Akademia Teatru Alternatywnego, zjazd VIII–XIV

20
Zjazdy VIII–XIV, kwiecień–wrzesień 2016

description

kwiecień–wrzesień 2016

Transcript of Akademia Teatru Alternatywnego, zjazd VIII–XIV

Page 1: Akademia Teatru Alternatywnego, zjazd VIII–XIV

Zjazdy VIII–XIV, kwiecień–wrzesień 2016

Page 2: Akademia Teatru Alternatywnego, zjazd VIII–XIV

Instytut im. Jerzego Grotowskiego Rynek-Ratusz 27, 50-101 Wrocław,

tel./faks +48 71 34 34 267, [email protected]

 Sala Teatru Laboratorium, Przejście Żelaźnicze Sala Kinowa, Przejście Żelaźnicze

Studio Na Grobli, ul. Na Grobli 30/32 Brzezinka, leśna baza Instytutu Grotowskiego

CaféTHEA, Przejście Żelaźnicze

PARTNER STRATEGICZNY

ORGANIZATORZY PARTNERZY

BODYCONStitUTION | Practical seminar | April 2016

PROJEKT FINANSOWANY Z FUNDUSZY EOG, POCHODZĄCYCH Z ISLANDII, LICHTENSTEINU I NORWEGII, ORAZ ŚRODKÓW KRAJOWYCH.

Seminarium praktyczne jest częścią projektu „BodyConstitution: międzykulturowy dialog o treningu aktora – cykl sesji warsztatowych, akademii i seminariów z udziałem studentów szkół teatralnych z Polski i Norwegii”, realizowanego w ramach programu „Promowanie różnorodności kulturowej i artystycznej w ramach dziedzictwa kulturowego Europy w ramach Mechanizmu Finansowania EOG 2009–2014”.

bEYOND bORDERS | Polish-Iranian educational and artistic project for young people aged 14–18 | January–November 2016

PARTNERZY IRAŃSCY POD PATRONATEMWSPÓŁORGANIZATORZY

wANDERING TOWARDS... Jerzy Grotowski as Seen by Jan Krzysztof Fiołek | Exhibition | January 2016

SPONSORPARTNERORGANIZATORZY

ORGANIZATORZY POD PATRONATEM

FEELING THE PULSE | STUDIO || ROSA’s exploratory theatre undertaking | January–February 2016

PRACOWNIA| | ROSA

Artistic residency at the Grotowski Institute

ALTERNATIVE THEATRE ACADEMY | September 2015 – March 2017

PARTNER STRATEGICZNY

INSENSO | Performance by Alexandra Kazazou | January 2016

Created as part of Mercouri/Xenakis, a project of the Avant Art Foundation completed for the Opening Weekend of the European Capital of Culture Wrocław 2016

PARTNERPARTNER STRATEGICZNY

MORE THAN THEATRE | December 2015 – November 2016

As part of the practical conference ‘Fully Able Art of the Disabled + Beyond Therapy’

SFINANSOWANE ZE ŚRODKÓW WSPÓŁORGANIZATORZY

SFINANSOWANE ZE ŚRODKÓW WSPÓŁORGANIZATORZY

SFINANSOWANE ZE ŚRODKÓW WSPÓŁORGANIZATORZY

SFINANSOWANE ZE ŚRODKÓW WSPÓŁORGANIZATORZY

SFINANSOWANE ZE ŚRODKÓW WSPÓŁORGANIZATORZY

SFINANSOWANE ZE ŚRODKÓW WSPÓŁORGANIZATORZY PARTNER STRATEGICZNY

PARTNER STRATEGICZNY

PARTNER STRATEGICZNY

PARTNER STRATEGICZNY

PARTNER STRATEGICZNYSFINANSOWANE ZE ŚRODKÓW WSPÓŁORGANIZATORZY

SFINANSOWANE ZE ŚRODKÓW WSPÓŁORGANIZATORZY

KARTOTEKA rOZrZUCONA (The Card Index Scattered) | October 2016

Argomedia

STREET THEATRE | Festival | August 2016

VOICENCOUNTERS | Practical seminar; VOICE PEDAGOGY conference’| April 2016

MAKING TOmOrrOW'S THEATRE | International Meetings of Theatre Schools | July 2016

HERO_ISMS | Artistic residency of MITOS group | September 2016

ORGANIZATORZY

Projekt we współpracy z Europejską Stolicą Kultury Pafos 2017.

THE WORLD AS A PLACE OF TRUTH Theatre Olimpics | October–November 2016Odin Teatret Residency, Lower Silesia Theatre Platform, Dziady Recycling Festival

UNFINISHED PALACE, MOVING PEOPLE, FLOATING BORDErS / european songlines | Multimedia performance | August–September 2016

PARTNERS

europa occulta

WSPÓŁORGANIZATORZY

wersja polska (tylko nazwy projektów angielskie)

PARTNER STRATEGICZNY

ORGANIZATORZY PARTNERZY

BODYCONStitUTION | Practical seminar | April 2016

PROJEKT FINANSOWANY Z FUNDUSZY EOG, POCHODZĄCYCH Z ISLANDII, LICHTENSTEINU I NORWEGII, ORAZ ŚRODKÓW KRAJOWYCH.

Seminarium praktyczne jest częścią projektu „BodyConstitution: międzykulturowy dialog o treningu aktora – cykl sesji warsztatowych, akademii i seminariów z udziałem studentów szkół teatralnych z Polski i Norwegii”, realizowanego w ramach programu „Promowanie różnorodności kulturowej i artystycznej w ramach dziedzictwa kulturowego Europy w ramach Mechanizmu Finansowania EOG 2009–2014”.

bEYOND bORDERS | Polish-Iranian educational and artistic project for young people aged 14–18 | January–November 2016

PARTNERZY IRAŃSCY POD PATRONATEMWSPÓŁORGANIZATORZY

wANDERING TOWARDS... Jerzy Grotowski as Seen by Jan Krzysztof Fiołek | Exhibition | January 2016

SPONSORPARTNERORGANIZATORZY

ORGANIZATORZY POD PATRONATEM

FEELING THE PULSE | STUDIO || ROSA’s exploratory theatre undertaking | January–February 2016

PRACOWNIA| | ROSA

Artistic residency at the Grotowski Institute

ALTERNATIVE THEATRE ACADEMY | September 2015 – March 2017

PARTNER STRATEGICZNY

INSENSO | Performance by Alexandra Kazazou | January 2016

Created as part of Mercouri/Xenakis, a project of the Avant Art Foundation completed for the Opening Weekend of the European Capital of Culture Wrocław 2016

PARTNERPARTNER STRATEGICZNY

MORE THAN THEATRE | December 2015 – November 2016

As part of the practical conference ‘Fully Able Art of the Disabled + Beyond Therapy’

SFINANSOWANE ZE ŚRODKÓW WSPÓŁORGANIZATORZY

SFINANSOWANE ZE ŚRODKÓW WSPÓŁORGANIZATORZY

SFINANSOWANE ZE ŚRODKÓW WSPÓŁORGANIZATORZY

SFINANSOWANE ZE ŚRODKÓW WSPÓŁORGANIZATORZY

SFINANSOWANE ZE ŚRODKÓW WSPÓŁORGANIZATORZY

SFINANSOWANE ZE ŚRODKÓW WSPÓŁORGANIZATORZY PARTNER STRATEGICZNY

PARTNER STRATEGICZNY

PARTNER STRATEGICZNY

PARTNER STRATEGICZNY

PARTNER STRATEGICZNYSFINANSOWANE ZE ŚRODKÓW WSPÓŁORGANIZATORZY

SFINANSOWANE ZE ŚRODKÓW WSPÓŁORGANIZATORZY

KARTOTEKA rOZrZUCONA (The Card Index Scattered) | October 2016

Argomedia

STREET THEATRE | Festival | August 2016

VOICENCOUNTERS | Practical seminar; VOICE PEDAGOGY conference’| April 2016

MAKING TOmOrrOW'S THEATRE | International Meetings of Theatre Schools | July 2016

HERO_ISMS | Artistic residency of MITOS group | September 2016

ORGANIZATORZY

Projekt we współpracy z Europejską Stolicą Kultury Pafos 2017.

THE WORLD AS A PLACE OF TRUTH Theatre Olimpics | October–November 2016Odin Teatret Residency, Lower Silesia Theatre Platform, Dziady Recycling Festival

UNFINISHED PALACE, MOVING PEOPLE, FLOATING BORDErS / european songlines | Multimedia performance | August–September 2016

PARTNERS

europa occulta

WSPÓŁORGANIZATORZY

wersja polska (tylko nazwy projektów angielskie)

Page 3: Akademia Teatru Alternatywnego, zjazd VIII–XIV

[ 3 ]

AKADEMIA TEATRU ALTERNATYWNEGO

IdeaAkademia Teatru Alternatywnego (Ata) to projekt wszechstronnej, interdyscyplinarnej i nieformal-nej edukacji teatralnej, której celem jest podnie-sienie kompetencji animacyjnych, artystycznych i kulturotwórczych liderów alternatywnych zespo-łów teatralnych, wzmocnienie ich motywacji do działania na rzecz środowisk lokalnych oraz do-starczenie praktycznych narzędzi i umiejętności w zakresie metod pracy z zespołem. Akademia ma za zadanie przygotowanie młodych twórców do bezpośredniego rozpoznawania swego poten-cjału twórczego oraz pogłębić umiejętność komu-nikowania stawianych sobie celów społecznych i artystycznych.

Akademia Teatru Alternatywnego, realizowana w formie comiesięcznych zjazdów to platforma rozwoju, wymiany doświadczeń oraz dialogu z mistrzami kilku pokoleń teatru niezależnego w Polsce. Akademia stanowi kontynuację Akade-mii Teatru Alternatywnego zrealizowanej w 2012 roku przez Teatr Brama w Goleniowie i Teatr Kana w Szczecinie.

ProgramWśród prowadzących znajdą się zarówno ze-społy teatralne, m.in. Teatr ZAR, Teatr CHOREA, Studium Teatralne, Teatr Ad Spectatores, Teatr Cinema, Teatr Krzyk, Teatr Porywacze Ciał, jak i wybitne osobowości teatru z Polski i zagrani-cy m.in.: Leszek Bzdyl, Arti Grabowski, Tomasz Rodowicz, Oleh Stefan, Anna Zubrzycki, Eugenio Barba, Savvas Stroumpos i Theodoros Terzo-poulos. W ramach zajęć Akademii uczestnicy poznają autorskie metody pracy zaproszonych reżyserów i aktorów oraz różne tradycje i formy

teatralne: od teatru antropologicznego, przez teatr fizyczny, tańca, społeczny, dokumentalny, uliczny, site-specific, lalkowy i teatr obiektu, po teatr klasyczny.

Przebieg Akademię tworzy cykl comiesięcznych zjazdów odbywających się od września 2015 do marca 2017 w Instytucie Grotowskiego we Wrocławiu, Ośrodku Teatralnym Kana w Szczecinie lub Te-atrze Brama w Goleniowie.  Na program pięcio-dniowych zjazdów złożą się: treningi, warsztaty teatralne i wokalne, praktyczne szkolenia, spo-tkania, prezentacje filmowe, wykłady, a także pokazy pracy i spektakle. Tematyka zajęć, ich przebieg, charakter, wykorzystywane metody i sposób prowadzenia pozostają w gestii zapro-szonych gości. Kulminantą projektu będzie Plat-forma Teatru Alternatywnego – festiwal teatral-ny, który uczestnicy Aty zorganizują samodzielnie w sierpniu 2016 roku w Kamieńcu Ząbkowickim. Ostatnia faza projektu zakłada realizację projek-tów dyplomowych (przedstawień lub wydarzeń artystycznych), przygotowanych pod opieką artystyczną tutorów wybranych spośród wykła-dowców Akademii. Rezultaty prac zostaną za-prezentowane na zakończenie Akademii Teatru Alternatywnego, w marcu 2017 roku.

W trakcie 2016 roku słuchacze Akademii uczestniczyć będą w najważniejszych przed-sięwzięciach teatralnych organizowanych przez Instytut Grotowskiego w ramach Europejskiej Stolicy Kultury, m.in. w seminarium praktycznym VoicEncounters, konferencji praktycznej w ra-mach programu „Więcej niż teatr” oraz Olimpia-dzie Teatralnej.

UczestnicyAkademia zakłada uczestnictwo trzydziestu pięciu osób, zarówno reżyserów, jak i aktorów, działających głównie poza dużymi miastami i centrami kulturalnymi. Program adresowany jest do grup teatralnych o minimum dwuletnim stażu, posiadających doświadczenie w realizacji projektów artystycznych (przedstawienia, fe-stiwale, wydarzenia kulturalne), prowadzących działalność edukacyjną (praca z młodzieżą, ze środowiskami lokalnymi) i ukierunkowanych na samorozwój w dziedzinie teatru.

KuratorzyDariusz Mikuła i Marta Poniatowska (Ośrodek Teatralny Kana) Daniel Jacewicz (Teatr Brama)Jarosław Fret i Monika Blige (Instytut im. Jerzego Grotowskiego)

Koordynatorka: Justyna Rodzińska-Nair [email protected] tel. 665 503 111

Więcej informacji: www.grotowski-institute.art.pl

Facebook/Akademia Teatru Alternatywnego ata.grotowski-institute.art.pl

Page 4: Akademia Teatru Alternatywnego, zjazd VIII–XIV

[ 4 ]

Zjazd VIII

Magia słowa i obrazu 20–24 kwietnia 2016

WROCŁAW Instytut im. Jerzego Grotowskiego

Prowadzący: Jolanta Krukowska (Akademia Ruchu),

Janusz Opryński (Teatr Provisorium)

Teatr Akademia Ruchu (AR) powstał w środowisku studenckim Warszawy w 1973 roku (data pierwszej premiery). Jego założycie-lem i kierownikiem artystycznym przez 40 lat istnie-nia grupy był Wojciech Krukowski. AR, znana przede wszystkim jako teatr ruchu i narracji wizualnej, była in-terdyscyplinarną grupą twórczą, działającą na pograni-czu teatru, sztuk plastycznych i filmu. Język artystyczny Akademii Ruchu łączył cechy teatru wizualnego, sztuki performance i akcji plastycznej. Cechy wspólne w pro-cesie działań AR to: ruch, przestrzeń i przesłanie spo-łeczne. Teatr w swoim długoletnim działaniu zrealizo-wał ok. sześćset akcji ulicznych i wiele spektakli. Prace pokazywał na wielu ważnych festiwalach w Europie, Ameryce Północnej i Południowej, Japonii.Więcej informacji: www.akademiaruchu.comwww.ata.e-teatr.pl/index.php?a=historia&b=akaruch

Jolanta Krukowska jest aktorką, członkinią-założycielką Akademii Ruchu (AR). Od 1986 roku, równolegle z pracami AR, prowadzi pracę indywidualną. W poszukiwaniach odwołuje się doświad-czeń egzystencjalnych kobiety. Tworzy prace z pogranicza szeroko rozumianego tańca i performance. Wielokrotnie brała udział w Festiwalu „Magdalena Project” realizowa-nym w krajach Europy, Ameryki, Nowej Zelandii, Australii. Prowadzi warsztaty teatralne bazujące na doświadcze-niach AR i własnych.

WARSZTATY

Świadomość ciałaProwadzący: Jolanta KrukowskaWiększość zadań warsztatowych ma na celu stworze-nie sytuacji, w której doświadczamy siebie w naszej fizyczności (ciężaru, równowagi, ograniczeń, kontaktu z partnerem). Poznanie i panowanie nad tym, co roz-poznane. Odchodzenie od konwencjonalności ruchu – poszukiwanie form (przekroczenie rutynowych wy-obrażeń i ograniczeń ciała). Wprowadzenie do działań integrujących grupę. Podstawowe ćwiczenia kontak-towe oraz zespołowe próby improwizacji w oparciu o znak plastyczny.

FILM

Akademia RuchuFilm dokumentalnyREŻYSERIA: Andrzej SapijaSCENARIUSZ: Wojciech KrukowskiPRODUCENT: Polskie Wydawnictwo AudiowizualneCZAS TRWANIA: 65 minutROK PRODUKCJI: 2006

Film w reżyserii Andrzeja Sapiji jest próbą uchwy-cenia trzydziestoletniej historii aktywności twórczej Akademii Ruchu; zawiera materiały filmowe z kroniki filmowej, a także materiały Akademii uzupełnione ar-chiwalnymi fotografiami, dokumentami czy szkicami. Narrację twórców Akademii Ruchu – Wojciecha Kru-kowskiego oraz członków zespołu, dopełniają odniesie-nia nie tylko do historii własnej zespołu, ale również określonego kontekstu kulturowego i społeczno-poli-tycznego, który ją kształtował. Film ukazuje fenomen Akademii Ruchu, posługując się słowami samych arty-stów oraz obrazami ich działań. Pokazuje towarzyszące im intelektualne i artystyczne motywacje, ewoluującą – zgodnie ze zmiennym rytmem świata – problema-tykę oraz codzienne metody pracy nad projektami. W efekcie widz może postawić sobie pytanie o warun-ki świadomego uczestniczenia w świecie społecznym i dostrzegania w nim możliwości (mikro)oporu.

Page 5: Akademia Teatru Alternatywnego, zjazd VIII–XIV

[ 5 ]

Teatr Provisorium jest jednym z najważniej-szych teatrów wywodzących się z nurtu kultury studenc-kiej w Polsce. Pod tą nazwą Teatr istnieje od 1971 roku

i należy do nielicznego grona powstałych w tym okre-sie teatrów, które przetrwały do dziś. Od 1976 roku Teatr funkcjonuje nieprzerwanie pod kierownictwem Janusza Opryńskiego, choć jego skład wielokrotnie się zmieniał, to przez cały ten okres z Opryńskim współ-pracuje aktor, Jacek Brzeziński. Teatr od początku poszukiwał inspiracji w wybitnych tekstach polskiej i światowej literatury. Teatr Provisorium prezentował swoją pracę na licznych festiwalach europejskich, wielokrotnie też podróżował m.in. po Włoszech, Anglii i Niemczech.

Dotychczas Teatr zrealizował spektakle: W połowie drogi (1976), Nasza niedziela (1978), Nie nam lecieć na wyspy szczęśliwe (1979), Pusta estrada (1981), Nie nam lecieć na wyspy szczęśliwe (wersja II, 1981), Wspomnienia z domu umarłych (1983), Pieśni prze-klęte (1984), Dziedzictwo (1985), Ogrody (1990), Z nieba, przez świat, do samych piekieł (1992), Współczucie (1993), Koniec wieku (1996), Ferdydurke (1998),  Sceny z życia Mitteleuropy (2001), Do pia-chu (2003), Trans-Atlantyk (2004), Homo Polonicus (2008), Bracia Karamazow (2011), Lód (2013), Punkt Zero: Łaskawe (2016). Więcej informacji: www.ck.lublin.pl/pl/o-nas/jednostki/teatr-provisorium/

Janusz Opryński  jest re-żyserem teatralnym, twórcą działającego od 1976 roku Teatru Provisorium, dyrekto-rem artystyczno-programo-wym Centrum Kultury w Lubli-nie. Współzałożyciel Festiwalu

„Konfrontacje Teatralne”, którego jest dyrektorem arty-stycznym. Współautor największych sukcesów Teatru Provisorium, z którym zrealizował wspólnie z Kompanią „Teatr” Ferdydurke wg Witolda Gombrowicza, Do pia-chu wg Tadeusza Różewicza, Trans Atlantyk wg Witolda Gombrowicza. Wyreżyserował także spektakl Klątwa wg Stanisława Wyspiańskiego we współpracy z Funda-cją „Kresy 2000”, spektakl muzyczny Wieczorem pro-dukowany przez Teatr Stary w Lublinie. Równolegle z pracą teatralną realizuje inne projekty m.in.: „Jak żyć?” – cykl spotkań z filozofami, pisarzami i intelektu-alistami, „Zagadka gościnności: Odyseja”. Jest również autorem projektu teatralno-literackiego „Czytanie Sztukmistrza z Lublina” realizowanego na dziedzińcu Archiwum Państwowego w Lublinie w ramach Festiwa-lu „Sztukmistrze” oraz „Obywatele Wschodniej 50” zrealizowanego w 2014 roku w ramach Festiwalu 4. Kultur w Łodzi.

W 2010 roku Janusz Opryński zorganizował „Próby z Dostojewskim”, podczas których prezentowano frag-menty Braci Karamazow w tłumaczeniu prof. Cezarego Wodzińskiego. Na podstawie nowego przekładu przy-gotował adaptację i spektakl. Po sukcesie Braci Kara-mazow, realizacji telewizyjnej spektaklu, reżyser przy-

stąpił do pracy nad monumentalną powieścią Jacka Dukaja Lód. Premiera autorskiej adaptacji scenicznej odbyła się we wrześniu 2013 roku. W 2016 roku odbyła się premiera sztuki Punkt Zero: Łaskawe na podstawie powieści Łaskawe Jonathana Littella wraz z cytatami z Wasilija Grossmana Życie i los i Wszystko płynie.

Jest laureatem wielu nagród m.in.: Nagrody Arty-stycznej Miasta Lublina, Nagrody im. Konrada Swi-narskiego przyznawanej przez miesięcznik „Teatr”, nagrody „Gwarancja Kultury” przyznawanej przez TVP Kultura oraz Złotego Medalu Gloria Artis przyznanego przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego za szczególne zasługi dla kultury polskiej. W 2010 roku otrzymał także tytuł Ambasadora Województwa Lubel-skiego.

WARSZTATY

Czytanie dla teatruProwadzący: Janusz Opryński Podczas warsztatów Janusz Opryński będzie praco-wał na fragmentach tekstu Wszystko płynie Wasilija Grossmana. Opryński jest artystą, dla którego najważ-niejszym punktem odniesienia jest literatura. Niemalże cała twórczość teatralna tego reżysera opiera się  na adaptacji wybitnych dzieł literatury współczesnej. Na swoim koncie ma on również niezwykle udaną adapta-cję ostatniej powieści Fiodora Dostojewskiego. Sięga-jąc po Braci Karamazow Opryński przede wszystkim badał ponadczasowy charakter powieści, zastanawiał się nad aktualnością zawartych w niej problemów. Wyjątkowa dbałość o zachowanie ducha oryginału za-prowadziła go aż do zamówienia kolejnego tłumaczenia tego dzieła na język polski. W ostatnim czasie reżyser odważnie sięga po literaturę najnowszą. W 2013 r. dokonał karkołomnego przeniesienia na scenę dzieła z kategorii science fiction zatytułowanego Lód. Pod-czas tego zabiegu lider Teatru Provisorium ekspono-wał przede wszystkim historiozoficzny komponent tej monumentalnej powieści Jacka Dukaja. Najnowszym dziełem reżysera jest spektakl Punkt Zero: Łaskawe dotykający problemu Zagłady. Źródłem inspiracji była powieść Łaskawe Jonathana Littella. Nie bez znacze-nia były także narracje Wasilija Grossmana Wszystko płynie i Życie i los.

Page 6: Akademia Teatru Alternatywnego, zjazd VIII–XIV

[ 6 ]

Magdalena Gołaczyńska jest wrocławianką, absolwent-ką Instytutu Filologii Polskiej Uniwersytetu Wrocławskiego, obecnie adiunkt tamże. Ba-daczka teatru współczesne-go, autorka książek: Mozaika

współczesności. Teatr alternatywny w Polsce po roku 1989 (Wrocław 2002), Wrocławski teatr niezależny (Wrocław 2007), Miejsca i tożsamość. Teatr lokalny na Dolnym Śląsku (Wrocław 2013), tłumaczka z ję-zyka angielskiego. Publikowała na łamach „Dialogu”, „Odry”, „Notatnika Teatralnego”, „Teatru”, „Slavic and East European Performance”. Otrzymała wyróżnienie „Leopoldina-Sonderpreis 2014” za publikację Miejsca i tożsamość.... Opiekunka Studenckiego Koła Nauko-wego Teatrologów „Dalej”.

WYK³AD

Wczoraj i dziś teatru alternatywnegoProwadząca: dr hab. Magdalena GołaczyńskaTeatr alternatywny był i pozostaje ważnym zjawiskiem w ogólnopolskim życiu teatralnym. Jego przemiany do-tyczą zarówno sfery artystycznej, jak i organizacyjnej.

W latach 60. polskie zespoły łączyła wspólnota artystyczno-ideowa wywodząca się z przekonań kontr- kulturowych. Wówczas liczyły się przeżycia pokole-niowe i studenckie doświadczenia. Trzydzieści lat później twórcy mówili, że łączy ich głównie wspólnota pracy. Teatr alternatywny pozostaje w bliskim związku z uczelniami, ale nie jest już środowiskowy. Stanowi wyraźny nurt teatru współczesnego kreujący działania eksperymentalne w sferze różnych sztuk. Jest konku-rencyjny wobec teatru instytucjonalnego, gdyż wielu twórców – właśnie niezależnych – odnosiło i odnosi sukcesy za granicą.

Artyści alternatywni zmienili sposób myślenia o zawodowstwie. Z animatorów-miłośników zmienili się w organizatorów festiwali zderzających alternatywę z zawodowcami. Obecnie pokazują oni, że granice między nurtami są bardzo płynne, ponieważ liczy się profesjonalizm funkcjonalny.

Wczesny teatr alternatywny koncentrował się wokół ośrodków uniwersyteckich. Dzisiejszy teatr jest mocno zdecentralizowany. Wiele znaczą alternatywne ośrodki kultury, które proponują inny niż dominujący sposób kontaktu z kulturą. Od dawna istotną rolę odgrywał „te-atr dla życia”, np. teatr niepełnosprawnych czy uzależ-nionych. Działania terapeutyczne podkreślające pod-miotowość człowieka rozwijają się nadal dynamicznie.

Page 7: Akademia Teatru Alternatywnego, zjazd VIII–XIV

[ 7 ]

Zjazd IX

Dwuznacznie, cynicznie

i poważnie 25–29 maja 2016

WROCŁAW Instytut im. Jerzego Grotowskiego

Prowadzący: Arti Grabowski,

Maciej Adamczyk i Katarzyna Pawłowska (Teatr Porywacze Ciał)

Arti Grabowski (właśc. Artur Grabowski) uro-dził się 1977 roku w Dąbrowie Górniczej. Artysta interdyscy-plinarny: malarz, rzeźbiarz, aktor, performer. Zrealizował ponad trzysta akcji wystawia-

nych na festiwalach sztuki performance, przeglądach sztuki wideo na całym świecie. Absolwent Wydziału Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie. Adiunkt w Pracowni Sztuki Performan-ce na Wydziale Intermedia (ASP w Krakowie). Były aktor Teatru Porywacze Ciał. Członek krakowskie-go Stowarzyszenia Fort Sztuki i Rady Programo-wej Państwowej Galerii Sztuki w Sopocie. Kurator i współorganizator wielu Międzynarodowych Festi-wali Sztuki Performance i Akcji w Polsce. Zakładał pierwsze Sejmiki i Parlamenty Młodzieżowe w Polsce i na Ukrainie, grał na perkusji, prezes klubu sportowe-go, maratończyk. Członek kilku wspólnot efemerycz-nych (IAMESH, NONGRATA), performatywne zwierzę, uodpornione szczepionką absurdu, dystansu i entu-zjazmu. Bywa nieobliczalny, ale częściej daje się po-znać jako ten o gołębim sercu. Jego twórczość epatuje chwiejną dawką emocji: bawi, przeraża, zaskakuje, ale nigdy nie nudzi. Bywa bezkompromisowy zarówno względem siebie, jak i publiczności, czego dowodem może być udokumentowana kolekcja kontuzji.Więcej informacji: www.arti.asp.krakow.pl

WARSZTATY

Homo Absurdus Prowadzący: Arti GrabowskiHomo Absurdus jako najwyższa forma inteligencji? OBS ORDINE – „stojący poza porządkiem” i defini-cją tego, co rozumiemy przez przyswajalne pojęcia: groteski, gagu, kabaretu, makabreski, farsy, facecji, krotochwili, burleski, parodii? Absurd z założenia jest efemeryczny, pozbawiony celu i jasnych znaczeń. Jest przez to najbardziej wymagający, twórczy, niko-mu niepotrzebny – czyżby najczystsza forma sztuki? Z pustki i bez obciążeń ramami definicji, stymuluje kreatywność, a przez swą wieloznaczność klajstruje oczywistość. Nie zadowala go pusty śmiech, gromkie brawa czy „pomlask” widowni. Zawsze poszukujący,

żywy, wytrącający z ręki wszelakie argumenty krytyki, poza warsztatowy.

Czy można wypracować warsztat absurdu, „ab-surdalisty”? Frapuje mnie to od lat; szukam go w zakamarkach tradycyjnych pojęć sztuki, na grani-cach głupoty i mądrości, rozciągam dystans do siebie i widza, wprawiając nas równolegle w osłupienie. Wy-korzystuję do tego ulicę, ale i jej kanały, deski teatru przerabiam od lat na wykałaczki, trwaniem w czasie uszlachetniam naskórek artystycznego grubiaństwa. Jedno jest pewne: nie przewidzę na dzień dzisiejszy przebiegu warsztatów, głupcze!

Page 8: Akademia Teatru Alternatywnego, zjazd VIII–XIV

[ 8 ]

Teatr Porywacze Ciał to zdaniem krytyków jedna z najciekawszych nieza-leżnych grup teatralnych w Polsce. Zespół założyli w 1992 roku Katarzyna Pawłowska i Maciej Adam-czyk. W swoich autorskich spektaklach twórcy mierzą się z mitami pop kultury, kpią z nich, przedrzeźniają je, a jednocześnie pokazują, jak dalece są przez nie ukształtowani. Z dużą swobodą poruszają się we współczesnej przestrzeni kulturowej, cytują, komentu-ją, przetwarzają obrazy i wątki zaczerpnięte z innych dziedzin sztuki. Zespół od początku działalności podjął próbę czytania nowej rzeczywistości, a jego sposób funkcjonowania jest rezultatem świadomej decyzji o programowo indywidualnym, niepowtarzającym zna-nych wzorów charakterze twórczości.

Teatr wykorzystuje możliwości poetyki teatru alter-natywnego, nie podkreśla jednak swojego alternatyw-nego rodowodu. Tworzą go zawodowi aktorzy, którzy wybrali pracę w teatrze nieinstytucjonalnym. Sami pi-szą scenariusze, tworzą scenografię, reżyserują, grają na scenie. Teatr Porywacze Ciał zrywa z dziedzictwem neoawangardy: z mitem kontestatorstwa, z utopią naprawy świata, z przebrzmiałą estetyką. Tworzy wła-sny język teatralny, własny styl w oparciu o estetykę postmodernistyczną. Artyści świadomie posługują się w swoich spektaklach strategią parodii i pastiszu.

Każde przedstawienie jest wynikiem nowej sytu-acji, inspiracji, pomysłów. W spektaklach twórcy te-stują różne formy i konwencje teatralne, wykorzystują stylistykę wodewilu, kabaretu, happeningu i sztuki performance, balansują między bezpośredniością psy-chodramy a dystansem metafory. Teatr Porywacze Ciał buduje w swoich spektaklach nastrój prowokacji myślo-wej, językowej i formalnej. Tropi „mitologie codzienne”, które wytworzyło i wciąż na nowo tworzy współczesne społeczeństwo konsumpcyjne. Swoimi przedstawienia-mi dają wyraz istnienia kultury karnawałowej, którą ce-chuje pluralizm przekonań, stylów życia, form zachowań i zarazem zachwianie uniwersalnych wartości.

Nazwa Teatru pochodzi od nakręconego w 1956 roku filmu Dona Siegela Inwazja porywaczy ciał, w którym ludzi zastępowały podrzucone przez kosmitów bez-duszne kopie człowieka. Objawy zaniku uczuć posiadają bohaterowie spektakli Porywaczy Ciał.

Do tej pory zespół zrealizował 27 spektakli, m.in.:

Stand Up (monodram Macieja Adamczyka 2016), Szy-szynka (2015), Hultaje (widowisko plenerowe, 2014), Partytury rzeczywistości (2013), Zapis automatyczny (monodram Macieja Adamczyka, 2012), Inwazja we-dług Porywaczy Ciał (2010), Parada śmiesznych twarzy i Rekord (widowiska plenerowe, 2003), Technologia sukcesu (1998), Minimal (1997), Świnie (1995), I Love You (1993) i Psy (1993).Więcej informacji: www.porywaczecial.art.pl

Maciej Adamczyk jest absolwentem PWST we Wrocławiu. Aktor, reżyser i dra- maturg z wieloletnim doświad- czeniem w prowadzeniu za-jęć aktorskich i teatralnych (projekty edukacyjne w Polsce

i Europie). Współtwórca prywatnego Teatru Porywacze Ciał. Współpracował z: Teatrem Łaźnia Nowa w Krako-wie, Teatrem Wybrzeże w Gdańsku i Teatrem Współcze-snym w Radomiu.

Laureat następujących wyróżnień: Najlepsza rola męska 48Hour Film Festiwal Warsaw za rolę w filmie Film o bieganiu, Grand Prix za rolę w spektaklu Zapis automatyczny podczas X Ogólnopolskiego Przeglądu Monodramu Współczesnego w Warszawie, Grand Prix za rolę w spektaklu VERY podczas V Ogólnopolskiego Przeglądu Monodramu Współczesnego w Warszawie, Najlepsza rola męska w spektaklu Tajemnica wg Gombrowicza na Międzynarodowym Festiwalu Gom-browiczowskim w Radomiu, Najlepsza rola męska w spektaklu Wyrzeczenie na Targach Nowej Dramatur-gii w Radomiu.

Katarzyna Pawłowska jest aktorką, absolwentką Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Krakowie (Wydział Zamiejscowy we Wrocławiu); reżyserka, współtwórczyni nie- zależnego, wielokrotnie nagra-

dzanego w kraju i za granicą Teatru Porywacze Ciał z Poznania. Od przeszło dwudziestu lat prowadzi warsztaty aktorskie oparte na autorskim, wypracowa-nym przez lata praktyki (i sprawdzonym) programie.

W  2013 roku założyła Studio Osobowości Teatru Porywacze Ciał w Poznaniu, gdzie w kameralnym gro-nie pracuje nad rozwojem osobowości uczestników w różnym wieku i na różnych poziomach umiejętności aktorskich. Podejmuje współpracę z zarówno z arty-stami profesjonalnymi, jak i amatorami. W 2015 roku została zaproszona do projektu Śląskie Laboratorium Pedagogiki Teatru, gdzie według autorskiego scena-riusza napisanego na podstawie historii uczestników projektu, wyreżyserowała spektakl Dextral.

WARSZTATY

Studio osobowościProwadzący: Maciej Adamczyk, Katarzyna PawłowskaBazą warsztatów jest praca nad głosem i ciałem, po-zwalająca na odkrycie i zlikwidowanie blokad napię-ciowych w organizmie, a co za tym idzie pozbycie się nagromadzonych przez różne stresowe sytuacje napięć i w efekcie uwolnienie drzemiącej w nas ekspresji.

Oprócz podstawowych zajęć takich jak: emisja głosu, wyrazistość mowy i praca nad ekspresją ciała, proponujemy ćwiczenia na koncentrację i uwalnianie emocji, improwizacje ruchową oraz pracę z tekstem. Pragniemy przekazać uczestnikom warsztatów, że przestrzeń teatralna daje niezwykłą okazję do odkry-wania siebie, możliwość przełamywania ograniczeń i wyrażania swojej indywidualności.

L E K T U R Y

Magdalena Grenda: Teatr Porywacze Ciał. Wydawnic-two Naukowe Wydziału Nauk Społecznych Uniwer-sytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań 2013.

Page 9: Akademia Teatru Alternatywnego, zjazd VIII–XIV

[ 9 ]

Zjazd X

Taniec, teatr, dokument

15–19 czerwca 2016SZCZECIN

Ośrodek Teatralny Kana

Prowadzący: Leszek Bzdyl

i Teatr Dada von Bzdülöw, Janek Turkowski

i Weronika Fibich (Ośrodek Teatralny Kana)

Teatr Dada von Bzdülöw założony został w 1993 roku w Gdańsku przez choreografa i reżysera Leszka Bzdyla oraz tancerkę i choreografkę Katarzy-nę Chmielewską. Ta niezależna

grupa tancerzy i aktorów realizuje poszczególne spek-takle we współpracy z polskimi i zagranicznymi instytu-cjami kultury (m.in.: Teatr Wybrzeże Gdańsk, Klub Żak Gdańsk, Dance Advance Filadelfia, Les Hivernales Avi-gnon, Stary Browar Poznań, Teatr Nowy Łódź, Fundacja Nuova Poznań). Od 2009 roku Teatr reprezentowany jest przez Stowarzyszenie Teatru Dada von Bzdülöw z siedzibą w Gdańsku.

Dada von Bzdülöw zrealizował dotychczas ponad czterdzieści przedstawień. Z tych, które nie są już w repertuarze, a które pokazywane były w Polsce i za granicą warto wymienić: Zagłada ludu, Człowiek, któ-ry kłamał, Nie było, nie będzie, czyli nie ma, Sonata, Apartament no 7, Dialogus In conventione, Drop Dead Gorgeous (koprodukcja z Vincent Dance Theatre).

Zespół współpracował z Teatrem Miejskim w Gdy-ni, gdzie prowadził cykliczne spotkania artystyczne pod nazwą Dzień Pięknego Towarzystwa. W latach 1996–2001 uczestniczył w projektach Bałtyckiego Uniwersytetu Tańca, współtworząc choreografie do spektakli: Wewnątrz ciała Aviego Kaisera, Papugaj Tatiany Baganowej.

W dorobku zespołu Teatru Dada są również mię-dzynarodowe produkcje i wydarzenia artystyczne re-alizowane w Niemczech, Belgii, Szwecji i Anglii ,m.in. „Landscape X” w Sztokholmie (spektakl The Rape of Europe, reż. Piotr Cieplak, 1998) oraz SEAS (spektakl ODYS-seas, reż. Leszek Bzdyl, 2004). W latach 2004–2006 Teatr Dada von Bzdülöw uczestniczył w projekcie „Trans Danse Europe”.

Obecnie w repertuarze zespołu znajdują się naste-pujące spektakle: Duety Nieistniejące (reż. Leszek Bzdyl & Katarzyna Chmielewska), Le Sacre (reż. Le-szek Bzdyl & Katarzyna Chmielewska), Caffe Latte (Dada & SzaZa), Czerwona Trawa (chor. Katarzyna Chmielewska & Leszek Bzdyl), FRUU (chor. Katarzyna Chmielewska), Magnolia (chor. Katarzyna Chmielew-ska & Leszek Bzdyl), so beautiful (chor. Katarzyna Chmielewska), Bonsai (chor. Katarzyna Chmielewska).

W latach 2002–2012 Teatr Dada von Bzdülöw prezen-tował szereg spektakli za granicą: w Anglii, Belgii, na Cyprze, w Chinach, Czechach, Danii, Estonii, Finlandii, Francji, Indiach, Irlandii, Islandii, Izraelu, Litwie, Niem-czech, Palestynie, Rosji, Słowenii, Szwajcarii, Szwecji, Węgrzech, Włoszech, USA. Więcej informacji: www.dadateatr.pl

Leszek Bzdyl jest tance-rzem, aktorem, choreografem, reżyserem, założycielem i dy-rektorem artystycznym Teatru Dada von Bzdülöw.

Zawodowo pracuje od 1987 roku, początkowo we Wroc-

ławskim Teatrze Pantomimy Henryka Tomaszewskie-go (1987–1990), Teatrze Ekspresji Wojciecha Misiury (1990–1992). Jest absolwentem studiów historycz-nych na Wydziale Filozoficzno-Historycznym Uniwer-sytetu Wrocławskiego. W 1993 roku założył Teatr Dada von Bzdülöw, w którym reżyseruje, tworzy choreografie i występuje w większości przedstawień. Z zespołem wystąpił na licznych festiwalach w Polsce i w ponad dwudziestu krajach Europy, jak również w Indiach, Sta-nach Zjednoczonych, Izraelu i Palestynie. Laureat wielu nagród za działalność artystyczną m.in.: Nagrody Pre-zydenta Miasta Gdańska (1998) i Prezydenta Miasta Gdyni (1999), Nagrody Ministra Edukacji Narodowej (1999), Nagrody Teatralnej Marszałka Województwa Pomorskiego (2006), Międzynarodowej Nagrody Te-atralnej Theatre Pasta, Indie (2007), otrzymał także Odznaczenie Honorowe Zasłużony dla Kultury Pol-skiej (2010). Wielokrotny stypendysta Miasta Gdańsk Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego. Jako reżyser, choreograf, twórca ruchu sceniczne-go oraz aktor od 1994 roku współpracuje z teatrami dramatycznymi w Polsce. Od 1990 prowadzi warsztaty teatralne i lekcje tańca w Polsce (w Państwowej Szko-le Baletowej w Gdańsku, Studium Wokalno-Aktorskim przy Teatrze Muzycznym w Gdyni, Akademii Teatralnej w Warszawie oraz za granicą: w Czechach, Francji, Finlandii, Niemczech, Szwecji, Wielkiej Brytanii, Ukra-inie, USA, Zimbabwe.

Page 10: Akademia Teatru Alternatywnego, zjazd VIII–XIV

[ 10 ]

Katarzyna Chmielewska jest tancerką, choreografką, nauczycielką tańca i współza-łożycielką Teatru Dada von Bzdülöw, a od 2008 roku Prezeską Stowarzyszenia Teatr Dada von Bzdülöw. W 1993

ukończyła Państwową Szkołę Baletową w Gdańsku, w 1996–1997 studiowała taniec współczesny w P.A.R.T.S. w Brukseli. Współpracowała dotychczas z Państwową Operą Bałtycką w Gdańsku, Gdańskim Teatrem Tańca, Teatrem Miejskim w Gdyni, Klubem Żak w Gdańsku, Teatrem Wybrzeże w Gdańsku (od 2008 do teraz).

Od 1993 współtworzy Teatr Dada von Bzdülöw, gdzie prowadzi lekcje z technik tańca współczesnego i improwizacji, realizuje autorskie choreografie, m.in.: /Si/, Dialogus in conventione, so beautiful, Bonsai, Juicy Flesh oraz współtworzy i występuje w większo-ści przedstawień, m.in. Magnolia, Kilka Błyskotliwych Spostrzeżeń, Eden, Faktor T, Czerwona Trawa, Caffè Latte, Le Sacre.

Współtworzyła spektakle we współpracy z innymi choreografami, m.in. Melisą Monteros (Kolizje, Odej-ścia), Avi Kaiserem (In the Body), Tatianą Baganową (Papugaj), Roberto Olivanem (Natural Strange Days), Chiharu Mamiya-Jędrzejewską (Karnacja).

Zrealizowała choreografię i ruch sceniczny dla wielu teatrów dramatycznych, m.in. dla Teatru Miej-skiego w Gdyni, Teatru Wybrzeże w Gdańsku, Teatru Studio w Warszawie, Teatru Powszechny w Krakowie, Teatru Jaracza w Olsztynie, Teatru Dramatycznego w Wałbrzychu.

Uczestniczy w licznych krajowych i międzynarodo-wych projektach tanecznych i teatralnych.

SPEKTAKL

Duety Nieistniejące Spektakl Teatru Dada von BzdülöwKONCEPTTo swoista, rodząca się z nudy flânerie. Dryfy, space-ry, opowieści, zaczynające się stale na nowo i stale siebie wzajemnie przetwarzające; obecne i znikające; zauważane i odrzucane.

NADBUDOWAMożna by zatem sądzić, iż wszystko, co znika na-wet po swym zniknięciu wiedzie jakiś potajemny żywot pośmiertny, wywierając na wszystko, co po-zostaje, pewien utajony wpływ. Wszystko bowiem, co znika, przenika do naszego życia w minimal-nych dawkach, częstokroć o wiele bardziej dla nas groźnych aniżeli panujące nad nami moce…

JEAN BAUDRILLARD, DLACZEGO WSZYSTKO JESZCZE NIE ZNIKNĘŁO

HISTORIADuety Nieistniejące to czterdziesta druga premiera Teatru Dada von Bzdülöw – to ledwie drugi „duet” za-łożycieli i liderów artystycznych Teatru. Po dziewięciu latach od premiery legendarnej już Magnolii nadszedł czas dla „duetu” Chmielewska–Bzdyl na napisanie kolejnego rozdziału... na replikę...? na recycling...? na wydobycie utajonego...? na zamknięcie lub nowe otwarcie...? Duety Nieistniejące, wzorem ostatnich produkcji Teatru Dada, chcą być spektaklem „nie-domkniętym” i gotowym na ewolucję w ramach każdej kolejnej prezentacji.

IRONIA mieszkamy na wsi od chwili rozpadu orkiestry narodowejgramy dla kur i gęsii żab w stawie

GRZEGORZ KWIATKOWSKI

KONCEPT: Mikołaj Trzaska & Teatr Dada von BzdülöwWYKONANIE: Katarzyna Chmielewska i Leszek BzdylMUZYKA: Mikołaj TrzaskaKOSTIUMY: Katarzyna PiątekWIDEO: Maciej SalamonSŁOWA NA WIZUALIZACJACH: Grzegorz Kwiatkowski REŻYSERIA ŚWIATEŁ: Michał KołodziejPRODUKCJA: Teatr Dada von Bzdülöw; Festiwal Ciało; Umysł, Warszawa; Teatr Wybrzeże, GdańskPREMIERA: 2011

Page 11: Akademia Teatru Alternatywnego, zjazd VIII–XIV

[ 11 ]

Ośrodek Teatralny Kanazałożony przez Zygmunta Duczyńskiego, realizuje liczne działania o charakterze artystycznym, kulturotwórczym, edukacyjnym i badawczym – rocznie ok. sto dwadzie-ścia wydarzeń kulturalnych skierowanych do mieszkań-ców Szczecina i regionu, a także buduje międzynaro-dową sieć współpracy między europejskimi ośrodkami sztuki. Najważniejsze projekty Ośrodka Teatralnego Kana to: Spoiwa kultury (festiwal teatralno-muzyczny o charakterze otwartym, realizowany w Szczecinie od 1999 r., promujący różne formy i nurty sztuki europej-skiej i światowej oraz tradycję różnych kultur, jedno z najważniejszych wydarzeń kulturalnych w regionie i Euroregionie, wyróżniony nagrodą Oko Recenzenta); Międzynarodowe Spotkania Teatralne OKNO-Zbliże-nia (projekt prezentujący najciekawsze poszukiwania w dziedzinie teatru alternatywnego, będący również forum wymiany doświadczeń praktyków teatralnych); W poszukiwaniu tożsamości miejsca (projekt autorski łączący działania badawcze, artystyczne, dokumenta-cyjne i promocyjne związane z historią i współczesnością Szczecina); Matecznik (cykl spotkań z wybitnymi auto-rytetami, promocje książek, prezentacje spektaklu Pro-jekt: Matka oraz warsztaty twórcze, związane z szeroko rozumianym tematem współczesnego macierzyństwa), Pobyt tolerowany (cykl działań edukacyjno-kultural-nych zakłada udział w dyskusji wokół tematu uchodź-stwa i imigracji), Wokół tadycji (projekt artystyczny i edukacyjno-badawczy, stanowiący zarówno próbę ukazania i udokumentowania zanikających systemów zachowań, obrzędów i praktyk tradycyjnych, które wy-stępowały do niedawna dość powszechnie na różnych obszarach Polski), Klosterhof (działania dokumentu-jące na potrzeby działań artystycznych współczesnej historii budynku i terenu przylegającego do siedziby Ośrodka). Ośrodek Teatralny Kana też jest jednym z organizatorów Ogólnopolskiego Przeglądu Teatrów Małych Form KONTRAPUNKT w Szczecinie oraz innych ważnych dla miasta i regionu wydarzeń kulturalnych. Za działalność kulturotwórczą i promocyjną Prezydent Miasta Szczecina przyznał Teatrowi honorowy tytuł Ambasadora Szczecina.

Ośrodek jest także bazą projektów kulturotwórczych (m.in. Teatry świata, WEEKEND_100, Scena Równole-gła), edukacyjnych realizowanych z partnerami (Ćpa-

nie sztuki, Zachodniopomorska OFFensywa Teatralna, Akademia Teatru Alternatywnego, Caravan Next, EKDUS edukacja kulturowa na rzecz umiejętności spo-łecznych) i artystycznych („Dokąd?!”, „Szachy”, „Ga-leria”) realizowanych przez związanych z nim twórców (m.in. Lailonia, Hotel Misery deLuxe).

Do końca 2006 roku Ośrodek był prowadzony w ramach działalności Stowarzyszenia Teatr Kana, od 1 stycznia 2007 roku jest instytucją kultury, której organizatorem jest Gmina Miasto Szczecin oraz Samo-rząd Województwa Zachodniopomorskiego.

Janek Turkowski jest me-nedżerem kultury, reżyserem, performerem, twórcą autor-skich projektów teatralnych. Od roku 2002 koordynator kon-taktów zagranicznych i członek zespołu programowego Ośrod-

ka Teatralnego Kana. Od 2007 członek Komisji Arty-stycznej Przeglądu Teatrów Małych Form KONTRA-PUNKT. Pomysłodawca i kurator szczecińskich wydarzeń teatralnych, m.in. projektu „no.theatre.pl – norweski teatr w polskim mieście” (we współpracy z norweskim Teaterhuset Avant Garden w Trondheim) „WEEKEND_100”, przeglądu młodej sceny performa-tywnej z Berlina (we współpracy z Hebbel am Ufer, So-phiensaele i Ballhaus Ost). Jego projekty teatralne były pokazywane m.in. na festiwalach w Irlandii, Holandii, Norwegii, Niemczech, Austrii, Belgii, Kanadzie i Polsce.

WARSZTATY

Ciało patrzące Prowadzący: Janek Turkowski i Szymon OlbrychowskiW trakcie zajęć chciałbym podzielić się z uczestnikami swoim doświadczeniem w budowaniu koncentracji na scenie oraz podstawami techniki pracy z ciałem Noguchi Taiso, z którą miałem przyjemność zetknąć się kilka-naście lat temu. Podpatrywałem ją u Imre Thormanna, jednego z dwóch kontynuatorów tego systemu. Jego idea opiera się na zrozumieniu praw ruchu działających w naturze (grawitacja, spirala, fala) oraz  zastosowa-niu ich w życiu codziennym i na scenie.

Elementem warsztatów będą podstawowe elementy medytacji zen, jako formy oddechowej i metody koncen-tracji oraz pracy z umysłem – przybliży je Szymon Seigen Olbrychowski, wieloletni uczeń Roshiego Shodo Harady.

Spektakl I SPOTKANIE

Margarete Wideogawęda Janka TurkowskiegoMargarete opowiada o wynikającym z prostej ciekawo-ści zakupie sześćdziesięciu czterech taśm należących do przypadkowej osoby, mieszkanki przygranicznego rejonu wschodnich Niemiec. Fascynacja estetycznym walorem obrazu starej kliszy i sentymentalna podróż do czasu socjalistycznych scenografii inkrustowana jest poznawaniem procesu przetwarzania i ponownego wykorzystania pierwotnego materiału. To refleksja na temat rejestracji wspomnień i prywatne śledztwo do-

Page 12: Akademia Teatru Alternatywnego, zjazd VIII–XIV

[ 12 ]

tyczące tożsamości osoby, która pozostawiła po sobie wątły ślad na niemej kliszy.

Poprzednie pokolenia pozostawiają nam w spadku po własnych wspomnieniach nie tylko ręcznie pisa-ne pamiętniki czy zdjęcia, ale też celuloidowe filmy w formatach 8 i 16 mm, których przeznaczeniem było odtwarzanie z analogowych projektorów o nieostrych ramkach kadru, w ciemnych pokojach, przy akompa-niamencie nastrojowego terkotu i opowieści uzupełnia-jących brak ścieżki dźwiękowej. Często dokumentują rozległe obszary czasu konkretnych osób, nawet całych rodzin. Podobne im, tworzone dzisiaj, zmontowane w atrakcyjny sposób filmy zapewne miałyby szansę na opublikowanie w formie wideobloga. Te prywatne wspomnienia trafiają jednak dzisiaj na rynek ponownej sprzedaży; można je znaleźć na pchlich targach, inter-netowych aukcjach i w antykwariatach, gdzie w nieco ironiczny sposób świadczą o ciągłym stanowieniu dla kogoś wartości.

Podczas spotkania po spektaklu postaram podzie-lić się obserwacjami z doświadczenia pracy przy kilku spektaklach, w których żywa obecność występującego dzieli przestrzeń sceny z ekranem, na którym prezento-wany jest materiał filmowy. Poruszymy temat zbierania materiału, budowania scenariusza, obecności per-formera w trakcie filmowania. Dotkniemy też kwestii obecności ciała wobec obrazu/dźwięku i sposobu ich oddziaływania na widza.

KONCEPCJA I WYKONANIE: Janek TurkowskiWIDEO: Margarete Ruhbe, Martyna Głowacka, Adam Ptaszyński, Marcin Piątkowski, Janek TurkowskiSCENOGRAFIA: Wiesława Turkowska, Martyna Głowacka, Janek TurkowskiMUZYKA: Roger Anklam, Przemek Radar OlszewskiTŁUMACZENIE: Jeannette Boettcher, Marcin Piąt-kowski, Andrzej WojtasikMANAGER: Iwona NowackaPREMIERA: 27 maja 2010

It’s Happpening in NorwichWideogawęda Janka Turkowskiego Punktem wyjścia stanowi kolekcja filmów Charlesa Scotta, skromnego kierownika magazynu fabryki ciasteczek Ja-cobs Bisquits. Przez ponad czterdzieści lat, pchany pasją filmowania, zrealizował kilkadziesiąt filmów dokumentu-jących wydarzenia i życie codzienne w Norwich (nadając im tytuł It Happened in Norwich). Ponad czterdzieści lat od zakończenia ostatniego odcinka staramy się podjąć analizy i kontynuacji jego dzieła, sprawdzając, co dla nas dziś może znaczyć „wydarzenie”, czym jest „dzianie się”...  Spektakl stworzony i wykonany przez Iwonę Nowacką i Janka Turkowskiego jest produkcją festiwalu Norwich & Norfolk Festival, jego premiera odbyła się w maju 2016 roku. Więcej informacji: www.nnfestival.org.uk/festival/all-events/its-happening-in-norwich, www.turkowski-nowacka.pl

FILM

Smalfilm 2013Smalfilm 2013 opowiada historię amatorskiego klubu filmowego założonego w 1933 w Groningen (Holandia). Pomimo bardzo dobrego odbioru wśród publiczności, stworzenia tzw. gotowego „produktu do grania”, proces podążania za rozpoczętym tam (i tam marginalnym) wątkiem nadal trwa.

Weronika Fibich jest reży-serką, artystką interdyscypli-narną, twórczynią filmów do-kumentalnych i licznych pro- jektów artystycznych. Od 1998 roku związana z Ośrodkiem Teatralnym Kana. Oprócz dzia-

łalności kulturotwórczej, edukacyjnej i programowej w ramach projektów realizowanych przez Ośrodek, od lat realizuje własną, autorską drogę twórczą. Jest autor-ką książek (W białej koszuli, Alfabet erotyczny, Na koń-cu pępka), akcji teatralnych (Galeria, Szachy, Jeśli 1. Ga3 to 2. Szwalnia Trąborybów, Szwalnia, Przepro-wadzka, Recykling, Nasza szkoła, Współczynnik prze-nikania ciepła, Lokator, Zapisane w schronie, Historia znikania, Pobyt tolerowany, Portfolio, Nic osobistego, 7 resztek głównych, Rysunek z pamięci), filmów (Wy-brany, Zamknięta 5, Heterotopia, Spoiwa kultury, Lo-katorzy) oraz licznych projektów („Cudnia filmowa”, „Ćwiczenia z zapisywania świata”, „W poszukiwaniu tożsamości miejsca”, „Tkanka miasta”, „Dwa pokoje”, „Gościnność. Gość i inny”, „Nowy dom”, „Mieszkanie do sprzedania”, „Rozmowy: z portowcami, ze stocz-niowcami, z reporterami”). W kręgu jej zainteresowań znajdują się działania realizowane w przestrzeni poza-teatralnej, na granicy prywatnego i publicznego. Najczę-ściej podejmowanym przez nią tematem jest pojęcie pogranicza, wykluczenia, pamięci i tożsamości.

WARSZTATY

Rysunek z pamięci. Narracja miejscaProwadząca: Weronika FibichKażde miejsce odzwierciedla przestrzenny wyraz cza-su. Fascynujące jest to, że ta sieć jest dynamiczna. Zmiana jednego czynnika wpływa na cały system. Ob-serwacja przemian pozwala poznać i zrozumieć współ-zależności między przestrzenią i czasem. Poznawanie kodu genetycznego miejsc umożliwia próbę rekon-strukcji tkanki miasta, jej struktury i poszczególnych elementów.  Ważne jest dla mnie pytanie dotyczące natury tego kodu i jego zapisu. Jakimi metodami mamy go odczytywać? W architekturze, w ludziach, przedmio-tach? I jak tę żywą tkankę opowiadać?

Podczas warsztatów posłużę się metodą „rysunek z pamięci”. Jest  on jakby dwoistą uwagą, lub uważ-

Page 13: Akademia Teatru Alternatywnego, zjazd VIII–XIV

[ 13 ]

nością, na to, co pochodzi z przeszłości (bywa, że w tym procesie się upublicznia/wyłania), ale w kon-tekście samego siebie (czyli tego, do którego prywatnie ten proces przychodzi). Wartość „rysunku” polega więc na powiązaniu, zaplataniu prywatnego z publicznym, wyrozumowanego z intuicyjnym, przypomnianego z odczuwanym.

Pamięć, obok czasu i przestrzeni, jest podstawo-wym pojęciem, punktem odniesienia konstytuującym zarówno jednostkę, jak i całe społeczności na różnych poziomach percepcji. Procesy pamięci przebiegają w podobnym porządku co recykling, rozumiany jako system obiegu materiałów, które mogą być wielokrotnie przetwarzane. Podlegają procesowi przechowywania, sortowania, przetwarzania, powtórnego wykorzystania.Podczas warsztatów uczestnicy będą tworzyć nową, własną narrację miejsca, używając zasady dekompo-zycji opowieści.

AKCJA TEATRALNA

Pobyt tolerowanyAkcja teatralna w prywatnym mieszkaniu „Pobyt tolerowany” – (termin prawny) forma ochrony, dzięki której cudzoziemiec, któremu odmówiono  na-dania statusu uchodźcy, może legalnie przebywać na terytorium obcego państwa.

Pobyt tolerowany to niepewne jutro, łączące aspek-ty uchodźczej przeszłości i teraźniejszości. To soczewka skupiająca jednostkowość, wobec której Inni to my; ka-lejdoskop przedstawiający warianty postrzegania prze-milczanej  rzeczywistości. Dylemat odpowiedzialności za usłyszane historie oraz ich wykorzystanie staje się problemem wspólnym – niewiedza i niepamięć prze-stają być wymówką. Pobyt tolerowany to stan pozornej ochrony i bezpieczeństwa. Nikt nie jest „u siebie”.

Opowieść wykorzystująca różnorodne środki wy-razu artystycznego akcentuje kwestie najistotniejsze dla „uchodźczego  bytu” – absurd i obłudę systemu, zależności polityczne, ograniczenia prawne, powraca-jące wspomnienia i tęsknotę za rodziną, krajem, nor-malnością, pełnym człowieczeństwem. Obnaża stan, w którym osobiste doświadczenia wojny korespondują z niepewną przyszłością, pozornym bezpieczeństwem oraz druzgocącą stagnacją, jaką uciekinierzy z krajów ogarniętych konfliktami zastali w Polsce.

Szczególne podziękowania dla rodziny cudzoziem-ców (z Czeczenii) – Luizy i Adama z dziećmi: Khedą, Abdulem, Mediną, Aiszą oraz Eliną, za rozmowy, spo-tkania i wspólne gotowanie.

KONCEPCJA I REALIZACJA, SCENARIUSZ, PROWADZENIE

WYWIADÓW Z CUDZOZIEMCAMI: Weronika FibichNARRATOR AKCJI, SCENARIUSZ: Ewa ŁukasiewiczINSTALACJE: Justyna RochalaMATERIAŁ WIDEO: Grzegorz Habryn (PSM)ZDJĘCIA I MATERIAŁ WIDEO Z UDZIAŁEM RODZINY

CUDZOZIEMCÓW: Ewa CiechanowskaMUZYKA: Tomasz Krzyżanowski MONTAŻ AUDYCJI RADIOWEJ, GROMADZENIE MATERIAŁÓW,

ORGANIZACJA I PROMOCJA PROJEKTU: Patrycja TerciakGROMADZENIE MATERIAŁÓW, ORGANIZACJA I PROMOCJA

PROJEKTU: Elżbieta Mentel, Katarzyna SkrętKONSULTACJE MERYTORYCZNE, TŁUMACZENIA: Joanna Paliwoda-Szubańska

FILMY

Zamknięta 5 Film dokumentalnyREALIZACJA: Weronika Fibich, Krzysztof Sanecki na zaproszenie Stowarzyszenia FENIKS w SzczecinieROK PRODUKCJI: 2011Projekt „10 ważnych opowieści” był cyklem warszta-tów arteterapeutycznych z podopiecznymi schroniska dla bezdomnych kobiet i mężczyzn FENIKS, podczas których weryfikowaliśmy wyobrażenia i stereotypy o bezdomności. Odpowiadaliśmy na pytania stawiane przez ludzi z zewnątrz, ludzi z własnym M3, ubezpie-czeniem zdrowotnym i miesięczną wypłatą. Kreowali-śmy świat według wspólnie zbudowanego scenariusza. Film, jako tworzywo, pozwolił nam na zapis zdarzeń zachodzących w ekipie filmowej, współtworzonej przez ludzi bezdomnych. Zamknięta 5 to również kilka od-ważnie pozostawionych pytań.

Wybrany Film dokumentalnyWYBRANY: Chaim Sucholicki, 94-letni człowiekREALIZACJA: Weronika Fibich, Adam PtaszyńskiROK PRODUKCJI: 2011Bohater filmu doświadczył w życiu wielu przeciwności losu. Dzięki umiejętności przystosowania udało mu

się przeżyć lata wojny i represji. Udało mu się również zachować radość z codziennych drobnych zdarzeń. Jakie mechanizmy obronne należy wykształcić, aby przetrwać, zachowując jednocześnie siebie? Jaka część przeszłości może zostać ujawniona, abyśmy mogli my-śleć o przyszłości? Ile jesteśmy w stanie wybaczyć? Ile potrafimy zrozumieć?

SPOTKANIE

Raport z miejsca zdarzeńPrezentacja, działania artystyczne w przestrzeni pozateatralnej; prywatne/publiczne

Dlaczego interesujące ma być zajmowanie się topo-grafią? Paul Michael Foucault wskazuje, iż topografia problematyzuje sztukę uprawiania kartografii. Kwe-stionuje jednoznaczne panowanie mapy, traktowanej jako obraz z góry, pokazujący zasadę organizującą przestrzeń. Kartograf patrzy z góry, z zewnątrz. Topo-graf opisuje okolice przechodząc od jednego lokalnego porządku do innego, porusza się po płaskiej powierzch-ni, w perspektywie horyzontalnej. Często zamieszkuje przestrzeń, którą bada. Nie walczy z codziennością i zawartymi w potoczności nawyków wymiarami skoń-czoności, ale sporządza raporty z miejsca zdarzeń.

Każde zajęcie miejsca stwarza możliwość jego rein-terpretacji, a nawet przepisywania. Przestrzeń często postrzega się jako sumę napisów warstwowych. Bywa, że pojawia się tarcie między tym, co przynależy „do” miejsca a tym, co zostaje w to miejsce przyniesione. Wielokrotnie nakładane narracje miejsca stają się wtedy wobec siebie destrukcyjne i wzajemnie się de-maskują.

Widowiska w znalezionym miejscu zależą od ca-łokształtu nałożeń warstwowych oraz współistnienia wielu różnych narracji i konstrukcji – architektonicz-nych, historycznych i współczesnych. Struktury pracy twórczej, pozostające w napięciu względem tych, które stwarzane są przez miejsce, niosą w widowisku nową wersję tego, co Henri Lefebvre nazywał: „przestrzenią ożywioną” – współczesną praktyką przestrzenną.

Page 14: Akademia Teatru Alternatywnego, zjazd VIII–XIV

[ 14 ]

Zjazd XI

Obrzędy w ruchu

i dźwięku13–17 lipca 2016

STRZELEWO Teatr Brama

Prowadzący: Per Spidra Borg

(Teatr Stella Polaris), Oleh Stefan

(Teatr im. Łesia Kurbasa), Anna Zubrzycki

Teatr Stella Polaris założył w 1985 roku założył wraz z żoną Merete Klin-gen Per Pildra Borg. To uznany teatr działający w do-menie teatru ulicznego, cyrku i akrobatyki. Jego celem jest praca nad międzykulturowym zrozumieniem i integracją kultur. Ośmioosobowy zespół składający się z ośmiu osób, w tym z profesjonalnych aktorów, muzyków i freelanserów z Norwegii i zagranicy realizuje projekty o zasięgu lokalnym i międzynarodowym. Więcej informacji: www.stella-polaris.com

Per Spildra Borg jest aktorem, instruktorem, muzykiem, od 1985 roku reży-serem w Teatrze Stella Polaris. Swoją karierę teatralną rozpo-czął w 1979 roku jako współza- łożyciel Saltkompaniet, jednej

z pierwszych norweskich niezależnych grup teatral-nych. W latach 1981–1985 współpracował z Teater Beljash.

Per Spildra Borg pracuje z rytmem, improwizacją, spirytualnym podejściem do pracy na scenie. Więk-szość spektakli tworzy, odwołując się do mitologii nordyckiej i szamańskich tradycji. W 1997roku został nagrodzony Norwegian State Artist Allowance, pre-

stiżową nagrodą wypłacaną comiesięcznie do końca kariery zawodowej. Otrzymał rozliczne nagrody od nor-weskich instytucji za jego wkład osobisty w budowanie norweskiego świata teatralnego. W 2014 roku został laureatem nagrody Norwegian Stage Instructors.

Od 1998 roku Per Spildra Borg wykształcił ponad sto dwadzieścia osób dzięki programowi „Erasmus +”. Borg aktywnie bierze udział w warsztatach i spektaklach grupy, będąc jednocześnie jej dyrektorem artystycznym. Tworzy monodramy, małe spektakle mu-zyczne z Merete Klingen, a także reżyseruje wszystkie najważniejsze produkcje zespołu.

WARSZTATY

Improwizacja i ruchProwadzący: Per Spidra BorgAsysta: Marcin Styborski Na warsztaty złożą się praca zespołowa, w parach i indywidualna. Praca obejmie takie zagadnienia jak: • rytm, oddech, głos• budowanie postaci poprzez improwizację• ćwiczenia na wizualizację wewnętrznych obrazów, pobudzające kreatywność• akrobatyka• aktor w przestrzeni

Page 15: Akademia Teatru Alternatywnego, zjazd VIII–XIV

[ 15 ]

Oleh Stefanjest aktorem Lwowskiego Akademickiego Teatru im. Łesia Kurbasa, pedagogiem teatralnym, laureatem Na-rodowej Nagrody Ukrainy Tarasa Szewczenki (najwyż-

sze wyróżnienie Ukrainy za wkład w rozwój sztuki). W 1989 roku ukończył wydział aktorski Instytutu Sztuk w Charkowie, w latach 1995–1996 wykładał na nim metodykę treningu psychofizycznego. Pracował w Te-atrze Akademickim im. Tarasa Szewczenki w Charko-wie. W latach 1998–1999 uczył w Studium Aktorskim przy Teatrze im. Łesia Kurbasa, a w latach 2005–2009 był profesorem scenicznej mowy i treningu aktorskie-go na wydziale kultury i sztuki na Uniwersytecie im. Franka we Lwowie. Uczestniczył w ponad czterdzie-stu projektach realizowanych na Ukrainie i za grani-cą, m.in.: w laboratorium Anatolija Wasiljewa (Rosja 1990); projekcie „Słowiański Pielgrzym” realizowanym przez Jerzego Grotowskiego (Włochy 1991); międzyna-rodowym Festiwalu Butrinti (Albania 2001); wymianie kulturalnej „Wschodnia legenda” (USA,2001); między-narodowym projekcie „Identyfikacja”, we współpracy z amerykańskim Teatrem Kadmus (Ukraina, 2003); Międzynarodowym Festiwalu Teatralnym Teatr Zrang (Niemcy); Międzynarodowym Festiwalu Teatru Ekspe-rymentalnego w Kairze (Egipt 2004 i 2005); Eastern Line w ramach XIV sesji Międzynarodowej Szkoły Antropologii Teatru Eugenia Barby (Wrocław 2005).

WARSZTATY

Odwrócony światWarsztaty podzielone zostaną na następujące bloki i tematy: • „Spotkanie” (cisza, oddech, wzrok, dotyk, skrzyżo-wanie, dźwięk)• „Ciało – instrument” (język niewerbalny, dialog)• „Odwrócony świat” (odwrócone postawy, natura zwierzęta, gra)

Zajęcia zakończy spotkanie Aktor. Powrót do siebie, podczas którego zostaną podjęte takie zagadnienia jak: wyobraźnia, wiara, zaufanie.

Anna Zubrzyckiwychowała się i zdobyła wy- kształcenie w Australii. Ostat-nie trzydzieści osiem lat spę- dziła w Polsce, pracując jako aktorka i pedagożka. Była członkinią-założycielką i głów-

ną aktorką Ośrodka Praktyk Teatralnych „Gardzieni-ce” (1977–1992). W 1996 roku, wraz z Grzegorzem Bralem, założyła we Wrocławiu Teatr Pieśni Kozła, w którym najważniejsze są praca zespołowa i innowa-cyjny trening aktorski. Do 2014 roku była główną aktorką i dyrektorką artystyczną zespołu, a także liderką dwu-letniego magisterskiego programu aktorskiego. Obec-nie przygotowuje spektakl Medea.

Uczy aktorów, jak nawiązać kontakt ze źródłem głosu (w śpiewie i mowie) i jak go wykorzystać jako podstawę budowania silnej, autentycznej i odważnej obecności na scenie. Założycielka Fundacji Voices. Ku-ratorka projektu „Więcej niż teatr” realizowanego przez Instytut Grotowskiego.Więcej informacji: www.annazubrzycki.com, www.facebook.com/annazubrzyckistudio/

WARSZTATY

Obecność poprzez głosProwadząca: Anna Zubrzycki Warsztaty mają ma na celu poszerzanie umiejętności artystycznych, m.in. w pracy nad budowaniem poczu-cia pewności siebie na scenie, instynktownych ekspre-sji ciała czy kształcenia wyobraźni aktorskiej. Uczest-nicy będą poszukiwać jedności pomiędzy impulsami twórczymi złożonymi z ruchu, śpiewu i tekstu, a także poznają całościowe podejście do głosu, który powią-zany jest z ruchem, rytmem i wyobraźnią jednostki w kontekście grupy. Warsztaty obejmą też elementy Mindfulness, czyli techniki uważności i świadomej obecności. Naturalny, zrelaksowany stan pozwala wy-konawcom uwolnić wyobraźnię i indywidualny natural-ny wokalny potencjał każdego człowieka.

Obecność poprzez głos to autorski program Anny Zubrzycki, stworzony w oparciu o ponad trzydziesto-pięcioletnie doświadczenie aktorskie i pedagogiczne. Intensywne warsztaty pomagają wykonawcom sięgnąć do emocjonalnego źródła ich głosu, często pomijanego w tradycyjnej nauce śpiewu, dykcji, a także aktorstwa.

Page 16: Akademia Teatru Alternatywnego, zjazd VIII–XIV

[ 16 ]

Zjazd XII

Warsztaty uczestników

Akademii Teatru Alternatywnego

z mieszkańcami Kamieńca

Ząbkowickiego15–17 sierpnia 2016

KAMIENIEC ZĄBKOWICKI

Warsztaty organizowane we współpracy z Gminą

Kamieniec Ząbkowicki.

Uczestnicy Akademii Teatralnej poprowadzą warsztaty z mieszkańcami Kamieńca Ząbkowickiego, zarówno z dziećmi, jak i dorosłymi. Rezultaty prac za-prezentowane zostaną podczas Festiwalu Teatralnego „Mezalians”. Warsztaty stanowią rozwinięcie współ-pracy podjętej w lutym 2016 roku.

Warsztaty capoeira z dziećmi ze szkoły podstawowej w Kamieńcu Ząbkowickim

Wspólne śpiewanie z zesołem Starczowianki ze Starczowa Warsztaty z dziećmi w świetlicy w Starczowie

Page 17: Akademia Teatru Alternatywnego, zjazd VIII–XIV

[ 17 ]

Zjazd XIII

Festiwal Teatralny

„Mezalians”18–21 sierpnia 2016

KAMIENIEC ZĄBKOWICKI

Festiwal organizowany we współpracy z Gminą Kamieniec Ząbkowicki.

Festiwal zorganizowany samodzielnie przez uczest-ników Akademii Teatru Alternatywnego, podczas któ-rego zaprezentują się zarówno zespoły prowadzone przez uczestników Aty, jak i zaproszeni goście, a także mieszkańcy Kamieńca Ząbkowickiego (m.in. uczniowie miejscowych szkół podstawowych i gimnazjów, Teatr Rodzice Dzieciom, zespół Starczowianki ze Starczo-wa). Na festiwal złożą się: spektakle, koncerty, parady, a także jarmark.

Pałac Marianny Orańskiej w Kamieńcu Ząbkowickim

Page 18: Akademia Teatru Alternatywnego, zjazd VIII–XIV

[ 18 ]

Zjazd XIV

Obiekt, lalka14–18 września 2016

GOLENIÓW Teatr Brama

Prowadzący: Marek Chodaczyński

i Unia Teatr Niemożliwy, Marek Waszkiel

Unia Teatr Niemożliwy (UTN) to teatr lalek dla dorosłych, stowarzyszenie skupiające profesjona-listów parających się sztuką teatru lalek. Istnieje od 1997 roku, realizuje spektakle własne oraz prezentuje i promuje spektakle innych twórców i grup działających w szeroko pojętym gatunku teatru lalek.

Przez kilka lat UTN posiadał siedzibę w Kuchniach Królewskiego Pałacu w Wilanowie, potem działał w Teatrze Stara ProchOFFnia w Warszawie. Obecnie nie ma stałej siedziby.

Od 2006 roku Unia organizuje coroczny Międzyna-rodowy Festiwal Teatru Lalek i Animacji Filmowych dla Dorosłych „Lalka też Człowiek”, który odbywa się w miejscach zaprzyjaźnionych (Instytut Teatralny, CSW Zamek Ujazdowski, Kino KC i in.) w Warszawie. Współ-pracuje i często odwiedza Teatry Lalek działające na Białorusi.Oprócz działalności stricte teatralnej organi-zuje: wystawy, wykłady, warsztaty, spotkania. Od 1996 roku organizuje i sponsoruje „Koncerty na Sangórce”, koncerty muzyki klasycznej na nadnarwiańskich łą-kach w okolicach Tykocina. Koncerty odbywają się w porze zachodu słońca, każdej ostatniej soboty mie-siąca w okresie maj–sierpień.

Dotychczas spektakle Teatru wyróżnione były na-grodami, m.in.: na Przeglądzie Teatrów Małych Form KONTRAPUNKT, Łódzkich Spotkaniach Teatralnych, Festiwalu Teatrów Lalek dla Dorosłych PIERROT.

Unia Teatr Niemożliwy jest członkiem Polskiego Ośrodka Lalkarskiego POLUNIMA i Międzynarodowej Unii Lalkarzy UNIMA.

Marek b. Chodaczyński jest reżyserem teatru lalek, ukończył Akademię Teatralną w Warszawie, Wydział Reżyse-rii Teatru Lalek w Białymstoku. Od 1997 roku jest prezesem Unii Teatr Niemożliwy. Reży-

serował w Białorusi, Polsce, Rosji. Pomysłodawca i dyrektor generalny Międzynarodowego Festiwalu Te-atru Lalek i Animacji Filmowych dla Dorosłych „Lalka też Człowiek”. Zaangażowany w budowanie dialogu i współpracy między samorządem a NGO-sami. Jest laureatem nagród indywidualnych za reżyserię (Cze-chosłowacja, Polska) i zespołowych, wraz z Unią Te-

atr Niemożliwy. Otrzymał także nagrodę indywidualną Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, dwukrotny stypendysta Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowe-go. Za swoją pracę został odznaczony srebrnym meda-lem Zasłużony Kulturze – Gloria Artis, oraz medalem 50-lecia Polskiego Ośrodka Lalkarskiego POLUNIMA za „zasługi w propagowaniu sztuki lalkarskiej”, otrzymał także wyróżnienie „Zasłużony dla Warszawy”.

Dorota Anna Dąbek jest aktorką-lalkarką, reżyser-ką, autorką tekstów piosenek, współzałożycielką Unii Teatr Niemożliwy. Pełni funkcję pre-zesa Sceny Lalkowej im. Jana Wilkowskiego w Kwidzynie

oraz jest pomysłodawczynią i szefową Międzynarodo-wego Festiwalu Miniatur Lalkowych ANIMO, festiwalu dla grup nieinstytucjonalnych, profesjonalnie zajmują-cych się sztuką teatru lalek. Od lat prowadzi warsz-taty teatralno-edukacyjne. Otrzymała wiele nagród indywidualnych i zbiorowych z Unią Teatr Niemożliwy m.in. nagrodę dla instruktora roku MKiDN, została odznaczona brązowym medalem Zasłużony Kulturze – Gloria Artis oraz medalem 50-lecia Polskiego Ośrodka Lalkarskiego POLUNIMA za „zasługi w propagowaniu sztuki lalkarskiej”.

Bogdan Edmund Szczepański jest muzykiem, kompozytorem (Akademia Muzyczna w Bydgoszczy). Współtworzy Unię Teatr Niemożliwy. Jest autorem ponad dwustu kompozycji do spektakli teatralnych w Europie. Laureat bardzo wielu nagród w kraju i zagranicą.

WARSZTATY

Teatr przedmiotuProwadzący: Dorota Dąbek, Marek b. Chodaczyński, Bogdan Szczepański Celem warsztatów jest odnalezienie wspólnego języka przekraczającego werbalne i zwyczajowe sposoby ko-munikacji, a także integracja na poziomie osobistym i grupowym. Uczestnicy doświadczą integracji ich fizycznej i wokalnej ekspresji z wyobraźnią. Warsz-

Page 19: Akademia Teatru Alternatywnego, zjazd VIII–XIV

taty zogniskowane są na wzmacnianiu kompetencji uczestników w roli nauczycieli i performerów przez uwalnianie ich naturalnej ekspresji, wewnętrznej siły i pewności siebie.

Spektakl

Toporland Suita bez słów na Tekturę i Kontrabas, inspirowana twórczością Rolanda Topora i Johanna Sebastiana BachaSpektakl Teatru Unia Teatr Niemożliwy

SCENARIUSZ I INSCENIZACJA: Wojciech OlejnikMUZYKA: Bogdan Edmund SzczepańskiWSPÓŁPRACA SCENOGRAFICZNA: Violetta Halenka, Katarzyna RogowiecOBSADA: Marek b. Chodaczyński, Dorota Dąbek, Maciej Dużyński, Bogdan SzczepańskiPREMIERA: 20 grudnia 1998

Żart sceniczny opowiedziany Kontrabasem i Rulonem tektury falistej. Spektakl zdobył wiele nagród m.in.: Złotego Offeusza (Malta), KONTRAPUNKT, PIERROTa. Pokazywany był w Europie: od Riazania po Paryż, od Helsinek do Stambułu.

Marek Waszkiel jest hi-storykiem teatru lalek, kryty-kiem, pedagogiem i specjalistą ds. lalkarskich na świecie, profesorem Akademii Teatral-nej im. Aleksandra Zelwerowi-cza w Warszawie, której Wy-

działem Sztuki Lalkarskiej w Białymstoku kierował przez dwie kadencje, dyrektorem teatrów lalek, naj-pierw w Białymstoku, obecnie poznańskiego Teatru Animacji. Przez lata był związany z Instytutem Sztuki PAN w Warszawie, gdzie współredagował „Pamiętnik Teatralny”. Jest autorem licznych publikacji (najważ-niejsza to Dzieje teatru lalek w Polsce, do 2000 roku), ponad stu pięćdziesięciu wykładów o sztuce teatru la-lek wygłoszonych na wszystkich kontynentach, uczest-nikiem ogromnej liczby festiwali teatralnych na całym świecie. Prowadzi szeroką działalność konsultacyjną i ekspercką w zakresie teatru lalek. Przez lata był pol-skim przedstawicielem i członkiem władz międzynaro-dowej UNIMA, światowej organizacji skupiającej lalka-rzy. Kierował międzynarodowymi komisjami publikacji i komunikacji oraz kilkakrotnie kształcenia zawodowe-go. Jako dyrektor teatrów lalek chętnie podejmuje współpracę ze znakomitymi lalkarzami ze świata, dzię-ki którym przybliża naszą tradycję do współczesnych poszukiwań w zakresie teatru formy, lalki czy animacji.

WARSZTATY/SPOTKANIE

Lalki, animanty, przedmiotyProwadzący: Marek Waszkiel Teatr lalek kojarzymy głównie z sztuką dla dzieci, nie-którzy, niemający w ogóle styczności ze sztuką współ-czesną, myślą o lalkach wciąż w kategoriach teatrzyku kukiełkowego. Tymczasem lalki mają historię wielu tysięcy lat, a ich odmiana dziecięca tylko niewiele po-nad jeden wiek. Ten jeden wiek, wiek XX, to także nie-prawdopodobne rozwój sztuki lalkarskiej, poczynając od wielkiej reformy teatru, poprzez Bauhaus, w Polsce twórczość Tadeusza Kantora czy Józefa Szajny, ale też znakomitych lalkarzy, którzy właśnie w twórczości dla widzów dorosłych realizowali najpełniej swoje teatral-ne wizje.

Ten nurt sztuki awangardowej, otwartej, ekspery-mentatorskiej jest jeszcze szerszy w międzynarodowej

perspektywie. Od dziesiątków lat przyciąga wybit-nych artystów, którzy szukają własnej drogi. Ostatnie dziesięciolecia przynoszą zupełnie nowe tendencje. Wszelkie gatunki sztuk stają się coraz bardziej interdy-scyplinarne, wchłaniają osiągnięcia innych dyscyplin. Na tym tle lalkarstwo światowe przeżywa niezwykły re-nesans. Lalka z natury rzeczy jest kreacją artystyczną, a w zestawieniu z innymi dziedzinami sztuki nabiera nowej siły, nowych możliwości.

Takie właśnie spotkania teatru lalek i innych gatun-ków sztuki będą tematem refleksji w ramach spotka-nia. Jakie są efekty zderzenia lalek i tańca współcze-snego, lalki i plastyka, lalki i artysty cyrku, a choćby tylko lalki i aktora lub genialnego animatora?

Spotkanie będzie swobodną refleksją przeplataną fragmentami spektakli znakomitych współczesnych twórców teatru lalek, m.in. Neville’a Tranter, Dudy Paivy, Hoichi Okamoto czy Franka Soehnle. Będzie to panorama współczesnych poszukiwań w zakresie te-atru lalek-teatru formy.

AUTORZY FOTOGRAFII: Jan Pieniążek, ze zbiorów Instytutu Teatralnego w Warszawie (s. 4);

Michał Jadczak, ze zbiorów Teatru Provisorium (s. 5); ze zbiorów prywatnych Magdaleny Gołaczyńskiej (s. 6);

Marcin Saldat, ze zbiorów Artiego Grabowskiego (s. 7); Georg Anderhub (s. 7); Marcin Oliva Soto (s. 8); Michał Andrysiak (s. 9);

Jakub Wittchen (s. 10); Piotr Nykowski (s. 11, 12); Aleksander Ławrywianiec (s. 11);

Joanna Holcgreber, ze zbiorów Pera Spidry Borga (s. 14); Andrij Wodychew, ze zbiorów Anny Zubrzycki, Tobiasz Papuczys (s. 15);

Monika Blige, Davit Baroyan (s. 16); Monika Blige (s. 17); Zofia Borucińska (s. 18); J. Waszkiel (s. 19);

ze zbiorów Teatru UTN (s. 19).,

Page 20: Akademia Teatru Alternatywnego, zjazd VIII–XIV

Zjazd I 21–25 września 2015 | Wrocław

Prowadzący: Eugenio Barba i Odin Teatret, Jarosław Fret i Teatr ZAR

Zjazd II7–11 października 2015 | Goleniów–Szczecin

Prowadzący: Tomasz Rodowicz i Teatr CHOREA, Daniel Jacewicz i Teatr Brama

Zjazd III4–8 listopada 2015 | Wrocław

Prowadzący: Maciej Masztalski i Teatr Ad Spectatores, Trzeci Teatr Lecha Raczaka

Zjazd IV2–6 grudnia 2015 | Wrocław

Prowadzący: Theodoros Terzopoulos i Savvas Stroumpos, Ditte Berkeley (Teatr ZAR)

Zjazd V20–24 stycznia 2016 | Goleniów

Prowadzący: Piotr Borowski i Studium Teatralne, Marek Kościółek i Teatr Krzyk

Zjazd VI10–14 lutego 2016 | Wrocław

Prowadzący: Pracownia||ROSA

Zjazd VII16–20 marca 2016 | Goleniów–Szczecin

Prowadzący: Zbigniew Szumski i Teatr Cinema, Dariusz Mikuła i Teatr Kana

Zjazd VIII20–24 kwietnia 2016 | Wrocław

Prowadzący: Jolanta Krukowska (Akademia Ruchu), Janusz Opryński (Teatr Provisorium)

Zjazd IX25–29 maja 2016 | Wrocław

Prowadzący: Arti Grabowski, Teatr Porywacze Ciał

Zjazd X15–19 czerwca 2016 | Goleniów–Szczecin

Prowadzący: Leszek Bzdyl i Teatr Dada von Bzdülöw, Janek Turkowski, Weronika Fibich (Ośrodek Teatralny Kana)

Zjazd XI13–17 lipca 2016 | Strzelewo

Prowadzący: Per Spildra Borg (Stella Polaris), Oleh Stefan, Anna Zubrzycki

Zjazd XII15–17 sierpnia 2016 | Kamieniec Ząbkowicki

Warsztaty uczestników Akademii Teatru Alternatywnego z mieszkańcami Kamieńca Ząbkowickiego, przygotowania do festiwalu

Zjazd XIII18–21 sierpnia 2016 | Kamieniec Ząbkowicki

Festiwal Teatralny „Mezalians”

Zjazd XIV15–18 września 2016 | Goleniów

Prowadzący: Marek Chodaczyński i Unia Teatr Niemożliwy, Marek Waszkiel

Zjazd XV Październik–listopad 2016

Olimpiada Teatralna „Świat miejscem prawdy”

Zjazdy XVI–XIX Grudzień–luty

Praca nad projektami dyplomowymi

Marzec 2017

Zakończenie Akademii Teatru Alternatywnego