippłk. KAROL Józef Rokicki

szef sztabuszef sztabu ppłk. dypl. GÓRA Paweł Strzemię-ppłk. dypl. GÓRA Paweł Strzemię-ZagórowskiZagórowski

sanitariatsanitariat ppłk. prof. dr med. GOZDAWA ppłk. prof. dr med. GOZDAWA Edward LothEdward Loth

pułk "Baszta” : pułk "Baszta” : -batalion "Bałtyk" -batalion "Bałtyk" -batalion "Olza" -batalion "Olza" -batalion "Karpaty" -batalion "Karpaty" pułk "Waligóra" :pułk "Waligóra" :-batalion "Ryś" -batalion "Ryś" -batalion "Oaza" -batalion "Oaza" -plutony Dywizjonu "Jeleń" 7 pułku ułanów -plutony Dywizjonu "Jeleń" 7 pułku ułanów

lubelskichlubelskich-grupa artyleryjska "Granat„-grupa artyleryjska "Granat„-1 pułk szwoleżerów "Góral"  -1 pułk szwoleżerów "Góral"  

Zgrupowanie pułku BasztaZgrupowanie pułku Baszta - jednostki wojskowe - jednostki wojskowe Armii Krajowej walczące w okresie okupacji niemieckiej w Armii Krajowej walczące w okresie okupacji niemieckiej w Polsce oraz biorące udział w walkach w okresie powstania Polsce oraz biorące udział w walkach w okresie powstania warszawskiego. Odznaczone srebrnym krzyżem Orderu warszawskiego. Odznaczone srebrnym krzyżem Orderu Virtuti Militari za walki w powstaniu warszawskim. Virtuti Militari za walki w powstaniu warszawskim. Organizatorem oddziału, złożonego z harcerzy hufca Organizatorem oddziału, złożonego z harcerzy hufca żoliborskiego, był podharcmistrz Ludwik Berger (ps. żoliborskiego, był podharcmistrz Ludwik Berger (ps. "Goliat", "Michał", "Hardy"). Latem 1943 KG rozbudowała "Goliat", "Michał", "Hardy"). Latem 1943 KG rozbudowała "Basztę" do stanu pułku składającego się z trzech pełnych "Basztę" do stanu pułku składającego się z trzech pełnych batalionów i oddziałów pomocniczych w sile ok. 2300 ludzi. batalionów i oddziałów pomocniczych w sile ok. 2300 ludzi. Było to możliwe po podporządkowaniu się Armii Krajowej Było to możliwe po podporządkowaniu się Armii Krajowej organizacji o nazwie Powstańcze Oddziały Specjalne organizacji o nazwie Powstańcze Oddziały Specjalne JerzykiJerzyki. . Na wypadek wybuchu powstania terenem operacyjnym Na wypadek wybuchu powstania terenem operacyjnym pułku miał być górny Mokotów w granicach od ul. Narbutta pułku miał być górny Mokotów w granicach od ul. Narbutta na południu do terenu Wyścigów Konnych na północy. Jako na południu do terenu Wyścigów Konnych na północy. Jako rejon zakwaterowania KG przewidziano ul. Pilecką. Podczas rejon zakwaterowania KG przewidziano ul. Pilecką. Podczas powstania dowodzącym zgrupowania był mjr Kazimierz powstania dowodzącym zgrupowania był mjr Kazimierz Szternal - ps. Szternal - ps. ZrywZryw .Niektórzy żołnierze: Eugeniusz Ajewski .Niektórzy żołnierze: Eugeniusz Ajewski Jerzy Ficowski Rajmund Kaczyński Ryszard Łazarski Zofia Jerzy Ficowski Rajmund Kaczyński Ryszard Łazarski Zofia Beisertówna Tadeusz Jankowski Anna Aleksandra Jasielska Beisertówna Tadeusz Jankowski Anna Aleksandra Jasielska Wojciech Militz Krzysztof Pełczyński Marian Podkowiński Wojciech Militz Krzysztof Pełczyński Marian Podkowiński Zbigniew Wrzosek ps. "Zoja„. Zbigniew Wrzosek ps. "Zoja„.

mjr. "Zryw„ mjr. "Zryw„ Kazimierz Szternal,Kazimierz Szternal, szef sztabu "Baszty”szef sztabu "Baszty”

Rejony i ich terytoriumRejony i ich terytorium DowódcyDowódcy SkładSkład ZadaniaZadania

REJON  IREJON  I

Sielce - CzerniakowskaSielce - Czerniakowska

rtm. WRAK Stefan rtm. WRAK Stefan Smolicz Smolicz

1 pułk szwoleżerów im. 1 pułk szwoleżerów im. Józefa Piłsudskiego, 1 Józefa Piłsudskiego, 1 dywizjon artylerii konnej dywizjon artylerii konnej im. Bemaim. Bema

opanowanie koszar przy ul. opanowanie koszar przy ul. Podchorążych i Stacji Podchorążych i Stacji PompPomp

REJON IIREJON II

Sielce - StępińskaSielce - Stępińska

kpt. mjr. BRZOZA kpt. mjr. BRZOZA Degórski Degórski

baon KORWINbaon KORWIN opanowani punktów oporu opanowani punktów oporu przy ul. Bończy i przy ul. Bończy i warsztatów Brunawarsztatów Bruna

REJON IIIREJON III

Skolimowska-Flakkaserne Skolimowska-Flakkaserne - Polna- Polna

kpt. mjr. ŁUCZNIK Leon kpt. mjr. ŁUCZNIK Leon Światopełk-Mirski Światopełk-Mirski

------------------------------------------------------ Opanowanie przedmiotów Opanowanie przedmiotów przy ul. Flory, Klonowej, przy ul. Flory, Klonowej, Belwederskiej i Alei Belwederskiej i Alei SzuchaSzucha

REJON IV REJON IV 

Rakowiecka - Kolonia Rakowiecka - Kolonia StaszicaStaszica

kpt. ZYG Zygmunt Peitelt-kpt. ZYG Zygmunt Peitelt-Hordyjewicz Hordyjewicz

I baon, II baon szturmowy I baon, II baon szturmowy ODWETODWET

Opanowanie przedmiotów Opanowanie przedmiotów przy ul. Puławskiej i przy ul. Puławskiej i RakowieckiejRakowieckiej

REJON  VREJON  V

SadybaSadyba

por. kpt. JASZCZUR por. kpt. JASZCZUR Czesław Szczubełek Czesław Szczubełek

---------------------------------------------------- Opanowanie przedmiotów Opanowanie przedmiotów na Dolnym Mokotowie i w na Dolnym Mokotowie i w Mieście Ogrodzie Mieście Ogrodzie CzerniakówCzerniaków

REJON VIREJON VI

  Południowy MokotówPołudniowy Mokotów

ppłk. DANIEL Stanisław ppłk. DANIEL Stanisław Kamiński Kamiński

pułk AK BASZTA ,IV pułk AK BASZTA ,IV baon WSOP, pułk baon WSOP, pułk WALIGÓRA, baon OAZA, WALIGÓRA, baon OAZA, baon RYŚbaon RYŚ

Opanowanie szkoły przy Opanowanie szkoły przy ul. Kazimierzowskiej, ul. Kazimierzowskiej, domu Wedla, przedmiotów domu Wedla, przedmiotów na ulicy Willowej, na ulicy Willowej, Dworkowej, Woronicza i Dworkowej, Woronicza i Fortu MokotowskiegoFortu Mokotowskiego

1 sierpnia- 10 sierpnia 19441 sierpnia- 10 sierpnia 1944 11 sierpnia- 20 sierpnia 194411 sierpnia- 20 sierpnia 1944 21 sierpnia- 30 sierpnia 194421 sierpnia- 30 sierpnia 1944 31 sierpnia- 9 września 194431 sierpnia- 9 września 1944 10 września- 19 września 194410 września- 19 września 1944 20 września- 2 października 194420 września- 2 października 1944

1 VIII 1944- W Godzinie 1 VIII 1944- W Godzinie „W”, o 17.00 – wybucha „W”, o 17.00 – wybucha Powstanie WarszawskiePowstanie Warszawskie

2 VIII 1944-2 VIII 1944- większość większość oddziałów wycofuje się do oddziałów wycofuje się do Lasu Kabackiego. Pozostałe Lasu Kabackiego. Pozostałe przezwyciężają kryzys przezwyciężają kryzys pierwszych godzin walki i pierwszych godzin walki i opanowują południową część opanowują południową część dzielnicy. Powstańcy dzielnicy. Powstańcy zdobywają m.in. szkołę przy zdobywają m.in. szkołę przy ul. Woronicza, pozyskując ul. Woronicza, pozyskując sporo broni i amunicji.sporo broni i amunicji.

3 VIII 1944-3 VIII 1944- Powstańcy Powstańcy umacniają południową część umacniają południową część dzielnicy.dzielnicy.

4 VIII1944-4 VIII1944- Toczą się krwawe Toczą się krwawe walki na Mokotowie. Niemcy walki na Mokotowie. Niemcy mordują ok. 200 osób w mordują ok. 200 osób w rejonie ul. Olesińskiej.rejonie ul. Olesińskiej.

5 VIII 1944-5 VIII 1944- Okręgowy Okręgowy Delegat Rządu RP na m.st. Delegat Rządu RP na m.st. Warszawę, Marceli Porowski Warszawę, Marceli Porowski „Sowa”, przejmuje pełnię „Sowa”, przejmuje pełnię władzy cywilnej w mieście władzy cywilnej w mieście jako jego komisaryczny jako jego komisaryczny prezydent.prezydent.

6 VIII 1944-6 VIII 1944- W nocy z 5 na 6 W nocy z 5 na 6 sierpnia izolowany dotychczas sierpnia izolowany dotychczas Mokotów odzyskuje łączność ze Mokotów odzyskuje łączność ze Śródmieściem. Kanałami ze Śródmieściem. Kanałami ze Śródmieścia przedostaje się na Śródmieścia przedostaje się na Mokotów komendantka składnicy Mokotów komendantka składnicy meldunkowej w Al. meldunkowej w Al. Jerozolimskich, Elżbieta Jerozolimskich, Elżbieta Ostrowska „Ela”. Ostrowska „Ela”.

7 VIII 1944 7 VIII 1944 8 VIII 19448 VIII 1944 9 VIII 1944-9 VIII 1944- Na Mokotowie pułk Na Mokotowie pułk

„Baszta” zajmuje obszar „Baszta” zajmuje obszar ograniczony ulicami: Puławską, ograniczony ulicami: Puławską, Szustra, Al. Niepodległości i Szustra, Al. Niepodległości i Woronicza. Oddziały powstańcze Woronicza. Oddziały powstańcze na Dolnym Mokotowie nadal na Dolnym Mokotowie nadal utrzymują pozycje w rejonie ulic utrzymują pozycje w rejonie ulic Mączna, Przemysłowa, Rozbrat, Mączna, Przemysłowa, Rozbrat, Szwoleżerów i Podchorążych. Szwoleżerów i Podchorążych.

10 VIII 1944-10 VIII 1944- Nocą z 9 na 10 Nocą z 9 na 10 nad Śródmieściem i Mokotowem nad Śródmieściem i Mokotowem pojawiają się brytyjskie samoloty. pojawiają się brytyjskie samoloty. Dokonują udanych zrzutów broni i Dokonują udanych zrzutów broni i amunicji. Pierwszy zrzut broni amunicji. Pierwszy zrzut broni dociera też do oddziałów z dociera też do oddziałów z Kampinosu. Kampinosu.

11 VIII 194411 VIII 1944 12 VIII 194412 VIII 1944 13 VIII 1944-13 VIII 1944- W nocy z 13 na 14, W nocy z 13 na 14,

oddziały pułku „Baszta” nacierają z oddziały pułku „Baszta” nacierają z Mokotowa w kierunku Śródmieścia. Mokotowa w kierunku Śródmieścia. Atak załamuje się pod silnym ogniem Atak załamuje się pod silnym ogniem nieprzyjaciela. Powstańcy ponoszą nieprzyjaciela. Powstańcy ponoszą dotkliwe straty. Nie udaje się dotkliwe straty. Nie udaje się opanować koszar SS, mieszczących opanować koszar SS, mieszczących się w szkole na rogu się w szkole na rogu Kazimierzowskiej i Narbutta, ani tzw. Kazimierzowskiej i Narbutta, ani tzw. Domu Wedla na rogu Puławskiej i Domu Wedla na rogu Puławskiej i Madalińskiego.Madalińskiego.

14 VIII 1944-14 VIII 1944- O godz. 10.30 O godz. 10.30 Komendant Główny AK gen. Tadeusz Komendant Główny AK gen. Tadeusz Komorowski „Bór” wydaje rozkaz Komorowski „Bór” wydaje rozkaz marszu na odsiecz walczącej stolicy marszu na odsiecz walczącej stolicy oddziałom z podwarszawskich oddziałom z podwarszawskich okręgów AK. Przestają działać okręgów AK. Przestają działać wodociągi miejskie.wodociągi miejskie.

15 VIII 1944-15 VIII 1944- Na Mokotowie Na Mokotowie zatrzymanych zostaje dwóch zatrzymanych zostaje dwóch oficerów węgierskich. Ppłk Stanisław oficerów węgierskich. Ppłk Stanisław Kamiński „Daniel” nawiązuje za ich Kamiński „Daniel” nawiązuje za ich pośrednictwem kontakt z pośrednictwem kontakt z dowództwem oddziałów węgierskich, dowództwem oddziałów węgierskich, stacjonujących w Zalesiu pod stacjonujących w Zalesiu pod Warszawą. Oddział „Jeleń” rtm. Warszawą. Oddział „Jeleń” rtm. Lecha Głuchowskiego „Jeżyckiego” Lecha Głuchowskiego „Jeżyckiego” obsadza Fort Legionów obsadza Fort Legionów Dąbrowskiego. Dąbrowskiego.

16 VIII 1944-16 VIII 1944- Stalin zawiadamia Stalin zawiadamia premierów Churchilla i Mikołajczyka, że premierów Churchilla i Mikołajczyka, że władze sowieckie odcinają się od władze sowieckie odcinają się od „warszawskiej awantury”.„warszawskiej awantury”.

17 VIII 1944-17 VIII 1944- Na Mokotowie ppłk Na Mokotowie ppłk Stanisław Kamiński „Daniel” na rozkaz Stanisław Kamiński „Daniel” na rozkaz płk. Antoniego Chruściela „Montera” płk. Antoniego Chruściela „Montera” obsadza rejon Sielc i Sadyby. obsadza rejon Sielc i Sadyby. Przygotowuje się też do współdziałania Przygotowuje się też do współdziałania z oddziałami powstańczymi, z oddziałami powstańczymi, przebijającymi się do Warszawy z Lasów przebijającymi się do Warszawy z Lasów Chojnowskich.Chojnowskich.

18 VIII 1944-18 VIII 1944- W nocy z 17 na 18 W nocy z 17 na 18 sierpnia oddziały z górnego Mokotowa: sierpnia oddziały z górnego Mokotowa: kompania B-3 pułku „Baszta”, pluton kompania B-3 pułku „Baszta”, pluton PAL i oddziały rtm. Andrzeja PAL i oddziały rtm. Andrzeja Czajkowskiego „Gardy” obsadzają Czajkowskiego „Gardy” obsadzają Sielce, część Czerniakowa oraz Sadybę. Sielce, część Czerniakowa oraz Sadybę. W ciągu dnia silne przeciwnatarcie W ciągu dnia silne przeciwnatarcie niemieckie zmusza Powstańców do niemieckie zmusza Powstańców do opuszczenia fabryki przy Belwederskiej opuszczenia fabryki przy Belwederskiej oraz odcinka ul. Czerniakowskiej. oraz odcinka ul. Czerniakowskiej. Sadyba pozostaje w rękach polskich.Sadyba pozostaje w rękach polskich.

19 VIII 1944-19 VIII 1944- Nocą powstańcy Nocą powstańcy uderzają z Sadyby na Wilanów i Wolicę, uderzają z Sadyby na Wilanów i Wolicę, by dać wsparcie przebijającym się z by dać wsparcie przebijającym się z Lasów Chojnowskich i Kabackich Lasów Chojnowskich i Kabackich oddziałom ppłk. Mieczysława oddziałom ppłk. Mieczysława Sokołowskiego „Grzymały”. Sokołowskiego „Grzymały”.

20 VIII 194420 VIII 1944

21 VIII 1944-21 VIII 1944- Oddziały polskie Oddziały polskie odpierają atak niemiecki na odpierają atak niemiecki na Sadybę od strony Wilanowa. Sadybę od strony Wilanowa. Główną pozycję obronną Główną pozycję obronną zajmują przy ul. Okrężnej, zajmują przy ul. Okrężnej, dookoła Fortu Dąbrowskiego. dookoła Fortu Dąbrowskiego.

22 VIII 1944-22 VIII 1944- Na Mokotów Na Mokotów przedziera się kanałami nowy przedziera się kanałami nowy dowódca Obwodu V, ppłk Józef dowódca Obwodu V, ppłk Józef Rokicki „Karol”. Dzieli Rokicki „Karol”. Dzieli organizacyjnie podległy mu organizacyjnie podległy mu teren na Mokotów Dolny, teren na Mokotów Dolny, obejmujący rozległe obejmujący rozległe przestrzenie Sielc, Czerniakowa przestrzenie Sielc, Czerniakowa i Sadyby, i Mokotów Górny, na i Sadyby, i Mokotów Górny, na zachód od ul. Puławskiej. Na zachód od ul. Puławskiej. Na tym terenie walczy Pułk „Baszttym terenie walczy Pułk „Baszt

23 VIII 194423 VIII 1944 24 VIII 194424 VIII 1944 25 VIII 1944-25 VIII 1944- Winston Winston

Churchill domaga się od Churchill domaga się od prezydenta USA wysłania prezydenta USA wysłania samolotów nad Warszawę i samolotów nad Warszawę i lądowania na sowieckich lądowania na sowieckich lotniskach bez zgody lotniskach bez zgody sowieckich władz. sowieckich władz.

26 VIII 1944-26 VIII 1944- Z oddziałów Z oddziałów powstańczych na Sadybie zostaje powstańczych na Sadybie zostaje sformowany batalion „Oaza” pod sformowany batalion „Oaza” pod dowództwem kpt. Janusza dowództwem kpt. Janusza Wyszogrodzkiego „Janusza”.Wyszogrodzkiego „Janusza”.

27 VIII 1944-27 VIII 1944- Prezydent USA Prezydent USA Franklin D. Roosevelt odmawia Franklin D. Roosevelt odmawia pomocy Powstańcom bez zgody pomocy Powstańcom bez zgody Związku Sowieckiego.Związku Sowieckiego.

28 VIII 1944-28 VIII 1944- Cały Górny Mokotów Cały Górny Mokotów znajduje się pod silniejszym niż znajduje się pod silniejszym niż zwykle ogniem artylerii zwykle ogniem artylerii nieprzyjaciela. nieprzyjaciela.

29 VIII 1944-29 VIII 1944- Na Mokotowie Niemcy Na Mokotowie Niemcy przystępują do bombardowania z przystępują do bombardowania z ziemi i powietrza. W zburzonym ziemi i powietrza. W zburzonym szpitalu Elżbietanek przy ul. szpitalu Elżbietanek przy ul. Goszczyńskiego ginie wielu rannych Goszczyńskiego ginie wielu rannych oraz część personelu. Oddziały oraz część personelu. Oddziały batalionu „Oaza” oraz resztki batalionu „Oaza” oraz resztki dywizjonu „Jeleń” toczą ciężkie walki dywizjonu „Jeleń” toczą ciężkie walki na Sadybie.na Sadybie.

30 VIII 1944-30 VIII 1944- Armia Czerwona Armia Czerwona zajmuje Garwolin i rozpoczyna zajmuje Garwolin i rozpoczyna przygotowania do przeprawy na przygotowania do przeprawy na zachodni brzeg Wisły pod zachodni brzeg Wisły pod Magnuszewem. Niemieckie jednostki Magnuszewem. Niemieckie jednostki zmotoryzowane napływają w rejon zmotoryzowane napływają w rejon Modlina i Młocin. Posiłki pancerne Modlina i Młocin. Posiłki pancerne grupowane są w Skierniewicach i grupowane są w Skierniewicach i Żyrardowie.Żyrardowie.

31 VIII 1944-31 VIII 1944- Od rana trwa ostrzał Od rana trwa ostrzał artyleryjski Sadyby z kilku stron – z artyleryjski Sadyby z kilku stron – z Siekierek, Wilanowa, Ursynowa i Siekierek, Wilanowa, Ursynowa i Służewca. Około południa Niemcy Służewca. Około południa Niemcy atakują od strony Wilanowa. atakują od strony Wilanowa. Powstańcy odpierają atak.Powstańcy odpierają atak.

1 IX 1944-1 IX 1944- Naczelny Wódz, gen. Naczelny Wódz, gen. Kazimierz Sosnowski, w rozkazie do Kazimierz Sosnowski, w rozkazie do wojska zarzuca aliantom bierność wojska zarzuca aliantom bierność wobec tragedii Warszawy.wobec tragedii Warszawy.

2 IX 1944-2 IX 1944- Grupa gen. Rohra Grupa gen. Rohra przypuszcza generalny szturm na przypuszcza generalny szturm na Sadybę, opanowując ją ok. południa. Sadybę, opanowując ją ok. południa. Oddziały powstańcze ponoszą Oddziały powstańcze ponoszą dotkliwe straty. Nieprzyjaciel dotkliwe straty. Nieprzyjaciel dokonuje masowych mordów dokonuje masowych mordów ludności cywilnej. Zajęcie Sadyby ludności cywilnej. Zajęcie Sadyby otwiera Niemcom dostęp od otwiera Niemcom dostęp od południa do dwóch ważnych arterii południa do dwóch ważnych arterii Dolnego Mokotowa – ulic Dolnego Mokotowa – ulic Czerniakowskiej i Belwederskiej. Czerniakowskiej i Belwederskiej. Obrońcy Sielec znajdują się w bardzo Obrońcy Sielec znajdują się w bardzo trudnym położeniu. Nieprzyjaciel trudnym położeniu. Nieprzyjaciel prowadzi ostrzał artyleryjski i prowadzi ostrzał artyleryjski i bombarduje Górny Mokotów. bombarduje Górny Mokotów. Szczególnie silnie ostrzeliwany jest Szczególnie silnie ostrzeliwany jest rejon Puławskiej, w pobliżu Odyńca i rejon Puławskiej, w pobliżu Odyńca i Tynieckiej.Tynieckiej.

3 IX 1944-3 IX 1944- Polskie Radio nie nadaje Polskie Radio nie nadaje audycji z powodu silnych audycji z powodu silnych bombardowań.bombardowań.

4 IX 19444 IX 1944

5 IX 1944-5 IX 1944- Sztab Komendanta Sztab Komendanta Okręgu przenosi się do solidnego i Okręgu przenosi się do solidnego i nowoczesnego gmachu kina nowoczesnego gmachu kina „Palladium” przy ul. Złotej 7/9. „Palladium” przy ul. Złotej 7/9. Komenda Główna AK znajduje Komenda Główna AK znajduje lokum w budynku tzw. małej lokum w budynku tzw. małej PAST-y przy ul. Piusa XI. PAST-y przy ul. Piusa XI.

6 IX 19446 IX 1944 7 IX 1944-7 IX 1944- Trwa intensywny Trwa intensywny

ostrzał artyleryjski Mokotowa. ostrzał artyleryjski Mokotowa. Pociski padają w rejonie ulic Pociski padają w rejonie ulic Odyńca, Ursynowskiej, Odyńca, Ursynowskiej, Racławickiej, Tenisowej i Misyjnej. Racławickiej, Tenisowej i Misyjnej. Na Dolnym Mokotowie toczą się Na Dolnym Mokotowie toczą się zacięte walki w rejonie ul. zacięte walki w rejonie ul. Promenady, Dolnej i Promenady, Dolnej i Konduktorskiej.Konduktorskiej.

8 IX 1944-8 IX 1944- Podczas zawieszenia Podczas zawieszenia ognia kilka tysięcy cywilów ognia kilka tysięcy cywilów dobrowolnie opuszcza Warszawę.dobrowolnie opuszcza Warszawę.

9 IX 1944-9 IX 1944- Niemcy wznawiają Niemcy wznawiają działania zaczepne w rejonie działania zaczepne w rejonie Sielc. Rząd brytyjski deklaruje Sielc. Rząd brytyjski deklaruje pociągnięcie do odpowiedzialności pociągnięcie do odpowiedzialności Niemców, winnych zbrodni w Niemców, winnych zbrodni w Warszawie. Warszawie.

10 IX 1944-10 IX 1944- Armia Czerwona rozpoczyna Armia Czerwona rozpoczyna ofensywę. Wojska 1. Frontu Białoruskiego ofensywę. Wojska 1. Frontu Białoruskiego atakują Pragę. W operacji tej biorą udział atakują Pragę. W operacji tej biorą udział jednostki polskie: 1. Dywizja Piechoty im. jednostki polskie: 1. Dywizja Piechoty im. Tadeusza Kościuszki, pododdziały 1. Tadeusza Kościuszki, pododdziały 1. Brygady Pancernej im. Bohaterów Brygady Pancernej im. Bohaterów Westerplatte i 13. Pułku Artylerii Westerplatte i 13. Pułku Artylerii Pancernej.Pancernej.

11 IX 194411 IX 1944 12 IX 1944-12 IX 1944- Trwa silny ostrzał Trwa silny ostrzał

artyleryjski i bombardowanie lotnicze artyleryjski i bombardowanie lotnicze Czerniakowa. W dzielnicy wybuchają Czerniakowa. W dzielnicy wybuchają liczne pożary. Niemcy prowadzą liczne pożary. Niemcy prowadzą zmasowane natarcie na wszystkich zmasowane natarcie na wszystkich odcinkach. Toczą się ciężkie walki o Port odcinkach. Toczą się ciężkie walki o Port Czerniakowski, potężny gmach ZUS przy Czerniakowski, potężny gmach ZUS przy ul. Czerniakowskiej, budynek Gazowni ul. Czerniakowskiej, budynek Gazowni przy ul. Ludnej oraz zabudowania przy ul. Ludnej oraz zabudowania dawnego szpitala św. Łazarza przy dawnego szpitala św. Łazarza przy Książęcej. Niemcy zajmują zachodnią Książęcej. Niemcy zajmują zachodnią część ul. Łazienkowskiej oraz część część ul. Łazienkowskiej oraz część skarpy od ul. Frascati do Książęcej. W skarpy od ul. Frascati do Książęcej. W polskich rękach pozostaje jedynie polskich rękach pozostaje jedynie placówka w gmachu YMCA przy ul. placówka w gmachu YMCA przy ul. Konopnickiej.Konopnickiej.

13 IX 1944-13 IX 1944- Nocą z 13 na 14 września Nocą z 13 na 14 września pierwsze zrzuty sowieckie z pomocą dla pierwsze zrzuty sowieckie z pomocą dla walczących trafiają do Warszawy. W walczących trafiają do Warszawy. W ciągu dnia wojska sowieckie wkraczają na ciągu dnia wojska sowieckie wkraczają na obrzeża Pragi.obrzeża Pragi.

14 IX 1944-14 IX 1944- Na Mokotowie lotnictwo Na Mokotowie lotnictwo niemieckie bombarduje redutę „Alkazar” niemieckie bombarduje redutę „Alkazar” na rogu Odyńca i Al. Niepodległości. na rogu Odyńca i Al. Niepodległości. Mimo to obrońcy nadal ją utrzymują.Mimo to obrońcy nadal ją utrzymują.

15 IX 1944-15 IX 1944- Generalne uderzenie Generalne uderzenie Niemców na Dolny Mokotów stawia w Niemców na Dolny Mokotów stawia w ogniu Sielce. Ciężkie walki obronne ogniu Sielce. Ciężkie walki obronne toczą się na Dolnej, Piaseczyńskiej, toczą się na Dolnej, Piaseczyńskiej, Chełmskiej i Belwederskiej. Po Chełmskiej i Belwederskiej. Po krwawych zmaganiach oddziały krwawych zmaganiach oddziały powstańcze opuszczają Sielce. Upada powstańcze opuszczają Sielce. Upada Fort Legionów Dąbrowskiego. Niemcy Fort Legionów Dąbrowskiego. Niemcy zajmują niemal cały Dolny Mokotów. zajmują niemal cały Dolny Mokotów. Linią obrony Mokotowa staje się ul. Linią obrony Mokotowa staje się ul. Belwederska.Belwederska.

16 IX 1944-16 IX 1944- W nocy z 16 na 17 W nocy z 16 na 17 września na Przyczółek Czerniakowski września na Przyczółek Czerniakowski przeprawia się kolejna grupa żołnierzy przeprawia się kolejna grupa żołnierzy 9. Pułku Piechoty 3. Dywizji 1. Armii 9. Pułku Piechoty 3. Dywizji 1. Armii WP. W ciągu dwóch dni na Czerniaków WP. W ciągu dwóch dni na Czerniaków dociera w sumie ok. 1200 żołnierzy. dociera w sumie ok. 1200 żołnierzy. Trwają zaciekłe walki o utrzymanie Trwają zaciekłe walki o utrzymanie przyczółka.przyczółka.

17 IX 194417 IX 1944 18 IX 194418 IX 1944 19 IX 1944-19 IX 1944- Na Czerniakowie trwa Na Czerniakowie trwa

silne niemieckie natarcie wzdłuż silne niemieckie natarcie wzdłuż Wilanowskiej i Zagórnej ku Wilanowskiej i Zagórnej ku Czerniakowskiej. Polacy utrzymują w Czerniakowskiej. Polacy utrzymują w swych rękach część wybrzeża Wisły na swych rękach część wybrzeża Wisły na odcinku od ul. Zagórnej do portu odcinku od ul. Zagórnej do portu „Syrena” i kilka domów przy ul. „Syrena” i kilka domów przy ul. Wilanowskiej. Wieczorem ppłk Jan Wilanowskiej. Wieczorem ppłk Jan Mazurkiewicz „Radosław” rozpoczyna Mazurkiewicz „Radosław” rozpoczyna ewakuację swoich oddziałów kanałami ewakuację swoich oddziałów kanałami na Mokotów. na Mokotów.

20 IX 194420 IX 1944 21 IX 194421 IX 1944 22 IX 194422 IX 1944 23 IX 1944-23 IX 1944- Wzmaga się niemiecki napór Wzmaga się niemiecki napór

na Mokotów. Trwa wzmożony ostrzał na Mokotów. Trwa wzmożony ostrzał artyleryjski i bombardowania z powietrza. artyleryjski i bombardowania z powietrza. Silnie ostrzeliwane są okolice Al. Silnie ostrzeliwane są okolice Al. Niepodległości.Niepodległości.

24 IX 1944-24 IX 1944- Głównym celem ataku staje się Głównym celem ataku staje się Mokotów. W godzinach porannych Mokotów. W godzinach porannych rozpoczyna się generalne natarcie oddziałów rozpoczyna się generalne natarcie oddziałów niemieckich. Atak piechoty wspierają niemieckich. Atak piechoty wspierają artyleria, lotnictwo i oddziały pancerne. Po artyleria, lotnictwo i oddziały pancerne. Po zaciętych walkach na odcinkach zaciętych walkach na odcinkach południowym i południowo-wschodnim, południowym i południowo-wschodnim, Niemcy opanowują Królikarnię. Niszczą Niemcy opanowują Królikarnię. Niszczą wysuniętą placówkę powstańczą przy wysuniętą placówkę powstańczą przy Puławskiej 162 i docierają do linii ul. Puławskiej 162 i docierają do linii ul. Ksawerów. Nocne natarcie oddziałów AK w Ksawerów. Nocne natarcie oddziałów AK w celu odzyskania tego terenu kończy się celu odzyskania tego terenu kończy się niepowodzeniem. Na wschodnim odcinku niepowodzeniem. Na wschodnim odcinku obrony Mokotowa Powstańcy pod naporem obrony Mokotowa Powstańcy pod naporem czołgów wycofują się na linię ul. czołgów wycofują się na linię ul. Konduktorskiej. Pozostałe pozycje Konduktorskiej. Pozostałe pozycje powstańcze zostają utrzymane. Obie strony powstańcze zostają utrzymane. Obie strony ponoszą duże straty w ludziach.ponoszą duże straty w ludziach.

25 IX 194425 IX 1944 26 IX 1944-26 IX 1944- Zgodnie z rozkazem ppłk. Zgodnie z rozkazem ppłk.

Józefa Rokickiego „Karola”, ok. godz. 4 rano Józefa Rokickiego „Karola”, ok. godz. 4 rano rozpoczyna się ewakuacja kanałami rozpoczyna się ewakuacja kanałami oddziałów powstańczych z Mokotowa do oddziałów powstańczych z Mokotowa do Śródmieścia. Po całodziennych krwawych Śródmieścia. Po całodziennych krwawych walkach Niemcy spychają załogę Mokotowa walkach Niemcy spychają załogę Mokotowa na niewielki obszar, ograniczony ulicami na niewielki obszar, ograniczony ulicami Różaną, Kazimierzowską, Różaną, Kazimierzowską,

Ursynowską i Puławską. Gen. Antoni Ursynowską i Puławską. Gen. Antoni Chruściel „Monter” kieruje do ppłk. „Karola” Chruściel „Monter” kieruje do ppłk. „Karola” depesze nakazujące dalszą obronę dzielnicy. depesze nakazujące dalszą obronę dzielnicy. Rozkazy nie dochodzą na czas. Ppłk „Karol” Rozkazy nie dochodzą na czas. Ppłk „Karol” wraz ze sztabem 10. DP przechodzi kanałami wraz ze sztabem 10. DP przechodzi kanałami do Śródmieścia. Dowództwo niemieckie do Śródmieścia. Dowództwo niemieckie występuje z propozycją rokowań występuje z propozycją rokowań kapitulacyjnych. Spotkanie z kapitulacyjnych. Spotkanie z parlamentariuszami niemieckimi ma miejsce parlamentariuszami niemieckimi ma miejsce w Śródmieściu, na ul. Łuckiej.w Śródmieściu, na ul. Łuckiej.

27 IX 1944-27 IX 1944- O godz. 8.00 na Mokotowie O godz. 8.00 na Mokotowie rozpoczyna się silne natarcie niemieckie. rozpoczyna się silne natarcie niemieckie. Resztki oddziałów AK bronią się jeszcze w Resztki oddziałów AK bronią się jeszcze w rejonie Bałuckiego, Wiktorskiej i Belgijskiej. rejonie Bałuckiego, Wiktorskiej i Belgijskiej. Po przeanalizowaniu sytuacji strona polska Po przeanalizowaniu sytuacji strona polska wysyła parlamentariuszy celem pertraktacji wysyła parlamentariuszy celem pertraktacji w sprawie ewakuacji ludności cywilnej i w sprawie ewakuacji ludności cywilnej i rannych oraz ustalenia warunków kapitulacji rannych oraz ustalenia warunków kapitulacji dzielnicy. Gen. von dem Bach zapewnia dzielnicy. Gen. von dem Bach zapewnia parlamentariuszy, że Powstańcy będą parlamentariuszy, że Powstańcy będą traktowani zgodnie z postanowieniami traktowani zgodnie z postanowieniami konwencji genewskiej. Mimo tych obietnic, konwencji genewskiej. Mimo tych obietnic, na ul. Dworkowej nieprzyjaciel morduje ok. na ul. Dworkowej nieprzyjaciel morduje ok. 120 osób. Są to głównie Powstańcy, którzy 120 osób. Są to głównie Powstańcy, którzy nie zdołali dotrzeć kanałami do Śródmieścia i nie zdołali dotrzeć kanałami do Śródmieścia i zawrócili na Mokotów. Około południa zawrócili na Mokotów. Około południa Mokotów kapituluje. Gen. Antoni Chruściel Mokotów kapituluje. Gen. Antoni Chruściel „Monter” nakazuje ppłk. Józefowi Rokickiemu „Monter” nakazuje ppłk. Józefowi Rokickiemu „Karolowi” natychmiastowy powrót ze „Karolowi” natychmiastowy powrót ze Śródmieścia na Mokotów. W nocy z 27 na 28 Śródmieścia na Mokotów. W nocy z 27 na 28 „Karol” wyrusza z powrotem na Mokotów. „Karol” wyrusza z powrotem na Mokotów. Przejście kanałami okazuje się niemożliwe.Przejście kanałami okazuje się niemożliwe.

2 X 1944- podpisanie honorowej 2 X 1944- podpisanie honorowej kapitulacjikapitulacji

24 września, rozpoczęło się natarcie Rohra na polski 24 września, rozpoczęło się natarcie Rohra na polski ośrodek obronny, który obejmował prostokąt ograniczony ośrodek obronny, który obejmował prostokąt ograniczony przez: ul. Madalińskiego, al. Niepodległości, kolonie przez: ul. Madalińskiego, al. Niepodległości, kolonie Ksawerów i Królikarnie, i ul. Słoneczną oraz Ludową, lecz Ksawerów i Królikarnie, i ul. Słoneczną oraz Ludową, lecz nie osiągnęło powodzenia. O godz. 12.00 Niemcy wznowili nie osiągnęło powodzenia. O godz. 12.00 Niemcy wznowili natarcie i zdobyli Królikarnie wraz z kolonia Ksawerów. natarcie i zdobyli Królikarnie wraz z kolonia Ksawerów. Stamtąd długo trwały ataki na szkołę na ul. Woronicza. Stamtąd długo trwały ataki na szkołę na ul. Woronicza.

Dnia 25 września natarcia kontynuowano. Nacierano Dnia 25 września natarcia kontynuowano. Nacierano jednocześnie od al. Niepodległości i strony przeciwnej. jednocześnie od al. Niepodległości i strony przeciwnej. Cały Mokotów był ostrzeliwany przez miotacze ciężka Cały Mokotów był ostrzeliwany przez miotacze ciężka artylerie. Niemcy wbili się w ulice Malczewskiego i Pilicka. artylerie. Niemcy wbili się w ulice Malczewskiego i Pilicka.

Następnego dnia o godz. 17.00 nieprzyjaciel uderzył po Następnego dnia o godz. 17.00 nieprzyjaciel uderzył po paru nawałach artylerii i rozszerzył wyłom zrobiony paru nawałach artylerii i rozszerzył wyłom zrobiony poprzednio w naszych pozycjach do granic: Ursynowska, poprzednio w naszych pozycjach do granic: Ursynowska, Krasickiego, Lenartowicza. Były ogromne straty, które Krasickiego, Lenartowicza. Były ogromne straty, które doprowadziły do ściśnięcia stanowiska obronnego i doprowadziły do ściśnięcia stanowiska obronnego i dobrowolnego oddania południowej części terenu. Od dobrowolnego oddania południowej części terenu. Od godziny 16.00 do 18.00 doszło do zawieszenia broni i godziny 16.00 do 18.00 doszło do zawieszenia broni i ewakuacji ludności cywilnej do obozu przejściowego w ewakuacji ludności cywilnej do obozu przejściowego w Pruszkowie. Próbowano przejść kanałami na śródmieście Pruszkowie. Próbowano przejść kanałami na śródmieście ale się to nie udało.ale się to nie udało.

W godzinach rannych 27 września wysłano W godzinach rannych 27 września wysłano parlamentariuszy w sprawie kapitulacji. Około godz.11.00 parlamentariuszy w sprawie kapitulacji. Około godz.11.00 powstańcy z Mokotowa złożyli broń. Do niewoli dostało się powstańcy z Mokotowa złożyli broń. Do niewoli dostało się około 1000 żołnierzy.około 1000 żołnierzy.

Szlakiem powstania na Mokotowie Szlakiem powstania na Mokotowie (najważniejsze budynki)(najważniejsze budynki)

Miejsca pamięci na MokotowieMiejsca pamięci na Mokotowie Pieśni powstańczePieśni powstańcze Wywiad z uczestnikiem powstaniaWywiad z uczestnikiem powstania SymboleSymbole

1. Królikarnia 1. Królikarnia 2. Szkoła na 2. Szkoła na

Woronicza Woronicza 3. Poczta 3. Poczta

Harcerska Harcerska

4. Szpital sióstr 4. Szpital sióstr ElżbietanekElżbietanek

5. Pałacyk 5. Pałacyk SzustraSzustra

6. Krypta 6. Krypta Męczenników - Męczenników - Sanktuarium św. Sanktuarium św. Andrzeja BoboliAndrzeja Boboli

Królikarnia była Królikarnia była miejscem walk miejscem walk podczas Powstania podczas Powstania Warszawskiego i Warszawskiego i została zniszczona została zniszczona podczas II wojny podczas II wojny światowej. światowej.

Szkoła na Woronicza Szkoła na Woronicza została zdobyta przez została zdobyta przez powstańców 3 sierpnia powstańców 3 sierpnia 1944, było kluczowe dla 1944, było kluczowe dla utrzymania obszaru utrzymania obszaru objętego Powstaniem, objętego Powstaniem, zdobyte znacznymi siłami zdobyte znacznymi siłami pułku Baszta - natarcie pułku Baszta - natarcie prowadzono z dwóch prowadzono z dwóch kierunków ulicy Krasickiego kierunków ulicy Krasickiego i ulicy Tynieckiej. Oddziały i ulicy Tynieckiej. Oddziały SS zostały ewakuowane SS zostały ewakuowane ciężarówkami.ciężarówkami.

W okresie okupacji hitlerowskiej poczta, na W okresie okupacji hitlerowskiej poczta, na ziemiach polskich, działała jako organizacja ziemiach polskich, działała jako organizacja tajna. Była to instytucja o charakterze czysto tajna. Była to instytucja o charakterze czysto wojskowym, która nie obsługiwała ludności wojskowym, która nie obsługiwała ludności cywilnej. Dopiero w okresie Powstania cywilnej. Dopiero w okresie Powstania Warszawskiego poczta mogła działać jako Warszawskiego poczta mogła działać jako instytucja użyteczności publicznej, chociaż w instytucja użyteczności publicznej, chociaż w warunkach znacznie trudniejszych. warunkach znacznie trudniejszych. Współcześni zaliczają Powstańczą Pocztę Współcześni zaliczają Powstańczą Pocztę Polową do najlepiej zorganizowanych działów Polową do najlepiej zorganizowanych działów administracji cywilno–wojskowej w czasie administracji cywilno–wojskowej w czasie Powstania Warszawskiego. Służyła ona do Powstania Warszawskiego. Służyła ona do przesyłania korespondencji zarówno przesyłania korespondencji zarówno wojskowej, jak i cywilnej. Dowództwo wojskowej, jak i cywilnej. Dowództwo powstania zdecydowało, że poczta będzie powstania zdecydowało, że poczta będzie obsługiwana przez harcerzy, którzy jeszcze obsługiwana przez harcerzy, którzy jeszcze przed wybuchem Powstania przygotowywali przed wybuchem Powstania przygotowywali się do tego rodzaju służby. Na mocy się do tego rodzaju służby. Na mocy porozumienia Naczelnika Głównej Kwatery porozumienia Naczelnika Głównej Kwatery Harcerstwa z Komendą Warszawskiego Harcerstwa z Komendą Warszawskiego Okręgu Armii Krajowej, utworzono Główną Okręgu Armii Krajowej, utworzono Główną Pocztę Harcerską i jej placówki w Pocztę Harcerską i jej placówki w wyzwolonych dzielnicach miasta. Odział na wyzwolonych dzielnicach miasta. Odział na Mokotowie mieścił się przy Tynieckiej 29. Mokotowie mieścił się przy Tynieckiej 29.

Szpital Sióstr Elżbietanek Szpital Sióstr Elżbietanek na Mokotowie mieści się na Mokotowie mieści się przy ulicy przy ulicy Goszczyńskiego 1. Goszczyńskiego 1. Podczas Powstania Podczas Powstania Warszawskiego był Warszawskiego był szpitalem powstańczym. szpitalem powstańczym. Leczono tam Leczono tam powstańców. Podczas powstańców. Podczas wojny został zniszczony w wojny został zniszczony w 90% 90%

Pałacyk Szustra w parku Pałacyk Szustra w parku Morskie Oko - perełka Morskie Oko - perełka architektoniczna Mokotowa, architektoniczna Mokotowa, odbudowana w 1965 r. po odbudowana w 1965 r. po ciężkich zniszczeniach ciężkich zniszczeniach wojennych. W pałacowych wojennych. W pałacowych wnętrzach znalazło swoją wnętrzach znalazło swoją siedzibę Warszawskie siedzibę Warszawskie Towarzystwo Muzyczne im. Towarzystwo Muzyczne im. Stanisława Moniuszki. Stanisława Moniuszki. Odbywają się tu cykliczne Odbywają się tu cykliczne koncerty muzyki klasycznej. koncerty muzyki klasycznej. Podczas powstania odgrywany Podczas powstania odgrywany był tu "Marsz Mokotowa" był tu "Marsz Mokotowa" przez kuranta, było to miejsce przez kuranta, było to miejsce wypadu powstańczego, wypadu powstańczego, mającego na celu opanowanie mającego na celu opanowanie terenu skarpy i znajdował się terenu skarpy i znajdował się tu sztab obwodu V, siedziba tu sztab obwodu V, siedziba sztabu - ppłk. "Karola" sztabu - ppłk. "Karola"

Sanktuarium św. Andrzeja Boboli Sanktuarium św. Andrzeja Boboli jest jednym z budynków silnie jest jednym z budynków silnie związanych z powstaniem związanych z powstaniem ponieważ, w przyległym do bryły ponieważ, w przyległym do bryły kościoła domu zakonnym mieści się kościoła domu zakonnym mieści się kaplica - krypta męczenników. W kaplica - krypta męczenników. W drugim dniu Powstania drugim dniu Powstania Warszawskiego Niemcy w jednym Warszawskiego Niemcy w jednym z pomieszczeń w suterenie z pomieszczeń w suterenie zamordowali 15 jezuitów oraz zamordowali 15 jezuitów oraz ponad 20 osób świeckich, które ponad 20 osób świeckich, które zaskoczone Powstaniem schroniły zaskoczone Powstaniem schroniły się  na terenie klasztoru. Spalone się  na terenie klasztoru. Spalone szczotki ofiar zbrodni wraz z szczotki ofiar zbrodni wraz z osobno zamordowanymi w tym osobno zamordowanymi w tym dniu jezuitami Edwardem dniu jezuitami Edwardem Kosibowiczem i Franciszkiem Kosibowiczem i Franciszkiem Szymaniakiem pochowano pod Szymaniakiem pochowano pod posadzką, a pomieszczenie posadzką, a pomieszczenie zamieniono na kaplicę.        zamieniono na kaplicę.        

W parku im. gen. Gustawa Orlicz-Dreszera w 1985 r. wystawiono symboliczny W parku im. gen. Gustawa Orlicz-Dreszera w 1985 r. wystawiono symboliczny pomnik "Mokotów Walczący 1944", upamiętniający uczestników Powstania pomnik "Mokotów Walczący 1944", upamiętniający uczestników Powstania Warszawskiego na Mokotowie. Pomnik "Mokotów Walczący 1944" składa się Warszawskiego na Mokotowie. Pomnik "Mokotów Walczący 1944" składa się z olbrzymiego, pękniętego na pół głazu narzutowego, który ma symbolizować z olbrzymiego, pękniętego na pół głazu narzutowego, który ma symbolizować rozdarte serce. Pośrodku stanęła tzw. "kotwica" - znak Polski Walczącej. rozdarte serce. Pośrodku stanęła tzw. "kotwica" - znak Polski Walczącej. Treść granitowej płyty pomnikowej: "Powstańcom Mokotowa, żołnierzom Treść granitowej płyty pomnikowej: "Powstańcom Mokotowa, żołnierzom Armii Krajowej pułku Baszta i innych oddziałów V Obwodu 10 Dywizji im. Armii Krajowej pułku Baszta i innych oddziałów V Obwodu 10 Dywizji im. Macieja Rataja, walczących w dniach 1 VIII - 27 IX 1944 r." Tradycyjnie 1 Macieja Rataja, walczących w dniach 1 VIII - 27 IX 1944 r." Tradycyjnie 1 sierpnia (początek Powstania Warszawskiego) i 27 września (podpisanie aktu sierpnia (początek Powstania Warszawskiego) i 27 września (podpisanie aktu kapitulacji Mokotowa) przed pomnikiem odbywa się uroczysty apel poległych kapitulacji Mokotowa) przed pomnikiem odbywa się uroczysty apel poległych z udziałem powstańców, mieszkańców i władz Mokotowa. Pomnik ku czci z udziałem powstańców, mieszkańców i władz Mokotowa. Pomnik ku czci powstańców zaprojektował arch. Eugeniusz Ajewski "Kotwa„.powstańców zaprojektował arch. Eugeniusz Ajewski "Kotwa„.

Kopiec Powstania Kopiec Powstania Warszawskiego (d. Warszawskiego (d. Kopiec Kopiec Czerniakowski) w Czerniakowski) w pobliżu ul. Bartyckiej. pobliżu ul. Bartyckiej. Zaprojektowany Zaprojektowany przez arch. E. przez arch. E. Ajewskiego pomnik Ajewskiego pomnik "Kotwica" (symbol "Kotwica" (symbol Polski Walczącej) stoi Polski Walczącej) stoi na szczycie 40-na szczycie 40-metrowej góry, metrowej góry, usypanej w latach usypanej w latach 1945-1950 z gruzów 1945-1950 z gruzów zburzonej stolicy.zburzonej stolicy.

Ul. Dworkowa (park Morskie Ul. Dworkowa (park Morskie Oko). Pomnik-obelisk autorstwa Oko). Pomnik-obelisk autorstwa E. Ajewskiego, odsłonięty w 40. E. Ajewskiego, odsłonięty w 40. rocznicę wybuchu Powstania rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego. W tym miejscu Warszawskiego. W tym miejscu hitlerowcy dokonali masowej hitlerowcy dokonali masowej egzekucji na 119 powstańcach egzekucji na 119 powstańcach wychodzących z kanału. Stało się wychodzących z kanału. Stało się to już po podpisaniu kapitulacji to już po podpisaniu kapitulacji Mokotowa, która miała zapewnić Mokotowa, która miała zapewnić bezpieczeństwo ludności bezpieczeństwo ludności składającej broń. Podobnie jak w składającej broń. Podobnie jak w parku Dreszera, również i przy ul. parku Dreszera, również i przy ul. Dworkowej corocznie odbywają Dworkowej corocznie odbywają się centralne uroczystości się centralne uroczystości rocznicowe, związane z rocznicowe, związane z Powstaniem Warszawskim na Powstaniem Warszawskim na Mokotowie. Hołd poległym Mokotowie. Hołd poległym oddają współtowarzysze broni, oddają współtowarzysze broni, żołnierze, harcerze a przede żołnierze, harcerze a przede wszystkim mieszkańcy wszystkim mieszkańcy Mokotowa.Mokotowa.

Ul. Dworkowa. Ul. Dworkowa. Udekorowany właz do Udekorowany właz do studzienki studzienki kanalizacyjnej, z której kanalizacyjnej, z której wydostawali się wydostawali się powstańcy mokotowscy powstańcy mokotowscy 27 września 1944 r. 27 września 1944 r. Autentyczny właz Autentyczny właz kanałowy został kanałowy został wmurowany w wmurowany w podstawę obelisku i podstawę obelisku i obudowany tzw. obudowany tzw. "kocimi łbami", "kocimi łbami", pochodzącymi z pochodzącymi z pobliskich ulic.pobliskich ulic.

Al. Niepodległości róg ul. Al. Niepodległości róg ul. Racławickiej. Tablica Racławickiej. Tablica upamiętniająca walki pułku upamiętniająca walki pułku AK "Baszta" w tej części AK "Baszta" w tej części Mokotowa została Mokotowa została umieszczona w 1994 r. na umieszczona w 1994 r. na obłożonym piaskowcem obłożonym piaskowcem budyneczku windy nad stacją budyneczku windy nad stacją metra "Racławicka". Treść metra "Racławicka". Treść tablicy pamiątkowej: "Aleja tablicy pamiątkowej: "Aleja Niepodległości-Rakowiecka-Niepodległości-Rakowiecka-Park Dreszera. Zachodni Park Dreszera. Zachodni skraj obrony Mokotowa. skraj obrony Mokotowa. Podczas Powstania Podczas Powstania Warszawskiego na tym Warszawskiego na tym terenie toczyła walki terenie toczyła walki kompania O-2 por. kompania O-2 por. Misiewicza, K. Grzybowskiego Misiewicza, K. Grzybowskiego pułku AK Baszta."pułku AK Baszta."

Ul. Goszczyńskiego Ul. Goszczyńskiego róg Tynieckiej. "27, róg Tynieckiej. "27, 28, 29 VIII 1944 r. 28, 29 VIII 1944 r. hitlerowcy bestialsko hitlerowcy bestialsko zniszczyli ogniem zniszczyli ogniem artylerii i bombami artylerii i bombami lotniczymi szpital, w lotniczymi szpital, w którym zginęło około którym zginęło około 200 rannych 200 rannych powstańców i powstańców i chorych osób chorych osób cywilnych."cywilnych."

Ul. Kazimierzowska Ul. Kazimierzowska róg Madalińskiego. róg Madalińskiego. Miejsce pamięci Miejsce pamięci żołnierzy kompanii K-żołnierzy kompanii K-2 pułku AK "Baszta", 2 pułku AK "Baszta", poległych w nocnym poległych w nocnym natarciu na silnie natarciu na silnie bronioną pozycję bronioną pozycję oddziałów SS. oddziałów SS. Tablicę odsłonięto 14 Tablicę odsłonięto 14 sierpnia 1994 r. - w sierpnia 1994 r. - w 50. rocznicę tego 50. rocznicę tego bohaterskiego czynu.bohaterskiego czynu.

Ul. Kazimierzowska Ul. Kazimierzowska 60. "Szkoła 60. "Szkoła Rękodzielnicza - Rękodzielnicza - koszary niemieckiego koszary niemieckiego batalionu SS - batalionu SS - nosząca kryptonim nosząca kryptonim Basy. 1 sierpnia 1944 Basy. 1 sierpnia 1944 r., godz. W - miejsce r., godz. W - miejsce pierwszego boju pierwszego boju batalionu Bałtyk batalionu Bałtyk pułku AK Baszta. W pułku AK Baszta. W walce zginęło 38 walce zginęło 38 powstańców, powstańców, żołnierzy kompanii B-żołnierzy kompanii B-1, B-2 i B-3."1, B-2 i B-3."

Al. Niepodległości 130. Al. Niepodległości 130. Na ścianie kamienicy Na ścianie kamienicy od strony ul. Ligockiej od strony ul. Ligockiej zachował się zachował się oryginalny ślad małego oryginalny ślad małego sabotażu z 1942 r. - sabotażu z 1942 r. - swastyka na szubienicy swastyka na szubienicy namalowana smołą. namalowana smołą. "Ten znak jest "Ten znak jest świadectwem walki świadectwem walki żołnierzy Polskiego żołnierzy Polskiego Państwa Podziemnego Państwa Podziemnego przeciwko okupantowi przeciwko okupantowi hitlerowskiemu. Został hitlerowskiemu. Został wykonany wiosną 1942 wykonany wiosną 1942 r. ręką nieznanego r. ręką nieznanego żołnierza organizacji żołnierza organizacji małego sabotażu małego sabotażu Wawer."Wawer."

Al. Niepodległości Al. Niepodległości 159. "W tym domu 159. "W tym domu mieszkał i został mieszkał i został aresztowany hm. Jan aresztowany hm. Jan Bytnar ps. Rudy, Bytnar ps. Rudy, bohater Szarych bohater Szarych Szeregów uwolniony z Szeregów uwolniony z rąk Gestapo 26 III rąk Gestapo 26 III 1943 r. w zbrojnej 1943 r. w zbrojnej akcji pod Arsenałem. akcji pod Arsenałem. Zmarł z ran 30 III 1943 Zmarł z ran 30 III 1943 r. w wieku 21 lat."r. w wieku 21 lat."

Al. Niepodległości róg ul. Al. Niepodległości róg ul. Dąbrowskiego. Dąbrowskiego. Granitowa tablica Granitowa tablica poświęcona Stefanowi poświęcona Stefanowi Starzyńskiemu, Starzyńskiemu, zasłużonemu i zasłużonemu i niedoścignionemu niedoścignionemu prezydentowi Warszawy prezydentowi Warszawy z lat 1934-1939. Na z lat 1934-1939. Na wschodniej ścianie wschodniej ścianie tablicy wykuto tablicy wykuto płaskorzeźbę, płaskorzeźbę, przedstawiającą twarz przedstawiającą twarz prezydenta oraz wyryto prezydenta oraz wyryto fragment jego fragment jego przemówienia: przemówienia: "Chciałem, by Warszawa "Chciałem, by Warszawa była wielka...".była wielka...".

Ul. Narbutta 17. W Ul. Narbutta 17. W odrestaurowanej bramie odrestaurowanej bramie odsłonięto tablicę z odsłonięto tablicę z nazwiskami nazwiskami mieszkańców kamienicy mieszkańców kamienicy poległych podczas II poległych podczas II wojny światowej. To wojny światowej. To miejsce pamięci miejsce pamięci powstało dzięki powstało dzięki obecnym mieszkańcom obecnym mieszkańcom domu - członkom SM domu - członkom SM "Concordia", założonej w "Concordia", założonej w latach 1929-1930 przez latach 1929-1930 przez pracowników Banku pracowników Banku Polskiego.Polskiego.

Ul. Puławska 65 róg Ul. Puławska 65 róg Belgijskiej. Belgijskiej. Granitowa tablica Granitowa tablica ku "pamięci ku "pamięci powstańców AK I powstańców AK I Pułku Szwoleżerów Pułku Szwoleżerów Józefa Józefa Piłsudskiego. Piłsudskiego. Mokotów 1 VIII - 27 Mokotów 1 VIII - 27 IX 1944 r."IX 1944 r."

Ul. Puławska 50 (od Ul. Puławska 50 (od strony Dąbrowskiego). strony Dąbrowskiego). Odsłonięta w 60. Odsłonięta w 60. rocznicę godziny "W" rocznicę godziny "W" tablica tablica upamiętniająca upamiętniająca "żołnierzy kompanii B-"żołnierzy kompanii B-1 pułku AK Baszta, 1 pułku AK Baszta, odznaczonego odznaczonego Orderem Virtuti Orderem Virtuti Militari, walczących w Militari, walczących w Powstaniu Powstaniu Warszawskim w Warszawskim w rejonie ulic Szustra-rejonie ulic Szustra-Puławska."Puławska."

Ul. Puławska 48 (od Ul. Puławska 48 (od strony Dąbrowskiego). strony Dąbrowskiego). "W tym miejscu "W tym miejscu znajduje się właz znajduje się właz kanałowy, którym w kanałowy, którym w czasie Powstania czasie Powstania Warszawskiego w Warszawskiego w dniach 26 i 27 dniach 26 i 27 września 1944 r. września 1944 r. ewakuowali się ewakuowali się kanałami do kanałami do Śródmieścia Śródmieścia powstańcy Mokotowa."powstańcy Mokotowa."

Ul. Skolimowska 5 Ul. Skolimowska 5 w pobliżu w pobliżu Puławskiej. "W Puławskiej. "W tym miejscu 5 tym miejscu 5 sierpnia 1944 roku sierpnia 1944 roku hitlerowcy hitlerowcy rozstrzelali 100 rozstrzelali 100 Polaków."Polaków."

Narożnik ul. Puławskiej i Narożnik ul. Puławskiej i Goworka. Jedno z bardzo Goworka. Jedno z bardzo licznych na Mokotowie licznych na Mokotowie "miejsc uświęconych "miejsc uświęconych krwią Polaków poległych krwią Polaków poległych za wolność ojczyzny". za wolność ojczyzny". Inwestor komercyjnego Inwestor komercyjnego "Centrum Finansowego "Centrum Finansowego Puławska" w sposób Puławska" w sposób godny uznania zadbał o godny uznania zadbał o projekt i organizację projekt i organizację tego miejsca pamięci, tego miejsca pamięci, oddając przy tym cześć oddając przy tym cześć rozstrzelanym tu ponad rozstrzelanym tu ponad 100 Polakom.100 Polakom.

Ul. Puławska 67/69. Ul. Puławska 67/69. "Dnia 3 VIII 1944 r. "Dnia 3 VIII 1944 r. hitlerowscy siepacze hitlerowscy siepacze zamordowali na tym zamordowali na tym podwórzu 30 osób podwórzu 30 osób cywilnych, pod nr. 69 cywilnych, pod nr. 69 - 18 osób cywilnych, - 18 osób cywilnych, pod nr. 73 - 60 osób pod nr. 73 - 60 osób cywilnych, pod nr. 91 cywilnych, pod nr. 91 - 20 osób cywilnych."- 20 osób cywilnych."

Pałac w Królikarni został Pałac w Królikarni został podczas drugiej wojny podczas drugiej wojny światowej niemal światowej niemal całkowicie obrócony w całkowicie obrócony w ruinę. O tym bolesnym ruinę. O tym bolesnym fakcie przypominają fakcie przypominają trzy oryginalne trzy oryginalne kolumny, stojące w kolumny, stojące w parku, cudem ocalałe z parku, cudem ocalałe z płomieni. Jest to również płomieni. Jest to również miejsce upamiętniające miejsce upamiętniające tutejsze walki pułku AK tutejsze walki pułku AK "Baszta", toczone w "Baszta", toczone w czasie Powstania czasie Powstania Warszawskiego.Warszawskiego.

Ul. Puławska 59 przy Ul. Puławska 59 przy parku Morskie Oko. parku Morskie Oko. Symbolicznym Symbolicznym miejscem dla miejscem dla Mokotowa jest Mokotowa jest "Gołębnik" - "Gołębnik" - zabytkowa wieżyczka, zabytkowa wieżyczka, z której szczytu z której szczytu rozbrzmiewa rozbrzmiewa codziennie melodia codziennie melodia "Marszu Mokotowa", "Marszu Mokotowa", jednej z jednej z najpiękniejszych najpiękniejszych pieśni Powstania pieśni Powstania Warszawskiego.Warszawskiego.

Marsz MokotowaMarsz Mokotowa Warszawskie DzieciWarszawskie Dzieci Pałacyk MichlaPałacyk Michla Naprzód do boju żołnierzeNaprzód do boju żołnierze Wierzby płacząceWierzby płaczące Hej, chłopcy bagnet na broń!Hej, chłopcy bagnet na broń!

"Marsz Mokotowa", to "Marsz Mokotowa", to swoisty hymn naszej swoisty hymn naszej dzielnicy. Od 1969 r. dzielnicy. Od 1969 r. rozbrzmiewa rozbrzmiewa codziennie o godzinie codziennie o godzinie 17.00 (na pamiątkę 17.00 (na pamiątkę godziny "W") z wieży godziny "W") z wieży zegarowej "Domku zegarowej "Domku Gotyckiego", Gotyckiego", stojącego przy ulicy stojącego przy ulicy Puławskiej 59. Pieśń Puławskiej 59. Pieśń powstała podczas powstała podczas Powstania Powstania Warszawskiego, 20 Warszawskiego, 20 sierpnia 1944 r. i od sierpnia 1944 r. i od tego czasu stała się tego czasu stała się symbolem chwały i symbolem chwały i czci Mokotowa.czci Mokotowa.

słowa: Mirosław Jezierski ("Karnisz")słowa: Mirosław Jezierski ("Karnisz")muzyka: Jan Markowski ("Krzysztof")muzyka: Jan Markowski ("Krzysztof")

Nie grają nam surmy bojowe i werble do szturmu nie warczą,Nie grają nam surmy bojowe i werble do szturmu nie warczą,Nam przecież te noce sierpniowe i prężne ramiona Nam przecież te noce sierpniowe i prężne ramiona

wystarczą.wystarczą.Niech płynie piosenka z barykad, wśród bloków, zaułków, Niech płynie piosenka z barykad, wśród bloków, zaułków,

ogrodów,ogrodów,Z chłopcami niech idzie na wypad, pod rękę przez cały Z chłopcami niech idzie na wypad, pod rękę przez cały

Mokotów.Mokotów.Ten pierwszy marsz ma dziwną moc,Ten pierwszy marsz ma dziwną moc,Tak w piersiach gra, aż braknie tchu.Tak w piersiach gra, aż braknie tchu.Czy słońca żar, czy chłodna noc,Czy słońca żar, czy chłodna noc,Prowadzi nas pod ogniem z luf.Prowadzi nas pod ogniem z luf.Ten pierwszy marsz, to właśnie zew,Ten pierwszy marsz, to właśnie zew,Niech brzmi i trwa przy huku dział.Niech brzmi i trwa przy huku dział.Batalion gdzieś rozpoczął szturm,Batalion gdzieś rozpoczął szturm,Spłynęła łza i pierwszy strzał.Spłynęła łza i pierwszy strzał.Niech wiatr ją poniesie do miasta, jak żagiew płonącą i Niech wiatr ją poniesie do miasta, jak żagiew płonącą i

krwawą,krwawą,Niech w górze zawiśnie na gwiazdach, czy słyszysz płonąca Niech w górze zawiśnie na gwiazdach, czy słyszysz płonąca

Warszawo?Warszawo?Niech zabrzmi w uliczkach znajomych, w Alejach, gdzie bzy Niech zabrzmi w uliczkach znajomych, w Alejach, gdzie bzy

już nie kwitną,już nie kwitną,Gdzie w twierdze zmieniły się domy, a serca z zapału nie Gdzie w twierdze zmieniły się domy, a serca z zapału nie

stygną.stygną.Ten pierwszy marsz ma dziwną moc,Ten pierwszy marsz ma dziwną moc,Tak w piersiach gra, aż braknie tchu.Tak w piersiach gra, aż braknie tchu.Czy słońca żar, czy chłodna noc,Czy słońca żar, czy chłodna noc,Prowadzi nas pod ogniem z luf.Prowadzi nas pod ogniem z luf.Ten pierwszy marsz niech dzień po dniuTen pierwszy marsz niech dzień po dniuW poszumie drzew i w sercach drży,W poszumie drzew i w sercach drży,Bez próżnych skarg i zbędnych słów,Bez próżnych skarg i zbędnych słów,To nasza krew i czyjeś łzy.To nasza krew i czyjeś łzy.

Warszawskie DzieciWarszawskie DzieciNie złamie wolnych żadna klęska,Nie złamie wolnych żadna klęska,Nie strwoży śmiałych żaden trud,Nie strwoży śmiałych żaden trud,Pójdziemy razem do zwycięstwa,Pójdziemy razem do zwycięstwa,Gdy ramię w ramie stanie lud. Gdy ramię w ramie stanie lud. Warszawskie dzieci pójdziemy w bój,Warszawskie dzieci pójdziemy w bój,Za każdy kamień twój stolico damy Za każdy kamień twój stolico damy

krew.krew.Warszawskie dzieci pójdziemy w bój,Warszawskie dzieci pójdziemy w bój,Gdy padnie rozkaz twój, Gdy padnie rozkaz twój, Poniesiem wrogom gniew!Poniesiem wrogom gniew!Powiśle, Wola i Mokotów,Powiśle, Wola i Mokotów,Ulica każda, każdy dom,Ulica każda, każdy dom,Gdy padnie pierwszy strzał bądź gotówGdy padnie pierwszy strzał bądź gotówJak w ręku Boga złoty grom. Jak w ręku Boga złoty grom.

Pałacyk Michla - wojenny Pałacyk Michla - wojenny hymn harcerskiego hymn harcerskiego Batalionu Parasol powstały Batalionu Parasol powstały dnia 5 sierpnia 1944, dnia 5 sierpnia 1944, oparty na melodii ludowej oparty na melodii ludowej ((Nie damy popradowej Nie damy popradowej falifali). Autorem słów był ). Autorem słów był Józef "Ziutek" Szczepański.Józef "Ziutek" Szczepański.

1. Pałacyk Michla, Żytnia, Wola,1. Pałacyk Michla, Żytnia, Wola,bronią jej chłopcy od "Parasola",bronią jej chłopcy od "Parasola",choć na Tygrysy mają visy,choć na Tygrysy mają visy,to Warszawiaki, same urwisy są.to Warszawiaki, same urwisy są.RefrenRefren: Czuwaj wiara i wytężaj słuch,: Czuwaj wiara i wytężaj słuch,pręż swój młody duch, pracując za dwóch.pręż swój młody duch, pracując za dwóch.Czuwaj wiara i wytężaj słuch,Czuwaj wiara i wytężaj słuch,pręż swój młody duch jak stal.pręż swój młody duch jak stal.2. Każdy chłopaczek chce być ranny,2. Każdy chłopaczek chce być ranny,sanitariuszki - morowe panny,sanitariuszki - morowe panny,więc gdy cię kulka trafi jaka,więc gdy cię kulka trafi jaka,poprosisz pannę, da ci buziaka, hej!poprosisz pannę, da ci buziaka, hej!3. Z tyłu za linią dekowniki,3. Z tyłu za linią dekowniki,intendentura, różne umrzyki,intendentura, różne umrzyki,gotują zupę, czarną kawę,gotują zupę, czarną kawę,takim sposobem walczą za sprawę, hej!takim sposobem walczą za sprawę, hej!4. Za to dowództwo jest morowe4. Za to dowództwo jest morowei w pierwszej linii nadstawia głowę,i w pierwszej linii nadstawia głowę,a najmorowszy przełożonya najmorowszy przełożonyto jest nasz Miecio "w kółko golony", hej! to jest nasz Miecio "w kółko golony", hej! 5. Wiara się bije, wiara śpiewa,5. Wiara się bije, wiara śpiewa,Niemcy się złoszczą, krew ich zalewa,Niemcy się złoszczą, krew ich zalewa,różnych sposobów się imają,różnych sposobów się imają,co chwila "szafę" nam posyłają, hej!co chwila "szafę" nam posyłają, hej!6. Lecz na nic "szafa" i granaty6. Lecz na nic "szafa" i granatyza każdym razem dostają batyza każdym razem dostają batyi wkrótce przyjdzie taka chwila,i wkrótce przyjdzie taka chwila,że zwyciężymy - i do cywila, hej!że zwyciężymy - i do cywila, hej!

Hymn Armii Krajowej - Hymn Armii Krajowej - największej podziemnej największej podziemnej armii świata, powołanej armii świata, powołanej do życia 14 lutego 1942 do życia 14 lutego 1942 r. na bazie istniejącego r. na bazie istniejącego wcześniej ZWZ - napisał wcześniej ZWZ - napisał Kazimierz Kumaniecki, Kazimierz Kumaniecki, melodię skomponowała melodię skomponowała "Aniela"."Aniela".

HYMN ARMII KRAJOWEJHYMN ARMII KRAJOWEJNaprzód, do boju żołnierzeNaprzód, do boju żołnierzePolski Podziemnej! Za broń!Polski Podziemnej! Za broń!Boska potęga nas strzeże,Boska potęga nas strzeże,Woła do boju Was dzwon.Woła do boju Was dzwon.Refren:Refren:Godzina pomsty wybija,Godzina pomsty wybija,Za zbrodnię, mękę i krew.Za zbrodnię, mękę i krew.Do broni! Jezus Maryja! (bis)Do broni! Jezus Maryja! (bis)Żołnierski woła nas zew.Żołnierski woła nas zew.Zorza wolności się paliZorza wolności się paliNad Polską idących lat.Nad Polską idących lat.Moc nasza przemoc powali,Moc nasza przemoc powali,Nowy dziś rodzi się świat.Nowy dziś rodzi się świat.Refren:Refren:Godzina pomsty wybija...Godzina pomsty wybija...Za naszą wolność i wasząZa naszą wolność i wasząBracia, chwytajmy za miecz,Bracia, chwytajmy za miecz,Śmierć ani trud nas nie Śmierć ani trud nas nie

straszą,straszą,Zwycięski orle nasz leć.Zwycięski orle nasz leć.Refren:Refren:Godzina pomsty wybija...Godzina pomsty wybija...

Wierzby Płaczące Wierzby Płaczące Rozszumiały się wierzby płaczące, Rozszumiały się wierzby płaczące,

Rozpłakała się dziewczyna w głos, Rozpłakała się dziewczyna w głos, Od łez oczy podniosła błyszczące, Od łez oczy podniosła błyszczące, Na żołnierski, na twardy życia los. Na żołnierski, na twardy życia los.

Nie szumcie, wierzby, nam, Nie szumcie, wierzby, nam, Żalu, co serce rwie, Żalu, co serce rwie, Nie płacz, dziewczyno ma, Nie płacz, dziewczyno ma, Bo w partyzantce nie jest źle. Bo w partyzantce nie jest źle. Do tańca grają nam Do tańca grają nam Granaty, stenów szczęk, Granaty, stenów szczęk, Śmierć kosi niby łan, Śmierć kosi niby łan, Lecz my nie wiemy, co to lęk. Lecz my nie wiemy, co to lęk.

Czy to deszcz czy słoneczna spiekota,Czy to deszcz czy słoneczna spiekota,Wszędzie słychać miarowy, równy Wszędzie słychać miarowy, równy krok,krok,To na bój idzie leśna piechota,To na bój idzie leśna piechota,Na ustach śpiew, spokojna twarz, Na ustach śpiew, spokojna twarz, wesoły wzrok. wesoły wzrok.

Nie szumcie, wierzby....Nie szumcie, wierzby....

Piosenka została Piosenka została napisana w styczniu napisana w styczniu 1943 roku. Jej autorką 1943 roku. Jej autorką była Krystyna była Krystyna Krahelska,Krahelska,zmarła 2 sierpnia 1944 zmarła 2 sierpnia 1944 roku na skutek ran roku na skutek ran odniesionych w odniesionych w godzinie "W". godzinie "W".

Hej! chłopcy, bagnet na broń!Hej! chłopcy, bagnet na broń!Długa droga, daleka, przed nami,Długa droga, daleka, przed nami,Mocne serce, a w ręku karabin,Mocne serce, a w ręku karabin,Granaty w dłoniach i bagnet na broni!Granaty w dłoniach i bagnet na broni!  Jasny świt się roztoczy,Jasny świt się roztoczy,Wiatr owieje nam oczyWiatr owieje nam oczyI odetchnąć da płucom, i rozgorzeć da krwi,I odetchnąć da płucom, i rozgorzeć da krwi,I piosenkę, jak tęczę, nad nami roztoczyI piosenkę, jak tęczę, nad nami roztoczyW równym rytmie marsza: raz! dwa! trzy!W równym rytmie marsza: raz! dwa! trzy!  Hej! chłopcy, bagnet na broń!Hej! chłopcy, bagnet na broń!Długa droga, daleka, przed nami trud i znój,Długa droga, daleka, przed nami trud i znój,Po zwycięstwo my, młodzi, idziemy na bój,Po zwycięstwo my, młodzi, idziemy na bój,Granaty w dłoniach i bagnet na broni!Granaty w dłoniach i bagnet na broni!  Ciemna noc się nad nami roziskrzyła Ciemna noc się nad nami roziskrzyła

gwiazdami,gwiazdami,Jasne wstęgi dróg w pyle,Długie noce i dni,Jasne wstęgi dróg w pyle,Długie noce i dni,Młoda Polska, zwycięska, jest w nas i przed Młoda Polska, zwycięska, jest w nas i przed

nami,nami,W równym rytmie marsza: raz! dwa! trzy!W równym rytmie marsza: raz! dwa! trzy!  Hej! chłopcy, bagnet na broń!Hej! chłopcy, bagnet na broń!Bo kto wie, czy to jutro, pojutrze, czy dziś,Bo kto wie, czy to jutro, pojutrze, czy dziś,Przyjdzie rozkaz, że już, że już trzeba nam iśćPrzyjdzie rozkaz, że już, że już trzeba nam iśćGranaty w dłoniach i bagnet na broni!Granaty w dłoniach i bagnet na broni!

Z uczestnikiem powstania Tadeuszem Jaroszkiem rozmawiała jego Z uczestnikiem powstania Tadeuszem Jaroszkiem rozmawiała jego wnuczka Karolina Chudobawnuczka Karolina Chudoba..

Czy uczestniczył Pan w jakiejś konkretnej akcji podczas powstania?Czy uczestniczył Pan w jakiejś konkretnej akcji podczas powstania?Tak uczestniczyłem. W 1 godzinie powstania zaatakowaliśmy patrol niemieckich Tak uczestniczyłem. W 1 godzinie powstania zaatakowaliśmy patrol niemieckich

motocyklistów na przejeździe Pelcowizmo- Bródno . W wyniku ataku jeden motocyklistów na przejeździe Pelcowizmo- Bródno . W wyniku ataku jeden Niemiec był zabity, a drugi ranny. Z zemsty na ten atak Niemcy rozstrzelali Niemiec był zabity, a drugi ranny. Z zemsty na ten atak Niemcy rozstrzelali 10 niewinnych cywilów z pobliskich domów. Egzekucji dokonała załoga 10 niewinnych cywilów z pobliskich domów. Egzekucji dokonała załoga czołgu „Tygrys” z dywizji Hermana Goeringa. W czasie powstania byłem czołgu „Tygrys” z dywizji Hermana Goeringa. W czasie powstania byłem świadkiem zastrzelenia przez Niemców alianckiego samolotu „liberator”, świadkiem zastrzelenia przez Niemców alianckiego samolotu „liberator”, który dostarczał zaopatrzenie dla powstańców. Wraz z moim bratem i kolegą który dostarczał zaopatrzenie dla powstańców. Wraz z moim bratem i kolegą pospieszyliśmy na ratunek pilotom, niestety było za późno (udało się pospieszyliśmy na ratunek pilotom, niestety było za późno (udało się wyciągnąć tylko dokumenty). Zostaliśmy zauważeni przez Niemców i wyciągnąć tylko dokumenty). Zostaliśmy zauważeni przez Niemców i zaprowadzeni do pobliskich magazynów skąd nocą zbiegliśmy. Ze względu zaprowadzeni do pobliskich magazynów skąd nocą zbiegliśmy. Ze względu na dużą ilość wojsk pancernych na Pradze i w związku ze zbliżającym się na dużą ilość wojsk pancernych na Pradze i w związku ze zbliżającym się frontem, walkę przerwano po dwóch dniach. Część powstańców została frontem, walkę przerwano po dwóch dniach. Część powstańców została skierowana na drugą stronę Wisły. Po dwóch tygodniach po zakończeniu walk skierowana na drugą stronę Wisły. Po dwóch tygodniach po zakończeniu walk na Pradze, Niemcy zrobili wielką obławę na mężczyzn i wywieźli ich do na Pradze, Niemcy zrobili wielką obławę na mężczyzn i wywieźli ich do obozów. Mi udało się ukryć w gęstych zaroślach wiślanych. Po przerwaniu obozów. Mi udało się ukryć w gęstych zaroślach wiślanych. Po przerwaniu walk z grupą kolegów podjedliśmy próbę przedostania się do Puszczy walk z grupą kolegów podjedliśmy próbę przedostania się do Puszczy Kampinoskiej (gdzie działały zgrupowania partyzanckie). Okazało się to Kampinoskiej (gdzie działały zgrupowania partyzanckie). Okazało się to niemożliwe przez Niemieckie patrole. Po nieudanej próbie przejścia do niemożliwe przez Niemieckie patrole. Po nieudanej próbie przejścia do puszczy na rozkaz dowództwa zostałem łącznikiem między Żoliborzem a puszczy na rozkaz dowództwa zostałem łącznikiem między Żoliborzem a Pragą, mając do dyspozycji kajak przewoziłem przez Wisłę powstańców i Pragą, mając do dyspozycji kajak przewoziłem przez Wisłę powstańców i różne informacje w jednej z przepraw zostałem lekko ranny w nogę.różne informacje w jednej z przepraw zostałem lekko ranny w nogę.

W jakim obwodzie Pan działał i do jakiego bataliponu Paqn W jakim obwodzie Pan działał i do jakiego bataliponu Paqn należał?należał?

Byłem w zgrupowaniu „Kujawiak” w plutonie Leszka Chełmińskiego. Byłem w zgrupowaniu „Kujawiak” w plutonie Leszka Chełmińskiego. Działałem w obwodzie szóstym.Działałem w obwodzie szóstym.

Jakie są Pana przeżycia?Jakie są Pana przeżycia?Pamiętam makabryczny widok, będąc w czasie patrolu nad Wisłą, widziałem Pamiętam makabryczny widok, będąc w czasie patrolu nad Wisłą, widziałem

setki ciał płynących nurtem tej rzeki, spychane przez wiatr zachodni na setki ciał płynących nurtem tej rzeki, spychane przez wiatr zachodni na piaski brzegu. Udało nam się wyciągnąć kilkanaście ciał i zakopaliśmy je piaski brzegu. Udało nam się wyciągnąć kilkanaście ciał i zakopaliśmy je nad Wisłą. Były to cywilne ofiary rozstrzelane przez Niemców.nad Wisłą. Były to cywilne ofiary rozstrzelane przez Niemców.

Czy uważa Pan że była szansa na zwycięstwo?Czy uważa Pan że była szansa na zwycięstwo?Uważam że tak gdyby Sowieci pospieszyli nam z pomocąUważam że tak gdyby Sowieci pospieszyli nam z pomocą Jaki był stosunek ludność cywilnej w stosunku do Pana?Jaki był stosunek ludność cywilnej w stosunku do Pana?W pierwszych dniach powstania ludność bardzo pomagała powstańcom. Z W pierwszych dniach powstania ludność bardzo pomagała powstańcom. Z

czasem kiedy Niemcy zaczęli mordować, także ludność cywilną zapanował czasem kiedy Niemcy zaczęli mordować, także ludność cywilną zapanował strach i zniechęcenie.strach i zniechęcenie.

Jaka była Pana sytuacja po powstaniu i wojnie?Jaka była Pana sytuacja po powstaniu i wojnie?Po zakończeniu wojny byłem ścigany przez bezpiekę. Urywałem się przed Po zakończeniu wojny byłem ścigany przez bezpiekę. Urywałem się przed

nimi w wojsku. W 1949 roku dopadła mnie i aresztowała informacja nimi w wojsku. W 1949 roku dopadła mnie i aresztowała informacja wojskowa. W 1950 roku zostałem skazany z dekretu Bieruta z 1946 roku, wojskowa. W 1950 roku zostałem skazany z dekretu Bieruta z 1946 roku, który przewidywał od 5 lat do kary śmierci. Ja zostałem skazany na 15 lat. który przewidywał od 5 lat do kary śmierci. Ja zostałem skazany na 15 lat. Wsadzili mnie do kamieniołomów, byłem tam do amnestii po śmierci Wsadzili mnie do kamieniołomów, byłem tam do amnestii po śmierci Stalina. W PRL byłem inwigilowany, po 1989 odszukałem dowódców i Stalina. W PRL byłem inwigilowany, po 1989 odszukałem dowódców i innych powstańców. Wstąpiłem do związku powstańców Warszawy. innych powstańców. Wstąpiłem do związku powstańców Warszawy. Zostałem odznaczony:Zostałem odznaczony:

Krzyżem Powstańców WarszawyKrzyżem Powstańców Warszawy Odznaką Akcji BurzaOdznaką Akcji Burza Odznaką Weteranów Walk o NiepodległośćOdznaką Weteranów Walk o Niepodległość Odznaka 36 Pułku Piechoty AkademickiejOdznaka 36 Pułku Piechoty Akademickiej

Polska WalczącaPolska Walcząca

Herb Pułku BasztaHerb Pułku Baszta

Źródła i autorzyŹródła i autorzyAutorzy:Autorzy: Filip PawlickiFilip Pawlicki Marta Szewczyk Marta Szewczyk Karolina Chudoba Karolina Chudoba Źródła:Źródła: Książka pt: „Powstanie Warszawskie” Książka pt: „Powstanie Warszawskie”

Jerzego KirchmayeraJerzego Kirchmayera Podręcznik do historii „Historia III” Tomasza Podręcznik do historii „Historia III” Tomasza

Małkowskiego i Jacka RześniowieckiegoMałkowskiego i Jacka Rześniowieckiego Własna wiedzaWłasna wiedza InternetInternet